Biện pháp quản lí cơ sở vật chất kĩ thuật trường Trung học phổ thông tỉnh Sơn La
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (569.2 KB, 116 trang )
H NI - 2012
B GIO DC V O TO
HC VIN QUN Lí GIO DC
_____________
______________
TRN VIT PHNG
BIệN PHáP QUảN Lý CƠ Sở VậT CHấT THIếT Bị
ở TRƯờNG TRUNG HọC PHổ THÔNG TỉNH SƠN LA
CHUYấN NGNH: QUN Lí GIO DC
M S: 60 14 05
LUN VN THC S KHOA HC GIO DC
Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS Trn Th Minh Hng
LỜI CẢM ƠN
uận văn này là Kết quả quá trình học tập tại Học viện Quản lý Giáo
dục và quá trình công tác tại Phòng Quản lý ODA, Vụ Kế hoạch -
Tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo trong những năm qua.L
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến Quý thầy cô
giáo đã tham gia giảng dạy lớp Cao học Khóa 3B, chuyên ngành Quản lý
Giáo dục, Học viện Quản lý Giáo dục, Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh
Sơn La, cán bộ giảng dạy, cán bộ quản lý và các em học sinh tại 12 trường
THPT của tỉnh Sơn La đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong quá
trình học tập và hoàn thành nội dung Luận văn này.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Trần Thị
Minh Hằng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả nghiên cứu đề tài và hoàn
chỉnh nội dung Luận văn.
Mặc dù bản thân đã cố gắng nhưng chắc chắn Luận văn không tránh
khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của
Quý thầy cô trong Hội đồng bảo vệ.
Hà Nội, ngày tháng 6 năm 2012
Học viên
Trần Việt Phương
CÁC TỪ VIẾT TẮT
BGDĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo
CNTT&TT Công nghệ thông tin và truyền thông
CP Chính phủ
CSVCKT Cơ sở vật chất kỹ thuật
CSVCTB Cơ sở vật chất thiết bị
GD và ĐT Giáo dục và Đào tạo
GDQD Giáo dục Quốc dân
PHBM Phòng học Bộ môn
PPDH Phương pháp dạy học
QL Quản lý
QLGD Quản lý giáo dục
TBDH Thiết bị dạy học
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông
XHCN Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC
!
"#$%&'
()*%&'
+),- -.
/#011-%2&'.
Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ CƠ SỞ VẬT CHẤT THIẾT
BỊ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 5
#3453467)6+
#34+
8595-,- -:* 67)6/
.63467)6;
.<=>34(
.? $%@=>34(
"<=>,ABCDEC:FG*H/
"? $%,ABCDEC/
"6:FG*H;
".I 8JA $@=AK6LM7(
(<=>$3'FG5F=@=5AK:FG*HB 343-NO
P
(<=>:FG*HP
(#9@=>6LM7P
(#$%@=>6LM733467)6
(.I,ABCDEC34 -%8&' *
+#9@=>IQRI6LSM
?:>C(
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ CƠ SỞ VẬT CHẤT THIẾT BỊ
TRƯỜNG THPT TỈNH SƠN LA 37
? @ G3G'>5TU:53G5VW95@%OS *&'
JQ,'+
? @ G3G'>5TU:53G5VW9+
? @ AX- 3! )NOJQ,'.;
6X3*@=>,ABCDYCB3467)6JQ,'."
?:*3'=A X:."
6X3*,ABCDZ:FG*H[B3467)6JQ,'.(
6X3*F=@=:FG*H"
.6X3*AK:FG*H"
?:@=3'=A (.
.R9\ ]$%(+
.R$' AK6LM7(+
.R@=>AK6LM7&'7$3B 3467)6(/
")]^H]&'X3*@=>$3'FG5F=@=AK:FG
*HB 343-NO+
"#H] @'+
"#H]&@'+
Chương 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT THIẾT
BỊ KĨ THUẬT Ở TRƯỜNG THPT TỈNH SƠN LA 75
#0H_VD F$- -+(
=%F=^`F9+(
=%F=^X8a+(
=%F=^=+(
9AF$- -@=>&'7$3B3$3'FG5F=@=AK6LM7
++
L$- -6b4c3':FG*H+P
.L$- -.de]HX:*AK$@=:FG*H/.
"L$- -"de]HX,ABCD5-f$%3!'*Hg
-fF9%O/(
.?!%^D-:5^=&' F$- -@=>:FG*HP.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO 101
PHỤ LỤC 104
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục là một thiết chế xã hội, là một bộ phận khăng khít của hệ thống
kinh tế và xã hội, “là nền tảng văn hoá của một nước, là sức mạnh tương lai
của một dân tộc”. Đảng và Nhà nước ta coi “Giáo dục là quốc sách hàng
đầu”, con người là mục tiêu và động lực của sự phát triển. Vì vậy, đòi hỏi
ngành giáo dục và đào tạo phải đào tạo đội ngũ những người lao động tự chủ,
năng động, sáng tạo. Bởi lẽ con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự
phát triển. Giáo dục là nhân tố chủ yếu để hình thành và phát triển nhân cách
con người, là chìa khoá mở cửa vào tương lai, là quốc sách hàng đầu của
chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Hồ Chí Minh, Người anh hùng giải phóng
dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới vì trước hết Người đã là nhà giáo dục,
nhà sư phạm. Người đã đưa ra thông điệp:
“ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người.”
Trong lý luận dạy học cũng đã khẳng định cơ sở vật chất thiết bị kĩ thuật
và hầu hết các sản phẩm khoa học kĩ thuật có chức năng xác định và mang
mục đích sư phạm rất cao, chúng chứa đựng trình độ khoa học kĩ thuật, văn
hóa nghệ thuật, chứa đựng một tiềm năng khoa học to lớn đồng thời đóng vai
trò là đối tượng chứa nội dung cần nhận thức.
Mục đích hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam là nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, luôn phát triển phù hợp với nhu cầu phát
triển của xã hội, phù hợp với những đòi hỏi của sự phát triển thể chế chính
trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ của đất nước. Mục tiêu của
giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có
tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập
1
và chủ nghĩa xã hội, hình thành bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực của
công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trường trung học phổ thông là cấp học cuối cùng trong hệ thống giáo
dục phổ thông. Vị trí của giáo dục THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân
được thể hiện ở sơ đồ khung của hệ thống GDQD theo Nghị định 90/CP của
Chính phủ. Trường THPT có nhiệm vụ tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt
động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục do Nhà nước ban
hành. Trường THPT phải đảm bảo đủ giáo dục đạt chuẩn trở lên và quy hoạch
xây dựng CSVC trường học, trang thiết bị dạy học, cung cấp nguồn tài
chính… theo quy mô phát triển của nhà trường.
Trong những năm qua, Giáo dục và Đào tạo Sơn La đã có bước phát
triển tích cực về quy mô và chất lượng các ngành học, cấp học, bậc học. Tỉnh
và các địa phương rất chú trọng và có kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất – kỹ
thuật cho các trường học, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ có hiệu quả rõ rệt,
phong trào phấn đấu đạt tiêu chuẩn “Trường đẹp” được các địa phương hưởng
ứng mạnh mẽ. Có nhiều huyện, quận đã đề ra chủ trương giành đất cho giáo
dục và có kế hoạch xây dựng phấn đấu nhiều trường đạt. Nghị quyết Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nghị quyết TW2 khoá VIII, kết luận hội nghị
TW6 khoá IX và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ XII, ngành Giáo
dục và Đào tạo Sơn La đề ra 14 chương trình phát triển Giáo dục và Đào tạo,
trong đó có chương trình kiên cố hóa trường học (theo Chỉ thị của Thủ tướng
Chính phủ) và xây dựng trường học đạt được nâng thành đề án
Những phân tích trên là lí do để chúng tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu với
tiêu đề: “Biện pháp quản lí cơ sở vật chất kĩ thuật trường Trung học phổ
thông tỉnh Sơn La.”
2. Mục đích nghiên cứu
Dựa vào việc nghiên cứu hệ thống lí luận và thực tiễn để đề xuất một số
biện pháp quản lí CSVCKT của 12 trường Trung học phổ thông Tỉnh Sơn
2
La trong những năm qua nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
của thành phố.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý cơ sở vật chất kĩ thuật ở
trường Trung học phổ thông.
3.2. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lý cơ sở vật chất thiết bị
trong các trường Trung học phổ thông Tỉnh Sơn La. Quản lý cơ sở vật chất
thiết bị là một trong những yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo và nâng cao
chất lượng giáo dục nói chung, giáo dục trung học phổ thông nói riêng.
4. Giả thuyết khoa học:
Hiện nay các biện pháp quản lý cơ sở vật chất kĩ thuật trường Trung học
phổ thông của tỉnh còn có những hạn chế nên dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Nếu Hiệu trưởng có những biện pháp phù hợp và có một cơ chế quản lý khoa
học thì Giáo dục sẽ đạt chất lượng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của việc quản lý cơ sở vật chất thiết bị trường
THPT.
- Tìm hiểu và phân tích thực trạng quản lý cơ sở vật chất thiết bị của các
trường Trung học phổ thông giai đoạn hiện nay ở Tỉnh Sơn La.
- Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất thiết bị về
việc trang bị, bảo quản và sử dụngTBDH ở trường Trung học phổ thông ở
Tỉnh Sơn La.
- Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.
6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Do thời gian có hạn đề tài chỉ nghiên cứu và khảo nghiệm một số biện
pháp quản lí cơ sở vật chất kĩ thuật (Thiết bị dạy học) ở 12 trường Trung học
phổ thông ở tỉnh Sơn La.
Các số liệu phục vụ nghiên cứu được giới hạn từ năm 2010 đến 2012.
3
7. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm một số loại phương pháp được phối
hợp với nhau:
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu như tổng hợp, phân tích, hệ thống
khái quát hoá tài liệu được sử dụng để xác định các khái niệm công cụ và
khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu.
- Tìm hiểu các khái niệm thuật ngữ có liên quan đến đề tài.
- Nghiên cứu các văn bản, nghị quyết của Đảng, các văn bản của Nhà
nước, các Chỉ thị của ngành Giáo dục về công tác quản lí CSVCTB.
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH.
- Các tài liệu khác liên quan đến đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp quan sát: quan sát các chủ thể quản lý trong tiến trình
quản lý cơ sở vật chất kĩ thuật .
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi được sử dụng trong nghiên cứu
thực trạng và khảo nghiệm các biện pháp đề xuất.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các chuyên gia về quản lí cơ
sở vật chất kĩ thuật trường Trung học phổ thông.
7.3. Phương pháp thống kê Toán học.
- Thống kê, xử lí các số liệu đã thu thập được.
8. Những đóng góp mới của đề tài
Đề tài góp phần cụ thể hoá những vấn đề lý luận trong việc quản lí cơ sở
vật chất kĩ thuật trường Trung học phổ thông.
Đề xuất một số biện pháp có tính cấp thiết và khả thi cho việc quản lí cơ
sở vật chất kĩ thuật trường Trung học phổ thông giai đoạn hiện nay ở Tỉnh
Sơn La.
4
Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ CƠ SỞ VẬT CHẤT THIẾT BỊ
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu:
Hội nghị Quốc tế về Giáo dục lần thứ 39 họp tại Giơnevơ năm 1984
cũng như nhiều hội nghị về TBDH ở các nước XHCN đã khẳng định ngành
Giáo dục cần phải được đổi mới thường xuyên về mục đích, cấu trúc, nội
dung, TBDH và phương pháp để tạo cho tất cả các học sinh có những cơ hội
học tập. Tuỳ theo hoàn cảnh kinh tế, kĩ thuật và xã hội tất cả các nước trên thế
giới đều có khuynh hướng hoàn thiện CSVC và TBDH nhằm phù hợp với sự
hiện đại hoá nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Các nước
có nền kinh tế phát triển đều quan tâm đến việc nghiên cứu, thiết kế, sản xuất
các TBDH hiện đại, đạt chất lượng cao, cần thiết cho nhu cầu Giáo dục mỗi
nước. Thiết bị dạy học là một thành tố quan trọng trực tiếp tham gia vào việc
nâng cao chất lương giảng dạy và học tập. Công tác quản lí TBDH có vai trò
to lớn trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả khai thác TBDH ở mỗi nhà
trường. Bởi vì, nó giúp các nhà quản lí có cái nhìn tổng quan về trình độ, tốc
độ phát triển TBDH và mức độ ảnh hưởng của nó tới công nghệ dạy học ở
trong nước, khu vực và trên thế giới. Đánh giá được thực trạng của TBDH,
quá trình đầu tư, mua sắm, bảo quản và chất lượng sử dụng, khai thác TBDH
ở nhà trường, từ đó hoạch định chiến lược phát triển TBDH một cách lâu dài.
Hiện nay, ở nước ta TBDH còn thiếu nhiều so với yêu cầu, vì vậy vấn đề đặt
ra cho các nhà quản lí Giáo dục nói chung là cần thiết phải nghiên cứu trực
trạng đơn vị mình, kế hoạch đầu tư, mua sắm TBDH và quản lí sử dụng hiệu
quả TBDH phù hợp với điều kiện vùng miền và địa phương của mình. Để
nâng cao chất lượng giáo dục thì trước tiên phải nâng cao chất lượng giảng
dạy trong nhà trường. Để sử dụng có hiệu quả TBDH, vai trò của các biện
5
pháp quản lý là hết sức quan trọng. Các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước
đã nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà trường để tìm ra các biện pháp quản lý
hiệu quả nhất.
Trong những công trình nghiên cứu của mình, các nhà quản lý giáo dục
Xô Viết đã cho rằng: “Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc
rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ
giáo viên”.
- Đối với Việt Nam, từ những năm 60 Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức
ban hành các tiêu chí TBDH từ mẫu giáo đến phổ thông. Tiếp theo là những
tiêu chuẩn đã được xây dựng và ban hành vào các năm 1975, 1985. Từ năm
1986 trở lại đây, dưới dạng các đề tài nghiên cứu cấp Bộ và đề tài tiêu chuẩn đo
lường cấp Ngành, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã triển khai xây dựng
hệ thống tiêu chuẩn danh mục TBDH trường tiểu học, THCS, THPT phục vụ
chương trình cải cách giáo dục và chương trình thí điểm chuyên ban. Những
năm gần đây đã có một số công trình nghiên cứu về vấn đề TBDH nói chung,
đó là các bài báo, các luận văn thạc sĩ nghiên cứu. Về vấn đề này, có thể điểm
đến một số công trình như:
- Luận văn thạc sĩ của Bùi Thị Thanh - phòng GD-ĐT quận Hoàng Mai,
2004:“Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp sử dụng phương
tiện dạy học trong các trường tiểu học quận Hoàng Mai - tỉnh Hà Nội”
Luận văn thạc sĩ của Đỗ Hoàng Điệp - trường trung học phổ thông
(THPT) Sóc Sơn- Hà Nội: “Một số biện pháp xây dựng và quản lý cơ sở vật
chất và thiết bị trường học của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Sóc
Sơn - Hà Nội”.
- Năm 2005, Chủ nhiệm đề tài Ngô Quang Sơn đã bảo vệ thành công đề
tài cấp Bộ về: “Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng
thiết bị giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông tại các
trung tâm Giáo dục thường xuyên và trung tâm học tập cộng đồng”.
6
Mã số: B 2004 - 53 – 17
Có thể nói đây là một trong những đề tài đầu tiên nghiên cứu quản lý cơ
sở vật chất kĩ thuật ở các trường THPT, đi sâu vào nghiên cứu về một vấn đề
cụ thể, đảm bảo ý nghĩa khoa học và tính khác biệt so với các đề tài khác
trong cùng ngành nghiên cứu.
1.2. Nhà trường, trường THPT
1.2.1. Nhà trường
“Nhà trường là cơ sở đào tạo của ngành Giáo dục và Đào tạo, nơi trực
tiếp giáo dục và đào tạo học sinh, sinh viên, nơi thực thi mọi chủ trương,
đường lối, chính sách, chế độ, nội dung, phương pháp tổ chức giáo dục của
Đảng và Nhà nước. Đó cũng là nơi trực tiếp diễn ra quá trình lao động giảng
dạy của thầy, lao động học tập của trò, hoạt động của bộ máy quản lí nhà
trường”. (Georges Hirrsch, Đặng Hữu Đạo, Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn
Chân(1994), Quản lý dự án, NXB Giáo dục và Trung tâm Pháp – Việt đào tạo
về quản lý, Hà Nội)
1.2.2. Vị trí, vai trò của Giáo dục Trung học phổ thông.
Vị trí của giáo dục THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân được thể
hiện ở sơ đồ khung của hệ thống GDQD theo Nghị định 90/CP của Chính
phủ. Giáo dục THPT được thực hiện trong 3 năm học, từ lớp 10 đến lớp 12.
Học sinh vào học lớp 10 phải có bằng tốt nghiệp THCS , có độ tuổi là 15 tuổi.
Trường THPT trong hệ thống GDQD được thành lập theo quy hoạch, kế
hoạch của Nhà nước nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục và được tổ chức theo
các loại hình: công lập. Trường THPT có nhiệm vụ tổ chức giảng dạy, học tập
và hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục do Nhà
nước ban hành. Trường THPT phải đảm bảo đủ giáo dục đạt chuẩn trở lên và
được quy hoạch xây dựng CSVC trường học, trang thiết bị dạy học, cung cấp
nguồn tài chính… theo quy mô phát riển của trường.
7
1.2.3. Mục tiêu, nội dung, phương pháp kế hoạch giáo dục THPT
a. Mục tiêu giáo dục THPT
Theo Luật Giáo dục: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh
phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản
nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ gnhĩa, xây dựng
tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc
đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. (Quốc hội
nước CHXHCN Việt Nam. Luật giáo dục, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội)
“Giáo dục THPT nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những kết
quả của giáo dục THCS, hoàn thiện học vấn phổ thông và những hiểu biết
thông thường về kĩ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học đại học, cao đẳng,
trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động”. (Giáo
trình quản lý hành chính Nhà nước năm (1992), Học viện Hành Chính Quốc
Gia Hà Nội)
Như vậy, mục tiêu giáo dục là thể hiện tập trung nhất các yêu cầu xây
dựng những con người mới và thế hệ phù hợp với cơ chế mới, năng động,
thích ứng với sự phát triển và tiến bộ xã hội, biết tiếp thu giá trị và sáng tạo ra
giá trị mới cho xã hội.
b. Nội dung Giáo dục THPT
Khoản 1 điều 24 Luật Giáo dục quy định: “Nội dung Giáo dục trung học
phổ thông phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện, hướng nghiệp và
hệ thống; gắn với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của
học sinh, đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi bậc học, cấp học”. (Quốc hội nước
CHXHCN Việt Nam. Luật giáo dục, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội)
Nội dung giáo dục THPT “Phải củng cố, phát triển những nội dung đã
học ở THCS, hoàn thành nội dung giáo dục phổ thông, cơ bản, toàn diện và
hướng nghiệp cho mọi học sinh còn có nội dung nâng cao ở một số môn học
để phát triển năng lực, đáp ứng nguyện vọng của học sinh. (Quốc hội nước
CHXHCN Việt Nam. Luật giáo dục, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội).
8
Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, việc đổi mới nội dung giáo
dục nhằm “Loại bỏ những nội dung không thiết thực, bổ sung những nội dung
cần thiết theo hướng đảm bảo kiến thức cơ bản, cập nhật với tiến bộ khoa học,
công nghệ ứng dụng, tăng cường giáo dụ kỹ thuật tổng hợp và năng lực thực
hành ở bậc học phổ thông”; “Tăng cường giáo dục công dân, giáo dục tư
tưởng đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác – Lê nin, đưa việc giảng dạy tư
tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù hợp với lứa tuổi và từng bậc học. Coi
trọng hơn nữa các môn học xã hội và nhân văn, nhất là Tiếng Việt, lịch sử dân
tộc, địa lý và văn hoá Việt Nam”. (Nguyễn Kỳ (1996), mô hình dạy học tích
cực lấy người học làm trung tâm, Trường CBQL Giáo dục Đào tạo Hà Nội)
Như vậy, nội dung giáo dục THPT được đổi mới phải mang tính chất
phổ thông, cơ bản, toàn diện và hướng nghiệp, gắn với thực tiễn cuộc sống,
phù hợp với sự phát triển về tâm sinh lý học sinh.
c. Kế hoạch Giáo dục THPT
Kế hoạch Giáo dục là một văn bản có tính pháp lý của Nhà nước do Bộ
trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành trong toàn quốc, mọi cán bộ quản lý,
giáo viên phải thực hiện nghiêm túc. Kế hoạch giáo dục quy định: Phần các
môn học, trình tự dạy các môn ở từng lớp, số giờ danh cho từng bộ môn học
trong tuần, trong năm, cấu trúc thời gian của năm học. Kế hoạch giáo dục là
tài liệu quan trọng nhất nhằm xác định nội dung, mức độ học vấn phổ thông
và tổ chức các hoạt động giáo dục góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo của
cấp học, bậc học.
Kế hoạch Giáo dục phải phản ánh mục tiêu giáo dục toàn diện bao gồm
những yêu cầu về giáo dục đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, lao động kỹ
thuật. Kế hoạch giáo dục phản ảnh tính hài hoà, cân đối giữa các mặt giáo dục
đảm bảo tính hệ thống, kế tiếp. Xác định hệ thống môn học với thời lượng
phù hợp, đảm bảo coi trọng nội dung giáo dục: Khoa học tự nhiên, xã hội và
nhân văn, kỹ thuật và công nghệ.
9
1.2.4. Trường THPT
Theo Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT về việc ban hành Điều lệ trường
trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều
cấp học của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trường THPT phải đạt được các tiêu
chuẩn như sau:
Tiêu chuẩn 1: Tổ chức nhà trường
1. Lớp học: Mỗi lớp không quá 45 học sinh.
2. Tổ chuyên môn: Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể
họp đột xuất theo yêu cầu công việc hay khi Hiệu trưởng yêu cầu.
3. Khối hành chính, quản trị: Gồm phòng làm việc của Hiệu trưởng, Phó
Hiệu trưởng, văn phòng, phòng họp toàn thể cán bộ, giáo viên và nhân viên
nhà trường, phòng các tổ chuyên môn, phòng y tế trường học, nhà kho, phòng
thường trực, phòng của các tổ chức Đảng, đoàn thể
4. Ban đại diện cha mẹ học sinh:
- Mỗi lớp có một Ban đại diện cha mẹ học sinh tổ chức trong mỗi năm
học gồm các thành viên do cha mẹ, người giám hộ học sinh cử ra để phối hợp
với giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên bộ môn trong việc giáo dục học sinh.
- Mỗi trường có một Ban đại diện cha mẹ học sinh được tổ chức trong
mỗi năm học gồm một số thành viên do các Ban đại diện cha mẹ học sinh
từng lớp cử ra để phối hợp với nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục.
- Nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức và hoạt động của Ban đại diện cha mẹ
học sinh từng lớp, từng trường trung học thực hiện theo Điều lệ Ban đại diện
cha mẹ học sinh.
5. Tổ chức Đảng và các đoàn thể
- Mỗi lớp có một Ban đại diện cha mẹ học sinh tổ chức trong mỗi năm
học gồm các thành viên do cha mẹ, người giám hộ học sinh cử ra để phối hợp
với giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên bộ môn trong việc giáo dục học sinh.
10
- Mỗi trường có một Ban đại diện cha mẹ học sinh được tổ chức trong
mỗi năm học gồm một số thành viên do các Ban đại diện cha mẹ học sinh
từng lớp cử ra để phối hợp với nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục.
Tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lí, giáo viên và nhân viên
1. Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng phải có các tiêu chuẩn sau:
a) Về trình độ đào tạo và thời gian công tác: phải đạt trình độ chuẩn
được đào tạo của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục đối với cấp học,
đạt trình độ chuẩn được đào tạo ở cấp học cao nhất đối với trường phổ thông
có nhiều cấp học và đã dạy học ít nhất 5 năm (hoặc 4 năm đối với miền núi,
hải đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều
kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn) ở cấp học đó;
b) Hiệu trưởng phải đạt tiêu chuẩn quy định tại Chuẩn hiệu trưởng
trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học. Phó Hiệu
trưởng phải đạt mức cao của chuẩn nghề nghiệp giáo viên cấp học tương ứng
và đủ năng lực đảm nhiệm các nhiệm vụ do Hiệu trưởng phân công.
2. Giáo viên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ môn, giáo
viên làm công tác Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (bí thư, phó bí thư
hoặc trợ lý thanh niên, cố vấn Đoàn), giáo viên làm tổng phụ trách Đội Thiếu
niên Tiền phong Hồ Chí Minh (đối với trường trung học có cấp tiểu học hoặc
cấp THCS), giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh.
3. Có đủ giáo viên hoặc nhân viên phụ trách thư viện, phòng thí nghiệm,
phòng thực hành bộ môn, được đào tạo hoặc bồi dưỡng về nghiệp vụ. Giáo
viên, nhân viên phụ trách từng việc này luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.
1.3. Quản lí, quản lí giáo dục:
1.3.1. Khái niệm quản lí:
Theo quan điểm của lí thuyết hệ thống, quản lí là “Phương thức tác động
có chủ đích, có kế hoạch của chủ thể quản lí lên hệ thống, bao gồm hệ thống
11
các quy tắc, các ràng buộc về hành vi đối với mọi đối tượng ở các cấp trong
hệ thống nhằm duy trì tính trội hợp lí của cơ cấu và đưa hệ thống sớm đạt
được những mục tiêu dự kiến”.
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu về khoa học quản lí cũng bàn nhiều về
khái niệm quản lí.
Theo tác giả Đặng Vũ Hoạt và tác giả Hà Thế Ngữ viết: “Quản lí là một
quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lí một hệ thống nhằm đạt
được những mục tiêu nhất định”.
Tác giả Nguyễn Văn Lê viết “Quản lí là một hệ thống xã hội, là khoa
học và nghệ thuật tác động vào từng thành tố của hệ thống bằng những
phương pháp thích hợp, nhằm đạt các mục tiêu đề ra cho hệ và từng thành tố
của hệ”. (Nguyễn Văn Lê (1985), Khoa học Quản lý nhà trường, NXB Tỉnh
Hồ Chí Minh)
Tác giả Trần Quốc Thành cho rằng: có nhiều cách khác nhau tiếp cận
khái niệm quản lí.
Dưới góc độ kinh tế học: “Quản lí là tính toán sử dụng các nguồn lực
một cách hợp lí nhất để đạt tới hiệu quả kinh tế cao nhất”.
Dưới góc độ điều khiển học: “Quản lí là sự sắp xếp tối ưu nhất các phần
tử trong tổ chức sao cho hệ thống ấy có trật tự tối ưu”.
Dưới góc độ chính trị xã hội: “Quản lí là tổ hợp những cách thức, những
phương pháp tác động vào đối tượng quản lí để phát huy hết tiềm năng của
đối tượng nhằm đạt tới mục tiêu mong muốn”.
Dưới góc độ hành động: “Quản lí thực chất là quá trình điều khiển
những đối tượng quản lí để đạt được mục tiêu mong muốn”.
Như vậy, cần hiểu khái niệm quản lí bao hàm những khía cạnh sau:
- Đối tượng tác động của quản lí là một hệ thống hoàn chỉnh giống như
một cơ thể sống. Nó được cấu tạo liên kết hữu cơ từ nhiều yếu tố theo một
quy luật nhất định. Ví dụ: Một nhà trường, một bệnh viện, một doanh
nghiệp…
12
- Hệ thống quản lí gồm có sự liên kết hữu cơ giữa chủ thể quản lí và chủ
thể bị quản lí.
Tác động quản lí thường mang tính chất tổng hợp, hệ thống tác động
quản lí gồm nhiều giải pháp khác nhau thường thể hiện dưới dạng tổng hợp
của một cơ chế quản lí.
Tóm lại, quản lí là sự tác động có ý thức nhằm điều khiển, hướng dẫn
các quá trình xã hội, những hành vi hoạt động của con người, huy động tối
đa các nguồn lực khác nhau để đạt tới mục đích theo ý chí của nhà quản lí và
phù hợp với quy luật khách quan.
Người quản lí tiến hành nhiều hoạt động khác nhau. Nghiên cứu những
hoạt động này người ta cố gắng tách riêng từng hoạt động ra, dựa trên tính
tương đối độc lập của mỗi hoạt động. Mỗi hoạt động tương đối độc lập được
tách ra trong hoạt động quản lí gọi là chức năng quản lí. Trong quá trình quản
lí cần phải đáp ứng ba yêu cầu cơ bản là tính quy hoạch, tính khả thi và tính
định lượng và phải thực hiện theo các chức năng: Lập kế hoạch, Tổ chức, Chỉ
đạo, Kiểm tra, trong đó thông tin là mạch máu của quản lí. Các chức năng
trên có mối quan hệ qua lại khăng khít với nhau. Mối quan hệ giữa chức năng
quản lý và hệ thống thông tin được biểu diễn bằng chu trình quản lý sau:
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lí
13
Kế hoạch
Thông tin
Chỉ đạo
Tổ chức
Kiểm tra
Lập kế hoạch: là quá trình xác định ra các mục tiêu, những nội dung
hoạt động và quyết định phương thức đạt được các mục tiêu đó, trên cơ sở
những điều kiện, nguồn lực hiện có.
Sản phẩm của lập kế hoạch là các bản kế hoạch. Có 3 loại kế hoạch: kế
hoạch chiến lược nhằm giải quyết mục tiêu chiến lược, kế hoạch chiến thuật
để giải quyết mục tiêu chiến thuật và kế hoạch tác nghiệp để giải quyết mục
tiêu tác nghiệp. Khi lập kế hoạch, người quản lí phải xác định mình đang cần
loại kế hoạch nào, phải biết mình đang ở đâu, có gì, đi tới đâu, bằng cách
nào? Nghĩa là phải cân đối giữa hệ thống mục tiêu với nguồn lực và điều kiện
thực hiện chúng; cân đối giữa yêu cầu và khả năng, để chọn ra những phương
án tối ưu cho từng mục tiêu một.
Tổ chức: là quá trình sắp xếp và phân bổ công việc, quyền hành và các
nguồn lực cho các thành viên của tổ chức để họ có thể đạt được các mục tiêu
của tổ chức một cách có hiệu quả, ứng với những mục tiêu khác nhau đòi hỏi
cấu trúc tổ chức cho phù hợp với những mục tiêu và nguồn lực hiện có. Thành
công của một tổ chức phụ thuộc rất nhiều vào năng lực và phong cách của chủ
thể quản lí, vào việc huy động và sử dụng các nguồn lực, cũng như tạo ra
động lực, đặc biệt là năng lực nội sinh của tổ chức. Lập kế hoạch tốt mà tổ
chức không tốt, không phân công, phân nhiệm và tạo điều kiện cụ thể thích
hợp thì khó đạt đến mục tiêu chung.
Chỉ đạo: là điều khiển, điều hành, tác động, huy động và giúp đỡ, tạo
điều kiện cho những cán bộ dưới quyền thực hiện những nhiệm vụ được phân
công. Mỗi người đều có mục tiêu riêng, người quản lí phải biết điều khiển
tác động để hướng mục tiêu cá nhân sao cho hoà hợp với mục tiêu chung
của tập thể.
Kiểm tra: là quá trình thiết lập và thực hiện các cơ chế thích hợp, theo
dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành sửa chữa, uốn nắn khi cần
thiết để đảm bảo được mục tiêu của tổ chức. Để việc kiểm tra có hiêụ quả,
14
trước tiên phải xây dựng tiêu chuẩn phù hợp với từng mục tiêu, sau đó xác
định, so sánh việc thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu đó và điều chỉnh kịp thời
những sai lệch để tất cả các bộ phận, người thực hiện đều hướng vè mục tiêu
chung của kế hoạch.
Quá trình quản lí là một thể thống nhất. Người quản lí giỏi phải biết xác
định mối quan hệ giữa các chức năng để có được một tầm nhìn xa rộng.
1.3.2. Khái niệm quản lí giáo dục:
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang thì “QLGD thực chất là tác động đến
nhà trường, làm cho nó tổ chức tối ưu được quá trình dạy học, giáo dục thể
chất theo đường lối, nguyên lí giáo dục của Đảng, quán triệt được những tính
chất nhà trường XHCN Việt Nam bằng cách đó tiến tới mục tiêu dự kiến, tiến
lên trạng thái chất lượng mới”. (Nguyễn Ngọc Quang (1989), Một số khái
niệm về quản lý giáo dục, tập bài giảng sau Đại học, Trường CBQL Giáo dục
- Đào tạo, Hà Nội)
Theo tác giả Đỗ Hoàng Toàn “QLGD là tập hợp những biện pháp tổ
chức, phương pháp giáo dục, kế hoạch hoá tài chính, cung tiêu… nhằm đảm
bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, đảm
bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng, cũng như
về chất lượng”. (Đỗ Hoàng Toàn (1995), Lý thuyết quản lý, NXB Đại học
Kinh tế Quốc Dân, Hà Nội)
Quản lí giáo dục: theo nghĩa tổng quát, quản lí giáo dục là sự tác động
của chủ thể quản lí đến các khách thể, đối tượng quản lí trong hoạt động công
tác giáo dục. Quản lí giáo dục còn được hiểu là hoạt động điều hành, phối hợp
các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển của xã hội. Quản lí giáo dục có thể coi là khâu then chốt nhằm đảm
bảo thắng lợi mọi hoạt động bởi thông qua quản lí Nhà nước về giáo dục mà
việc thực hiện các chủ trương, chính sách giá dục quốc gia, nâng cao hiệu quả
15
đầu tư cho giáo dục, chú ý thực hiện các mục tiêu giáo dục, nâng cao chất
lượng giáo dục mới được triển khai, thực hiện có hiệu quả.
Nhìn chung các định nghĩa về QLGD được các tác giả nêu trên đưa ra
vừa khái quát vừa cụ thể, hợp lí và dễ hiểu. Như vậy, QLGD có thể xem là:
sự tác động có ý thức nhằm điều khiển, hướng dẫn các quá trình giáo dục,
những hoạt động của cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên, huy động tối
đa các nguồn lực khác nhau để đạt tới mục đích của nhà quản lí giáo dục và
phù hợp với quy luật khách quan.
1.4. Quản lí nhà trường
1.4.1. Khái niệm quản lí nhà trường
Theo tác giả Trần Kiểm “Quản lí nhà trường là thực hiện đường lối giáo
dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận
hành theo nguyên lí giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo
đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh”.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang “Quản lí nhà trường là quản lí hoạt
động dạy và học tức là làm sao đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng
thái khác để dần dần tiến tới mục tiêu giáo dục”. (Nguyễn Ngọc Quang
(1989), Một số khái niệm về quản lý giáo dục, tập bài giảng sau Đại học,
Trường CBQL Giáo dục - Đào tạo, Hà Nội)
Trong cuốn “Cơ sở lí luận của khoa học quản lí giáo dục” tác giả
M.I.Kôn-Đa-Cốp đã viết “Chúng ta hiểu quản lí nhà trường (công việc nhà
trường) là một hệ thống xã hội sư phạm chuyên biệt, hệ thống này đòi hỏi
những tác động có ý thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản lí đến
tất cả các mặt của đời sống nhà trường, nhằm đảm bảo sự vận hành tối ưu về
các mặt kinh tế – xã hội, tổ chức sư phạm của quá trình dạy – học và giáo dục
thế hệ đang lớn lên”.
Ta có thể phân tích quá trình giáo dục của nhà trường như một hệ thống
gồm các thành tố và được biểu diễn bằng sơ đồ sau:
16
M. Mục tiêu dạy học
N. Nội dung dạy học
P. Phương pháp dạy học
Th. Thầy
Tr. Trò
ĐK. Điều kiện
QL. Quản lý
Sơ đồ 1.2. Quản lí các thành tố của quá trình dạy học
Vai trò của người quản lí là phải làm sao cho hệ thống các thành tố vận
hành liên kết chặt chẽ với nhau đưa đến kết quả mong muốn.
Như vậy, quản lí nhà trường thực chất là tác động có định hướng, có kế
hoạch của chủ thể quản lí lên tất cả các nguồn lực nhằm đẩy mạnh hoạt động
của nhà trường theo nguyên lí giáo dục và tiến tới mục tiêu giáo dục mà trọng
tâm của nó là đưa hoạt động dạy học lên một trạng thái mới về chất. Do vậy,
công tác quản lí giáo dục nói chung, quản lí nhà trường nói riêng gồm có quản
lí các hoạt động trong nhà trường và các quan hệ giữa trường học với xã
hội…
1.4.2. Hiệu trưởng trường THPT và vấn đề quản lí việc trang bị, bảo
quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT.
Điều 29, chương 5, điều lệ trường phổ thông ban hành theo quyết định
23/2000/QĐ-BGDĐT ngày 17/7/2000 của Bộ Giáo dục - Đào tạo ghi rõ.
“Hiệu trưởng là thủ trưởng trường học, đại diện cho nhà trường về mặt pháp
lý, có trách nhiệm và thẩm quyền cao nhất về hành chính và chuyên môn
17
QL
?
)#
636
trong trường, chịu trách nhiệm trước Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức toàn
bộ hoạt động của nhà trường”.
Như vậy, Hiệu trưởng nhà trường là người phụ trách, chịu trách nhiệm
cao nhất trước nhà trường, trước cấp trên, trước nhân dân về mọi hoạt động
giáo dục trong nhà trường. Hiệu trưởng nhà trường ngoài năng lực chuyên
môn, đòi hỏi phải có cái “Tâm” trong công việc, nhạy bén trước các vấn đề
chính trị – xã hội, sáng tạo trong công việc, có như vậy mới đạt được kết quả
mong muốn.
1.5. Quản lí cơ sở vật chất kĩ thuật và thiết bị dạy học
1.5.1. Khái niệm về cơ sở vật chất kĩ thuật
CSVCKT là tất cả các phương tiện vật chất được huy động vào việc
giảng dạy, học tập và các hoạt động mang tính giáo dục khác để đạt được mục
đích giáo dục. Hệ thống CSVC sư phạm bao gồm: các công trình xây dựng,
sân chơi, bãi tập, vườn thực nghiệm, trang thiết bị chuyên dùng, thiết bị giáo
dục các bộ môn, các phương tiện phục vụ việc giảng dạy và học tập. Đó là
một hệ thống đa dạng về chủng loại và có một bộ phận tương đối phức tạp về
mặt kĩ thuật. Tính đa dạng và phong phú của hệ thống tạo ra không ít trở ngại
trong quản lí và sử dụng. Hệ thống CSVC sư phạm được phân chia ra làm ba
bộ phận:
a, Trường học: nhà cửa, sân chơi, bãi tập, khuôn viên…
Trường học là nơi tổ chức việc giảng dạy và giáo dục học sinh. Do đòi
hỏi của quá trình phát triển giáo dục, đặc biệt do yêu cầu của việc thực hiện
đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, đổi mới các phương pháp dạy học
(PPDH), trường học cũng có những thay đổi nhất định để phù hợp với các yêu
cầu đổi mới như việc xây dựng các phòng thí nghiệm, thực hành, phòng bộ
môn…
Môi trường sư phạm của trường học đảm bảo mỹ quan sư phạm và
không tác động xấu tới việc giảng dạy, học tập và sự an toàn của thầy và trò.
18
b, Thư viện:
+ Sách là loại CSVC trọng yếu, là phương tiện cần thiết phục vụ cho
việc học tập và giảng dạy của nhà trường đồng thời là nguồn tri thức quan
trọng của học sinh và giáo viên.
+ Thư viện trường học: Tổ chức có nhiệm vụ sưu tập, tàng trữ, bảo quản,
giới thiệu, phổ biến, cho mượn tất cả các loại ấn phẩm, tạo điều kiện thuận lợi
cho mọi người đến đọc sách báo, tìm kiếm thông tin cần thiết cho học tập,
công tác và đời sống. Thư viện trường học là bộ phận không thể thiếu được
đối với hoạt động dạy học, nó đảm bảo cung cấp cho học sinh và giáo viên
các sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, các tác phẩm văn học nghệ thuật và
báo chí các loại để đọc thêm, mở rộng thêm kiến thức.
Sự phát triển và sử dụng có hiệu quả hệ thống CSVCKT phục vụ đắc lực
cho công tác giáo dục và dạy học. Nội dung của CSVCKT mở rộng đến đâu
thì tầm quản lí cũng phải rộng và sâu tương ứng. Kinh nghiệm thực tiễn đã
chỉ ra rằng: CSVCKT chỉ phát huy được tác dụng tốt trong việc giáo dục, dạy
học khi được quản lí tốt. Do đó, đi đôi với việc đầu tư trang bị, điều quan
trọng hơn là phải chú trọng đến việc quản lí CSVCKT trong nhà trường.
CSVCKT là một lĩnh vực vừa mang đặc tính kinh tế – giáo dục, vừa mang
đặc tính khoa học – giáo dục nên việc quản lí một mặt phải tuân thủ các yêu
cầu chung về quản lí kinh tế, khoa học. Mặt khác, cần tuân theo các yêu cầu
quản lí chuyên ngành giáo dục.
Như vậy, có thể nói CSVCKT là một trong những công việc của người
cán bộ quản lí, là đối tượng quản lí trong nhà trường.
c, Thiết bị giáo dục:
Thiết bị giáo dục bao gồm các thiết bị dùng chung, các thiết bị trực quan,
thực nghiệm và các thiết bị kỹ thuật (các phương tiện Nghe – Nhìn). Thiết bị
dạy học các bộ môn được sử dụng thường xuyên nhất chúng trực tiếp tham
gia vào quá trình giảng dạy và học tập, gắn liền với nội dung và phương pháp
19
