HỆ TIÊU HÓA - ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG

HÖ tiªu ho¸
HÖ tiªu ho¸
Đ I H C Y T CÔNG C NGẠ Ọ Ế Ộ
Đ I H C Y T CÔNG C NGẠ Ọ Ế Ộ
Hệ tiêu hoá gồm:
- Miệng và các cấu trúc phụ thuộc (răng, l ỡi)
- Hầu
- ống tiêu hoá
+ Thực quản
+ Dạ dày
+ Ruột non
+ Ruột già
- Các tạng tiêu hoá
+ Gan
+ Tuỵ
+ Các tuyến n ớc bọt
Miệng
Tuyến n ớc bọt
Thực quản
Dạ dày
Ruột non
Ruột già
Gan
Tuỵ
Hầu
Mục tiêu bài học
1. Hiểu đ ợc cấu tạo của phúc mạc.
2. Giới hạn và phân chia ổ miệng. Mô tả đ ợc những đặc
điểm giải phẫu cơ bản của răng, l ỡi.
3. Mô tả đ ợc cấu tạo chung của ống tiêu hoá. Phân đoạn
thực quản, phân chia dạ dày và kể tên đ ợc các đoạn của

ruột non, ruột già.
4. Mô tả đ ợc vị trí, hình thể ngoài của gan, tuỵ. Mô tả đ ợc
đ ờng dẫn mật ngoài gan, các ống tuỵ. Kể tên các tuyến
n ớc bọt chính của cơ thể.
I. Giíi thiÖu vÒ Phóc m¹c
II. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc
iiI. èng tiªu ho¸
iv. C¸c t¹ng tiªu ho¸
I. Giíi thiÖu vÒ phóc m¹c


- Là tấm thanh mạc lớn nhất cơ thể
- Là tấm thanh mạc lớn nhất cơ thể


- Vị trí: trong ổ bụng
- Vị trí: trong ổ bụng


- Cấu tạo:
- Cấu tạo:


+ Lá thành
+ Lá thành


+ Lá tạng
+ Lá tạng

+ Phúc mạc trung gian
+ Phúc mạc trung gian


(mạc nối,mạc treo,dây chằng)
(mạc nối,mạc treo,dây chằng)


-
-
ổ
ổ
phúc mạc
phúc mạc
i. Giới thiệu về phúc mạc
i. Giới thiệu về phúc mạc
Thiết đồ cắt ngang qua ổ bụng
Lá thành
Lá tạng
Phúc mạc
trung gian
Lá tạng
Lá thành
Phúc mạc
trung gian
Thiết đồ cắt đứng dọc qua ổ bụng
Ii. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc
1. Giíi h¹n vµ ph©n chia æ miÖng
2. R¨ng

3. L ìi
ii. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc
ii. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc
1. Giíi h¹n vµ ph©n chia æ miÖng
1. Giíi h¹n vµ ph©n chia æ miÖng
1.1 Giíi h¹n
1.1 Giíi h¹n


- Tr íc: m«i vµ khe miÖng
- Tr íc: m«i vµ khe miÖng


- Sau: eo häng
- Sau: eo häng


- Trªn: khÈu c¸i (cøng,mÒm)
- Trªn: khÈu c¸i (cøng,mÒm)


- D íi: sµn miÖng
- D íi: sµn miÖng


- Hai bªn: m¸
- Hai bªn: m¸
1.2 Ph©n chia
1.2 Ph©n chia

- TiÒn ®×nh miÖng
- TiÒn ®×nh miÖng


-
-
æ
æ
miÖng chÝnh
miÖng chÝnh
Khe miÖng
KhÈu c¸i mÒm
Eo häng
KhÈu c¸i cøng
Sµn miÖng
M«i d íi
TiÒn ®×nh miÖng
M«i trªn
æ miÖng chÝnh
Giíi h¹n vµ ph©n chia æ miÖng
Giíi h¹n vµ ph©n chia æ miÖng
2. Răng
2. Răng
2.1 Số l ợng và cách gọi tên
2.1 Số l ợng và cách gọi tên


- Số l ợng:
- Số l ợng:

+ Răng vĩnh viễn: 32
+ Răng vĩnh viễn: 32


+ Răng sữa: 20
+ Răng sữa: 20


- Gọi tên (mỗi nửa cung):
- Gọi tên (mỗi nửa cung):


+ Răng cửa: 2 (1,2)
+ Răng cửa: 2 (1,2)


+ Răng nanh: 1 (3)
+ Răng nanh: 1 (3)


+ Răng hàm bé: 2 (4,5)
+ Răng hàm bé: 2 (4,5)


+ Răng hàm lớn: 3 (6,7,8)
+ Răng hàm lớn: 3 (6,7,8)
Răng hàm lớn
Răng nanh

Răng hàm bé
Răng cửa
Răng hàm lớn
Răng hàm bé
Hàm trên
Hàm trên
Hàm d ới
Hàm d ới
ii. Miệng và các cấu trúc phụ thuộc
ii. Miệng và các cấu trúc phụ thuộc
2.2 H×nh thÓ ngoµi vµ cÊu t¹o
2.2 H×nh thÓ ngoµi vµ cÊu t¹o


- H×nh thÓ ngoµi:
- H×nh thÓ ngoµi:


+ Th©n r¨ng
+ Th©n r¨ng


+ Ch©n r¨ng
+ Ch©n r¨ng


+ Cæ r¨ng
+ Cæ r¨ng

- CÊu t¹o:
- CÊu t¹o:


+ Ngµ r¨ng
+ Ngµ r¨ng


+ Men vµ chÊt xi-m¨ng
+ Men vµ chÊt xi-m¨ng


+ Tuû r¨ng
+ Tuû r¨ng
CÊu t¹o cña r¨ng
CÊu t¹o cña r¨ng
Men r ngă
Ngµ r¨ng
Ngµ r¨ng
Tuû r ngă
Th©n r ngă
Ch©n r ngă
Cæ r ngă
1 2 3
4 5
6
7 8
H×nh thÓ ngoµi cña r¨ng
H×nh thÓ ngoµi cña r¨ng
ii. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc

ii. MiÖng vµ c¸c cÊu tróc phô thuéc
3. L ỡi
3. L ỡi
3.1 Hình thể ngoài
3.1 Hình thể ngoài


- Đỉnh l ỡi
- Đỉnh l ỡi


- Rễ l ỡi
- Rễ l ỡi


- Thân l ỡi
- Thân l ỡi


+ L ng l ỡi
+ L ng l ỡi



Rãnh tận
Rãnh tận

Nhú l ỡi

+ Mặt d ới l ỡi

+ Mặt d ới l ỡi




Hãm l ỡi
Hãm l ỡi
3.2 Cấu tạo
3.2 Cấu tạo


- X ơng móng
- X ơng móng


- Các màng
- Các màng


- Các cơ
- Các cơ
Hình thể ngoài của l ỡi
Hình thể ngoài của l ỡi
Đỉnh l ỡi
Đỉnh l ỡi
Thân l ỡi
Thân l ỡi
Rễ l ỡi
Rễ l ỡi
Rãnh tận

Rãnh tận
Hạnh nhân l ỡi
Hạnh nhân l ỡi
Nhú l ỡi
Nhú l ỡi
ii. Miệng và các cấu trúc phụ thuộc
ii. Miệng và các cấu trúc phụ thuộc
iii. èng tiªu ho¸
1. CÊu t¹o chung cña èng tiªu ho¸
2. Thùc qu¶n
3. D¹ dµy
4. Ruét non
5. Ruét giµ
1. Cấu tạo chung của ống tiêu hoá
Lần l ợt từ nông vào sâu:
- Thanh mạc
- Tấm d ới thanh mạc
- áo cơ:
+ Sợi dọc
+ Sợi vòng
- Tấm d ới niêm mạc
- Niêm mạc
Cấu tạo của các lớp khác nhau
ở từng đoạn của ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
Thanh mạc
Thanh mạc
Tấm d ới thanh mạc
Tấm d ới thanh mạc

Sợi cơ dọc
Sợi cơ dọc
Sợi cơ vòng
Sợi cơ vòng
Tấm d ới niêm mạc
Tấm d ới niêm mạc
Niêm mạc
Niêm mạc
Cấu tạo chung của ống tiêu hoá
Cấu tạo chung của ống tiêu hoá
2. Thực quản
2. Thực quản


- Giới hạn:
- Giới hạn:


+ Trên: liên tiếp với hầu
+ Trên: liên tiếp với hầu


+ D ới: đổ vào dạ dày
+ D ới: đổ vào dạ dày
- Phân đoạn
+ Đoạn cổ
Nấp sau khí quản
+ Đoạn ngực
Sau khí quản,tim
+ Đoạn bụng

Sau gan
Khí quản: phân đoạn và liên quan
Khí quản: phân đoạn và liên quan
Đoạn cổ
Đoạn cổ
Khí quản
Khí quản
Tim
Tim
Đoạn ngực
Đoạn ngực
Cơ hoành
Cơ hoành
Đoạn bụng
Đoạn bụng
Khí quản
Khí quản
Nhìn tr ớc
Nhìn tr ớc
Nhìn bên
Nhìn bên
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
3. Dạ dày
- Vị trí: d ới vòm hoành trái
- Hình thể ngoài:
+ Phần tâm vị
+ Đáy vị
+ Thân vị
+ Phần môn vị

Hang môn vị
ống môn vị
+ Môn vị
+ Bờ cong nhỏ
(Mạc nối nhỏ)
+ Bờ cong lớn
(Mạc nối lớn)

Dạ dày tại chỗ
Dạ dày tại chỗ
ố
ố
ng môn vị
ng môn vị
Thực quản
Thực quản
Phần tâm vị
Phần tâm vị
Đáy vị
Đáy vị
Thân vị
Thân vị
Bờ cong lớn
Bờ cong lớn
Bờ cong nhỏ
Bờ cong nhỏ
Mạc nối nhỏ
Mạc nối nhỏ

Gan
Gan
Môn vị
Môn vị
Hang môn vị
Hang môn vị
Mạc nối lớn
Mạc nối lớn
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
4. Ruột non
4.1 Tá tràng
- Đoạn 1 (phần trên)
+ Hành tá tràng
- Đoạn 2 (phần xuống)
+ Nhú tá tràng lớn
+ Nhú tá tràng bé
- Đoạn 3 (phần ngang)
- Đoạn 4 (phần lên)
Tá tràng tại chỗ
Tá tràng tại chỗ
Hành tá tràng
Hành tá tràng
Phần trên
Phần trên
Phần xuống
Phần xuống
Phần ngang
Phần ngang
Phần lên

Phần lên
Dạ dày (cắt)
Dạ dày (cắt)
Tỳ
Tỳ
Tuỵ
Tuỵ
Gan
Gan
Hình thể trong tá tràng
Hình thể trong tá tràng
Hành tá tràng
Hành tá tràng
Lỗ môn vị
Lỗ môn vị
Nhú tá tràng lớn
Nhú tá tràng lớn
Nhú tá tràng bé
Nhú tá tràng bé
ố
ố
ng tuỵ chính
ng tuỵ chính
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
4.2 Hỗng tràng, hồi tràng
4.2 Hỗng tràng, hồi tràng


- Vị trí: trong khung đại tràng

- Vị trí: trong khung đại tràng


- Giới hạn:
- Giới hạn:


+ Trên: Góc tá-hỗng tràng
+ Trên: Góc tá-hỗng tràng


+ D ới: Góc hồi-manh tràng
+ D ới: Góc hồi-manh tràng


- Hình thể: cuộn thành các quai ruột
- Hình thể: cuộn thành các quai ruột
Hỗng-hồi tràng
Hỗng-hồi tràng
Vị trí của hỗng-hồi tràng
Vị trí của hỗng-hồi tràng
Khung đại tràng
Khung đại tràng
Tá tràng
Tá tràng
Hồi tràng
Hồi tràng
Góc tá-hỗng tràng
Góc tá-hỗng tràng
Hỗng tràng

Hỗng tràng
Góc hồi-manh tràng
Góc hồi-manh tràng
Giới hạn của hỗng-hồi tràng
Giới hạn của hỗng-hồi tràng
Đại tràng
Đại tràng
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
5. Ruét giµ
5. Ruét giµ
5.1 VÞ trÝ vµ h×nh thÓ ngoµi
- VÞ trÝ:
+ Qu©y thµnh khung
+ Ngo¹i vi æ bông
- H×nh thÓ ngoµi
+ B íu ®¹i trµng
+ D¶i s¸n ®¹i trµng
IiI. èng tiªu ho¸
IiI. èng tiªu ho¸
D¶i s¸n ®¹i trµng
D¶i s¸n ®¹i trµng
VÞ trÝ vµ h×nh thÓ ngoµi cña ruét giµ
VÞ trÝ vµ h×nh thÓ ngoµi cña ruét giµ
B íu ®¹i trµng
B íu ®¹i trµng
5.2 Ph©n ®o¹n
- Manh trµng vµ ruét thõa
- §¹i trµng
+ §¹i trµng lªn

+ §¹i trµng ngang
+ §¹i trµng xuèng
+ §¹i trµng Sigma
- Trùc trµng
- èng hËu m«n
C¸c ®o¹n cña ruét giµ
C¸c ®o¹n cña ruét giµ
Manh trµng
Manh trµng
Ruét thõa
Ruét thõa
§¹i trµng lªn
§¹i trµng lªn
§¹i trµng ngang
§¹i trµng ngang
§¹i trµng xuèng
§¹i trµng xuèng
§¹i trµng Sigma
§¹i trµng Sigma
Trùc trµng
Trùc trµng
è
è
ng hËu m«n
ng hËu m«n
B íu ®¹i trµng
B íu ®¹i trµng
D¶i s¸n ®¹i trµng
D¶i s¸n ®¹i trµng
IiI. èng tiªu ho¸

IiI. èng tiªu ho¸
5.2.1 Manh tràng và ruột thừa
5.2.1 Manh tràng và ruột thừa


- Vị trí:
- Vị trí:


+ Hố chậu phải
+ Hố chậu phải


+ Liên tiếp ở trên với ĐT lên
+ Liên tiếp ở trên với ĐT lên


- Hình thể trong:
- Hình thể trong:


+ Lỗ ruột thừa
+ Lỗ ruột thừa


+ Van hồi-manh tràng
+ Van hồi-manh tràng


- Đối chiếu gốc ruột thừa

- Đối chiếu gốc ruột thừa


+ Giữa 1/3 ngoài và 1/3 trong
+ Giữa 1/3 ngoài và 1/3 trong


đ ờng nối giữa rốn và gai chậu tr ớc-trên
đ ờng nối giữa rốn và gai chậu tr ớc-trên
ĐT lên
ĐT lên
Manh tràng và ruột thừa tại chỗ
Manh tràng và ruột thừa tại chỗ
Manh tràng
Manh tràng
Ruột thừa
Ruột thừa
Hồi tràng
Hồi tràng
Ruột thừa
Ruột thừa
Hồi tràng
Hồi tràng
Van hồi
Van hồi
-manh tràng
-manh tràng
Lỗ ruột thừa
Lỗ ruột thừa
Hình thể trong của manh tràng

Hình thể trong của manh tràng
Vị trí và đối chiếu của ruột thừa
Vị trí và đối chiếu của ruột thừa
Vị trí bình th ờng
Vị trí bình th ờng
của ruột thừa
của ruột thừa
Điểm đối chiếu
Điểm đối chiếu
của gốc ruột thừa
của gốc ruột thừa
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
5.2.2 Đại tràng lên
5.2.2 Đại tràng lên


- Vị trí: Cố định
- Vị trí: Cố định


Sát thành bụng bên phải
Sát thành bụng bên phải


- Giới hạn: góc ĐT phải (gan)
- Giới hạn: góc ĐT phải (gan)
5.2.3 Đại tràng ngang
5.2.3 Đại tràng ngang

- Vị trí: 2/3 trái di động
- Vị trí: 2/3 trái di động


Sát thành bụng tr ớc
Sát thành bụng tr ớc


- Giới hạn: góc ĐT trái (tỳ)
- Giới hạn: góc ĐT trái (tỳ)


- Mạc treo đại tràng ngang
- Mạc treo đại tràng ngang
5.2.4 Đại tràng xuống
5.2.4 Đại tràng xuống


- Vị trí: Cố định
- Vị trí: Cố định


Sát thành bụng sau trái
Sát thành bụng sau trái


- Giới hạn: mào chậu
- Giới hạn: mào chậu

Các đoạn của đại tràng: vị trí và liên quan
Các đoạn của đại tràng: vị trí và liên quan
ĐT lên
ĐT lên
ĐT ngang
ĐT ngang
(
(
vén lên
vén lên
)
)
MTĐTN
MTĐTN
ĐT xuống
ĐT xuống
(
(
bị ruột non che
bị ruột non che
)
)
Góc ĐT trái
Góc ĐT trái
ĐT ngang và các góc ĐT
ĐT ngang và các góc ĐT
Góc ĐT phải
Góc ĐT phải
Gan

Gan
ĐT lên
ĐT lên
MTĐTN
MTĐTN
ĐT ngang
ĐT ngang
Tỳ
Tỳ
Dạ dày
Dạ dày
(
(
vén lên
vén lên
)
)
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
5.2.5 Đại tràng Sigma
5.2.5 Đại tràng Sigma


- Vị trí: Hố chậu trái
- Vị trí: Hố chậu trái


chậu hông
chậu hông

- Tận hết: đổ vào mặt tr ớc hậu môn
- Tận hết: đổ vào mặt tr ớc hậu môn


- Mạc treo ĐT Sigma
- Mạc treo ĐT Sigma
Đại tràng Sigma
Đại tràng Sigma
trong chậu hông
trong chậu hông
Mạc treo ĐT Sigma
Mạc treo ĐT Sigma
ĐT Sigma
ĐT Sigma
Trực tràng
Trực tràng
ĐT xuống
ĐT xuống
ĐT ngang
ĐT ngang
ĐT Sigma
ĐT Sigma
Trực tràng
Trực tràng
Nửa phải của ruột già
Nửa phải của ruột già
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
5.2.6 Trực tràng và ống hậu môn

5.2.6 Trực tràng và ống hậu môn


- Vị trí:
- Vị trí:


+ Tr ớc xg cùng (III-V), xg cụt
+ Tr ớc xg cùng (III-V), xg cụt


+
+
ố
ố
ng HM xuyên qua hoành chậu hông
ng HM xuyên qua hoành chậu hông


và đáy chậu
và đáy chậu


+ Tận hết: Hậu môn
+ Tận hết: Hậu môn


- Hình thể ngoài
- Hình thể ngoài

+ Bóng trực tràng
+ Bóng trực tràng


- Hình thể trong
- Hình thể trong


+ Van trực tràng
+ Van trực tràng


+ Cột hậu môn
+ Cột hậu môn


- Cơ thắt ngoài hậu môn
- Cơ thắt ngoài hậu môn
Trực tràng và ống HM
Trực tràng và ống HM
trong chậu hông
trong chậu hông
ĐT Sigma
ĐT Sigma
Trực tràng
Trực tràng
ố
ố
ng HM

ng HM
Hậu môn
Hậu môn
Bóng trực tràng
Bóng trực tràng
Nếp ngang trực tràng
Nếp ngang trực tràng
Cột hậu môn
Cột hậu môn
Cơ thắt ngoài HM
Cơ thắt ngoài HM
ố
ố
ng HM
ng HM
Hình thể trong của
Hình thể trong của
trực tràng và ống HM
trực tràng và ống HM
IiI. ống tiêu hoá
IiI. ống tiêu hoá
iv. C¸c t¹ng tiªu ho¸
1. Gan
2. Tuþ
3. C¸c tuyÕn n íc bät
iv. Các tạng tiêu hoá
iv. Các tạng tiêu hoá
1. Gan
1. Gan
1.1 Vị trí

1.1 Vị trí


- Vùng hạ s ờn phải
- Vùng hạ s ờn phải


+
+ Nấp sau bờ s ờn phải


- Vùng th ợng vị
- Vùng th ợng vị


- Phần nhỏ ở vùng hạ s ờn trái
- Phần nhỏ ở vùng hạ s ờn trái
Gan tại chỗ
Gan tại chỗ
Dạ dày
Dạ dày
Gan
Gan
Bờ d ới s ờn
Bờ d ới s ờn
Mạc nối lớn
Mạc nối lớn
Phổi
Phổi
Gan

Gan
ĐT ngang
ĐT ngang
Dạ dày
Dạ dày
Đối chiếu của các tạng
Đối chiếu của các tạng