Phân tích các yếu tố tố ảnh hưởng đến tín dụng phi chính thức trên địa bàn huyện dương minh châu tỉnh tây ninh

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM





VăTHANHăTHÙY









“PHỂNăăTệCHăCÁCăYUăTăNHăHNGăNăTệNăDNGăPHIă
CHệNHăTHCăTRểNăAăBÀNăHUYNăDNGăMINHăCHỂU,ă
TNHăTỂYăNINHă”






LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP.HCM 3/2015
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM





VăTHANHăTHÙY






“PHỂNăăTệCHăCÁCăYUăTăNHăHNGăNăTệNăDNGăPHIă
CHệNHăTHCăTRểNăAăBÀNăHUYNăDNGăMINHăCHỂU,ăTNHă
TÂY NINH ”


Chuyên ngành: Chính sách công
Mư s: 60340402



LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNGăDNăKHOAăHC

TS.ăPHMăKHÁNHăNAM


TP.HCM 3/2015


LIăCAMăOAN
*

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn
và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht
trong phm vi hiu bit ca tôi.
Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca trng i hc Kinh
t TP.HCM.
Tp.H Chí Minh, ngày 26 tháng 3 nm 2015
Tác gi lun vn

VăThanhăThùy

DANHăMCăCÁCăBNGăBIU

Bng 2.1 Tóm tt các nghiên cu v tip cn tín dng phi chính thc 17
Bng 3.1 Mô t các bin và du k vng ca mô hình 19
Bng 3.2 Mô t các bin và du k vng ca mô hình 23
Bng 4.1: Kt qu kho sát v tình hình tín dng phi chính thc 37
Bng 5.1. Tình hình vay vn ca h dân 38
Bng 5.2 Các hình thc vay vn ca h dân 39
Bng 5.3 Ngun vn vay ca h dân 39
Bng 5.4 Ngun vn vay phi chính thc 41
Bng 5.5 Gii tính ca ch h 43
Bng 5.6 Trình đ hc vn ca ch h 44
Bng 5.7 Ngh nghip ca ch h 45
Bng 5.8 Quy mô h 45
Bng 5.9 Quan h xư hi ca h 46
Bng 5.10 Thu nhp trung bình ca h 47
Bng 5.11 Thi gian sng  đa phng 47
Bng 5.12 Khong cách t nhà ti trung tâm. 48
Bng 5.13 Tài sn ca h 49
Bng 5.14 c lng xác sut tr n 49
Bng 5.15 Thông tin v các khon vay 50

Bng 5.16 Mc đích vay 52
Bng 5.17 H s tng quan gia các bin 53
Bng 5.18 Kim đnh s đa cng tuyn 53
Bng 5.19 Các nhân t nh hng đn kh nng tip cn tín dng phi chính thc 55
Bng 5.20 Lng tin vay ca tín dng phi chính thc 58
Bng 5.21 Các yu t nh hng đn lng tin vay ca tín dng phi chính thc 58











DANHăMCăCHăVITăTT

NHNNPTNT : Ngân hàng Nông nghip-PTNT
NHCSXH : Ngân hàng Chính sách xư hi
QTDND : Qu tín dng nhân dân
HND : Hi Nông dân
HPN : Hi Ph n
HCCB : Hi cu chin binh
TN : oàn Thanh niên
XGN : Xóa đói gim nghèo

DANHăMCăSă-BIUă

S đ 4.1: H thng tài chính vi mô  Vit Nam 28
S đ 4.2: Mi quan h gia các t chc tín dng vi h nông dân 32
S đ 5.1: Quy trình xét duyt cho vay ti ngân hàng Nông nghip-PTNT huyn
60
S đ 5.2: Quy trình cho vay ca tín dng phi chính thc 63
Biu đ 5.1: Th phn tín dng nông thôn huyn Dng Minh Châu 40
Biu đ 5.2: Các hình thc vay phi chính thc và s h vay 42

MCăLC
CHNGăI.ăGIIăTHIU 1
1. 1 t vn đ 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 Câu hi nghiên cu 3
1.4 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.5 Kt cu đ tài 4
CHNGă2.ăCăSăLụăTHUYT 5
2.1 Khái quát v tín dng 5
2.1.1 Khái nim v tín dng 5
2.1.2 Phân loi tín dng 5
2.2 Khái nim, đc đim và s tn ti ca tín dng phi chính thc 7
2.2.1 Khái nim v tín dng phi chính thc 7
2.2.2 c đim ca tín dng phi chính thc 8
2.2.3 S tn ti ca tín dng phi chính thc 9
2.3 Kho lc các lỦ thuyt h tr mô hình 10

2.4 Kho lc các nghiên cu thc nghim 11
2.4.1 Tín dng phi chính thc  vit Nam 12
2.4.2 Tín dng phi chính thc trên th gii 14
CHNGă3:ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 17
3.1 Khung phân tích 18
3.2 Mô hình kinh t lng 18
3.2.1 Mô hình 1 18
3.2.2 Mô hình 2 22
3.3 D liu 24
3.4 Phng pháp phân tích 24
CHNGă4:ăTNGăQUANăVăAăBÀNăNGHIểNăCUăVÀăTHCăTRNGă
HOTăNGăCAăCÁCăHỊNHăTHCăTệNăDNGăTIăHUYNăDNGă
MINH CHÂU 26
4.1 c đim chung v đa bàn nghiên cu 26
4.1.1 V trí đa lỦ 26
4.1.2 iu kin t nhiên 26


4.1.3 c đim dân c 26
4.1.4 Kt cu h tng nông thôn 27
4.2 c đim ca tín dng  Vit Nam 27
4.3 Tình hình hot đng ca các h thng tín dng ti huyn Dng Minh Châu, Tây Ninh 30
4.3.1 Tình hình hot đng ca h thng tín dng chính thc. 30
4.3.2 Tín dng bán chính thc 31
4.3.3 Mi quan h gia các t chc tín dng vi h nông dân 32
4.3.4 Tình hình hot đng ca các hình thc tín dng phi chính thc trên đa bàn huyn 33
CHNGă5.ăKTăQUăNGHIểNăCU 38
5.1 Thng kê mô t s liu v mu nghiên cu 38
5.1.1 Khái quát tình hình vay vn trên đa bàn 38
5.1.2 Khái quát tình hình vay vn phi chính thc trên đa bàn 40

5.2 Khái quát các yu t tác đng đn tip cn tín dng phi chính thc 42
5.2.1 Gii tính ca ch h 42
5.2.2 Hc vn ca ch h 43
5.2.3 Ngh nghip ca ch h 44
5.2.4 Quy mô h 45
5.2.5 Mi quan h xư hi 46
5.2.6 Thu nhp ca h 46
5.2.7 Thi gian sng  đa phng 47
5.2.8 Khong cách t nhà ti trung tâm. 47
5.2.9 Tài sn ca h 48
5.2.10 Lưi sut vay 49
5.2.11 Chi phí vay 51
5.2.12 Mc đích vay 52
5.3 H s tng quan gia các bin 52
5.4 Kt qu c lng 54
5.4.1 Phân tích các yu t nh hng đn kh nng tip cn tín dng phi chính thc 54
5.4.2 Các nhân t nh hng đn lng vn vay tín dng phi chính thc 57
5.5 Phng vn thc trng vay vn ca h dân 60
5.5.1 V quy trình cho vay 60
5.5.2. u nhc đim ca các hình thc tín dng phi chính thc 63


CHNGă6:ăKTăLUNăVÀăKINăNGH 67
6.1 Kt lun 67
6.2. Kin ngh 68
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC

1



CHNGăI.ăGIIăTHIU

1.ă1ătăvnăđ
Trong nhng nm gn đây cùng vi s đi mi và phát trin ca đt nc,
Chính ph đư ban hành nhiu chính sách đ tp trung phát trin kinh t trong đó có
các chính sách v tín dng. Nhiu chính sách tín dng ban hành đư tp trung vào th
trng nông thôn ni mà có đn 80% dân s sinh sng.
Th trng tín dng nông thôn tri ra trên mt đa bàn rng ln, s lng
khách hàng đông đo, chuyên v sn xut nông nghip và phi nông nghip. Ch th
ca cu vn là nhng h gia đình nông dân, h rt khó tip cn đc vi th trng

tín dng chính thc và bán chính thc hoc đư tip cn đc nhng cha tha mưn
v nhu cu vn vì vy h phi vay  th trng tín dng phi chính thc.
 Vit Nam, Phm Bo Dng và Izumida (2002) ch ra rng hn 30% h
nông dân không th vay t ngi cho vay chính thc. Kh nng tip cn các ngun
tín dng chính thc b hn ch đư làm cho các h gia đình ph thuc nhiu hn vào
các ngun tín dng phi chính thc. Tuy cùng tn ti song song trong th trng tín
dng nông thôn nhng hai phng thc cho vay chính thc và phi chính thc s
dng các chin lc sàng lc khác nhau đ tránh la chn bt li và ri ro đo đc
trong quá trình cho vay ca h. Ví d, Phm Th Thanh Trà và Lensink (2007) cho
thy các t chc tín dng chính thc đánh giá ri ro tín dng da theo các yu t lưi
sut và lch s ca khách hàng. Trong khi đó, ngi cho vay phi chính thc đánh
giá ri ro tín dng da trên đc đim ca h, đc bit là mi quan h gia ngi cho
vay và ngi đi vay.
Các nghiên cu thc nghim v kh nng tip cn tín dng ca nông h
thng chp nhn s tn ti ca hai loi hình tín dng chính thc và phi chính thc,
nhng xem xét chúng mt cách đc lp. Ví d, các nghiên cu ca Gan, Nartea, và
Garay (2007); Li, Gan, và Hu (2011); Phm Th Thanh Trà và Lensink (2007). Mt
s nghiên cu khác xem xét s tng tác gia tín dng chính thc và phi chính
thc, nhng kt qu ca tác đng tng tác ca các loi hình tín dng là không nht
2



quán. Ví d, Kochar (1997) ch ra rng tín dng phi chính thc đóng mt vai trò
quan trng đi vi quyt đnh vay mn ca h trong th trng tín dng chính thc
 nông thôn n . Tuy nhiên, Diagne (1999) cho thy không có mi quan h đáng
k gia các khu vc tín dng chính thc và không chính thc trên th trng tín
dng nông thôn  Malawi. Gn đây, Guirkinger (2008) cho thy các lnh vc tín
dng chính thc và không chính thc cùng tn ti; s tng tác ca chúng là nn
tng cho hot đng ca th trng tín dng nông thôn  Peru.

 khu vc nông thôn Vit Nam, c hai loi hình tín dng này va có vai trò
b sung và thay th ln nhau trong cung tín dng cho h nông dân, tuy nhiên s
cùng tn ti và tng tác ca c hai ngun tín dng này không đc đ cp và
nghiên cu rng rưi.
Dng Minh Châu là mt huyn nm  phía ông Nam ca Tây Ninh, có
đng giao thông đi li thun li, kinh t trong nhng nm qua đư có chiu hng
phát trin, nhu cu vn ca ngi dân cho các ngành ngành ngh tng đi ln,
mc dù có nhiu t chc tín dng chính thc và bán chính thc hot đng trên đa
bàn nhng tín dng phi chính thc vn hot đng mnh m và rng khp.
Mt câu hi đt ra là ti sao có nhiu hình thc tín dng chính thc nh vy
nhng tín dng phi chính thc vn tn ti và phát trin thm chí là rt phát trin 
nhiu ni.
Chính vì vy vic nghiên cu hot đng ca các hình thc tín dng phi chính
thc t đó tìm ra các yu t nh hng đn s tn ti ca tín dng phi chính thc và
đ ra các gii pháp nhm phát huy nhng u đim và gim đi nhng hn ch ca
hình thc tín dng này là mt vic làm cn thit.
Xut phát t vn đ trên tôi tin hành nghiên cu đ tài “Phân tích các yu t
nh hng đn tín dng phi chính thc trên đa bàn huyn Dng Minh Châu, tnh
Tây Ninh”
1.2ăMcătiêuănghiênăcu
Mc tiêu tng quát ca đ tài là phân tích các nguyên nhân nh hng đn
vic ngi dân tham gia vào hình thc tín dng phi chính thc và các yu t tác
3



đng đn lng tin vay ca tín dng phi chính thc đi vi nông dân. T vic phân
tích trên s đ xut các gii pháp nhm phát huy mt tích cc và hn ch mt tiêu
cc ca tín dng phi chính thc  nông thôn.
Mc tiêu c th:

 đt đc mc tiêu chung, lun vn nhm gii quyt và đt đc nhng
mc tiêu c th sau:
- Phân tích các yu t nh hng đn vic tham gia tín dng phi chính thc
ca nông dân.
- Phân tích các yu t tác đng đn lng tin vay ca tín dng phi chính
thc
1.3ăCơuăhiănghiênăcu
- Ngi dân  nông thôn tip cn ngun vn thông qua hình thc tín dng
nào?
- Nhng yu t nào nh hng đn vic h nông dân phi vay tín dng phi
chính thc.
- Các yu t nào tác đng đn lng tin vay ca tín dng phi chính thc
- Gii pháp nào đ kim soát hoc hn ch tín dng phi chính thc
1.4 iătng,ăphmăviăvƠăphngăphápănghiênăcu
i tng nghiên cu: ni dung nghiên cu ch yu ca đ tài tp trung vào
hot đng ca các hình thc tín dng trong đó đi sâu vào nghiên cu các yu t nh
hng đn hot đng ca hình thc tín dng phi chính thc.
Phm vi v mt không gian: đ tài “Phân tích các yu t nh hng đn tín
dng phi chính thc trên đa bàn huyn Dng Minh Châu, tnh Tây Ninh” đc
thc hin trong phm vi huyn Dng Minh Châu, tnh Tây Ninh thông qua phng
pháp chn mu ngu nhiên.
Phm vi v thi gian: đ tài đc thc hin t tháng 8/2014 đn tháng
3/2015, do đó các s liu s cp, phng vn nông h đc thc hin t tháng
8/2014.
Phng pháp nghiên cu: đ tài s dng phng pháp thng kê mô t và
phân tích đnh lng.
4

1.5ăKtăcuăđătƠi
 tài nghiên cu đc chia làm 6 chng:
Chng 1. Gii thiu chung v vn đ nghiên cu;
Chng 2. C s lý thuyt: Trình bày các khái nim, các lý thuyt liên quan.
Chng 3. Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Tng quan v đa bàn nghiên cu
Chng 5: Kt qu nghiên cu:
Chng 6: Kt lun và kin ngh




















5

CHNGă2.ăCăSăLụăTHUYT

2.1ăKháiăquátăvătínădng
2.1.1ăKháiănimăvătínădng
Trong nn kinh t hàng hoá, trong cùng mt thi gian luôn có mt s ngi
tm thi tha vn, có vn tm thi nhàn ri và có nhu cu cho vay. Bên cnh đó
luôn có mt s ngi tm thi thiu vn, có nhu cu đi vay. Hin tng này làm
ny sinh mi quan h kinh t mà ni dung ca nó là vn đc dch chuyn t ni
tm thi tha sang ni thiu vi điu kin hoàn tr vn và lưi tin vay là li nhun
thu đc do s dng vn vay. ây chính là quan h tín dng.
Tín dng là quan h vay mn da trên nguyên tc hoàn tr kèm theo li tc,
nó đ tho mưn nhu cu ca c 2 bên, do đó nó là mt quan h bình đng, c 2 bên
cùng có li và mang tính tho thun ln.
Nh vy tín dng là quan h kinh t đc biu hin di hình thái tin t hay
hin vt, trong đó ngi đi vay phi tr c gc ln lưi cho ngi cho vay sau mt
thi gian nht đnh.
2.1.2 Phơnăloiătínădng
a) Phân loi theo ch th trong quan h tín dng
- Tín dng thng mi: là quan h tín dng gia các doanh nghip thc hin
di hình thc mua bán chu hàng hóa hoc ng tin trc khi nhp hàng hóa.
- Tín dng nhà nc: là hình thc tín dng th hin mi quan h gia nhà
nc vi các doanh nghip, cá nhân, t chc xư hi…nhà nc va là ngi đi vay
va là ngi cho vay.
- Tín dng ngân hàng là tín dng gia ngân hàng và các cá nhân, t chc xư
hi…
b) Phân loi theo hình thc
- Tín dng chính thc: là hình thc tín dng hp pháp đc s cho phép ca
nhà nc. Các t chc tín dng chính thc hot đng di s giám sát và chi phi

ca ngân hàng nhà nc. Các nghip v hot đng phi chu s quy đnh ca Lut
6



ngân hàng nh quy đnh v lưi sut, huy đng vn, cho vay…và nhng dch v mà
ch có nhng t chc tín dng chính thc mi cung cp đc. Các t chc tín dng
chính thc bao gm h thng các Ngân hàng, Kho bc nhà nc, Qu tín dng nhân
dân, Hp tác xư tín dng, các Công ty tài chính…
- Tín dng bán chính thc là ni din ra công khai các hot đng tr giúp,
cung ng, giao dch vn tín dng ca các t chc xư hi (Hi Liên hip Ph n, Hi
Nông dân, Hi Cu chin binh, oàn Thanh niên…). Các t chc xư hi này không
phi là ch th cung vn tín dng mà ch là lc lng tr giúp Chính ph, các t
chc phi chính ph (NGO) gii ngân cho các chng trình, d án ch đnh nhm đy
mnh phát trin kinh t-xư hi  khu vc nông thôn, nht là đi vi nhng vùng
nghèo, xư nghèo. Mi giao dch vn tín dng ca các t chc xư hi đu đt di s
ch đo trc tip và giám sát cht ch ca chính quyn các cp.
- Tín dng phi chính thc là ni din ra hot đng huy đng, cung ng và
giao dch vn mt cách công khai hoc ngm ngm nm ngoài khuôn kh pháp lut
ca nhà nc hoc không ph thuc, không chu s qun lỦ ca chính quyn nhà
nc.  đó có mt hoc mt s hoc tt c các yu t vt ra ngoài khuôn kh ca
th ch pháp lỦ hin hành (mà yu t c bn nht là lưi sut). Tuy nhiên, trong thc
t, nó cng có th bao gm c nhng quan h tín dng trc tip gia các c dân
nông thôn mà yu t lưi sut hoàn toàn bình thng, thm chí thp hn so vi lưi
sut th trng chính thc. Nhng quan h này phát sinh trên c s nhng quan h
tình cm (h tc, bn bè ) hoc nhiu th quan h đa dng khác. Ch th tham gia
cung vn tín dng trên th trng này là t nhân cho vay nng lưi, t thng bán
chu hàng hóa, ch ca hàng cm đ hoc nhóm hp tác tín dng t nguyn nh:
hi, h, phng, bn bè, anh em cho vay tng tr.
c) Phân loi theo thi hn cho vay

- Tín dng ngn hn là loi tín dng có thi hn di 12 tháng, đây là loi tín
dng ph bin trong cho vay nông h  nông thôn, các t chc tín dng cng
thng cho vay loi này tng ng vi ngun vn huy đng t các khon tin gi
ngn hn.
7



- Tín dng trung hn là loi tín dng có thi hn t 12 đn 60 tháng, ngun
vn này thng đc dùng đ đu t cho sn xut nh mua ging vt nuôi, cây
trng lâu nm hoc đ xây dng các công trình nh. Loi tín dng này ít ph bin
hn so vi tín dng ngn hn.
- Tín dng dài hn là loi tín dng có thi hn trên 60 tháng đc s dng đ
cp vn cho nông h vi mc đích ci to và m rng sn xut  quy mô ln vi k
hoch sn xut kh thi. Cho vay theo hình thc này rt ít  th trng nông thôn và
mang tính ri ro cao.
d) Phân loi theo mc đ tín nhim
- Tín dng không đm bo còn gi là tín dng tín chp, đây là loi tín dng
s dng uy tín ca ngi đi vay hoc ngi đi din cho ngi đi vay đm bo bng
thng hiu hay uy tín ca h v khon n vay.
- Tín dng có đm bo còn gi là tín dng th chp, đây là loi hình tín dng
ph bin và đc các t chc tín dng áp dng rng rưi. Theo đó ngi đi vay phi
đm bo tr n bng tài sn ca mình hoc đc ngi khác bo đm tr n thay
trong trng hp không tr n đc khon vay.
e) Phân loi theo mc đích vay
- Tín dng sn xut là loi tín dng đc cp nhm phc v nhu cu sn xut
hàng hóa, b sung vn kp thi cho quá trình n đnh và phát trin sn xut.
- Tín dng tiêu dùng là loi hình tín dng nhm phc v nhu cu chi tiêu,
mua sm hàng hóa ca ngi đi vay thng là tm thi và trong thi gian ngn.
- Tín dng h tr và u đưi là loi hình tín dng đc nhà nc h tr cho

nhng đi tng đc bit hay u đưi cho nhng đi tng thuc din u tiên đ làm
kinh t, vt qua khó khn. c đim ca loi hình này thng là lưi sut thp và
ch áp dng cho nhng đi tng nht đnh.
Ngoài ra tín dng còn đc phân loi theo phng pháp hoàn tr bao gm tín
dng hoàn tr mt ln hay tín dng hoàn tr nhiu ln…
2.2ăKháiănim,ăđcăđimăvƠăsătnătiăcaătínădngăphiăchínhăthc
2.2.1ăKháiănimăvătínădngăphiăchínhăthc
Hin nay có rt nhiu quan nim khác nhau v tín dng phi chính thc:
8



Theo tác gi Frank Ellis (1988) cho rng “Tín dng phi chính thc là tín
dng do các t chc, cá nhân nm ngoài các t chc chính thc (nh h thng các
ngân hàng thng mi, h thng qu tín dng nhân dân, các c quan tài tr) thc
hin.
Các hc gi kinh t c cho rng “tín dng phi chính thc là vic huy đng
các ngun không thuc Ngân hàng giám sát nh ca bn bè, h hàng, ngi cho
vay, ca hàng vàng bc…vic cung ng vn phi chính thc không chu s qun lỦ
ca nhà nc nhng vn theo nhng nguyên tc nht đnh, ngi vay và ngi cho
vay thng có nhng mi quan h xư hi gn gi, nên giúp h tránh đc nhng ri
ro v tín dng”.
Theo tác gi Lâm Trí Dng (1995) “Thut ng phi chính thc thng đc
dùng đ ch nhng quan h tín dng ngm hoc na công khai (nhiu trng hp là
công khai)  đó có mt hoc mt s hoc tt c các yu t vt ra ngoài khuôn kh
ca th ch pháp lỦ hin hành (mà yu t c bn nht là lưi sut). Tuy nhiên, trong
thc t, nó cng có th bao gm c nhng quan h tín dng trc tip gia các c
dân nông thôn mà yu t lưi sut hoàn toàn bình thng, thm chí thp hn so vi
lưi sut th trng chính thc. Nhng quan h này phát sinh trên c s nhng quan
h tình cm (h tc, bn bè ) hoc nhiu th quan h đa dng khác”.

Tuy nhiên quan nim chung nht là “Tín dng phi chính thc là mt hình
thc tín dng hot đng theo kiu t do trên th trng, không b chi phi hay chu
s qun lỦ, giám sát trc tip ca nhà nc”.
2.2.2 căđimăcaătínădngăphiăchínhăthc
Là mt hình thc tín dng nên nó cng có nhng đc đim ging tín dng
chính thc nh đc đim v cung, cu, lưi sut…tuy nhiên nó cng có nhng đc
đim riêng nh sau:
V hình thc: tín dng phi chính thc có nhiu hình thc tham gia khác nhau
nh: hi, h, biêu, phng, vay vt t, phân bón, vay cm đ…
V quy mô: tín dng phi chính thc có th có quy mô t vài chc nghìn, vài
trm nghìn đn vài trm triu…nhìn chung là nó không b gii hn lng tin vay
9



mà ph thuc vào nhu cu ca ngi đi vay và kh nng đáp ng ca ngi cho
vay.
V đi tng tham gia rt đa dng và phong phú không có s phân bit đi
x gia mi ngi: t ngi giàu đn ngi nghèo, ngi có đt sn xut, có tài sn
th chp đn ngi không có tài sn, tt c đu đc vay mt cách đn gin và
nhanh chóng.
V mc đ tín nhim: tín dng phi chính thc hot đng hoàn toàn da vào
s tín nhim ln nhau. Ngi cho vay cn c vào mc đ tín nhim và kh nng tr
n ca ngi đi vay mà xác đnh có cho vay hay không cho vay, lng tin vay là
bao nhiêu và ch cn cm giy nhn n ca ngi đi vay hoc là không cn giy t
nào khác.
V thi gian: ngi cho vay có th đáp ng nhu cu ca ngi đi vay bt c
lúc nào, không phân bit gi gic làm vic hay là vào các ngày ngh, l, tt…bt c
khi nào ngi vay có nhu cu thì s đc đáp ng ngay lp tc.
V lưi sut cho vay ph thuc vào mi quan h gia ngi đi vay và ngi

cho vay, có th lưi sut bng không (0 %) đi vi ngi thân quen hoc có khi lên
ti hn 20% đi vi ngi khác và lưi sut  các vùng min khác nhau là khác nhau
và có khi là  các thi đim trong nm cng khác nhau.
V tr n: nguy c không tr đc n ca hình thc tín dng này là rt cao
có th là do lưi sut cao nên ngi vay khó xoay vòng vn hoc là do không có quy
đnh v vic đm bo khon vay mt cách cht ch nên to ra tâm lỦ chây  trong
tr n ca ngi đi vay.
2.2.3ăSătnătiăcaătínădngăphiăchínhăthc
Trong th trng tín dng  nông thôn thì tín dng phi chính thc vn tn ti
mt cách tt yu, khách quan bi vì mi ngi dân đc bit là nhng ngi nghèo,
nhng ngi không có tài sn th chp khi có nhu cu vay vn không th tip cn
đc vi tín dng chính thc mt cách đy đ thì h s tìm đn tín dng phi chính
thc.
10



Nh vy tín dng phi chính thc tn ti da trên s thiu ht v vn trên th
trng, tuy nhiên nó tn ti đc còn có các nguyên nhân sau:
- S tip cn ngun vn mt cách d dàng.
- Ngi vay có th quyt đnh s lng tin mình mun vay và thi gian tr
n.
- Không tn các chi phí hành chính hay “hoa hng”.
- C ch lưi sut mm do và có th tha thun đc tùy thuc vào mi quan
h.
- Không cn tài sn th chp mà ch da vào lòng tin.
Nh vy s tn ti ca tín dng phi chính thc là mt tt yu khách quan
trong nn kinh t, nó không nhng không mâu thun mà còn b sung cho tín dng
chính thc trong vic cung cp vn cho nông dân. Ngày nay khi các hình thc tín
dng chính thc ngày càng đa dng và bao quát đc phn ln các hot đng tín

dng trong xư hi thì các hình thc tín dng phi chính thc vn tn ti, mt s hình
thc tín dng không b mt đi mà có xu hng ngày càng m rng nh vay anh em,
bn bè hoc chi hi, h.
2.3ăKhoălcăcácălỦăthuytăhătrămôăhình
Mô hình tip cn tín dng bt đu vi lỦ thuyt nhu cu tín dng trong đó cá
nhân hoc mt h gia đình mun ti đa hóa li ích t s tin. Tt c các đn v tin
có chi phí c hi đó là lưi sut và do đó quyt đnh đ vay tin xut phát t mt s
la chn có cân nhc. Tuy nhiên, vic cung cp tín dng không ch da trên giá th
trng hoc lưi sut cho vay. Do thông tin bt đi xng, Stiglitz và Weiss (1981)
ch ra rng lỦ thuyt cung cu tín dng không th gii thích đc th trng tín
dng, đc bit là th trng tín dng nông thôn. Bi vì, các t chc tín dng thiu
thông tin v khách hàng và ri ro ca khon vay nhng các t chc tín dng này li
không th tng lưi sut đ xác đnh mc cân bng cho th trng tín dng. Vì vy,
các t chc tín dng có xu hng sàng lc tín dng. Nói cách khác, dòng chy tín
dng không tuân theo quy lut cung cu, nó là phc tp bi mt quá trình phân phi
hp cá nhân áp dng đi vi tín dng, sau đó cho vay xác đnh tín dng đc phân
11



b bao nhiêu, da trên nhn thc ca h v mc đ tín nhim ca khách hàng vay
(Aleem, 1990).
V mt lỦ thuyt, th trng tín dng chính thc bao gm cung và cu tín
dng. Cu tín dng đc xác lp da trên các đc đim ca h, nh là các đc đim
nhân khu hc và kinh t - xư hi; và cung tín dng đc đnh ngha là s tin mà
các nhà cung cp quyt đnh cho vay da trên nhng thông tin sn có v nhu cu
vay. Các t chc tín dng s quyt đnh cp toàn b hoc gim s tin cho vay hoc
hoàn toàn bác b yêu cu xin vay (Zeller, 1994).
Hot đng cho vay có đc thù là s tin cho vay hôm nay ch có th thu li
vào ngày mai. Do tt c đu thay đi theo thi gian nên ngi cho vay không chc

là có th thu li đc s tin cho vay (đng nhiên là cùng vi tin lưi) vào thi
đim đáo hn hay không, mc dù đư thm đnh ngi vay ht sc k lng trc
đó. Các nghiên cu v tín dng không chính thc ch yu da vào ba hng phân
tích chính là: (1) da trên lỦ thuyt v thông tin không hoàn ho (Stiglitz,1981), (2)
da trên lỦ thuyt v c ch cho vay gián tip, (3) da trên lỦ thuyt v c ch cho
vay trc tip
LỦ thuyt v thông tin không hoàn ho: theo Hoff và Stiglitz (1990) thì các
ngi cho vay khác nhau có thông tin v con n ca mình là khác nhau. i vi
nhng ch n ngi đa phng thng có li th hn trong vic giám sát các con
n trong khi đó các th ch tín dng chính thc li thy dng nh khó có kh nng
đ thc thi các giám sát cn thit.
C ch gián tip: ch n thit k hp đng sao cho thu đc nhng thông tin
riêng ca tng ngi vay tim tàng v mc đ ri ro trong d án ca h; khuyn
khích h thc thi nhng n lc cn thit nhm làm gim bt kh nng không tr
đc n
C ch trc tip: ch n đu t vào vic sàng lc nhng ngi đi vay tim
tàng và cng ch h phi tr n.
2.4ăKhoălcăcácănghiênăcuăthcănghim
 các nc đang phát trin h thng tín dng có dng song hành ngha là va
tn ti hình thc tín dng chính thc va tn ti hình thc tín dng phi chính thc.
12



Khu vc tín dng phi chính thc c chim t 30-80% ngun cung tín dng nông
thôn, trong khi đó cha ti 5% nông dân  Châu Phi, 15%  châu M La Tinh và
25%  châu Á là tip cn đc vi tín dng chính thc.
2.4.1ăTínădngăphiăchínhăthcăăvităNam
Th trng tín dng nông thôn Vit Nam chia thành ba loi, bao gm: th
trng tín dng chính thc, bán chính thc và phi chính thc.

Theo báo cáo kt qu kho sát mc sng dân c Vit Nam do y ban K
hoch nhà nc và Tng cc Thng kê thc hin nm 1992-1993 thì có ti 72% các
h gia đình đư có vay vn t khu vc phi chính thc.
Theo tác gi Kim Th Dung nm 1999 v th trng vn tín dng nông thôn
 huyn Gia Lâm-Hà Ni cho thy có ti 45,3% s h có vay vn t ngun vn phi
chính thc, trong đó 100% h nghèo phi da vào tín dng phi chính thc. Trong đó
có mt phn không nh đ vay cho tiêu dùng (hc hành, n ung, ma chay, tr n)
chim 14,9% s h và 3,6% doanh s vay. S h nghèo vay cho mc đích tiêu dùng
chim 36,4%.
Vào nm 1999  Vit Nam, V Th Thanh Hà thc hin mt nghiên cu v
s đóng góp ca các khon tín dng nh chính thc so vi s đóng góp ca các
khon tín dng nh phi chính thc cho ngi nghèo. T vic s dng mô hình
Probit và Logit, tác gi thy rng các nhân t nh s thành viên trong h và chi tiêu
ca h có nh hng mnh đn kh nng vay mn và giá tr ca món vay. Thêm
vào đó, trình đ hc vn và đa v xư hi ca các thành viên trong h cng có tác
đng đn vic vay mn. Tuy nhiên, đ tui li có tác đng không tt đn kh nng
vay mn nhng li là nhân t tác đng tích cc đn giá tr ca món vay. Bên cnh
đó, quy mô ca h cng nh hng xu đn kh nng tip cn cng nh vic vay
mn ca h.
Nhng ngi làm vic  các c quan nhà nc hay các t chc chính thc
khác thng đc xem là có uy tín (đc bit là uy tín trong tr n vay do phi gi
gìn v th và ting tm cho bn thân) nên s đc các t chc tín dng u ái hn, do
đó, d vay hn (Lê Khng Ninh và Phm Vn Hùng, 2011). Nh vy, các h gia
13



đình có thành viên làm vic  các c quan qun lỦ nhà nc hay các t chc chính
thc thì s có th vay đc nhiu hn.
Thêm mt nghiên cu khác, nghiên cu ca V Th Thanh Hà đc thc

hin nm 2001 v kh nng tip cn tín dng ca nông h  khu vc ng bng
sông Hng thông qua vic s dng mô hình Probit và phng pháp c lng bình
phng nh nht, c hai phng pháp đu cho kt qu nh nhau, c th: giá tr tài
sn ca h và kh nng tip cn tín dng có mi quan h mt thit vi nhau. Sn
xut nông nghip đi mt vi rt nhiu ri ro (giá c, thi tit, dch bnh…) bit rõ
điu đó nên các t chc tín dng buc phi chn lc ngi vay k lng đ đm
bo thu hi vn cng nh li nhun. Khi đi mt vi ri ro trong thu hi n, yu t
then cht mà các t chc tín dng quan tâm khi ra quyt đnh cho vay là tài sn th
chp. Trên nguyên tc, tài sn th chp s đc phát mưi đ bù đp khon tin
ngi vay không tr. Do đó, tài sn th chp có giá tr càng cao thì s vay đc
càng nhiu. Bên cnh đó, các t chc tín dng còn u ái hn đi vi nhng h khá
gi (hay có chi tiêu bình quân đu ngi cao) bi càng khá gi thì kh nng tr n
càng tt.
Theo Phan ình Khôi (2012) kt qu nghiên cu ch ra rng s tin vay phi
chính thc nh hng bi các yu t bao gm: S hu đt đai, mc đích cho vay phi
chính thc, lưi sut chính thc, thi hn cho vay phi chính thc, và đng liên xư.
H gia đình c trú trong khu vc có đng liên xư và vi quyn s hu đt đai có
th có đc tín dng phi chính thc t nhà cung cp hoc thng nhân. Nhng h
có nhu cu cao hn cho tiêu dùng có th vay thêm t bn bè, ngi thân hoc ngi
cho vay. S linh hot ca thi hn cho vay phi chính thc có th bù đp cho mc lưi
sut cao. Các kt qu này còn cho thy các h gia đình nông thôn xem xét tm quan
trng ca s linh hot ca thi hn vay tín dng phi chính thc hn là lưi sut vay.
Bi vì mt khon vay phi chính thc là mt hp đng linh hot, khách hàng vay có
th chm dt hoc gia hn thi gian cho vay theo kh nng tr n ca h. Nh vy,
tín dng phi chính thc là mt ngun vn ph bin ca mc đích vay ca các tiu
thng và mc đích vay tiêu dùng cho các h gia đình nông thôn.
14

Kt qu ca Phm Bo Dng và Inzumida (2002) cho rng tui có mi
quan h nghch đo vi nhu cu tín dng phi chính thc ti Vit Nam. Mt mi
quan h nghch gia giáo dc và tín dng phi chính thc cho thy rng ch h vi
mc hc vn thp có xu hng đc vay tín dng phi chính thc ít hn so vi ch
h có trình đ hc vn cao hn. ây là yu t bt li cho ch h mù ch trong vic
tip cn vi tín dng phi chính thc.
 Vit Nam theo Barslund và Tarp (2008) có đn 36% s giao dch tín dng
 nông thôn là phi chính thc đc bit  Phú Th tín dng phi chính thc chim đn
50% tng s giao dch và  Hà Tây (c) con s này là 48%. Kho sát ca Phm Bo
Dng (2010) đi vi 480 nông h  An Giang có đn 199 h (41,5%) có vay phi
chính thc
Thông tin v tín dng phi chính thc  Vit Nam ch yu đc nghiên cu
mt cách ri rc nhng tm quan trng ca nó nh là mt ngun cung tín dng
trong th trng tín dng nông thôn đư đc ghi nhn nhiu trong nhng nghiên cu
ca Phm Bo Dng và Izumida (2002), Putzeys (2002), và Phm Th Thanh Trà
và Lensink (2007). Khu vc tín dng phi chính thc truyn thng bao gm ngi
thân, bn bè và hàng xóm, tín dng xoay vòng hi, và ngi cho vay t nhân. Mt
hình thc tín dng phi chính thc đc hình thành gn đây trong đó tín dng đc
cp bi thng nhân đa phng hoc các nhà cung cp đu vào cho sn xut nông
nghip. Hình thc tín dng này dn tr thành mt b phn quan trng ca tín dng
phi chính thc vì nó giúp ngi dân có vn đ đu t trc tip vào sn xut. Theo
Putzeys (2002), hn 51% các khon tín dng  nông h đc cung cp thông qua
kênh tín dng phi chính thc.
2.4.2ăTínădngăphiăchínhăthcătrênăthăgii
Nghiên cu ca Nathan Okurut đc thc hin nm 2006 nhm xác đnh
các nhân t nh hng đn kh nng tip cn tín dng ca ngi nghèo và ngi da
màu  Nam Phi đi vi th trng tín dng chính thc và phi chính thc. Bng vic
s dng mô hình Probit và mô hình Logit, tác gi ch ra rng ngi nghèo và ngi
da màu b hn ch v kh nng tip cn các ngun tín dng này. Trong phm vi
15

quc gia, kh nng tip cn ngun tín dng chính thc chu s chi phi mnh m
bi gii tính, đ tui, s thành viên trong gia đình, trình đ hc vn, chi tiêu và
chng tc ca h. Vic nghèo khó có tác đng xu đn vic tip cn ngun tín dng
chính thc.  th trng tín dng phi chính thc, vic tip cn các khon tín dng
này chu s tác đng tích cc bi s thành viên trong h, chi tiêu ca h và v trí
khu vc nông thôn. Trong khi đó, các nhân t có tác đng xu đn vic tip cn
ngun tín dng phi chính thc đó là nam gii, v trí nông thôn, vic nghèo khó và
bn cùng.
Nghiên cu ca Diagne đc thc hin nm 1999 thông qua vic s dng
giá tr log ca hàm gn đúng, tác gi cho thy rng ngun hình thành nên tài sn ca
h thì quan trng hn nhiu so vi tng giá tr tài sn hoc s đt mà h nm gi
và ngun hình thành nên tài sn đc xem là nhân t quyt đnh kh nng tip cn
ngun tín dng chính thc ca h. c bit, giá tr ca đt và giá tr vt nuôi trong
tng giá tr tài sn ca h càng cao thì nó càng có nh hng đn kh nng tip cn
ngun tín dng chính thc ca h. Tuy nhiên, din tích đt mà h nm gi cng có
tác đng đn kh nng tip cn ngun vn tín dng phi chính thc.
Các bng chng cho thy hu ht các nhà cho vay phi chính thc cho vay
da trên s giàu có ca ngi đi vay. Có đt đai đc xem nh là mt ch s v kh
nng tr n (Zeller, 1994)
Theo Nehman (1973) tin hành nghiên cu th trng tín dng  Braxin và
nhn thy rng rt nhiu nông dân có nhu cu vay nh đư không vay t khu vc
chính thc bi vì khi xem xét chi phí vay thc s (gm c lưi sut và chi phí giao
dch khi vay) thì các khon vay nh t khu vc phi chính thc s tr nên hp dn
hn so vi vay  khu vc chính thc.
Stiglitz & Weiss (1981) vi gi đnh th trng tín dng là không hoàn ho
lp lun rng phân phi tín dng theo c ch phi giá c không ch là kt qu ca s
can thip ca chính ph, mà còn t hành vi ca ngi cho vay và ngi đi vay trong

môi trng không cân xng thông tin  th trng tín dng.
16



Petrick (2004) cng chng minh tip cn tín dng chính thc không ch b
chi phi bi thu nhp và tài sn, mà còn b chi phi bi các đc tính kinh t - xã
hi ca nông h. Các đc tính kinh t - xư hi phn ánh uy tín ca nông h đi vi
ngi cho vay và do đó quyt đnh kh nng tip cn cng nh mc đ tip cn vn
tín dng chính thc ca h.
Th trng vn  nông thôn các nc đang phát trin, cung tín dng,
đc bit tín dng chính thc thng nh hn nhu cu, nên nhng ngi cho vay
phi phân phi tín dng có gii hn gia nhng ngi xin vay. Theo Petrick (2004),
gii hn tín dng là tình trng trong đó ngi mun vay nhng không vay đc, hay
s tin đc vay ít hn s tin xin vay.
Stiglitz & Weiss (1981) ch ra rng, cung tín dng chính thc b cn tr bi
ri ro đo đc (moral hazard) và các vn đ la chn đi nghch (adverse selection)
trong môi trng không cân xng thông tin  th trng tín dng. Các t chc tín
dng thng mun cho vay nhng ngi có đ thông tin, đáng tin cy và tin tng
h s dng vn hiu qu và hoàn tr đc n. Thiu thông tin là lí do nhng ngi
cho vay không đáp ng nhu cu ca ngi xin vay (Petrick, 2004 và Stephenet al,
1980).
Vai trò quan trng ca thông tin v ngi vay đi vi quyt đnh chp thun
ca ngi cho vay đc Hoff & Stiglitz (1993) ch ra qua bc đánh giá mc đ tín
nhim ca ngi xin vay.  đánh giá mc đ tín nhim ca ngi xin vay, ngi
cho vay phi nghiên cu nhiu khía cnh ca ngi xin vay: mc đích s dng
tin vay, kh nng to ra thu nhp và kh nng to ra đ tin mt t các ngun thu
nhp và tài sn thuc s hu ca nông h.
Kt qu ca nhng nghiên cu trc đây v tip cn tín dng phi chính thc
đc tóm tt trong Bng 2.1