Giải pháp hoàn thiện kế toán thuế giá trị gia tăng cho các doanh nghiệp tại thành phố hồ chí minh

i



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
***











TRNH TH THU NHUNG




GII PHÁP HOÀN THIN K TOÁN THU
GIÁ TR GIA TNG CHO CÁC DOANH
NGHIP TI THÀNH PH H CHÍ MINH

LUN VN THC S KINH T



Tp. H Chí Minh – Nm 2014
ii



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
***








TRNH TH THU NHUNG


GII PHÁP HOÀN THIN K TOÁN THU
GIÁ TR GIA TNG CHO CÁC DOANH

NGHIP TI THÀNH PH H CHÍ MINH


Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS Mai Th Hoàng Minh


Tp. H Chí Minh – Nm 2014
iii


LI CAM OAN

Tôi cam đoan Lun vn thc s kinh t “Gii pháp hoàn thin k toán thu Giá
tr gia tng cho các doanh nghip ti thành ph H Chí Minh” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi.
Các kt qu nghiên cu trong lun vn này là trung thc và cha tng đc
công b trong bt k công trình nào khác.

Hc viên

Trnh Th Thu Nhung
















iv


MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các s đ
PHN M U 1
Chng 1 – C s lý lun v thu Giá tr gia tng và k toán thu Giá tr gia
tng

1.1 Tng quan v thu GTGT 7
1.1.1 Khái nim và đc đim ca thu GTGT 7
1.1.1.1 Khái nim thu GTGT 7
1.1.1.2 c đim và vai trò ca thu GTGT 7
1.1.1.3 Phng pháp tính thu GTGT 9
1.1.1.4 u, nhc đim ca thu GTGT 11
1.1.2 Các qui đnh chung ca pháp lut Vit Nam v thu GTGT 12
1.1.3 Kinh nghim quc t khi áp dng thu GTGT 18
1.2 Tng quan v k toán thu GTGT 23
1.2.1 Khái nim k toán thu GTGT 23
1.2.2 Mt s vn đ lý thuyt liên quan đn k toán thu GTGT 24
1.2.2.1 Chng t k toán 24
1.2.2.2 Tài khon k toán 24
1.2.2.3 Phng pháp hch toán k toán 26
1.2.2.4 S sách k toán 28
1.2.2.5 Báo cáo 28
1.3 Mi quan h gia thu GTGT và k toán thu GTGT 29
Chng 2 - Thc trng k toán thu Giá tr Gia Tng
2.1 Thc trng c s pháp lý v k toán thu GTGT 31
v


2.1.1 Mt s ni dung c bn ca Lut thu GTGT 2008 đc sa đi, b sung
trong nm 2013 31
2.1.2 Thc trng c s pháp lý v k toán thu GTGT 36
2.1.2.1 Chng t k toán 36
2.1.2.2 Tài khon k toán 38
2.1.2.3 Phng pháp hch toán k toán 39
2.1.2.4 S sách k toán 44
2.1.2.5 Báo cáo 45

2.1.3 Tác đng ca chính sách thu GTGT đn k toán thu TNDN 47
2.2 Thc trng k toán thu GTGT ti các doanh nghip trên đa bàn TP. H Chí
Minh 48
2.2.1 i tng kho sát 48
2.2.2 Phng pháp kho sát 49
2.2.3 Ni dung kho sát 49
2.2.4 Kt qu kho sát 50
2.3 Nhng hn ch trong k toán thu GTGT ti các doanh nghip 55
2.3.1 ánh giá thc trng k toán thu GTGT trên c s kt qu kho sát 57
2.3.2 Nhng hn ch trong công tác k toán thu GTGT 58
Chng 3 - Các gii pháp hoàn thin k toán thu Giá tr gia tng cho các
doanh nghip ti Tp. H Chí Minh
3.1 Mc tiêu ca gii pháp 62
3.2 Gii pháp chung 62
3.3 Gii pháp c th 62
3.3.1 Gii pháp hoàn thin k toán thu GTGT ti doanh nghip 62
3.3.2 Giái pháp v qun lý đi vi công tác k toán thu GTGT ti doanh nghip
67
3.3.3 Kin ngh xây dng lut thu GTGT ti Vit Nam theo hng n đnh lâu
dài 68
PHN KT LUN 72
vi


Danh mc tài liu tham kho
Ph lc

vii


DANH MC CÁC CH VIT TT
1. GTGT: Giá tr gia tng
2. TTB: Tiêu th đc bit
3. TNDN: Thu nhp doanh nghip

4. Tp.: Thành ph
5. NSNN: Ngân sách Nhà nc























viii


DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: Thu sut thu GTGT và t trng thu GTGT trong GDP 17

Bng 1.2: Ngng doanh thu kê khai thu GTGT  mt s nc 19
Bng 2.1: Bng tng hp kt qu kho sát theo bng kho sát dành cho doanh
nghip 48
























ix

DANH MC CÁC S 
S đ 1.1: K toán thu GTGT đu vào ti doanh nghip np thu GTGT theo
phng pháp khu tr 24
S đ 1.2: K toán thu GTGT đu ra ti doanh nghip np thu GTGT theo
phng pháp khu tr 25
S đ 1.3: K toán thu GTGT ti doanh nghip np thu GTGT theo phng
pháp trc tip 25
S đ 2.1: K toán thu GTGT đu vào ti doanh nghip np thu GTGT theo
phng pháp khu tr 38
S đ 2.2: K toán thu GTGT đu ra ti doanh nghip np thu GTGT theo
phng pháp khu tr 39
S đ 2.3: Hch toán thu GTGT đc khu tr khi doanh nghip chuyn sang
áp dng phng pháp tính trc tip trên GTGT 39
S đ 2.4: Bút toán điu chnh tài khon thu GTGT 40
S đ 2.5: K toán thu GTGT ti doanh nghip np thu GTGT theo phng
pháp trc tip 41












1

PHN M U
1. Ý ngha và tính cp thit ca đ tài
Vi bn cht là loi thu tiêu dùng, thu GTGT vi vai trò là loi thu có s thu
đóng góp vào NSNN nhiu nht, và trong giai đon hin nay, thu GTGT ngày càng
đóng vai trò quan trng do đây là loi thu ít bin đng ít thay đi hn so vi thu
Thu nhp doanh nghip hay thu Thu nhp cá nhân. Bên cnh đó, thu GTGT đc
np vào NSNN kp thi (ngay trong k phát sinh giao dch mua bán hàng hóa) nên
to ngun thu đu đn cho NSNN trong bi cnh nhiu Quc gia phi đi mt vi
tình trng s thu v thu gim và chi Ngân sách tng.
Tuy là loi thu ít bin đng hn, nhng trong điu kin hin nay các chính sách
v thu GTGT cng thng xuyên đc thay th, sa đi hoc b sung, vic thng
xuyên thay th, sa đi các vn bn này đã gây ra không ít khó khn, vng mc
cho k toán trong vic lp báo cáo và ghi nhn các nghip v kinh t phát sinh liên
quan đn thu GTGT. Quan tâm ca các doanh nghip đn chính sách thu GTGT
còn đc th hin trong nhng ln tp hun v thu, khi mà phn ln các thc mc
nêu lên ca doanh nghip dành cho các chuyên viên ngành thu đu xoay quanh các
vn đ có liên quan đn thu GTGT nh: các điu kin nào thì đc khu tr thu,
khi không đc khu tr thì ghi nhn vào đâu (chi phí, giá mua, hay phi thu
khác…), điu kin đ đc s dng hóa đn GTGT, lu gi hóa đn chng t trong
doanh nghip nh th nào đ thun tin cho vic kim tra, quyt toán thu sau
này….
Bên cnh đó vic kim soát tt các hóa đn đu vào – đu ra và khâu lp Báo cáo
thu là tin đ quan trng cho vic đnh khon các nghip v kinh t phát sinh, lp
Báo cáo tài chính và gii trình vi c quan thu trong trng hp doanh nghip
nhn đc quyt đnh gii trình, kim tra, thanh tra thu sau này.
Trong nhng nm gn đây, có rt nhiu doanh nghip b c quan thu ra quyt
đnh x pht v vn đ kê khai khu tr và ghi nhn sai các nghip v k toán liên
quan đn thu GTGT gây tht thoát cho Ngân sách Nhà nc. Có rt nhiu nguyên
nhân ca tình trng này, nguyên nhân ch yu là do doanh nghip c ý làm sai

2


nhm gian ln thu. Bên cnh đó, cng có nhiu doanh nghip vô ý làm sai do
không nm rõ lut thu và các nguyên tc hch toán có liên quan đn thu GTGT.
Vi nhng lý do trên tôi quyt đnh chn đ tài “Gii pháp hoàn thin k toán
thu GTGT cho các doanh nghip ti Tp. H Chí Minh” nhm tìm hiu sâu hn v
thu GTGT; các nghip v k toán liên quan đn thu GTGT; nhng khó khn,
vng mc ca doanh nghip v thu GTGT; đ t đó đ xut nhng gii pháp
nhm h tr doanh nghip ti Tp. H Chí Minh trong vn đ hch toán thu GTGT.
2. Tng quan v tình hình nghiên cu và đim mi ca lun vn
Phn ln các nghiên cu trc đây v lnh vc thu và k toán thu thng xoay
quanh các vn đ v thu TNDN, còn các nghiên cu v thu GTGT rt hn hp,
mt s nghiên cu có liên quan đn lnh vc thu GTGT đc k đn nh sau:
+ Công trình nghiên cu nm 2004 ca PGS.TS Nguyn Ngc Hùng v “Nhng
tác đng v kinh t - xã hi ca thu GTGT và hng hoàn thin thu GTGT  Vit
Nam”
Công trình nghiên cu này nêu lên các vn đ chung v thu GTGT; Nhng tác
đng kinh t - xã hi và tn ti cn hoàn thin ca thu GTGT ti Vit Nam; Nhng
đnh hng và gii pháp hoàn thin thu GTGT ti Vit Nam.
+ Lun vn thc s ca Nguyn Hòa Bình (nm 2001) “Gii pháp hoàn thin
chính sách thu GTGT hin hành” nêu lên nhng ni dung chính v thu GTGT ti
Vit Nam và mt s nc trên th gii, kt qu ca vic áp dng thu GTGT ti
Vit Nam cùng nhng tn ti cn gii quyt, t đó nêu lên các gii pháp hoàn thin
thu GTGT ti Vit Nam.
+ Lun vn thc s ca Nguyn Duy Thành (nm 2002) “Gii pháp nâng cao hiu
qu thc hin lut thu GTGT trên đa bàn Tp. HCM” bao gm các lý lun và thc
tin v vic áp dng thu GTGT ti Tp. H Chí Minh, cùng các gii pháp nhm
nâng cao hiu qu thc hin lut thu GTGT trên đa bàn Tp. H Chí Minh.
+ Cùng mt s bài báo có liên quan đn ch đ thu GTGT, đc bit là trong thi

gian gn đây khi mà thu GTGT đang có nhng thay đi ln nh hng c bn đn
hot đng ca doanh nghip và nhng đi tng có liên quan, mt s bài báo đc
3


đ cp nh: “Nhng lu ý thu cho doanh nghip nm 2014” ca Lut s  Th
Thu Hà – Công ty Lut Ân Vit; “Doanh nghip mi thành lp gp khó vì thu
GTGT” ca Minh Tâm đng trên thi báo Kinh t Sài Gòn Online ngày
27/3/2014…
Các nghiên cu v thu GTGT trc đây ch yu đ cp đn khia cnh các chính
sách thu GTGT và nhng thay đi trong chính sách thu GTGT nói chung ch
cha nêu lên đc mi quan h ca thu GTGT và k toán thu GTGT cùng các tác
đng ln nhau gia chúng khi có bt k s thay đi nào trong các nhân t có liên
quan, nên cha có s đnh hng hoc nhng hng dn c th cho k toán v k
toán thu GTGT khi có s thay đi liên quan đn các qui đnh ca pháp lut v thu
GTGT.
Lun vn “Gii pháp hoàn thin k toán thu GTGT cho các doanh nghip ti Tp.
H Chí Minh” mt mt k tha các vn đ lý lun có liên quan đn thu GTGT t
các nghiên cu trên, mt khác lun vn có b sung thêm các vn đ mi v thu
GTGT đang có hiu lc thi hành, nêu lý lun v k toán thu GTGT, rút ra mi
quan h gia thu GTGT và k toán thu GTGT. Bên cnh nghiên cu lý lun, lun
vn đi sâu nghiên cu thu GTGT, k toán thu GTGT và mi quan h gia chúng
trong thc t, t đó kt lun v nhng hn ch ca k toán thu GTGT trong thc t
và các gii pháp nhm hoàn thin k toán thu GTGT cho các doanh nghip ti Tp.
H Chí Minh.
3. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu chính ca lun vn nhm đ xut các gii pháp hoàn thin k toán thu
GTGT ti các doanh nghip ti Tp. H Chí Minh trong điu kin bin đng ca các
chính sách v thu GTGT. Vì vy, mc tiêu và nhim v c th đc đt ra là:
+ Nghiên cu nhng vn đ lý lun v thu GTGT nhm làm rõ bn cht ca thu

GTGT, các quy đnh ca pháp lut Vit Nam v thu GTGT, kinh nghim áp dng
thu GTGT ca mt s quc gia trên th gii; Nghiên cu các c s pháp lý v k
toán thu GTGT theo thông l và chun mc k toán. Qua đó nêu lên mi quan h
gia chính sách thu GTGT và k toán thu GTGT.
4


+ Lun vn nghiên cu thc trng ca các c s pháp lý v k toán thu GTGT do
s thay đi ca các chính sách v thu GTGT theo ln thay đi gn đây nht (ln
sa đi, b sung Lut thu GTGT nm 2013); Nêu lên thc trng k toán thu
GTGT ti mt s doanh nghip ti Tp. H Chí Minh (thông qua bng kho sát thc
hin ti 22 doanh nghip đang hot đng trên đa bàn Tp. H Chí Minh và 5 chuyên
gia trong lnh vc lut, k toán và thu). T đó rút ra kt lun v khong cách gia
lý thuyt và thc tin trong k toán thu GTGT đang tn ti trong các doanh nghip
này.
+ T các tn ti trên, lun vn đ xut các gii pháp nhm hoàn thin k toán thu
GTGT ti các doanh nghip ti Tp. H Chí Minh, cùng các gii pháp nhm h tr
doanh nghip qun lý tt k toán thu GTGT ti doanh nghip mình.
4. i tng và phm vi nghiên cu
4.1 i tng nghiên cu
+ Lý lun v thu GTGT và k toán thu GTGT theo quy đnh ti các vn bn
pháp lut có liên quan, mi quan h gia chính sách thu GTGT và k toán;
+ Thc trng c s pháp lý v k toán thu GTGT trong điu kin thay đi ca
Lut thu GTGT và các vn bn pháp lut có liên quan v thu GTGT;
+ Thc trng v k toán thu GTGT ti mt s doanh nghip đc kho sát.
4.2 Phm vi nghiên cu
+ V không gian:
Nghiên cu k toán thu GTGT và tình hình áp dng lut thu GTGT ti các
doanh nghip ti Tp. H Chí Minh.
+ V thi gian:

D liu dùng đ thc hin lun vn đc ch yu thu thp trong khong thi
gian t nm 2008 đn tháng 5/2014, bao gm các d liu t các vn bn pháp lut
v thu GTGT, các báo cáo ca Quc hi, Tng cc thng kê. D liu s cp thu
đc thông qua kho sát hn 20 doanh nghip cùng mt s chuyên gia ti Tp. H
Chí Minh trong nm 2014.

5


5. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh tính phc v cho nghiên cu các
vn đ v thu GTGT và k toán thu GTGT, bao gm các bc thc hin nh sau:
+ Nghiên cu các s liu thng kê thông qua thu thp các d liu có sn, tin hành
tng hp, so sánh và đánh giá ni dung liên quan đn các vn đ đc đ cp trong
lun vn.
+ S dng phng pháp suy din và qui np đ lp lun và gii thích cho các lun
đim v thu GTGT và k toán thu GTGT đc nêu ra trong lun vn.
+ Lun vn s dng phng pháp điu tra, phng vn sâu đ nghiên cu và trình
bày các vn đ v thc trng k toán thu GTGT ti các doanh nghip trên đa bàn
Tp. H Chí Minh.
6. óng góp mi ca lun vn
Lun vn nêu lên c s pháp lý toàn din ca k toán thu GTGT, bao gm:
chng t k toán, các tài khon s dng, phng pháp hch toán, s sách k toán và
các báo cáo s dng.
Bên cnh đó là các gii pháp hoàn thin k toán thu GTGT trên c s kho sát ti
các doanh nghip ti Tp. H Chí Minh.
7. Kt cu ca lun vn
Lun vn gm 3 chng vi ni dung chính nh sau:
+ Chng 1: C s lý lun v thu GTGT và k toán thu GTGT
Chng 1 nghiên cu các c s lý lun v thu GTGT và k toán thu GTGT

đang đc áp dng ti Vit Nam, trên c s đó nêu lên mi quan h gia chính sách
thu GTGT và k toán thu GTGT.
+ Chng 2: Thc trng k toán thu GTGT
Chng 2 nêu lên thc trng ca c s pháp lý v k toán thu GTGT do tác
đng t s thay đi ca các chính sách v thu GTGT trong nm 2013 – 2014;
Thông qua kho sát, đánh giá thc trng k toán thu GTGT ti các doanh nghip
hin nay, t đó đánh giá và nêu lên tn ti v khong cách gia lý thuyt và thc
tin trong k toán thu GTGT.
6


+ Chng 3: Các gii pháp hoàn thin k toán thu GTGT
Chng 3 đ xut các gii pháp nhm gii quyt các vn đ còn tn ti v
khong cách gia lý thuyt và thc tin trong k toán thu GTGT đc nêu trong
chng 2. Qua đó góp phn hoàn thin k toán thu GTGT ti doanh nghip.

7


CHNG 1 – C S LÝ LUN V THU GIÁ TR GIA TNG VÀ K
TOÁN THU GIÁ TR GIA TNG
1.1 Tng quan v thu Giá tr gia tng
1.1.1 Khái nim và đc đim ca thu Giá tr gia tng
1.1.1.1 Khái nim thu Giá tr gia tng
Thu GTGT có ngun gc t thu doanh thu và Pháp là nc đu tiên trên th
gii ban hành lut thu GTGT – vào nm 1954. Thu GTGT theo ting Pháp là
Taxe Sur La Valeur Ajou tée (vit tt là TVA), ting anh là Value Added Tax (vit
tt là VAT) khai sinh t nc Pháp, thu GTGT đã đc áp dng rng rãi  nhiu
nc trên th gii. Ngày nay, các quc gia thuc khi Liên Minh Châu Âu, châu
Phi, châu M la tinh và mt s quc gia châu Á trong đó có Vit Nam đã chính thc
áp dng thu GTGT. Các quc gia khác cng đang trong thi k nghiên cu loi
thu này. Tính đn nay đã có khong 130 quc gia áp dng thu GTGT.
 nc ta, lut thu GTGT s 57/1997/L – CTN đã đc thông qua ti k hp th
11, Quc Hi khóa IX ngày 10/5/1997 và có hiu lc thi hành t ngày 01/01/1999.
Theo quy đnh ti lut Thu GTGT thì thu GTGT là thu tính trên giá tr tng
thêm ca hàng hóa, dch v phát sinh trong quá trình t sn xut, lu thông đn tiêu
dùng.

Thu GTGT đánh vào mi gia đon sn xut, lu thông sn phm hàng hóa, t khi
còn là nguyên liu thô s cho đn sn phm hoàn thành, và cui cùng là giai đon
tiêu dùng. Thu GTGT đc cng vào giá bán hàng hóa, dch v và do ngi tiêu
dùng chu khi mua hàng hóa, s dng dch v.
1.1.1.2 c đim và vai trò ca thu Giá tr gia tng
+ c đim thu Giá tr gia tng:
- Thu GTGT là mt loi thu gián thu đánh vào đi tng tiêu dùng hàng hóa,
dch v chu thu GTGT, là mt yu t cu thành trong giá c hàng hóa và dch v,
hay nói mt cách khác giá c hàng hóa, dch v mà ngi tiêu dùng mua bao gm
c thu GTGT.
8


- Thu GTGT tính trên giá tr tng thêm ca hàng hóa, dch v phát sinh trong
quá trình t sn xut, lu thông đn tiêu dùng. Tng s thu GTGT thu đc  tt
c các giai đon s bng s thu GTGT tính trên giá bán cho ngi tiêu dùng cui
cùng.
Nh vy, v nguyên tc ch cn thu thu  khâu bán hàng cui cùng. Tuy nhiên,
trên thc t rt khó đ xác đnh đâu là khâu bán hàng cui cùng. Do vy c có hành
vi bán hàng là phi tính thu. Theo đó, s thu GTGT  khâu trc s đc chuyn
vào giá bán ca khâu sau, và ngi tiêu dùng cui cùng là ngi phi tr toàn b s
thu GTGT đánh trên hàng hóa đó. Vy, tng s thu ngi tiêu dùng cui cùng
phi tr bng tng s thu phát sinh qua tng giai đon ca quá trình sn xut, kinh
doanh hàng hóa, dch v.
- Phm vi đánh thu GTGT là hot đng tiêu dùng hàng hóa, dch v din ra
trong phm vi lãnh th, không đánh vào hành vi tiêu dùng ngoài lãnh th.
+ Vai trò ca thu Giá tr gia tng:
i vi lu thông hàng hóa
Lut thu doanh thu quy đnh: doanh thu phát sinh là c s đ thc hin vic thu
thu. Do đó, Nhà nc đánh thu trên toàn b doanh thu phát sinh ca sn phm

qua mi khâu t sn xut, lu thông đn tiêu dùng. Nu sn phm, hàng hóa chu
thu càng qua nhiu khâu thì s thu Nhà nc thu đc cng tng thêm qua các
khâu nên vic áp dng thu doanh thu dn đn tình trng trùng lp đi vi doanh
thu đã chu thu  công đon trc. iu này s tác đng tiêu cc đn sn xut và
lu thông hàng hóa. Vi u đim ca thu GTGT là Nhà nc ch thu thu đi vi
phn giá tr tng thêm ca sn phm  tng khâu sn xut, lu thông nên s tránh
đc tình trng thu chng lên thu.
Theo nghiên cu và thng kê ca Ngân hàng th gii (WB) và Qu tin t quc
t (IMF) thì phn ln các nc trong đó có c Vit Nam sau khi áp dng thu
GTGT, giá c các loi hàng hóa, dch v đu không thay đi hay ch thay đi vi
mt t l không đáng k và mc sn xut ca doanh nghip, mc tiêu dùng ca dân
chúng không gim hay ch gim mt t l nh trong thi gian đu. Nh vy chúng
9


ta có th nhn thy rng thu GTGT không phi là nhân t gây lm phát, gây tr
ngi cho vic phát trin sn xut và lu thông hàng hóa mà trái li vic áp dng thu
GTGT đã góp phn n đnh giá c, m rng lu thông hàng hóa, góp phn thúc đy
sn xut phát trin và đy mnh xut khu.
i vi qun lý nhà nc v kinh t
Thu nói chung và thu GTGT nói riêng là công c quan trng đ Nhà nc thc
hin chc nng qun lý v mô đi vi nn kinh t. Nn kinh t nc ta là nn kinh t
vn hành theo c ch th trng có s qun lý ca Nhà nc, do đó thu GTGT
đóng vai trò rt quan trng và đc th hin nh sau:
- Thu GTGT là loi thu gián thu có đi tng áp dng rng rãi nên to đc
ngun thu ln và tng đi n đnh cho ngân sách Nhà nc.
- Thu GTGT tính trên giá bán hàng hóa và dch v nên không phi đi sâu xem
xét, phân tích tính hp lý, hp l ca các khon chi phí nên vic t chc qun lý thu
thu tng đi d dàng hn các loi thu trc thu.
- Thu GTGT đi vi các mt hàng xut khu là 0%, đng thi doanh nghip

đc hoàn thu GTGT đu vào tng ng do đó làm gim chi phí, to điu kin cho
hàng xut khu cnh tranh trên th trng th gii.
- Bên cnh đó, vic đánh thu GTGT cùng vi thu nhp khu đi vi hàng nhp
khu làm tng giá vn ca hàng nhp khu, có tác dng bo h tích cc đi vi sn
xut kinh doanh trong nc.
1.1.1.3 Phng pháp tính thu Giá tr gia tng
Ti Vit Nam, phng pháp tính thu GTGT đc quy đnh ti Lut thu GTGT
gm phng pháp khu tr thu GTGT và phng pháp tính trc tip trên GTGT.
C th:
+ Phng pháp khu tr thu: phng pháp khu tr thu GTGT đc quy
đnh nh sau:

S thu GTGT phi np = S thu GTGT đu ra -
S thu GTGT đu vào
đc khu tr
10


Trong đó:
- S thu GTGT đu ra = Tng s thu GTGT ca hàng hóa, dch v bán ra ghi
trên hóa đn GTGT = Giá tính thu ca hàng hóa, dch v chu thu bán ra x thu
sut thu GTGT ca hàng hóa, dch v đó.
Trng hp chng t ghi giá thanh toán đã bao gm thu GTGT thì s thu
GTGT đu ra bng giá thanh toán tr giá tính thu GTGT, khi đó giá tính thu
GTGT đc xác đnh nh sau:
Giá thanh toán
Giá tính thu GTGT =
(1 + thu sut ca hàng hóa, dch v)
- S thu GTGT đu vào đc khu tr = Tng s thu GTGT ghi trên hóa đn
GTGT mua hàng hóa đch v, chng t np thu GTGT ca hàng hóa nhp khu và

đáp điu kin khu tr thu GTGT đu vào (Có hóa đn GTGT mua hàng hóa, dch
v hoc chng t np thu GTGT  khâu nhp khu; Có chng t thanh toán không
dùng tin mt đi vi hàng hóa dch v mua vào, tr hàng hóa, dch v mua tng
ln có giá tr di hai mi triu đng,…)
+ Phng pháp tính trc tip trên giá tr gia tng:
c chia ra 2 trng hp nh sau:
- i vi hot đng mua bán, ch tác vàng, bc, đá quý:
S thu GTGT phi np = Giá tr gia tng x thu sut thu GTGT áp dng đi
vi hot đng mua bán, ch tác vàng, bc, đá quý (10%)
Trong đó: giá tr gia tng ca vàng, bc, đá quý đc xác đnh bng giá thanh
toán ca vàng, bc, đá quý bán ra tr giá thanh toán ca vàng, bc, đá quý mua vào
tng ng.
- i vi doanh nghip, hp tác xã đang hot đng có doanh thu hàng nm di
mt t đng (tr trng hp đng ký t nguyn áp dng phng pháp khu tr
thu); Doanh nghip, hp tác xã mi thành lp; H, cá nhân kinh doanh; T chc,
cá nhân nc ngoài kinh doanh ti Vit Nam không theo lut đu t; Các t chc
kinh t khác:
11


S thu GTGT phi np = T l % x Doanh thu
T l % đ tính thu GTGT trên doanh thu đc quy đnh theo tng hot đng
nh sau: Phân phi, cung cp hàng hóa: 1%; Dch v, xây dng không bao thu
nguyên vt liu: 5%; Sn xut, vn ti, dch v có gn vi hàng hóa, xây dng có
bao thu nguyên vt liu: 3%; Hot đng kinh doanh khác: 2%.
Doanh thu đ tính thu GTGT là tng s tin bán hàng hóa, dch v ghi trên hóa
đn bán hàng, bao gm c thu GTGT và các khon ph thu, phí thu thêm mà c s
kinh doanh đc hng.
Trng hp hot đng kinh doanh, h kinh doanh không thc hin hoc thc hin
không đy đ ch đ k toán, hóa đn, chng t theo quy đnh ca pháp lut thì np

thu GTGT theo phng pháp khoán thu quy đnh ti Lut qun lý thu.
1.1.1.4 u, nhc đim ca thu Giá tr gia tng
+ u im ca thu Giá tr gia tng:
- Tránh đc hin tng đánh chng thu.
- Thu GTGT là loi thu đánh vào tiêu dùng, có đi tng áp dng rng rãi nên
to đc ngun thu ln cho Ngân sách Nhà nc.
- Vc t chc qun lý thu thu GTGT tng đi d dàng hn các loi thu trc
thu.
- Thu GTGT đi vi các mt hàng xut khu là 0%, đng thi doanh nghip
đc hoàn thu GTGT đu vào tng ng do đó làm gim chi phí, to điu kin cho
hàng xut khu cnh tranh trên th trng th gii.
- Bên cnh đó, vic đánh thu GTGT đi vi hàng nhp khu có tác dng bo v
sn xut, kinh doanh trong nc.
- Vic khu tr thu GTGT đu vào đã thúc đy ngi mua ly hóa đn, to điu
kin cho vic chng tht thu thu.
- Ngi np thu t kê khai, np thu GTGT nên đã nâng cao đc tính t giác
trong vic thc hin quyn và ngha v ca ngi np thu; Thun li cho c quan
thu kim tra vì ngi np thu phi lp và lu tr chng t, hóa đn đy đ.
12


Nhìn chung, thu GTGT đc đánh giá cao do đt đc các mc tiêu nh: to
ngun thu ln cho Ngân sách Nhà nc, đn gin, trung lp…
+ Nhc đim ca thu Giá tr gia tng:
Bên cnh các u đim trên thì thu GTGT còn có các nhc đim nh sau:
-  thc hin tt vic qun lý thu GTGT đòi hi vic ghi chép hóa đn, s
sách k toán phi minh bch nên chi phí qun lý ti doanh nghip rt tn kém.
Thêm vào đó, nu c quan thu không qun lý thu cht ch rt d sy ra tình trng
phi hoàn thu nhiu hn thu thu.
- Thu GTGT không đm bo tính công bng trong chính sách đng viên np

thu gia ngi giàu và ngi nghèo, do phi np mc thu sut ging nhau khi
tiêu dùng hàng hóa, dch v.
- Vic kê khai thu GTGT theo phng pháp trc tip đi vi doanh nghip
trong mt s trng hp (doanh nghip mi thành lp, doanh nghip đang hot
đng có doanh thu trong nm di 1 t đng…) đã làm tng chi phí đu vào, gim
kh nng cnh tranh ca doanh nghip nh. Bên cnh đó không khuyn khích h
nhn hóa đn khi mua hàng hóa dch v, gây tht thu thu và tình trng chim dng
thu.
- Lut thu GTGT và các vn bn hng dn thiu tính linh hot, mm do nên
gây khó khn cho ngi np thu khi thc hin.
1.1.2 Các qui đnh chung ca pháp lut Vit Nam v thu Giá tr gia tng
Ngày 05/7/1993, B Tài chính ban hành quyt đnh s 486TC/Q/BTC v vic
thc hin thí đim thu GTGT  mt s doanh nghip quc doanh thuc các ngành
có quá trình chuyn t sn xut đn tiêu dùng thng xuyên tri qua nhiu công
đon (nh sn xut xi mng, sn xut si, dt, sn xut đng), ti thi đim này có
11 doanh nghip quc doanh đng ký thc hin thí đim thu GTGT. Trong thi k
này, thu GTGT đã đc áp dng song hành vi thu doanh thu đang có hiu lc.
n ngày 10/5/1997, Quc hi khóa IX, k hp th 11 đã quyt đnh thông qua
Lut thu GTGT trên c s ci cách mang tính k tha Lut thu doang thu. T khi
ra đi đn nay, Lut thu GTGT đã tri qua nhiu ln điu chnh, sa đi và b sung
13


vào các nm 2000, 2003, 2005, 2013. Lut thu GTGT hin đang có hiu lc là
Lut thu GTGT đc ban hành nm 2008 (hiu lc t 01/01/2009) và đc sa
đi, b sung vào nm 2013. Lut thu GTGT nm 2008 ra đi trên c s thng nht
các vn bn lut v thu GTGT nh: Lut thu GTGT nm 1997, Lut sa đi, b
sung mt s điu ca Lut thu GTGT nm 2003 và điu 2 Lut sa đi, b sung
mt s điu ca Lut thu TTB và Lut thu GTGT nm 2005.
Lut thu GTGT nm 2008 gm 16 điu, quy đnh nhng vn đ chung v thu

GTGT nh: phm vi điu chnh, đi tng chu thu, đi tng không chu thu,
các cn c và phng pháp tính thu, vic khu tr, hoàn thu và các điu khon thi
hành. Lut thu GTGT nm 2008 đc sa đi, b sung mt s điu vào nm 2013.
Nhng quy đnh chi tit v vic thi hành Lut thu GTGT đc th hin thông qua
ngh đnh 209/2013/N-CP ngày 18/12/2013 ca Chính ph, thông t
219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 ca B Tài chính và các vn bn hng dn
khác kèm theo.
Sau đây là tóm tt mt s ni dung ch yu v các quy đnh liên quan đn thu
GTGT đang có hiu lc thi hành nh sau:
+ i tng chu thu Giá tr gia tng:
i tng chu thu GTGT là hàng hoá, dch v dùng cho sn xut, kinh doanh
và tiêu dùng  Vit Nam (bao gm c hàng hóa, dch v mua ca t chc, cá nhân 
nc ngoài), tr các đi tng không chu thu GTGT.
Lu ý: C s kinh doanh nhn tin ca t chc, cá nhân đ thc hin dch v cho
t chc, cá nhân nh sa cha, bo hành, khuyn mi, qung cáo thì phi kê khai
np thu theo quy đnh.
+ Ngi np thu:
Ngi np thu GTGT là t chc, cá nhân sn xut, kinh doanh hàng hoá, dch
v chu thu GTGT  Vit Nam, không phân bit ngành ngh, hình thc, t chc
kinh doanh (sau đây gi là c s kinh doanh) và t chc, cá nhân nhp khu hàng
hoá, mua dch v t nc ngoài chu thu GTGT.
+ i tng không chu thu GTGT:
14


Liên quan đn các đi tng không chu thu GTGT bao gm 26 nhóm hàng
hóa, dch v và các điu kin áp dng đc quy đnh c th ti iu 4 Thông t
219/2013/TT-BTC.
Nhìn chung, các hàng hóa, dch v không chu thu GTGT ch yu liên quan đn
các nhóm hàng hóa mà Nhà nc khuyn khích tiêu dùng hoc Nhà nc cn có

chính sách h tr ( nh y t c bn, giáo dc, sn xut nông nghip …) và nhng
dch v mà vic đánh thu GTGT trên thc t không thc hin đc (ví d nh mt
s loi hình dch v tài chính, ngân hàng…)
+ Cn c tính thu
Cn c tính thu GTGT là giá tính thu và thu sut.
+ Giá tính thu
- i vi hàng hoá, dch v do c s sn xut, kinh doanh bán ra là giá bán cha
có thu giá tr gia tng. i vi hàng hóa, dch v chu thu tiêu th đc bit là giá
bán đã có thu tiêu th đc bit nhng cha có thu giá tr gia tng; i vi hàng
hóa chu thu bo v môi trng là giá bán đã có thu Bo v môi trng nhng
cha có thu GTGT; i vi hàng hóa chu thu TTB và thu Bo v môi trng
là giá bán đã có thu TTB và thu Bo v môi trng nhng cha có thu GTGT;
- i vi hàng hóa nhp khu là giá nhp ti ca khu cng vi thu nhp khu
(nu có), cng vi thu tiêu th đc bit (nu có). Giá nhp ti ca khu đc xác
đnh theo quy đnh v giá tính thu hàng nhp khu;
- i vi hàng hóa, dch v dùng đ trao đi, tiêu dùng ni b, biu, tng cho là
giá tính thu giá tr gia tng ca hàng hóa, dch v cùng loi hoc tng đng ti
thi đim phát sinh các hot đng này;
- i vi hot đng cho thuê tài sn là s tin cho thuê cha có thu giá tr gia
tng;
Trng hp thuê máy móc, thit b, phng tin vn ti ca nc ngoài loi
trong nc cha sn xut đc đ cho thuê li, giá tính thu đc tr giá thuê phi
tr cho nc ngoài;
15


- i vi hàng hóa bán theo phng thc tr góp, tr chm là giá tính theo giá
bán tr mt ln cha có thu giá tr gia tng ca hàng hoá đó, không bao gm khon
lãi tr góp, lãi tr chm;
- i vi gia công hàng hoá là giá gia công cha có thu giá tr gia tng;

- i vi hot đng xây dng, lp đt là giá tr công trình, hng mc công trình
hay phn công vic thc hin bàn giao cha có thu giá tr gia tng.
Trng hp xây dng, lp đt không bao thu nguyên vt liu, máy móc, thit
b thì giá tính thu là giá tr xây dng, lp đt không bao gm giá tr nguyên vt liu
và máy móc, thit b;
- i vi hot đng kinh doanh bt đng sn là giá bán bt đng sn cha có
thu giá tr gia tng, tr giá chuyn quyn s dng đt hoc tin thuê đt phi np
ngân sách nhà nc;
- i vi hot đng đi lý, môi gii mua bán hàng hoá và dch v hng hoa
hng là tin hoa hng thu đc t các hot đng này cha có thu giá tr gia
tng;
- i vi hàng hoá, dch v đc s dng chng t thanh toán ghi giá thanh toán
là giá đã có thu giá tr gia tng thì giá tính thu đc xác đnh theo công thc sau:
Giá thanh toán
Giá cha có thu GTGT =
1 + thu sut ca hàng hóa và dch v (%)
Giá tính thu đi vi hàng hoá, dch v quy đnh trên đây bao gm c khon
ph thu và phí thu thêm mà c s kinh doanh đc hng.
Giá tính thu đc xác đnh bng đng Vit Nam. Trng hp ngi np thu
có doanh thu bng ngoi t thì phi quy đi ra đng Vit Nam theo t giá giao dch
bình quân trên th trng ngoi t liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nc Vit
Nam công b ti thi đim phát sinh doanh thu đ xác đnh giá tính thu.
+ Thu sut
Gm có 03 mc thu sut là: 0%, 5% và 10%. Áp dng tùy theo hàng hóa, dch v.
+ Phng pháp tính thu
16



Phng pháp tính thu giá tr gia tng gm phng pháp khu tr thu giá tr gia

tng và phng pháp tính trc tip trên giá tr gia tng. (c trình bày c th ti
mc 1.1.1.3 ca lun vn này).
+ Khu tr thu Giá tr gia tng đu vào
V nguyên tc, thu GTGT đu vào ca hàng hóa, dch v dùng cho sn xut kinh
doanh hàng hóa, dch v chu thu GTGT đc khu tr toàn b nu có hóa đn GTGT
mua hàng hóa, dch v hoc chng t np thu GTGT  khâu nhp khu, k c thu
GTGT đu vào không đc bi thng ca hàng hóa dch v chu thu GTGT b tn
tht. Tuy nhiên, có mt s trng hp cn lu ý nh sau:
-  đc xem là thanh toán không dùng tin mt, tài khon ca bên mua và bên
bán trên chng t thanh toán qua ngân hàng chng minh vic chuyn tin phi là tài
khon đã đng ký hoc thông báo vi c quan thu.
- Thu GTGT đu vào ca hàng hóa (k c hàng hóa mua ngoài hoc hàng hóa do
doanh nghip t sn xut) mà doanh nghip s dng đ cho, biu, tng, khuyn mi,
qung cáo di các hình thc, phc v cho sn xut kinh doanh hàng hóa, dch v chu
thu GTGT thì đc khu tr.
- S thu GTGT phi np theo quyt đnh n đnh thu ca c quan Hi quan s
đc khu tr toàn b, tr trng hp b c quan Hi quan x pht v hành vi gian ln,
trn thu.
+ Các trng hp hoàn thu
-
C s kinh doanh np thu giá tr gia tng theo phng pháp khu tr thu
đc hoàn thu giá tr gia tng nu trong ít nht mi hai tháng tính t tháng đu
tiên hoc ít nht sau bn quý tính t quý đu tiên phát sinh s thu GTGT cha
đc khu tr mà vn còn s thu GTGT đu vào cha đc khu tr.
Trng hp c s kinh doanh đã đng ký np thu GTGT thep phng pháp
khu tr có d án đu t mi, đang trong giai đon đu t có s thu GTGT ca
hàng hóa, dch v mua vào s dng cho đu t mà cha đc khu tr và có s
thu còn li t ba trm triu đng tr lên thì đc hoàn thu GTGT.
-
C s kinh doanh trong tháng, quý có hàng hoá, dch v xut khu nu có s