B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ TH PHNG
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNGăI VI
H NGHÈO TI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
VIT NAM CHI NHÁNH TNH KON TUM
LUNăVNăTHC S KINH T
TP. H CHÍ MINH ậ NMă2014
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM
VÕ TH PHNG
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNGăI VI
H NGHÈO TI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
VIT NAM CHI NHÁNH TNH KON TUM
Chuyên ngành : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
Mã s : 60340201
LUNăVNăTHC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. LÊ TH THANH HÀ
TP. H CHÍ MINH ậ NMă2014
LI CMăN
hoàn thành lun vn nƠy, đu tiên tôi xin đc bày t lòng bit n chơn
thành và sâu sc đn TS. Lê Th Thanh HƠ đƣ hng dn khoa hc cho tôi trong sut
quá trình nghiên cu đ hoàn thành lun vn cùng các Thy Cô đƣ tham gia ging dy,
h tr nghiên cu thuc Trng đi hc Kinh t Thành ph H Chí Minh. Th hai, tôi
xin cm n Giám đc Ngân hàng chính sách xã hi tnh Kon Tum, cùng tt c các anh,
ch đang công tác ti ngơn hƠng vì đƣ luôn giúp đ, to mi điu kin đ tôi hoàn thành
lun vn. Cui cùng xin đc gi li cm n đn gia đình, bn bè, đng nghip ca tôi
đƣ luôn đng viên vƠ giúp đ tôi trong sut quá trình hoàn thành lun vn. Xin chân
thành cm n.
Tác gi lun vn
Võ Th Phng
LIăCAMăOAN
Tôi tên Võ Th Phng lƠ hc viên lp Cao hc Ngân hàng ngày 2 khóa 22. Tôi
xin cam đoan đ tài lun vn thc s “Gii pháp nâng cao hiu qu tín dng đi vi
h nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi Vit Nam chi nhánh tnh Kon Tum” là
công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu trong lun vn nƠy hoƠn toƠn trung
thc vƠ cha đc công b trong bt k công trình nào khác.
Tác gi lun vn
Võ Th Phng
MC LC
TRANG BÌA PH
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC HÌNH-BNG BIU- BIUă
PHN M U
CHNGă1.
TNG QUAN V HIU QU TÍN DNGăI VI H NGHÈO 1
1.1. C s lý lun chung v đói nghèo 1
1.1.1. Khái nim nghèo đói 1
1.1.2. Chun nghèo 2
1.2. Tín dng đi vi h nghèo 3
1.2.1. Khái nim v tín dng vi mô 4
1.2.2. T chc tài chính vi mô 4
1.2.3. Vai trò ca tín dng vi mô đi vi h nghèo 7
1.3. Hiu qu tín dng đi vi h nghèo 8
1.3.1. Khái nim hiu qu tín dng đi vi h nghèo 8
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng đi vi h nghèo 9
1.3.2.1. Hiu qu kinh t 9
1.3.2.2. Hiu qu xã hi 11
1.3.3. S cn thit phi nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo 11
1.4. Kinh nghim quc t trong vic nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo và
bài hc cho Vit Nam 12
1.4.1. Kinh nghim quc t trong vic nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo 13
1.4.1.1. Mô hình tín dng vi mô ti Bangladesh 13
1.4.1.2. Bank Rakyat Indonesia (BRI) 14
1.4.1.3. Swayam Krishi Sangam (SKS) n 15
1.4.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 15
1.5. Mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn hiu qu tín dng đi vi h
nghèo có vay vn tín dng 17
1.5.1. Tóm lc các nghiên cu trc đơy 17
1.5.2. Gii thiu mô hình nghiên cu 20
1.5.2.1. Các nhân t nh hng đn xác sut thoát nghèo k vng 20
1.5.2.2. Mô hình nghiên cu đ ngh 24
KT LUN CHNGă1 27
CHNGă2.
THC TRNG HIU QU TÍN DNGă I VI H NGHÈO TI NGÂN
HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI TNH KON TUM 28
2.1. Khái quát v tình hình kinh t - xã hi tnh Kon Tum 28
2.1.1. Khái quát v tình hình kinh t - xã hi tnh Kon Tum 28
2.1.2. Thc trng đói nghèo ti tnh Kon Tum 29
2.1.3. Ch trng ca tnh Kon Tum v xóa đói gim nghèo 32
2.2. Khái quát v Ngân hàng chính sách xã hi chi nhánh tnh Kon Tum 33
2.3. Thc trng hot đng tín dng h nghèo ca Ngân hàng chính sách xã hi tnh
Kon Tum 34
2.3.1. V ngun vn 34
2.3.2. V s dng vn 36
2.4. ánh giá hiu qu tín dng đi vi h nghèo ca Ngân hàng chính sách xã hi chi
nhánh Kon Tum 41
2.4.1. Hiu qu qun lý vn vay trong chng trình tín dng h nghèo ca
NHCSXH tnh Kon Tum 41
2.4.2. Hiu qu kinh t xã hi ca chng trình tín dng h nghèo ca NHCSXH
tnh Kon Tum 43
2.5. Kt qu kim đnh mô hình nghiên cu nhân t nh hng đn hiu qu tín dng
đi vi h nghèo có vay vn tín dng 47
2.5.1. Mô t cuc nghiên cu 47
2.5.2. Quy mô mu 47
2.5.3. Phng pháp thu thp d liu 47
2.5.4. D liu nghiên cu 48
2.5.5. Lc trích kt qu nghiên cu 48
2.5.1.1. Mô t mu nghiên cu 48
2.5.1.2. Kt qu hi quy 49
2.6. Tn ti và nguyên nhân ca nhng tn ti 50
2.6.1. Nhng tn ti trong vic nâng cao hiu qu tín dng h nghèo 50
2.6.2. Nguyên nhân ca nhng tn ti 52
2.6.2.1. Nguyên nhân ch quan t phía NHCSXH tnh Kon Tum 52
2.6.2.2. Nguyên nhân khách quan 53
KT LUNăCHNGă2 59
CHNGă3. 56
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNGăI VI H NGHÈO TI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI TNH KON TUM 56
3.1. C s xây dng gii pháp nâng cao hiu qu tín dng trong công tác xóa đói gim
nghèo ti NHCSXH chi nhánh Kon Tum đn nm 2020 56
3.1.1. nh hng phát trin Ngân hàng chính sách xã hi ca Chính ph 56
3.1.2. nh hng hot đng ca Ngân hàng chính sách xã hi tnh Kon Tum 56
3.1.3. Quan đim cho vay ca Ngân hàng chính sách xã hi 57
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu tín dng h nghèo ti ngân hàng chính sách xã hi
tnh Kon Tum 58
3.2.1. Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý vn vay 58
3.2.1.1. Gii pháp v huy đng ngun vn 58
3.2.1.2. V qun lý ngun vn tín dng u đƣi 59
3.2.1.3. Gii pháp v c ch cho vay 60
3.2.1.4. Hoàn thin quy trình và th tc vay vn 61
3.2.1.5. y mnh công tác đƠo to 62
3.2.1.6. Tng cng h thng kim tra, giám sát 63
3.2.1.7. Tuyên truyn ph bin các chng trình tín dng u đƣi đn h nghèo 65
3.2.1.8. Quan tâm đn nhu cu vay vn ca các h đng bào dân tc thiu s 65
3.2.2. Gii pháp nâng cao kh nng h thoát nghèo nh ngun vn tín dng 66
3.2.2.1. To vic làm phi nông nghip 66
3.2.2.2. Gim quy mô h và s ngi sng ph thuc thông qua các chng trình
k hoch hóa gia đình 67
3.2.2.3. S nm đi hc ca ch h 67
3.2.2.4. S tin vay và thi hn vay vn 67
3.3. Kin ngh 68
3.3.1. i vi NHCSXH Vit Nam 68
3.3.2. i vi NHCSXH chi nhánh tnh Kon Tum 69
3.3.3. i vi chính quyn đa phng 70
3.3.4. i vi hi, đoƠn th các cp 73
KT LUNăCHNGă3. 74
KT LUN 75
GII HN CAă TÀIăVÀăHNG NGHIÊN CU TIP THEO 76
DANH MC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CA TÁC GI
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
T vit tt
Cm t ting Vit
Cm t ting Anh
AGRIBANK
Ngân hàng nông nghip và phát trin nông
thôn
Vietnam Bank for
Agriculture and
Rural Development
CEP
Qu h tr vn cho ngi nghèo t to vic
làm
CT-XH
Chính tr - xã hi
FSS
Tính bn vng tài chính
Financial self-
Sustainability
HSSV
Hc sinh sinh viên
HQT
Hi đng qun tr
HSSV
Hc sinh sinh viên
NHCSXH
Ngân hàng chính sách xã hi
Vietnam Bank for
Social Policies
NHTM
Ngơn hƠng thng mi
NHNN
Ngơn hƠng nhƠ nc
QTDND
Qu tín dng nhân dân
QTDNDTW
Qu tín dng nhơn dơn trung ng
SXKD
Sn xut kinh doanh
TCVM
Tài chính vi mô
TYM
Qu tình thng ậ Hi Liên hip ph n
I love you fund
TCTCVM
T chc tài chính vi mô
TCTDVM
T chc tín dng vi mô
TCTCNT
T chc tài chính nông thôn
TYM
Qu tình thng ậ Hi Liên hip ph n
TK&VV
Tit kim và vay vn
OSS
Tính bn vng hot đng
Operational self-
Sustainability
PGD
Phòng giao dch
XGN
Xóa đói gim nghèo
DANH MC CÁC HÌNH- BNG BIU- BIUă
TT
Mc lc
Ni dung bng
Trang
1
Bng 1.1
Các đn v cung cp dch v tài chính vi mô
6
2
Hình 1.1
Mô hình nghiên cu đ ngh
24
3
Bng 1.2.
Gii thích các bin trong mô hình
25
4
Bng 2.1
Chun nghèo ca Vit Nam qua các giai đon t
1993 đn nay
30
5
Bng 2.2.
Nguyên nhân nghèo ca h gia đình nm 2013 ca tnh
Kon Tum
31
6
Bng 2.3
Tng trng ngun vn qua các nm t 2008 -2013
34
7
Biu đ 2.1
Tng trng ngun vn qua các nm t 2008-2013
35
8
Bng 2.4
Tng trng d n qua các nm 2008 ậ 2013
36
9
Biu đ 2.2
Tng trng d n qua các nm giai đon 2008-2013
38
10
Bng 2.5
Phân loi d n cho vay theo đn v y thác và
NHCSXH trc tip qun lý
39
11
Bng 2.5
D n cho vay h nghèo ca chi nhánh giai đon 2008-
2013
42
11
Biu đ 2.3
T trng d n ca các đoƠn th
40
12
Bng 2.6
ánh giá ca h nghèo v các yu t ca chính sách cho
vay ti NHCSXH tnh Kon Tum
42
13
Bng 2.7
Kt qu điu tra, kho sát v tng s h có s ci thin v
cuc sng, s h đƣ chuyn bin v nhn thc, cách thc
lƠm n t ngun vn tín dng 2008-2013
43
14
Biu đ 2.4
Tng s h có s ci thin v cuc sng, s h đƣ chuyn
bin v nhn thc, cách thc lƠm n t ngun vn tín
dng 2008-2013
44
18
Bng 2.8
Mong mun ca các h v các khon vay trong tng lai
t NHCSXH so vi hin ti
45
19
Bng 2.9
Kt qu so sánh thu nhp, chi tiêu và tit kim ca h vay
so vi trc khi cho vay
46
12
Bng 2.10
Gii tính ca ngi đc phng vn
48
13
Bng 2.11
tui ca ngi đc phng vn
44
i
PHN M U
1. t vnăđ
Mt trong nhng vn đ liên quan đn công tác xóa đói gim nghèo là vn.
nhiu nc trên th gii, mô hình tài chính vi mô đc coi là mt công c hu hiu
trong công cuc xóa đói gim nghèo. Nhiu nhà chính tr vƠ chuyên môn đu nht
trí cho rng phát trin nn tài chính quy mô nh đƣ tr giúp đc lc cho hot đng
xóa đói, gim nghèo đt hiu qu đi vi nhiu quc gia trên th (Sengupta và
Aubuchon, 2008). Nó đc công nhn rng rãi rng vic cung cp ngi nghèo vi
các dch v tài chính hiu qu giúp h đ xóa đói gim nghèo. S dng d liu t
cuc điu tra chung ca Ngân hàng Th gii và Vin Phát trin Bangladesh,
Khandker (2001) đƣ nghiên cu tác đng ca tài chính vi mô trong vic xóa đói
gim nghèo và cho rng tài chính vi mô có th tng mc tiêu th, thu nhp và giá
tr ròng. Simanowitz (2002) đƣ tin hành mt nghiên cu v các d án tài chính vi
mô n và nói rng ba phn t ca phúc li kinh t xã hi ca ngi nghèo đƣ
đc ci thin nhiu t các d án tài chính vi mô. Chính vì l đó chng trình xóa
đói gim nghèo t các khon tín dng u đƣi là mt trong nhng gii pháp quan
trng hƠng đu ca chin lc phát trin kinh t xã hi trên đa bàn tnh Kon Tum.
Tuy nhiên trong quá trình cho vay h nghèo thi gian qua ni lên vn đ là hiu
qu vn tín dng còn thp, quy mô tín dng cha ln, hiu qu xóa đói gim nghèo
còn cha cao, hot đng ca ngân hàng chính sách xã hi cha thc s bn vng,
ngi dân vn còn khó tip cn ngun vn vay. Trong bi cnh đó, đ tài “Gii
pháp nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo ti Ngân hàng chính sách xã
hi Vit Nam chi nhánh tnh Kon Tum” đc chn la đ nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu
2.1. Mc tiêu chung: ánh giá hiu qu kinh t xã hi ngun vn tín dng đi
vi h nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi tnh Kon Tum trên hai phng din.
Th nht, đánh giá hiu qu qun lý vn vay ti ngân hàng. Th hai, đánh giá hiu
qu kinh t xã hi th hin qua ch tiêu: s h nghèo đc vay vn, s h nghèo
thoát nghèo, tác đng ca vn vay đn kh nng thoát nghèo. Nhân din vƠ đo
ii
lng các nhân t nh hng đn kh nng thoát nghèo ca h bên cnh ngun vn
tín dng. Cn c đ xut gii pháp nâng cao hiu qu tín dng h nghèo v phía
kinh t xã hi.
2.2. Mc tiêu c th
- H thng c s lý lun v đói nghèo, tín dng đi vi ngi nghèo. Tng kt
kinh nghim quc t trong vic nâng cao hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo.
- ánh giá thc trng hiu qu tín dng đi vi h nghèo ti Ngân hàng chính
sách xã hi tnh Kon Tum giai đon 2008 ậ 2013.
- xut gii pháp nhm nâng cao hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo ti
NHCSXH Vit Nam chi nhánh tnh Kon Tum.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
3.1.ăiătng nghiên cu: Hiu qu tín dng đi vi h nghèo
3.2. Không gian: a bàn tnh Kon Tum
3.3. Thi gian: T nm 2008-2013.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu: thng kê, mô t, nghiên cu đnh tính kt hp nghiên
cu đnh lng.
Nghiên cu đnh tính: Tho lun nhóm nhm điu chnh các bin trong
mô hình nghiên cu cho phù hp vi đc đim ca đa bàn.
Nghiên cu đnh lng: Thu thp các s liu cn thit đ kim đnh mô
nghiên cu đƣ xơy dng thông qua phn mm STATA.
5.ăụănghaăthc tin
Bài nghiên cu cung cp thông tin và nhng lun c khoa hc đ các nhà qun
tr ngân hàng hiu rõ v các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng tín dng đi
vi ngi nghèo ti chính ngân hàng mình, t đó đa ra nhng chính sách, bin pháp
c th nhm nâng cao hiu qu tín dng nói riêng và nâng cao cht lng hot đng
nói riêng, đóng góp vƠo công cuc xóa đói gim nghèo, phát trin kinh t trên đa bàn
tnh.
iii
6. Ni dung nghiên cu
A. Phn m đu
B. Phn ni dung và kt qu nghiên cu
Chng 1: Tng quan v hiu qu tín dng đi vi h nghèo
Chng 2: Thc trng hiu qu tín dng đi vi h nghèo ti ngân hàng chính
sách xã hi tnh Kon Tum
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo ti ngân
hàng chính sách xã hi tnh Kon Tum
C. Phn kt lun và hng nghiên cu tip theo
1
CHNG 1.
TNG QUAN V HIU QU TÍN DNGăI VI H NGHÈO
1.1.ăCăs lý lun chung v đóiănghèo
1.1.1. Khái nimănghèoăđói
Hin nay, có rt nhiu khái nim khác nhau v nghèo tùy theo quan đim, mc
đích nghiên cu ca mi tác gi và mc tiêu nhm gii quyt vn đ đói nghèo, da
trên bn cht mi quan h gia con ngi vi con ngi, con ngi vi xã hi, quan
đim ca Chính ph, ca các đnh ch quc t nh Ngơn hƠng th gii, Qu tin t
quc t hay Liên hip quc v các khía cnh khác nhau ca đói nghèo. “Khái nim
nghèo đc bin đi theo thi gian. Trc đơy, nghèo vn thng đc xem là ch
liên quan đn thu nhp, ngƠy nay nó đc nhìn nhn nh mt khái nim đa cp bt
ngun và gn cht vi chính tr, đa lý, lch s, vn hóa vƠ các đc đim xã hi.
nhng nc đang phát trin, nghèo rt ph bin vƠ đc biu hin nhng vn đ
nh đói, thiu đt và ngun sinh k, chính sách tái phân b không hiu qu, tht
nghip, mù ch, dch bnh, thiu dch v y t vƠ nc sch an toàn. nhng nc
phát trin, nghèo đc th hin di dng loi tr khi xã hi, tht nghip gia tng vƠ
lng thp” (Wolfgang Benedek, 2006, trang 13)
Liên Hip Quc đƣ đnh ngha nghèo nh sau: “c trng bi tình trng thiu
thn nghiêm trng các nhu cu c bn ca con ngi, bao gm thc phm, nc
ung an toàn, công trình v sinh, y t, ch , giáo dc và thông tin. Nó ph thuc
không ch vào thu nhp mà còn tip cn vi các dch v” (UN, 1995, trang 57).
phc v cho công tác nghiên cu và thc hin chính sách xóa đói gim nghèo
ca Vit Nam, theo Chin lc xóa đói gim nghèo nm 2002
1
Vit Nam tha nhn
đnh ngha chung v đói nghèo ti Hi ngh chng đói nghèo khu vc Châu Á ậ Thái
Bình Dng do ESCAP
2
t chc ti Bng Cc ậ Thái Lan tháng 9/1993: Nghèo là
tình trng mt b phn dân c không đc hng và tha mãn các nhu cu c bn
ca con ngi, mà nhng nhu cu này đc xã hi tha nhn tùy theo trình đ phát
trin kinh t - xã hi và phong tc, tp quán ca đa phng”.(Phùng c Tùng,
2000; Nguyn Th Hoa, 2009; Giang Thanh Long, 2009)
1
Chin lc toàn din v tng trng vƠ xóa đói gim nghèo đc Th tng Chính ph Vit Nam phê duyt ti
Vn bn s 2685/VPCP-QHQT, ngƠy 21 tháng 6 nm 2002
2
Economic and Social Commission for Asia and Pacific: y ban kinh t xã hi Chơu Á vƠ Thái Bình Dng
2
ói lƠ tình trng ca mt b phn dơn c nghèo có mc sng di mc ti thiu,
không đm bo nhu cu vt cht đ duy trì cuc sng. Tình trng con ngi n không
đ no, không đ nng lng ti thiu cn thit đ duy trì s sng hƠng ngƠy do đó
không đ sc đ lao đng và tái sn xut sc lao đng (Nguyn Th Hoa, 2009). H
đói: “lƠ h cm không đ n, áo không đ mc, con cái tht hc, m đau không có
tin cha tr, nhà rách nát”
3
.
ói nghèo lƠ tng hp khái nim đói vƠ khái nim nghèo: ói vƠ nghèo thng
gn cht vi nhau, nhng mc đ gay gt khác nhau. ói có mc đ gay gt cao hn,
cn thit phi xóa và có kh nng phi xóa. Còn nghèo, mc đ thp hn vƠ khó xóa
hn, ch có th xóa dn nghèo tuyt đi, còn nghèo tng đi ch có th gim dn. Vì
vy, đ gii quyt đói nghèo, ta thng dùng cm t “Xóa đói gim nghèo”.
1.1.2. Chun nghèo
Tính đn nay trên th gii có hai phng pháp c bn đ xác đnh chun nghèo,
đó lƠ phng pháp da trên nhu cu chi tiêu ca con ngi đ bo đm mc sng ti
thiu ca mt con ngi vƠ phng pháp da vào thu nhp đ bo đm mc sng ti
thiu. Tuy nhiên, chun nghèo không phi là mt đi lng c đnh mà nó luôn bin
đng theo thi gian và không gian, tùy thuc vƠo trình đ phát trin kinh t - xã hi
và phong tc tp quán ca tng quc gia. T nm 1985, Ngơn hƠng th gii xem thu
nhp 1USD/ngƠy/ngi đ tha mãn nhu cu sng ti thiu nh lƠ chun tng quát
cho nghèo đói toƠn cu (WB, 2004). Khi đánh giá theo sc mua tng đng (PPP)
4
ca đng tin ni đa so vi đô la M, chun nghèo 1993 có hiu lc t Chng trình
So sánh quc t, chun nghèo quc t đƣ đc đánh giá li. Áp dng nguyên tc
tng t và s dng các thit lp ban đu ca chun nghèo quc gia, các chun nghèo
tng đng nh 1993, PPP xác đnh đc lƠ 1,08 $/ngƠy/ngi (hoc 32,74$/mt
tháng/ngi) theo giá c nm 1993. Chun này là trung bình ca 10 chun nghèo đói
thp nht trong cùng mt tp hp ca các nc s dng (Ravallion, Datt, and Van de
3
Chng trình quc gia xóa đói gim nghèo giai đon 1998-2000 đc Chính ph phê duyt theo Quyt đnh s
133/1998/Q-TTg ngƠy 23 tháng 7 nm 1998.
4
PPP (Purchasing Power parity) là mt lý thuyt kinh t và k thut đc s dng đ xác đnh tng đi giá tr
ca đng tin, c tính s lng điu chnh cn thit v t giá hi đoái gia các nc đ trao đi tng đng
(hoc ngang) mi tin t ca sc mua. S tin cn thit đ mua các hàng hóa và dch v hai nc, và s dng
đ tính toán mt t giá hi đoái ngm nc ngoài. Mt khon tin nh vy, có sc mua tng t các quc gia
khác.
3
Walle, 1991). Kt qu đánh giá li này ln đu tiên đc công b trong Báo cáo Phát
trin th gii: Tn công nghèo đói (WB, 2000) vƠ ch s Phát trin Th gii (2001).
Nhng ch s Phát trin Th gii b sung nm 2008 đƣ cung cp các c tính chun
nghèo đói toƠn cu, mt đánh giá đu tiên ca Ngân hàng Th gii lƠ “1 đô
la/ngƠy/ngi” chun nghèo t nm 1999. Chun nghèo quc t đƣ đc đánh giá li
lƠ 1,25/ngƠy/ngi, bng cách s dng d liu mi trên sc mua tng đng (PPP),
đc s dng bi Chng trình So sánh Quc t, và thit lp mt cuc điu tra
5
m
rng v thu nhp và chi tiêu ca h gia đình. Các đo lng mi v mc đ và chiu
sâu ca đói nghèo đc kho sát 115 quc gia phát trin, cùng vi các phép đo v
nghèo da trên chun nghèo quc gia ca h.
Chun nghèo 1,25 $/ngày thc hin nm 2005 thay th cho chun nghèo
1,08$/ngƠy theo giá nm 1993. Thng đc mô t nh “1 đô la/ngƠy/ngi” hay
“1,08 đôla/ngƠy/ngi” đƣ đc chp nhn rng rƣi nh lƠ tiêu chun quc t đi vi
nghèo tuyt đi vƠ đc thành lp đu tiên ca các Mc tiêu Phát trin Thiên nên k
6
.
Mc tiêu này kêu gi xóa b nghèo cùng cc vƠ đt ra mt mc tiêu gim mt na,
gia nm 1990 vƠ 2015, t l ngi có thu nhp di 1 USD mt ngày. Chun nghèo
mi duy trì cùng mt tiêu chun nghèo tuyt đi đin hình ca các nc nghèo nht
trên th gii, nhng cp nht s dng mi nht thông tin v chi phí sinh hot các
nc đang phát trin.
Tuy nhiên, hu ht nhng ngi đƣ thoát khi đói nghèo cùng cc vn còn rt
nghèo theo các tiêu chun ca nn kinh t có thu nhp trung bình. Chun nghèo trung
bình cho các nc đang phát trin trong nm 2005 lƠ 2,00 $/ngƠy/ngi. (Worldbank,
2008). Các nc Châu Âu là 4,00$/ngƠy/ngi, các nc công nghip phát trin là
14,4$/ngƠy/ngi (Báo cáo Chính ph v chun nghèo giai đon 2006-2010, 2005).
1.2. Tín dng đi vi h nghèo
Tín dng đi vi h nghèo là các khon tín dng ch dành riêng cho nhng h
nghèo, có sc lao đng nhng thiu vn đ phát trin sn xut trong mt thi gian
5
chuyn đi giá tr danh ngha ca chun nghèo đc đo bng tin t khác nhau cho mt đn v ph bin
trong tính toán, Ngân hàng Th gii s dng sc mua tng đng (PPPs) t nm 2005 ca Chng trình So
sánh Quc t, đƣ kho sát giá 146 quc gia.
6
Còn gi là Mc tiêu Thiên niên k là 8 mc tiêu đc 189 quc gia thành viên Liên hp quc nht trí phn đu
đt đc vƠo nm 2015. Nhng mc tiêu này (gi tt là MDGs t ting anh: Millennium Development Goals)
đc ghi trong bn Tuyên ngôn Thiên niên k ca Liên hp quc ti Hi ngh thng đnh Thiên niên k din ra
t ngƠy 6 đn ngƠy 8 tháng 9 nm 2000 ti tr s i hi đng Liên hp quc New York, M.
4
nht đnh phi hoàn tr s tin gc vƠ lƣi, còn đc gi là tín dng vi mô ( Ngc
Tân, 2012).
1.2.1. Khái nim v tín dng vi mô
Tín dng vi mô là nhng khon vay nh, rt nh do các ngân hàng hoc mt t
chc nƠo đó cung cp cho ngi nghèo. Mc đích lƠ giúp h có th tham gia hot
đng sn xut hay tin hành kinh doanh. M rng ra là toàn b nhng hình thc tín
dng u đƣi cho ngi nghèo. (J.Ledgerwood,1991).
Tín dng vi mô thng dùng cho cá nhơn vay vƠ h gia đình vay không cn tƠi
sn th chp hoc thông qua vic cho vay theo nhóm. Ngi nghèo cng nh tt c
mi ngi cn vn vay đ sn xut, tích ly tƠi sn, bình n tiêu dùng, vƠ t bo v
mình trc các ri ro da trên nhóm vay. Chính vì vy, tín dng vi mô đc bit quan
trng trong công tác xoá đói gim nghèo (Nguyn Th Hi Yn, 2008).
Theo J.Ledgerwood (1991), “Tín dng dƠnh cho ngi nghèo là mt phng
pháp phát trin kinh t nhm mang li li ích cho dơn c có thu nhp thp ”.
1.2.2. T chc tài chính vi mô
Mt cách đn gin nht, t chc tài chính vi mô là t chc cung cp vn vay
nh cho nhng ngi có thu nhp thp. a s các t chc cp tín dng vi mô là t
chc tài chính. Tuy nhiên, nhiu t chc phi chính ph cng cung cp các khon tín
dng vi mô tuy nhiên bn thân h không phi là t chc tài chính. Xét t lnh vc hot
đng, chúng ta có th xem các t chc phi chính ph là các t chc tài chính vi mô vì
h tham gia vào hot đng cung cp tƠi chính cho ngi nghèo. Tng t nh vy,
mt s ngơn hƠng thng mi cung cp dch v tín dng vi mô cng đc gi là t
chc tài chính vi mô ngay c khi ch mt phn rt nh trong tài sn ca h đc huy
đng cho mc đích cung cp dch v tín dng vi mô (Nguyn Th Hi Yn, 2008).
NgoƠi ra cng có các t chc khác tham gia vào hot đng tín dng vi mô và
đóng mt vai trò nht đnh trong lnh vc nƠy. ó lƠ các trung gian tƠi chính da vào
cng đng, nh liên minh tín dng, các hip hi nhà hot đng trên c s hi viên.
Mt s loi hình t chc tài chính vi mô khác do các nhà kinh doanh hoc chính quyn
đa phng qun lỦ thng có quy mô khách hàng ln so vi các t chc phi chính
ph và là mt b phn trong khu vc tài chính chính thc. Mc dù loi hình tín dng vi
mô này không tip cn đc sâu ti nhng ngi nghèo nh các t chc phi chính
5
ph, nhng nhiu ngi nghèo đƣ tip cn vn các t chc này vi nhiu mc đ
khác nhau các nc khác nhau.
Hin nay Vit Nam có hƠng trm t chc cung cp dch v tƠi chính vi mô
thuc ba khu vc: khu vc chính thc, khu vc bán chính thc vƠ khu vc phi chính
thc. H thng chính thc gm qu tín dng nhơn dơn, Ngơn hƠng Chính sách Xƣ hi,
NHNo&PTNT. Khu vc bán chính thc gm các t chc phi chính ph trong vƠ ngoƠi
nc vƠ chng trình ca các t chc xƣ hi. Khu vc phi chính thc lƠ các nhóm cho
vay tng h di hình thc phng, hi, thm chí cho vay nng lƣi (Nguyn Th Hoa,
2009). Có ba quan đim khác nhau v TCTCVM: Quan đim th nht cho rng,
TCTCVM bao gm tt c các t chc cung cp dch v TCVM, k c ngơn hƠng, hp
tác xƣ tƠi chính, TCTC quy mô nh bán chính thc vƠ chính thc. Quan đim th hai
ch tp trung vƠo các TCTC quy mô nh, k c chính thc vƠ bán chính thc. Quan
đim th ba cho rng TCTCVM “là loi hình t chc tín dng ch yu thc hin mt
s hot đng ngân hàng nhm đáp ng nhu cu ca các cá nhân, h gia đình có thu
nhp thp và doanh nghip siêu nh” (theo Lut TCTCD,2010, điu 4 khon 5). Danh
sách các đn v cung cp dch v TCVM theo nhóm đc lit kê trong bng 1.1.
6
Bng 1.1:ăCácăđnăv cung cp dch v tài chính vi mô
Khu vc chính thc
Khu vc bán chính thc
Khu vc phi chính thc
- Các ngơn hƠng thng
mi, đu t, tit kim, phát
trin
- Các ngân hàng phc v
nông thôn
- Các ngân hàng theo
mô hình hp tác xã.
- Các t chc phi ngân
hàng khác
- Các công ty tài chính
- Các t chc tit kim
theo hp đng, Qu
hu trí
- Các công ty bo him
- Các th trng (th trng
c phiu, trái phiu)
- Các t chc tài chính vi
mô chính thc đng kỦ
theo lut
TCTD
- Các hp tác xã tín dng và
tit kim
- Các hip hi tín dng
- Các ngân hàng nhân
dơn không đng kỦ chính thc
là TCTD
- Các ngân hàng hp tác xã.
- Các qu tit kim to vic
làm
- Các ngân hàng làng xã
không đng kỦ chính thc là
TCTD
- Các d án phát trin, các t
chc phi chính ph cung cp
dch v tài chính vi mô
- Các nhóm tng h
- Các hip hi tit kim
- Các hip hi tín dng, tit
kim quay vòng và bin th
ca nó.
- Các công ty tƠi chính, đu
t phi chính thc
- Nhng ngi cho vay cá
nhơn thng mi:
(vi d: ngi cho vay nng
lai); vƠ phi thng mi (h
hàng, bn bè, hàng xóm…)
- Các thng gia vƠ ch
hiu
hu vc chính thc Khu vc bán chính thc Khu vc phi chính thc
(Ngun: Legerwood, 2013)
26 - NHÓM CÔNG TÁC TÀI CHÍNH VI MÔ VIT NAM
Các đn v thuc khu vc chính thc đc Chính ph y quyn và phi tuân
theo các quy đnh và s kim soát ca ngƠnh ngơn hƠng. Các đn v bán chính thc tuy
không phi tuơn theo các quy đnh ca hot đng ngơn hƠng nhng li do các c quan
chính ph cp giy phép hot đng và chu s giám sát ca các c quan nƠy, còn các
trung gian tài chính phi chính thc hot đng ngoƠi quy đnh và kim soát ca Chính
7
ph. Tuy vy, s lng ngơn hƠng thng mi tham gia vào th trng tài chính vi mô
thng không nhiu do yêu cu v quy mô và chi phí. Ti mt s quc gia đang phát
trin, mt s ngơn hƠng thng mi liên kt vi các TCTCVM khác cung cp mt s
dch v cho khu vc nông thôn hoc cung cp dch v cho chính TCTCVM nh đm
nhn mt phn trong nghip v tín dng, chuyn tin, gi tin, t vn và qun lý h.
Các ngơn hƠng nƠy đc gi là ngân hàng liên kt.
1.2.3. Vai trò ca tín dng vi mô đi vi h nghèo
V khía cnh kinh t, thông qua quá trình cung cp các tín dng vi mô thc hin
các chc nng quan trng lƠ (i) huy đng tit kim, (ii) tái phân b tit kim cho đu
t, vƠ (iii) to điu kin thun li cho trao đi thng mi hàng hóa và dch v, tr
thành mt công c đc lc đ gim nghèo đói vƠ tng thu nhp. V khía cnh xã hi,
tài chính vi mô to ra c hi cho ngi nghèo tip cn đc vi dch v tƠi chính, tng
cng s tham gia ca h vào cuc sng cng đng nói chung, tng cng nng lc xã
hi ca h. (Nghiêm Hng Sn, 2006).
Th nht, tín dng vi mô đi vi ngi nghèo góp phn ci thin đi sng, gia
tng thu nhp cho ngi nghèo. Vi quan đim h tr vn đ ngi nghèo t vn lên
bng chính sc lao đng ca mình đ thoát nghèo, tín dng vi mô giúp cho ngi
nghèo có vn đ mua sm vt t, cơy ging, con ging đ canh tác to ra sn phm
hƠng hóa, tng thu nhp ci thin đi sng. Tín dng vi mô dƠnh cho ngi nghèo ra
đi chm dt tình trng mt b phn ngi nghèo thiu vn sn xut phi đi vay nng
lãi, khin h không th thoát ra cnh nghèo mà lâm vào tình trng túng thiu hn, n
nn nhiu hn do không đ kh nng tr n. Tín dng vi mô góp phn giúp cho ngi
dân t chc li sn xut, chuyn đi c cu cây trng, tn dng lao đng ca gia đình,
tìm ra phng thc lƠm n có hiu qu hn. Thông qua kênh tín dng vi mô, h vay
vn buc phi tính toán trng cơy gì, nuôi con gì vƠ lƠm nh th nào có hiu qu cao
đ hoàn vn vƠ có lƣi. Quá trình đó lƠm cho ngi nghèo phi ch đng hc hi, tìm
hiu k thut sn xut, ci tin công c lao đng t đó to cho h tính nng đng và
sáng to trong lao đng sn xut. t l nƠo đó vic cho vay nh vy là tích cc
nhng nu chi tiêu cao quá tc là h gia đình đƣ tng chi tiêu hin ti và ct gim chi
tiêu tng lai, thm chí ct vn kinh doanh. Trong mt s trng hp khác, vay n tín
dng li đc dùng đ làm gi đu hoc tr nhanh cho các khon vay khác ging nh
8
chi hi hay cm đ. Chính vì vy, nhà cung cp tín dng vi mô cn đm bo h gia
đình không s dng sai mc đích khon đc vay (Nguyn Th Hoa và cng s, 2009)
Th hai, tín dng vi mô còn có tác đng tích cc đn vic kích thích nng khiu
kinh doanh nh ca ngi vay, đc bit là ph n. s dng vn vay thành công, t
thơn ngi vay phi tìm tòi cách tính toán đng tin cho hiu qu, nâng cao các k
nng qun lý sn xut h gia đình (chn nuôi, lƠm hƠng th công, gia công), các k
nng bán hƠng (tip th, m rng quan h ra vùng xung quanh hoc vùng xa). Tuy
nhiên cho đn nay các tác đng nƠy cng rt gii hn bi nng sut và công ngh ca
các h kinh doanh ch mc thp do h ch chn nuôi vƠ lƠm th công (Zeller, M,
2003).
Th ba, tín dng vi mô không ch giúp thoát nghèo mƠ còn giúp ngi nghèo t
ch đc cuc sng ca mình mà không s ri vƠo ngng đó vƠ cng lƠ đng lc đ
ngi nghèo, đc bit là ph n nghèo chu khó hc hi và phát huy các kh nng tim
n ca mình và kt qu ca nó là to ra bình đng gii trong nông thôn (Nguyn Th
Hi Yn, 2008).
1.3. Hiu qu tín dng đi vi h nghèo
1.3.1. Khái nim hiu qu tín dngăđi vi h nghèo
Hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo là vic phát trin cho vay đi vi các h
nghèo nhm giúp h ci thin đi sng, thoát ra cnh đói nghèo, gim t l nghèo
xung mc thp nht ( Ngc Tân, 2012).
Hiu qu tín dng nói chung hay hiu qu tín dng đi vi h nghèo nói riêng
là mt khái nim tng hp bao hƠm Ủ ngha toƠn din v kinh t, xã hi (Nieto et al,
2009).
Có th hiu hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo là s tha mãn nhu cu v s
dng vn gia ch th cp tín dng vƠ ngi vay vn vi nhng li ích kinh t và li
ích xã hi thu đc nhm đm bo s tn ti, phát trin kinh t ca các t chc tài
chính vi mô.
Xét v mt kinh t
Tín dng vi mô giúp ngi dân thoát nghèo, cuc sng khá lên và mc thu nhp
trên chun nghèo theo quy đnh, có kh nng vn lên hòa nhp vi cng đng. Góp
phn gim t l đói nghèo, gii quyt công n, vic làm, gii quyt tt mi quan h
9
tng trng tín dng vƠ tng trng kinh t. Giúp ngi nghèo xác đnh rõ trách nhim
ca mình trong quan h vay mn, khuyn khích ngi nghèo s dng vn vào mc
đích sn xut, kinh doanh to thu nhp đ tr n đúng hn. (Khandker S, 2001)
Xét v mt xã hi
Tín dng vi mô góp phn xây dng nông thôn mi, lƠm thay đi cuc sng
nông thôn, trt t an toàn xã hi, hn ch đc nhng mt tiêu cc. Thông qua các
khon tín dng vi mô đƣ trc tip góp phn vào vic chuyn dch c cu nông thôn, áp
dng tin b khoa hc vào sn xut, to ra các ngành ngh, dch v mi trong nông
nghip, thc hin li phơn công lao đng xã hiầ( Khandker S, 2001).
1.3.2. Các ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu tín dng đi vi h nghèo
1.3.2.1. Hiu qu kinh t
Cht lng tín dng và hiu qu tín dng là hai ch tiêu quan trng trong hot
đng cho vay ca các TCTDVM. Hai ch tiêu nƠy có đim ging nhau đu là ch tiêu
phn ánh li ích do dòng vn mang li cho khách hàng và TCTDVM v mt kinh t.
Nhng hiu qu tín dng mang tính c th vƠ tính toán đc gia li ích thu đc vi
chi phí b ra trong quá trình đu t tín dng thông qua các ch tiêu (Khandker S,
2001).
a. V phía h nghèo
T l h nghèo đc vay vn: Ch tiêu này cho bit s h nghèo đƣ đc s
dng vn tín dng vi mô trên tng s h nghèo. ơy lƠ ch tiêu đánh giá v s lng,
ch tiêu nƠy đc tính ly k t h vay đu tiên đn ht k cn báo cáo kt qu. Tng
s lt h nghèo đc vay vn = Ly k s lt h nghèo đc vay đn cui k trc
+ Ly k s lt h nghèo đc vay trong k báo cáo.
S tin vay bình quân mt h: Ch tiêu nƠy đánh giá mc đu t cho mt h
nghèo ngƠy cƠng tng lên hay gim xung, điu đó chng t vic cho vay có đáp ng
nhu cu thc t ca các h nghèo hay không.
T l h nghèo vay vn
=
x 100%
Tng s h nghèo trong danh sách
Tng s h nghèo đc vay vn
10
S h đã thoát khi ngng nghèo: Là ch tiêu quan trng nht đánh giá hiu
qu ca công tác tín dng đi vi h nghèo. H đƣ thoát khi ngng nghèo là nhng
h có mc thu nhp bình quơn đu ngi cao hn chun mc nghèo đói hin hành.
Ly k s h thoát nghèo ln, cng lƠ mt tiêu chí đ đánh giá hiu qu tín dng
đi vi h nghèo trong mt giai đon. Tác đng ca vn vay hin ti đn kh nng
thoát nghèo có th đc đo lng, đánh giá qua ch tiêu xác sut thoát nghèo k vng
t các h có vay vn. Nhng h k vng mc thu nhp bình quơn đu ngi có th cao
hn chun mc nghèo đói hin hƠnh đc xem là h có kh nng thoát nghèo, còn
nhng h theo k vng mc thu nhp bình quơn đu ngi vn nm trong chun mc
nghèo đói đc xem là h không có kh nng thoát nghèo.
b. V phía t chc tín dng vi mô
Quy mô tín dng: Quy mô tín dng đi vi h nghèo đc th hin s tuyt
đi d n tín dng đi vi h nghèo và t trng d n tín dng h nghèo trong tng s
d n tín dng. S tuyt đi ln và t trng d n cao, th hin hot đng tín dng vi
mô đƣ đáp ng tt nhu cu vn ca h nghèo.
-
-
+
T trng d n tín dng đi vi
h nghèo
=
x 100%
Tng d n tín dng
D n tín dng h nghèo
Tng trng d n tín dng
h nghèo
=
x 100%
D n h nghèo nm trc
D n tín dng h nghèo nm sau
S tin cho vay bình quân
mt h
=
x 100%
Tng s h còn d n đn thi đim báo cáo
D n cho vay đn thi đim báo cáo
Tng s h
đƣ thoát
khi ngng
nghèo
S h
nghèo
trong danh
sách đu
k
S h
nghèo
trong
danh sách
cui k
S h nghèo
chuyn đi đa
bàn khác
trong k
S h nghèo
chuyn đn
trong k
=
11
T l n quá hn là ch tiêu c bn mà các TCTDVM đang dùng đ đánh giá
hiu qu tín dng. T l n quá hn là t l % gia n quá hn và tng d n ca
TCTDVM ti mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm. Khi
mt khon vay không đc hoàn tr đúng hn nh đƣ cam kt, mà không có lý do
chính đáng thì nó đƣ vi phm nguyên tc tín dng và b chuyn sang n quá hn, vi
lãi sut quá hn cao hn lƣi sut bình thng (lãi sut n quá hn hin nay bng 130%
lãi sut cho vay). Trên thc t, các khon n quá hn thng là các khon n có vn đ
(n xu), có kh nng mt vn (có ngha lƠ tính an toƠn thp). Trong kinh t th
trng, n quá hn đi vi ngân hàng là khó tránh khi, vn đ lƠ lƠm sao đ gim
thiu n quá hn. Nhng ngân hàng có t l n quá hn thp đc đánh giá cht lng
tín dng tt, hiu qu tín dng cao vƠ ngc li.
1.3.2.2. Hiu qu xã hi
To vic lƠm cho ngi nghèo. Thông qua công tác cho vay h nghèo, đƣ h tr
các h nghèo có vic làm n đnh, to thêm nhiu ca ci cho gia đình vƠ xƣ hi, góp
phn hn ch t nn xã hi, n đnh trt t chính tr và an toàn xã hi. Các vùng nghèo,
xã nghèo, nh ngun vn tín dng đƣ xóa b đc tình trng vay nng lãi và bán nông
sn non, góp phn thay đi b mt đi sng nhân dân nông thôn. Nu hiu qu tín
dng cao, các t chc tín dng vi mô s có thêm điu kin đ phc v tt hn nhu cu
vay vn ca các đi tng. T đó s góp phn thúc đy kinh t, xã hi ca đa phng
phát trin. (Khandker S, 2001)
1.3.3. S cn thit phi nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo
ói nghèo là hin tng ph bin ca nn kinh t th trng và tn ti khách
quan đi vi mi quc gia trong quá trình phát trin, đc bit đi vi nc ta quá trình
chuyn sang nn kinh t th trng xut phát đim lƠ nc nghèo nàn lc hu tình
trng đói nghèo còn ph bin. Nh vy, h tr ngi nghèo là mt trong nhng mc
T l n quá hn cho vay h
nghèo
=
x 100%
Tng d n h nghèo
D n quá hn cho vay h nghèo
12
tiêu ca xã hi đ phát trin kinh t đt nc. Xóa đói gim nghèo s hn ch đc các
t nn xã hi, to s n đnh công bng xã hi, góp phn thúc đy phát trin kinh t.
Ngi nghèo đc h tr đ t vn lên, to thu nhp, t đó lƠm tng sc mua,
khuyn khích sn xut phát trin. Chính vì vy, quan đim c bn ca chin lc phát
trin xã hi mƠ ng ta đƣ đ ra là phát trin kinh t, n đnh và công bng xã hi
nhm thc hin mc tiêu dân giƠu, nc mnh, xã hi công bng vn minh.
Tóm li, h tr ngi nghèo là mt tt yu khách quan. Xut phát t lý do ca
s đói nghèo có th khng đnh mt điu: mc dù kinh t đt nc có th tng trng
nhng nu không có chính sách vƠ chng trình riêng v XGN thì các h gia đình
nghèo không th thoát ra khi đói nghèo đc. Chính vì vy, Chính ph đƣ đ ra
nhng chính sách đc bit tr giúp ngi nghèo, nhm thu hp dn khong cách gia
giàu và nghèo bng vic to ra c hi cho h nghèo vn lên bng nhng chính sách
và gii pháp phù hp.
1.4. Kinh nghim quc t trong vic nâng cao hiu qu tín dng đi vi h nghèo
và bài hc cho Vit Nam
i vi các quc gia nghèo, đang phát trin trên th gii, đng thi vi vic
quan tơm đn tng trng kinh t thì công cuc xóa đói gim nghèo đc chú trng
nh lƠ mt chin lc phát trin bn vng. Trong đó, vic nâng cao hiu qu tín dng
h nghèo là mc tiêu hƠng đu luôn đc Chính ph quan tâm. khu vc Châu Á,
đơy lƠ ni tp trung nhiu ngi nghèo nht trên th gii, hot đng ca các t chc
TCVM rt phát trin vƠ thƠnh công, ban đu ch là nhng t chc TCVM phát trin có
qui mô nh, hot đng thiu tính bn vng. Các chi phí bình quân cho hot đng cao
hn so vi nhiu khu vc khác trên th gii. Nhng t nhng nm 1980 tr li đơy,
TCVM khu vc nƠy đƣ không ngng m rng qui mô hot đng do đƣ tìm ra nhng
mô hình t chc phát trin phù hp. Kinh nghim quc t cho thy, hot đng ngân
hàng vi mô mang li li nhun tt và n đnh, mt c ch cho vay nh đi vi khách
hàng, nhm phân tán ri ro, đc bit hiu qu đi vi ngơn hƠng nng lc tài chính
cha mnh. (Zambezia và Sofala, 2005)