Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp chế biến gỗ trên tỉnh bình dương

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT TP. HăCHệăMINH







NGUYNăMINHăGIẨU









HOÀN THIN TăCHCăCÔNGăTÁCăKăTOÁNăă
CÁCăDOANHăNGHIPăCHăBINăGăTRểNăTNHă
BỊNHăDNG

LUNăVNăTHCăSăKINHăT







Tp.ăHăChíăMinhăậ 2014
BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT TP. HăCHệăMINH





NGUYNăMINHăGIẨU





HOÀN THIN TăCHCăCÔNGăTÁCăKăTOÁNăă
CÁCăDOANHăNGHIPăCHăBINăGăTRểNăTNHă
BỊNHăDNG

ChuyênăngƠnh:ăKătoánă
Mưăs:ă60340301




LUNăVNăTHCăSăKINHăT





Ngi hng dn khoa hc:
PGS.TS.ăMAIăTHăHOẨNGăMINH




Tp.ăHăChíăMinhăậ 2014


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan Lun vn “Hoàn thin t chc công tác k toán 
các doanh nghip ch bin g trên tnhăBìnhăDng” là công trình do
tôi thc hin, các s liu, kt qu kho sát và tài liu s dng trong lun
vn là trung thc. Nhng kt qu ca Lun vn cha đc công b trong
các công trình nghiên cu nào.

Tác gi Lun vn

Nguyn Minh Giàu
















MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC S , BNG, HÌNH
PHN M U………………………………………………………………………1
CHNG 1: C S LÝ LUN V T CHC CÔNG TÁC K TOÁN  CÁC
DOANH NGHIP…………………………………………………….………………6
1.1. Khái quát v k toán  các doanh nghip…………………… ………………… 6
1.1.1. Khái nim k toán doanh nghip……………………………………………… 6

1.1.2. Bn cht và vai trò ca k toán …………………………………………………7
1.1.3. Các nguyên tc và yêu cu c bn ca k toán………………………… …….10
1.1.4. Nhim v ca k toán………………………………………………………….14
1.1.5. H thng thông tin ca k toán……………………………………….……… 15
1.2. T chc công tác k toán  các doanh nghip………………….……………… 16
1.2.1. Khái quát v t chc công tác k toán………………………………… …… 16
1.2.2. Các yêu cu và nguyên tc c bn t chc công tác k toán………………… 17
1.2.3. Nhim v ca t chc công tác k toán……………………………… ………19
1.2.4. Các nhân t nh hng đn t chc công tác k toán  doanh nghip…… …20
1.3. Ni dung t chc công tác k toán  các doanh nghip…………………… ….21
1.3.1. T chc ch đ chng t k toán………………………………………… ….21
1.3.2. T chc h thng tài khon k toán…………………………………… …… 22
1.3.3. T chc h thng s k toán………………………………………… ……….23
1.3.4. T chc h thng báo cáo k toán…………………………………… ………25
1.3.5. T chc b máy k toán……………………………………………….……….26
1.3.6. T chc kim tra k toán………………………………………………………27
1.3.7. T chc công tác phân tích hot đng kinh doanh…………………………….29
1.3.8. T chc trang b c s vt cht…………………………………………… ….31


KT LUN CHNG 1………………………………………………………… 32
CHNG 2: THC TRNG T CHC CÔNG TÁC K TOÁN  CÁC
DOANH NGHIP CH BIN G TRÊN TNH BÌNH DNG………………33
2.1. Tng quan v các doanh nghip ch bin g trên tnh Bình
Dng ………………………………………………………………………………33
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin các doanh nghip ch bin g…………… 33
2.1.2. c đim t chc b máy qun lý và t chc hot đng sn xut ca các doanh
nghip ch bin g trên tnh Bình Dng…………………………………………….35
2.2. Thc trng t chc công tác k toán  các doanh nghip ch bin g trên tnh
Bình Dng………………………………….……………………………… …… 39

2.2.1. Thc trng t chc ch đ chng t k toán……………………… …………40
2.2.2. Thc trng t chc h thng tài khon k toán…………………………… ….41
2.2.3. Thc trng t chc h thng s k toán………………… ……………………42
2.2.4. Thc trng t chc h thng báo cáo k toán………………………………….43
2.2.5. Thc trng t chc b máy k toán……………………………… ………….44
2.2.6. Thc trng t chc kim tra k toán……………………… …………………45
2.2.7. Thc trng t chc phân tích hot đng kinh doanh………………………… 46
2.3. ánh giá thc trng t chc công tác k toán  các doanh nghip ch bin g trên
tnh Bình Dng………………………………………………….………………… 47
2.3.1. V t chc chng t k toán……………………………… ………………….47
2.3.2. V t chc h thng tài khon k toán…………………………… ………… 48
2.3.3. V t chc h thng s k toán…………………………… ………………….50
2.3.4. V t chc h thng báo cáo k toán…………………………………….…….50
2.3.5. V t chc b máy k toán………………………………….…………………51
2.3.6. V t chc kim tra k toán…………………………………… …………… 52
2.3.7. V t chc phân tích hot đng kinh doanh…………… ……………………53
2.3.8. Nguyên nhân ca nhng hn ch………………………………………………53
KT LUN CHNG 2…………………………………… ……………………54
CHNG 3: GII PHÁP HOÀN THIN T CHC CÔNG TÁC K TOÁN 
CÁC DOANH NGHIP CH BIN G TRÊN TNH BÌNH DNG…… ….55


3.1. nh hng phát trin các doanh nghip ch bin g trên tnh Bình
Dng……………….……………………………………………………………… 55
3.2. S cn thit phi hoàn thin t chc công tác k toán  các doanh nghip ch bin
g trên tnh Bình Dng……………………………………………… …………….56
3.3. Gii pháp hoàn thin t chc công tác k toán  các doanh nghip ch bin g
trên tnh Bình Dng…………………………………………… …………….…….57
3.3.1. Gii pháp v trình bày và công b thông tin  các DN ch bin g………… 58
3.3.2. Hoàn thin t chc chng t k toán………………………………………… 59

3.3.3. Hoàn thin t chc h thng tài khon k toán…………… ………………….62
3.3.4. Hoàn thin t chc s k toán………………………………… …………… 65
3.3.5. Hoàn thin t chc h thng báo cáo k toán………………………………….67
3.3.6. Hoàn thin t chc b máy k toán……………………………………………70
3.3.7. Hoàn thin t chc kim tra k toán………………………… ……………….74
3.3.8. Hoàn thin t chc phân tích hot đng kinh doanh………… ………………78
3.4. iu kin thc hin các gii pháp…………… …………… ………………….81
3.4.1. i vi Nhà nc………………………………………… …………………81
3.4.2. i vi các doanh nghip ch bin g trên tnh Bình Dng………… …… 81
3.4.3. i vi Hip hi ch bin g tnh Bình Dng………… ……………………82
KT LUN CHNG 3………………………………………………….……… 82
KT KUN………………………………………………….…………… ……… 83
TÀI LIU THAM KHO
PH LC









DANH MC CH VIT TT

Ký hiu Gii thích thut ng
BCQT Báo cáo qun tr
BCTC Báo cáo tài chính
BTC B tài chính
CN Công nghip

DN Doanh nghip
HTKSNB H thng kim soát ni b
HKD Hot đng kinh doanh
KTQT K toán qun tr
KTTC K toán tài chính
NCTT Nhân công trc tip
NVL Nguyên vt liu
SX Sn xut
SXKD Sn xut kinh doanh
TKKT Tài khon k toán














DANH MC S , BNG, HÌNH
S 
S đ 1.1: Chc nng ca k toán và các đi tng s dng thông tin………………8
S đ 1.2: Mô hình x lý h thng thông tin k toán…………………………… ….16
S đ 2.1: Mô hình t chc qun lý ca DN ch bin g trên tnh Bình Dng 35
S đ 2.2: Quy trình t chc hot đng sn xut  các doanh nghip ch bin g …36

S đ 2.3: Mô hình t chc b máy k toán theo hình thc tp trung………….…….44
S đ 3.1: Mô hình kt hp gia KTTC và KTQT  các DN ch bin g…… ……71


BNG
Bng 1.1: Tng hp các nguyên tc c bn ca k toán……………………….…… 10


HÌNH
Hình 2.1: Hình thc s hu vn ca doanh nghip…………………………… ……39
Hình 2.2: Quy mô hot đng ca doanh nghip……………………………… …….39












1

PHN M U
1. LÝ DO CHNă TÀI
Bình Dng là tnh có tc đ phát trin kinh t nhanh theo hng phát trin
công nghip (CN) và dch v. Theo báo cáo ca Tnh, trong nm 2013 tng sn phm
GDP tng 12,8% so vi nm 2012, đt bình quân 52,7 triu đng/ngi/nm. Thu hút

vn đu t trc tip nc ngoài đt 1 t 320 triu USD. Tng vn đu t phát trin
toàn xã hi tng 15,5%, góp phn quan trng vào vic phát trin kinh t-xã hi, nâng
cao ngun thu cho ngân sách nhà nc, gii quyt vic làm cho ngi lao đng. Tnh
Bình Dng phát trin vi nhiu ngành ngh phong phú và đa dng, nhng không th
không nhc đn mt trong nhng ngành ngh truyn thng ca Tnh ca ngi dân
ni đây là ngh làm  g. Ti k hp th 10 - HND tnh khóa VIII, UBND tnh
Bình Dng chính thc công b báo cáo tình hình kinh t - xã hi toàn tnh nm 2013
kim ngch xut khu c đt gn 15 t USD, tng 15,7%, trong đó nhóm các mt
hàng xut khu ch lc bao gm: dt may, giày dép, th công m ngh, sn phm
bng g, m cao su, đin t, Ngh ch bin g đã đóng góp không nh vào s phát
trin ca đt nc nói chung và ca tnh Bình Dng nói riêng.  phát trin ngành
ngh nâng cao hiu qu qun lý cho các doanh nghip (DN) ch bin g thì t chc
công tác k toán là khâu quan trng trong t chc điu hành và qun lý ca DN.
T chc công tác k toán khoa hc, hp lý, hiu qu, phù hp vi quy mô DN,
ngành ngh SXKD, đc đim t chc hot đng ca DN giúp đáp ng yêu cu thông
tin kp thi, chính xác, đáng tin cy, hu ích h tr cho các quyt đnh kinh doanh ca
nhà qun lý, là thông tin không th thiu đc giúp bo v tài sn DN, giúp phân tích
đánh giá tình hình tài chính, hot đng kinh doanh (HKD) ca DN, t đó đ ra
nhng phng hng, k hoch và mc tiêu phát trin DN trong tng lai, vì vy t
chc h thng thông tin k toán có nh hng rt ln đn nhà lãnh đo trong vic điu
hành, qun lý DN hiu qu.
Nhng hin nay thông tin k toán  các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình
Dng còn thiu và hn ch trên nhiu mt, t chc công tác k toán ch yu phc v
cho KTTC, còn thông tin v KTQT đc t chc ht sc đn gin, cha có tính h
thng, cha đáp ng đc yêu cu qun lý, điu hành, cng nh h tr cho các quyt
đnh ca nhà qun lý, điu này s là gây khó khn cho s tn ti và phát trin ca các
2

DN ch bin g Bình Dng trong nn kinh t hin nay. Vì vy “Hoàn thin t chc
công tác k toán  các doanh nghip ch bin g trên tnh Bình Dng” là vn đ

có ý ngha v lý lun và thc tin, mang tính cp thit giúp cho s phát trin ca các
DN ch bin g nói riêng và phát trin tnh Bình Dng nói chung.
2. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU
T chc công tác k toán là công vic quan trng nhm thu nhp, x lý, phân
tích, cung cp thông tin cho các đi tng bên trong và bên ngoài DN. Vi vai trò
quan trng nh hng trc tip đn cht lng thông tin cung cp cho các đi tng
có liên quan, đ tài t chc công tác k toán đã đc nhiu tác gi nghiên cu nh:
Lun vn Thc s ca Lý Minh Nguyt (2007) vi đ tài “T chc công tác k
toán ti các doanh nghip nh và va  Vit Nam”, Nguyn Th Huyn Trâm (2007)
vi đ tài “T chc công tác k toán trong các doanh nghip va và nh  Vit Nam”
và Hunh Thu Minh Th (2012) “Xây dng mô hình t chc công tác k toán ti các
doanh nghip nh và va  tnh Phú Yên”, i hc Kinh t thành ph H Chí Minh,
hai tác gi đã đa ra nhng lý lun chung v k toán, nhng lý lun c bn cn có cho
vic t chc công tác k toán ti các DN nh và va. ánh giá thc trng t chc công
tác k toán  các DN nh và va  Vit Nam, đng thi đ xut mt s gii pháp hoàn
thin t chc công tác k toán vào các DN nh và va. Nhng vn đ quan trng trong
t chc công tác k toán đ đt đc giá tr hiu qu cao trong vn dng thc tin là
vic t chc công tác k toán phi đc vn dng vào tng DN c th, tng ngành
ngh kinh doanh, hoàn cnh c th thì các lun vn trên cha làm đc đu này.
Trn Lan Hng (2009) vi đ tài “Hoàn thin công tác k toán ti các công ty
chng khoán  Vit Nam”, i hc Kinh t thành ph H Chí Minh trong lun vn
thc s ca tác gi đ cp đn công tác k toán cho ngành ngh chng khoán. V mt
lý lun tác gi trình bày vai trò và yêu cu ca t chc công tác k toán, ni dung ca
t chc k toán trong DN. Lun vn cng đã nghiên cu thc t t chc công tác k
toán ti các công ty chng khoán, trên c s đó đa ra gii pháp hoàn thin c ch tài
chính cng nh các b phn cu thành h thng k toán cho các công ty chng khoán.
Tuy nhiên, cho đn nay cha có đ tài nghiên cu v t chc công tác k toán 
các DN trong ngành ch bin g nhm giúp cho các nhà qun tr trong vn đ nâng
cao hiu qu qun lý và phát trin DN. Vì vy tác gi cho rng vic nghiên cu đ
3

hoàn thin t chc công tác k toán  các DN ch bin g trên tnh Bình Dng là cn
thit và thc hin đ tài này s lp khong trng mà các nghiên cu khác cha thc
hin, cng nh làm phong phú thêm kin thc lý lun và thc tin v t chc công tác
k toán  Vit Nam hin nay.
3. MC TIÊU NGHIÊN CU
Da trên c s h thng lý lun và kt qu kho sát đc đ thc hin mc tiêu
là đ xut mt s gii pháp c bn nhm hoàn thin công tác t chc k toán  các DN
ch bin g góp phn nâng cao hiu qu qun lý ca DN t thông tin hu ích do k
toán cung cp.
Mc tiêu nghiên cu c th gm:
+ Làm rõ các vn đ v k toán.
+ Trình bày các lý lun liên quan đn nhng ni dung t chc công tác k toán
ti các DN ch bin g trên tnh Bình Dng.
+ Kho sát và đánh giá thc trng t chc công tác k toán  các DN ch bin
g trên đa bàn tnh Bình Dng.
+  xut gii pháp hoàn thin t chc công tác k toán  các DN ch bin g
trên đa bàn tnh Bình Dng và điu kin thc hin gii pháp.
4. CÂU HI NGHIÊN CU
T mc tiêu nghiên cu, lun vn tp trung gii quyt các câu hi sau:
- Các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng hin nay đang t chc
công tác k toán nh th nào?
- Nhng vn đ gì còn tn ti trong t chc công tác k toán  các DN ch bin
g trên tnh Bình Dng?
- Gii pháp hoàn thin và điu kin thc hin t chc công tác k toán  các
DN ch bin g trên tnh Bình Dng?
5.ăI TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu:  tài nghiên cu t chc công tác k toán ti các
công ty ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng.
Phm vi nghiên cu: Lun vn nghiên cu nhng vn đ liên quan đn t

chc công tác k toán ti các DN ch bin g nm trên đa bàn tnh Bình Dng nh
4

v t chc chng t k toán, h thng tài khon, s sách k toán, báo cáo k toán, b
máy k toán, kim tra k toán, phân tích hot đng kinh doanh và gii pháp hoàn thin
các vn đ trong t chc công tác k toán.
6. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Lun vn ch yu s dng phng pháp đnh tính trong vic thu thp tài liu
th cp và d liu s cp.
Tài liu th cp đc thu thp thông qua vic nghiên cu Lut K toán Vit
Nam, Ch đ k toán Vit Nam, Chun mc k toán, các Thông t hng dn do BTC
ban hành, cùng các tài liu khác và các lun án nghiên cu trc đây liên quan đn t
chc công tác k toán trong DN s dùng đ xây dng c s lý lun cho đ tài ca lun
vn và làm c s kho sát thc trng t chc công tác k toán ti các DN ch bin g
trên đa bàn tnh Bình Dng.
S lng các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng rt nhiu và phân
b  khp các Th xã và các Huyn ca Tnh nên lun vn không th tin hành kho
sát ht đc. Lun vn áp dng phng pháp chn mu ngu nhiên, mu đc chn là
40 DN có ngành ngh kinh doanh là ch bin g, hot đng trên đa bàn tnh Bình
Dng. Các công ty đc kho sát da vào danh b DN ch bin g trên trang web S
Công thng tnh Bình Dng và trang vàng Vit Nam (YellowPages).
Tài liu s cp đc thu thp thông qua các đi tng có liên quan, c th là
nhng k toán đang làm vic  các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng gm
k toán trng, k toán tng hp, các k toán đang công tác  công ty kim toán đang
làm dch v k toán cho các DN ch bin g và mt vài các k toán viên trong DN.
S dng bng kho sát điu tra v ni dung t chc công tác k toán  các DN
nh v t chc chng t k toán, h thng tài khon k toán, hình thc t chc s sách
k toán, t chc b máy k toán, t chc h thng báo cáo k toán, t chc phân tích
hot đng kinh doanh trong DN. Gi bng câu hi kho sát đc thc hin bng cách
s dng Google docs gi trc tip qua mail; kho sát trc tip thông qua s gii thiu

ca bn bè và ngi quen; gi đin thoi phng vn trc tip cán b k toán đang
công tác  các công ty ch bin g. Nhm đánh giá nhng ni dung t chc công tác
k toán  các DN ch bin g trên tnh Bình Dng hin nay đang áp dng có mang
5

li hiu qu, cht lng trong vic cung cp đy đ thông tin phc v cho nhu cu ra
quyt đnh ca nhà qun lý hay cha.
Sau khi đã thu thp d liu kho sát, tin hành phân tích, x lý s liu bng các
phng pháp nh phng pháp thng kê, phân tích, tng hp, phân loi, và s dng
phn mm Excel đ x lý và phân tích d liu theo yêu cu nghiên cu. Kt qu kho
sát đc là minh chng phn ánh thc t t chc công tác k toán  các DN, làm c s
đ ra các gii pháp nhm hoàn thin t chc công tác k toán  các DN ch bin g.
7. NHNG ịNG GÓP MI CA  TÀI
 tài nghiên cu t chc công tác k toán  các DN ch bin g trên tnh Bình
Dng s có nhng đóng góp thit thc c v lý lun và thc tin.
- H thng hoá và làm rõ hn nhng vn đ lý lun c bn v k toán, v t
chc công tác k toán trong các DN.
- a ra các gii pháp hoàn thin t chc công tác k toán  các DN ch bin
g trên tnh Bình Dng, nhm giúp các nhà qun tr có đc thông tin đáng tin cy,
kp thi phc v cho vic điu hành, qun lý cng nh thúc đy s phát trin ca các
DN ch bin g nói riêng và ca tnh Bình Dng nói chung.
8. KT CU CA  TÀI
Ni dung ca đ tài bao gm ba chng:
Chng 1: C s lý lun v t chc công tác k toán  các doanh nghip
Chng 2: Thc trng t chc công tác k toán  các doanh nghip ch bin g
trên tnh Bình Dng
Chng 3: Gii pháp hoàn thin t chc công tác k toán  các doanh nghip
ch bin g trên tnh Bình Dng

6

CHNG 1
C S LÝ LUN V T CHC CÔNG TÁC K TOÁN  CÁC
DOANH NGHIP
1.1. Khái quát v k toán  các doanh nghip
1.1.1. Khái nim k toán doanh nghip [5], [21], [29], [37]
Mt DN khi bt đu hot đng SXKD đ có th tn ti và phát trin m rng
quy mô hot đng ca mình, nhà qun lý DN luôn quan tâm vi s vn b ra ban đu
đã dùng vào đu t, mua sm nhà xng, máy móc thit b, vt t hàng hoá, ht bao
nhiêu, doanh thu bán sn phm thu li đc bao nhiêu đ tính lãi (l) sau mi k kinh
doanh là điu mà nhà lãnh đo nào cng mun bit khi qun lý điu hành DN mình.
Nhng câu hi trên s đc tr li bng các thông tin đc to ra th hin trên
các báo cáo do k toán cung cp. Mun có thông tin đó k toán phi ghi chép li toàn
b nghip v kinh t, tài chính din ra trong quá trình hot đng ca DN, sau đó x lý
tng hp phân tích các d liu và to ra thông tin chính xác, kp thi theo yêu cu ca
nhà qun lý cn thit cho vic kim tra, ra quyt đnh điu hành hot đng ca DN. Vì
vy đã có rt nhiu các quan đim khác nhau nói v công vic ca k toán nh:
- K toán là mt ngh thut ca quá trình ghi chép, phân loi và tng hp mt
cách có ý ngha các nghip v kinh t tài chính phát sinh theo hình thái tin
t và các s kin liên quan đn tài chính.
- K toán cung cp thông tin tài chính v các đn v kinh t phc v cho vic
ra các quyt đnh kinh t.
- K toán là công vic ghi chép, tính toán các con s di hình thc giá tr đ
phn ánh, kim tra tình hình vn đng ca các tài sn, ngun vn, kt qu
hot đng SXKD ca tng đn v.

- K toán có tính khoa hc th hin qua vic s dng các phng pháp k
toán, các yêu cu và nguyên tc k toán  vic thu thp d liu, x lý, tng
hp và to ra thông tin.
- Lut K toán Vit Nam nm 2003 thì cho rng “K toán là vic thu thp, x
lý, kim tra, phân tích và cung cp thông tin kinh t, tài chính di hình
thc giá tr, hin vt và thi gian lao đng”.
7

Có quan đim da vào nhim v ca k toán nói v công vic ca k toán, có
quan đim hng vào chc nng ca k toán là cung cp thông tin và theo Lut k
toán Vit Nam đ cp đn k toán  góc đ nhim v và chc nng ca k toán. Mt
khác, công vic k toán không ch dng li  ghi chép s liu, cung cp thông tin mà
ngi làm k toán phi có kh nng thit k h thng thông tin k toán, phán đoán,
c tính, nhn đnh, phân tích các thông tin k toán đ phc v cho vic điu hành, ra
quyt đnh ca nhà lãnh đo DN.
1.1.2. Bn cht và vai trò ca k toán
Hng ngày mt đn v hot đng SXKD có rt nhiu nghip v kinh t, tài
chính phát sinh khp mi ni. K toán có nhim v thu thp các d liu này li đ x
lý, phân tích và to ra thông tin chung v hot đng ca đn v. Vì th k toán là mt
công c h tr quan trng trong công tác qun lý ca tt c các DN.
1.1.2.1. Bn cht ca k toán [1], [22], [26], [36], [38]
Bn cht ca k toán đc th hin qua mt s đim sau:
K toán là mt h thng thông tin: gm nhiu thành phn kt hp li vi nhau
(nh con ngi, d liu, th tc, phn mm x lý d liu và qui trình kt hp gia con
ngi, d liu và phn mm x lý đ to ra thông tin) nhm ghi chép các d liu ri
rc (d liu liên quan đn các hot đng kinh t -tài chính ca DN), sau đó x lý, phân
loi, h thng và tng hp các d liu đ to ra thông tin hu dng cho ngi dùng.
Chc nng cung cp thông tin và kim tra: chc nng c bn ca k toán là
cung cp thông tin liên quan đn qun lý toàn b tài sn, ngun vn ca DN; kt qu
hot đng SXKD gia k hoch so vi thc t; dòng tin đc to ra t hot đng

nào, s dng cho hot đng nào; thông tin v quá trình SX, hot đng bán hàng, da
vào thông tin k toán cung cp cho ngi s dng nhm h tr các quyt đnh cho
hot đng kinh t hay đu t. K toán có thêm chc nng kim tra, giám sát các hot
đng trong DN, kim tra tính có thc ca các nghip v kinh t, tài chính phát sinh
trong DN, kim tra đ tin cy ca s liu k toán so vi thc t nh kim kê s lng
hàng tn kho nhm đm bo s liu k toán trên s sách ti thi đim kim kê đúng
vi thc t, góp phn làm cho thông tin đc cung cp càng có thêm đ tin cy cao.

8
















S đ 1.1: Chc nng ca k toán và các đi tng s dng thông tin
Thông tin th hin trên các chng t đc thu thp làm c s pháp lý cho vic
ghi s k toán. Sau đó các d liu s đc x lý, phân loi, sp xp và tng hp mt
cách khoa hc bng các phng pháp k toán nh phng pháp chng t, phng
pháp tài khon, ghi s kép, kim kê, Kt qu ca quá trình x lý thông tin là cung

cp thông tin đu ra thông qua các báo cáo theo yêu cu ca nhà qun lý, các báo cáo
theo quy đnh cho các đi tng bên ngoài có liên quan.
Thông tin do k toán cung cp trc ht phi phc v cho chính các nhà qun
lý trong DN đó. Nhà qun lý có th là Ch DN, Hi đng qun tr, Ban giám đc.
Trong nn kinh t th trng, cnh tranh khc lit nh hin nay mt DN mun đng
vng và phát trin lâu dài, đt kh nng sinh li cao nht các nhà qun lý phi xây
dng các k hoch chin lc ngn hn, trung hn và dài hn, quyt đnh la chn các
phng án kinh doanh hp lý, ti u nht. Tt c mi quyt đnh đu da trên nn
tng thông tin, cht lng ca quyt đnh trong qun lý phn ánh cht lng ca thông
tin k toán. Da trên thông tin ca k toán nhà qun tr DN mi ra quyt đnh chn
các chin lc, phng án kinh doanh phù hp. ng thi t chc trin khai mc tiêu,
Ngi có li ích trc tip
-Ch doanh nghip
-Hi đng qun tr
-Ban giám đc
-Các b phn qun lý

Ngi có li ích trc tip
-Các nhà đu t
-Các ch n, ngi bán
-Các khách hàng mua hàng
-Ngi lao đng

Ngi có li ích gián tip
-C quan thu
-C quan thng kê
-S k hoch và đu t
-Nhà hoch đnh chính sách

PHN ÁNH HOTăNG

-Chng t
-Ghi chép
X LÝ
-Phân loi
-Sp xp
-Tng hp
THÔNG TIN
-Báo cáo nhanh
-Báo cáo đnh k
Quyt đnh
mc tiêu
Quyt đnh
qun tr

Các hot đng kinh t
tài chính
9

chin lc ca nhà qun tr đn các thành viên trong tng b phn ca DN hiu và
cùng nhau thc hin các phng án, k hoch đ ra.
Nhng ngi có li ích trc tip khác là Nhà đu t, Ch n. H s nhìn vào
các ch tiêu th hin trên báo cáo ca DN đ ra quyt đnh. Nhà đu t da vào thông
tin k toán trên BCTC đ phân tích các hot đng tài chính, HKD, hot đng đu t
ca DN so vi các DN khác cùng ngành đ ra quyt đnh có nên đu t vào DN hay
không? Ch n thì xem xét v c cu tài chính ca DN, kh nng thanh toán n ca
DN ra sao đ quyt đnh cho vay hay không, lãi sut cho vay bao nhiêu phn trm?; có
bán chu cho DN hay không, thi gian bán chu bao lâu?
C quan thu, C quan thng kê, C quan cp giy phép đng ký kinh doanh,
Nhà hoch đnh chính sách là nhng ngi có li ích gián tip t các thông tin ca
DN, giúp c quan thu kim tra vic tuân th các quy đnh liên quan đn chính sách

thu và ngha v ca DN đi vi nhà nc. C quan cp giy phép đng ký kinh
doanh kim tra v HKD ca DN có đúng ngành ngh đã đng ký, t đó có các bin
pháp x pht đi vi đn v vi phm. C quan thng kê tp hp các thông tin do k
toán DN cung cp đ báo cáo cho các c quan - t chc theo quy đnh, qun lý và điu
hành nn kinh t  tm v mô, giúp các Nhà hoch đnh chính sách đ ra các chính
sách thích hp đ kích thích nn kinh t và các DN phát trin.
1.1.2.2. Vai trò ca k toán [5], [37]
Chc nng c bn ca k toán là cung cp thông tin ca DN cho các đi tng
có li ích trc tip và li ích gián tip s dng nh đã phân tích  trên. iu này nói
lên vai trò ca k toán th hin  tính hu ích ca thông tin do k toán cung cp.
i tng s dng thông tin k toán trc tiên là nhà qun tr DN, k toán
đc xem là công c h tr đc bit quan trng giúp nhà qun tr đa ra các quyt
đnh điu hành, qun lý HKD sao cho ti thiu hoá chi phí, ti đa hoá li nhun. Nhà
đu t s dng thông tin trên BCTC đ quyt đnh đu t hay rút vn khi DN, các
ch n quyt đnh có bán chu tài sn hay bán hàng thu tin ngay, quyt đnh cho DN
vay vn hoc không cho vay khi phân tích các t s tài chính không kh quan. C
quan thu và các c quan ban ngành khác cng da vào thông tin k toán xem xét các
quy đnh ban hành có phù hp vi tình hình thc t không? t đó có nhng sa đi, b
sung, thay th hoc ban hành các chính sách mi to điu kin thun li cho DN phát
10

trin nhm đm bo ngun thu cho ngân sách nhà nc, đng thi đa ra các chính
sách các công c tài chính thích hp điu hành nn kinh t v mô ca đt nc.
1.1.3. Các nguyên tc và yêu cu c bn ca k toán [3], [5], [21], [24]
1.1.3.1. Các nguyên tc c bn ca k toán
Các nguyên tc c bn ca k toán đm bo cho k toán tht s là công c hu
ích trong công tác k toán và lp BCTC, cung cp thông tin cho ngi s dng mt
cách hu ích nht. Theo iu 7 Lut k toán và Chun mc k toán Vit Nam s 01
quy đnh các nguyên tc c bn v k toán đc tóm tt trong Bng 1.1 sau đây:
Bng 1.1: Tng hp các nguyên tc c bn ca k toán

iu 7 Lut K toán
Chun mc s 1
Nguyên tc
c s dn
tích

Mi nghip v kinh t, tài chính ca DN
phát sinh liên quan đn tài sn, n phi
tr, ngun vn ch s hu, doanh thu, chi
phí phi đc ghi s k toán vào thi
đim phát sinh, không cn c vào thi
đim thc t thu tin, chi tin hoc tng
đng tin.
Nguyên tc
hot đng
liên tc

BCTC phi đc lp trên c s gi đnh là
DN đang hot đng liên tc, ngha là
không có ý đnh thu hp hay gii th DN
trong tng lai gn. Trng hp DN có
chia, tách, sáp nhp, v quy mô hot
đng, BCTC s đc lp theo ch đ quy
đnh khác và phi gii trình trong Bn
thuyt minh BCTC.
Nguyên tc
giá gc
Giá tr tài sn đc ghi
theo giá gc gm chi phí

mua, vn chuyn, lp ráp,
ch bin cng chi phí liên
quan trc tip khác đn khi
Tài sn, vt t, hàng hoá ca DN phi
đc ghi nhn theo giá gc (là giá mua và
các chi phí khác có liên quan) vào thi
đim tài sn, vt t, hàng hoá đc ghi
nhn. Giá gc s không đc thay đi tr
11

đa tài sn vào s dng.
n v k toán không
đc t điu chnh li giá
tr tài sn đã ghi s k
toán, tr trng hp pháp
lut có quy đnh khác.
khi có quy đnh khác trong chun mc k
toán c th.
Nguyên tc
phù hp
n v k toán phi thu
thp, phn ánh khách
quan, đy đ, đúng thc t
và đúng k k toán mà
nghip v kinh t, tài
chính phát sinh.
Doanh thu và chi phí phi đc ghi nhn
phù hp vi nhau. Khi ghi nhn mt
khon doanh thu thì phi ghi nhn mt
khon chi phí tng ng vi doanh thu đã

thc hin trong k đ xác đnh đúng li
nhun ca k đó.

Nguyên tc
nht quán
Các quy đnh và phng
pháp k toán đã chn phi
đc áp dng nht quán
trong k k toán nm;
trng hp có s thay đi
v các quy đnh và phng
pháp k toán đã chn thì
phi gii trình trong phn
thuyt minh BCTC.
DN phi áp dng thng nht các chính
sách và phng pháp k toán đã chn ít
nht trong mt k k toán nm. Khi cn
áp dng các chính sách và phng pháp
k toán mi, đ đm bo thông tin có th
so sánh đc cn phi gii trình thêm
trong phn thuyt minh BCTC.


Nguyên tc
thn trng
n v k toán phi s
dng phng pháp đánh
giá tài sn và phân b các
khon thu, chi mt cách
thn trng, không đc

làm sai lch kt qu hot
đng kinh t, tài chính ca
đn v k toán.

Thn trng là vic xem xét, cân nhc,
phán đoán cn thit đ lp các c tính k
toán trong điu kin không chc chn.
Nguyên tc này đòi hi:
-Phi lp các khon d phòng nhng
không lp quá ln;
-Không đánh giá cao hn giá tr ca các
tài sn và các khon thu nhp;
-Không đánh giá thp hn giá tr ca các
12

khon n phi tr và chi phí;
-Doanh thu và thu nhp ch đc ghi nhn
khi có bng chng chc chn v kh nng
thu đc li ích kinh t, còn chi phí đc
ghi nhn khi có bng chng v kh nng
phát sinh chi phí.
Nguyên tc
trng yu

Thông tin đc coi là trng yu nu thiu
thông tin đó hoc thông tin không chính
xác s làm sai lch đáng k BCTC, s sai
sót này nh hng ti quyt đnh ngi s
dng BCTC. Tính trng yu đc xem
xét trong tng hoàn cnh c th, trên

phng din đnh tính, đnh lng.
Nguyên tc
công khai
Thông tin, s liu trong
BCTC nm ca đn v
phi đc công khai bao
gm tình hình tài sn,
ngun vn; Kt qu
HKD; Trích lp và s
dng các qu; Thu nhp
ca ngi lao đng. BCTC
đã đc kim toán phi
kèm theo kt lun ca t
chc kim toán khi công
khai BCTC.

Ngun: (Lut k toán và Chun mc s 1: chun mc chung)
Ta thy các nguyên tc c bn ca k toán đc quy đnh trong Lut k toán và
Chun mc k toán s 01: Chun mc chung không có s mâu thun ln nhau, ngc
li các nguyên tc gia hai quy đnh này li có s thng nht và b sung cho nhau.
Tuy nhiên các nguyên tc này li có đim hn ch ca nó, chng hn nh:
13

Thông tin đc th hin theo giá gc là vì nhng nguyên nhân sau: Th nht
giá th trng ca tài sn khó c tính; Th hai tài sn mua v phc v cho hot đng
SXKD ca DN; Th ba hàng hoá bán ra phi tính đc s lãi (l) bng cách so sánh,
tính chênh lch gia giá bán vi giá mua vào, nhng điu này to ra hn ch làm cho
BCTC không phn ánh đc giá tr thc ca tình hình bin đng tài sn và n phi tr
ca DN ti thi đim lp báo cáo.
Thc t ch s hu DN và các nhà đu t mun bit tình hình tài sn và n

phi tr ca DN th hin trên BCTC theo giá th trng ti thi đim báo cáo là bao
nhiêu? Giúp các đi tng s dng đánh giá đúng thc trng tài chính ca DN, h tr
cho vic ra quyt đnh ca các đi tng trên. Phn ánh theo giá tr hp lý không
nhng phù hp theo thông l quc t mà còn cung cp thông tin minh bch theo giá tr
th trng ti đim báo cáo.
1.1.3.2. Các yêu cu c bn ca k toán
 k toán tht s là công c hu hiu trong vic cung cp thông tin hu ích
cho các đi tng s dng, k toán phi đm bo nhng yêu cu c bn sau:
Ti iu 6 ca Lut k toán Vit Nam, quy đnh các yêu cu k toán sau:
- Phn ánh đy đ các nghip v kinh t - tài chính phát sinh vào chng t k
toán, s k toán và BCTC.
- Phn ánh kp thi, đúng thi gian quy đnh ca các thông tin, s liu k toán.
- Phn ánh rõ ràng, d hiu và chính xác các thông tin, s liu k toán.
- Phn ánh trung thc hin trng, bn cht s vic, ni dung và giá tr ca các
nghip v kinh t, tài chính phát sinh trong DN.
- Thông tin, s liu k toán phi đc phn ánh liên tc t khi bt đu thành
lp đn khi kt thúc chm dt hot đng kinh t, tài chính ca đn v k toán; s liu
k toán phn ánh k này phi k tip theo s liu k toán ca k trc.
- Phân loi, sp xp thông tin, s liu k toán theo trình t, có h thng và có
th so sánh đc.
Theo quan đim ca Chun mc k toán Vit Nam s 01 - Chun mc chung,
t đon 10 đn đon 16 trình bày nhng yêu cu c bn đi vi k toán bao gm:
14

-Trung thc. Các thông tin, s liu k toán phi đc ghi chép và báo cáo da
trên các bng chng đy đ, khách quan và đúng vi thc t v hin trng, bn cht
ni dung và giá tr ca nghip v kinh t phát sinh.
-Khách quan. Các thông tin và s liu k toán phi đc ghi chép và báo cáo
đúng vi thc t, không b xuyên tc, bóp méo sai s tht.
-y đ. Mi nghip v kinh t, tài chính phát sinh trong DN phi đc ghi

chép và báo cáo đy đ, không b b sót.
-Kp thi. Các thông tin và s liu k toán phi đc ghi chép, phn ánh và báo
cáo kp thi, đúng hoc trc thi hn quy đnh, không đc chm tr.
-D hiu. Các thông tin trình bày trong BCTC phi rõ ràng, d hiu đi vi
ngi s dng. Ngi s dng  đây phi là ngi có hiu bit v kinh doanh, v kinh
t, tài chính, k toán  mc trung bình. Thông tin v nhng vn đ phc tp trong
BCTC phi đc gii trình trong phn thuyt minh BCTC.
-Có th so sánh. Các thông tin và s liu k toán gia các k k toán trong mt
DN và gia các DN ch có th so sánh đc khi tính toán và trình bày nht quán.
Trng hp không nht quán phi gii trình trong phn thuyt minh BCTC.
Nh vy, Các yêu cu k toán nói trên phi đc thc hin đng thi vi nhau,
yêu cu trung thc đã bao hàm yêu cu khách quan; Yêu cu kp thi nhng phi đy
đ, d hiu và có th so sánh đc, đm bo cho k toán thc hin đc nhim v
theo quy đnh ca Lut k toán.
1.1.4. Nhim v ca k toán [5], [21]
 cung cp thông tin hu ích h tr cho nhà qun lý DN và các đi tng có
liên quan trong vic ra quyt đnh, k toán phi thc hin các công vic c th sau:
 Thu thp, x lý thông tin, s liu k toán theo đi tng và ni dung công vic
k toán tuân th theo chun mc và ch đ k toán hin hành.
 Kim tra, giám sát các khon thu, chi tài chính, các ngha v thu, np, thanh
toán n; kim tra vic qun lý, s dng tài sn và ngun vn ca DN nhm phát
hin và ngn nga kp thi các hành vi vi phm phát lut v tài chính, k toán.
15

 Phân tích thông tin, s liu k toán đ tham mu, đ xut cho lãnh đo DN các
gii pháp phc v yêu cu qun tr và h tr cho các quyt đnh kinh t, tài
chính ca đn v k toán.
 Cung cp thông tin, s liu k toán, công khai BCTC cho các đi tng s
dng có liên quan theo quy đnh ca pháp lut.
ây cng chính là nhng quy đnh ti iu 5 ca Lut k toán Vit Nam v

nhim v k toán. Các quy đnh này khng đnh k toán trc ht phi là công c đ
qun lý hot đng SXKD ca tng DN, cung cp đy đ, kp thi, chính xác, khách
quan thông tin cn thit giúp nhà qun lý theo dõi, giám sát đ hoàn thành các ch tiêu
k hoch kinh t, tài chính đã đ ra, giúp xác đnh hiu qu qun lý ca nhà qun tr
thông qua vic xác đnh hiu qu HKD ca DN, giúp bo v tài sn ca DN không
b tht thoát. ng thi, nhng quy đnh trên còn cho thy k toán là công c giúp
Nhà nc giám sát thc hin ngha v ca DN đi vi ngân sách Nhà nc.
1.1.5. H thng thông tin ca k toán [1], [26], [36], [37], [38]
Ngày nay vi s phát trin rt nhanh và vt bc ca ngành công ngh thông
tin đã góp phn quan trng vào s thành công ca hu ht các lnh vc kinh doanh.
Vic ng dng tin hc vào công tác k toán làm cho chc nng cung cp thông tin ca
k toán đc nhanh hn, chính xác hn.
H thng là “mt nhóm các phn t, tác đng qua li ln nhau, đc t chc
nhm thc hin mt mc tiêu nht đnh.” [37, tr1]
Thông tin là t nhng d liu khác nhau, thu thp  nhiu ni và đc sp xp,
x lý li đ to ra s hiu bit có ý ngha đi vi ngi s dng trong vic ra quyt
đnh phù hp.
K toán là vic thu thp, x lý, kim tra, phân tích và cung cp thông tin kinh
t, tài chính theo yêu cu ca ngi s dng.
Vy h thng thông tin k toán là s kt hp gia h thng thông tin và k toán
đ tp hp các d liu đu vào, lu tr x lý d liu, cung cp thông tin đu ra cho tt
c các quy trình nghip v ca k toán. ây cng chính là các thành phn trong cu
trúc ca h thng thông tin k toán, th hin qua mô hình x lý h thng thông tin k
toán sau:
16



Chng t k toán: Sp xp, t chc Các báo cáo:
-Phiu thu, phiu chi tính toán -Báo cáo tài chính

-Phiu nhp kho, phiu xut kho -Báo cáo k toán qun tr
-v.v…
S đ 1.2: Mô hình x lý h thng thông tin k toán
Trong mô hình x lý h thng thông tin k toán bt đu t vic thu thp d liu
đu vào v các nghip v kinh t - tài chính phát sinh trong DN, sau đó lu tr d
liu- x lý d liu - kim soát h thng thông tin và kt thúc là cung cp thông tin đu
ra nh thông tin tài chính, thông tin phc v cho qun tr ni b DN, thông tin giúp
điu hành hot đng hng ngày ca DN, sau đó lp li quy trình trên.  hiu rõ hn
v mô hình trên chúng ta s ln lt tìm hiu, phân tích các thành phn trong cu trúc
ca h thng thông tin k toán.
 Nhp d liu đu vào: D liu đu vào là các d liu ri rc t hot đng hng
ngày ca DN đc th hin trên các chng t k toán, các chng t này đc
thu thp li t các b phn khác trong DN, nhân viên k toán s nhp vào trong
h thng phn mm k toán. Các chng t sau khi đã nhp vào h thng phn
mm s đc lu tr li di dng các tp tin.
 X lý d liu: Các d liu đu vào sau khi đã nhp vào phn mm k toán s
đc sp xp và lu tr theo đi tng, theo thi gian đ ghi vào các s nht
ký, s cái, s chi tit liên quan.
 Thông tin đu ra: Là các báo cáo theo nhu cu ca tng đi tng. Các đi
tng bên ngoài DN s đc cung cp thông tin trong b BCTC. Riêng các đi
tng trong ni b đn v thông tin đu ra là các BCQT, giúp cho nhà qun tr
trong vic lp k hoch, điu hành, kim soát, đánh giá và ra các quyt đnh
liên quan đn HKD ca DN.
1.2. T chc công tác k toán  các doanh nghip
1.2.1. Khái quát v t chc công tác k toán [22], [24]
Các DN có quy mô hot đng SXKD nh hay ln đu cn phi có b phn k
toán và đ k toán thc s là công c qun lý h tr lãnh đo DN thì vic t chc công
D liu
đu vào
Thông tin

đu ra
Lu tr
X lý
Kim soát
17

tác k toán mt cách khoa hc, hp lý s đm bo k toán thc hin tt các chc nng,
yêu cu và nhim v ca mình, to ra thông tin minh bch, có đ tin cy cao hu ích
v hot đng ca DN cho các đi tng s dng. T chc công tác k toán là t chc
b máy k toán khoa hc, gn nh, hot đng hiu qu, t chc đi ng nhân viên k
toán theo các phn hành k toán c th tu theo quy mô ca DN, các nhân viên k
toán thc hin tt trách nhim, công vic đc giao, phi hp tt vi các k toán viên
khác, vi các b phn khác nhm thc hin tt công tác qun lý  DN.
ng thi, t chc công tác k toán là vn dng các phng pháp k toán, các
nguyên tc k toán đ t chc thu thp, x lý và cung cp thông tin đc đy đ,
chính xác, kp thi nhng vic t chc đó phi phù hp vi điu kin, đc đim tình
hình c th ca DN, phù hp vi các quy đnh ca nhà nc và ch đ k toán hin
hành. T chc chng t k toán, h thng tài khon, s sách và báo cáo k toán phù
hp theo yêu cu t chc SXKD ca đn v s giúp theo dõi, kim tra, giám sát và
qun lý tình hình tài sn, ngun vn ca DN hiu qu, góp phn nâng cao hiu qu
hot đng SXKD ca DN.
1.2.2. Các yêu cu và nguyên tc c bn t chc công tác k toán
1.2.2.1. Các yêu cu c bn t chc công tác k toán [22]
T chc công tác k toán khoa hc, hp lý s cung cp thông tin rt kp thi,
chính xác, đy đ, trung thc cho nhà qun tr, là công c tr giúp đc lc cho lãnh
đo DN ra các quyt đnh liên quan đn hot đng ca DN, giúp DN hot đng hiu
qu, sinh li  hin ti và tip tc phát trin trong tng lai. Mun vy k toán phi
tuân theo mt s các yêu cu c bn sau đây trc khi t chc công tác k toán  DN.
 Tuân th chp hành tt các vn bn pháp lý v k toán, các quy đnh trong Lut
k toán, Chun mc k toán, Ch đ k toán, các Thông t hng dn thc

hin, sa đi, b sung liên quan đn k toán và các quy đnh khác v DN nh
Lut doanh nghip, Lut đu t, Lut qun lý thu,
 Phi phù hp vi tng loi hình DN, đc đim hot đng SXKD ca DN, quy
mô DN, mc đ đn gin hoc phc tp, phát sinh nhiu hay ít ca các nghip
v kinh t, tài chính phát sinh trong DN.