Phân tích các nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng TMCP niêm yết ở việt nam

74

BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM

OĨNăTHăHOĨNGăGIANG

PHỂNăTệCHăCỄCăNHỂNăTăTỄCăNG
NăHIUăQUăHOTăNGăăăăăăăă
KINHăDOANHăCAăCỄCăNHăTMCPă
NIểMăYTăăVITăNAM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mưăs:ă60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ă
PGS.TSăTRNGăTHăHNG



TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2014

75

MC LC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC VIT TT

DANH MC BNG BIU
DANH MCă TH
LIăMăU 1
1.ăLụăDOăCHNăăTĨI : 1
2.ăMCăTIểUăNGHIểNăCUă: 2
3.ăIăTNGăVĨăPHM VIăNGHIểNăCUă: 3
4.ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCUă: 3
4.1 Phng pháp nghiên cu đnh tính : 3
4.2. Phng pháp nghiên cu đnh lng : 3
5.ăụăNGHA KHOAăHCăVĨăTHCăTINăăTĨIăNGHIểNăCUă: 4
6.ăKTăCUăLUNăVNă: 4
CHNGă1ăTNGăQUANăCỄCăNHỂNăTăTỄCăNGăNăHIUăQUă
HOTăNGăKINHăDOANHăCAăCÁC NGÂN HÀNG TMCP 6
1.1 . HIUăQUăHOTăNGăKINHăDOANHăCAăNGỂNăHĨNGăTHNGă
MIă: 6
1.1.1 Khái nim hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi: 6
1.1.2 Cách xác li nhun ca NHTM: 7
1.1.3 Ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca NHTM : 7
1.2ăTNGăQUAN CÁC NGHIểNăCU V CỄCăNHỂNăTăTỄCăDNG Nă
HIUăQUăHOTăNGăKINHăDOANHăCAăCỄC NH TMCP : 10

76

1.2.1ăChătiêuăphnăánhăhiuăquăhotăđngăkinhădoanhăcaăngơnăhƠngă: 12
1.2.2.ăNhómăcácăyuătăvămôă: 13
1.2.2.1 T l lm phát : 13
1.2.2.2 Tc đ tng trng GDP thc : 14
1.2.2.3 Thu sut hiu qu: 15
1.2.3ăNhómăcácăyuătăniătiă: 16
1.2.3.1 Chi phí qun lý: 16

1.2.3.2 Ri ro tín dng : 17
1.2.3.4 Quy mô ngân hàng : 18
1.2.3.5 T l vn ch s hu : 18
1.3 MÔ HÌNH NGHIÊN CUăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăNăHIUă
QUăHOTăNGăKINHăDOANHăCAăCỄCăNHăTMCP : 19
1.3.1 Gii thiu mô hình hi quy d liu bng : 19
1.3.2 Xây dng mô hình : 20
KTăLUNăCHNGă1 21
CHNGă2ăPHỂNăTệCHăHIUăQUăHOTăNGăKINHăDOANHăCAă
CÁC NH TMCPăNIểMăYTăăVIT NAM 22
2.1 TÌNH HÌNH KINH TăVĨăHIUăQUăHOTăNGăKINHăDOANHă
CAăCỄCăNGỂNăHĨNGăTMCPăANGăNIểMăYTăăVITăNAMă: 22
2.2 MÔ HÌNH NGHIÊN CUăTHCăNGHIMăCỄCăNHỂNăTăTỄCăNGă
NăHIUăQUăHOTăNGăKINHăDOANHăCAăCỄCăNHăTMCPăANGă
NIểMăYTăăVITăNAMă: 30
2.2.1.ăMôăhìnhănghiênăcuă: 30
2.2.2.ăDăliuănghiênăcuă: 31
2.2.3ăLngăhoáăcácăbină: 32

77

2.2.3.1. Bin đo lng hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng – bin ph
thuc : 32
2.2.3.2. T l lm phát : 33
2.2.3.3 T l tng trng GDP thc: 33
2.2.3.4 Thu sut hiu qu: 34
2.2.3.5 Chi phí qun lý : 34
2.2.3.6 Ri ro tín dng: 35
2.2.3.7 Quy mô ngân hàng : 36
2.2.3.8 T l vn ch s hu : 36

2.3ăKTăQUăNGHIểNăCUăNHỂNăTăTỄCăNGăNăHIUăQUă
HOTăNGăKINHăDOANH CAăCỄCăNGỂNăHĨNGăTMCPăANGăNIểMă
YTăăVITăNAMă: 38
2.3.1 Thng kê mô t các bin : 38
2.3.2 Phân tích tng quan : 40
2.3.3 Phân tích hi quy : 41
KTăLUNăCHNGă2 46
CHNGă3
MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOTăNG
KINH DOANH CA CÁC NH TMCP NIÊM YT  VN 47
3.1ăNHăHNG PHÁT TRINăNGĨNHăNGỂNăHĨNGăN 2020 : 47
3.2 CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOTăNG KINH DOANH
CA CÁC NH TMCP NIÊM YT  VIT NAM : 49
3.2.1 Nhóm gii pháp kinh t vămôă: 49
3.2.1.1 Gii pháp ci thin tc đ tng trng GDP : 49
3.2.1.2 Gii pháp nhm gi lm phát đc n đnh : 50
3.2.1.3 Gii pháp v thu : 53
3.2.2 Nhóm gii pháp v các nhân t ni ti : 54

78

3.2.2.1 Chi phí qun lý : 54
3.2.2.2 Gii pháp v ri ro tín dng : 56
3.2.2.3 Gii pháp v quy mô ngân hàng : 59
KT LUNăCHNGă3ă: 61
PHN KT LUN 62
DANHăMCăTĨIăLIUăTHAMăKHO ERROR! BOOKMARK NOT
DEFINED.
PHăLC

79


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s vi đ tài “ Phân tích các nhân t v mô tác đng
đn kt qu kinh doanh ca các ngân hàng TMCP niêm yt  Vit Nam “ là công
trình nghiên cu đc lp ca riêng cá nhân tôi. Các ni dung và kt qu nghiên cu
có tính đc lp riêng, không sao chép trong bt k tài liu nào ; các s liu, các
ngun trích dn trong lun vn đc chú thích ngun gc rõ ràng, minh bch
Tôi xin cam đoan và hoàn toàn chu trách nhim v kt qu lun vn ca mình.

Tp. H Chí Minh, ngày….tháng….nm2014
Tác gi



oƠnăThăHoƠngăGiang

80

DANHăMCăTăVITăTT

ADB: Asian Development Bank (Ngân hàng phát trin châu Á).
ADF: Augmented Dickey-Fuller (Kim đnh Dickey-Fuller).
BSC : Cty c phn chng khoán ngân hàng u t và phát trin Vit Nam.
CPI : Ch s giá tiêu dùng.
DNNN : Doanh nghip nhà nc.
DNVVN : Doanh nghip va và nh.
DPRR : D phòng ri ro.
GSO : General Statistics Office Of Viet Nam ( Tng cc thng kê ).
HOSE : Sàn giao dch chng khoán TP.HCM.
HNX : Sàn giao dch chng khoán Hà Ni.
LN : Li nhun .
MLR: Multiple Linear Regression (mô hình hi quy bi).
NH : Ngân hàng.
OLS: Ordinary Least Square (phng pháp bình phng bé nht) .
SBV , NHNN : Ngân hàng nhà nc.
TCTD: T chc tín dng.
TMCP : Thng mi c phn.
TNDN : Thu nhp doanh nghip.
TPCP : Trái phiu chính ph.
VAMC : Công ty qun lỦ tài sn.
VND : Vit Nam đng.
VPBS : Công ty c phn chng khoán ngân hàng Vit Nam Thnh Vng.

81

DANHăMCăBNGăBIU

Bng 2.1 Chi phí qun lỦ ca các ngân hàng 25
Bng 2.2 Li nhun trc thu 28
Bng 2.3 nh ngha các bin và mi tng quan k vng 37
Bng 2.4 Bng tóm tt thng kê mô t các bin 38
Bng 2.5 Ma trn tng quan gia các bin đc lp 41
Bng 2.6 Kt qu mô hình hi quy 42

















82

DANHăMCăăTH

 th 2.1 GDP 2004 – 2013 và d báo 2014 22
 th 2.2 T l n xu 24
 th 2.3 N xu, DPRR và t l DPRR 6T2014 24
 th 2.4 D báo CPI 2014 25
 th 2.5 Li nhun trc thu 27
 th 2.6 NIM ca các NHTM 29
 th 2.7 Hin tng đa cng tuyn 40
 th 3.1 T l lm phát ca các nc trong khu vc ông Nam Á 51






1

LIăMăU

1.ăLỦădoăchnăđătƠiă:
Trong nn kinh t th trng, h thng ngân hàng đc ví nh mch máu ca c
nn kinh t. H thng ngân hàng hot đng lành mnh và thông sut là điu kin
quan trng đ các ngun lc kinh t phân b, luân chuyn và s dng hiu qu, kích
thích tng trng kinh t mt cách bn vng. Tm quan trng ca hiu qu hot
đng kinh doanh ngân hàng có th đc đánh giá  cp đ vi mô và v mô ca nn
kinh t.  cp đ vi mô, hiu qu hot đng kinh doanh chính là điu kin thit yu
cho s tn ti ca mt t chc tín dng, cng nh cho s thành công ca ngân hàng
trong cnh tranh. Vì vy, mc tiêu c bn ca các nhà qun tr ngân hàng là phi đt
đc hiu qu hot đng kinh doanh nh là tính tt yu ca bt k hot đng kinh
doanh nào.  cp đ v mô, mt h thng ngân hàng tt và có hiu qu thì s có đ

kh nng đi phó vi các cú sc mang tính tiêu cc và đóng góp tích cc vào s n
đnh ca h thng tài chính quc gia. Do đó, các nhà nghiên cu, các nhà qun tr,
các nhà đu t và các nhà lp pháp cng rt quan tâm đn hiu qu hot đng kinh
doanh ngân hàng và các yu t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ngân
hàng đ đánh giá đúng thc trng kinh t ca ngành ngân hàng và đng thi đa ra
đc các quyt đnh phù hp.
Trc yêu cu đi mi ca nn kinh t th trng, ca đt nc trên đà hi nhp
kinh t quc t thì hot đng ngân hàng cng không ngng phát trin. Tuy nhiên,
hin nay vi tình hình kinh t ngày càng khó khn thì vic duy trì đc mt kt qu
kinh doanh tt cng là mt thách thc ln đi vi c h thng ngân hàng. Trên th
gii, nhiu nghiên cu thc nghim đư đc thc hin đ tìm hiu các yu t nh
hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ngân hàng, trong đó thng đc đo
lng thông qua các ch tiêu v hiu qu hot đng kinh doanh nh ROA. Nhìn
2

chung, các kt qu trc đây ch ra rng các nhân t nh hng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca ngân hàng bao gm các đc đim ni ti ca mt ngân hàng (
thng đc th hin thông qua các ch s tài chính ) và các yu t kinh t v mô
nh tc đ tng trng tng sn phm quc ni thc t hàng nm, lm phát và lưi
sut thc… Ti Vit Nam, hu ht các nghiên cu đu mi ch chú trng xem xét s
nh hng ca các nhân t ni ti đn hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng, mà cha làm rõ s nh hng đó đi vi các bin kinh t v mô.
Nhn thy đc tm nh hng quan trng đó bài nghiên cu Phân tích các
nhân t tác đng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng TMCP
niêm yt  Vit Nam đư đc thc hin. Thông qua phng pháp nghiên cu đnh
lng, tác gi s dng các mô hình ph bin đ đánh giá các yu t kinh t v mô
cng nh các yu t ni ti có nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca
các ngân hàng TMCP Vit Nam trong giai đon t nm 2004-2013.
2.ăMcătiêuănghiênăcuă:
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn tp trung nghiên cu vào các vn đ :

Làm rõ c s lỦ lun v vic đo lng hiu qu hot đng kinh doanh ca các
NHTM và mô hình phân tích các nhân t ni ti cng nh là nhng nhân t kinh t
v mô có nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM c phn.
ánh giá thc trng hiu qu hot đng ca các NHTM c phn niêm yt và tp
trung làm rõ các nguyên nhân thuc v ni ti ngân hàng và các nguyên nhân thuc
v kinh t v mô có nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM
c phn đang niêm yt  Vit Nam trong giai đon 2004-2013 da trên c s các
mô hình phân tích đnh lng.
 xut mt s gii pháp nhm ci thin tình hình tài chính ca các ngân hàng,
đng thi đa ra các gii pháp n đnh nn kinh t v mô đ to điu kin nâng cao
hiu qu hot đng kinh doanh ca NHTM c phn đang niêm yt hin nay.
3

3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcuă:
Bài nghiên cu xem xét tác đng ca các yu t ni ti và các yu t kinh t v
mô tác đng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng TMCP đang
niêm yt ti s giao dch chng khoán TPHCM ( HOSE ), và s giao dch chng
khoán Hà Ni (HNX ) , bao gm 9 ngân hàng :
Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín (STB),
Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB),
Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam (EIB),
Ngân hàng TMCP Quân i (MBB),
Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni (SHB),
Ngân hàng TMCP Nam Vit (NVB).
Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam (VCB).
Ngân hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam (BID)
Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam (CTG)
- Thi gian tin hành nghiên cu : T 2004 đn 2013, trong đó bao gm d liu
có sng t báo cáo tài chính ca các ngân hàng, báo báo ca NHNN, báo cáo ngân
hàng th gii, báo cáo ca h thng giám sát ngân hàng.

4.ăPhngăphápănghiênăcuă:ă
4.1 Phng pháp nghiên cu đnh tính :
Nghiên cu đư s dng s liu thng kê thông qua thu thp d liu sng có,
tin hành lp bng biu, v đ th, biu đ đ d dàng so sánh và đánh giá ni dung
cn tp trung nghiên cu.
Bên cnh đó, lun vn cng s dng phng pháp suy din đ lp lun và
gii thích đc đim ca tng ch tiêu trong quá trình phân tích s liu cn nghiên
cu.
4.2. Phng pháp nghiên cu đnh lng :
4

Phng pháp nghiên cu đnh lng : Trong phm vi đ tài tác gi xác đnh
mô hình nghiên cu và s dng chng trình Eview 7.0 đ nhn din các nhân t
thông qua giá tr, đ tin cy, kim đnh mô hình nhm xác đnh các mc đ nh
hng ca các nhân t v mô và các nhân t ni ti có tác đng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca các ngân hàng TMCP đang niêm yt ti Vit Nam.
5.ăụănghaăkhoaăhcăvƠăthcătinăđătƠiănghiênăcuă:
Trc tiên, đ tài s cung cp nhiu thông tin sâu rng hn v các yu t có
nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng cho các nhà qun tr
ca ngân hàng, các c đông hin hu và các nhà đu t tim nng. Da trên kt qu
này, các nhà qun lỦ ngân hàng s cân nhc các yu t trong quá trình ra quyt đnh
và xây dng v chính sách qun lỦ hiu qu nhm giúp ngân hàng đt đc li
nhun cao hn, góp phn nâng cao hiu qu hot đng ca mình.
Cung cp các bng chng thc nghim v s nh hng ca các yu t v
mô, cng nh là các nhân t ni ti có tác đng đn hiu qu hot đng kinh doanh
ca ngân hàng đ các cp qun lỦ có c s thc hin các chính sách phù hp.
 xut các gii pháp nhm nâng cao, ci thin các ch s tài chính có nh
hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
 xut các gii pháp hoàn thin khung chính sách trong vic điu hành và
qun lý h thng ngân hàng  khía cnh v mô nhm mc tiêu nâng cao hiu qu

hot đng kinh doanh cho h thng ngân hàng thng mi c phn hin nay.
6.ăKtăcuălunăvnă:
Ngoài li m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho, kt cu lun vn
bao gm 3 chng :
Chng 1 : Tng quan các nhân t tác đng đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca các ngân hàng TMCP.
5

Chng 2 : Phân tích hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng
TMCP niêm yt  Vit Nam.
Chng 3 : Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca
các ngân hàng TMCP niêm yt  Vit Nam.

6

CHNGă1
TNGăQUAN CỄCăNHỂNăT TỄCăNG NăHIUăQUăHOTă
NG KINH DOANH CAăCỄCăNGỂNăHĨNG TMCP

1.1 Hiuăquăhotăđng kinhădoanhăcaăngơnăhƠngăthngămi :
1.1.1 Kháiănimăhiuăquăhotăđng kinhădoanhăcaăngơnăhƠngăthngămi:
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM là mt phm trù kinh t, phn
ánh trình đ s dng các ngun lc đư có đ đt đc kt qu cao nht vi tng chi
phí thp nht.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca NHTM đc đo lng mt cách tng
quát thông qua t l gia li nhun đi vi tng tài sn và vn ch s hu. Li
nhun phn ánh kh nng sinh li ca NHTM, nó đc quyt đnh bi mc lưi thu
đc t các khon cho vay và đu t, bi ngun thu t hot đng dch v, bi quy
mô, cht lng và thành phn ca các tài sn có.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM quyt đnh trc tip ti vn
đ tn ti và phát trin ca mi ngân hàng. Khi NHTM hot đng có hiu qu thì
NH mi có kh nng tng vn, m rng quy mô hot đng kinh doanh ca mình và
to ra đc li nhun ngày càng cao, tích lu đc nhiu và có điu kin nâng cao
cht lng phc v đ thu hút khách hàng và to ra hiu qu ngày càng tng. Chính
vì vy các NHTM coi hiu qu là mc tiêu quan trng hàng đu ca hot đng kinh
doanh.
Vic phân tích hiu qu hot đng kinh doanh ca NHTM đc thông qua
các t s và phi đc xem xét qua nhiu thi k khác nhau đ thy đc xu hng
phát trin và quy lut vn đng ca chúng, ngoài ra vic nghiên cu còn phi da

vào thc tin hot đng ca chính ngân hàng đang phân tích, đi sâu vào tng b
7

phn cu thành ch tiêu phân tích t đó s d dàng xác đnh nguyên nhân tng gim
ca các ch tiêu và d dàng tìm ra đc các bin pháp gii quyt thích hp.
1.1.2 CáchăxácăliănhunăcaăNHTM:
Li nhun ca NHTM bao gm li nhun trc thu thu nhp doanh nghip
và li nhun sau thu thu nhp doanh nghip.
Li nhun trc thu : Là chênh lch gia tng thu nhp tr cho tng chi phí.
Liănhunătrcăthuă=ăTngăthuănhpăậ Tngăchiăphí
Li nhun sau thu : Là phn chênh lch gia li nhun trc thu và thu thu nhp
doanh nghip.
Liănhunăsauăthuă=ăLiănhunătrcăthuă- ThuăTNDN
ThuăTNDNă=ăLiănhunătrcăthuăxăThuăsutăthuăTNDN
1.1.3 Ch tiêuăđánhăgiáăhiuăquăhotăđngăkinhădoanhăcaăNHTMă:
Các h s tài chính là công c đc s dng ph bin nht trong đánh giá,
phân tích và phn ánh hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng
mi  cp ngành và các cp qun lỦ ca chính ph.
Mi h s cho bit mi quan h gia hai bin s tài chính, qua đó cho phép
phân tích và so sánh các ch tiêu tài chính gia các ngân hàng và phân tích xu
hng bin đng ca các bin s này theo thi gian.
ng trên góc đ NHTM, thì mt NHTM có hiu qu hot đng kinh doanh
cao s có kh nng tích lu cao, s có điu kin trang b, đu t công ngh, t đó
nâng cao cht lng dch v thu hút khách hàng; mt khác đng trên góc đ nhà
đu t, ngi gi tin s quyt đnh giao dch khi nhn thy NHTM đó an toàn do
có th bù đp ri ro, t đó to điu kin tng trng tng tài sn.
Theo thông l quc t thì hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng đc phn ánh thông qua các ch tiêu sau : thu nhp lưi cn biên ( NIM ),
thu nhp ngoài lưi cn biên (NNIM), thu nhp hot đng cn biên, thu nhp trên c
8

phiu ( EPS ), thu nhp trên tng tài sn ( ROA ) và thu nhp trên vn ch s hu (
ROE ).
(1) T l thu nhp lãi cn biên : o lng mc chênh lch gia thu t lưi và
chi tr lưi ngân hàng. T l này thng rt đc các ngân hàng theo dõi vì nó giúp
cho các ngân hàng có th d báo trc kh nng sinh li thông qua hot đng kim
soát cht ch tài sn sinh li và theo đui các ngun vn có chi phí thp.



(2) T l thu nhp ngoài lãi cn biên : o lng mc chênh lch gia ngun
thu ngoài lưi, ch yu là ngun thu phí t các dch v vi các chi phí ngoài lưi mà
ngân hàng phi chu ( gm tin lng, chi phí sa cha, bo hành thit b và chi phí
tn tht tín dng ).




(3) Thu nhp trên mi c phiu : o lng trc tip thu nhp ca các c
đông tính trên mi c phiu hin hành.



(4) T l sinh li trên tng tài sn (ROA) đo lng hiu qu hot đng ca
ngân hàng trong vic s dng tài sn đ to ra li nhun sau khi đư loi b tác đng
ca thu.

Tng thu nhp ngoài lưi – Tng chi phí ngoài lưi

Tng tài sn có

NNIM =

Li nhun sau thu
Tng s c phiu thng hin hành
EPS =

Li nhun sau thu
Tng tài sn có
ROA =

NIM =

Tng thu nhp t lưi – Tng chi phí t lưi
Tng tài sn có
9

Nu mc ROA thp thì có th là kt qu ca mt chính sách đu t hay cho
vay không hp lỦ hoc chi phí hot đng ca ngân hàng cao quá mc. Ngc li,
nu ROA càng cao th hin kh nng qun lỦ ca ban qun tr ngân hàng trong vic
chuyn tài sn ca ngân hàng thành li nhun ròng. Th hin hiu qu kinh doanh
cao ca ngân hàng vi c cu tài sn sinh li khá hp lỦ. Do đó các ngân hàng phi
tìm cách gia tng các khon mc tài sn có sinh li. Trong các khon mc ca tng
tài sn thì cho vay là khon đem li li nhun ch yu cho ngân hàng. Vì mc đích
ti đa hoá li nhun mà ngân hàng gia tng khon tín dng, đây là khon cha đng
nhiu ri ro nht. Nh vy, ROA quá cao không phi là tín hiu tt đi vi các ngân
hàng vì trong tình hung đó, mc đ ri ro ca ngân hàng s tng.
(5) T l sinh li trên vn ch s hu ( ROE ) th hin 1 đng vn ch s hu
ca ngân hàng s mang v bao nhiêu đng li nhun trong mt thi gian nht đnh
(thng là 1 nm).

Nói cách khác, ROE đánh giá li ích mà c đông (ch s hu ngân hàng) có
đc t ngun vn b ra. T l này càng cao th hin vic s dng vn ca ngân
hàng trong đu t, cho vay càng hiu qu. Các nhà qun tr ngân hàng luôn mun
tng ROE đ tho mưn yêu cu ca c đông thông qua nhiu bin pháp nh kim
soát ri ro có hiu qu, hn ch khon vay xu…
(6) H s thu nhp hot đng cn biên :

=

Li nhun sau thu
Vn ch s hu
ROE =

Tng doanh thu hot đng – Tng chi phí hot đng

Tng tài sn có
Thu nhp hot
đng cn biên
10

S dng các ch tiêu trên đây đ so sánh gia các thi k, so sánh vi các
NHTM khác, so sánh vi mc bình quân hoc so sánh vi d kin s cho thy hiu
qu hot đng kinh doanh là cao hay thp, nng lc tài chính ca các ngân hàng 
mc đ nào.
1.2 Tngăquanăcácănghiênăcu văcácănhơnăt tácădng đnăhiuăqu hotăđngă
kinh doanh caăcácăngân hàng TMCP :
Sau nghiên cu ngn ca Short ( 1979), Bourke (1989 ) thì đư có rt nhiu tác

gi khác cng tp trung xác đnh các yu t quyt đnh đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Trong khi mt s nghiên cu ca Molyneux và Thornton
(1992), Demirguc-Kunt và Huizinga (1999), Athanasoglou và cng s (2006) tp
trung phân tích các ngân hàng  mt nhóm quc gia, thì s khác li tp trung phân
tích ca h v mt quc gia duy nht c th nh Athanasoglou và các cng s
(2005), Deger Alper và Adem Anbar (2011)….Các nghiên cu đu đư xem xét tác
đng ca các yu t ni ti và các yu t v mô, môi trng tác đng đn hiu qu
hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Athanasoglou và cng s (2005) đư thc hin nghiên cu v các nhân t có
nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi  Hy
Lp trong khong thi gian t 1985 – 2001. Tác gi s dng ch tiêu li nhun trên
tng tài sn ROA đ làm bin đi din cho hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng. Các bin có nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh đc tác gi chia
làm 3 nhóm chính : Nhóm ch s tài chính, nhóm yu t ngành và nhóm các yu t
v mô. Trong đó nhóm ch s tài chính ca ngân hàng gm : Vn ngân hàng, ri ro
tín dng, tc đ tng nng sut, chi phí hot đng và quy mô ngân hàng. Nhóm yu
t ngành gm có quyn s hu và s tp trung. Nhóm các nhân t v mô gm lm
phát và chu k sn lng. Kt qu cho thy, vn và tng trng nng sut có tác
đng cùng chiu. Ri ro tín dng và chi phí hot đng có tác đng nghch chiu đn
11

hiu qu hot đng kinh doanh ngân hàng. Trong khi đó, quy mô ngân hàng không
có nh hng quan trng và tác đông ca nhóm ch s ngành là quyn s hu và s
tp trung là không có Ủ ngha thng kê. V bin v mô thì lm phát có tác đng cùng
chiu nu lm phát này là d báo đc trong tng lai. Và bin chu k sn lng
cng s là cùng chiu nu nn kinh t đang trong thi k tng trng và s là không
có nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng nu đang trong
thi k suy thoái.
Dietrich và Wanzenried (2009) cng đư tp trung nghiên cu hiu qu hot
đng kinh doanh ca 453 ngân hàng  Thy S trong giai đon t 1999 đn 2006.

Tác gi đư s dng c 2 bin ROA và ROE đ đo lng. Nhóm các bin ni ti
đc tác gi s dng trong bài nghiên cu ca mình bao gm : t l vn ch s hu
trên tng tài sn, t l chi phí trên thu nhp, n xu trên tng d n, tc đ tng
trng tín dng, thu nhp t lưi trên tng thu nhp. Tác gi còn s dng thêm các
nhóm bin v mô đ gii thích nh thu sut hiu qu, tc đ thay đi dân s hng
nm, tc đ tng trng GDP, lưi sut Libor 6 tháng, vn hóa th trng chng
khoán và t l tp trung ngân hàng. Kt qu nghiên cu  các bin v mô cho thy,
mc dù nh hng ca thu và t l tp trung ngân hàng là tiêu cc đn hiu qu
hot đng kinh doanh ca ngân hàng nhng GDP và vn hóa th trng chng
khoán li là tích cc. Còn tc đ thay đi dân s hng nm và lưi sut Libor 6 tháng
thì không có nh hng.
Deger Alper và Adem Anbar (2011) đư nghiên cu s nh hng ca các
nhân t ni ti và các nhân t v mô có nh hng đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca 10 ngân hàng thng mi đang niêm yt ti s giao dch chng khoán
Istanbul Exchange  Th Nh K trong khon thi gian t 2002 đn 2010. Bin ph
thuc đc chn đ đi din cho hiu qu hot đng kinh doanh là ROA và ROE.
Các bin ni ti đc chn đ gii thích s nh hng gm quy mô, vn ch s
12

hu, d n cho vay khách hàng, tin gi ca khách hàng, tính thanh khon và cu
trúc thu nhp – chi phí. Các bin đi đin cho các yu t kinh t v mô , bài nghiên
cu đư s dng tc đ tng trng tng sn phm quc dân thc t hàng nm, lm
phát và lưi sut thc.
Tóm li, kt qu các nghiên cu trc đây có th khác nhau do vic chn
mu và môi trng nghiên cu khác nhau, nhng qua đó có th nhn đnh, phân loi
các yu t tác đng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng, gm 2
nhóm yu t là các yu t ni ti và các yu t v mô bên ngoài.
1.2.1 Chătiêuăphnăánh hiuăquăhotăđngăkinhădoanhăcaăngơnăhƠng :
Li nhun trên tng tài sn (ROA) và li nhun trên vn ch s hu (ROE)
đc s dng rng rưi trong các nghiên cu ca Vong và Chan (2009), Demirguc-

Kunt và Huizinga (1999), Athanasoglou và cng s (2005), Flamini và cng s
(2009), Alper và Anba (2011)… đ phn ánh hiu qu hot đng kinh doanh ca
ngân hàng.
ROA cho bit hiu qu ca ngân hàng qun lỦ tài sn đó đ to ra thu nhp.
ROA là thu nhp trên mi đn v tài sn thng đc th hin theo t l phn trm.
Vn đ vi ROA là nó không bao gm trong tng tài sn các khon mc ngoi
bng, là nhng khon cha đc tha nhn là tài sn n hay tài sn có nhng li
nh hng trc tip đn hot đng kinh doanh, đc bit là hot đng kinh doanh ca
các t chc tín dng. Do đó giá tr tài sn khi tính ROA đư b đánh giá thp hn
thc t. iu này cui cùng li to ra mt xu hng tích cc khin cho ROA đc
phóng đi trong vic đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
i vi li nhun trên vn ch s hu (ROE) đc tính bng cách chia li
nhun sau thu ca ch s hu, đo lng thu nhp trên mi đn v vn c đông.
Vn đ ca bin pháp này là các ngân hàng vi đòn by tài chính cao có xu hng
to ra mt t l cao hn. Tuy nhiên các ngân hàng có đòn by tài chính cao có th
13

liên quan vi mt mc đ ri ro cao hn mc dù các ngân hàng đó có ROE cao. Vì
vy vic s dng ROE li gp khó khn trong vic trình bày tình hình tài chính thc
s ca ngân hàng. Mt thách thc khác vi vic s dng ROE là nó b nh hng
bi nhng quy đnh nh mi ngân hàng có mc chp nhn t l đòn by cao bao
nhiêu
1.2.2.ăNhómăcácăyuătăvămôă:
1.2.2.1 Tălălmăphátă:
Lm phát đc đnh ngha là s gia tng liên tc trong mc giá chung. iu
này không nht thit có ngha giá c ca mi hàng hóa và dch v đng thi phi
tng lên theo cùng mt t l, mà ch cn mc giá trung bình tng lên. Lm phát vn
có th xy ra khi giá ca mt s hàng hóa gim, nhng giá c ca các hàng hóa và
dch v khác tng đ mnh. Lm phát càng cao thì đng tin càng b mt giá nhiu.
Khi giá c nói chung đu h xung có ngha là lm phát gim, gi tt là gim phát.

T l lm phát là t l phn trm mc tng ca mc giá trung bình hin ti so
vi mc giá trung bình  thi đim gc.
Theo các nghiên cu trc đây ca Athanasoglou và cng s (2005 ) cho
thy rng t l lm phát cng là mt yu t quan trng có nh hng đn hiu qu
hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Lm phát nh hng đn giá tr thc s ca
chi phí và doanh thu. Mi quan h gia lm phát và hiu qu hot đng kinh doanh
có th là mt tác đng tích cc hoc tiêu cc. Vong & Chan (2009) cho rng tác
đng ca lm phát đi vi hot đng ngân hàng còn ph thuc vào vic lm phát đó
có đc d kin trc hay bt ng. Nu lm phát đc d đoán đy đ và lưi sut
đc điu chnh cho phù hp thì lm phát đó s nh hng tích cc . Còn nu lm
phát bin đng bt ng thì các ngân hàng s chm chp trong vic điu chnh lưi
sut ca h. T đó s có mt kh nng là chi phí ngân hàng có th tng nhanh hn
14

doanh thu ca ngân hàng và li nhun s b st gim, hiu qu hot đng cng s
st gim. Các nghiên cu nh Molyneux và Thornton (1992), Athanasoglou và
cng s (2005), đu cho thy mt mi quan h tích cc gia lm phát và li
nhun ngân hàng. Nhng vn có s tn ti cho rng lm phát ít có nh hng đn
li nhun .
1.2.2.2 TcăđătngătrngăGDPăthcă:
Tng trng kinh t đc hiu là s gia tng GDP ca nn kinh t trong mt
thi k nht đnh, thng là trong mt nm. S gia tng này đc đánh giá trên hai
góc đ: S tuyt đi và s tng đi. Xét trên góc đ s tuyt đi, tng trng kinh
t đc phn ánh thông qua quy mô GDP tng thêm. V s tng đi, tc đ tng
GDP cho thy tng trng kinh t là nhanh hay chm. Tng trng kinh t thng
chu nh hng ca các nhân t:
Các nhân t đnh lng: Bao gm các nhân t nh hng đn tng cu (AD)
nh chi cho tiêu dùng (C), chi đu t (I), chi tiêu ca Chính ph (G) và chi qua hot
đng xut nhp khu (NX); cng nh các nhân t làm bin đng tng cung (AS)
gm: vn (K), lao đng (L), tài nguyên (R), khoa hc - công ngh (T).

Các nhân t đnh tính: Th ch kinh t - chính tr, đc đim vn hóa - xư hi,
đc đim tôn giáo, đa v các thành viên trong cng đng và kh nng tham gia ca
h vào qun lỦ phát trin đt nc. Nh vy, hot đng ca h thng NHTM tác
đng ti tng trng kinh t thông qua cung ng vn (K) .
Mt nn kinh t lành mnh là điu kin tiên quyt cho h thng ngân hàng
lành mnh. Nh vy sc khe ca nn kinh t đang trc tip phn ánh trong sc
khe ca các ngân hàng. iu này ng Ủ rng tc đ tng trng ca nn kinh t
tng lên, có th dn đn mt nhu cu ln hn cho các hot đng mà c hai quan tâm
nh nhu cu tng vn m rng sn xut. Do đó, hiu sut ngân hàng đc ci thin.
15

Trong nghiên cu ca mình, Vong và Chan (2009) cho thy s có nhu cu
cao hn đi vi tín dng ngân hàng trong thi gian bùng n kinh t hn là trong
thi k suy thoái. Mt t l tng trng chung cao có th tng cng các khon n
phc v vic vay trong nc, và do đó, góp phn vào ri ro tín dng ít hn. Ngoài
ra, điu kin bt li kinh t v mô s gây tn thng các ngân hàng bng cách tng
s lng các khon vay không đ điu kin Bên cnh đó, Bourke (1989) trình bày
bng chng cho thy kinh t tng trng, đc bit là nu kt hp vi rào cn gia
nhp th trng ngân hàng, s có kh nng nâng hiu qu hot đng kinh doanh ca
các ngân hàng. Các nghiên cu ca Flamini và cng s (2009), Alper và Anba
(2011), … cng cho rng s ci thin tng trng kinh t giúp tng hiu sut ngân
hàng.
1.2.2.3ăThu sutăhiuăqu:
Cho đn nay trong các sách báo kinh t trên th gii vn cha có thông nht
tuyt đi v khái nim thu. ng trên các góc đ khác nhau theo các quan đim
ca các nhà kinh t khác nhau thì có đnh ngha v thu khác nhau.
Trên góc đ phân phi thu nhp: Thu là hình thc phân phi và phân phi
li tng sn phm xư hi và thu nhp quc dân nhm hình thành các quỦ tin t tp
trung ca nhà nc đ đáp ng các nhu cu chi tiêu cho vic thc hin các chc
nng, nhim v ca nhà nc.

Trên góc đ ngi np thu: Thu là khon đóng góp bt buc mà mi t
chc, cá nhân phi có ngha v đóng góp cho nhà nc theo lut đnh đ đáp ng
nhu cu chi tiêu cho vic thc hin các chc nng , nhim v ca nhà nc.
Trên góc đ kinh t hc : Thu là mt bin pháp đc bit, theo đó, nhà nc
s dng quyn lc ca mình đ chuyn mt phn ngun lc t khu vc t sang khu
vc công nhm thc hin các chc nng kinh t – xư hi ca nhà nc.
16

T các đnh ngha trên ta có th rút ra đc mt s đc trng chung ca thu
là:
Th nht, ni dung kinh t ca thu đc đc trng bi các mi quan h tin
t phát sinh di nhà nc và các pháp nhân, các th nhân trong xư hi.
Th hai, nhng mi quan h di dng tin t này đc ny sinh mt cách
khách quan và có ý ngha xư hi đc bit- vic chuyn giao thu nhp có tính cht bt
buc theo mnh lnh ca nhà nc.
Th ba, xét theo khía cnh pháp lut, thu là mt khon np cho nhà nc
đc pháp lut quy đnh theo mc thu và thi hn nht đnh.
T các đc trng trên ca thu , ta có th nêu lên khái nim tng quát v thu
là: Thu là mt khon đóng góp bt buc t các th nhân và pháp nhân cho nhà
nc theo mc đ và thi hn đc pháp lut quy đnh nhm s dng cho mc đích
công cng.
Thu sut đc xem là mt bin có tác đng trc tip đn hiu qu hot đng
kinh doanh ca ngân hàng. Dietrich and Wanzenried (2009), trong nghiên cu ca
mình  th trng Thu S đư cho rng vic đánh thu vi mt t l thu sut cao s
dn đn phn li nhun sau thu là thp. Kt qu này cng phù hp vi các kt qu
nghiên cu ca Demirguc-Kunt và Huizinga (1999), vic duy trì mt mc thu sut
có hiu qu cao hn s gây nên mt tác đng tiêu cc đn li nhun hay hiu qu
hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.3ăNhómăcácăyuătăniătiă:ă
1.2.3.1 Chi phí qunălỦ:

Chi phí qun lý là biu hin bng tin ca toàn b các hao phí chung mà ngân
hàng phi b ra có liên quan đn hot đng sn xut kinh doanh ca mình.