Xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên báo cáo tài chính của các công ty niêm yết ở việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
o0o




PHAN MINH NGUYT



XÁC NH VÀ O LNG MC  NH
HNG CA CÁC NHÂN T N CHT
LNG THÔNG TIN K TOÁN TRÌNH BÀY
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC
CÔNG TY NIÊM YT  VIT NAM



LUN VN THC S KINH T


TP. H CHÍ MINH – NM 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
o0o


PHAN MINH NGUYT

XÁC NH VÀ O LNG MC  NH
HNG CA CÁC NHÂN T N CHT LNG
THÔNG TIN K TOÁN TRÌNH BÀY TRÊN BÁO
CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT
 VIT NAM

Chuyên ngành: K Toán
Mã s: 60340301



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRN VN THO

TP. H CHÍ MINH – NM 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: “Xác đnh và đo lng mc đ
nh hng ca các nhân t đn cht lng thông tin k toán trình bày trên báo
cáo tài chính ca các công ty niêm yt  Vit Nam” là công trình ca vic hc tp
và nghiên cu khoa hc tht s nghiêm túc ca bn thân. Nhng kt qu nêu ra
trong lun vn này là trung thc và cha đc công b rng rãi tr c đây. Các s
liu trong lun vn có ngun gc rõ ràng, đ c tng hp t nhng ngun thông tin
đáng tin cy.
TP. HCM, tháng 05 nm 2014
Tác gi

Phan Minh Nguyt

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc hình v
Danh mc ph lc
PHN M U 1
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu ca đ tài 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. óng góp mi ca lun vn 3
6. Kt cu ca đ tài 4
CHNG 1 TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU 5
1.1 Mô hình Delone và McLean (1992) 5
1.2 Mô hình Nelson và các cng s (2005) 6
1.3 Mô hình Maines và Wahlen (2006) 7
1.4 Mô hình Stoderstom và Sun (2007) 9
1.5 Nghiên cu ca Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens 10
1.6 Tng hp tình hình nghiên cu 16
KT LUN CHNG 1 17
CHNG 2 C S LÝ THUYT 18
2.1 Tng quan v k toán 18
2.1.1 Khái nim v k toán 18
2.1.2 H thng thông tin k toán 19
2.1.3 Phân loi v k toán 20
2.2 Thông tin k toán trình bày trên BCTC 21

2.2.1. Khái nim Báo cáo tài chính 21
2.2.2. Mc đích ca Báo cáo tài chính 21
2.2.3. H thng Báo cáo tài chính 22
2.2.4. Môi trng pháp lý đi vi h thng BCTC  Vit Nam 23
2.3 c tính cht lng thông tin k toán trình bày trên BCTC 27
2.3.1 Cht lng thông tin 27
2.3.2 Cht lng thông tin k toán 30
2.3.2.1 Quan đim ca Hi đng chun mc k toán quc t - IASB 30
2.3.2.2 Quan đim ca Hi đng chun mc k toán tài chính Hoa K -
FASB 32
2.3.2.3 Quan đim hi t IASB - FASB 33
2.3.2.4 Quan đim ca Chun mc k toán Vit Nam - VAS 35
2.3.2.5 Tng hp các đc tính cht lng TTKT t các quan đim trên 36
2.3.2.6 Gi thuyt các nhân t nh hng đn cht lng TTKT trình bày
trên BCTC ca các công ty niêm yt 37
KT LUN CHNG 2 40
CHNG 3 PHNG PHÁP NGHIÊN CU 41
3.1 Thit k nghiên cu 41
3.1.1 Phng pháp nghiên cu 41
3.1.2 Quy trình nghiên cu 41
3.2 Xây dng thang đo 44
3.2.1 MAN – Thang đo nhà qun tr công ty 44
3.2.2 BEN – Thang đo chi phí và li ích khi lp BCTC 44
3.2.3 USE - Thang đo vic lp và trình bày BCTC 44
3.2.4 LEV - Thang đo trình đ nhân viên k toán 45
3.2.5 TAX - Thang đo thu 46
3.2.6 OBJ - Thang đo mc đích lp BCTC 46
3.2.7 RIS - Thang đo ri ro kim toán BCTC ca công ty kim toán đi vi
công ty niêm yt 46
3.2.8 QIA - Thang đo cht lng TTKT trình bày trên BCTC ca các công ty

niêm yt 46
3.3 Các gi thuyt nghiên cu cn kim đnh 47
3.4 Mu nghiên cu đnh lng 47
3.4.1 Phng pháp chn mu 47
3.4.2 Kích c mu kho sát 48
3.5 i tng và phm vi kho sát 48
3.6 Công c thu thp, phân tích và x lý d liu 49
KT LUN CHNG 3 50
CHNG 4 KT QU NGHIÊN CU VÀ BÀN LUN 51
4.1 Mu nghiên cu đnh lng 51
4.2 ánh giá thang đo bng Cronbach Alpha 52
4.3 Phân tích nhân t khám phá EFA 55
4.3.1 Nhân t th nht: Vic lp và trình bày BCTC 59
4.3.2 Nhân t th hai: Trình đ nhân viên k toán 59
4.3.3 Nhân t th ba: Ri ro kim toán BCTC ca công ty kim toán đi vi
công ty niêm yt 60
4.3.4 Nhân t th t: Chi phí và li ích khi lp BCTC 60
4.3.5 Nhân t th nm: Mc tiêu lp BCTC 61
4.3.6 Nhân t th sáu: Thu và các vn bn liên quan 61
4.3.7 Nhân t th by: Nhà qun tr công ty 61
4.4 Phân tích nhân t bin ph thuc 61
4.5 Kim đnh thang đo hiu chnh 62
4.6 Kim đnh mô hình và gi thuyt nghiên cu 63
4.6.1 Phân tích tng quan 63
4.6.2 ánh giá phù hp mô hình hi qui tuyn tính bi 64
4.6.3 Kim đnh gi thuyt 65
4.6.4 Kim đnh gi thuyt v ý ngha ca h s hi qui 66
4.6.5 Dò tìm các phm vi gi thuyt cn thit 68
4.6.5.1 Gi đnh v phân phi chun ca phn d 68
4.6.5.2 Gi đnh không có mi tng quan gia các bin đc lp 70

4.6.6 Kt lun phân tích hi qui 71
4.7 Kt qu nghiên cu 73
4.8 Hn ch ca đ tài 73
KT LUN CHNG 4 75
CHNG 5 KT LUN CHUNG VÀ MT S GII PHÁP NÂNG CAO
CHT LNG TTKT TRÌNH BÀY TRÊN BCTC CA CÁC CÔNG TY
NIÊM YT  VIT NAM 76
5.1 Kt lun chung 77
5.2 Mt s gii pháp nâng cao cht lng TTKT trình bày trên BCTC ca các
công ty niêm yt  Vit Nam 77
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CH VIT TT

Ting Vit

Ting Anh
IASB : International Accounting Standards Board
IFRS :
International Financial Reporting Standards
FASB : Financial Accounting Standards Board
US GAAP : US Generally Accepted Accounting Principles




BCTC
BCKT
BCKQHKD
BCLCTT
CTNY
DN

HTKSNB
KTV
TM BCTC
TTCK
TTKT
VAS

: Báo cáo tài chính
: Bng cân đi k toán
: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh
: Báo cáo lu chuyn tin t
: Công ty niêm yt
: Doanh nghip
: H thng kim soát ni b
: Kim toán viên
: Thuyt minh báo cáo tài chính
: Th trng chng khoán
: Thông tin k toán
: Chun mc k toán Vit Nam


DANH MC BNG BIU

Trang
Bng 1.1: Tóm tt các nghiên cu đánh giá cht lng BCTC 11
Bng 1.2: o lng các đc tính cht lng k toán theo nghiên cu ca Ferdy van
Beest và các cng s 13
Bng 2.1: Tng hp đc tính cht lng thông tin ca Knigt và Burn (2005) 28
Bng 4.1: Ngành ngh ca đi tng kho sát 51
Bng 4.2: Kt qu Cronbach Alpha các thang đo 53

Bng 4.3: Ma trn nhân t sau khi xoay ( Rotated Compoment Matrix (a)) 57
Bng 4.4: Kt qu phân tích EFA cho bin ph thuc 61
Bng 4.5: Kt qu tóm tt Cronbach các thang đo sau khi hiu chnh 63
Bng 4.6: Ma trn h s tng quan 64
Bng 4.7: Tóm tt mô hình 65
Bng 4.8: Phân tích phng sai (ANOVA) 66
Bng 4.9: Trng s hi qui (Coefficients) 66











DANH MC HÌNH V

Trang
Hình 1.1: Mô hình h thng thông tin thành công ca Delone & McLean (1992) 5
Hình 1.2: Mô hình h thng thông tin thành công ca Delone & McLean (2003) 6
Hình 1.3: Mô hình khuôn mu thông tin k toán ca Maines & Wahlen (2006) 8
Hình 1.4: Mô hình các nhân t tác đng ti cht lng k toán ca Stoderstrom và
Sun (2007) 9
Hình 2.1: Quy trình x lý ca h thng thông tin k toán 19
Hình 2.2: c tính cht lng ca BCTC theo quan đim hi t IASB và FASB 34
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 42
Hình 4.1: Biu đ tn s ca phn d chun hóa ca nhân t Cht lng TTKT trình

bày trên BCTC ca công ty niêm yt 68
Hình 4.2: Biu đ d báo giá tr ca nhân t Cht lng TTKT trình bày trên BCTC
ca các công ty niêm yt 69
Hình 4.3:
Biu đ phân tán giá tr ca nhân t Cht lng TTKT trình bày trên BCTC ca
các công ty niêm yt 70
Hình 4.4: Kt qu kim đnh mô hình hi qui nghiên cu 72






DANH MC PH LC

Ph lc PL – 01: Ni dung bng kho sát
Ph lc PL – 02: Kt qu bng kho sát thu v
Ph lc PL – 03: Kt qu nghiên cu ca Ferdy van Beest và các cng s
Ph lc PL – 04: Kim đnh đ tin cy Cronbach Alpha cho các thang đo
Ph lc PL – 05: Phân tích nhân t khám phá EFA
Ph lc PL – 06: Phân tích nhân t khám phá EFA cho bin ph thuc
Ph lc PL – 07: Kim đnh đ tin cy Cronbach Alpha cho thang đo hiu chnh
Ph lc PL – 08: Phân tích mô hình hi qui tuyn tính bi
Ph lc PL – 09: Danh sách tham gia tho lun

1

PHN M U
1. S cn thit ca đ tài
Nn kinh t ca Vit Nam đang dn phát trin và mc đ hi nhp vào nn
kinh t th gii ngày càng sâu rng thì vai trò ca ngành k toán ngày càng đc
quan tâm. Hot đng ca ngành k toán s cung cp các báo cáo tài chính (BCTC)
th hin thông tin v tình hình hot đng kinh doanh ca doanh nghip, t đó s tác
đng đn nhiu đi tng khác nhau không ch trong phm vi mt quc gia mà nó
còn mang tính toàn cu. Do đó, thông tin k toán đóng mt vai trò ht sc quan
trng đi vi công tác qun lý doanh nghip  cp đ vi mô. Hn th na, cht
lng ca thông tin k toán nói chung, thông tin k toán tài chính nói riêng s nh
hng trc tip và đáng k đi vi s thành công hay tht bi ca các quyt đnh
kinh t, hay nói cách khác thông tin trên BCTC luôn đóng vai trò quan trng đi vi
nhng ngi s dng thông tin tài chính, đc bit là nhng nhà đu t.
Tuy nhiên, thc trng hin nay cho thy thái đ ca ngi s dng thông tin
k toán tài chính cng nh ngi lp thông tin k toán tài chính đu ít quan tâm hay
cha thc s quan tâm nhiu đn khía cnh các nhân t tác đng đn thông tin trình
bày trên các BCTC. i vi ngi lp BCTC thì h lp BCTC ch yu là theo
chun mc k toán, ch đ k toán hin hành và các quy đnh có liên quan; đi vi
ngi s dng thông tin k toán tài chính thì h đc các BCTC ch yu là da vào
cm tính hay da vào nhng kin thc có đc t sách v, t nhng tri nghim
thc t Do đó, vic s dng thông tin k toán tài chính cng có phn hn ch và
BCTC không phát huy đc ht kh nng truyn ti thông tin ca mình. Vì vy, vn
đ đt ra là đ hiu và lp BCTC đúng, cht lng hn hình thc thì ngoài yu t k
thut k toán, đòi hi ngi lp cng nh ngi s dng phi chú ý đn nhng nhân
t nh hng đn thông tin k toán trình bày trên BCTC đ  t đó có s s tham
chiu khi s dng và lp BCTC hiu qu hn, có nhng quyt đnh kinh t phù hp.

2

Nhn thc đc tm quan trng này nên tôi đã chn đ tài “Xác đnh và đo
lng mc đ nh hng ca các nhân t đn cht lng thông tin k toán trình
bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam” đ làm đ tài nghiên cu cho
lun vn này.
2. Mc tiêu ca đ tài
Lun vn đt ra 2 câu hi cn tr li đó là:
- Các nhân t nào s nh hng đn cht lng TTKT trình bày trên
BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam?
- Mc đ nh hng ca các nhân t đó đn cht lng TTKT trình bày
trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam?
T hai câu hi trên lun vn cn đt các mc tiêu nh:
- H thng hóa đc c s lý thuyt v cht lng TTKT trình bày trên
BCTC.
- ánh giá đc thc trng các đi tng s dng TTKT trình bày trên
BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam.
- Nhn din và xác đnh đc các nhân t nh hng đn cht lng
TTKT trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam.
- o lng mc đ nh hng ca các nhân t này đn cht lng TTKT
trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu
 i tng nghiên cu
- H thng thông tin k toán  Vit Nam
- Thông tin k toán trình bày trên BCTC theo Chun mc k toán Vit Nam
(VAS), Hi đng chun mc k toán quc t (IASB/ IFRS), Hi đng chun
mc k toán Hoa k (FASB)
3

- Các đc tính cht lng thông tin k toán

- Các nhân t nh hng đn cht lng thông tin k toán trình bày trên
BCTC.
 Phm vi nghiên cu
 tài tp trung vào vic tìm hiu, xác đnh các nhân t nh hng ti cht
lng TTKT trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam và đo
lng mc đ nh hng ca các nhân t đó đn cht lng thông tin k toán trình
bày trên BCTC ca các doanh nghip đó.
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn vn dng 2 phng pháp nghiên cu đó là
- Phng pháp đnh tính: Thit k, khám phá thm dò các nhân t nh hng
đn cht lng TTKT trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit
Nam và xây dng bng câu hi kho sát s dng thang đo Likert 5 đim.
- Phng pháp đnh lng: D liu kho sát thu thp đc phân tích thông qua
phn mm SPSS 16.0 và áp dng phng pháp mô hình h i qui tuyn tính
bi đ đo lng mc đ nh hng ca các nhân t đn cht lng TTKT
trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam.
5. óng góp mi ca lun vn
Hin nay, đa s các nghiên cu ca nc ngoài nói chung và Vit Nam nói
riêng đu vit v cht lng thông tin k toán có nh hng đn vic ra quyt đnh
kinh doanh ca nhà đu t hoc các nhân t nh hng đn cht lng thông tin k
toán trong môi trng ng dng hoch đnh ngun nhân lc doanh nghip (ERP).
Cha có nghiên cu c th nào xác đnh đc các nhân t có nh hng đn cht
lng thông tin k toán trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam.
Do vy, đóng góp mi ca lun vn đó chính là: Xác đnh đc các nhân t có nh
hng đn cht lng TTKT trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit
Nam và đo lng mc đ nh hng ca các nhân t đó đn cht lng TTKT trình
4

bày trên BCTC. T đó đa ra các gii pháp nhm nâng cao cht lng TTKT trình
bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam. ng thi, giúp cho ngi s

dng thông tin có c s tham chiu khi đc BCTC đ ra các quyt đnh phù hp.
6. Kt cu đ tài
Lun vn bao gm 5 chng:
Chng 1: Tng quan tình hình nghiên cu
Chng 2: C s lý thuyt
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu và bàn lun
Chng 5: Kt lun chung và mt s gii pháp nâng cao cht lng TTKT
trình bày trên BCTC ca các công ty niêm yt  Vit Nam













5

Chng 1
TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU
Trong chng này, lun vn s tóm tt mt s các mô hình nghiên cu và các
bài nghiên cu có liên quan ti đ tài đ làm c s lý lun cho nghiên cu mình.
1.1. Mô hình DeLone và McLean (1992)
Theo mô hình ca DeLone và McLean (1992 ), h thng thông tin là mt h

thng s dng công ngh thông tin đ thu thp, truyn, lu tr, x lý và biu din
thông tin trong m t hay nhiu quá trình kinh doanh và s thành công ca h thng
thông tin này ph thuc vào h thng và cht lng thông tin ca nó. ng thi
trong mô hình này cng ch ra nhng nhân t nh hng đn s thành công trong t
chc thông tin k toán bao gm 6 nhân t quan trng nh sau:
- System Quality – Cht lng h thng
- Information Quality – Cht lng thông tin
- Use – Vic s dng h thng thông tin
- User Satisfaction – S hài lòng ca ngi s dng
- Individual Impact – Nhân t tác đng liên quan đn cá nhân
- Organizational Impact – Nhân t tác đng liên quan đn t chc
Hình 1.1 Mô hình h thng thông tin thành công ca Delone & McLean (1992)






Cht lng
h thng
Cht lng
thông tin
Vic s dng
h thng
thông tin
S hài lòng
ca ngi s
dng
Nhân t tác
đng liên

quan đn cá
nhân
Nhân t tác
đng liên
quan đn t
chc
6

DeLone và McLean (2003) đã tip tc xây dng mt mô hình h thng thông
tin mi thành công. Trong mô hình này, cht lng dch v đc xem là mt nhân
t mi nh hng đn s thành công ca h thng. Hn th na, trong mô hình
cng đã ch ra mc đích ca cht lng dch v là to ra "li nhun ròng" cho các
doanh nghip và ngi s dng s s dng h thng nhiu hn, hài lòng hn khi
thông tin to ra đc giá tr.
Hình 1.2 Mô hình h thng thông tin thành công ca Delone & McLean (2003)











1.2. Mô hình Nelson và các cng s (2005)
Nelson, Todd và Wixom (2005) đã s dng mô hình thành công đu tiên ca
De Lone và McLean (1992) đ xác đnh các đc đim ca h thng và cht lng
thông tin. Theo mô hình này, bn đc tính quan trng ca cht lng thông tin đó

là: chính xác, đy đ, thích hp và có th hiu đc.  chính xác ca thông tin nói
chung đc đnh ngha là tính trung thc ca các thông tin đc trình bày. Tính đy
đ đ cp đn s trình bày ca tt c các thông tin có liên quan cho ngi s dng,
thông tin đc trình bày hoàn chnh cho mt ngi s dng, nhng có th không
đy đ cho nhiu ngi khác. Tính thích hp đ cp đn tính kp thi ca thông tin
và tính có th hiu đc liên quan đn cht lng thông tin đc trình bày.
Cht lng
h thng
Cht lng
thông tin
Cht lng
dch v
Vic s dng h
thng thông tin
Ngi s dng
Li nhun
ròng
7

Ngoài ra, Nelson và cng s (2005) cng đã xác đnh các đc đim đc bàn
lun nhiu nht v cht lng h thng đó là: kh nng tip cn, đ tin cy, thi
gian đáp ng, tính linh hot và tính toàn vn. Kh nng tip cn đ cp đn s d
dàng truy cp vào các d liu ca ngi dùng.  tin cy đ cp đn tính có th tin
đc ca h thng. iu này có th đc đo lng trong thi gian hot đng ca h
thng. Thi gian đáp ng đ cp đn thi gian cn trc khi mt hành đng mong
mun đc thc hin bi h thng. Tính linh hot đ cp đn s d dàng thích ng
vi các h thng và tính toàn vn th hin các thông tin t các ngun khác nhau đã
đc kéo li vi nhau.
Nelson và cng s (2005) cng đã điu tra nhng đc tính cht lng cho
ngi s dng bng mt nghiên cu kho sát bao gm 465 ngi s dng kho d

liu. Kt qu điu tra này cho thy đ chính xác là đc trng cht lng thông tin
quan trng nht, theo sau đó là tính đy đ.  tin cy đc xem là đc trng quan
trng nht ca h thng cht lng, tip theo là kh nng tip cn. Gii hn cho
ngi s dng kho d liu là mt hn ch trong vic điu tra này. Thông tin k toán
nói chung là thông tin đc chia s bi hu ht các đc tính thông tin ly t các kho
d liu.
1.3. Mô hình Maines và Wahlen (2006)
Thông tin k toán là thông tin đc to ra bi h thng k toán và đc s
dng đ giúp cho các nhà qun lý bên trong và các đi tng bên ngoài s dng tùy
theo tng mc đích. Theo Maines và Wahlen (2006), các thông tin k toán cung cp
đi tng s dng đó là các biu hin v cu trúc kinh t đc th hin trong các
giao dch và các s kin kinh t ca mt công ty mà nó s to ra dòng tin tng lai
cho công ty đó. Cách tip cn này đc th hin trong mô hình sau:



8

Hình 1.3 Mô hình khuôn mu thông tin k toán ca Maines & Wahlen (2006)

Theo mô hình này, hai đc tính cht lng quan trng ca thông tin k toán
đc trình bày: đó là tính thích hp (Revelance) và đ tin cy (Reliability). Tính
thích hp liên quan đn vic ghi nhn các cu trúc kinh t có liên quan. Có ngha là,
nhng thông tin v các đi tng liên quan đc thu thp và đo lng các thông tin
đó.  tin cy k toán liên quan đn vic phân loi và la chn các thông tin k
toán đc trình bày trong báo cáo tài chính.
 tin cy trong mô hình ca Maines và Wahlen (2005) đc gi là phn
ánh trung thc bi Hi đng Chun mc K toán Quc t (IASB, 2010).  phn
ánh trung thc thì s trình bày thông tin cn đy đ, khách quan và không b li
(thông tin khách quan có ngha là thông tin không b sai lch). ây là vn đ đc
bit liên quan đn kim toán thông tin k toán - tài chính và phn nào đó ca thông
tin k toán đc c tính da trên s ch quan. Tuy nhiên, trong mô hình này thông
Dòng tin tng lai
Mong đi ca ngi s dng
Cu trúc kinh t:
Hp đng, giao
dch, s kin
Ghi nhn cu
trúc kinh t
Các thc đo
Phân loi cu
trúc kinh t
Giá tr
Thông tin k
toán:
BCTC và các
giy t có giá
(2) Mi quan h k toán
(2a) Tính thích hp

(2b)  tin cy
(1) Quan h
kinh t
(3a) D toán
(3b) Thông
tin mong đi
9

tin k toán này s đc x lý nh các thông tin thng xuyên t các h thng thông
tin k toán. Do đó, vn đ ch quan ca thông tin k toán có th đc b qua và ch
yu s tp trung vào tính chính xác và tính đy đ.
1.4. Mô hình Stoderstrom và Sun (2007)
Theo Stoderstrom và Sun (2007), các yu t quyt đnh đn cht lng thông
tin k toán khi áp dng IFRS bao gm: h thng pháp lut và chính tr, chun mc
k toán và vic trình bày báo cáo tài chính.
Hình 1.4 Mô hình các nhân t tác đng ti cht lng TTKT ca Stoderstrom
và Sun (2007)










Kt qu nghiên cu ca mô hình cho thy:
- H thng pháp lut và chính tr là nhân t nh hng đn cht lng
TTKT theo nhiu cách khác nhau, nó có th tác đng trc tip đn cht

lng TTKT hoc tác đng gián tip đn cht lng TTKT thông qua
chun mc k toán và vic trình bày báo cáo tài chính. Vai trò ca h
thng lut và chính tr s giúp cho vic áp dng IFRS d dàng hn.
H thng Pháp lut và chính tr
Chun mc
k toán
Cht lng TTKT
Phát trin th
trng tài chính
Cu trúc
vn
Ch s
hu
H thng
thu
1
2
3
4
6
8
10
5
7
9
11
Trình bày BCTC
10

- Vic trình bày báo cáo tài chính xut phát t hai ngun đó là chi phí

công b thông tin và li ích ca các bên trong hp đng. ng thi, nó
cng đã ch ra bn yu t nh hng đn cht lng thông tin k toán
gm:
• Th trng tài chính
• Cu trúc vn
• Ch s hu
• H thng thu
- Chun mc k toán cng chu s tác đng ca h thng pháp lut và
chính tr, t đó s tác đng lên cht lng k toán. ng thi, chun
mc cng nêu rõ các đc tính cht lng thông tin k toán cn đáp ng
đó là tính phù hp, tính đáng tin cy, tính trung lp và có th hiu đc.
1.5. Nghiên cu ca Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens –
Trung tâm nghiên cu kinh t Nijmegen (NICE), Vin nghiên cu qun
lý đi hc Radboud Nijmegen
Nghiên cu ca Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens (2009) là
tp trung xây dng mt công c đo lng toàn din đ đánh giá cht lng ca báo
cáo tài chính, da vào các đc tính cht lng thông tin k toán theo yêu cu ca
FASB và IASB (2008) và các nghiên cu t trc v vic đánh giá các đc tính cht
lng thông tin k toán . ánh giá toàn din v cht lng BCTC là quan trng vì
nó th hin cht lng ca vic ra quyt đnh kinh t ca ngi s dng và nâng cao
hiu qu th trng, gim chi phí cho các công ty.
C s lý thuyt ca nghiên cu:
Nghiên cu vn dng d án hi t IFRS - US GAAP, IASB – FASB đ xây
dng c s đo lng trên nguyên tc “Vic áp dng các mc tiêu và các đc tính
cht lng s dn ti các tiêu chun cht lng k toán tt, do đó s dn đn cht
lng thông tin báo cáo tài chính tt và hu ích cho vic ra quyt đnh”. Do vy, đã
11

có rt nhiu các nghiên cu trc đây đánh giá cht lng ca BCTC bng các
phng pháp đo lng khác nhau. Mi phng pháp có u và nhc đim khác

nhau, đc tóm tt trong bng sau:
Bng 1.1 Tóm tt các nghiên cu đánh giá cht lng BCTC

Mô hình dn
tích
(Accrual models)
Mô hình giá tr
thích hp
(Value
relevance)
Mô hình các
yu t đc bit
trong báo cáo
hng nm
(Specific
elements in
annual reports)
Mô hình đc
tính cht lng
(Qualiative
characteristics)
Phng
pháp
o lng mc đ
qun lý thu nhp
theo các quy đnh
và pháp lut hin
hành
S dng mi
liên h gia s

liu k
toán và
phn ng ca th
trng chng
khoán (giá c
phiu) đ đo
lng tính thích
hp và đáng tin
cy ca BCTC
Phân tích các
yu t đc bit
trình bày trong
báo cáo nm
bng kinh
nghim
Kim tra mc đ
quyt đnh tính
hu ích ca
thông tin BCTC
bng các đc
tính cht lng
u
đim
D dàng thu thp
s liu đ đo
lng các khon
thu nhp ca công
ty
D dàng thu
thp s liu đ

đo lng thu
nhp ca công
ty
Tp trung vào
cht lng báo
cáo tài chính và
đo lng trc
tip
Tp trung vào
cht lng thông
tin BCTC
12

Nhc
đim
Không cung cp
bng chng trc
tip và toàn din
liên quan đn vic
cht lng thông
tin BCTC
Không phân bit
đc gia tính
thích hp và đ
tin cy khi xây
dng s liu k
toán và th
trng chng
khoán có th
không hoàn toàn

hiu qu nên giá
c phiu không
phi là đi din
chính xác cho
th trng chng
khoán
Ch tp trung
vào các yu t
đc bit
Rt khó đo
lng
Rt khó khn đ
đo lng
Tác gi
e.g. Jones, 1999;

Healy & Wahlen,
1999; Dechow et
al., 1995.
e.g. Barth et al.,
2001; Choi et
al., 1997;
Nichols &
Wahlen, 2004;
Nelson, 1996
e.g. Hirst et
al., 2004;;
Beretta &
Bozzolan, 2004;
Cohen et al.,

2004
e.g. Schipper et
al.,
2003; Van
der Meulen et
al., 2007; Barth
et al., 2006
Phng pháp nghiên cu:
• Thit k bng câu hi s dng thang đo Likert 5 đim (t hoàn toàn
không đng ý đn hoàn toàn đng ý) gm 21 bin quan sát th hin các
đc tính cht lng c bn (gm tính thích hp và trung thc) và đc
tính cht lng nâng cao (gm tính d hiu, so sánh đc và kp thi).
• Mu nghiên cu: s dng 231 báo cáo thng niên ca các công ty
niêm yt ti M, Anh và th trng chng khoán Hà Lan trong nm