Thăm dò cơ chế tác dụng hạ đường huyết của phân đoạn n hexan rễ cây chóc máu nam trên mô hình nuôi cấy tế bào cơ vân c2c12

B GIÁO DO B Y T
I HC HÀ NI



TRN TH THÙY LINH


 TÁC DNG
H NG HUYT
CA N N-HEXAN
R CÂY CHÓC MÁU NAM TRÊN MÔ HÌNH
NUÔI CY T 
2
C
12



LUC C HC




HÀ NI, 2013

B GIÁO DC VÀ O B Y T
I HC HÀ NI


TRN TH THÙY LINH

 TÁC DNG
H NG HUYT
CN N-HEXAN
R CÂY CHÓC MÁU NAM TRÊN MÔ HÌNH
NUÔI CY T 
2
C
12



LUC HC


CHUYÊN NGÀNH DC LÝ  C LÂM SÀNG
MÃ S: 60720405

ng dn khoa hc: 1. TS. Trn Th Oanh
2. Th Th Nguyt Qu

HÀ NI, 2013


HÀ NI, 2013
Li cam n

           ng nghip, bn bè và
i thân.


TS. Trần Thị Oanh – Cc Khoa hc công ngh o, B
Y t và ThS. Đỗ Thị Nguyệt Quế - B c li hc
Hà Ni, nhi thng dn, ch bo nhi tôi
có th hoàn thành lu
Xin trân trng c          


c gi li ci các thy cô, các anh ch k thut viên B
c li hc Hà N nhit tình và tu
ki tôi thc hin lu
Cuc gi li cc tn bè và
 ng nghip, nh i luôn  bên qu  ng viên tôi trong
nh tôi v mi mt trong sut thi gian hc tp và
thc hin lu
Hà Nội, tháng 8 năm 2013
Học viên
Trần Thị Thùy Linh


MC LC

Trang
t v
1
NG Q
2
1.1. Mt vài nét v b
2
1.1.1. 
2

1.1.2. 
4
1.1.3. c hi
5
1.1.4. ng  
6
1.2. Adenosin monophosphat  
6
1.2.1. m c
6
1.2.2. S hot hóa phc h
8
1.2.3. Vai trò c
10
1.2.4. Mt s cht ho
14
1.3. Cây Chóc máu Nam (Salacia cochinchinensis 
17
T LIU, TRANG THIT B 
PHÁP NGHIÊN C

21
2.1. Nguyên li
21
2.2. 
21
2.3. t b dùng trong nghiên c
21
2.4. 
23

2.4.1.  c t bào C
2
C
12
ca dch chi
23
2.4.2. ng cn kh n glucose ca
t bào C
2
C
12


25
2.4.3. t hóa AMPK ct chit
c t

27
2.5. X lý s li
31
T QU NGHIÊN C
32
3.1. Kt qu t c t bào C
2
C
12
c
32
3.2. Kt qu ng cn kh n glucose
vào t bào C

2
c
12


33
3.2.1. Kt qu  ng cn kh n
glucose vào t bào C
2
C
12
khi không có m

33
3.2.2. Kt qu ng cn kh n
glucose vào t bào C2C12 khi có m

34
3.3. Kt qu ng hot hóa AMPK ct chit
c t 

35
3.3.1. Kt qu kho sát ng c các n khác nhau
n m biu hin ca p-AMPK và AMPK t

35
3.3.2. Kt qu kho sát ng ca các cht chic t 
n m biu hin ca p-

37


40
4.1. Kh c t bào C
2
C
12
c
42
4.2. ng ca dch chii vi kh n
glucose vào trong t 
2
C
12


43
4.3. Tác dng hot hóa AMPK ct chic
t 

46
4.3.1. ng c các n n m biu
hin ca p-AMPK và AMPK t

49
4.3.2. ng ca các cht chic t n m biu
hin ca p-

51
KT LU
53

 XU
55

DANH MC CÁC BNG

Trang
Bng3.1. Giá tr m quang ca các lô t bào sau khi  vi MTT
32
Bng 3.2. ng cn m thu nhn glucose ca t bào
C
2
C
12
khi không có có insulin

33
Bng 3.3. ng cn m thu nhn glucose ca t bào
C
2
C
12
khi có insulin

34
Bng 3.4. T l ph biu hin p-AMPK và AMPK tng
so vi m biu hin c-actin

36
Bng 3.5. T l ph biu hin p-AMPK so vi m
biu hin c-actin trong thí nghim kho sát ng ca SCC1,

SCC2 và SCC3

38










DANH MC CH VÀ KÝ HIU VIT TT
ACC Acetyl  CoA carboxylase
AICAR 5-aminoimidazole-4-carboxamide--ribofuranoside
AMP Adenosine monophosphat
AMPK Adenosine monophosphat  activated protein kinase
ATP Adenosine triphosphat
CaMKK Calmodulin-dependent protein kinase kinase
CBS cystathionine   synthase
ChREBP Carbohydrate Response Element Binding Protein
CPT1 Carnitin palmitoyltransferase 1
CT Carboxyl transferase
DMEM Dulbecco's Modified Eagle Medium
DMSO Dimethyl sulfoxid
 ng
FAS Fatty acid synthase
FBS Fetal bovine serum
FFA Free fatty acid

GLUT Glucose transporter (H vn chuyn glucose)
HGO Hepatic glucose output
HLA Human leucocyte antigen
HMG-CoA 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzyme A
HNF 4- Hepatocyte nuclear factor 4-
HRP Horseradish peroxidase
HS Horse serum
HSL Hormone-sensutive lipase
IL Interleukin
LKB1 Liver kinase B1
MODY Maturity onset diabetes of the Young
mTOR Mammalian target of rapamycin
MTT 3-(4,5-dimethythiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium
bromid
OGTT Oral glucose tolerance test
PEPCK Phosphoenol pyruvate carboxy kinase
PPAR Peroxisome proliferator  activated receptor
PVDF Polyvinylidene difluoride
SREBP Sterol Regulatory Element-Binding Protein
TAK1 Transforming growth factoractivated kinase  1
TBS-T Tris Buffer Saline Tween20
TG Triglycerid
 
TORC2 The transducer of regulated CREB protein 2
TZD Thiazolidindion
UCP1 Uncoupling protein 1
WHO World Health Organization

DANH MC CÁC HÌNH V, BI

Trang
ng chuyn hóa glucose chính  b
4
Hình 1.2. Cu trúc phân t AMPK
7
Hình 1.3. AMPK ho oxy hóa acid béo trong ty th
thông qua c ch ACC

11
Hình 1.4. Công thc cu to ca AICAR và mt s hp ch
17
Hình 2.1. Kháng th th c
30
Hình 3.1. Hình nh m biu hin cu p-AMPK, AMPK t-actin
khi  t bào v n khác nhau trong thi gian 60 phút

35
Hình 3.2. S l biu hin ca p-AMPK và AMPK tng so vi
-actin

36
Hình 3.3. Hình nh th hin ng ca SCC1, SCC2 và SCC3
n m biu hin ca p--actin

37
Hình 3.4. Bi th hin m u hin p-AMPK
ca lô t bào  vi mu th so vi lô chng

39
Hình 4.1. Vai trò ca AMPK trong chuyn hóa glucid và lipid trong t bào
47


1
T V
ng là ri lon chuyn hóa dt và nhiu
bin chng. c bit là ng typ 2 vc xem là
v cp bách ca thi [7], [39]. Theo th gii có
246 trii mc ng bnh nhân mc ng
là 346 trii. i 3,8 triu i cht do ng, trong
 c có thu nhp thp và trung bình. T chc Y t th gii
(WHO) d báo s i cht do ng s  n
[44]t s thuu tr ng u qu
còn nhiu hn ch ng kháng thuc sau mt thu tr [14].
Ti mt s c trên th gii, mt s loài thuc chi Salacia c s dng
 u tr    ng. Salacia cochinchinensis Lour. (còn gi là
Chóc máu Nam hay Chóc máu Vit) là loài c tìm thy  Vit
c nghiên cu chng minh tác du tr ng. Nhng nghiên
cu ti Vin và chng minh tác dng h glucose huyt
rõ rt trên chut nht gây   ng bng streptozocin ca dch chit phân
n n  hexan r  tip tc phát trin nghiên cu  giai
n   tác dng h glucose huyt cc
liu này, chúng tôi thc hi tài: “Thăm dò cơ chế tác dụng hạ đường huyết
của phân đoạn n-hexan rễ cây Chóc máu Nam trên mô hình nuôi cấy tế bào cơ
vân C
2
C
12

” vi 3 mc tiêu:
1.    c t bào C
2
C
12
ca cn dch chit n n-
hexan r cây Chóc máu Nam.
2. Nghiên cu tác dng h glucose huyt ca cn dch chit  n n 
hexan r   thu nhn glucose ca t
C
2
C
12
.
3.  tác dng hot hóa adenosin monophosphat protein kinase (AMPK)
và c ch acetyl coenzym A carboxylase (ACC) ca cn dch chit n n 
hexan r cây Chóc máu Nam.


2
 1. TNG QUAN
1.1. Mt vài nét v bng
Theo T chc Y t th git hi
ch c tính biu hin b   t do hu qu ca vic
thiu hoc mt hoàn toàn insulin hon s suy yu trong hot
ng c [7].
 ng là mt ri lon x do c yu t di truyn
và yu t i s i trong chuyn hóa glucid,
lipid và protein do s thiu hi hoc tuyc bài xut
và do s kháng insulin  các m khác nhau.  nhng bnh nhân b 

trong khong thi gian dài, có th gp các bin chng tin trin gm s thay
i và mt hot tính ca nhic bit là  nhng bnh nhân không
ph thut (bnh lý võng mc gây mt th lc), thn (các
bnh lý  thn dn suy thn), thn kinh (bnh lý thn kinh ngoi vi và t
tr), tim và mch máu (bnh lý tim mch sm và nghiêm trng
mng mch ngong gm nhiu bnh lý lâm sàng
vng huyc
t triu chng ca bnh ch không phi là mt bnh riêng [7].
1.1.1. Đái tháo đường typ 1
- ng typ 1 qua trung gian min dch
ng typ 1 (còn g thuc insulin) chim khong 5
 10 % b, d gp  nhng bnh nhân có mang mt yu t di
truy  c bi    n Human leucocyte antigen (HLA).
B ng xut hin  tr em khe mnh không béo phì ho i tr
tulà hu qu ca s thiu ht tuyi trong bài xut insulin
(bng chng là s gim hoc thiu ht peptid C trong huy) do s phá

3
hy t o ty ch yu  t min qua trung gian t bào [7],
[15].
Mt s bng typ 1 không rõ nguyên nhân, có s di
truyn mnh m và rõ rn h thng HLA), không có du
hiu ca s t min dch [7].
- Biu hin lâm sàng
i các triu chn hi chng
ng huyc thm thu), khát
nhi bù lc b m 
ng do glucose m   c tiu), gim cân và mt mi (do mt
c tiu và mc), gim th lc (do ri lon áp sut thm
thu  mt). Bnh nhân d b nhim th ceton, chng, nhy cm

 i mt s bnh nhi   t áp, ri lon chuyn hóa
lipoprotein, tng b bnh nha chu và ri lon ch   Nhng
bnh nhân này cn phu tr bng insulin [7], [39].
- Sinh lý b
Có th nhn thy khá rõ nhi sinh lý trong b
là hu qu ca s thiu ht insulin khi so sáng chuyn hóa  i
ng vi s chuyn hóa  b1.2.).  bnh
 thiu ht insulin và s  ng
huyt, ch yu là glucagon, dn  thy phân glycogen và tân to
glucose     i phóng glucose t gan (Hepatic glucose
output - HGO) [7].

4

Hình 1.1. Các con đường chuyển hóa glucose chính ở người bệnh ĐTĐ typ1 [7]
m th hin s t th hin s gim
chuyn hóa so vi ng)
1.1.2. Đái tháo đường typ 2
   thuc insulin) chim khong
90-95% s by ra do s kháng insulin và suy gim bài tit
insulin. Bnh khi phát và tin trin âm thm, không bc l các triu chng
lâm sàng và khó ch   t thi gian dài, ngay c khi s 
glucose huyt trung bình có th dn chng mu
2 liên quan cht ch n yu t di truyn. Tuy vy, m
 phù hp cao (80%) trong t l mc  các cp song
sinh cùng tr ca s di truyn vc bit
 là mt b[7], [39].
 di truyn, b b ng bi các yu t
  nhing, tình trng tha cân, béo phì
vi s  trong vùng  bng (ni ti vng,

N insulin có th vng, thc bit  bnh nhân

5
béo phì) trong mt th ng gim  gian cui ca
bnh. S bng trong chuyn hóa carbohydrat có th nh sm
bng huyc bng nghim pháp th kh
ng ung (OGTT). Dng bnh này không ph thuc
insulin và không d b nhim toan ceton. Hi chng huyt có th
c ci thin bu chnh ch  p lý, gim cân và dùng các
thuc h ng huyng u gp mt bin
chng ca tính mc thm thu máu
n th ceton, s nhim toan ceton him khi xy ra mt cách
t phát,   xut hin khi có stress, nhim trùng hoc có mc
các bnh kèm theo khác [7], [16] [39].
- Sinh lý bnh
ng typ 2 là do x ng thi s kháng insulin và s
gim ti  c bit là  n mun ca bnh). Nh i
trong chuyn hóa ít rõ r   hin trên hình 1.1.).
Kháng insulin (và s t các hormon  ng huyt) d n
vn chuyn glucose t gan ra ngoài (góp phn ch yng
huyt) và gim s dng glucose  ngoi vi. N acid béo t do trong
huyy phân lipid và/hong
cht béo  bnh nhân béo phì), góp phn gây kháng insulin thông qua chu
trình glucose-aicd béo t do (Chu trình Randle) [7], [16], [39].
1.1.3. Các typ đái tháo đường đặc hiệu khác
c hiu khác bao gm:
-   MODY (Maturity onset diabetes of the Young  glucose
huy tui) do khim khuyt dn gim ch 
gây gim tit insulin.

6
- Gim hot tính insulin do khim khuyt gen
- Bnh lý ty ngoi tit
- Bnh ni tit
- c, hóa cht, do nhim trùng
- Các th khác: kháng th kháng th th insulin, hi chi c
Mt s hi chng di truyt hp vi chng Down,
thu vng Friedrich, múa vn Huntington, [7], [39].
1.1.4. Đái tháo đường ở người mang thai
ng do thai nghén là tình trng ri lon dung np glucose
huyt  các m khác nhau, khi phát hay phát hiu tiên khi có thai.
i tr tình trng ri lon glucose xc hay
trong thi k c nhn bic [39].
1.2. Adenosin monophosphat  activated protein kinase (AMPK)
1.2.1. Đặc điểm cấu trúc
AMPK thuc h enzym cm c hot hóa do suy gim
n adenosin triphosphat (ATP) trong t bào  
mng ca t bào. Sau khi hot hóa, AMPK có vai trò khôi
phng ATP trong t bào theo c hai cách: c ch s tiêu th ATP và kích
thích quá trình sinh ATP.
AMPK là mt protein cu to bi 3 ti: 1 ti 
(63 kDa) và hai ti -63 kDa). Các tiu
 ng trong vi nh ca phc hp
trimer này. Các ti c mã hóa bi các gen khác nhau và mi
ti u có các dng phân khác nhau: 

7

Hình 1.2. Cấu trúc phân tử AMPK
- Ti a phc hp AMPK

Ti a AMPK cha mt vùng serin/threonin protein
kinase  u N-tn. Các ti  ng không hong do s có
mt ca mt vùng c ch t ng  trung tâm. Mc
hi i phân b không gi
yu có trong nhân t  yc tìm th
S phân b khác nhau ca các ti này trong t bào có th gii thích
cho s ng v cha AMPK.
- Ti a phc hp AMPK
u Ctn ca ti a các chui peptid nhn bi
vi 2 ti còn li c khung cu trúc
ca phc hp. Ngoài ra, vùng trung tâm ca ti a mt vùng cu
trúc có kh n vi phân t glc cho là có liên
quan cht ch n ch  u tit quá trình chuyn hóa glucose ca
AMPK. Vùng c ch t ng nm  u N-tn ca ti 
quan trng trong s u chnh t ng hot tính ca phc hp. Nhng nghiên
cu g ra rng ngoài ch khung cu trúc, ti 
u chnh t ng quan tri vi phc hp AMPK.

8
- Ti a phc hp AMPK
Ti        t chn lc vi các phân t cha
adenosin  c to thành t bn
n lp song song ca các chui cystathionin- -synthase (CBS) nm  u
N-tn ca ti này. Sau khi liên kt, nhóm phosphat ca AMP/ATP
gn vi mt rãnh trên b mt ti g tác vi các acid amin 
t bin trên các acid amin này dn mt s ri lon chuyn hóa di
truyn    ng glycogen gây suy tim. Liên kt ca AMP vi
các vùng Bateman gây ho lp th 
nhy cm ca AMPK vi nhi nh ca n c li,
liên kt ca các phân t ATP vi các vùng Bateman chng li s hot hóa

phc hp AMPK. Nhng bii d lp th khác nhau này trong phc hp,
gây ra bi liên kt vi AMP hoc ATP, to nên nn tng phân t cho chc
u hòa chuyn hóa ca AMPK và khin cho enzym này tr thành mt
mc tiêu tác dng cho các cht hóa hc tng hp.
t bin tn k c trên ti 
171
-Phe
179

i vùng liên kt glycogen ca ti n tr 
hot tính ph thuc AMP ca phc hp AMPK. Vì vy, có v 
hot hóa phc hu ng ca ti 
hin ra rng ti n quá trình hot hóa này nhiu nht,
còn ti  ng va phi [6].
1.2.2. Sự hoạt hóa phức hợp AMPK
c hot hóa bi hiu ng d lp th khi t l AMP/ATP và
creatin/phosphocreatin (Cr/pCr) trong t 
n s phosphoryl hóa các tiu  bi các enzym AMPK kinase
(AMPKK). Trong s các yu t kích thích, nhng yu t làm cn kit ATP d
tr ng AMP trong t t, tình trng thiu oxy,

9
t thm thu, thiu glucose, thiu máu cc b và tình tr
c nghiên cu nhiu nht [6]. AMP trong t bào liên kt vi
vùng Bateman trong ti i cu trúc ca phc
hy s phosphoryl hóa phân t threonin 172 (Thr 172) nm trên tiu
 a AMPK thông qua mt s enzym kinase.
Nhi v ng và s chuyn hóa calci trong t bào chính
 cho quá trình hot hóa AMPK. Trong s các tác nhân ni sinh gây
phosphoryl hóa Thr172 thì Liver kinase B1 (LKB1), các protein kinase ph

thuc calmodulin (CaM) và Transforming growth factoractivated
kinase1 (TAK1) là nhng tác nhân quan trng nht [6], [32].
Liver kinase B1 (LKB1) là mt serin/threonin kinase có vai trò ch yu
y phn ng phosphoryl hóa ti t hóa AMPK.
i n ra rng AMP không trc tip hot hóa LKB1, mà AMP
gây ra s i trong cu trúc ca AMPK và bin AMPK tr t
thích hp c      threonin 172 trên ti    a
AMPK b phosphoryl hóa d n hot hóa AMPK. Khi không gn vi
LKB1, phc hp AMPK vn có kh  phosphoryl hóa threonin 172 trên
ti            hot hóa không ph
thuc vào n AMP và kh t tính ni ti này ca phc
hp AMPK cho phép các t bào phn ng tc thì vi các kích thích v 
ng.
Các protein kinase ph thu
phosphoryl hóa Thr172 và hot hóa AMPK. CaMKK có hai dng phân:
 bing
ng phân chính gây hot hóa AMPK.
Transforming growth factoractivated kinase1 (TAK1) trc tip
phosphoryl hóa AMPK trong nm men. Gy trong

10
nhiu mô khác nhau cng vt có vú m c
c gi là AMPK-
i ta cho rng yu t gây hoi t khi u (TNF- 
factor-   ng hot hóa TAK1. Ngoài ra, 5-aminoimidazol-4-
carboxamid--ribofuranosid   t hóa TAK1.
Protein phosphatase 2A và 2C làm bt hot AMPK bng cách dephosphoryl
hóa phân t Thr172. Hot tính ca các enzym này không chu s u tit ca
AMP hay các acid béo t do.
1.2.3. Vai trò của AMPK trong đái tháo đường

AMPK là mt protein quan tr u   ng ca t bào và
t yu t u hòa chuyn hóa glucose và lipid
 nhic bi32].
1.2.3.1. Vai trò c
 dng glucose chính cng kích
thích s thu nhng ph thuc insulin và con
ng không ph thuc insulin. Kháng insulin là mt trong nhng khim
khuyc phát hia b yu là do s
sai lch trong quá trình truyn tín hiu ca insulin. Tuy nhiên, hin nay bin
pháp hu hi khc phc nhng sai lng truyn tín hiu
insulin vn còn rt hn ch. Vì vy, ci thin quá trình s dng glucose  
ng không ph thuc coi là bin pháp thay th có
hiu qu.
Các s liu in vivo và ex vivo ng minh rng AMPK tác dng lên s
hp thu glucose thông qua c  ph thuc và không ph thuc insulin.
Nhiu nghiên cng minh gi thuyt cho rng tp luyn có th
 dn b không

11
ph thuc insulin [6], [26]. S  l AMP/ATP và Cr/pCr dn
n s nh m hot tính ct
ch u này cho thi trò quan trng
trong vi d Hot hóa u
hin ca gen mã hóa GLUT-4 và hexokinase II và kích thích tng hp
   ng cách hot hóa d lp th glucose6phosphatase.
AMPK còn th hin chng hóa c
hot hóa 2 enzym chính ca chu trình acid citric: citrat synthase và succinat
dehydrogenase [6].
Ngoài vin chuy
trò quan trng trong chuyn hóa cht béo  Hot hóa AMPK làm gim

tng hp acid béo t -oxy hóa trong ty th thông
qua c ch enzym acetyl coenzym A carboxylase (ACC),   m
n acid béo t do và ci thin s kháng insulin [32].

Hình 1.3. AMPK hoạt hóa làm tăng sự oxy hóa acid béo trong ty thể
thông qua ức chế ACC.


12
1.2.3.2. Vai trò ca AMPK trong gan
Ch
c ch tng hp cholesterol và triglycerid (TG). t bi
gan chuy phân lipi TG huy
n xung mARN ca
Sterol Regulatory Element-Binding Protein (SREBP). S th hin quá mc
cha yu t n s  l ri lon lipid máu 
bng mARN trong t
bào ca Carbohydrate Response Element Binding Protein (ChREBP) (protein
gn vi yu t ng carbohydrat trong gan).Yu t  thy
an trng trong vic làm gim s 
lipid máu  b
AMPK làm gim sn xut glucose trong gan do c ch quá trình tân to
glucose, c ch sn xut glucose t các ngun không phi carbohydrat trong
gan. AMPK c ch quá trình tân to glucose do c ch quá trình sao chép ca
      u tit quá
trình này. Bên cm tng hp cholesterol và glycogen
trong t bào gan do làm bt hot HMG-CoA reductase và glycogen synthase.
Ngoài ra, AMPK làm gim biu hin cn s tng
hp acid béo và các enzym ca quá trình tân tng do c ch các yu t
phiên mã SREBP-1c, ChREBP và HNF-m hong ca các

ng yu t cà TORC2.
        y gây bt hot
enzym này, làm gim tng hp malonyl      t tính ca
Carnitin palmitoyltransferase 1 (CPT1)n chuyn các acid béo vào
ty th  -oxy hóa. Bên cc tip kích thích hp thu

13
acid béo t do vào t bào thông qua vic chuyn enzym chuyn vn acid béo
CD38 ti màng t bào [6], [32].
AMPK còn có tác dng c ch gen mã hóa cho enzym tng hp acid béo
n s  glucose huyng là
gim glucose huyt [17].
1.2.3.3. Vai trò ca AMPK trong mô m
Hot hóa AMPK trong mô m làm gim tng h
aicd béo và gim tng hp TG. Nhp luyn th cht hou tr bng
các thu  -adrenergic gây ho       ph
thuc AMP vòng (cAMP).
u tit s thy phân lipid trong t bào mô m bng cách
làm bt hot enzym hormon-sensutive lipase (HSL) thông qua phosphoryl hóa
phân t n s tái tng hp và gii phóng acid
béo t TG, mt quá trình cn tiêu th ATP.
Hot hóa AMPK trong mô m     u hin ca
adiponectin, m nhy cm vi insulin c
Các tác dng ngoi vi ca adiponectin có th gii thích 
ca các thuc hot hóa AMPK trong via và ci thin tình trng
kháng insulin  bng béo phì [6].
1.2.3.4. Vai trò ca AMPK trong các t o ty
N glucose trong máu thp s hot hóa AMPK trong các t bào 
i ta cho rng metformin n s tit insulin ca t 
hot hóa AMPK.

Không gi các mô ngo (ch y,
trong t  các loài gm nhm có nhiu ti i tiu
 y nhi  c

14
i ta cho rng phc h
gia vào hon hóa ca t bào, trong khi phc h
u hòa s phiên mã gen. c ch các tiu  
t  phiên mã ca gen mã hóa preproinsulin. Vì vy, có v
 u chnh quá trình phiên mã c 
khá nhiu so vi s u ch
Các nghiên cu g vai trò ca AMPK trong viu chnh s
bài tit insulin ca các t y vai trò này có mi quan h vi ngun
ng sn có, s tng hp protein, s phát trin ca t bào và cái cht
ng kt qu này cho thy s phc tp trong
cha AMPK trong viu hòa s bài tit insulin ca các t 
và s cn thit phi nghiên cu k ng tính phc tp cc
tip và/hoc gián tip này [6].
1.2.4. Một số chất hoạt hóa AMPK
Mt s cht có tác dng hot hóa c nghiên cu và ng dng

- Metformin và các thiazolidindion
Hai nhóm thuc uu tr  bin, biguanid và thiazolidindion
 c cho là có tác dng mt phn thông qua hot hóa AMPK.
c bit là metformin, c ch quá trình tân tng trong gan và
 l ht vài tác dng trong s c
cho là do hot hóa      m s
phosphoryl hóa và hot tính ca LKB
 t bào i hot tính ca protein phosphatase.
u tr bng metformin trong 10 tun cho b

hot tính cn s phosphoryl hóa phân t

15
threonin 172 cng thi gim hot tính ca ACC-2. Tác d
hot tính c         i tình trng
gim n ATP và làm gim phosphocreatin trong
 dng glu glycogen trong
31].
Thiazolidindion (TZD) không trc tip phosphoryl hóa AMPK mà tác
d gián tip. Các TZD liên kt và kích hot PPAR-
 nhy cm vi insulin  nhiu mô ngoi vi khác nhau. TZ
rosiglitazon và pioglitazon, làm gim s thy phân lipid và ging acid
béo trong t bào m. Nhng thu   c ch gii phóng mt vài
adipokin t t bào mu t hoi t khi u (TNF--6 và
resistin, cht gây ra s kháng insulin cng th bài
tit adiponectin t mô m  i và các loài gm nhm. Adiponectin kích
thích hp thu glucose và oxy hóa acid béo  c ch quá trình tân to
ng  gan do hot hóa AMPK. Trên thc nghim, khi gây t bin AMPK
 bào m hoc dùng các cht c ch AMPK tng hp làm mt
các tác dng này ca adiponectin [6].
- AICAR
AMP là mt cht hot hóa AMPK nn  trên, hai
cp phân t i hai vùng Bateman trên tin v t
hóa phc hc chuyn hóa trong trong t bào to thành
ZMP (5-aminoimidazol-4-carboxamid-1--D-ribofuranotid) bi adenosin
kinase. ZMP là mt ch i các vùng Bateman trên
ti a AMPK và gây ra s i d lp th trong cu trúc ca
AMPK, gây hot hóa AMPK. Bên ct vài nghiên c
cho thy ZMP có th u hòa s chuyn hóa glucose bng cách c ch trc
tip fructose-1,6-biphosphatase trong t n quá trình

16
tân tc lp vi s hoc th nghim trên
ng v hin tác dng chi thin
n ng glucose sn xut  gan và quá trình
s dng glucose. Truyn AICAR cho c i khe mnh và bnh nhân tiu
p thu glucose  
k s to thành các dng oxy hong trong máu và duy trì ch bào
nng  bt nghiên cu khác, AICAR
       t, ch y    
glucose vào trong t bào [6].
u hòa biu hin ca gen IL-6 và IL- tit
các cht này t các t bào m và các t t trung hòa tin
min dch c tit ra t mô m ng trong vic
gây nên tình trng kháng insulin  by, AICAR có
th  nhy cm vi insulin trong các mô ngoi vi [29].
Tuy nhiên, AICAR có các tính chng hc bt li ng
 có tác dng cao, sinh kh dng thp, thi gian bán thài ngn) và có th gây
các bin chng chuyn hóa nghiêm trng (to ra acid lactic và mng ln
acid uric). Mm nghiêm trng khác ca AICAR là AICAR không
ch tác dng lên     i nhi    S-
      gii quyt
các v i ta tin hành nghiên cu tìm ra các dn xut có tác dng
ta AICAR. Mt ví d là dn xut imidazo [4, 5-b] pyridin S27847,
mt cht tính ca AMPK lên 7 ln trong t bào gan  các nng
 micromol. Các dn xu AICAR và S27847 là các hp
cht C4 và C58. Các dn xut này hiu qu [29]