Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu t¬ư và Phát triển Việt Nam theo các chuẩn mực Basel II

AOMỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ CÁC QUY
ĐỊNH VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG THEO HIỆP ƯỚC BASEL II............................
I. Một số lý luận chung về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng ..................
1. Rủi ro trong kinh doanh ngân hàng .....................................................................
1.1 Khái niệm..........................................................................................................
1.1.1 Rủi ro trong kinh doanh..........................................................................
1.1.2 Rủi ro trong kinh doanh ngân hàng ........................................................
1.2 Phân loại rủi ro trong kinh doanh ngân hàng ...............................................
1.2.1 Rủi ro thị trường (Market Risk)..............................................................
1.2.2 Rủi ro hoạt động (Operational Risk).......................................................
1.2.3 Rủi ro tín dụng (Credit Risk)...................................................................
1.2.4 Rủi ro khác (residual risk)........................................................................
2 Rủi ro tín dụng đối với ngân hàng thương mại.....................................................
2.1 Khái niệm .........................................................................................................
2.2 Phân loại ..........................................................................................................
2.2.1 Rủi ro đọng vốn....................................................................................... 9
2.2.2 Rủi ro mất vốn .........................................................................................
2.3 Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng................................................................
2.3.1 Nguyên nhân từ phía người cho vay (các ngân hàng).............................
2.3.2 Nguyên nhân từ phía người đi vay.........................................................10
3 Quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại...........................................10
3.1 Khái niệm .......................................................................................................10
3.1.1 Quản trị rủi ro.........................................................................................10
3.1.2 Quản trị rủi ro tín dụng..........................................................................10
1
3.2 Vai trò của quản trị rủi ro tín dụng..............................................................11
3.2.1 Vai trò chung của quản trị rủi ro ngân hàng........................................11
3.2.2 Vai trò điển hình của quản trị rủi ro tín dụng ....................................12
3.3 Nguyên tắc trong quản trị rủi ro tín dụng ...................................................13

3.4 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng ................................................................14
3.4.1 Xác định rủi ro tín dụng.........................................................................14
3.4.2 Định lượng rủi ro tín dụng ....................................................................15
3.4.3 Quản trị rủi ro tín dụng ........................................................................15
3.4.4 Kiểm soát hoạt động quản trị rủi ro tín dụng......................................16
3.5 Các chỉ số và các mô hình phân tích đánh giá rủi ro tín dụng ...................16
3.5.1 Các chỉ số đánh giá rủi ro tín dụng........................................................16
3.5.2 Các mô hình phân tích đánh giá rủi ro tín dụng...................................17
II. Các quy định về quản trị rủi ro tín dụng theo hiệp Uớc Basel II .....................19
1 Lịch sử phát triển của Hiệp ước Basel.................................................................19
1.1 Vài nét về Uỷ ban Basel .................................................................................19
1.2 Hiệp ước quốc tế về vốn ngân hàng Basel I (Basel Capital Accord) và các
hạn chế...................................................................................................................20
1.2.1 Nội dung cơ bản Hiệp ước Basel I – 1988..............................................20
1.2.2 Những thiếu sót của Hiệp ước Basel I....................................................20
1.3 Basel II - Hiệp ước sửa đổi bổ sung Basel I ................................................21
2. Nội dung cơ bản của Hiệp ước Basel II..............................................................22
2.1 Trụ cột thứ nhất: Yêu cầu vốn tối thiểu .......................................................22
2.2 Trụ cột thứ hai: Theo dõi giám sát................................................................23
2.3 Trụ cột thứ ba: Nguyên tắc thị trường..........................................................24
2
3 Các qui định về quản lý rủi ro tín dụng của Basel II.........................................24
3.1 Về yêu cầu vốn tối thiểu ...................................................................................24
3.1.1 Sử dụng trọng số tín dụng tương ứng với mỗi loại tài sản có...............24
3.1.2 Yêu cầu về phương pháp tiếp cận..........................................................26
3.2 Yêu cầu về xây dựng các hệ thống................................................................28
3.2.1 Hệ thống xếp hạng tín dụng....................................................................28
3.2.2 Hệ thống quản lý tài sản bảo đảm..........................................................29
3.2.3 Hệ thống giới hạn tín dụng.....................................................................29
3.2.4 Mô hình tính toán....................................................................................29

3.3 Hoàn thiện các thành phần khung qui trình quản trị rủi ro tín dụng.......29
3.3.1 Cơ sở hạ tầng dữ liệu thông tin tín dụng (TTTD).................................29
3.3.2 Tính toán rủi ro ......................................................................................30
3.3.3 Các kỹ thuật hạn chế rủi ro....................................................................30
4. Sự cần thiết phải đáp ứng Basel II để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín
dụng đối với các ngân hàng thương mại.................................................................30
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM THEO CÁC YÊU
CẦU CỦA HIỆP ƯỚC BASEL II..............................................................................33
I. Giới thiệu về ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam....................................33
1. Lịch sử doanh nghiệp BIDV.................................................................................33
2. Lĩnh vực hoạt động của BIDV.............................................................................33
3. Vài nét về tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV.......................................34
II. Tình hình rủi ro tín dụng và khả năng đáp ứng yêu cầu Basel II trong thực
hiện quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam........35
1. Tình hình hoạt động tín dụng tại BIDV .............................................................35
1.1 Tình hình tín dụng nói chung........................................................................35
1.2. Về cơ cấu dư nợ tín dụng .............................................................................36
3
2. Các nguy cơ dẫn đến rủi ro tín dụng gia tăng....................................................39
2.1 Nguy cơ rủi ro tín dụng do tăng quy mô hoạt động tín dụng ...................39
2.2 Thị trường tín dụng có tính cạnh tranh ngày càng cao .............................40
2.3 Rủi ro tín dụng do tính đặc thù của BIDV ..................................................41
3. Khả năng đáp ứng yêu cầu Basel II trong quản trị rủi ro tín dụng ở BIDV....42
3.1 Những thuận lợi..............................................................................................42
3.1.1 Khách quan.................................................................................................42
3.1.2 Chủ quan......................................................................................................45
3.2 Những khó khăn.............................................................................................48
3.2.1 Khách quan .................................................................................................48
3.2.2 Chủ quan .....................................................................................................50

III. Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu t ư và Phát
triển Việt Nam theo các chuẩn mực Basel II..........................................................51
1. Tổng quan về tình hình công tác quản trị rủi ro tín dụng tại BIDV................51
2. Đánh giá quản trị RRTD theo các yêu cầu Basel II............................................52
2.1 Những thành tựu đã đạt được.......................................................................52
2.1.1 Xây dựng thành công hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ...................53
2.1.2 Cơ cấu dư nợ có tài sản bảo đảm tăng...................................................54
2.1.3 Hệ số an toàn vốn liên tục được tăng cường .........................................55
2.1.4 Năng lực tài chính được khẳng định trên thị trường quốc tế ..............56
2.1.5 Trích lập dự phòng rủi ro hợp lý...........................................................57
2.1.6 Thành lập bộ phận chuyên trách quản trị rủi ro, trong đó chú
trọng quản trị rủi ro tín dụng ........................................................................58
2.1.7 Minh bạch, công khai tài chính đáp ứng tiêu chuẩn kiểm toán Việt
Nam và quốc tế.................................................................................................60
2.2 Những tồn tại, hạn chế...................................................................................60
2.2.1 Tỉ lệ nợ xấu, nợ quá hạn trong tổng dư nợ vẫn ở mức cao ..................60
4
2.2.2 Chưa đạt tới tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo yêu cầu Basel II.............61
2.2.3 Phân tích, đánh giá rủi ro từ phía khách hàng còn nhiều bất cập.......62
2.2.4 Chưa có hệ thống quản lý tài sản bảo đảm............................................62
2.3 Nguyên nhân của các hạn chế.......................................................................63
2.3.1 Nguyên nhân khách quan.......................................................................63
3.3.2 Nguyên nhân chủ quan...........................................................................67
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ĐÁP ỨNG YÊU
CẦU BASEL II...........................................................................................................................70
I. Định hướng phát triển quản trị rủi ro tín dụng đáp ứng yêu cầu của
Basel II...........................................................................................................................70
1. Định hướng của Nhà nước..................................................................................70
2. Định hướng của các ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung...................71

3. Định hướng của ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam ............................72
II. Các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Việt Nam theo chuẩn mực Basel II ........................................73
1. Nhóm các giải pháp về chiến lược, chính sách quản trị rủi ro tín dụng .........73
2. Nhóm các giải pháp về công nghệ, thông tin.......................................................74
2.1 Đầu tư, nâng cấp xây dựng hệ thống công nghệ hiện đại............................74
2.2 Khai thác hiệu quả thông tin trong hoạt động tín dụng..............................75
3. Nhóm các giải pháp về nhân lực..........................................................................77
3.1 Chuẩn hóa cán bộ tín dụng............................................................................77
3.2 Tăng cường đạo đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng................................79
3.3 Xây dựng chế độ đãi ngộ hợp lý....................................................................79
4. Nhóm các giải pháp về thị trường........................................................................80
4.1 Phân tán rủi ro tín dụng BIDV trong thị trường tín dụng..........................80
4.1.1 Đa dạng hóa phương thức cho vay........................................................80
5