Tăng cường kiểm soát rủi ro trong hoạt động XNK tại công ty TNHH on semiconductor việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM








NGUYN TH THANH MAI






TNG CNG KIM SOÁT RI RO
TRONG HOT NG XUT NHP KHU
TI CÔNG TY TNHH ON SEMICONDUCTOR
VIT NAM





LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh - Nm 2015


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM





NGUYN TH THANH MAI





TNG CNG KIM SOÁT RI RO
TRONG HOT NG XUT NHP KHU
TI CÔNG TY TNHH ON SEMICONDUCTOR
VIT NAM

Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC: TS. T TH KIU AN








TP. H Chí Minh - Nm 2015

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng:
Công trình này là do tôi thc hin. Các s liu và kt qu nghiên cu đc nêu
trong lun vn này là trung thc. Mi thông tin trích dn trong lun vn đu đc
ch rõ ngun gc c th.


Tác gi lun vn

Nguyn Th Thanh Mai


MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC PH LC
TÓM TT LUN VN
PHN M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 3
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu 3
4. Phng pháp nghiên cu 3
4.1 Ngun d liu 3
4.2 Phng pháp thc hin 3
5. Kt cu ca đ tài 4
CHNG 1: C S LÝ LUN V HOT NG KIM SOÁT RI RO 5
1.1 Tng quan v qun tr ri ro 5
1.1.1 Khái nim v ri ro 5
1.1.2 Khái nim v qun tr ri ro 5
1.2 Kim soát ri ro trong hot đng XNK 6
1.2.1 Nhn dng ri ro trong hot đ

ng XNK 6
1.2.1.1 Lp bng câu hi nghiên cu v ri ro và tin hành điu tra 7
1.2.1.2 Phân tích các báo cáo tài chính 7
1.2.1.3 Phng pháp lu đ 7
1.2.1.4 Thanh tra hin trng/nghiên cu ti ch 13
1.2.1.5 Phân tích các hp đng 13
1.2.2 Phân tích ri ro trong hot đng XNK 13

1.2.3 o lng ri ro trong hot đng XNK 14
1.2.4 Kim soát ri ro trong hot đng XNK 16
1.2.4.1 Khái nim 16
1.2.4.2 Các công c và k thut kim soát ri ro 16
1.3 Các yu t nh hng đn hot đng kim soát ri ro 20
1.4 S cn thit ca kim soát ri ro trong hot đng XNK 21
TÓM TT CHNG 1 22
CHNG 2: PHÂN TÍCH THC TRNG KIM SOÁT RI RO TRONG HOT
NG XUT NHP KHU TI CÔNG TY TNHH ON SEMICONDUCTOR
VIT NAM 23
2.1 Gii thiu v Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam 23
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 23
2.1.2 Tng quan hot đng gia công xut khu ti Công ty TNHH ON
Semiconductor Vit Nam 25
2.2 Thc trng hot đng xut nhp khu ti Công ty TNHH ON Semiconductor
Vit Nam 28
2.2.1 Quy trình xut nhp khu hàng hóa ca Công ty 28
2.2.1.1 Quy trình nhp khu ca Công ty 28
2.2.1.2 Quy trình xu
t khu ca Công ty 32
2.2.2 Thc trng hot đng nhp khu ca Công ty t tháng 4/2012-12/2014 33
2.2.3 Thc trng hot đng xut khu ca Công ty t tháng 4/2012-12/2014 37

2.3 Thc trng kim soát ri ro trong hot đng XNK ti Công ty TNHH ON
Semiconductor Vit Nam 39
2.3.1 Nhn dng nhng ri ro đã, đang và s xy ra trong hot đng XNK ca
Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam. 39
2.3.1.1 Ri ro trong đàm phán hp đng ngo
i thng 39
3.2.1.2 Ri ro trong son tho, ký kt hp đng 40
2.3.1.3 Ri ro trong t chc thc hin hp đng 41
2.3.2 Phân tích nhng ri ro trong hot đng XNK ca Công ty 43

2.3.3 o lng nhng ri ro trong hot đng XNK ca Công ty 54
2.3.4 Kim soát ri ro trong hot đng XNK ca Công ty 57
TÓM TT CHNG 2 61
CHNG 3: TNG CNG KIM SOÁT RI RO TRONG HOT NG
XUT NHP KHU TI CÔNG TY TNHH ON SEMICONDUCTOR VIT
NAM 62
3.1 Mc tiêu, phng hng phát trin ca Công ty trong thi gian ti 62
3.2 Tng cng kim soát ri ro trong hot đng XNK ti Công ty TNHH ON
Semiconductor Vi
t Nam 62
3.2.1 Tuyên truyn, hun luyn, đào to nhân viên phòng chng ri ro 63
3.2.2 Xây dng và thc hin các k hoch phòng nga ri ro trong hot đng
XNK ca Công ty 71
3.2.3 Nâng cao kh nng ngoi ng, trình đ chuyên môn và kin thc v hàng
hóa ca Công ty cho nhân viên 75
3.2 Kin ngh 77
3.3.1 Kin ngh đi vi Tng Cc Hi Quan 77
3.3.2 Kin ngh đ
i vi Công ty 77
TÓM TT CHNG 3 79

PHN KT LUN 80
1. Kt qu đt đc ca đ tài 80
2. Nhng hn ch ca đ tài 81
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


TÓM TT LUN VN

Nhn thc đc ri ro có th xy ra ti bt k doanh nghip nào, ti bt k
b phn nào trong hot đng ca t chc, và hu qu ri ro có th là không đáng k
cng có th là hu qu nghiêm trng không có kh nng hi phc. Tác gi đã tin
hành nghiên cu tìm hiu v kim soát ri ro trong hot đng xut nhp kh
u ti
Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam và đã nhn dng đc nhng ri ro
đã đang và s xy ra bng phng pháp chuyên gia, phng vn chuyên sâu và kho
sát các b phn có liên quan trc tip đn hot đng xut nhp khu ca Công ty
nh b phn mua hàng, b phn kho, b phn xut nhp khu, b phn k toán. Kt
qu kho sát cho thy có 19 loi ri ro đã,
đang và s xy ra trong hot đng xut
nhp khu ca Công ty, nhng ri ro này đc phát sinh t khâu đàm phám hp
đng ngoi thng, son tho ký kt hp đng, t chc thc hin hp đng và mt
s loi ri ro khác liên quan đn hot đng xut nhp khu ti Công ty. Tác gi đã
tin hành tng hp, phân tích và đo lng nhng ri ro này, t
 đó xác đnh th t
u tiên các ri ro trong ma trn đo lng ri ro. Kt qu cho thy có 6/19 ri ro
thuc nhóm I là nhóm có tn sut xut hin cao và mc đ nghiêm trng cao cn
phi đc u tiên tng cng kim soát; 2/19 ri ro thuc nhóm II là nhóm có mc
đ nghiêm trng cao và tn sut xut hin thp; 7/19 ri ro thuc nhóm III là nhóm
có mc đ nghiêm trng thp nhng tn sut xu

t hin rt cao, nhóm II và nhóm III
cng cn phi đc tng cng kim soát; 4/19 ri ro còn li thuc nhóm IV là
nhóm có mc đ nghiêm trng thp và tn sut xut hin cng thp, không cn phi
tng cng kim soát đi vi nhng ri ro này.
Qua vic tìm hiu v các nguyên nhân gây ra ri ro và nghiên cu các bin
pháp kim soát ri ro mà Công ty đã và đang áp dng, tác gi đã đ xut 3 gii pháp
gim thiu và ngn nga tn tht nhm tng cng kim soát ri ro xy ra trong
hot đng xut nhp khu ca Công ty.

DANH MC CÁC CH VIT TT

CCDC Công c dng c
CIF Cost, Insurance and Freight
DDU Delivery Duty Unpaid
DNCX Doanh nghip ch xut
DNTN Doanh nghip t nhân
EXW Ex-Works
FCA Free carrier
FOB Free On Board
HIC Hybrid Integrated Circuit
JIT Just In Time
KCX Khu ch xut
KSRR Kim soát ri ro
NVL Nguyên vt liu
OSBD Công ty TNHH ON Semiconductor Bình Dng
OSV Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam
PTTT Ph tùng thay th
QA Quality Analyst
RR Ri ro
SDV Công ty TNHH Sanyo DI Solutions Vit Nam

SSV Công ty TNHH Sanyo Semiconductor Vit Nam
TSC Tài sn c đnh
XK Xut khu
XNK Xut nhp khu


DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Thng kê s lng lô hàng nhp khu t tháng 4/2012-12/2014 27
Bng 2.2: Thng kê s lng lô hàng xut khu 4/2012-12/2014 37
Bng 2.3: Nhng r
i ro trong đàm phán hp đng ngoi thng ca Công ty 39
Bng 2.4: Nhng ri ro trong son tho, ký kt hp đng ca Công ty 40
Bng 2.5: Nhng ri ro trong t chc thc hin hp đng ca Công ty 42
Bng 2.6: o lng nhng ri ro trong hot đng XNK ca Công ty 55
Bng 2.7: Kim soát ri ro trong đàm phán hp đng ngoi thng ti Công ty 57
Bng 2.8: Kim soát ri ro trong son tho, ký kt hp đng ti Công ty. 58
Bng 2.9: Kim soát ri ro trong t chc thc hin hp đng ti Công ty 60








DANH MC CÁC HÌNH


Hình 1.1: Mô t chui DOMINO ca Henrich 14

Hình 1.2: Ma trn đo lng ri ro 15
Hình 2.1: Hot đng gia công xut khu ca Công ty 27
Hình 2.2: Quy trình nhp khu ca Công ty 28
Hình 2.3: Quy trình xut hàng thành phm ca Công ty 32
Hình 2.4: Quy trình xut hàng không thuc nhóm thành phm ca Công ty 33
Hình 2.5: Tình hình s dng các loi phng tin vn chuyn hàng hóa cho hàng
nhp khu t tháng 4/2012 - 12/2014 35
Hình 2.6: Tình hình s dng các loi phng tin vn chuyn hàng hóa cho hàng
xut khu t tháng 4/2012 - 12/2014 38
Hình 2.7: Ma trn đo lng nhng ri ro xy ra trong hot đng XNK ti Công ty 56
Hình 3.1: Ma trn chn la nhà cung cp_ Supplier Selection Matrix 73
Hình 3.2: Quy trình nhn P/O đc trích t quy trình XNK ca Công ty 74


DANH MC PH LC


Ph lc 1: Các sn phm ca Công ty
Ph lc 2: Phiu kho sát
Ph lc 3: Quy trình chn la nhà cung cp/ Supplier_Validation process
Ph lc 4: Mt đn hàng xut ra t h thng Oracle
Ph lc 5: Quy trình xut nhp hàng hóa/ Logistics Import Export Procedure
Ph lc 6: Quy trình mua hàng/ Purchasing Procedures
Ph lc 7: Tng hp kt qu kho sát
Ph lc 8: Tng hp các gii pháp kim soát ri ro

1


PHN M U

1. Lý do chn đ tài
Hàng ngày chúng ta đu nghe tin có nhng tai nn, chin tranh, bo đng, biu
tình … xy ra  khp ni trên th gii, lãnh đo quc gia và các b/ngành có liên
quan đu tìm mi cách đ gim ti đa tn tht, bình n nn kinh t-chính tr quc
gia. Có nhng s kin mang li hòa bình cho th gii và cng có nhng s kin gây
ra nhng ri ro mt mát to ln cho quc gia và th
gii; chng hn nh (i) Siêu bão
lch s Haiyan- đã tàn phá min Trung Philippines, làm hn 5.200 ngi thit mng
và 1.600 ngi mt tích; (ii) V bê bi nghe lén đin thoi và xâm nhp th đin t
cá nhân trên din rng ca C quan an ninh quc gia M (NSA) giáng đòn mnh
vào uy tín và ngành tình báo M; (iii) Triu Tiên đang tin hành mt trong nhng
cuc thanh trng ln nht trong lch s khi nhiu quan chc trong hàng ng lãnh
đo cp cao nht ln lt b “s gáy”; (iv) Tng thng Vladimir Putin đã th hin rõ
sc mnh ca “chú gu Nga” khi góp công ln tháo ngòi n cuc tn công Syria,
thúc đy Liên minh kinh t Á – Âu… Qua rt nhiu quan sát và thng kê cho thy
có rt nhiu loi ri ro và nhng loi ri ro này là muôn hình vn trng, chúng có
th xy ra mi ni mi lúc mà chúng ta không th lng trc ht đc. Hu qu
ca nh
ng ri ro tht khôn lng, cng có th hu qu gây ra không đáng k, nhng
cng có th ht sc nghiêm trng. Có nhng ri ro gây ra nhng tn tht ln v vt
lc, tài lc, thm chí còn có nhiu ngi b mng vì nhng ri ro này. Chính vì th,
vic nhn dng đc nhng ri ro, đo lng ri ro và kim soát đc nhng ri ro
là vic làm c
p thit đi vi bt kì mt quc gia hay mt t chc nào đ đm bo

cho s sng còn và phát trin ca quc gia, t chc.
Trong hot đng sn xut kinh doanh ca bt k doanh nghip nào cng tn ti
nhng ri ro hin hu và tim n. Nhng ri ro này có th là ri ro v kinh t, chính
tr, pháp lý, xã hi… chúng xy ra bt c lúc nào, bt c
 khi nào không phân bit đó
là doanh nghip ln hay nh, doanh nghip t nhân hay doanh nghip nhà nc,
2


doanh nghip đã hot đng lâu nm hay mi thành lp. Trong đó hot đng xut
nhp khu là hot đng then cht ca mt doanh nghip đ nhp khu máy móc-
thit b-nguyên vt liu phc v sn xut và đ xut khu sn phm mang li doanh
thu cho doanh nghip. Bên cnh đó, hot đng xut nhp khu cng cha đng rt
nhi
u ri ro gây thit hi và làm nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip. Có nhng loi ri ro có th né tránh đc và có nhng loi ri ro
không th né tránh đc, đi vi nhng loi ri ro không th né tránh đc thì vic
nghiên cu đa ra nhng gii pháp nhm hn ch và gim thiu mc đ tn tht là
vn đ cp thit đ
i vi bt kì doanh nghip nào có thc hin hot đng xut nhp
khu.
Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam là doanh nghip 100% vn nc
ngoài, chính thc đi vào hot đng t tháng 04/2012, chuyên sn xut các linh kin
bán dn, tr s ti KCN Biên Hoà II, tnh ng Nai. Là doanh nghip mi thành lp,
ngành ngh kinh doanh còn mi m ti Vit Nam nên hot đng nhp khu và xut
khu tn ti nhiu loi ri ro. Có nh
ng ri ro mà tn tht xy ngay tc thì, cng có
nhng ri ro phi tri qua mt thi gian dài mi phát sinh và khi đó gây ra tn tht
nng n cho doanh nghip không th cu vãn hay hi phc li kh nng hot đng
nh trc đó. Ban Giám c Công ty đã nhn thc đc nhng ri ro này qua báo

chí và đc bit là qua mt trng hp thc t mà Ban Giám c Công ty đã ch
ng
kin và đã h tr đ gii quyt nhng ri ro này. Vì th, vic nghiên cu tìm hiu v
hot đng xut nhp khu ca Công ty đ nhn dng đc nhng ri ro đã, đang và
s xy ra, tin hành đo lng đc nhng ri ro này và đ ra nhng gii pháp phù
hp vi tình hình Công ty đ kim soát nhng ri ro này là mt vic làm ht s
c cp
bách và cn thit đc Công ty ng h và đc bit quan tâm chú ý.
Vi nhng lý do trên, tôi quyt đnh thc hin đ tài nghiên cu “Tng cng kim
soát ri ro trong hot đng xut nhp khu ti Công ty TNHH ON Semiconductor
Vit Nam” đ đáp ng tính cp thit này.
3


2. Mc tiêu nghiên cu
a ra đc mt s gii pháp nhm tng cng kim soát ri ro trong hot
đng XNK ti Công ty TNHH ON Semiconductor Vit Nam trên c s :
- Nhn dng đc nhng ri ro đã, đang và s xy ra trong hot đng xut
nhp khu ca Công ty.
- o lng mc đ nh hng, kh nng xy ra và sp xp th t u tiên các
ri ro này.
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là các hot đng kim soát ri ro ti Công ty.
Phm vi nghiên cu:
 Phm vi v không gian: Hot đng kim soát ri ro ti Công ty TNHH
ON Semiconductor Vit Nam.
 Phm vi v thi gian: đ tài s dng d liu và s liu ca Công ty trong
khong thi gian t 04/2012 – 12/2014
4. Phng pháp nghiên cu
4.1

Ngun d liu
Ngun d liu s cp: tng hp t các cuc phng vn sâu t các b
phn có liên quan trc tip đn hot đng xut nhp khu ca Công ty TNHH ON
Semiconductor Vit Nam.
Ngun d liu th cp: t các báo cáo và s liu tng hp đc cung
cp bi b phn xut nhp khu ca Công ty TNHH ON Semiconductor Vi
t Nam.
4.2 Phng pháp thc hin
Phng pháp phân tích d liu th cp: phân tích đánh giá các quy trình làm
vic ca các b phn có liên quan đn hot đng xut nhp khu ca Công ty, các s
liu thông tin đc báo cáo đ nhn dng và đo lng ri ro.
Phng pháp nghiên cu mô t: mô t li các ri ro và thc trng kim soát
ri ro đ t đó tìm đc nguyên nhân dn đn ri ro x
y ra.
4


Phng pháp t duy: Tác gi s dng phng pháp t duy trong phân tích
thc trng hot đng kim soát ri ro trong hot đng xut nhp khu ti Công ty đ
đ xut các gii pháp kim soát ri ro.
Phng pháp chuyên gia: tác gi tham kho mt s ý kin, nhn đnh, đánh
giá ca các chuyên gia v hot đng kim soát ri trong lnh vc xut nhp khu.
5. Kt cu c
a đ tài
Lun vn đc kt cu thành nhng phn sau:
PHN M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V HOT NG KIM SOÁT RI RO
CHNG 2: PHÂN TÍCH THC TRNG KIM SOÁT RI RO TRONG
HOT NG XUT NHP KHU TI CÔNG TY TNHH ON
SEMICONDUCTOR VIT NAM

CHNG 3: TNG CNG KIM SOÁT RI RO TRONG HOT NG
XUT NHP KHU TI CÔNG TY TNHH ON SEMICONDUCTOR VI
T
NAM
PHN KT LUN
5


CHNG 1: C S LÝ LUN V HOT NG
KIM SOÁT RI RO

1.1 Tng quan v qun tr ri ro
1.1.1 Khái nim v ri ro
Theo trng phái truyn thng, ri ro đc coi là s không may, s tn tht, mt
mát, nguy him…
Theo T đin Ting Vit thì: “Ri ro là điu không lành, không tt, bt ng xy
đn”.
Theo t đin Oxford “Ri ro là kh nng gp nguy him hoc b đau đn, thit
hi…”
1.1.2 Khái nim v qun tr ri ro
Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và có
h thng nhm nhn dng, phân tích, đo lng, kim soát, phòng nga và gim
thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro, đng thi tìm
cách bin ri ro thành nhng c hi thành công (
oàn Th Hng Vân, 2011)
T khái nim trên, qun tr ri ro bao gm các ni dung sau:
- Nhn dng - Phân tích - o lng ri ro
- Kim soát - phòng nga ri ro;
- Tài tr ri ro khi nó đã xut hin
- Tìm cách bin ri ro thành nhng c hi thành công.

Nhim v ca các nhà qun tr ri ro thng là:
+ Giúp t chc ca h nhn dng, phân tích đo lng, phân loi nhng r
i ro đã và
s đn vi t chc;
+ Xây dng và t chc thc hin chng trình kim soát ri ro vi nhng bin pháp
phù hp vi tng t chc c th, ví d nh:
6


 Thu thp, ph bin nhng thông tin v các th trng mà t chc đn kinh
doanh, nh quy đnh ca chính ph, lut pháp, phong tc, tp quán  nhng
th trng đó…
 Nghiên cu và cung cp nhng thông tin v khách hàng;
 T chc nhng lp hun luyn, đào to đ nâng cao trình đ chuyên môn
nghip v cho nhân viên;
 Hng dn vic mua bo him trong tr
ng hp cn thit;
 Giáo dc nhng vn đ liên quan đn an toàn lao đng, v sinh thc phm,
bo v môi trng môi sinh;
 Thu thp các khiu ni và gii quyt;
 Thit lp và phát trin tt các mi quan h vi c quan hu quan, quan h
công chúng, …
+ Xây dng và thc hin tt chng trình tài tr ri ro mt khi ri ro xy ra, vi
nhng bin pháp nh
:
 Thu xp đ thc hin nhanh chóng nhng hp đng bo him có liên quan;
 S dng có hiu qu qu t bo him;
 Vn đng s ng h ca chính ph; ca các c quan cp trên;
 Vn đng s ng h ca các nhà cung cp; ca ngi tiêu dùng, ca công
chúng;

 S dng các bin pháp k thu
t phù hp vi tng loi ri ro.
+ Xây dng các chin lc và k hoch kinh doanh nhm giúp bin ri ro
thành nhng c hi thành công.
1.2 Kim soát ri ro trong hot đng XNK
1.2.1
Nhn dng ri ro trong hot đng XNK
Nhn dng ri ro bao gm các công vic theo dõi, xem xét, nghiên cu môi
trng hot đng và toàn b mi hot đng ca t chc nhm thng kê đc tt c
các ri ro, không ch nhng loi ri ro đã đang xy ra, mà còn d báo đc nhng
dng ri ro mi có th xut hin đi vi t chc, trên c s
 đó đ xut các gii pháp
kim soát và tài tr ri ro thích hp. Có các phng pháp nhn dng ri ro nh sau:
7


1.2.1.1 Lp bng câu hi nghiên cu v ri ro và tin hành điu tra
Các câu hi có th đc sp xp theo ngun ri ro hoc môi trng tác đng,
các câu hi thng xoay quanh nhng vn đ nh: t chc đã gp phi nhng loi
ri ro nào? Tn tht là bao nhiêu? S ln xut hin ca loi ri ro đó trong mt
khong thi gian nht đnh (th
ng là mt nm)? Nhng bin pháp phòng nga,
bin pháp tài tr ri ro đã đc s dng? Kt qu đt đc? Nhng ri ro cha xy
ra nhng có th xut hin? Lý do? Nhng ý kin đánh giá, đ xut v công tác qun
tr ri ro.
1.2.1.2 Phân tích các báo cáo tài chính
ây là phng pháp thông dng, mi t chc đu thc hin, nhng  nhng
mc đ
và s dng vào nhng mc đích khác nhau. Trong công tác qun tr ri ro,
bng cách phân tích bng tng kt tài sn, các báo cáo hot đng kinh doanh, các tài

liu b tr khác, ngi ta có th xác đnh đc mi nguy c ri ro ca t chc v tài
sn, ngun nhân lc và trách nhim pháp lý. Ngoài ra, bng cách kt hp phân tích
các s liu trong k báo cáo có so sánh vi các s liu d báo cho k k hoch ta
còn có th phát hi
n đc các ri ro có th phát sinh trong tng lai.
1.2.1.3 Phng pháp lu đ
ây là mt phng pháp quan trng đ nhn dng ri ro.  thc hin
phng pháp này trc ht cn xây dng lu đ trình bày tt c các hot đng ca
t chc. Trên c s lu đ đã lp, tin hành lit kê các ri ro v tài sn, nhân lc,
trách nhim pháp lý trong tng khâu công vic đc mô t
 trên lu đ đ nhn dng
các ri ro mà t chc có th gp phi.
Trong hot đng xut nhp khu ca t chc thng đc phân thành 3 giai
đon: đàm phán hp đng ngoi thng; son tho, ký kt hp đng; t chc thc
hin hp đng XNK. Trong mi giai đon s có nhng loi ri ro khác nhau nh
sau:
Ri ro trong đàm phán hp đng ngoi thng
àm phán là hành vi và quá trình, mà trong đó hai hay nhiu bên tin hành
thng lng, tho lun v các mi quan tâm chung và nhng đim còn bt đng,
8


đ đi đn mt tha thun thng nht. àm phán hp đng ngoi thng gm nhiu
giai đon:
Giai đon chun b:
Mun đàm phán thành công cn chun b tt các yu t sau đây:
Ngôn ng: đ đàm phán thành công cn nm vng và s dng thành tho
các ngôn ng, bt đu t ting m đ. Trong đi
u kin hin nay, bit càng nhiu
ngoi ng càng tt, đc bit là cn thông tho ting Anh – ngôn ng thng mi ca

toàn cu.
Thông tin: cn tìm hiu trc nhng thông tin sau
Thông tin v hàng hóa: phi nghiên cu, tìm hiu k nhng mt hàng d đnh kinh
doanh v tên gi, giá tr, công dng, quy cách phm cht, bao bì đóng gói….
Thông tin v th trng: tìm hiu các thông tin đi cng v đt nc, con ngi,
tình hình v chính tr, xã hi, din tích, dân s, ngôn ng, đa lý và khí hu, các
trung tâm công nghip và thng mi ch yu, ch đ chính tr, hin pháp, các
chính sách kinh t xã hi, thái đ chính tr đi vi quc gia ca mình Nhng thông
tin kinh t c bn, c s h tng, chính sách ngoi thng, h thng ngân hàng, điu
kin vn ti và tình hình giá cc cng cn đc tìm hiu thêm.
Tìm hi
u đi tác: thc lc ca đi tác, lch s công ty, nh hng ca công ty trong
xã hi, uy tín, tình hình tài chính, mc đ trang b k thut, s lng, cht lng,
chng loi sn phm, đnh hng phát trin trong tng lai. Bên cnh đó ngi đàm
phán cn nm vng thông tin v bn thân công ty mình, thông tin v cnh tranh,
tim lc, th mnh, đim yu …
Nng lc ca ngi/ đoàn đàm phán: Ngi đàm phán cn có kin thc và
kh nng toàn din, phi gii ngoi ng, có kin thc v k thut, vn hóa, có t
duy nhy bén, bit suy ngh và hành đng đúng, có ngh lc, nhn ni, không nóng
vi, hp tp, bit kim ch cm xúc, không t ti, không t kiêu.
Thi gian và đa đim đàm phán: trong thng mi, thi gian ht sc quý
báu nên trc khi đàm phán hai bên cn lp và thng nh
t vi nhau lch làm vic c
9


th. a đim đàm phán phi đm bo tâm lý thoi mái và tin nghi phù hp cho c
hai bên.
Giai đon tip xúc
Nhp đ: Li m đu đóng mt vai trò ht sc quan trng, ni dung ca li m đu

thông thng có các ni dung sau:
- Gii thiu bn thân và đng nghip
- Nhn mnh tm quan trng ca vn đ đàm phán
- Trình bày mi quan tâm ca mình v vn đ đàm phán và nhng gì có
liên quan
- Nêu chng trình ngh s
- Khai thác thông thông tin đ hiu bit ln nhau
Giai đon đàm phán
àm phán có th din ra di nhiu hình thc khác nhau, ngoài hình thc
gp mt trc tip còn có các hình thc khác nhau nh qua th t, đin tín, Fax hoc
đin thoi… Mi hình thc đu có nhng u nhc đ
im riêng:
Gp mt trc tip:
u đim: có th trc tip bàn bc, d hiu nhau hn, cùng nhau gii quyt
nhng đim cha hiu nhau.
Nhc đim: đi li tn kém, d l bí mt…
Qua th t, đin tín:
u đim: ít tn kém v vic đi li, có th gi bí mt, có th đem ra bàn bc
tp th, có th cùng mt lúc giao dch vi nhiu bn hàng khác nhau.
Nhc đim: tn thi gian, nhiu khi không hiu ht ý nhau.
Qua đin thoi:
u đim: nhanh chóng
Nhc đim: không trình bày đc ht ý, tn kém, mt khác trao đi qua
đin thoi là trao đi ming, không có gì làm bng chng cho nhng tha thun,
quyt đnh trong trao đi. Nên ngi ta ch s dng đin thoi trong nhng trng
hp mà mi điu kin đã tha thun xong, ch còn ch xác nhn mt vài chi tit …
10


àm phán qua mng:

Vi s bùng n ca mng internet, đàm phán qua mng ngày càng khng
đnh v trí ca mình, mt hình thc đàm phán ch yu trong thng mi quc t, bi
nó có kh nng khc phc đc nhng nhc đim ca các phng thc nêu trên.
Giai đon kt thúc-ký kt hp đng
Khi son tho, ký kt hp đng cn lu ý nhng đi
m sau:
- Cn tha thun thng nht vi nhau tt c nhng điu khon cn thit trc
khi ký hp đng
- Cn đ cp đn c s pháp lý và mi vn đ liên quan, tránh phi dùng tp
quán thng mi đa phng đ gii quyt nhng tranh chp phát sinh sau
này.
- Hp đng không đc có nhng điu khon trái v
i lut hin hành.
- Khi son tho hp đng cn trình bày rõ ràng, chính xác, tránh dùng nhng
t mp m, có th suy lun ra nhiu cách
- Ngôn ng s dng trong hp đng phi là ngôn ng các bên cùng thông tho
Giai đon rút kinh nghim
Sau nhng cuc đàm phán quan trng cn t chc hp đ đánh giá u nhc,
tìm nguyên nhân và bin pháp khc phc. Nhng nu ch dng t
i đó là cha đ mà
còn phi theo dõi sut quá trình t chc thc hin hp đng, ghi nhn li nhng
vng mc, đc bit nhng vng mc do hp đng gây ra, đ ln sau kp thi sa
cha.
Ri ro trong son tho, ký kt hp đng
Hp đng xut nhp khu v bn cht là mt hp đng mua bán hàng hóa quc
t, là s tha thun gia các bên mua bán  các nc khác nhau, trong đó quy đnh
bên bán phi cung cp hàng hóa, chuyn giao các chng t có liên quan đn hàng
hóa và quyn s hu hàng hóa, bên mua phi thanh toán tin hàng và nhn hàng.
Mt hp đng xut nhp khu có các phn:
11

Phn m đu: Tên hp đng, s hp đng, ký hiu, thi gian, đa đim ký kt hp
đng. Nhng thông tin v ch th hp đng: Tên, đa ch, các s máy liên lc, ngi
đi din ký kt hp đng.
Ni dung các điu kin và điu khon ca hp đng, thông thng có:
Art 1: Commodity (Tên hàng)
Art 2: Quality (Cht lng)
Art 3: Quantity (S lng)
Art 4: Price (Gía c)
Art 5: Shipment (Giao hàng)
Art 6: Payment (Thanh toán)
Art 7: Packing and marking (Bao bì và ký mã hiu)
Art 8: Warranty (Bo hành)
Art 9: Penalty (Pht)
Art 10: Insurance (Bo him)
Art 11: Force majeure (Bt kh kháng)
Art 12: Claim (Khiu ni)
Art 13: Arbitration (Trng tài)
Art 14: Other terms and conditions (Các điu kin và điu khon khác)
Phn ký kt hp đng:
Trong khâu son tho, ký kt hp đng có th xut hin nhiu ri ro, vi biu
hin c th: Hp đng cha đng nhiu s h, gây bt l
i, thit hi cho bên ký hp
đng, thm chí không th thc hin đc hp đng. Nhng s h này có th có
trong mi phn, mi điu kin, điu khon ca hp đng, t phn m đu cho đn
ký kt hp đng. c bit, đi vi Vit Nam ta, do m ca mun, cha có nhiu
kinh nghim trên thng trng, nên h
p đng thng do nc ngoài son tho,
hoc nu bên Vit Nam son tho thì cng da trên mu hp đng ca nc ngoài,

khi đàm phán ch yu tp trung vào điu khon giá (qua điu tra cho thy 70% thi
gian đàm phán tp trung cho điu khon giá), vì vy hp đng thng cha đng
nhng ni dung bt li cho ta. Thông thng hp đng do các bên đi tác Châu Á
12


nh Nht Bn, Hàn Quc, ài Loan, Singapore… son tho, vi cách vit ting
Anh kiu phng ông, thì tng đi đn gin, d hiu, ít vng mc. Còn hp
đng ca các đi tác Âu-M son tho thì thng dài, phc tp, nu hp đng đn
gin thì li da trên c s nhng hp đng khung rt phc tp. Nu doanh nghip
Vi
t Nam không có cán b đàm phán, son tho hp đng gii ting Anh và gii
nghip v thì rt d gp ri ro.
Ri ro trong quá trình t chc thc hin hp đng XNK
Sau khi hp đng đc ký kt, công vic ht sc quan trng là t chc thc hin
các hp đng đó. Khi thc hin hp đng, bên bán và bên mua làm nhim v ch
yu ca mình theo ngha v quy đnh trong hp đng. Bên bán làm các vic đ giao
hàng và chng t cho ngi mua. Bên mua nhn hàng và tr tin cho ngi bán
theo hp đ
ng.
 thc hin mt hp đng xut khu, bên bán phi tin hành các công vic sau:
làm nhng công vic bc đu ca khâu thanh toán (tùy theo phng thc đã chn),
xin giy phép xut khu (nu cn), chun b hàng hóa, làm th tc hi quan, giao
hàng, mua bo him, làm th tc thanh toán, và gii quyt khiu ni (nu có), thanh
lý hp đng.
 thc hin mt hp đng nhp kh
u, bên mua phi tin hành các công vic
sau: xin giy phép nhp khu (nu cn), thc hin nhng công vic bc đu ca
khâu thanh toán, thuê tàu, mua bo him, làm th tc hi quan, nhn hàng, kim tra
hàng hóa, làm th tc thanh toán, khiu ni v hàng hóa b thiu ht hoc tn tht

(nu có), thanh lý hp đng.
Ri ro có th xut hin trong mi khâu công tác ca quá trình t chc thc hin
h
p đng xut nhp khu, c th:
- Ri ro trong thanh toán
- Ri ro trong khâu làm th tc XNK, ví d: ri ro trong khâu xin giy phép, làm
th tc hi quan…
- Ri ro trong khâu thuê phng tin vn ti
- Ri ro trong khâu mua bo him cho hàng hóa
13


- Ri ro trong khâu giao nhn hàng hóa
- Ri ro trong khâu lp b chng t (đi vi nhà xut khu)
- Ri ro trong khâu kim tra b chng t (đi vi nhà nhp khu)
- Ri ro trong khâu kim tra cht lng, s lng, giám đnh hàng hóa…
Qua kt qu điu tra chúng ta thy: trong điu kin c th ca Vit Nam hin
nay ri ro có th xut hin  bt c khâu nào trong quá trình t
chc thc hin hp
đng, nhng tp trung nhiu nht vào các khâu: thanh toán, giao nhn hàng, kim
tra cht lng, s lng, giám đnh, mua và đòi bo him… Riêng trong khâu thanh
toán tp trung gn 70% ri ro trong toàn b quá trình t chc thc hin hp đng
ngoi thng, mi phng thc thanh toán đu gn vi nhng ri ro riêng.
1.2.1.4 Thanh tra hin trng/nghiên cu ti ch
Thanh tra hin trng là công vic ph
i làm thng xuyên. Nh quan sát, theo
dõi trc tip hot đng ca các b phn trong t chc, trên c s đó tin hành phân
tích, đánh giá, các nhà qun tr có kh nng nhn dng đc nhng ri ro mà t
chc có th gp.
1.2.1.5 Phân tích các hp đng

Phân tích hp đng là phng pháp hu hiu đ nhn dng các ri ro. Khi
phân tích hp đng cn phân tích c các b phn ca h
p đng, t phn m đu,
gii thiu các bên ch th, cho đn ni dung các điu kin, điu khon ca hp đng
và phn ký kt hp đng. Trong đó cn tp trung phân tích k tt c các điu kin
và điu khon ca hp đng.
Cùng vi các phng pháp nêu trên ngi ta còn s dng các bin pháp khác
nh: Nhn báo cáo và làm vi
c trc tip vi các b phn trong t chc; làm vic vi
các c quan Nhà nc, c quan cp trên, các c quan lut pháp, các ban, ngành có
liên quan, nhà cung cp, khách hàng… đ nhn din các ri ro có th đn vi t
chc.
1.2.2 Phân tích ri ro trong hot đng XNK
Nhn dng đc các ri ro và lp bng lit kê tt c các ri ro có th đn vi t
chc tuy là công vic quan trng, không th thi
u, nhng mi ch là bc khi đu
14


ca công tác qun tr ri ro. Bc tip theo là phi tin hành phân tích ri ro, phi
xác đnh đc nhng nguyên nhân gây ra ri ro, trên c s đó mi có th tìm ra các
bin pháp phòng nga. Cn lu ý rng đây là công vic phc tp, bi không phi
mi ri ro ch là do mt nguyên nhân đn nht gây ra, mà thng do nhiu nguyên
nhân, trong đó có nhng nguyên nhân trc tip và nguyên nhân gián tip.
Theo lý thuyt “DOMINO” ca H.W. Henrich đ tìm ra bin pháp phòng ng
a
ri ro mt cách hu hiu thì cn phân tích ri ro, tìm ra các nguyên nhân, ri tác
đng đn các nguyên nhân, thay đi chúng, t đó s phòng nga đc ri ro.

Ngun: “Rish Management And Insurance”, C. Arthur Wiliam, Jr. Micheal, L.
Smith
Hình 1.1: Mô t chui DOMINO ca Henrich
1.2.3 o lng ri ro trong hot đng XNK
Nhn dng đc ri ro là bc khi đu ca qun tr ri ro, nhng ri ro có rt
nhiu lo
i, mt t chc không th cùng lúc kim soát, phòng nga tt c mi loi ri
ro. T đó cn phân loi ri ro, cn bit đc đi vi t chc loi ri ro nào xut hin
nhiu, loi nào xut hin ít, loi nào gây ra hu qu nghiêm trng, còn loi nào ít
nghiêm trng hn… t đó có bin pháp kim soát ri ro phù hp.  làm vic này
cn tin hành
đo lng mc đ nghiêm trng ca ri ro đi vi t chc.
Phn ln s thanh tra đc tp
trung vào các dng sau đây
Phn ln các hin tng xy ra là
kt qu ca mt trong nhng hình

thc bình thng sau đây

M
trng
xã hi
Sai
lm
ca
con
ngi
Hành
đng
bt
cn
Tai
nn
ri ro
Tn
tht
Thay đi mt thành phn