Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) tại việt nam

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN TH THUăPHNG


ỄNHăGIỄăCỄCăNHỂNăT NHăHNGăN VIC
ÁP DNG CHUN MC BÁO CÁO TÀI CHÍNH
QUC T (IFRS) TI VIT NAM
Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS. MAI TH HOÀNG MINH



Tp. H Chí Minh - Nmă2014


LIăCAMăOAN

TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyălƠăkt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao chép ca
bt k ai. Ni dung ca lunăvnăcóăthamăkho và s dng các tài liu,ăthôngătinăđc
đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu ca lun
vn.

TP. H ChíăMinh,ăthángă10ănmă2014

Nguyn Th ThuăPhng











MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU,ăSă
PHN M U 1
1. S cn thit caăđ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu 2
3. iătng nghiên cu và phm vi nghiên cu 3
4. Phngăphápănghiênăcu 3
5. ụănghaăvƠăđóngăgópămi ca đ tài nghiên cu 5
6. Gii thiu kt cu 5
CHNGă 1: TNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CÁC NHÂN

T NHăHNGăN VIC ÁP DNG IFRS 6
CHNGă2:ăCăS LÝ LUN 11
2.1. Tng quan v IFRS 11
2.1.1. Lch s hình thành ca IFRS 11
2.1.2. Tình hình áp dng IFRS ca các quc gia trên th gii 15
2.1.3. LiăíchăvƠăkhóăkhn ca vic áp dng IFRS ti Vit Nam 18
2.2. Lý thuyt nn v vic nghiên cu các các nhân t nhăhng 21
2.2.1. Thuyt hành vi d đnh 21
2.2.2. Thuytăđnh ch 24
2.3. Mô hình nghiên cuăđ ngh 26
CHNGă3:ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 28

3.1. Các gi thuyt cn kimăđnh các nhân t nhăhng vic áp dng IFRS ti Vit
Nam 28
3.1.1. Nhân t vnăhóaă 28
3.1.2. Nhân t tngătrng kinh t 29
3.1.3. Nhân t th trng vn 31
3.1.4. Nhân t trìnhăđ hc vn 32
3.1.5. Nhân t hi nhp kinh t th gii 34
3.1.6. Nhân t h thng pháp lut 35
3.1.7. Nhân t chính tr 37
3.2. Thit k nghiên cu 38
3.2.1. Phngăphápăchn mu nghiên cu 39
3.2.2. Cácăbc tin hành nghiên cu 39
CHNGă4:ăKT QU NGHIÊN CU VÀ BÀN LUN 41
4.1. Mô t muăđiu tra 41
4.2. Cácăbc phân tích d liu 41
4.3. Kt qu nghiên cu chính thc 43
4.3.1. Thng kê mô t 43
4.3.2. Phơnătíchătngăquan 44

4.3.3. Hi qui đaăbin 48
CHNGă5:ăKT LUN VÀ KIN NGH 57
5.1. Kt lun 57
5.2. Kin ngh 59
5.2.1. i viăcăquanăcóăthm quyn 59
5.2.2. i vi các doanh nghip 61
5.2.3. i viăcácăđiătng khác 62
5.3. Hn ch và hng nghiên cu trongătngălai 63

5.3.1. Hn ch caăđ tài 63
5.3.3.ăHng nghiên cuătrongătngălai 64
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
IFRS
International Financial Reporting Standards
ChunămcăbáoăcáoătƠiăchínhăqucăt
IAS
International Accounting Standards
Chun mc k toán quc t
IASB
International Accounting Standard Board
Hiăđng Chun mc k toán quc t
IASC
International Accounting Standards Committee
y ban chun mc k toán quc t
IFAC
International Federation of Accountants
Hiăđng caăLiênăđoƠnăk toán quc t
FASB
Financial Accounting Standards Board
Hiăđng Chun mc K toán tài chính
IOSCO
International Organization of Securities Commissions
T chc quc t cácăcăquanăqun lý th trng chng khoán
GAAP
Generally Accepted Accounting Principles
Các nguyên tc k toánăđc tha nhn rng rãi

EU
European Union
Liên minh châu Âu
SEC
Securities and Exchange Commission
y ban Chng khoán ca Hoa K
TPB
Theory of Planned Behavior
Thuyt hành vi d đnh

TRA
Theory of Reasoned Action
ThuytăhƠnhăđng hp lý
VAS
Vietnamese Accounting Standards
Chun mc k toán Vit Nam
ASBE
Association for Small Business and Entrepreneurship
H thng chun mc k toán doanh nghip
WTO
World Trade Organization
T chcăthngămi th gii
SPSS
Statistical Package for the Social Sciences
Phn mm thng kê khoa hc xã hi
BCTC
Báo cáo tài chính
CMKT
Chun mc k toán
N-CP

Ngh đnh ậ Chính ph
QÐ-BTC
Quytăđnh - B tài chính
TT-BTC
Thôngătăậ B tài chính







DANH MC CÁC BNG BIU,ăSă
Danh mc bng, biu
Bng s
Tên bng
Bng 3.1
Bng tng hp các nhân t tácăđng
Bng 4.1
Phân b muăđiu tra
Bng 4.2
Tóm ttăphngăphápăkimăđnh các gi thit nghiên cu
Bng 4.3
Bng thng kê mô t
Bng 4.4
Ma trân h s tngăquanăgia các binăđoăbngăthangăđoăđnh
danh
Bng 4.5
Phngăphápăchy hi qui
Bng 4.6

ánhăgiáăđ phù hp ca mô hình
Bng 4.7
Phân tích ANOVA kimăđnhăđ phù hp ca mô hình
Bng 4.8
Kt qu phân tích hi qui lnăđu
Bng 4.9
Kt qu phân tích hi qui sau khi loi b nhân t hi nhp kinh
t
Bng 4.10
Kt qu phân tích hi qui sau khi loi b nhân t vnăhóa




Danh mcăsăđ
Săđ s
Tênăsăđ
Săđ 1.1
Quy trình nghiên cu
Săđ 2.1
ThuytăhƠnhăđng hp lý (TRA)
Săđ 2.2
Thuyt hành vi d đnh (TPB)
Săđ 2.3
Mô hình nghiên cu
1


PHN M U
1. S cn thit caăđ tài

Trongăxuăhng toàn cu hóa nn kinh t hin nay, s phát trin ca tin trình
theo hng quc t hóa các chun mc k toánălƠăđiu tt yu. Không có mt ắngônă
ng chungẰăthì các chun mc ca các qucăgiaăđcăđaăraăkhácănhau, nhăhng tính
hiu qu ca th trng th gii, có th làm gim sút kh nngăhp tác tìm kim vnăđ
cnh tranh mt cách có hiu qu.ăHnăna, nu mi quc gia xây dng riêng cho mình
các chun mc k toán thì rt tn kém, trong khi nhu cuăđi vi các chun mcăđu
ging nhau gia các quc gia khác nhau, mc dù nnăvnăhóaăvƠănhng truyn thng
khác có th tácăđng ti quá trình xây dng chun mc  mi quc gia. Theo xuăhng
chung và tt c các nhân t quc t đưăthúcăđy s thayăđi và hình thành chun mc k
toán quc t. Hin nay, IFRS là chun mc báo cáo tài chính quc t chtălng cao,
các nguyên tc k toán thng nht trong lp và trình bày BCTC, có th đápăng phn
ln các yêu cuăđt ra cho mt chun mc k toán chung toàn cu,ăđưăvƠăđangătip tc
quá trình hoàn thin. Vit Nam đangătrongăquáătrìnhăhi nhp th trng toàn cu, vic
áp dng chun mc k toán quc t là cn thit. Vì vy, các doanh nghip ti Vit Nam
có vnăđuătănc ngoài, các công ty niêm ytầcn phi bit vic trình bày báo cáo
tài chính theo IFRS.
Chun mc báo cáo tài chính quc t đc áp dng rng rãi ti nhiu quc gia
trên th giiănhăEU, Úc, Nam Phi, Trung QucăvƠăcácăncăôngăNamăỄầHoa K
đưăchoăphépăcácăcôngătyănc ngoài niêm yt tiănc này s dng chun mc báo cáo
tài chính quc t mà không cn chnh hp. Nhiu qucăgiaăđangătrongăquáătrìnhăchun
b thông qua b chun mc IFRS trong nhngănmăti. Hin nay, chun mc k toán
Vit Nam vnăchaăhòaăhp hoàn toàn vi chun mc k toán quc t. Tn ti mt
khong cách khác bit gia chun mc k toán Vit Nam vi chun mc k toán quc
t. Nhng khác bit này có nhăhngăđn quá trình hi nhp quc t v k toán ca
2


Vit Nam. Vic áp dng IFRS có chn lc, phù hp thc tin hotăđng kinh doanh ti
VităNamălƠăđiu cp thit phi tin hành.
 áp dng IFRS, tn ti nhiu tr ngi và thách thcăđi vi Vit Nam. Bi l

đơyălƠămt chun mc báo cáo tài chính quc t vi mt chun mc cao, phc tp,ăđòiă
hi chi phí cao và thi gian dài đ áp dng.ăc bit,ăđ có th áp dng IFRS, ngun
nhân lc trongălnhăvc k toán yêu cu đcăđƠoătoăcóătrìnhăđ, chuyên môn cao đ
có th hiu và thc hành. Tuy nhiên, k toán ti VităNamăchaăđc đƠoăto chuyên
sâu v IFRS,ăchaă cóăkinhă nghim thc t,ă trìnhăđ còn thp. Vì vy, vic áp dng
IFRS s lƠăkhóăkhnăkhôngăh nh đi vi nhngăngiăđangălƠmătrongălnhăvc k
toán. Nhng thách thc,ăkhóăkhnănƠyăcnăđcăxácăđnh,ălngătrcăđ Vit Nam có
th đaăraănhng bin pháp khc phc, toăđiu kin thun li cho vic áp dng IFRS
ti Vit Nam.
Vic áp dng IFRS hin nay là vnăđ cpăbáchăđcăđt ra đi vi các doanh
nghip ti Vit Nam có vnăđuătănc ngoài, các công ty niêm yt.ăNhngăluôn tn
ti nhng nhân t nhăhng đn vic áp dng IFRS ti Vit Nam. Vì vy, tác gi la
chnăđ tƠiăắánhăgiáăcácănhơnăt nhăhngăđn vic áp dng Chun mc báo cáo tài
chính Quc t (IFRS) ti VităNamẰăđ nghiên cu. T đó,ăphn nào giúp làm rõ các
nhân t nhăhngăđn vic áp dng IFRS,ăđaăraăcácăbinăphápăđy nhanh quá trình áp
dng IFRS ti Vit Nam.
2. Mcătiêuănghiênăcu và cơuăhiănghiênăcu
Mc tiêu tng quát: Nghiên cu tp trung vào hai mc tiêu chính:
- ánhăgiá các nhân t nhăhngăđn vic áp dng Chun mc báo cáo tài
chính quc t (IFRS) ti Vit Nam.
-  xut mt s kin ngh da trên kt qu nghiên cu v ci thin vic áp
dng IFRS ti Vit Nam.
3


Mc tiêu c th:
- H thngăcăs lý lunăliênăquanăđn các nhân t nhăhngă đn vic áp
dng chun mc báo cáo tài chính quc t ti Vit Nam.
- Xácăđnhăđc các nhân t nhăhngăđn vic áp dng Chun mc báo cáo
tài chính quc t (IFRS) ti Vit Nam.

- Kin ngh đi viăcăquanăthm quyn, doanh nghipăvƠăcácăđi tng khác
đ ci thin vic áp dng IFRS ti Vit Nam.
Cơuăhiănghiênăcu:
- CácănhơnătănƠoănhăhngăđnăvicăápădngăIFRSătiăVităNam?
- BinăphápăgiúpăciăthinăvicăápădngăIFRSătiăVităNamălƠăgì?
3. iătngănghiênăcu và phmăviănghiênăcu
iătngă nghiênăcuăcaă đătƠiă lƠăcácă nhơnătă nhăhngăđnăvică ápădngă
ChunămcăbáoăcáoătƠiăchínhăQucătă(IFRS) tiăVităNam.
Phmăviănghiênăcu:
- Thiăgian:ăquỦă2,ănmă2014.ă
- Khôngăgian:ătiăthƠnhăphăHăChíăMinh.
4. Phngăphápănghiênăcu
 tài s dngăphngăpháp lun nghiên cuăđnhălng, trênăcăs các nghiên
cuătrc, suy din mô hình nghiên cu và kimăđnh bng cách tin hành kho sát, thu
thp ý kin ca nhng chuyên gia, nhngăngi làm vic trong ngành k toán, kim
toán ti Vit Nam. Quy trình nghiên cuătheoăsăđ 1.1ănhăsau:
4

Săđă1.1:ăQuyătrìnhănghiênăcu

CăS LÝ THUYT
Các công trình nghiên cuătrc
MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Môăhìnhăđoălng các nhân t tácăđng
        
NGHIÊN CUăNHăLNG
Thng kê mô t
Phơnătíchătngăquan
Phân tích hiăquyăđaăbin
VNă NGHIÊN CU
Các nhân t nhăhngăđn vic áp dng IFRS ti Vit Nam
Quan h: Các nhân t tácăđngăđn nhân t b tácăđng

5


5. ụănghaăvƠăđóngăgópămiăcaăđătƠiănghiênăcu
Kt qu nghiên cu b sung thêm bng chng thc nghim t nhng chuyên
gia, nhngăngi làm trong ngành k toán, kim toán v các nhân t nhăhng đn
vic áp dng IFRS ti Vit Nam.
T đó,ănghiênăcu hy vng s cung cp nhng giăỦăchoănhƠăđiu hành, các nhà
lp quy v các chính sách liên quan, nhm ngày càng nâng cao chtălng vic áp dng

IFRS ti Vit Nam. Ngoài ra, nghiên cuă cngăhyăvng s có nhngăđóngăgópă cho
nhng công trình nghiên cu k toán ti Vit Nam.
6. Giiăthiuăktăcu
Phn M u
Chngă1 : Tng quan các công trình nghiên cu các nhân t nhăhngăđn
vic áp dng IFRS
Chngă2 : Căs lý lun
Chngă3 : Phngăphápănghiênăcu
Chngă4 : Kt qu nghiên cu và bàn lun
Chngă5ă: Kt lun và kin ngh






6


CHNGă 1: TNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CÁC NHÂN
T NHăHNGăN VIC ÁP DNG IFRS
Trong thi gian qua, đưăcó nhng nghiên cu v vic áp dng IFRS tiăcácănc
trên th gii, trongăđóăcóăVit Nam. Tác gi chn ra mt s nghiên cu tiêu biu nhă
diăđơy.
Nghiên cu th nht ca Fatma Zehri & Jamelă Chouaibiă (2013)ă ắAdoptionă
determinants of the International Accounting Standards IAS/IFRS by the developing
countriesẰ.ăHaiătácăgi nhn ra rng còn hn ch nhng nghiên cuăđi vi vic thông
qua IFRS tiă cácă ncă đangă phátă trin.ă ưă tng có mt nghiên cu ca Zeghal &
Mhedhbi (2006) tp trung vào yu t quytăđnh áp dng IAS/IFRS  cácăncăđangă
phát trin. Trong thc t, nghiên cu ca h có kim tra mt mu to thành t 32ănc

đangăphátătrin có thông qua IAS và 32 quc gia khác không áp dng. Trên thc t, h
kt lun rng nhngăncăđangăphátătrin có th trng vn,ătrìnhăđ hc vn cao và
tngătrng kinh t cao có nhiuăxuăhng áp dng IFRS.
Nghiên cu này ca Fatma Zehri & Jamel Chouaibi (2013) là mt phn m rng
ca nghiên cuăđc tin hành bi Zeghal và Mhedhbi (2006) có ch đ v các yu t
chính nhăhngăđn vic áp dng các IAS ca s phát trin qucăgia.ăTuyănhiên,ăđóngă
góp ca báo cáo này bao gm trong th nghim s phù hp ca các kt qu đtăđc t
nghiên cu ca Zeghal và Mhedhbiă(2006)ăcngănhăcácăbinăkhácăliênăquanăđn h
thng pháp lut,ămôiătrng và chính tr  74ăncăđangăphátătrin.
Mcăđíchăca nghiên cuănƠyălƠăxácăđnh các yu t chính quytăđnh cho vic
áp dng IAS/IFRS caăcácăncăđangăphátătrin. Các kt qu phân tích thc nghimăđưă
ch ra rng s phát trin các quc gia thun li nhtăđ thông qua IFRS là có mt tcăđ
tngătrng kinh t cao,ătrìnhăđ cao v giáo dc và lut chung da trên mt h thng
pháp lut.ăi vi các binăkhác,ăvnăhóa,ăs tn ti ca mt th trng vn, chính tr
và tính quc t khôngăđángăk tácăđngăđn quytăđnh áp dng IFRS. Trong thc t,
7


hu ht các nghiên cuă đưănêuăbt tm quan trng các th ch yu t tiêuăchíă (tngă
trng kinh t,ătrìnhăđ hc vn, th trng vn) cùng vi mt s tínhănngăc th liên
quanăđnăcácăcôngătyăđiu hành qucăgiaă(kíchăthc, mc n, chtălng kim toán
bên ngoài) trong vic quytăđnh áp dng các chun mc này.
Trên thc t,ăcácăncăđangăphátătrinăphngăthc chuynăđi sang IFRS có l
s khác viăcácănc phát trin. Kt qu ca nghiên cu có th cung cp mt s thông
tin có giá tr cho phát trin chun mc k toán quc gia. Tuy nhiên, nghiên cu hin ti
đưă đ li mt s gii hn.ă c bit, sc mnh gii thích ca mô hình vn còn khá
khiêm tn.ăiu này bao hàm s tácăđng trái ca mt s tn ti ca b qua bin có th
đc khám phá trong các nghiên cu  tngălai.
Nghiên cu th hai ca Duc Hong Thi Phan, Bruno Mascitelli & Meropy Barut
(2014)ăắPerceptionsăTowardsăInternationalăFinancialăReporting Standards (IFRS): The

Caseă ofă VietnamẰ.ă Nghiênă cuă trênă đưă đaă raă nhn thc ca k toán Vit Nam v
nhng thun li, bt li, chi phí và thách thc ca vic áp dng IFRS khi Vit Nam tin
hành áp dng. Nhn thcănƠyăđóngăvaiătròăquanătrng trong vic áp dng IFRS ti Vit
Nam. Gnăđơy,ăB Tài chính VităNamăđangătrongăquáătrìnhăsaăđi, ban hành mt s
Chun mc k toán VităNamă(VAS)ăđ phù hp vi các IFRS hin hành. Nghiên cu
này xem xét các nhn thc, mi quan tâm lo ngiăvƠămongăđi ca cng đng k toán
Vit Nam và h tr các chun mc k toán Vit Nam trong vicăđaăraăcácăquytăđnh
k toán sao cho nhăhng thun liăđn k toán thc hành. Tng khong 3.000 câu hi
đưăđc giăđn 3.000 k toán viên, k toánătrng, cán b tài chính và các vin nghiên
cu  VităNamătrongănmă2012.ăNghiênăcu tit l rng các chuyên gia k toán Vit
Nam lc quan v li ích timănngă t IFRS thông qua, cho thy chi phí d kin và
thách thc trong vic thc hinăIFRSăvƠăđ ngh h tr mnh m cho mt chuynăđi
dn dn t VASăsangăIFRS.ăBaănhómăđc nghiên cu là kim toán, k toán và chuyên
gia.ăNgiăđc hi nhn thc rng vic áp dng IFRS s tngătínhăsoăsánhăcngănhă
8


tính minh bch cho các công ty trên toàn qucăgia.ăiu này s toăcăhi cho doanh
nghip Vit Nam tip cnăđc vi th trng vn quc t vƠăđ nâng cao danh ting
ca h  c cp quc gia và t chc.
Tuy nhiên, không phi tt c doanh nghip VităNamăđu nhn thcăđc li ích
t vic áp dng IFRS. Mt s nhcăđim caăIFRSăđưăđc kho sát, bao gm c quá
phc tp và không thích hp,ăchaăk đn s thiu chuyên gia v IFRS. Các khía cnh
chi phí ca vic áp dng là c thi gian và tin. VicătáiăđƠoăto cán b tài chính t
cách tip cn da trên nguyên tc theo chun mc k toán Vit Nam vi cách tip cn
da trên nguyên tc theo IFRS là mt trong nhng thách thc ln nht. Mc dù báo cáo
IFRSăđưăđcăxemănhălƠătn kém, mt thiăgianăvƠăkhóăkhn,ăđángăngc nhiên, nhng
ngiăđc hi lc quan v li ích lâu dài. Tránh chi phí ca báoăcáoăképăđc coi là
li th tit kim chi phí nht. Mc dù có mt s mi quan tâm ca nhng thách thc
đángăđ thc hin IFRS, phn ln s ngiăđc hi cho thy s sn sàng ca h đ áp

dngăIFRSăđ đtăđc hiu ng tích cc t báo cáo IFRS. Nhng phát hin này h tr
các kt qu trong Pandaram (2002) và mâu thun vi các kt qu trong Rezaee et al.
(2010). Th nht, nghiên cu này là mt trong mt s ít, nu không phi là nghiên cu
toàn dină đuă tiênă đ kim tra nhn thc v k toán Vit Nam v nhngă uă đim,
nhcăđim, chi phí và nhng thách thc ca áp dng IFRS  VităNam.ăXuăhng gn
đơyătrongănghiênăcu k toán quc t dngănhăch ra rng các nhà nghiên cu tp
trung vào nhăhng ca vic áp dng IFRS trong các nn kinh t ch chtănhăcác
thành viên ca Liên minh châu Âu, Úc, Canada, Hoa K và Trung Quc. Có rt ít
nghiên cu v các nn kinh t mi niăvƠăcácăncăđangăphátătrin so viăcácănc
phát trin. T gócăđ toàn cu, nhng phát hin ca nghiên cu này có th thêm vào
các cuc tranh lun v lý do tiăsaoăcácăncăđangăphátătrin nên áp dng IFRS. Các
kt qu nghiên cu ng ý rng li ích t IFRSăchoăcácăncăđangăphátătrin khác nhau
đ hng nhng li ích caăcácănc phát trin.ăHnăna, nhng phát hin ca nghiên
cu này liên quanăđn s phc tp ca các chun mc nhăhu htăcácănhcăđim ca
9


IFRSăcngălƠmăni bt nhngăuătiênăcaoăchoăIASBăđ gii quyt nhng n lc ca h
trong vicăđaăraăIFRSăđc chp nhn trên toàn cu. IASB nhn thc rng mc tiêu
"thit lp các chun mc báo cáo tài chính chung chtălng cao cho toàn cu" không
th đtăđc nuăcácăncăđangăphátătrinănhăVit Nam không áp dng IFRS. Nhng
thách thcăđi vi Vit Nam trong vicăđi phó vi chuynăđi và chuynăđi các vn
đ IFRSăđc pha trn bi tc đ, mcăđ saăđi và ban hành các chun mc mi
đc khiăxng bi IASB. IASB phiăluăỦărng s cân bng gia s cn thit phi
ci thin IFRS t các ý kin ca các nn kinh t khác nhau và nhngăkhóăkhnăphiăđi
mt ca các nn kinh t đangăphátătrinănhăVit Nam trong vic thc hin IFRS là
điu cn thit.ăTrng hp ca VităNam,ănhămtăđi din caăcácăncăđangăphátă
trin, có th hu ích cho IASB trong quá trình ci thin hi t toàn cu ca các chun
mc k toán quc gia và IFRS. Có l IASBăcngănênăđt mt tp trung mnh vào mt
nhóm riêng bit caăcácăncăđangăphátătrin nu IFRS thc s lƠăđ đtăđc mc tiêu

ca hi t toàn cu vi IFRS.
Các kt qu nghiên cu vn tn ti hn ch ca bt k nghiên cu kho sát nào.
u tiên, có mt kh nng rng mt s ngi tr li có th khuynhăhng trung bình
hoc câu tr li thiu rõ ràng trong bng câu hi. Kt qu cnăđc din gii mt cách
cn thn vì c muătngăđi nh.
Nghiên cuătrongătngălaiănênăkim tra nhn thc t nhóm khác caăngi s
dng báo cáo tài chính (ví d, các nhà phân tích tài chính, chng khoán, môi gii, nhà
đuăt,ăcácăquanăchc chính ph).
Nghiên cu th ba caă Ducă Hongă Thiă Phană (2010)ă ắTheă Relevanceă ofă
International Financial Reporting Standards (IFRS) to a Developing Country: Evidence
fromă VietnamẰ.ă BƠiă vit này thông qua các khái nim v k toán ca Gernon và
Wallaceă(1995)ăđ xut trong vic kim tra môi trng k toán ca VităNamăđ xác
đnh mt s yu t có th gii thích s thiu h tr cho các chun mc Báo cáo tài
10


chính quc t (IFRS) ti Vit Nam. Da trên các tài liu ca quc t v mô hình hi t
k toán, tác gi đánhăgiáătácăđng timănngăca IFRS thông qua chtălng và tính so
sánh ca báo cáo tài chính ti Vit Nam, nhngătácăđng th trng vn và các chi phí
timănngăca chuynăđi t nguyên tc k toán VităNamă(VAS)ăđ áp dngăđyăđ
các IFRS. Nghiên cuăcngănêuăbt mt s yu t quan trng có kh nngănhăhng
đn tinăđ thc hin ca IFRS ti Vit Nam. Bài vit kt lun vi mt cuc tho lun
s phát trinătngălaiăca chun mc k toán ti VităNamăđi vi vic thc hin các
IFRS.
Hu ht các nghiên cu v các yu t nhăhngăđn vic áp dng IFRS thc
hin ti các quc gia phát trin. Mt s ít nghiên cu v các yu t nhăhngăđn vic
áp dng IFRS thc hin ti các qucăgiaăđangăphátătrin. Mt s nghiên cu v hng
áp dng IFRS ti VităNamăchaăđánhăgiáăđyăđ các nhân t nhăhngăđn vic áp
dng. Vit Nam mt qucăgiaăđangăphátătrin,ăđangătrongăquáătrìnhăhoƠnăthin chun
mc k toán theo thông l quc t,ăđ tài này còn khá mi l nên có rt ít công trình

nghiên cu.
Kt lun chngă1: nhng nghiên cu v vic áp dng IFRS đưăch ra nhng
thun li và thách thc khi Vit Nam tin hành áp dng IFRS, có rt nhiu nhân t nh
hngăđn vic áp dng IFRS. Nhng nhân t tiêu biu đưăđc nêu trong các nghiên
cu có th k đnănhătcăđ tngătrng kinh t,ătrìnhăđ giáo dc, h thng pháp lut,
vnăhóa,ăth trng vn, chính tr, tính quc t,ăầNhng nghiên cuătrênăđưăcungăcp
nhiu thông tin huăíchăchoăđ tài nghiên cu ca tác gi.




11


CHNGă2:ăCăS LÝ LUN
2.1. TngăquanăvăIFRS
2.1.1. Lch s hình thành ca IFRS
Chun mc báo cáo tài chính Quc t (IFRS) là tên gi ca các chun mc do
Hiăđng Chun mc K toán Quc t (IASB) ban hành.
IASB là t chc chun mc k toán quc t đc thành lpănmă1973, có tr s
ti Luơnăôn,ăAnh. Nhim v ca IASB là son tho ra nhng chun mc quc t cho
lnhăvc k toán.ăTrcănmă2001, IASB còn có tên gi là y ban Chun Mc K toán
Quc t IASC (International Accounting Standards Committee). Chun mc đc
IASC son ra có tên gi: Chun mc K toán Quc t (International Accounting
Standards (IAS)). Nhng chun mc này sau mt thi gian liă đcă đi tên thành
Chun mc báo cáo tài chính Quc t (International Financial Reporting Standards
(IFRS)). Mcăđíchăca nhng chun mc này không ch là tính chính xác ca k toán
mà còn là s toàn vn và minh bch Báo cáo tài chính.
Quá trình hình thành và phát trin chun mc báo cáo tài chính quc t đc
tính t khi y ban Chun Mc K toán Quc t - IASC (tin thân caăIASB)ăđc

thành lpăđnănay.ăQúaătrìnhănƠyăđcăchiaăthƠnhăhaiăgiaiăđonăchính,ătrcăvƠăsauănmă
2001.
Giaiăđan th nht: t 1973ăđn 2001
Nmă1973ămt u ban xây dng các chun mc k toán quc t (International
Accounting Standard Committee - IASC)ăđưăđc thành lp ti Luơnăôn viătăcáchă
là t chc son tho chun mc quc t đu tiên trên th gii.
IASC là mt t chcăđc lp, thc hin các mc tiêu xây dng, ban hành các
Chun mc K toán Quc t (IASs)ăvƠăđ choăIASsăđc chp nhn rng rãi trên th
12


gii.ăHnăna, IASC luôn c gng cp nht, ci tin và binăđi phù hpăcácăquyăđnh
v k toán, chun mc k toán và các th tc trình bày báo cáo tài chính, phát huy ti
đaătínhăhiu qu, hiu lc ca chun mc k toán quc gia và quc t.
Thành viên ca u ban này là tt c các t chc k toán chuyên nghip. Thông
qua vic xây dngăđaăraăcácăchun mc, nguyên tc k toán, u ban này có s mnh
thu hp nhng khác bit v k toán giaăcácănc, các chun mc k toánănƠyăđc
chp nhn và tuân th trên th gii, làm cho s liu k toánăđápăngăđc yêu cu d
hiu, so sánh đc,ăhngăđn vic ci thin và hòa hp v cácăquyăđnhăliênăquanăđn
vic lp và trình bày báo cáo tài chính.
S raăđi ca y ban Chun Mc K toán Quc t (IASC) vƠoănmă1973 là kt
qu ca mt tha thun gia các hip hi ngh nghip caăcácănc Úc, Canada, Pháp,
c, Nht Bn, Mexico, Hà Lan, Vngăquc Anh và Ireland, và Hoa K. Các thành
viên h tr b sungă đc thêm vào trong nhngănmătip theo, và trong nmă1982,ă
nhng "thành viên" h tr ca IASC bao gm tt c các t chc k toán chuyên nghip
là thành viên ca Liênă đoƠn K toán Quc T (IFAC). Hiă đng qun tr thit lp
chun mc ca IASC đc gi là Hiăđng qun tr IASC gm có 13 quc gia thành
viên và b sung 3 thành viên t chc hotăđng bán thi gian, trênăcăs tình nguyn.
S lng thành viên gia nhp IASC ngày cƠngătng.ăTínhăđn cui 2000, IASC có 156
thƠnhăviênăđn t 114 quc gia.

Trong sut quá trình hotăđng,ăIASCăđưăbanăhƠnhăđc Khuôn mu lý thuyt
v vic lp và trình bày báo cáo tài chính và 41 Chun mc K toán Quc t (IAS),
trongăđóăcóă31ăchun mc có hiu lcăđn cuiănmă2000.ăCácăchun mcănƠyăđc s
dngălƠmăcăs xây dng chun mc k toán ti nhiu qucăgia,ăvƠăđc chp nhn bi
nhiuăcăquanăqun lý th trng chng khoán.
Mtăbc chuyn mi trong n lcăthúcăđy vic s dng các chun mc quc
t caăIASCăvƠoănmă1987.ăIASCăs xem xét saăđi các chun mc k toán quc t
13


hin có ca mình, đ có th tha mãn nhu cu ca t chc quc t cácăcăquanăqun lý
th trng chng khoán IOSCO là cn có mt tp hp các chun mcălƠmăcăs chung
cho vic lp và trình bày báo cáo tài chính ca các công ty munăđc niêm yt trên th
trng chngăkhoánănc ngoài. T chc quc t các căquanăqun lý th trng chng
khoánă(IOSCO)ăđưăchp nhn tm thi vic phát trin các chun mc k toán quc t
phc v th trng vn nmă1995.ăChoăđnănmă2000,ăy ban K thut ca IOSCO
chp nhn chính thc tt c các chun mc k toán quc t ca IASC, và khuyn cáo
cácăcăquanăqun lý th trng vnăcácăncăchoăphépăcácăcôngătyăncăngoƠiăđc la
chn chun mc k toán quc t thay cho chun mc k toán quc gia.
Sau gn 25ănm thành tu, nmă1997,ăIASC nhn thy rng đ tip tc thc hin
vai trò ca mình mt cách hiu qu, phi tìm cáchăđ mang li s hi t gia chun
mc k toán quc gia và thông l, chun mc k toán toàn cu vi chtălng cao. 
lƠmăđiuăđó, IASC thy cn phi thayăđi cu trúc. Vào cuiănmă1997, IASC đưăthƠnhă
lp mt Ban Công tác chinălc đ xem xét li căcu và chinălc ca mình. Giai
đon này kt thúc vào cuiănmă2000ăvi s tái cu trúc IASC hình thành IASB vào
nmă2001.
Giaiăđon th 2: t 2001ăđn nay
SauăkhiăIASCătáiăcăcuăđ thúcăđyăxaăhnăquá trình hi t k toán quc t, vào
thángă4ănmă2001,ăHiăđng Chun mc K toán Quc t IASB raăđi, thay th y ban
Chun Mc K toán Quc t (IASC). T chc y ban Chun mc K toán Quc t

(IASCăFoundation)ăđưăhìnhăthƠnhăvi chcănngăgiámăsátăhotăđng,ăcăcu và chin
lcăcngănhătƠiătr kinh phí hotăđng cho IASB. IASC Foundation là t chc bao
gm các công ty kim toán quc t,ăcácăđnh ch tƠiăchínhătănhơn,ăcácăcôngătyăcôngă
nghip, các ngân hàng trungăngăvƠăngơnăhƠngăphátătrin,ầtrên toàn th gii.
14


IFRS Foundation và IASB đc thành lp vƠoănmă2001 đ phát trin chun
mc báo cáo tài chính chtălng cao, d hiu, thc thi và đc chp nhn trên toàn
cu da trên nguyên tc xácăđnh rõ ràng.
Hiăđng Chun mc K toán Quc t (IASB) là mtăcăquan tănhơn đc lp,
phát trin và phê duyt Chun mc báo cáo tài chính Quc t (IFRS).ăTínhăđn cui
nmă 2005,ă IASBă đưă bană hƠnhă tt c 42 chun mc báo cáo tài chính quc t
(IAS/IFRS). IASBăcóă14ăthƠnhăviên,ătrongăđóă12ăthành viên caă9ănc làm vic toàn
thi gian và mt s chuyên gia khác. IASB phi hp vi các t chc ban hành chun
mc k toán  cácăncăđ đtăđc s hi t các chun mc k toán.
Mc tiêu hotăđng chính ca IASB là phát trin các chun mc k toán có cht
lng cao, thng nht, d hiu và có tính kh thi cao cho toàn th giiătrênăquanăđim
phc v li ích caăcôngăchúng;ătngăcng tính minh bch, có th soăsánhăđc ca
thôngătinătrongăbáoăcáoătƠiăchínhăvƠăcácăbáoăcáoăliênăquanăđn tài chính, k toán khác,
giúp nhng thành viên tham gia th trng vn th gii và nhngăngi s dng báo
cáoătƠiăchínhăđaăraăcácăquytăđnh kinh t; xúc tin vic s dng và ng dng nghiêm
ngt các chun mc k toán quc t;ăđemăđn nhng gii pháp có chtălng cao cho
s hòa hp gia h thng chun mc k toán quc gia và các chun mc k toán quc
t. ng thi,ăthúcăđy quá trình hi t chun mc k toán quc gia vi chun mc báo
cáo tài chính quc t.
IASB gi li các chun mc k toán quc t hinăhƠnhăcngănhăbanăhƠnhăcácă
chun mc mi là chun mc báo cáo tài chính quc t. Các chun mc k toán quc
t hinăhƠnhăđc xem xét li, chnh saăvƠăbanăhƠnhădi tên chun mc báo cáo tài
chính quc t.ăTrongăhnămiănmăqua,ăđưăcóă13ăchun mc báo cáo tài chính quc t

mi (IFRS) đc ban hành và 29 chun mc k toán quc t (IAS) đc chnh sa, b
sung. Khuôn mu lý thuyt cho vic lp và trình bày báo cáo tài chính quc t (IFRS
Framework)ăcngăđc ban hành mi vào nmă2010.
15


Thut ng chun mc báo cáo tài chính quc t đc s dngătheoănghaărng,
bao gm tt c các chun mc do IASB ban hành.
Trongăgiaiăđan này, Hipăđnh Norwalk ký kt vào tháng 9 nmă2002ăgia Hi
đng Chun mc K toán tài chính (FASB), chun mc ca M, và Hiăđng Chun
mc K toán Quc t (IASB). Hip đnh là mt bc tin quan trng đi vi Hoa K,
chính thc hóa cam kt v s hi t ca US GAAP và Chun mc Báo cáo tài chính
Quc t. FASB cam kt hp tác hng ti mc tiêu sn xut các chun mc báo cáo
chtălng cao trên toàn th gii đ h tr th trng vn toàn cu lành mnh. Hip
đnh đt ra mt s sáng kin,ătrongăđóăcóămtăđng thái đ loi b s khác bit nh
gia các chun mc ca M và Quc t, quytă đnh sp xp chngătrìnhă lƠmăvic
trongătngălai và cam kt làm vic cùng nhau trong các d án chung.
Chun mc báo cáo tài chính quc t đưăvƠăđangăđc áp dng ti nhiuănc
trên th gii.
2.1.2. Tình hình áp dng IFRS ca các quc gia trên th gii
Chun mc báo cáo tài chính quc t ngƠyăcƠngăđc áp dng rng rãi ti nhiu
quc gia trên th giiănhăchơuăỂu,ăÚc,ăNamăPhi,ăTrungăQucăvƠăcácăncăôngăNamă
ỄầăToàn b các quc gia trong khi liên minh Châu Âu (EU)ăđưăápădng chun mc
báo cáo tài chính quc t cho vic lp báo cáo tài chính t nmă2005.ăHoa K đưăchoă
phépăcácăcôngătyănc ngoài niêm yt tiănc này s dng chun mc báo cáo tài
chính quc t mà không cn chnh hp t 01.01.2008. Bên cnhăđóăcngăcóănhiu quc
giaăđangătrongăquáătrìnhăchun b thông qua b chun mc IFRS trong nhngănmăti.
Mi quc gia la chn cách áp dng chun mc k toán quc t cho phù hp
nhăvn dng toàn b các chun mc k toán quc t mà không cn s saăđi, b
sung; hoc vn dng toàn b nhngăcóăb sung, saăđi; hoc vn dng có chn lc và

saăđi b sungăthêmăđ phù hp viăđcăđim ca nn kinh t quc gia mình. Tuy
nhiên, mt s quc gia vn xây dng h thng chun mc riêng cho mình.
16


Qúa trình áp dng chun mc k toán quc t vn gp phi nhiuăkhóăkhnădoă
s khác bit v môiătrng,ăvnăhóa,ăkinhăt, pháp lut gia các quc gia. Xu th hi t
k toán ca mt s quc gia có th thng nht trong chun mcănhngăchaăhoƠnătoƠnă
nht quán trong thc t.
 hiuărõăhnăhìnhăhìnhăápădng IFRS trên th gii, vic xem xét tình hình áp
dng ti mt s qucăgiaăđinăhìnhănhăLiênăminhăchơuăỂuăEU,ăM, Úc, Trung Quc
giúp vnăđ đcărõăhn.
Liên minh châu Âu EU trên nguyên tc chung áp dng nguyên bn IFRS, nhngă
chaătht s đng b so vi IFRS, vì vic thông qua phê duyt tngăIFRSăđ to nên h
thng, còn mt s IFRSăchaăđc thông qua. Do tính thng nht trong h thng chun
mcăchaăhoƠnăchnh, chun mc k toán ca các qucăgiaăEUăcngăkhóăđc nht
quán, vic áp dng vào thc t ca các công ty trong các quc gia khác nhau s ít nhiu
to ra nhng khác bit.ăNhăvy, mc tiêu chung là xây dng chun mc toàn cu cht
lng cao s khó thc hin. Dù EU rt tích cc tham gia quá trình xây dng IFRS
nhngăvn boăluănhngăquanăđim riêng trong h thng k toán khu vc. Hi t k
toán quc t nhăhìnhăthc ca EU là mtăphngăphápătip cn riêng ca các quc gia
trong cùng khu vc.
Ti M, vào tháng 9 nmă2002,ăHiăđng chun mc k toán tài chính ca M
(FASB) ký tha hip Norwalk viăIASBăđ phát trin chun mc chtălng cao, hp
tác thc hin nhng d án chung, hn ch nhng khác bit gia nguyên tc k toán
đc chp nhn chung ca M (US GAAP) và IFRS. Quá trình hp tác là mt th
thách khá ln. Mt s khác bitănhăh thng k toán ca M đcăhng dn mt
cách chi tităđ thcăthiătheoăcácăquiăđnh, IFRS thì hn ch nhngăhng dn. Bên
cnhă đó,ăh thng k toán ca M xây dng daă trênă căs quiă đnh (rules-based),
IFRS theo nhng nguyên tc (priciples-based). H thng k toán M b chi phi bi

lut chng khoán, IFRS thì không.