Cách mạng khoa học công nghệ trong lịch sử, nội dung và tác động của nó đến sự phát triển của xã hội

TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC

Hà nội, Ngày 24 Tháng 11 Năm 2014
Cách mạng khoa học công
nghệ trong lịch sử, nội dung và
tác động của nó đến sự phát
triển của xã hội
ĐỀ TÀI
Lớp : M13CQIS02-B (HTTT)
Các thành viên thưc hiện:
Đỗ Hoàng Đạt
Bùi Văn Đoàn
Nguyễn Hoàng Hà
Lê Việt Hải
Nguyễn Thị Hạt
Phan Thị Hoài
Phạm Gia Hùng
Nguyễn Thị Khuy
Phousavanh Phasaysitthideth
Giảng viên: Tiến sĩ Trần Thị Hạnh
NỘI DUNG CHÍNH
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.1 Giới thiệu chung
1.2 Nội dung các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
II. Tác động của cách mạng khoa học công nghệ đến xã hội
2.1 Cơ sở lý luận
2.2 Tác động của cách mạng KHCN đối với sự phát triển của xã hội
2.3 Ý nghĩa phương pháp luận và vận dụng vào Việt nam
Kết luận
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.1 Giới thiệu chung

Nhân loại đã trải qua ba cuộc cách mạng công nghệ.
+ Cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần nhất (thế kỷ
XVIII), bắt nguồn từ giai đoạn thay thế lao động thủ công
bằng lao động cơ giới,
+ Lần thứ hai (thế kỷ XIX) tiêu biểu là sản xuất điện năng và
nền sản xuất đại cơ giới và
+ Lần thứ ba, động lực chính là khoa học công nghệ, hình
thành từ giữa thế kỷ XX.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.1 Giới thiệu chung
Về tốc độ phát triển của khoa học - kỹ thuật cũng rất nhanh chóng: chu kỳ
thay thế sản phẩm ngày nay chỉ cần từ 3 - 5 năm, thay cho từ 15 - 20 năm
như trước đây.
Sự phát triển này đã làm xuất hiện những thuật ngữ mới như nghiên cứu
và triển khai, khoa học ứng dụng Khoa học - kỹ thuật không chỉ dừng ở
đó, mà còn có sự phát triển tiếp tục.
Trong những thập kỷ gần đây, nó đã có sự chuyển biến về chất, vì thế cách
mạng khoa học - kỹ thuật đã trở thành cách mạng khoa học - công nghệ
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
a. Giai đoạn thứ 1
Thực chất là một cuộc cách mạng về kỹ thuật
Cuộc cách này diễn ra trước hết ở nước Anh từ những năm 60 của thế kỷ
XVIII. Tiêu chí quan trọng nhất của cuộc cách mạng kỹ thuật lần này là
máy móc thay thế công cụ thủ công. Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
đã làm thay đổi vị hế của nước Anh, trở thành cường quốc kinh tế đứng
đầu thế giới, là công xưởng của thế giới
Nước Mỹ từ một nước kém phát triển do hậu quả của nhiều năm làm thuộc
địa, bị kìm hãm đã dần trở thành nước có vị thế cao trên thế giới
I . Cách mạng khoa học công nghệ

1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng
KHCN
a. Giai đoạn thứ 1
Cách mạng công nghiệp đã biến nước Nhật từ một nước nghèo
nàn, trong nước không đáp ứng đủ lương thực, nền kinh tế chỉ
dựa vào nông nghiệp là chính, tài nguyên thiên nhiên hạn chế,
… thành một nước có nền kinh tế phát triển. Nông sản không
chỉ đủ ăn mà còn có thể xuất khẩu.
Cuộc cách mạng lần thứ nhất này diễn ra trước hết từ lĩnh vực
công nghiệp nhẹ, trong ngành dệt sợi bông và nhanh chóng gặt
hái được nhiều thành tựu.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
a. Giai đoạn thứ 1
Điển hình như, năm 1733, một người thợ dệt tên phát minh ra thoi bay, có thể phóng đi
rất nhanh, giúp tăng năng suất dệt vải lên gấp nhiều lần.
Năm 1767, một người thợ mộc khác phát minh ra được một máy kéo sợi,
Năm 1769, máy kéo sợi đầu tiên chạy bằng sức nước mang tên Ác-rai đã ra đời.
Đến năm 1779, người thợ dệt Crôm-tơn đã tổng hợp ưu điểm của cả hai loại máy Gien-
ny và Ác-rai, cho ra đời một loại máy kéo sợi mới có tên là Mu-lơ (có nghĩa là “Con La”)
Năm 1785, một vị mục sư tên là Các-rai-tơ đã chế tạo ra chiếc máy dệt đầu tiên ở Anh,
đưa năng suất lên gấp 40 lần so với trước.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
a. Giai đoạn thứ 1
Năm 1784 Giêm-oát đã chế tạo ra máy hơi nước.Sự ra đời của máy hơi
nước đã tạo nên bước đột phá của cuộc cách mạng công nghiệp
Máy hơi nước đã nhanh chóng được ứng dụng trong ngành kéo sợi, rồi
ngành dệt. Từ công nghiệp nhẹ, máy hơi nước dần được sử dụng rộng rãi
trong các lĩnh vực công nghiệp nặng, như để chạy máy bơm nước hầm lò,

chạy máy đào hầm lò, máy vận chuyển bằng cáp treo, quạt gió… Máy hơi
nước còn tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực giao thông vận tải
Năm 1807, chiếc tàu thủy đầu tiên trên thế giới chạy bằng hơi nước có tên
là Phơn-tơn đã được phát minh. Năm 1814, Xti-phen-xơn đã chế tạo ra đầu
máy xe lửa….
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
a. Giai đoạn thứ 1
Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ nhất có tác động sâu sắc đến chủ nghĩa
tư bản.Trước hết, nó đã có tác dụng dọn sạch đường cho sự thống trị toàn diện của
chủ nghĩa tư bản. Những thành tựu của cuộc cách mạng này đều được ứng dụng vào
sản xuất, dẫn tới sự đột phá trong sản xuất, tạo nên một khối lượng của cải đồ sộ bằng
nhiều thế kỷ trước cộng lại, từ đó khẳng định ưu thế kinh tế của của chế độ tư bản
trước chế độ phong kiến.
Có thể nói, cách mạng công nghiệp làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt của thế giới cả
về chất lẫn về lượng
Ngày nay người ta vẫn thường nói đến cách mạng công nghiệp lần thứ nhất với cái
nhìn đầy cảm phục.thành quả và tác động mà nó đem lại cho xã hội thời kỳ đó nói
chung và cho nền kinh tế thế giới hiện nay nói riêng là không gì có thể phủ nhận
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
b. Giai đoạn thứ 2
Cuộc cách mạng công nghiệp lần hai (hay cách mạng khoa học kỹ thuật
lần II) nổ ra vào cuối thế kỷ XIX đến những thập niên đầu thế kỷ XX.
Cuộc cách mạng lần này được chuẩn bị bằng quá trình phát triển hàng trăm
năm của lực lượng sản xuất dựa trên cơ sở của nền sản xuất đại cơ khí và
bằng sự phát triển của khoa học gắn liền với kỹ thuật. Yếu tố quyết định
của cuộc cách mạng này là chuyển nền sản xuất trên cơ sở cơ khí sang nền
sản xuất điện- cơ khí và sang giai đoạn tự động hóa cục bộ trong sản xuất.
Nhờ đó, đã tạo ra những ngành mới có tính khoa học, biến khoa học trở

thành một ngành lao động đặc biệt.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
b. Giai đoạn thứ 2
Cuộc cách mạng công nghiệp lần hai (hay cách mạng khoa học kỹ thuật
lần II) nổ ra vào cuối thế kỷ XIX đến những thập niên đầu thế kỷ XX.
Cuộc cách mạng lần này được chuẩn bị bằng quá trình phát triển hàng trăm
năm của lực lượng sản xuất dựa trên cơ sở của nền sản xuất đại cơ khí và
bằng sự phát triển của khoa học gắn liền với kỹ thuật. Yếu tố quyết định
của cuộc cách mạng này là chuyển nền sản xuất trên cơ sở cơ khí sang nền
sản xuất điện- cơ khí và sang giai đoạn tự động hóa cục bộ trong sản xuất.
Nhờ đó, đã tạo ra những ngành mới có tính khoa học, biến khoa học trở
thành một ngành lao động đặc biệt.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
b. Giai đoạn thứ 2
Cuộc cách mạng công nghiệp lần hai (hay cách mạng khoa học kỹ thuật
lần II) nổ ra vào cuối thế kỷ XIX đến những thập niên đầu thế kỷ XX.
Cuộc cách mạng lần này được chuẩn bị bằng quá trình phát triển hàng trăm
năm của lực lượng sản xuất dựa trên cơ sở của nền sản xuất đại cơ khí và
bằng sự phát triển của khoa học gắn liền với kỹ thuật. Yếu tố quyết định
của cuộc cách mạng này là chuyển nền sản xuất trên cơ sở cơ khí sang nền
sản xuất điện- cơ khí và sang giai đoạn tự động hóa cục bộ trong sản xuất.
Nhờ đó, đã tạo ra những ngành mới có tính khoa học, biến khoa học trở
thành một ngành lao động đặc biệt.
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
c. Giai đoạn thứ 3
Tiêu chí chủ yếu của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lần
này là sự phát triển và áp dụng rộng rãi kỹ thuật nguyên tử và

điện tử, khoa học- công nghệ trở thành lực lượng sản xuất trực
tiếp, mở đầu thời đại tự động hóa toàn bộ.Và người ta gọi cuộc
cách mạng lần này là cuộc cách mạng khoa học công nghệ.
Bắt đầu từ nửa sau của thế kỷ XX, khoa học và công nghệ đã
phát triển như vũ bão.Những thành tựu khoa học công nghệ
kỳ diệu nhất so với các thời kỳ lịch sử trước đây của nhân loại
xuất hiện chủ yếu ở những thập kỷ cuối thế kỷ XX. Tri thức
của loài người qua mấy thập kỷ đó đã tăng gấp bội. Nguồn
gốc của sự phát triển mang tính đột phá này là hai phát minh
vĩ đại nhất của trí tuệ nhân loại ở nửa đầu thế kỷ XX:
I . Cách mạng khoa học công nghệ
1.2 Nội dung của các giai đoạn phát triển cách mạng KHCN
c. Giai đoạn thứ 3
Ở giai đoạn giao thời của hai thiên niên kỷ, loài người đã và đang được chứng kiến sự
bùng nổ của tri thức và thông tin, nhiều người gọi đó là cuộc cách mạng tri thức và cách
mạng thông tin, mà nét đặc trưng nổi bật nhất là sự ra đời của hệ thống công nghệ cao,
công nghệ thông tin đi liền với những khái niệm mới, tư duy mới, cách thức sản xuất
kinh doanh mới, tổ chức quản lý mới và những biến đổi sâu sắc trong nhiều mặt của đời
sống xã hội loài người.Các công nghệ cao - những cột trụ của nền kinh tế tri thức.
Sự hội tụ các công nghệ cao thành infonautic có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với
phát triển kinh tế tri thức, nó là tiền đề để các ngành nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ
theo kiểu truyền thống đều có thể chuyển thẳng thành các ngành kinh tế tri thức, chư
không phải chỉ có những ngành công nghệ cao mới là ngành kinh tế tri thức.
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
Những năm 60
của thế kỷ 18
Cuối thế kỷ 19
– đầu thế kỷ 20
Nửa sau

thế kỷ 20
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1
Nước Anh trở thành công xưởng của thế giới
Diễn ra trước hết ở lĩnh vực công nghiệp nhẹ
Máy móc thay thế công cụ thủ công
Cách mạng kỹ thuật, diễn ra trước hết ở Anh
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – PHÁT MINH
Một người thợ dệt tên là Giôn-cây đã phát minh
ra thoi bay, có thể phóng đi rất nhanh, giúp tăng
năng suất dệt vải lên gấp nhiều lần.
Năm
1733
Một người thợ mộc tên là Giêm-Hacgrivơ đã phát
minh ra được một máy kéo sợi, đặt tên máy là
Gien-ny (theo tên đứa con gái của ông).
Năm
1767
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – PHÁT MINH
Máy kéo sợi đầu tiên chạy bằng sức nước mang
tên Ác-rai đã ra đời.
Năm

1769
Người thợ dệt Crôm-tơn đã tổng hợp ưu điểm của
cả hai loại máy Gien-ny và Ác-rai, cho ra đời một
loại máy kéo sợi mới có tên là Mu-lơ.
Năm
1779
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – PHÁT MINH
Một vị mục sư tên là Các-rai-tơ đã chế tạo ra chiếc
máy dệt đầu tiên ở Anh, đưa năng suất lên gấp 40
lần so với trước.
Năm
1785
Giêm-oát đã chế tạo ra máy hơi nước. Sự ra đời
của máy hơi nước đã tạo nên bước đột phá của
cuộc cách mạng công nghiệp.
Năm
1784
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – TÁC ĐỘNG
Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã làm thay đổi vị thế
của nước Anh, trở thành cường quốc kinh tế đứng đầu thế
giới, là công xưởng của thế giới (năm 1848 sản lượng công
nghiệp Anh chiếm 45% tổng sản lượng công nghiệp thế giới),
nước Anh trở thành trung tâm thương mại và tài chính quốc
tế (năm 1870 khoảng 38% mức lưu chuyển hàng hoá qua
nước Anh).
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển

cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – TÁC ĐỘNG
Nước Mỹ từ một nước kém phát triển do hậu quả của nhiều
năm làm thuộc địa, bị kìm hãm đã dần trở thành nước có vị
thế cao trên thế giới. Giá trị sản phẩm dệt tăng từ 2,6 triệu
USD năm 1778 lên 68,6 triệu USD năm 1860 Luyện kim năm
1810 sản lượng là 33908 tấn, 1870: 68700 tấn, giao thông vận
tải cũng phát triển không ngừng đặc biệt là ngành đường sắt
1830: 36,8,km đến năm 1850: 14400km, cho tới 1860 con số
đó đã lên tới 49000km.
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
GIAI ĐOẠN 1 – TÁC ĐỘNG
Cách mạng công nghiệp đã biến nước Nhật từ một nước
nghèo nàn, trong nước không đáp ứng đủ lương thực, nền
kinh tế chỉ dựa vào nông nghiệp là chính, tài nguyên thiên
nhiên hạn chế,… thành một nước có nền kinh tế phát triển.
Nông sản không chỉ đủ ăn mà còn có thể xuất khẩu. Từ năm
1883 – 1913 sản lượng khai thác than tăng 8,2 lần từ 5,3
triệu tấn lên 21,3 triệu tấ, sản lượng đồng tăng 12,5 lần từ
5,3 lên 66,5 triệu tấn,…
1.2. Nội dung các giai đoạn phát triển
cách mạng KHCN
Ứng dụng
trong ngành
kéo sợi, dệt
Ứng dụng
trong công
nghiệp nặng,
giao thông

vận tải, luyện
kim, …
GIAI ĐOẠN 1 – TÁC ĐỘNG
MÁY HƠI
NƯỚC