B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
PHM HOÀNG HNH
GII PHÁP HOÀN THIN
HOT NG DUY TRÌ NGUN NHÂN LC
TI KHI VN PHÒNG CÔNG TY TNHH
MT THÀNH VIÊN DC SÀI GÒN
GIAI ON 2015 - 2017
LUN VN THC S KINH T
Thành ph H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
PHM HOÀNG HNH
GII PHÁP HOÀN THIN
HOT NG DUY TRÌ NGUN NHÂN LC
TI KHI VN PHÒNG CÔNG TY TNHH
MT THÀNH VIÊN DC SÀI GÒN
GIAI ON 2015-2017
Chuyên ngành: Qun tr Kinh doanh
Mã s : 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGUYN THANH VÂN
Thành ph H Chí Minh - Nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi. Các s liu thu thp
đc và kt qu nghiên cu trình bày trong đ tài là trung thc.
Các s liu, kt qu do tôi trc tip thu thp, thng kê và x lý. Các ngun
d liu khác đc s dng trong đ tài đu có ghi rõ ngun trích dn và xut x.
Thành ph H Chí Minh, ngày 13 tháng 11 nm 2014
Hc viên
Phm Hoàng Hnh
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu hot đng SXKD ca Sapharco giai đon 2011 - 6 tháng 2014
28
Bng 2.2: Phân tích c cu lao đng ca Vn phòng Công ty Sapharco (nm 2012
- 6 tháng 2014) 29
Bng 2.3: Thng kê tình trng ngh vic ca CBCNV ti Khi Vn phòng Công ty
Sapharco (nm 2012 - 6 tháng 2014) 31
Bng 2.4: Bng mô t mu kho sát 34
Bng 2.5: Bng đánh giá s b hot đng đánh giá kt qu thc hin công vic
38
Bng 2.6: Tin lng và Thu nhp bình quân ca ngi lao đng 47
Bng 2.7: KPI t l lng/tng thu nhp ti Khi Vn phòng Công ty 47
Bng 2.8: ánh giá s b hot đng phân phi thu nhp lng, thng và phúc li
48
Bng 2.9: ánh giá s b v môi trng làm vic 52
DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 1.1: Các hot đng ca duy trì ngun nhân lc 8
Hình 1.2: C cu h thng tr công trong các doanh nghip 14
Hình 2.1: S đ t chc Công ty TNHH MTV Dc Sài Gòn 27
DANH MC CH VIT TT
ATM Automated teller machine
BHYT Bo him y t
BHXH Bo him xã hi
CBCNV Cán b công nhân viên
CBQL Cán b qun lý
CBVC Cán b viên chc
ERP Oracle Phn mm qun tr doanh nghip tng th
HL Hp đng lao đng
GDP Good Distribution Practices - Thc hành tt phân phi thuc
GMP Good Manufacturing Pratice - Thc hành sn xut tt
GPP Good Pharmacy Practices - Thc hành tt qun lý nhà thuc
GSP Good Storage Practices - Thc hành tt bo qun thuc
KPI Key Performance Indicator - ch s đánh giá thc hin công
vic
QTNNL Qun tr ngun nhân lc
Sapharco Dc Sài Gòn
SPG Pharmacy Chui nhà thuc đt chun GPP ca Sapharco
SPSS Statistical Package for the Social Sciences
SXKD Sn xut kinh doanh
TNHH MTV Trách nhim hu hn mt thành viên
DANH MC PH LC
Ph lc 01: Danh sách chuyên gia và dàn bài tho lun vi chuyên gia
Ph lc 02: Phiu điu tra kho sát quan đim ca nhân viên v hot đng duy trì
ngun nhân lc ti Vn phòng Công ty TNHH MTV Dc Sài Gòn
Ph lc 03: Mã hóa thang đo
Ph lc 04: Thng kê mu kho sát
Ph lc 05: Xác đnh đ tin cy
Ph lc 06: Thng kê s b
1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
Ngun nhân lc là ngun lc quan trng quyt đnh s thành công và phát
trin bn vng ca doanh nghip. S thành công ca doanh nghip ph thuc rt
ln vào đi ng nhân viên, đc bit là nhng ngi tài nng. i ng nhân viên
gii giúp doanh nghip duy trì th cnh tranh và thm chí h là nhng ngi to ra
nhng đt bin cho s phát trin ca doanh nghip. Vì vy, doanh nghip không
ch quan tâm đn vic thu hút tài nng mà doanh nghip còn phi nhn mnh đn
các gii pháp nhm gi chân đi ng nhân viên gii, nht là trong tình hình cnh
tranh ngun nhân lc gay gt hin nay.
Làm sao đ gi chân nhân viên là mt vn đ thách thc đi vi các doanh
nghip. Xu hng chuyn vic ca nhân viên trong các công ty ngày càng gia tng
do nhng đ ngh hp dn t các công ty cnh tranh hoc do nhu cu ca nhân viên
cha đc tha mãn. c bit đi vi ngành dc phm, nhu cu v dc s, dc
tá, k thut viên… rt ln và không ngng tng lên. S thiu ht nhân lc ngành
dc ti các bnh vin và công ty dc phm trong nc càng tr nên trm trng
hn khi các công ty sn xut và cung ng thuc ca nc ngoài cng xác đnh rõ
chin lc xây dng thng hiu sn phm lâu dài ti Vit Nam. Các hãng thuc
ca nhiu quc gia đang thâm nhp th trng nc ta kèm theo nhu cu tuyn
dng, to ra c hi la chn phong phú cho các c nhân ngành dc. Do không
chu tác đng t các bin đng kinh t nhiu nh nhng ngành khác, dc phm, là
mt trong ba ngành có t l tng lng cao nht (hai ngành còn li là hàng tiêu dùng
và hóa cht) và là mt trong nhng ngành có t l ngh vic cao nht do s khan
him nhân lc gii.
Công ty Dc Sài Gòn là Công ty 100% vn nhà nc, do y ban nhân dân
thành ph H Chí Minh làm ch s hu, chuyn đi sang hình thc Công ty TNHH
mt thành viên t nm 2010. Khi chuyn đi hình thc, Công ty chu s tác đng,
chi phi ca Lut Doanh nghip, ca n
n kinh t th trng, phi cnh tranh khc
lit vi các loi hình doanh nghip khác cùng ngành ngh.
2
Giai đon t nm 2011 đn nm 2012, Công ty liên tc thua l, b máy t
chc thay đi. Tình trng cán b, công nhân viên, ngi lao đng ri b Công ty
ngày càng tng, làm sao đ gi chân nhân viên và lôi ḱo nhân viên li làm vic
cho Công ty nhm đáp ng nhu cu trc mt và mc tiêu phát trin lâu dài ca
Công ty đó chính là lí do tác gi chn đ tài “Gii pháp hoàn thin hot đng duy
trì ngun nhân lc ti Khi Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc
Sài Gòn giai đon 2015 - 2017”.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Phân tích thc trng, đánh giá và nhn xét v hot đng duy trì ngun nhân
lc ti Khi Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn.
- xut bin pháp hoàn thin hot đng duy trì ngun nhân lc ti Khi
Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn giai đon 2015 - 2017.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu là hot đng duy trì ngun nhân lc ti Khi Vn
phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn.
- i tng kho sát là các cán b công nhân viên, ngi lao đng ti Khi
Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn.
- Phm vi ca đ tài: tài nghiên cu hot đng duy trì ngun nhân lc ti
Khi Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn t đó đ ra nhng
gii pháp nhm hoàn thin hot đng duy trì ngun nhân lc ca Khi Vn phòng
Công ty giai đon 2015 - 2017.
Phn kho sát bng s dng bng câu hi đc thc hin vi quy mô khong
150 mu (Cán b, công nhân viên, ngi lao đng Khi Vn phòng Công ty
TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn, mt s cán b qun lý, tr Ban Tng Giám
đc). Ni dung điu tra là các hot đng: đánh giá nng lc thc hin công vic; tr
công lao đng; quan h lao đng ti Khi Vn phòng Công ty TNHH mt thành
viên Dc Sài Gòn.
3
4. Phng pháp nghiên cu
- Nghiên cu và tng hp các tài liu lý thuyt v hot đng duy trì ngun
nhân lc t đó tin hành thu thp có h thng các s liu liên quan ti đ tài.
- Thc hin điu tra phng vn nhm kho sát mc đ hài lòng ca CBCNV,
ngi lao đng vi chính sách duy trì ngun nhân lc ti Khi Vn phòng Công ty
TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn gm 2 bc:
Nghiên cu s b: s dng phng pháp đnh tính đ hoàn thin bng câu
hi.
Nghiên cu chính thc: s dng bng câu hi đ kho sát mc đ hài lòng v
chính sách duy trì ngun nhân lc t đó thng kê, phân tích mc đ hài lòng ca
CBCNV ngi lao đng đi vi chính sách duy trì ngun nhân lc ti Khi Vn
phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc Sài Gòn.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Kt qu nghiên cu cho các nhà qun lý bit đc thc trng ca hot đng
duy trì ngun nhân lc ca Khi Vn phòng Công ty TNHH mt thành viên Dc
Sài Gòn, t đó s cân nhc vic b sung thêm chính sách đ duy trì ngun nhân lc
ti Khi Vn phòng Công ty.
6. B cc ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho, ph lc lun vn gm 3
chng chính sau:
- Chng 1: C s lý lun v hot đng duy trì ngun nhân lc.
- Chng 2: Thc trng hot đng duy trì ngun nhân lc ti Khi Vn
phòng Công ty TNHH MTV D
c Sài Gòn.
- Chng 3: Gii pháp hoàn thin hot đng duy trì ngun nhân lc ti Khi
Vn phòng Công ty TNHH MTV Dc Sài Gòn.
4
Chng 1
C S LÝ LUN V HOT NG DUY TRÌ NGUN NHÂN LC
1.1. Khái quát v
Qu
n tr
ngu
n nhân l
c
1.1.1. Kh́i nim v qun tr ngun nhân lc
Ngun nhân lc ca mt t chc đc hình thành trên c s ca các cá
nhân có vai trò khác nhau và đc liên kt vi nhau theo nhng mc tiêu nht
đnh. Các nhân viên có đc đim cá nhân khác nhau, có tim nng phát trin, có
kh nng hình thành nhóm hi, các t chc công đoàn đ bo v quyn li ca h.
H có th đánh giá và đt câu hi đi vi các hot đng ca các cán b qun lý,
hành vi ca h có th thay đi ph thuc vào chính bn thân h hoc s tác đng
vào môi trng xung quanh. Do đó qun tr ngun nhân lc khó khn, phc tp
và chi phí đt đ hn qun tr các ngun lc khác (Trn Kim Dung, 2011).
Qun tr ngun nhân lc là h thng các trit lí, chính sách và hot đng chc
nng v thu hút, đào to - phát trin và duy trì con ngi ca mt t chc nhm đt
đc kt qu ti u cho c t chc ln nhân viên.
Theo mt cách nhìn khác , qun tr ngun nhân lc va là ngh thut va là
khoa hc làm cho nhng mong mun ca doanh nghip và m ong mun ca nhân
viên tng hp vi nhau c̀ng đt đn mc tiêu . Qun tr ngun nhân lc còn là
nhng hot đng mà ngi qun tr tin hành trin khai sp xp nhân lc nhm đt
đc các mc tiêu chin lc ca doanh nghi p; quy trình này gm các bc tuyn
dng, qun lý, tr lng, nâng cao hiu qu hot đng và sa thi nhân viên trong
doanh nghip.
1.1.2. Vai trò ca qun tr ngun nhân lc
Nghiên cu qun tr ngun nhân lc giúp các nhà qu n tr hc đt đc mc
đích, kt qu thông qua ngi khác. Giúp nhà qun tr bit cách giao dch vi ngi
khác, bit tìm ra ngôn ng chung v à bit cách nhy cm vi nhu cu ca nhân viên ,
bit cách đánh giá nhân viên chính xác, bit lôi ḱo nhân viên say mê vi công vic ,
tránh đc các sai lm trong tuyn chn s dng nhân viên , bit cách phi hp thc
hin mc tiêu ca t chc và mc tiêu ca các cá nhân , nâng cao hiu qu ca t
5
chc và dn dn c ó th đa chin lc con ngi tr thành mt b phn hu c
trong chin lc kinh doanh ca doanh nghip . Nh vy, v mt kinh t, qun tr
ngun nhân lc giúp cho doanh nghip khai thác các kh nng tim tàng, nâng cao
nng sut lao đng và cnh tranh ca doanh nghip v ngun nhân lc (Trn Kim
Dung, 2011).
V mt xã hi , qun tr ngun nhân lc th hin quan đim rt nhân bn v
quyn li ca ngi lao đng , đ cao v th và giá tr ca ngi lao đng , chú trng
gii quyt hài hòa mi quan h li ích gia t chc , doanh nghip và ngi lao
đng, góp phn làm gim bt mâu thun t bn - lao đng trong các doanh nghip.
1.1.3. Mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc
Qun tr ngun n hân lc nghiên cu các vn đ v qun tr con ngi trong
các t chc tm vi mô và có hai mc tiêu c bn:
- S dng có hiu qu ngun nhân lc nhm tng nng sut lao đng và nâng
cao tính hiu qu ca t chc.
- áp ng nhu cu ngày càng cao ca nhân viên , to điu kin cho nhân viên
đc phát huy ti đa các nng lc cá nhân, đc kích thích, đng viên nhiu nht ti
ni làm vic và trung thành, tn tâm vi doanh nghip (Trn Kim Dung, 2011)
1.1.4. Ćc chc nng c bn ca qun tr ngun nhân lc
Hot đng qun tr ngun nhân lc liên quan đn tt c các vn đ thuc v
quyn li, ngha v và trách nhim ca nhân viên nhm đt hiu qu cao cho c t
chc ln nhân viên. Trong thc tin, nhng hot đng này rt phong phú và rt khác
bit t̀y theo các đc đim v c cu t chc, công ngh k thut, nhân lc, tài
chính, trình đ phát trin ca các t chc. Hu ht các t chc đu phi thc hin
các hot đng c bn nh: Xác đnh nhu cu nhân viên, lp k hoch tuyn dng, b
trí nhân viên, khen thng k lut nhân viên, tr công…
Qun tr ngun nhân lc có ba nhóm chc nng c bn:
• Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc.
Nhóm chc nng này chú trng vn đ đm bo có đ s lng nhân viên
vi các phm cht phù hp ca doanh nghip. có th tuyn đc đúng ngi
6
đúng vic, trc ht doanh nghip phi cn c vào k hoch sn xut, kinh doanh và
thc trng s dng nhân viên trong doanh nghip nhm xác đnh nhng công vic
nào cn tuyn thêm ngi. Thc hin phân tích công vic s cho bit doanh nghip
cn tuyn thêm bao nhiêu ngi và yêu cu tiêu chun đt ra đi vi các ng viên là
nh th nào. Nhóm chc nng tuyn dng thng có các hot đng nh: d báo và
hoch đnh ngun nhân lc, phân tích công vic, phng vn, trc nghim, thu thp,
lu gi và x lý các thông tin v ngun lc ca doanh nghip.
• Nhóm chc nng đào to, phát trin.
Nhóm chc nng này chú trng đn vic nâng cao nng lc ca nhân viên,
đm bo nhân viên trong doanh nghip có các k nng, trình đ lành ngh cn thit
đ hoàn thành tt công vic đc giao và to điu kin cho nhân viên đc phát
trin ti đa các nng lc cá nhân. Nhóm chc nng này thng thc hin các hot
đng nh hng nghip, hun luyn, đào to k nng thc hành cho công nhân; bi
dng nâng cao trình đ lành ngh và cp nht kin thc qun lý, k thut công
ngh cho cán b qun lý và cán b chuyên môn nghip v.
• Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc.
Nhóm chc nng này chú trng đn vic duy trì và s dng có hiu qu
ngun nhân lc trong doanh nghip; kích thích, đng viên nhân viên và duy trì, phát
trin các mi quan h lao đng tt đp trong doanh nghip.
Giao cho nhân viên nhng công vic mang tính thách thc cao, cho nhân
viên bit s đánh giá ca cán b lãnh đo v mc đ hoàn thành công vic ca nhân
viên đi vi hot đng ca doanh nghip; tr lng cao và công bng, kp thi khen
thng các cá nhân có sáng kin, ci tin k thut, có đóng góp làm tng hiu qu
kinh doanh, uy tín ca doanh nghip; hoàn thin môi trng làm vic và các mi
quan h công vic … là nhng bin pháp hu hiu đ thu hút và duy trì đc đi
ng lao đng cho doanh nghip (Trn Kim Dung, 2011).
7
1.2. C s ĺ lun v duy tr̀ ngun nhân lc
1.2.1. Kh́i qút v duy tr̀ ngun nhân lc
Duy trì ngun nhân lc nói chung là tìm mi cách đ gi chân nhân viên và
lôi ḱo nhân viên li làm vic cho doanh nghip nhm đáp ng nhu cu trc mt
và mc tiêu phát trin lâu dài ca doanh nghip , là điu kin quyt đnh đ các t
chc có th đng vng và thng li trong môi trng cnh tranh.
1.2.2. Ti sao phi duy tr̀ ngun nhân lc?
Bt k doanh nghip nào cng cn phi duy trì ngun nhân lc vì:
- Công vic không đc hoàn thành theo đúng d kin do nhân viên b vic.
- Nng sut và hiu qu làm vic b gim sút do tâm lý bt an và mt lòng tin.
- Chi phí tuyn dng và đào to ngi thay th tng lên.
Do vy:
Doanh nghip không ch thu hút mà còn phi to đng lc và gi chân các
nhân viên có nng lc. Tuy nhiên, không phi trong mi trng hp chúng ta đu có
th gi chân đc nhân viên bi vì:
- Vic nhân viên chuyn đi môi trng làm vic , đc bit đi vi nhân viên
gii là mt h qu tt yu ca s phát trin kinh t . Chúng ta không th tìm cách
ngn h li mà cn phi hn ch t l nhân viên b vic mc có th chp nhn
đc đi vi tình hình hin ti ca doanh nghip.
- Tình hình th trng lao đng hin nay cho thy doanh nghip cn phi
nhn ra rng hu nh nhân viên , đc bit là nhân viên gii chn la doanh nghip
hn là doanh nghip chn la h , và tin lng không ph i lúc nào cng là yu t
duy nht đ thu hút nhân viên gii hay khin h quyt đnh li làm vic lâu dài .
1.2.3. Hot đng duy tr̀ ngun nhân lc
Theo Trn Kim Dung (2013), nhng vn đ quan trng nht cn áp dng đ
có th duy trì hiu qu đi ng lao đng là đánh giá nng lc thc hin công vic
ca nhân viên, tr công lao đng và quan h lao đng.
8
Hình 1.1: Các hot đng ca duy trì ngun nhân lc
1.2.3.1. ánh giá nng lc thc hin công vic ca nhân viên
a. Khái nim:
ánh giá nhân viên hay còn gi là đánh giá hiu qu làm vic ca nhân viên
là quy trình đã đc chun hóa đ thu thp thông tin t các cp bc qun lý v hành
đng và ng x trong chuyên môn nghip v ca toàn b nhân s.
Các nhà qun tr thng gp phi khó khn trong vic đánh giá và so sánh
nng lc thc hin công vic ca các nhân viên khác nhau, nht là nhng nhân viên
hng lng theo thi gian. Vì:
- Trong nhiu doanh nghip không có tiêu chun mu v đánh giá nng lc
thc hin ca nhân viên.
- Nhng tiêu chun mu nu có cng chung chung không rõ ràng.
- Trên nhng góc đ khác nhau vic đánh giá các ch tiêu cng có quan đim
khác nhau.
Vic đánh giá không chính xác v nhân viên gây ra nhng hu qu:
- Gây thc mc hiu lm trong nhân viên mi khi cn bình bu khen thng,
tuyn chn, hay x́t nâng lng.
- Không đng viên khuyn khích nhân viên tích cc phn đu vn lên, t
rèn luyn đ hoàn thành tt hn nhim v đc giao.
b. Mc tiêu đánh giá nhân viên:
- Mc tiêu hành chính: Kt qu ca vic đánh giá nhân viên đc s dng đ
ra các quyt đnh nhân s liên quan đn cá nhân nh: tng lng, đ bt, sa thi,
hoc to c hi đào to và phát trin.
Tr công lao đng
Quan h lao đng
Duy trì ngun
nhân lc
ánh giá nng lc thc hin
công vic
9
- Các mc tiêu phát trin: Kt qu ca vic đánh giá nhân viên đc d̀ng đ
cung cp các thông tin ngc cho nhân viên v hiu qu công vic ca h. Vic
cung cp thông tin ngc này nhm cng c các hành vi lao đng trong mong mun
ca nhân viên, hng dn và khuyn khích vic ci thin thái đ và tác phong làm
vic.
- Mc tiêu điu hành: Trong trng hp này, kt qu đánh giá đc d̀ng đ
điu hành cht lng ca lc lng lao đng chung và đánh giá hiu qu ca các
hot đng qun lý nhân lc nh: tuyn chn nhân viên, hun luyn, phát trin, tr
lng theo hiu qu.
c. Trình t thc hin đánh giá nng lc thc hin công vic.
Các doanh nghip thng áp dng nhiu cách đánh giá khác nhau. Tuy nhiên
phn ln các doanh nghip thng thc hin đánh giá theo trình t sau:
Bc 1: Xác đnh các yêu cu c bn cn đánh giá
Bc 2: La chn phng pháp đánh giá thích hp.
Bc 3: Hun luyn các nhà lãnh đo và nhng ngi làm công tác đánh giá
v k nng đánh giá thc hin công vic ca nhân viên.
Bc 4: Tho lun vi nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá.
Bc 5: Thc hin đánh giá theo tiêu chun mu trong thc hin công vic.
Bc 6: Tho lun vi nhân viên v kt qu đánh giá.
Bc 7: Xác đnh mc tiêu và kt qu mi cho nhân viên.
d. H thng đánh giá v c bn phi đm bo các yêu cu sau đây:
- tin cy: H thng đánh giá hiu qu công vic phi đa ra đc vic xp
loi hiu qu theo thi gian và do nhng ngi đánh giá khác nhau. Ngha là theo
thi gian nhng ngi đánh giá khác nhau s cho kt qu không quá khác bit vi
mt đi tng cn đánh giá. iu này đòi hi mt s rõ ràng trong các tiêu thc,
tiêu chí đ đánh giá.
- Giá tr: H thng đánh giá nhân viên cn phi đánh giá chính xác hiu qu
làm vic ca nhân viên. iu này đòi hi phi hn ch đn mc ti thiu nhng sai
lm trong đánh giá nhân viên.
10
- Tính nhy: H thng đánh giá hiu qu làm vic ca nhân viên phi có kh
nng phân bit mt cách chính xác mc đ khác nhau ca hiu qu cá nhân ca
nhân viên (cho mc đích hành chính) và cung cp nhng thông tin đc bit v các
cá nhân (cho mc đích phát trin).
- Tính chp nhn đc và tính công bng: H thng đánh giá nhân viên phi
đc gii qun lý chp nhn sao cho h cm thy thun li khi ra các quyt đnh
da trên kt qu ca vic đánh giá.
H thng đánh giá nhân viên d chp nhn hn đi vi các nhà qun lý và
nhân viên nu h nhn thy h thng đó công bng. Tính công bng trong đánh giá
luôn là mi quan tâm ca mi nhân s trong h thng ca t chc.
S nhn thc ca các nhà qun lý và nhân viên v s công bng v mt th
tc ca quá trình đánh giá nhân viên s đc nhn mnh khi h thy rng:
Nhng nhân viên b nh hng bi kt qu / quyt đnh ca quá trình đó có
mt vài đóng góp vào chính quá trình đó. Ngha là h cng đc tham gia xây dng
các tiêu chí đánh giá bn thân h.
Các nhà qun lý s dng các s liu chính xác đ xác đnh mc đ hiu qu
làm vic ca nhân viên.
Các nhà qun lý đánh giá mi nhân viên theo c̀ng mt cách thc.
Các nhân viên có phng tin đ chng li nhng quyt đnh đa ra t nhng
th tc mà h cho là không công bng.
- Tính thc t:
H thng đánh giá nhân viên cn phi d s dng đ các nhà qun lý s dng
chúng. iu này đòi hi trên thc t các phng tin đánh giá phi đn gin, d
hiu và d s dng không ch đi vi ngi qun lý mà ngay c vi ngi lao đng.
- nh hng:
Các quyt đnh nhân s cn da mt cách chính xác vào đim đánh giá, nu
không ý ngha hay nh hng ca vic tin hành đánh giá hiu qu làm vic ca
nhân viên s b mt hoàn toàn.
e. Các phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic
11
Phng pháp đánh giá có th chia làm 3 nhóm:
ánh giá theo phm cht:
- u đim: R khi xây dng; d s dng; có các thông tin c th v các
phm cht ca nhân viên.
- Nhc đim: Không rõ ràng, rt d có sai lch khi đánh giá; d thiên v;
khó xác đnh phm cht nào là tt nht cho công vic; hng vào cá nhân hn là
bn thân kt qu công vic; không hu ích cho t vn vi ngi lao đng; không
hu ích cho vic trao phn thng; không hu ích cho vic đ bt.
ánh giá theo hành vi:
- u đim: S dng các yu t thc hin c th; d chp nhn cho ngi
lao đng và nhng ngi thc hin tuyt ho; rt hu ích cho vic cung cp các
thông tin phn hi; là công bng cho các quyt đnh khen thng và đ bt.
- Nhc đim: Có th rt tn ḱm thi gian đ xây dng và thc hin; có
th rt tn ḱm đ phát trin; có nhng tim nng ca sai lch khi cho đim.
ánh giá theo kt qu công vic:
- u đim: Rõ ràng v tiêu chun đánh giá; loi tr bt yu t ch quan và
thiên v; to ra s linh hot; d chp nhn cho ngi lao đng và nhng ngi
thc hin tuyt ho; gn vic thc hin nhim v ca cá nhân vi mc tiêu ca t
chc; rt tt cho các quyt đnh khen thng và đ bt.
- Nhc đim: Rt tn thi gian đ xây dng và thc hin; chy theo kt
qu có th bng mi cách; không khuyn khích s hp tác; có th s dng các
tiêu chí không tính đn các điu kin thc hin nhim v.
V cách thc hin so sánh đ đánh giá cng có 2 phng pháp:
So sánh tng đi:
- u đim: Buc ngi đánh giá phi tìm ra s khác bit v kt qu gia
các nhân viên thông qua vic xp hng h.
- Nhc đim: Không rõ khong cách khác bit; không cung cp các thông
tin tuyt đi v u nhc đim ca nhân viên.
So sánh tuyt đi:
12
- u đim: Có th so sánh các cá nhân gia các nhóm; thông tin phn hi
c th và hu ích; tránh các mâu thun trc tip gia nhân viên.
- Nhc đim: Xu hng bình quân hóa; khó xác đnh các mc chun.
1.2.3.2. Tr công lao đng
a. Khái nim
Bn cht ca tin lng là giá c sc lao đng đc hình thành trên c s giá
tr sc lao đng. Tin lng có nhng chc nng sau đây:
- Chc nng thc đo giá tr sc lao đng : Tin lng biu th giá c sc lao
đng có ngha là nó là thc đo đ xác đnh mc tin công các loi lao đng, là cn
c đ thuê mn lao đng , là c s đ xác đnh đn giá sn phm .
- Chc nng tái sn xut sc lao đng: Thu nhp ca ngi lao đng di
hình thc tin lng đc s dng mt phn đáng k vào vic tái sn xut gin đn
sc lao đng mà h đã b ra trong quá trình lao đng nhm mc đích duy trì nng
lc làm vic lâu dài và có hiu qu cho quá trình sau. Tin lng ca ngi lao
đng là ngun sng ch yu không ch ca ngi lao đng mà còn phi đm bo
cuc sng ca các thành viên trong gia đình h. Nh vy tin lng cn phi bo
đm cho nhu cu tái sn xut m rng c v chiu sâu ln chiu rng sc lao đng.
- Chc nng kích thích: Tr lng mt cách hp lý và khoa hc s là đòn by
quan trng hu ích nhm kích thích ngi lao đng làm vic mt cách hiu qu.
- Chc nng tích ly: Tin lng tr cho ngi lao đng phi đm bo duy trì
đc cuc sng hàng ngày trong thi gian làm vic và còn d phòng cho cuc sng
lâu dài khi h ht kh nng lao đng hay gp ri ro.
Liên quan đn tin lng Vit nam còn có mt s khái nim nh: Tin
lng (dng ý ch lng c bn), ph cp, tin thng và phúc li.
Tin lng c bn đc tr c đnh cho ngi lao đng do đã thc hin các
trách nhim công vic c th. Lng c bn đc tính theo thi gian làm vic
(gi, ngày, tháng, nm) hoc theo đn giá sn phm và không bao gm các khon
đc tr thêm nh lng ngoài gi, lng khuyn khích… Lng c bn thng
đc ghi trong hp đng lao đng. Tin lng c bn thng đc xác đnh trên
13
c s mc đ phc tp ca công vic, điu kin làm vic, trình đ nng lc ca
ngi lao đng và giá th trng.
Trong khu vc Nhà nc Tin lng c bn đc xác đnh nh sau:
Tin lng c bn = Tin lng ti thiu * H s lng
Tin lng ti thiu: Là tin lng tr cho lao đng gin đn nht trong
điu kin bình thng ca xã hi. Tin lng ti thiu đc pháp lut bo v.
Tin lng ti thiu có nhng đc trng c bn sau đây:
+ c xác đnh ng vi trình đ lao đng gin đn nht.
+ Tng ng vi cng đ lao đng nh nhàng nht trong điu kin lao
đng bình thng.
+ m bo nhu cu tiêu d̀ng mc đ ti thiu cn thit.
+ Tng ng vi giá t liu sinh hot ch yu v̀ng có mc giá trung
bình.
Tin lng ti thiu là c s là nn tng đ xác đnh mc lng tr cho các
loi lao đng khác. Nó còn là công c đ nhà nc qun lý và kim tra vic trao
đi mua bán sc lao đng. Tin lng ti thiu còn nhm điu tit thu nhp gia
các thành phn kinh t. Tin lng ti thiu còn đc d̀ng làm cn c đ tính các
mc lng cho các loi lao đng khác, thc hin chính sách BHXH và tính tr cp
xã hi.
Ph cp là tin tr công ngi lao đng ngoài tin lng c bn. Nó b
sung cho lng c bn, b̀ đp cho ngi lao đng khi h phi làm vic trong
nhng điu kin không n đnh hoc không thun li mà cha đc tính đn khi
xác đnh lng c bn nh ph cp đc hi, nguy him, làm vic ngoài gi… Tin
ph cp có ý ngha kích thích ngi lao đng thc hin tt công vic trong nhng
điu kin khó khn, phc tp hn bình thng.
Tin thng là mt loi kích thích vt cht vi tác dng rt tích cc đi vi
ngi lao đng trong vic phn đu thc hin công vic tt hn. Thng có rt
nhiu loi. Trong thc t các t chc, doanh nghip có th áp dng mt s hoc tt
c các loi thng sau đây: Thng nng sut, cht lng; thng tit kim;
14
thng sáng kin; thng theo kt qu hot đng kinh doanh chung ca doanh
nghip; thng tìm ni cung ng, tiêu th, ký kt đc hp đng mi; thng
đm bo ngày công; thng v lòng trung thành, tn tâm vi doanh nghip.
Các loi phúc li mà ngi lao đng đc hng rt đa dng và ph thuc
vào nhiu yu t khác nhau nh quy đnh ca Chính ph, tp quán trong nhân dân,
mc đ phát trin kinh t, kh nng tài chính và các yu t, hoàn cnh c th ca
doanh nghip. Phúc li th hin s quan tâm ca doanh nghip đn đi sng ca
ngi lao đng, có tác dng kích thích nhân viên trung thành, gn bó vi doanh
nghip. D̀ cng v cao hay thp, hoàn thành tt công vic hay ch mc đ
bình thng, có trình đ lành ngh cao hay thp đã là nhân viên trong doanh
nghip thì đu đc hng phúc li. Phúc li ca doanh nghip gm có: Bo him
xã hi và bo him y t; hu trí; ngh ph́p; ngh l; n tra do doanh nghip đài
th; tr cp ca doanh nghip cho các nhân viên đông con hoc có hoàn cnh khó
khn; quà tng ca doanh nghip cho nhân viên vào các dp sinh nht, ci hi,
mng th cha m nhân viên… Các khon tin bo him xã hi, tin hu trí, tin
lng khi ngh ph́p, ngh l thng đc tính theo quy đnh ca Chính ph và
theo mc lng ca ngi lao đng.
Hình 1.2: C cu h thng tr công trong các doanh nghip
(Ngun: Trn Kim Dung, 2011)
C cu h
thng tr
công
Thù lao
phi vt
cht
Thù lao
vt cht
Ph cp lng
Tin thng
Phúc li
Công vic thú v
C hi thng tin
iu kin làm vic
Lng c bn
15
b. Các yu t nh hng đn tin lng
Có th chia các yu t nh hng đn tin lng làm 4 nhóm nh sau:
b.1. Nhóm các yu t thuc v bn thân công vic:
- S phc tp ca công vic: Các công vic phc tp đòi hi trình đ và k
nng cao mi có kh nng gii quyt đc s buc phi tr lng cao. S phc
tp ca công vic đc phn ánh qua các khía cnh sau đây:
+ Yêu cu v trình đ hc vn và đào to.
+ Yêu cu các k nng cn thit đ hoàn thành công vic.
+ Các phm cht cá nhân cn có.
+ Trách nhim đi vi công vic.
- Tm quan trng ca công vic: Phn ánh giá tr ca công vic. Các công
vic có tm quan trng cao s có nh hng mnh m đn hiu qu hot đng ca
t chc.
- iu kin đ thc hin công vic. Các điu kin khó khn nguy him
đng nhiên s đc hng mc lng cao hn so vi điu kin bình thng. S
phân bit đó đ b̀ đp nhng tn hao sc lc và tinh thn cho ngi lao đng
cng nh đng viên h bn vng vi công vic.
b.2. Nhóm các yu t thuc v bn thân nhân viên:
- Trình đ lành ngh ca ngi lao đng.
- Kinh nghim ca bn thân ngi lao đng.
Kinh nghim đc coi nh mt trong nhng yu t quan trng nh hng
đn lng bng ca cá nhân. Hu ht các c quan t chc trên th gii đu da
vào yu t này đ tuyn chn và tr lng.
- Mc hoàn thành công vic.
Thu nhp tin lng ca mi ngi còn ph thuc vào mc hoàn thành
công vic ca h. Cho d̀ nng lc là nh nhau nhng nu mc đ hoàn thành
công vic là khác nhau thì tin lng phi khác nhau. ó cng là s phn ánh tt
yu ca tính công bng trong chính sách tin lng
- Thâm niên công tác.
16
Ngày nay trong nhiu t chc yu t thâm niên có th không phi là mt
yu t quyt đnh cho vic tng lng. Thâm niên ch là mt trong nhng yu t
giúp cho đ bt, thng tin nhân viên.
- S trung thành. Nhng ngi trung thành vi t chc là nhng ngi gn
bó làm vic lâu dài vi t chc. Tr lng cho s trung thành s khuyn khích
nhân viên lòng tn ty tn tâm vì s phát trin ca t chc. S trung thành và
thâm niên có mi quan h vi nhau nhng có th phn ánh nhng giá tr khác
nhau. Các t chc ca ngi Hoa đ cao các giá tr trung thành còn ngi Nht
đ cao giá tr thâm niên trong tr lng.
- Tim nng ca nhân viên.
Nhng ngi có tim nng là nhng ngi cha có kh nng thc hin
nhng công vic khó ngay, nhng trong tng lai h có tim nng thc hin đc
nhng vic đó. Tr lng cho nhng tim nng đc coi nh đu t cho tng lai
giúp cho vic gi chân và phát trin tài nng cho tim nng ca tng lai .Có th
có nhng ngi tr tui đc tr lng cao bi vì h có tim nng tr thành
nhng nhà qun tr cp cao trong tng lai.
b.3. Nhóm các yu t thuc v môi trng Công ty
- Chính sách tin lng ca Công ty
- Kh nng tài chính ca Công ty
- Nng sut lao đng
b.4. Nhóm các yu t thuc v môi trng xã hi
- Tình hình cung cp sc lao đng trên th trng
- Mc sng trung bình ca dân c
- Tình hình giá c sinh hot
- Sc mua ca công chúng
- Công đoàn, xã hi
- Nn kinh t
- Lut pháp
Khi xây dng h thng tin lng ngi ta có xu hng trc tiên da vào
17
công vic sau đó s dng các yêu cu v k nng và kt qu làm vic đ xác đnh
mc lng cho mi nhân viên:
Cn c vào kt qu
làm vic
Cn c vào công vic
Cn c vào k nng
Ngha là da vào kt qu
làm vic ca nhân viên đ
tr lng.
Da vào tm quan trng
ca công vic mà nhân viên
đm nhn đ tr lng.
Doanh nghip tr lng
cho nhân viên theo nng
lc ca h ch không theo
tên công vic.
u đim:
- Thúc đy nhân viên quan
tâm đn kt qu công vic
- Nhân viên quan tâm đn
nâng cao trình đ k nng,
kinh nghim đ hoàn thành
kt qu tt hn
u đim :
- Nhân viên hng đn các
công vic có t
m quan
trng cao hn.
u đim:
- Thúc đy nhân viên nâng
cao trình đ KH-
KT, rèn
luyn các k nng.
Nhc:
- Hi chng: Ch làm
nhng công vic đc tr
lng.
- nh hng đn tinh thn
hp tác
- Khó khn trong đánh giá
kt qu
- Cng th
ng và không
tha mãn v công vic
Nhc:
- Không xem xét bn cht
công vic và các vn đ dc
thù ca công vic
- Quá trình xác đnh mc
lng c đnh có tính ch
quan.
- Khó áp dng gi
i pháp
này khi các bn mô t công
vic không c th
- Có xu h
ng máy móc
quan liêu
- V trí cha là kt qu, đa
v cha phi là s đóng góp
Nhc:
- Mt s nhân viên có th
có k nng cao nhng
cha chc h đã hoàn
thành tt công vic (Kin
thc, k nng cha hn là
kt qu)
- Khó khn trong vic xác
đnh chính xác đâu là k
nng quan trng (Kin
thc, k nng nào)
- Khó khn trong đánh giá
mc đ kin thc k nng.
c. Mc tiêu ca chính sách lng
Ngày nay, t chc nào cng mun to ra đc đi ng nhân viên gii và
duy trì đi ng nhân viên này. Duy trì đi ng nhân viên gii có th đc thc
hin bng nhiu gii pháp khác nhau, nhng vai trò ca tin lng là ht sc đáng
18
k.
- Kích thích đng viên nhân viên nâng cao nng sut lao đng
- Kim soát đc chi phí.
Chi phí lao đng chim mt t l khá ln trong tng chi phí ca mt t
chc, nên chúng s nh hng trc tip đn giá c hàng hóa, dch v mà t chc
đó cung ng cho xã hi. Chi phí lao đng phi đc xác đnh mc cho ph́p t
chc đó tng ti đa hiu sut ca mình trong sn xut hàng hóa và dch v. Ngha
là vn bo đm kh nng cnh tranh ca hàng hóa và dch v v mt giá c.
Trong thc t các doanh nghip kinh doanh phi gim thiu chi phí lao
đng và các chi phí khác đ có th làm cho sn phm ca mình có giá cnh tranh.
Ngi lao đng ngc li luôn mun ti u hóa sc mua ca đng lng.
- áp ng các yêu cu lut pháp
Quc gia nào cng d̀ng lut pháp đ can thip vào tin lng vi mc
đích bo v li ích cho ngi lao đng và cân bng các mi quan h trong xã hi.
iu này buc các nhà qun tr khi xây dng chính sách tin lng phi tuân th
các quy đnh ca lut pháp liên quan đn t chc tin lng. Các vn đ mà nhà
làm lng phi tính đn góc đ lut pháp có th là: sut lng ti thiu, gi làm
vic bình quân trong tun, các ch đ phúc li bt buc… ôi khi nhng ràng
buc v lut pháp đã cn tr nhng c gng ca doanh nghip nhm vào các mc
tiêu c th trong các chính sách tin lng.
Các mc tiêu cng là nhng tiêu chun đ đi chiu đánh giá s thành
công ca h thng tin lng đó.
d. Các yêu cu c bn ca chính sách tin lng
- Tr lng cho nhân viên phi theo mc thng lng bình đng.
Yêu cu này đòi hi tin lng phi bình đng cho lao đng nam và n,
không đc phân bit gii tính, chng tc hay tôn giáo.
- Tr lng phi bo đm s công bng (trong ni b và công bng vi bên
ngoài).
Nh vy vi công vic nh nhau, thì tin lng phi bng nhau. Công vic