Nhân tố ảnh hưởng đến lựa chọn học nghề trên địa bàn tỉnh tây ninh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH




Trn Th Thu Hng





NHÂN T NH HNG N LA CHN HC
NGH TRÊN A BÀN TNH TÂY NINH







LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh, nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH



Trn Th Thu Hng





NHÂN T NH HNG N LA CHN HC
NGH TRÊN A BÀN TNH TÂY NINH



Chuyên ngành: Chính sách công
Mư s: 60340402



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. Phm Khánh Nam

Tp. H Chí Minh, nm 2015
LI CAM OAN
*

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s
liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong
phm vi hiu bit ca tôi.
Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca trng i hc Kinh t
TP.HCM.
Tp.H Chí Minh, ngày 24 tháng 3 nm 2015
Tác gi lun vn


Trn Th Thu Hng









MC LC
*
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC

DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH
DANH MC PH LC
TÓM TT
CHNG 1: GII THIU 1
1.1 Bi cnh nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 Cu trúc lun vn 4
CHNG 2: C S LÝ LUN 5
2.1 Khái nim hc ngh 5
2.2 Lý thuyt v đu t cho giáo dc 5
2.3 Thuyt hành vi d đnh 7
2.4 Nhân t nh hng đn s la chn hc ngh hay hc H, C 9
2.5 Lc kho nghiên cu liên quan 11
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 14
3.1 Mô hình phân tích 14
3.2 Thang đo đo lng thái đ đi vi hc ngh 15
3.3 Phng pháp thu thp s liu 17
CHNG 4: PHÂN TÍCH NHÂN T NH HNG N S LA
CHN HC NGH 18
4.1 Tình hình hc ngh  Vit Nam và tnh Tây ninh 18
4.1.1 Nhng đim đi mi ca Lut giáo dc ngh nghip 22
4.1.2 Tình hình hc ngh trên đa bàn tnh Tây Ninh 29
4.2 Phân tích nhân t nh hng đn la chn hc ngh  tnh Tây Ninh 33
4.2.1 Thng kê mô t b d liu 33
4.2.1.1 c đim kinh t xư hi 33
4.2.1.2 c đim tâm lý 36

4.2.2 Kt qu hi qui 38
CHNG 5: KT LUN VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH 42
5.1 Kt lun nhân t nh hng đn s la chn hc ngh 42
5.2 Khuyn ngh chính sách 42
5.3 Hn ch ca đ tài 45
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


DANH MC CÁC CH VIT TT
*
C : Cao đng
H : i hc
THCS : Trung hc c s
THPT : Trung hc ph thông
TRA : (Theory of Reasoned Action) Thuyt hành đng hp lý
TPB : (Theory of Planned behavior) Thuyt hành vi d đnh
UBND : y ban nhân dân
LTBXH : Lao đng thng binh xư hi

DANH MC BNG BIU
*

Bng 1.1 T l hc sinh tt nghip THPT trúng tuyn vào các trng H, C
Bng 3.2.1 Bng phng vn th thang đo đo lng thái đ đi vi hc ngh
Bng 3.2.2 Bng thang đo đo lng thái đ đi vi hc ngh
Bng 4.1.1 Tình hình to vic làm cho ngi lao đng  các Tnh ,Thành thuc 4 vùng
kinh t trng đim
Bng 4.1.2 Tình hình xut khu lao đng  mt s đa phng
Bng 4.1.3 Tình hình tuyn sinh trong dy ngh
Bng 4.1.4 Mng li các c s dy ngh
Bng 4.1.2.1 Các c s dy ngh trên đa bàn tnh Tây Ninh
Bng 4.1.2.2 Quy mô đào to ca các c s dy ngh
Bng 4.1.2.3 Kt qu kho sát d báo nhu cu dy ngh cho lao đng nông thôn nm
2010
Bng 4.1.2.4 Kt qu kho sát d báo nhu cu dy ngh cho lao đng nông thôn phân
theo nhóm ngh
Bng 4.2.1.1 c đim kinh t xư hi ca h đc phng vn
Bng 4.2.1.2.1 Thng kê mô t thái đ đi vi hc ngh
Bng 4.2.2.1 Ma trn tng quan gia các bin
Bng 4.2.2.2 Kt qu hi qui
Bng 4.2.2.3 Tác đng biên
DANH MC HỊNH
*
Hình 2.3 Thuyt hành vi d đnh (TPB)
Hình 2.4 Nhân t nh hng đn s la chn hc ngh hay hc H, C
Hình 4.1.1.1 H thng giáo dc quc dân theo Lut giáo dc 2005

Hình 4.1.1.2 H thng giáo dc quc dân theo Lut Giáo dc ngh nghip
DANH MC PH LC
*

PH LC
Phiu kho sát nhân t nh hng đn la chn hc ngh trên đa bàn tnh Tây Ninh.

TịM TT
*
ào to ngun nhân lc theo nhu cu ca th trng lao đng là hng đi hiu qu cho
các quc gia phát trin  vùng lân cn và trên th gii. Trong quá trình quc t hóa,
mc tiêu đnh hng Vit Nam vào nm 2020 tr thành nc công nghip hóa theo
hng hin đi thì vn đ đào to ngun nhân lc đ đáp ng kh nng cnh tranh
trong khu vc và trên th gii cn đc quan tâm. Trong đó đào to ngh đóng vai trò
trng tâm đ thc hin mc tiêu này, trong khi công nhân lành ngh và k thut viên
đc đào to thì vn còn thiu. Vì th, mc tiêu ca nghiên cu đ tìm hiu nhân t nh
hng đn vic la chn hc ngh  các c s đào to ngh trên đa bàn tnh Tây Ninh
hay la chn đi thi H, C.
Da vào nhng c s lý thuyt trên, nghiên cu xác đnh nhng nhân t nh hng đn
s la chn hc ngh hay hc H, C s da trên 3 nhóm nhân t: Thái đ, tiêu chun
xư hi và các đc đim ca cá nhân. Da vào lý thuyt hành vi d kin (TPB) đ phân
tích các nhân t nh hng đn la chn hc ngh. Có 150 bng phng vn h gia
đình trên đa bàn tnh Tây Ninh, thu li 119 bng câu hi đc s dng trong lun vn.
Kt qu hi qui cho thy trình đ hc vn ca ch h và thu nhp ca h gia đình
không nh hng đn la chn hc ngh, trong khi đó bin thái đ cng không có nh
hng đn la chn hc ngh và cng không có ý ngha thng kê. Các bin gii tính,
tui, kích thc h gia đình, s lng thành viên trong gia đình còn đang đi hc thì có
nh hng đn la chn hc ngh có ý ngha v mt thng kê.
1
CHNG 1: GII THIU

1.1 Bi cnh nghiên cu
Trong quá trình quc t hóa, mc tiêu đnh hng Vit Nam vào nm 2020 tr thành
nc công nghip hóa theo hng hin đi thì vn đ đào to ngun nhân lc đ đáp
ng kh nng cnh tranh trong khu vc và trên th gii cn đc quan tâm. Trong đó
đào to ngh đóng vai trò trng tâm đ thc hin mc tiêu này, trong khi công nhân
lành ngh và k thut viên đc đào to thì vn còn thiu. Theo Phó Th tng V c
am phát biu ti hi ngh trc tuyn trin khai công tác lao đng, ngi có công và
xư hi nm 2015 “Vit Nam dn đu trong K thi tay ngh ASEAN 2014 nhng cht
lng lao đng ca ta vn còn khong cách vi các nc ASEAN. iu này buc
chúng ta phi phn đu đa cht lng ngun nhân lc tin ti th bc ging nh trong
thi tay ngh ASEAN, đây là nhim v dài hi nhng phi n lc thc hin”.
1

Theo báo cáo ca UBND Tnh Tây Ninh. Tây Ninh có 20 cm công nghip vi tng
din tích đt quy hoch là 902,48 ha. Trong nm 2014, đư to điu kin gii quyt vic
làm cho 21.500 lao đng; trong đó có 85 lao đng đc đa đi làm vic  nc ngoài.
T l lao đng qua đào to và dy ngh đt 57%. Gii quyt cho 9.939 lao đng đc
hng bo him tht nghip vi tng s tin là 73.500 triu đng. Sàn giao dch Tnh
t chc đnh k hàng tháng ti Trung tâm gii thiu vic làm Tnh Tây Ninh và ti khu
công nghip Trng Bàng, kt qu t vn gii thiu vic làm và hc ngh cho 13.000
lao đng. Công tác dy ngh đư đào to mi cho 22.461 ngi. T l lao đng qua đào
to ngh đt 43,61%. ào to ngn hn cho lao đng nông thôn 6.146 hc viên, 199


1
Ngun trích trong Báo Lao đng và Xư hi (2015), “Phó Th tng V c am: i mi
toàn din dy ngh, đm bo an sinh xư hi”, truy cp ngày 24/3/2015 , ti đa ch
/>Dam-Doi-moi-toan-dien-day-nghe-dam-bao-an-sinh-xa-hoi/Default.aspx
2

lp.
2
Qua đó nhn thy, s lng xut khu lao đng và t l lao đng qua đào to ngh
là cha cao. Trong khi t l hc sinh tt nghip THPT trúng tuyn vào các trng H,
C là không cao.
Bng 1.1 T l hc sinh tt nghip THPT trúng tuyn vào các trng H, C
Nm
T l (%)
2013
28
2014
30,4
( Ngun : Báo cáo ca UBND Tnh Tây Ninh)
Tình hình tuyn sinh  các trng ngh trên đa bàn Tnh Tây Ninh thì luôn trong tình
trng tuyn sinh thiu ch tiêu, t l hc sinh b hc  mc cao, mt s ngành ngh
không có ngi hc.
3

ào to ra ngun lao đng k thut tay ngh cao, phù hp vi s phát trin hi nhp
trên th gii giúp gii quyt đc vn đ vic làm vi ngun nhân lc trong đ tui lao
đng  tnh Tây Ninh trong khi t l trúng tuyn vào các trng H, C trên đa bàn
Tnh Tây Ninh là cha cao. Vì th cn có nghiên cu đ tìm hiu nhân t nh hng
đn vic la chn hc ngh  các c s đào to ngh trên đa bàn tnh Tây Ninh hay
la chn đi thi H, C t đó đa ra nhng gii pháp phù hp.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca đ tài nghiên cu là phân tích các yu t nh hng đn quyt
đnh la chn hc ngh hay hc H, C t đó giúp cho vic đa ra chính sách thúc
đy vic la chn hc ngh phù hp vi tng cá nhân cng nh tình hình chung ca
Tnh Tây Ninh

2
UBND Tnh Tây Ninh (2014), báo cáo “ánh giá tình hình thc hin k hoch phát trin
kinh t - xư hi nm 2014 và k hoch phát trin kinh t - xư hi nm 2015”
3
Vit ông (2013), “Trng ngh vn …cht vt”, truy cp ngày 28/3/2015, ti đa ch

3
Mc tiêu c th nh sau:
- Phân tích tình hình hc ngh  tnh Tây Ninh.
- Phân tích các yu t quyt đnh nh hng đn s la chn hc ngh hay hc
H, C.
1.3 i tng vƠ phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là ý đnh la chn hc ngh hay hc H, C ca hc
sinh đư tt nghip THPT trong tnh Tây Ninh. ây là đi tng đang đng trc bc
ngoc ca s la chn hc ngh hay hc H, C nên vic phân tích các yu t nh
hng s mang tính thc tin cao hn.
Do hn ch v mt thi gian nên đ tài nghiên cu tin hành kho sát gii hn trên đa
bàn Thành ph Tây Ninh ca tnh Tây Ninh, là khu vc trung tâm ca tnh – ni tp
trung các trng C, trung cp chuyên nghip, các c s đào to ngh trong đó mt s
c s không thuc đa bàn Thành ph Tây Ninh nhng khong cách v đa lý không
xa. Do đó, phm vi nghiên cu ca lun vn gii hn trên đa bàn Thành ph Tây Ninh
ca tnh Tây Ninh.
1.4 Phng pháp nghiên cu
i vi phân tích tình hình hc ngh  tnh Tây Ninh, đ tài nghiên cu dùng phng
pháp thng kê mô t.
i vi mc tiêu phân tích các yu t nh hng đn s la chn hc ngh hay hc
H, C đ tài nghiên cu dùng phng pháp nghiên cu đnh lng vi mô hình hi
qui binary logistic vi bin ph thuc là s la chn hc ngh hay hc H, C (voc);
bin đc lp là các bin gii tính (male), tui (age), trình đ hc vn ca cha m (edu),

thu nhp gia đình (inc), s lng thành viên trong gia đình (family), s lng thành
viên trong gia đình còn đi hc (school), thái đ đi vi hc ngh (vocatt).
Ngun d liu s dung:
4
- D liu th cp thu thp t báo cáo ca S LTBXH tnh Tây Ninh.
- D liu s cp thông qua phng vn 150 cá nhân thuc các h gia đình ca
tnh Tây Ninh.
1.5 Cu trúc lun vn
Lun vn chia làm 5 chng:
Chng 1: Gii thiu v bi cnh và vn đ nghiên cu.
Chng 2: C s lý lun và các công trình nghiên cu thc nghim liên quan.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu.
Chng 4: Phân tích các nhân t nh hng đn s la chn hc ngh hay hc
H, C.
Chng 5: Kt lun và đ xut các gii pháp chính sách.
5
CHNG 2: C S LÝ LUN VÀ CỌNG TRỊNH NGHIÊN CU
LIÊN QUAN

2.1 Khái nim hc Ngh (Vocational education)
Theo iu 3, Chng 1, Lut Giáo dc ngh nghip: “ào to ngh nghip là hot
đng dy và hc nhm trang b kin thc, k nng và thái đ ngh nghip cn thit cho
ngi hc đ có th tìm đc vic làm hoc t to vic làm sau khi hoàn thành khoá
hc hoc nâng cao trình đ ngh nghip.”
4

Theo đó, hc ngh đc đ cp trong lun vn là giáo dc đào to k nng, k thut
chuyên môn thuc nhóm ngành k thut c th, to ra ngun nhân lc k thut trc
tip sn xut, dch v có nng lc thc hành ngh tng xng vi trình đ đào to.
Hc ngh đc đ cp trong lun vn khác vi h thng giáo dc trong lnh vc khoa

hc vi đc trng thng tp trung vào lý thuyt và khái nim khoa hc tru tng.
2.2 Lý thuyt v đu t cho giáo dc
Theo Mincer (1974) s đu t ca cá nhân thì tiêu tn nhiu thi gian.
Mi khon thi gian cng thêm cho vic đi hc ti trng lp hay đào to ngh s làm
chm li khon thi gian mà cá nhân to ra thu nhp và làm gim thi gian làm vic
trong đi nu tui ngh hu là c đnh. S trì hoưn to ra thu nhp và gim khon thi
gian kim tin là chi phí. Chi phí thi gian cng vi s tin chi trc tip trong thi gian
này cho vic đi hc đc xem là tng chi phí đu t. Vì nhng chi phí đu t này s
không din ra nu nh không có kh nng đem li nhng khon thu nhp ln hn trong
tng lai. T l này là t sut thu hi ni b (Internal Rate of Return – IRR) ca đu t.


4
Lut Giáo dc ngh nghip (2014), đư đc Quc hi nc Cng hòa xã hi ch ngha Vit
Nam khoá XIII, k hp th 8 thông qua ngày 27 tháng 11 nm 2014