Đề thi học sinh giỏi Ngữ văn lớp 11 chọn lọc số 10

Câu 1 (4,0 điểm)
Có ba cách để tự làm giàu mình: mỉm cười, cho đi và tha thứ.
(Theo: Hạt giống tâm hồn - NXB Tổng hợp TP HCM, 2008)
Những suy ngẫm của anh /chị về quan niệm trên.
Câu 2 (6,0 điểm)
Bàn về lao động nghệ thuật của nhà văn, Mác-xen Pruxt cho rằng:
Một cuộc thám hiểm thực sự không phải ở chỗ cần một vùng đất
mới mà cần một đôi mắt mới.
Anh/chị hãy trình bày ý kiến của mình về nhận định trên ?

HẾT
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
QUẢNG BÌNH
ĐỀ CHÍNH THỨC
Số báo danh

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH LỚP 11
NĂM HỌC 2012 - 2013
Môn thi: Ngữ văn
(Khóa thi ngày 27 tháng 3 năm 2013)
Thời gian: 180 phút, không kể thời gian giao đề
S GIO DC- O TO K THI CHN HC SINH GII CP TNH LP 11
QUNG BèNH NM HC 2012-2013
CHNH THC Mụn thi: NG VN

HNG DN CHM
(Gm cú 03 trang)
A. h ớng dẫn chung
- Giỏm kho cn c vo ni dung trin khai v mc ỏp ng cỏc yờu cu v k
nng cho tng ý im ti a hoc thp hn.
- im ton bi l tng s im ca hai cõu, khụng lm trũn s, cú th cho: 0; 0,25;

0,5; 0,75 n ti a l 10.
- Cn khuyn khớch nhng bi vit cú lp lun cht ch, vn vit sỏng to, giu cm
xỳc, trỡnh by sch p, chun chớnh t.
- Nhng ni dung trong du ( ) ch yu ch cú tớnh gi ý, khụng buc hc sinh
phi trỡnh by tng t; giỏm kho cn linh ng khi vn dng ỏp ỏn.
B. h ớng dẫn cụ thể
I. Yêu cầu về kĩ năng:
- Yêu cầu 1: Biết cách làm một bài văn nghị luận.
- Yêu cầu 2: Bố cục bài làm rõ ràng, kết cấu hợp lý. Hình thành và triển khai ý tốt.
- Yêu cầu 3: Diễn đạt suôn sẻ. Mắc ít lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
II. Yêu cầu về nội dung và cách cho điểm:

Cõu Yờu cu v ni dung im
1
4,0
HS cú th trỡnh by theo nhiu cỏch, nhng cn phi hiu ỳng v bn lun
c ý ngha cõu núi. Bi vit phi chõn thnh, th hin c s hiu bit
v nhn thc sõu sc i vi vn , ng thi bit a ra nhng suy ngm
cn thit cho bn thõn hon thin nhõn cỏch.
a. Gii thớch ý ngha cõu núi
HS cn ch rừ:
- T lm giu mỡnh: t nuụi dng v bi p tõm hn mỡnh
Mm ci: biu hin ca nim vui, s lc quan, yờu i
Cho i: l bit quan tõm, chia s vi mi ngi
Tha th: l s bao dung, lng vi li lm ca ngi khỏc
- í c cõu: Tõm hn con ngi s tr nờn trong sỏng, giu p hn
nu bit lc quan, s chia v lng vi mi ngi.
b. Bn lun v ý ngha cõu núi
HS khng nh tớnh ỳng n ca vn trờn c s trin khai nhng ni dung
sau:

- Lc quan, yờu i giỳp con ngi cú sc mnh vt lờn nhng
khú khn, th thỏch trong cuc sng, cú nim tin v bn thõn v
hng n mt khỏt vng sng tt p (HS ly dn chng, phõn tớch).
- Bit quan tõm, chia s, con ngi ó chin thng s vụ cm, ớch k
sng giu trỏch nhim v yờu thng hn (HS ly dn chng, phõn
tớch).
- Bit bao dung, lng, con ngi s trỳt b au kh v thự hn
sng thanh thn hn v mang li nim vui cho mi ngi (HS ly dn
0,5
0,5

0,5

0,5


0,5
chứng, phân tích).
- Ngoài sự lạc quan, sẻ chia, độ lượng con người còn có thể bồi đắp,
và nuôi dưỡng tâm hồn mình bằng những ứng xử tốt đẹp khác (HS
lấy dẫn chứng, phân tích).
c. Bài học nhận thức và hành động:
- Sự giàu có về tâm hồn có ý nghĩa quyết định sự hoàn thiện nhân
cách của mỗi người. Cần có ý thức gìn giữ và bồi đắp để đời sống
tinh thần, tình cảm của bản thân không bị xói mòn và chai sạn bởi
mặt trái của cuộc sống hiện đại.
- Để làm được điều đó, phải bắt đầu từ những thái độ sống tích cực,
có ý nghĩa với mình và mọi người.
0,5

0,5
0,5

2
6,0 đ
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng cơ bản đạt được các nội
dung sau:
a. Giải thích vấn đề
- Cuộc thám hiểm thực sự: quá trình lao động nghệ thuật của nhà văn
để sáng tạo nên tác phẩm đích thực.
- Vùng đất mới: hiện thực đời sống chưa được khám phá
- Đôi mắt mới: cái nhìn và cách cảm thụ đời sống mới mẻ
- Hàm ý câu nói: Trong quá trình sáng tạo, điều cốt yếu là nhà văn
phải có cái nhìn và cách cảm thụ độc đáo, giàu tính phát hiện về con
người và cuộc đời.
b. Khẳng định vấn đề
(HS dựa vào tri thức lí luận về đặc trưng phản ánh của văn học, phong
cách nghệ thuật của nhà văn, tư chất nghệ sĩ để triển khai luận điểm).
- Trong sáng tác văn học, đề tài mới chưa phải là cái quyết định
giá trị của một tác phẩm.
+ Đề tài chính là phạm vi hiện thực đời sống được phản ánh trong tác
phẩm. Với một đề tài mới nhưng nhà văn chỉ sao chép nguyên xi theo
lối chụp ảnh thì không mang lại giá trị đích thực cho tác phẩm.
+ HS lấy dẫn chứng: (Phong trào Thơ mới đã hướng đến đề tài mới
là thế giới của cái tôi cá nhân cá thể song không phải tác phẩm nào
cũng có giá trị ).
- Giá trị tác phẩm và phong cách nghệ thuật của nhà văn được
quyết định bởi cái nhìn và cách cảm thụ đời sống của người cầm
bút .

+ Dù đề tài cũ nhưng bằng cái nhìn độc đáo, giàu tính phát hiện và
khám phá, nhà văn có thể thấu suốt bản chất đời sống, mang lại cho
tác phẩm giá trị tư tưởng sâu sắc.
+ HS chọn dẫn chứng và phân tích:
(Chí Phèo, không chỉ là nỗi khổ vật chất mà đau đớn hơn là bi kịch
tinh thần, nỗi đau bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, bị cự tuyệt

0,25
0,25
0,25
0, 25
0,5
0,25
0,25

1,0

0,5

1,5
quyền làm người. Nhà văn còn phát hiện được đốm sáng nhân tính ẩn
chứa bên trong cái lốt quỷ dữ của Chí Phèo )
(Vội vàng là kết quả của cái nhìn tươi mới, của cặp mắt “xanh non,
biếc rờn” trước vẻ đẹp mùa xuân, đã bày ra trước mắt người đọc một
thiên đường mặt đất, một bữa tiệc trần gian. Hơn nữa, với nhận thức
mới mẻ về thời gian tuyến tính, nhà thơ đã đề xuất một quan niệm
sống tích cực )
c. Mở rộng, nâng cao vấn đề
- Nếu đã có cái nhìn giàu tính khám phá, phát hiện lại tiếp cận với
một đề tài mới mẻ thì sức sáng tạo của nhà văn và giá trị độc đáo của

tác phẩm càng cao. Vì thế, coi trọng vai trò quyết định của “đôi mắt
mới” nhưng cũng không nên phủ nhận ý nghĩa của “vùng đất mới”
trong thực tiễn sáng tác.
- Để có cái nhìn và cách cảm thụ độc đáo, nhà văn cần trau dồi tài
năng (sự tinh tế, sắc sảo ), bồi dưỡng tâm hồn (tấm lòng, tình cảm
đẹp với con người và cuộc đời ) và xác lập một tư tưởng, quan điểm
đúng đắn, tiến bộ.
0, 5
0, 5

HẾT