Xác lập tiêu chí đánh giá tính hữu hiệu và những giải pháp có tính định hướng để nâng cao tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa nghiên cứu trên địa bàn TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



HUNH TH KIM NGC



XÁC LP TIểU CHệ ÁNH GIÁ TÍNH HU HIU VÀ NHNG GII
PHÁP CÓ TệNH NH HNG  NÂNG CAO TÍNH HU HIU CA
H THNG THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ
VA- NGHIÊN CU TRểN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH


LUN VN THC S KINH T




Tp. H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



HUNH TH KIM NGC


XÁC LP TIểU CHệ ÁNH GIÁ TÍNH HU HIU VÀ NHNG GII
PHÁP CÓ TệNH NH HNG  NÂNG CAO TÍNH HU HIU CA

H THNG THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ
VA- NGHIÊN CU TRểN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành : K toán
Mã s: 60340301


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS VÕ VN NH


Tp. H Chí Minh - Nm 2013


LI CAM OAN


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Kt qu nêu trong lun
vn là trung thc và cha tng đc công b trong bt c công trình nghiên cu
nào.


HUNH TH KIM NGC

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc

Danh mc vit tt
Danh mc bng biu
Phn I. M U 1
Phn II. NI DUNG 10
Chng 1. H THNG THÔNG TIN K TOÁN VÀ TÍNH HU
HIU CA H THNG THÔNG TIN K TOÁN TRONG DOANH
NGHIP 10
1.1 H THNG THÔNG TIN K TOÁN 10
1.1.1 Khái nim … .10
1.1.2 Vai trò và chc nng ca h thng thông tin k toán …11
1.1.2.1 Vai trò 11
1.1.2.2 Chc nng 12
1.2 TÍNH HU HIU CA H THNG THÔNG TIN K TOÁN 13
1.2.1 Khái nim v tính hu hiu ca h thng thông tin k toán 13
1.2.2 Các nghiên cu v tính hu hiu ca h thng thông tin k toán 15
1.2.3 Mi liên h gia thc hin chc nng k toán và tính hu hiu ca h
thng thông tin k toán 18
1.2.3.1 Chc nng thu thp, x lý chuyn đi d liu, lu tr, báo
cáo các s kin tài chính và h tr hot đng qun lý 19
1.2.3.2 H tr quá trình ra quyt đnh bng cách cung cp d liu
hu ích. 21
1.2.3.3 Cung cp mt h thng kim soát thích hp. 23
1.3 KT LUN 25
Chng 2. ÁNH GIÁ TệNH HU HIU CA H THNG THÔNG
TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 26
2.1 C IM H THNG THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH
NGHIP NH VÀ VA 26
2.1.1 Mt s vn đ chung ca doanh nghip nh và va 26
2.1.2 c đim ca h thng thông tin k toán ti các doanh nghip

nh và va 27
2.2 NHN DIN CÁC TIểU CHệ ÁNH GIÁ TệNH HU HIU CA
H THNG THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP
NH VÀ VA 29
2.3 KHO SÁT, PHÂN TÍCH VÀ KT LUN V CÁC TIÊU CHÍ
ÁNH GIÁ TệNH HU HIU CA H THNG THÔNG TIN K
TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA TRểN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH 31
2.3.1 Thit k câu hi kho sát và thu thp mu kho sát 31
2.3.2 Phân tích kt qu kho sát 33
2.3.2.1 ánh giá đ tin cy và kim đnh giá tr thang đo và d
liu kho sát. 33
2.3.2.2 Phân tích s khác bit quan đim gia nhng đi tng
kho sát có đc tính khác nhau v tiêu chí đánh giá tính hu hiu
ca h thng thông tin k toán 36
2.3.2.3 ánh giá tng quát trung bình các thành phn tiêu chí 41
2.3.3 Kt lun rút ra t kt qu nghiên cu 47
2.4 KT LUN 48
Chng 3. GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH HU HIU CA H
THNG THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP NH
VÀ VA: 51
3.1 QUAN IM NÂNG CAO TÍNH HU HIU CA H THNG
THÔNG TIN K TOÁN 51
3.1.1 Quan đim phù hp vi môi trng pháp lý và môi trng kinh
doanh ca doanh nghip 52
3.1.2 Quan đim tích hp đc k toán tài chính và k toán qun tr 52
3.1.1 Quan đim ng dng công ngh thông tin vào thc hin h thng
thông tin k toán 53
3.2 GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH HU HIU CA H THNG
THÔNG TIN K TOÁN TI CÁC DOANH NGHIP VA VÀ NH 53

3.2.1 Gii pháp hoàn thin h thng thông tin k toán 53
3.2.1.1 S dng ngun lc nhân s qun lý và k toán 53
3.2.1.2 Hoàn thin các th tc và hng dn 54
3.2.1.3 Thit lp ni dung thông tin phc v cho hot đng và
qun lý 56
3.2.2 ng dng công ngh thông tin 58
3.2.3 H thng kim soát ni b 60
3.3 KIN NGH 60
3.3.1 i vi c quan qun lý nhà nc 60
3.2.2 i vi bn thân doanh nghip 61
3.4 KT LUN 61
Phn III. KT LUN CHUNG CA LUN VN 62
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Ph lc 1 “ Câu hi kho sát các tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca
HTTTKT ti các doanh nghip nh và va trên đa bàn Thành ph
H Chí Minh” i
ph lc 2 “Kt qu x lý đánh giá đ tin cy thang đo và d liu” vii
ph lc 3: “Kt qu kim đnh giá tr thang đo” xv
ph lc 4 “Kt qu phân tích Kruskal – Wallis các bin có s khác
bit gia các nhóm đi tng kho sát có đc tính khác nhau ” xxvii
ph lc 5. “Kt qu x lý one way –ANOVA các bin có s khác
bit gia các nhóm đi tng kho sát có đc tính khác nhau” xxxiii
ph lc s 6 “Trung bình thành phn tiêu chí” xlvii

DANH MC VIT TT

AICPA: Hip hi K toán viên công chng Hoa K
COSO (the Committee of Sponsoring Organizations of Treadway Commission): y
ban chng gian ln báo cáo tài chính
DNNVV: Doanh nghip nh và va
FASB (Financial Accounting Standards Board): Hi đng chun mc k toán tài
chính Hoa K
GDP ( Gross Domestic Product): Tng sn phm quc ni
HTTTKT: H thng thông tin k toán
IASB (International Accounting Standards Board): Hi đng chun mc k toán
quc t











DANH MC BNG BIU

Bng 1.1 c tính ca HTTTKT hu hiu theo quan đim ca nhng nhà nghiên
cu nc ngoài
Bng 2.1. Kt qu kim đnh khác bit quan đim gia các đi tng có đc tính
khác nhau đc kho sát
Bng 2.2. Mô t thng kê trung bình các thành phn tiêu chí

Bng 2.3. Kt qu kim đnh khác bit quan đim gia các đi tng có đc tính
trình đ vn hóa khác nhau đc kho sát








1


PHN I. M U
TÍNH CP THIT CA  TÀI
H thng thông tin k toán là mt h thng vi nhng chc nng vn hành
nh thu thp d liu, x lý, phân loi và báo cáo các s kin tài chính vi mc tiêu
cung cp thông tin liên quan cho mc đích lu tr s liu, hng ti ch đo và ra
quyt đnh (Boockholdt, 1999).
Vic thc hin h thng thông tin k toán là mt d án đu t quan trng và
khá tn kém cho hu ht các doanh nghip.  có đc nhng thông tin hu ích,
phù hp vi yêu cu qun lý, cn có mt h thng thông tin k toán mnh m và
hu hiu. Theo kt qu nghiên cu ca Flynn (1992) đc trích trong Raupeliene et
al.(2003) đã phát hin ra rng ch có 20% h thng thông tin đã đc s dng thành
công, trong khi các h thng thông tin k toán khác nh hng trung lp hay tiêu
cc. Nhng lp lun này cho thy tm quan trng cho đánh giá tính hu hiu ca h
thng thông tin k toán.
Tính hu hiu ca h thng thông tin k toán t lâu đã là đ tài ca nhiu
nghiên cu (Chong 1996, Chenhall and Moriss 1986, Kim 1988, Mia and Chenhall
1994, Raupeliene 2003, Sajady et al. 2008, Kouser et al. 2011, Dehghanzade et al.

2011, Alsharayri 2012, Soudani 2012,…). Các bài nghiên cu này có th đc chia
thành hai nhóm sau:
Nghiên cu v tính hu hiu ca h thng thông tin k toán và đa ra các
tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán, phát trin mô
hình đánh giá tính hu hiu trong nhiu bi cnh, nn kinh t khác nhau.
Nghiên cu các nhân t nh hng đn tính hu hiu ca h thng thông tin
k toán và đa ra các gii pháp phù hp vi bi cnh nghiên cu.
 Vit Nam, có rt ít nghiên cu v tính hu hiu ca h thng thông tin k
toán. Hàm Vit Thun (2008) nghiên cu v tính hu hiu ca phn mm đc đo
lng bi li ích. Tuy nhiên li ích đc to ra t h thng là cht lng và s
2


lng, cái mà khó có th đo lng chúng. Nghiên cu ni bt gn đây v tính hu
hiu ca h thng thông tin k toán là nghiên cu ca Lê Ngc M Hng và Hoàng
Giang (2012). Nghiên cu này đóng góp vào d án phát trin kinh t xã hi ca
Tha Thiên Hu đn nm 2020 cùng vi sc mnh mô hình kinh t tp th thông
qua thông tin k thut và phát trin công ngh phn mm. Nghiên cu gii hn
phm vi  mô hình kinh t hp tác xã, và hn ch ca nghiên cu là xem xét h
thng thông tin k toán ch  góc đ phn mm k toán, nghiên cu tính hu hiu
ca h thng thông tin k toán theo thi đim hp tác xã cha s dng phn mm
và sau khi s dng phn mm, t đó đa ra tiêu chí đánh giá hu hiu ca h thng
thông tin k toán. Nên nghiên cu này cha đa ra đc tiêu chí đánh giá tng quan
toàn b h thng thông tin k toán hu hiu.
Kinh t Vit Nam là nn kinh t hn hp, có nhiu thành phn kinh t. Theo
cách xác đnh hin nay ca chính ph, Vit Nam có các thành phn kinh t sau: kinh
t nhà nc, kinh t tp th, kinh t t nhân,kinh t cá th và kinh t có vn đu t
nc ngoài. Mc dù ng và Nhà nc ch trng u tiên phát trin các thành phn
kinh t nhà nc và kinh t tp th, song tc đ tng trng ca hai thành phn này
li thp hn so vi ca kinh t t nhân và kinh t cá th. Theo s liu s b ca

Tng cc Thng kê nm 2011, khu vc kinh t nhà nc là khu vc ln nht, chim
33,03% GDP thc t ca Vit Nam, tip theo ln lt là kinh t cá th (31,21 %),
kinh t có vn đu t nc ngoài (18,97 %), kinh t t bn t nhân (11,57 %), kinh
t tp th (5,22%). Nhng tc đ tng ln nht là khu vc kinh t cá th (7,54%),
tip theo ln lc là kinh t t nhân (6,98%), kinh t có vn đu t nc ngoài
(6,30%), kinh t nhà nc (4,46%), cui cùng là kinh t tp th (2,89%). iu này
chng t b phn kinh t cá th, t nhân ngày càng phát trin và cn đc quan tâm
phát trin nhiu hn.
 mi nn kinh t quc gia hay lãnh th, các doanh nghip nh và va có th
gi nhng vai trò vi mc đ khác nhau, song nhìn chung có mt s vai trò tng
đng nh sau:
3


Gi vai trò quan trng trong nn kinh t: các doanh nghip nh và va
thng chim t trng ln, thm chí áp đo trong tng s doanh nghip (
Vit Nam ch xét các doanh nghip có đng ký thì t l này là trên 95%). Vì
th, đóng góp ca h vào tng sn lng và to vic làm là rt đáng k.
Gi vai trò n đnh nn kinh t:  phn ln các nn kinh t, các doanh
nghip nh và va là nhng nhà thu ph cho các doanh nghip ln. S
điu chnh hp đng thu ph ti các thi đim cho phép nn kinh t có
đc s n đnh. Vì th, doanh nghip nh và va đc ví là thanh gim
sc cho nn kinh t.
Làm cho nn kinh t nng đng: vì doanh nghip nh và va có quy mô
nh, nên d điu chnh (xét v mt lý thuyt) hot đng.
To nên ngành công nghip và dch v ph tr quan trng: doanh nghip
nh và va thng chuyên môn hóa vào sn xut mt vài chi tit đc dùng
đ lp ráp thành mt sn phm hoàn chnh.
Là tr ct ca kinh t đa phng: nu nh doanh nghip ln thng đt c
s  nhng trung tâm kinh t ca đt nc, thì doanh nghip nh và va li

có mt  khp các đa phng và là ngi đóng góp quan trng vào thu
ngân sách, vào sn lng và to công n vic làm  đa phng.
óng góp không nh giá tr GDP cho quc gia.
Do vai trò quan trng ca doanh nghip nh và va, nhiu quc gia đã chú
trng công tác khuyn khích loi hình doanh nghip này phát trin. Các h tr mang
tính th ch đ khuyn khích bao gm: các h tr nhm to ra mt môi trng kinh
doanh thun li, nhng h tr bi dng nng lc doanh nghip (đào to ngun lc
qun lý, h tr v công ngh, thông tin k thut và phn mm công nghip, v.v),
Nhng cng phi tha nhn mt thc t, là đa s các doanh nghip nh và
va, đc bit là doanh nghip nh và siêu nh ít quan tâm và đu t vào h thng
thông tin k toán.  đáp ng nhng yêu cu phát trin, nhu cu thông tin ngày
4


càng tng, vn đ v h thng k toán ngày càng tr nên quan trng, và là mt trong
nhng nhân t ch cht đ phát trin doanh nghip . Do vy, vic đánh giá tính hu
hiu ca h thng thông tin k toán là rt cn thit đ giúp cho doanh nghip nh và
va đánh giá đc vic thc hin h thng thông tin k toán ti đn v và nhn din
rõ hn v nhng hu ích mà h thng thông tin k toán mang li t đó hoàn thin h
thng k toán.
T tm quan trng ca vn đ, t ch s lng nghiên cu v vn đ này
cha nhiu và cn đc b sung hoàn thin, nó là vn đ mi, là khong trng trong
nghiên cu ti môi trng Vit Nam. Xut phát t lý do đó, tác gi quyt đnh thc
hin đ tài nghiên cu “Xác lp tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng
thông tin k toán và nhng gii pháp có tính đnh hng đ nâng cao tính hu
hiu ca h thng thông tin k toán ti các doanh nghip nh và va ậ nghiên
cu trên đa bàn Thành ph H Chí Minh” đ xác đnh các ch tiêu đánh giá
tính hu hiu ca h thng thông tin k toán trong các doanh nghip nh và va trên
đa bàn Thành ph H Chí Minh t đó đ ra các gii pháp nhm nâng cao hu hiu
ca h thng thông tin k toán ti các doanh nghip.

MC TIÊU CA LUN VN
Mc tiêu tng quát
ánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán đ đa ra các gii
pháp nâng cao tính hu hiu ca h thng thông tin k toán ti các doanh nghip
nh và va.
Mc tiêu c th
Xác lp các tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k
toán ti các doanh nghip nh và va.
a ra các gii pháp có tính đnh hng đ nâng cao tính hu hiu
ca h thng thông tin k toán ti các doanh nghip nh và va.
5


 đt đc mc tiêu đ ra, lun vn cn gii quyt 3 vn đ chính, đó là: 1)
Th nào là tính hu hiu ca HTTTKT, mc tiêu ca phn này là tìm ra các thang
đo tính hu hiu ca HTTTKT. 2) ánh giá tính hu hiu ca HTTTKT ti các
doanh nghip nh và va , mc đích ca phn này là tìm ra các tiêu chí đánh giá các
tiêu chí v tính hu hiu ca HTTTKT ti các doanh nghip nh và va. 3)  xut
gii pháp nâng cao tính hu hiu ca h thng thông tin k toán, mc đích ca phn
này là t nhng tiêu chí đã đc nhn din  trên, đ xut nhng gii pháp cn thit
đ nâng cao tính hu hiu ca HTTTKT ti các doanh nghip nh và va.
Gii quyt vn đ 1) tính hu hiu ca h thng thông tin k toán, tác
gi s dng phng pháp tng kt các quan đim ca các nhà nghiên
cu v hu hiu ca HTTTKT.
Gii quyt vn đ 2) đánh giá tính hu hiu ca HTTTKT. Bc 1:
lun vn s dng phng pháp nghiên cu suy din- đnh tính. Do
hin nay các nghiên cu xác đnh trc tip các tính cht cu thành nên
tính hu hiu ca h HTTKT hu nh không có, nghiên cu ca nc
ngoài li không sát vi thc tin Vit Nam, nên lun vn phi dùng
vic suy din đ nhn dng các nhân t tính cht ca tính hu hiu ca

HTTKT ti các doanh nghip Vit Nam. T đó tác gi đa ra các tiêu
chí và xây dng mô hình nghiên cu đánh giá tính hu hiu ca
HTTKT. Bc 2: Lun vn s dng phng pháp đnh lng, chn
mu kho sát thun tin, sau đó s dng SPSS đ thc hin đánh giá
và phân tích kt qu kho sát.
Gii quyt vn đ 3) gii pháp nâng cao tính hu hiu ca HTTTKT,
trên c s các tiêu chí đánh giá v tính hu hiu ca HTTTKT, lun
vn đa ra các gii pháp mang tính đnh hng nhm nâng cao tính
hu hiu ca HTTTKT ti các doanh nghp nh và va.


6


CÂU HI NGHIÊN CU
Liên quan đn đ tài ca lun vn, câu hi nghiên cu đc đt ra và cn gii quyt
là:
-  đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán thì cn da vào
nhng tiêu chí nào?
- Tính cho đn nay Vit Nam đã có nhng tiêu chí nào đ đánh giá tính
hu hiu ca h thng thông tin k toán?
- Các nhóm ngi có đc tính khác nhau có quan đim khác nhau v la
chn các ch tiêu đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán
hay không?
- T nhng tiêu chí đã la chn cn có nhng bin pháp nào đ nâng cao
tính hu hiu ca h thng thông tin k toán?
PHM VI VÀ I TNG NGHIÊN CU
Phm vi nghiên cu: gii hn phm vi là các doanh nghip nh và va trên
đa bàn Thành ph H Chí Minh. Vic gii hn nh vy xut phát t quan đim:
a bàn Thành ph H Chí Minh là trung tâm kinh t ca c nc nên có th đi

din đc cho các loi hình doanh nghip trong nn kinh t và các doanh nghip
nh và va đóng góp rt ln cho nn kinh t ca Vit Nam.
i tng nghiên cu: là các nhà qun lý, giám đc tài chính, k toán, kim
toán doanh nghip. ây là các đi tng tham gia trc tip vào qun lý quyt đnh
t chc HTTTKT, s dng HTTTKT đ to thông tin, khai thác thông tin.
PHNG PHÁP NGHIểN CU
 đt mc tiêu đ ra, lun vn s dng phng pháp nghiên cu kt hp
gia đnh lng và đnh tính. nh tính là phng pháp lun vn s dng đ nghiên
cu ra các ch tiêu đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán. Tip theo
lun vn dùng phng pháp đnh lng đ khng đnh kt qu đnh tính kt lun các
7


tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán phù hp vi các
doanh nghip nh và va.
Nghiên cu đnh tính và kt qu:
Nh đã gii thiu, có rt nhiu quan đim và nghiên cu khác nhau v tính
hu hiu ca h thng thông tin k toán. Tuy nhiên hin nay có rt ít nghiên cu
tng hp kt qu này thành khung lý thuyt hoàn chnh, có cái nhìn tng quan đ
đa ra các tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán. Nghiên
cu đnh tính s thc hin bc khám phá các tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h
thng thông tin k toán nói chung và tính hu hiu ca h thng thông tin k toán
phù hp vi loi hình doanh nghip nh và va.
Nghiên cu đnh lng và kt qu:
Nghiên cu đnh lng nhm mc đích đo lng, xác đnh tng nhóm tiêu
chí c th, đánh giá mc đ quan trng ca tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h
thng thông tin k toán đi vi các doanh nghip nh và va trên đa bàn Thành
ph H Chí Minh.
Chn mu
Lun vn s dng phng pháp chn mu thun tin (Nguyn ình Th,

2011). i tng kho sát là nhà qun lý tài chính, giám đc tài chính, k toán,
kim toán là nhng ngi trc tip điu hành và s dng h thng.
 xác đnh s lng mu kho sát bao nhiêu là phù hp, lun vn đã tìm
kim các tài liu đ cp v kích thc mu kho sát phù hp. Kt qu cho thy hin
nay cha có mt lý thuyt thng kê nào đ xác đnh kích thc tp mu ti thiu
trong phân tích nên là bao nhiêu là đ. S mu c th s đc la chn  phn kho
sát thc t.
Gi thuyt nghiên cu
Sau nhng xem xét v tài liu liên quan, lun vn đa ra gi thuyt nghiên
cu :
8


H thng thông tin k toán hu hiu đc đánh giá thông qua các tiêu chí:
- Quyt đnh tt hn cho nhà qun lý.
- Thõa mãn ngi s dng thông tin.
- Quá trình x lý các nghip v kinh t d dàng hn.
- Ci thin h thng kim soát ni b.
- H tr cho vic đánh giá thành qu thun li hn.
- Cht lng ca báo cáo tài chính.
- H thng thông tin k toán tích hp.
- Tng các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng ca doanh nghip.
Ho: Trung bình nhân t< 3 ( ch tiêu không đánh giá đc tính hu hiu ca
HTTTKT).
H1: Trung bình nhân t > 3( ch tiêu đánh giá tính hu hiu ca h thng
thông tin k toán).
Gi thuyt da trên các bin điu tit đc thit lp đ xem xét liu vic la
chn các tiêu chí đánh giá có b bt kì tác đng ch quan nào trên đc tính ngi tr
li câu hi nghiên cu vi hy vng là vic la chn các tiêu chí đánh giá không b
nh hng bi các nhân t tác đng này.

Gi thuyt:
Mi liên h gia đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán và các đc
đim ca ngi tr li: Lnh vc ngh nghip, v trí và kinh nghim làm vic; Quy
mô hot đng sn xut kinh doanh.
- Ho: Trung bình ca các tng th bng nhau (ngha là không có s khác
bit v quan đim v tiêu chí đánh giá gia các nhóm tng th)
- H1: Có ít nht mt cp có trung bình tng th khác nhau (ngha là có s
khác bit v quan đim tiêu chí đánh giá gia các nhóm tng th).
9


Phân tích kt qu kho sát
Lun vn s dng SPSS 18.0 đ x lý ln lc theo các bc:
Bc 1: ánh giá đ tin cy và kim đnh giá tr ca thang đo và d liu (s dng
Cronbach’s Alpha và EFA).
Bc 2: S dng phân tích Kruskal – Wallis kt hp vi phân tích phng sai mt
yu t ANOVA đ tr li cho câu hi th 3 ca câu hi nghiên cu.
Bc 3: S dng thng kê mô t đánh giá trung bình các thành phn tiêu chí nhm
tng quát các tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán.
KT CU CA LUN VN
Lun vn đc kt cu thành các ni dung sau:
Phn I m đu: gii thiu lý do chn đ tài, mc tiêu nghiên cu, câu hi
nghiên cu, phng pháp nghiên cu và kt cu đ tài.
Phn II ni dung:
Chng 1: H thng thông tin k toán và tính hu hiu ca h thng thông
tin k toán.
Chng 2: ánh giá tính hu hiu ca h thng thông tin k toán ti các
doanh nghip nh và va trên đa bàn Thành ph H Chí Minh
Chng 3: Các gii pháp nâng cao tính hu hiu ca h thng thông tin k
toán ti các doanh nghip nh và va.

Phn III kt lun chung ca lun vn
10


PHN II. NI DUNG
Chng 1. H THNG THÔNG TIN K TOÁN VÀ TÍNH HU HIU CA
H THNG THÔNG TIN K TOÁN
1.1 H THNG THÔNG TIN K TOÁN
1.1.1 Khái nim
K toán đc xem nh là mt h thng thông tin là mt đnh ngha mi nht
ca k toán. Ln đu tiên đc Hip hi k toán viên công chng Hoa K phát biu
vào nm 1966: K toán tht s là mt h thng thông tin, chính xác hn là thc
hành các lý thuyt tng hp ca thông tin trong lnh vc nhng hot đng kinh t
hu hiu và bao gm trong đó có mt b phn ch yu ca thông tin đó là đc
trình bày di hình thc đnh lng.
H thng là mt tp hp ca hai hoc nhiu b phn, thành phn có mi liên
h vi nhau, nh hng tác đng ln nhau đ đt đc nhng mc tiêu chung. H
thng hu ht đc to thành t nhiu h thng ph nh hn, mi h thng ph đó
có nhng chc nng đc bit và h tr cho h thng ln hn. Thông tin là d liu
đc sp xp và x lý đ cung cp mt cách có ý ngha cho ngi s dng. Cái
ngi s dng cn là thông tin ra quyt đnh hoc ci thin quá trình ra quyt đnh,
nói chung ngi s dng có th ra quyt đnh tt hn là nh vào cht lng và s
lng thông tin tng lên (Romney et al., 2006).
H thng thông tin (hay là h thng thông tin qun lý) là mt h thng nhân
to, nói mt cách tng quát nó gm có tp hp các b phn ca h thng máy tính
và các b phn th công đc thit lp đ thu thp, lu tr, và qun lý d liu và
cung cp thông tin đu ra cho ngi s dng (Gelinas et al., 2005).
H thng thông tin k toán (HTTTKT) đc xem là mt h thng ph ca h
thng thông tin qun lý. Mc đích ca HTTTKT là thu thp, x lý và báo cáo thông
tin liên quan đn khía cnh tài chính ca các s kin ca doanh nghip. HTTTKT

bao gm sáu thành phn sau:
11


- Con ngi là ngi điu hành h thng và thc hin nhng chc nng
khác nhau trong h thng.
- Các th tc và hng dn, bao gm c th công và máy tính, liên quan ti
thu thp, x lý và lu tr d liu v hot đng ca t chc.
- D liu v t chc và quá trình kinh doanh ca t chc.
- Phn mm đc s dng đ x lý d liu ca t chc.
- C s h tng thông tin k thut, bao gm máy tính, thit b ngoi vi, và
thit b liên kt mng đc s dng đ thu thp, lu tr, x lý và chuyn
đi d liu thành thông tin.
- H thng kim soát ni b và bin pháp bo v đ bo v an toàn d liu
trong HTTTKT.
1.1.2 Vai trò và chc nng ca h thng thông tin k toán
1.1.2.1 Vai trò:
Mc tiêu ca hu ht các t chc là cung cp giá tr cho khách hàng ca h.
Chui giá tr ca mt t chc bao gm 5 hot đng chính cung cp giá tr trc tip
đn khách hàng. ó là: (1) Inbound logistic, (2) Hot đng sn xut kinh doanh, (3)
Outbound logistic, (4) Tip th và bán hàng, (5) Dch v hu mãi. Vai trò ca
HTTTKT nh là mt hot đng h tr, HTTTKT đóng góp giá tr bng cách cung
cp thông tin chính xác và kp thi vì vy 5 hot đng chính ca chui giá tr có th
đc thc hin hu hiu và hiu qu hn (Romney et al., 2006). HTTTKT thit k
tt có th cng vào giá tr ca t chc thông qua:
- Góp phn ci thin cht lng và gim chi phí ca sn phm hoc dch
v: HTTTKT có th giám sát các b phn vì th ngi qun lý b phn
đc thông báo ngay lp tc khi hot đng b xung dc vt ra khi gii
hn cht lng chp nhp đc. Nó giúp duy trì cht lng sn phm, nó
cng làm gim s nguyên liu lãng phí và chi phí ca vic tái to li .

12


- Góp phn ci thin hiu qu: Mt HTTTKT đc thit k tt có th làm
cho t chc hiu qu hn bng cách cung cp thông tin kp thi. Ví d
nh sn xut đúng hn, chính xác, cp nht thông tin v nguyên vt liu
trong kho và đa đim ca nó.
- Chia s kin thc: Mt HTTTKT đc thit k tt có th làm cho chia s
kin thc và đa ra ý kin chuyên môn đc d dàng hn, có th làm ci
thin các b phn ca t chc và thm chí cung cp s cnh tranh thun
li, cung cp đy đ thông tin cho các b phn có liên quan.
- Góp phn ci thin cu trúc kim soát ni b: Bo v, kim soát và tách
bit là vn đ quan trng trên th gii hin nay. Mt HTTTKT vi mt
cu trúc kim soát ni b thích hp có th bo v h thng t nhng vn
đ nh gian ln, sai sót, thit b và phn mm b li, tai ha t t nhiên,…
- Góp phn ci thin vic ra quyt đnh. Quá trình ra quyt đnh rt phc
tp, nhiu bc thc hin: xác đnh vn đ, thu thp và gii thích thông
tin, đánh giá cách gii quyt vn đ, la chn phng pháp gii quyt và
thc hin gii quyt vn đ. Mt HTTTKT có th cung cp s h tr
trong tt c các giai đon trong vic ra quyt đnh. Báo cáo có th giúp
xác đnh các vn đ tim nng bng các công c khác nhau nh: giao din
biu đ, có th giúp ngi ra quyt đnh làm sáng t kt qu mô hình ra
quyt đnh và đánh giá và la chn gia các giai đon bin đi ca hot
đng. Cui cùng HTTTKT có th cung cp phn hi trên kt qu ca hot
đng.
1.1.2.2 Chc nng:
Theo Jelinas et al. (2005) thì mt h thng thông tin phc v cho hai chc
nng trong mt t chc: Th nht, HTTTKT phn ánh trung thc và giám sát hot
đng trong t chc h thng bng cách x lý, ghi nhn, và báo cáo các s kin tài
chính. Chc nng th hai ca HTTTKT là h tr hot đng qun lý, bao gm ra

quyt đnh qun tr.
13


Theo Romney et al. (2006) HTTTKT có ba chc nng. Hai chc nng đu
tiên đc đnh ngha tng t nh Jelinas et al. (2005): Thu thp và lu tr d liu
v hot đng, ngun lc và nhân s ca t chc. Chuyn đi d liu thành hu ích
cho ngi s dng đ ra quyt đnh qun lý nh: hoch đnh, điu hành, kim soát,
đánh giá hot đng ngun lc và nhân s. Romney et al. (2006) đã b sung vào
chc nng th ba ca h thng đó là: cung cp kim soát thích hp đ bo v tài sn
ca t chc, bao gm: d liu, đ đm bo nhng tài sn và d liu sn có khi cn
và d liu chính xác và đáng tin cy. Thông tin và h thng thông tin cn phi đc
bo v tránh khi mt mát, gim giá tr, và b đánh cp. HTTTKT phi đáng tin cy.
Tóm li mt HTTTKT thc hin các chc nng sau:
- Thu thp, x lý chuyn đi d liu, lu tr và báo cáo các s kin tài
chính.
- H tr hot đng qun lý, ra quyt đnh bng cách cung cp d liu hu
ích.
- Cung cp mt h thng kim soát thích hp.
1.2 TÍNH HU HIU CA H THNG THÔNG TIN K TOÁN
1.2.1 Khái nim v tính hu hiu ca h thng thông tin k toán
Hin nay không có khung lý thuyt hoàn chnh và nghiên cu nào đa đnh
ngha chính xác tính hu hiu ca HTTKT.
Có rt nhiu quan đim và tiêu chun khác nhau v tính hu hiu ca
HTTTKT. Chng hn, theo Otley (1980) HTTTK đc xem là hu hiu khi thông
tin cung cp bi chúng phc v cho nhng yêu cu nhiu hn ngi s dng h
thng yêu cu; hoc HTTTKT hu hiu khi h thng cung cp nhng thông tin tim
nng nh hng đn quá trình ra quyt đnh (Ivest et al., 1983). Mt vài nghiên cu
k toán ch ra rng hu hiu ca HTTTKT ph thuc vào cht lng đu ra ca h
thng thông tin cái mà có th thõa mãn đc yêu cu ca ngi s dng (Cameron

1986, Lewin and Minton 1986, Quinn and Rohrbaugh 1983, Deone and Mclean
14


1992, Kim 1989). Kim (1989) lp lun rng HTTTKT hu hiu da vào s nhn
thc v cht lng thông tin ca ngi s dng. Nói chung cht lng thông tin da
vào đ tin cy, hình thc báo cáo, kp thi và phù hp cho vic ra quyt đnh; hoc
Doll & Torkzadeh (1988) phát biu rng s thõa mãn ca ngi s dng là công c
đo lng tính hu hiu ca HTTKT. Phng pháp đo lng đu ra là: ni dung
thông tin, chính xác, đnh dng, d s dng, và kp thi.
Gelinas (1990) xem xét hu hiu ca HTTTKT nh mt thc đo s thành
công đ đáp ng các mc tiêu đã đc thit lp. S thành công ca vic thc hin
HTTTKT có th đc đnh ngha là áp dng mt cách có li cho khu vc quan tâm
ch yu ca t chc, đc s dng rng rãi bi mt hoc nhiu ngi s dng hài
lòng, và ci thin cht lng hot đng ca h . Hu hiu ca HTTTKT có th nhn
đc là cung cp thông tin qun lý đ h tr các quyt đnh có liên quan
(Flynn,1992). Xem xét các nghiên cu t nm 1987 đn 1999, đã có 57 nghiên cu
ch ra vn đ ca HTTTKT và ra quyt đnh (Sajady et al., 2008).
Các quan đim ca các nhà nhiên cu nc ngoài đc tóm tt thành bng
sau:
Bng 1.1 c tính ca HTTTKT hu hiu theo quan đim ca nhng
nhà nghiên cu nc ngoài

c tính
Gii thích
1.
Cung cp thông tin tim nng,
phù hp quá trình ra quyt đnh
- To điu kin, h tr quá trình ra
quyt đnh.

- Tng thêm cht lng ra quyt đnh.
2
Cung cp thông tin nhiu hn,
thõa mãn nhu cu ca ngi s
dng.
- Cung cp thông tin nhiu hn ngi s
dng yêu cu.
- Ni dung thông tin chính xác, đnh
dng, d s dng, và kp thi.
15


3
Da vào s nhn thc v cht
lng thông tin.
- Cht lng thông tin da vào đ tin
cy, hình thc báo cáo, kp thi và phù
hp cho vic ra quyt đnh.
- Thông tin thõa mãn yêu cu
4
Ci thin cht lng hot đng
- Tng li ích kinh t cho t chc
Ngun: tác gi tng hp
Các quan đim v tính hu hiu ca HTTTKT có s khác nhau và ch nhìn
nhn tính hu hiu ca HTTTKT  khía cnh ca nhà nghiên cu xem xét cha có
quan đim nào khái quát đc tt c các đc tính ca mt HTTTKT hu hiu mt
cách toàn din. Vì th đ có mt cái nhìn đy đ hn tác gi tng hp các quan
đim ca các nhà nghiên cu trc đâyv tính hu hiu ca HTTTKT: mt
HTTTKT hu hiu khi nó cung cp thông tin tin cy, kp thi, phù hp vic ra
quyt đnh, thõa mãn cho ngi s dng tùy thuc vào quan đim ca ngi s

dng hay cn đc xem xét trong bi cnh c th ca ngi s dng thông tin.
1.2.2 Các nghiên cu v tính hu hiu ca h thng thông tin k toán
Liên quan trc tip ti vn đ đa ra tiêu chí đánh giá tính hu hiu ca
HTTTKT các nghiên cu đã đc công b:
Nicolaou (2000), nghiên cu v mô hình tùy nghi v nhn thc tính hu hiu
ca HTTTKT, nghiên cu này kim tra nhng yêu cu v ngun lc cho s phi
hp và kim soát ca t chc cng nh chúng nh hng nh th nào đn mc đ
tích hp ca HTTTKT. Nhng yêu cu đó là tùy nghi trên mc đ ca loi hình t
chc, s ph thuc ln nhau ca thông tin gia các phân h, và s ph thuc trong
chia s thông tin ni b ln nhau và liên kt trao đi d liu đin t. S thích hp
hoc phù hp ca h thng tích hp vi nhng yêu cu đó là mt khái nim quan
trng nh hng đn đ tin cy v tính hu hiu ca HTTTKT. Kt qu nghiên cu
thc nghim đã ch ra rng, khi đa ra gi thuyt, h thng tích hp là nhân t quan
16


trng gii thích các bin trong nhn thc v tính hu hiu ca HTTTKT, đo lng
bng s thõa mãn ca ngi ra quyt đnh vi s chính xác và kim soát hu hiu
ca thông tin đu ra . nh hng ca h thng tích hp còn da trên yu t th hai
là nhn thc hu hiu ca HTTTKT, đc đo bng s hài lòng ca ngi ra quyt
đnh vi nhn thc cht lng ni dung thông tin trong kt qu đu ra ca h thng,
yu t này ít có ý ngha hn. Tuy nhiên nghiên cu này ch đnh ngha tính hu hiu
ca HTTTKT trong gii hn nhng nhn thc v nhng đc tính ca h thng và
không kim tra các ch tiêu v hiu qu hot đng.
Nm 2003, mt nghiên cu chuyên kho v mô hình đánh giá tính hu hiu
ca HTTTKT đc thc hin đ đo lng các ch s chung ca mt HTTTKT hu
hiu (Raupeliene et al., 2003). Vic đánh giá phc tp v tính hu hiu ca
HTTTKT đã đc thc hin t các khía cnh kinh t, k thut và xã hi. Các ch s,
phn ánh thuc tính ca HTTTKT có tm quan trng khác nhau và đc th hin
bng các phng pháp đnh lng và đnh tính. Mô hình đnh lng có th đc s

dng đ đánh giá các đc đim ca HTTTKT, xác đnh đc thi gian s dng , tin
bc và các đo lng đnh lng khác; mô hình đnh tính – dùng đ đánh giá các đc
đim, xác đnh bng đim s đánh giá ca chuyên gia. C th, đ đánh giá đim ca
kinh t và nht là các ch s k thut là s dng phng pháp quan sát trc tip và
các phng pháp tính toán. Các ch s xác đnh bng đo lng đnh lng nh tin
bc, thi gian, dung lng và khác.  đánh giá đim ca các ch s khác v xã hi
hc, s dng đánh giá ca chuyên gia và so sánh các phng pháp đo lng đnh
tính.  đánh giá tm quan trng ca các ch s là s dng phng pháp đánh giá
ca chuyên gia.  đánh giá tính khách quan ý kin ca các chuyên gia, nghiên cu
tính toán trung bình ca h s phù hp. Sau đó nhà nghiên cu thc hin phng
pháp phân tích đa tiêu chí đ tính ch s chung ca tính hu hiu ca HTTTKT bng
cách trn các ch s đnh lng và đnh tính, đ loi b tính ch quan ca chuyên
gia. T đó nghiên cu chuyên kho đã đa ra đc kt lun sau: (1) Hu hiu ca
HTTTKT có th đc coi là s dng thành công ca h thng, đm bo nhu cu ca
ngi s dng, (2) Phân tích đ tính toán mt ch s chung ca tính hu hiu ca