Các yếu tố ảnh hưởng đến thành công của dự án đóng tàu

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



NGUYÊN C BÌNH


CÁC YU T NH HNG N THÀNH CÔNG
CA D ÁN ịNG TÀU

Chuyên Ngành : Qun Tr Kinh Doanh
Mã S : 62340102



LUN VN THC S KINH T








TP. H CHÍ MINH - 2014
NGI HN G D N K H O A H C .
T S. N G U Y N H U L A M


LI CAM OAN

Kính tha QuỦ thy cô, kính tha QuỦ đc gi,

Tôi tên là Nguyn c Bình, hc viên Cao hc khóa 21, lp Qun tr
kinh doanh K21, trng i Hc Kinh T Tp. H Chí Minh
(MSSV:7701210060)
Tôi xin cam đoan lun vn nghiên cu sau đây là do bn thân tôi t thc
hin di s hng dn khoa hc ca TS. Nguyn Hu Lam. Ni dung
không h sao chép t các công trình nghiên cu khoa hc có sn nào khác.

C s lý lun đc tham kho t các tài liu thu thp đc t sách, báo,
các nghiên cu đã đc lit kê trong phn tài liu tham kho. d liu phân
tích trong lun vn là thông tin thu thp thông qua phng vn trc tip nhng
ngi đã, đang làm vic trong các d án đóng tàu ti các nhà máy có vn đu
t nc ngoài.

Tôi xin chu trách nghim hoàn toàn v ni dung và tính trung thc ca
đ tài.

Tp. H Chí Minh, ngày 19 tháng 12 nm 2013.
Hc viên


Nguyn c Bình



LI CM N
Sau mt khong thi gian dài vi nhiu n lc, tôi đã hoàn thành đ tài nghiên cu
“ Các yu t ri ro nh hng đn s thành công ca công tác qun lý d án đóng

tàu. Tình hung nghiên cu: Các nhà máy đóng tàu có vn đu t nc ngoài trên
đa bàn Tp. H Chí Minh và Vng tàu”. Trong sut quá trình thc hin tôi đã nhn
đc s hng dn nhit tình t quý thy cô, bn bè, cng đng mng và ngi
thân. Vì vy, tôi xin phép đc gi li cm n sâu sc đn.
1. Ts. Nguyn Hu Lam, Giáo viên hng dn lun vn cho tôi trong sut
thi gian nghiên cu thc hin đ tài này.
2. Các anh ch, bn bè và đng nghip đang làm vic trong ngành đóng
tàu. ã nhit tình t vn, h tr và giúp đ tôi trong quá trình thu thp d
liu đ phân tích.
3. Nhóm ti báo. ã h tr nhit tình đ tôi có đc nhng nghiên cu cht
lng đ tôi tham kho và trích dn trong thi gian thc hin đ tài này.


Tp. H Chí Minh, ngày 19 tháng 12 nm 2013.
Hc viên


Nguyn c Bình



MC LC

LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC CÁC T NG VIT TT
CHNG 1 – TNG QUAN V NGHIÊN CU 1

1.1 Gii thiu lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 Cu trúc đ tài 4
CHNG 2 – C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 5
2.1 Tng quan 5
2.2 Các khái nim c bn 6
2.2.1 D án 6
2.2.2 Qun lý d án 6
2.2.3 Khái nim thành công d án 8
2.2.4 Vòng đi ca d án đóng tàu 10
2.2.5 Ri ro và qun lý ri ro 11
2.3 Các yu t ri ro nh hng ti d án đóng tàu 13
2.3.1 Tng quan v ri ro trong d án đóng tàu 13
2.3.2 Mt s công trình nghiên cu đã đc thc hin 16
2.4 Tóm tt chng 2 26





CHNG 3 – PHNG PHÁP NGHIÊN CU VÀ X LÝ 27
3.1 Thit k nghiên cu 27
3.1.1 Thang đo 28
3.1.2 Chn mu 28
3.1.2.1 Tng th 28
3.1.2.2 Phng pháp chn mu 28
3.1.2.3 Kích thc mu 29
3.1.2.4 Công c thu thp thông tin 29

3.1.2.5 Quá trình thu thp thông tin 30
3.2 K thut phân tích d liu thng kê 30
3.2.1 Kim đnh đ tin cy thang đo 31
3.2.2 Phân tích nhân t 31
3.2.3 Phân tích hi qui 32
3.3 Kt qu nghiên cu đnh tính 33
3.3.1 Gii thiu chung 33
3.3.2 Thang đo s thành công ca công tác qun lý d án 34
3.3.3 Thang đo các yu t ri ro nh hng đn s thành công ca công tác
qun lý d án 35
3.3.3.1 Các yu t ri ro thuc nhóm tài chính tin t 35
3.3.3.2 Các yu t ri ro thuc nhóm chính sách công 36
Các yu t ri ro thuc nhóm môi trng bên ngoài 36
Các yu t ri ro thuc nhóm k thut 36
Các yu t ri ro thuc nhóm d án 36
Các yu t ri ro thuc nhóm nhân s 37
Các yu t ri ro thuc nhóm th trng 37
Các yu t ri ro thuc nhóm an toàn 38
Các yu t ri ro thuc nhóm nguyên vt liu 38
3.4 Kim đnh s b thang đo 40
3.5 Tóm tt chng 3 43


CHUONG 4 – KT QU NGHIÊN CU 44

4.1 Kt qu nghiên cu đnh lng 44
4.1.1 Thông tin mu 44
4.1.2 Kt qu kim đnh thang đo 44
4.1.2.1 Thang đo s thành công ca công tác qun lý d án đóng tàu 44
4.1.2.2 Thang đo các yu t ri ro nh hng đn s thành công ca

công tác QLDA đóng tàu. 47
4.1.2.3 Kt qu phân tích hi quy. 55
4.1.2.4 Kim đnh đ phù hp ca mô hình hi quy. 58
4.1.2.5 Kim đnh các gi đnh ca mô hình hi quy tuyn tính. 58
4.2 Tóm tt chng 4 61
CHNG 5 – KT LUN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH 62
5.1 Kt lun 62
5.2 Kin ngh 64
5.3 Hn ch và gi ý cho các nghiên cu tip theo 65
TÀI LIU THAM KHO
Tài liu ting Vit
Tài liu ting Anh




DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 2.1: Các phng pháp nhn din ri ro.
Bng 2.2: Các ri ro trong qun lý d án.
Bng 3.1: Tóm tt các thành phn cu thành thang đo các yu t ri ro nh hng
đn s thành công ca công tác QLDA đóng tàu ti Tp. H Chí Minh và
Vng Tàu.
Bng 3.2: Kt qu kim đnh KMO và Barlett s b
Bng 3.3: Kt qu rút trích nhân t kim đnh s b
Bng 4.1: Kt qu kim đnh thang đo s thành công ca công tác QLDA (Ln 1).
Bng 4.2: Kt qu rút trích nhân t.
Bng 4.3: Kt qu kim đnh KMO và Barlett thang đo thành công d án.
Bng 4.4: Bng kt qu rút trích nhân t (Ln 1)
Bng 4.5: Bng ma trn mu đã xoay sau

Bng 4.6:  tin cy ca thang đo
Bng 4.7: Bng kt qu h s hi qui







DANH MC CÁC HÌNH

Hình 2-1: Qui trình trong ngành công nghip đóng tàu.
Hình 2-2: Qui trình đin hình ca mt sn phm ngành đóng tàu.
Hình 2-3: Mô hình nghiên cu ca Yao và cng s (2012).
Hình 2-4: Mô hình nghiên cu ca Cao Hao Thi & Swierczek.
Hình 2-5: Mô hình đo lng s thành công ca d án – Chan et al (2001)
Hình 3-1: Mô hình nghiên cu s b
Hình 4 - 1: Mô hình nghiên cu các yu t ri ro nh hng đn s thành công ca
công tác QLDA đóng tàu
Hình 4-2: Biu đ phân tán gia các phn d và giá tr d đoán
Hình 4.3: Biu đ tn s ca phn d chun hóa
Hình 4-4: Tng hp qui trình nghiên cu






DANH MC CÁC T NG VIT TT

QLDA : Qun lý d án
PMBOK : A guide to the project management body of knowledge

1

CHNG 1 - TNG QUAN V NGHIÊN CU
1.1 Lý do chn đ tài
Giao hàng đúng hn, trong gii hn ngân sách và đáp ng đy đ yêu cu
k thut là ba tiêu chí quan trng trong ngành đóng tàu thng mi (Hans,
2012). Theo kinh nghim ca các nhà qun lỦ thì mt d án đóng tàu thng
hay gp khó khn đ đt đc ba mc tiêu nói trên do đa s các d án đu
không đc thc hin theo mt qui trình ti u nht, mà thng các ch tàu
hay nhà máy đóng tàu mun đt đc mt s li ích khác (danh ting,
marketingầ) mà khi đu d án vi mt thit k cha hoàn chnh và kéo
theo đó là chi phí d án thng nhiu hn mc bình thng (Francis, 2009).
Kh nng qun lỦ các d án phc tp chính là mt nng lc ct lõi to nên s
thành công ca Aker Yard (STX Europe) – đc bit đn là tp đoàn đóng
tàu ln nht Châu Âu, th 4 trên th gii (Koivunen,1994). óng tàu là mt
ngành công nghip thú v trong đó là nhng sn phm rt phc tp cùng vi
thi gian giao hàng cht ch và đc sn xut di mô hình các d án.Ngành
công nghip này đã tri qua nhng bin đi ln trên toàn th gii t nhng
nm 1970 và nhiu công ty đã phi t b cuc chi (Niina Koivunen,2007).
Do đc thù hot đng trong mt ngành công nghip đc đánh giá là mt
ngành phát trin không bn vng, vi mc đ cnh tranh toàn cu, đc thù
sn phm đc sn xut trong thi gian dài, thng mt ti thiu t hai nm
đn nm nm t lúc kí hp đng đn lúc giao sn phm (Francis, 2009), quá
trình thanh toán kéo dài theo tng ct mc ca sn phm (kỦ hp đng, ct
tôn, đt ky, 50% khi lng công vic, h thy, bàn giao) nên nhng công ty
đóng tàu thng phi đi mt vi nhiu ri ro do bin đng th trng, thay

đi ca yêu cu sn phmầ
Tuy nhiên các kin thc qun lỦ d án trong ngành đóng tàu thng ch
yu là da trên kinh nghim ca tng cá nhân và rt khó truyn đt cho
ngi khác. Thêm mt khó khn na là vic chuyn giao kin thc gia các
2

d án thng không d dàng do thiu thc t hoc thiu mt h thng chuyn
giao kin thc chính thc. Dn ti kt qu là các d án mi đc trin khai
có xu hng chy li t đim xut phát hn là hc hi và tn dng nhng
kinh nghim ca nhng d án trc đó (Ajmal et al., 2009).
Nhng ri ro hay nhng mi nguy tim n thng khó có th b loi b
khi d án, nhng mt khi đã nhn din đc nhng ri ro có th xy ra
trong quá trình thc hin d án thì s d dàng hn trong vic hành đng đ
kim soát chúng. Nu nh nguyên nhân ca nhng ri ro có th đc nhn
din và khoanh vùng trc khi xy ra bt c vn đ gì thì qun lỦ ri ro s
càng hiu qu hn (PMBOK. 2013). Qun lỦ ri ro không ch là gii quyt
nhng vn đ phát sinh không mong mun, mà còn phi chun b cho nhng
ri ro, s c có th xy ra trong tng lai. X lỦ nhng ri ro tim n không
ch là cách đ gim thit hi trong qun lỦ d án, mà còn là mt phng pháp
đ chuyn nhng ri ro thành c hi, nh đó đem li nhng li ích v kinh
t, môi trng cho d án (Winch, 2002)
Vì th, nghiên cu này s tp trung vào ni dung“Các yu t nh hng
đn thành công ca d án đóng tàu”.

3

1.2 Mc tiêu ca nghiên cu
- Xác đnh các yu t nh hng đn thành công ca d án đóng tàu.
- Xác đnh mc đ nh hng ca các yu t đó đn s thành công ca d án
đóng tàu.

- Kin ngh các bin pháp đ hn ch các ri ro và nâng cao t l thành công
ca d án.
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài: các yu t nh hng ti s thành công
ca d án đóng tàu.
Phm vi kho sát trong nghiên cu này ch gii hn đi vi các d án
đóng tàu ca các nhà máy đóng tàu có vn đu t nc ngoài trên đa bàn
Tp. H Chí Minh và Vng Tàu. Vic áp dng cho các nhà máy đóng tàu
trong nc, ngành đóng tàu Vit Nam hay ngành đóng tàu nói chung s
thuc v các nghiên cu khác trong tng lai.
1.4 Phng pháp nghiên cu.
1.4.1 Ngun d liu
Ngun d liu đc s dng trong nghiên cu đc thu thp ch yu
bng phng pháp điu tra.
i tng điu tra là nhng ngi đã và đang làm vic trong các đi d
án ca các công ty đóng tàu đc kho sát.
Ngun d liu sau khi đc thu thp s đc x lỦ bng các phn mm
x lỦ s liu thng kê nh SPSS, STATA hoc SAS.
1.4.2 Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu s dng phng pháp hn hp, kt hp gia phng pháp
nghiên cu đnh tính và đnh lng.
4

Phng pháp đnh tính đc dùng trong vic xây dng và phát trin
thang đo.
Phng pháp đnh lng đc x dng ch yu trong nghiên cu nhm
x lỦ d liu thu thp đc (Phân tích nhân t EFA, kim đnh Anpha và hi
qui) nhm tìm ra nhng yu t có tác đng đn s thành công ca d án đóng
tàu và mc đ tác đng ca các yu t này nên s thành công ca d án đóng
tàu.

1.5 Cu trúc ca đ tài.
Lun vn bao gm các phn chính nh sau.
Chng 1: Tng quan v nghiên cu
Chng này trình bày tóm lc lỦ do, mc tiêu, Ủ ngha, phm vi, phng
pháp nghiên cu cng nh cu trúc và tóm tt ca lun vn.
Chng 2 :C s lý thuyt và mô hình nghiên cu
Chng này trình bày các lỦ thuyt v d án, qun lỦ d án, ri ro, các yu t
ri ro trong d án đóng tàu, thành công ca d án đóng tàu. Phng pháp
nghiên cu đnh lng đc s dng trong lun vn.
Chng 3 :Phng pháp nghiên cu và x lý.
Chng này gii thiu v nhng phng pháp nghiên cu s đc s dng
trong lun vn.
Chng 4 :Kt qu nghiên cu
Chng này trình bày các k qu nghiên cu đã đc x lỦ d liu.
Chng 5: Kt lun và hàm ý chính sách
Chng này trình bày kt lun ca nghiên cu và đa ra các bin pháp, kin
ngh nhm hn ch các ri ro và nâng cao t l thành công ca các d án
trong tng lai.
Tài liu tham kho
Ph lc

5

CHNG 2: C S LÝ THUYT
2.1 Tng quan
Trong phn này trình bày nhng đnh ngha, nghiên cu liên quan đn qun
lỦ d án, d án trong công nghip đóng tàu, mô hình nghiên cu và mô hình đ
xut cho nghiên cu trong bài này.

Ngun: Minto Basuki và cng s. (2012)

Hình 2-1.Qui trình trong ngành công nghip đóng tàu.
6

2.2 Các khái nimc bn.
2.2.1 D án
D án đc đnh ngha là “Mt quá trình, n lc tm thi đc cam kt
nhm to ra mt sn phm, dch v hay kt qu duy nht” (Project Management
Body of Knowledge, 2013).
Mt d án là mt n lc tm thi bao gm nhng ngun lc, hot đng gn
kt vi nhau theo trình t, và đc thit k, to ra nhm đt đc mt kt qu
c th và duy nht trong mt gii hn cho trc v thi gian, chi phí và cht
lng và m đu cho s thay đi. (Lake, 1997).
2.2.2 Qun lý d án.
Qun lỦ d án là vic áp dng các kin thc, k nng, công c và k thut
vào các hot đng ca d án đ nhm đt đc nhng mc tiêu, yêu cu ca d
án (PMBOK, 2013).
Young (2007) đnh ngha Qun lỦ d án là mt quá trình n lc nhm tn
dng nhng ngun lc thích hp có kim soát và mt cu trúc c th nhm đt
đc mt s mc tiêu chin lc c th. Lake (1997) đnh ngha Qun lỦ d án
là vic áp dng mt tp hp các công c và k nng đ s dng các ngun tài
nguyên đa dng nhm hoàn hành mt mc tiêu phc tp và duy nht trong mt
khong thi gian, chi phí và cht lng gii hn.
Qun lỦ d án là phng pháp đc s dng đ kim soát công vic, lch
trình, và chi phí ca mt d án (Cagle, 2005).
Theo PMBOK Guide thì Qun lỦ d án đc phân ra thành 9 thành phn
chính khác nhau(PMBOK, 2013).
1. Qun lỦ tích hp (Integration Management).
2. Qun lỦ phm vi, yêu cu ca d án (Scope management).
7

3. Qun lỦ thi gian (Time management).
4. Qun lỦ chi phí (Cost management).
5. Qun lỦ cht lng (Quality management).
6. Qun lỦ ngun nhân lc (Human resourse management).
7. Qun lỦ truyn thông (Communication management).
8. Qun lỦ ri ro (Risk management).
9. Qun lỦ mua sm, đu thu, hp đng (Procurement management).
Qun lỦ phm vi d án: Nhng thay đi trong qui mô hay phm vi ca d án
s làm d án tht bi. Qun lỦ quy mô d án bao gm: y quyn công vic,
phân chia công vic theo nhng quy mô có th qun lỦ đc, kim soát bng
cách so sánh kt qu thc hin vi k hoch, xác đnh quy trình th tc khi phi
thay đi quy mô d án.
Qun lỦ thi gian d án: Qun lỦ thi gian không phi và không ch là
nhng n lc cá nhân nhm qun lỦ qu thi gian ca riêng mình mà nó bao
gm vic lp mt lch trình c th các công vic phi làm và điu khin các
công vic nhm đm bo rng các lch trình đó phi đc thc hin.
Qun lỦ chi phí d án: Qun lỦ chi phí d án là công vic c tính chi phí
các ngun lc bao gm trang thit b, nguyên vt liu, con ngi và các chi phí
h tr khác. Mt khi chi phí đã đc c tính, ngân sách d án s đc xác
đnh và kim soát sao cho d án luôn nm trong phm vi ngân sách và tin đ.
Qun lỦ cht lng d án: Di áp lc ca tin đ và ngân sách ràng buc,
cht lng ca d án có th b b qua. Mt d án hoàn thành đúng thi gian s
không có tác dng nu kt qu ca nó không s dng đc. Qun lỦ cht lng
bao gm vic lên k hoch nhm đt đc các yêu cu v cht lng và qun lỦ
cht lng bng cách tin hành các bc đ xác đnh xem các kt qu đt đc
có phù hp vi yêu cu cht lng hay không.
8

Qun lỦ nhân s d án: Say mê tin đ, quan tâm cht lng, kim soát chi
phí là nhng ni dung có th làm cho công tác qun lỦ nhân s b quên. Công

tác qun lỦ nhân s ca d án bao gm: xác đnh nhng ai cn phi cho công
vic, xác đnh vai trò quyn hn và trách nhim, xác đnh trách nhim báo cáo
vi cp trên, tìm kim nhân s phù hp và qun lỦ h.
Qun lỦ thông tin d án: Ni dung qun lỦ thông tin d án bao gm: lên k
hoch, thc hin, điu hành và truyn đt nhng thông tin liên quan đn tt c
các bên liên quan ca d án.
Qun lỦ ri ro d án: Qun lỦ ri ro là mt quy trình qun lỦ có h thng bao
gm: xác đnh hay nhn din các ri ro, đnh hng ri ro, phân tích ri ro và
lp k hoch đi phó vi các ri ro.
Qun lỦ cung ng d án: cung ng hàng hóa, dch v và c s h tng cho
d án là công vic hu cn ca d án, nó bao gm các công vic: đa ra các
quyt đnh cn cung ng cái gì, ra sao, chn nhà cung ng, kỦ kt hp đng.
Qun lỦ tích hp d án: công vic qun lỦ tích hp d án nhm đm bo d
án đc tin hành theo quy trình: lên k hoch, thc hin và c khi thay đi k
hoch.
2.2.3 Khái nim thành công d án.
u nhng nm 90 khái nim thành công s án thng gn lin vi s đo
lng kt qu ca d án, nó tng gn lin vi mc tiêu ca d án.  cp đ d
án thì s thành công đc đo lng da trên c s v thi gian, chi phí tin t
và kt qu d án (Navarre & Schaan, 1990). Thi gian, chi phí và cht lng d
án thng là nhng tiêu chí c bn đ đánh giá s thành công ca mt d án,
hu ht các nghiên cu liên quan đn s thành công ca d án đu đ cp ti ba
tiêu chí này, chng hn nh Walker (1995, 1996), Belassi Tukel (1996), Hatush
9

& Skitmore (1997). Thm chí Alkinson (1999) đã gi ba tiêu chí này là “Tam
Giác St”.
ánh giá thành công d án cng có th thay đi tùy theo ngi đánh giá.
Tiêu chí thành công toàn din s phn ánh li ích khác nhau và quan đim dn
đn s cn thit mt phng pháp tip cn đa chiu (Cooper and Kleinschmidt

1987, Pinto and Mantel 1990, Freeman and Beale 1992)
Theo Chan (2001) thì tng ngành, nhóm d án, cá nhân s có mt đnh ngha
khác nhau v thành công ca d án. Pariff và Sanvido (1993) xem xét thành
công ca mt d án nh là mt cm giác sâu sc vô hình, mt tiêu chun đo
lng thay đi tùy theo mong đi ca nhà qun lỦ d án, các cá nhân tham gia
vào d án ti tng giai đon khác nhau. Trên thc t, ch d án, nhà thit k,
chuyên gia t vn, nhà thu cùng các thành viên khác đu có mc tiêu và tiêu
chi đánh giá thành công ca d án khác nhau.
Mt d án xây dng thng đc công nhn là thành công khi nó đc hoàn
thành đúng thi hn, trong ngân sách, và phù hp vi thông s k thut và s
hài lòng ca các bên liên quan. Mt cách khác, kh nng sinh li cho các nhà
thu, không có tranh chp khiu ni và "phù hp cho mc đích" ca ngi s
dng cng đc dùng nh là mt bin pháp đ đo lng s thành công ca d
án (Takim và Akintoye, 2002).
Theo Tusler (1996), Mierendorff (2011) và Hans (2012) cho rng thành
công ca d án đóng tàu có th đc đo lng theo ba tiêu chí chính là hoàn
thành d án đúng cam kt, trong ngân sách và đáp ng đy đ yêu cu k thut
đã đc thng nht t lúc bt đu d án.

10

2.2.4 Vòng đi ca d án.
Nh đã đc đnh ngha  trên, mi d án là đc hình thành nhm đt đc
mt mc tiêu duy nht và c th, do đó d án nào cng tri qua mt chu trình t
khi đu đn kt thúc. Tùy theo loi hình d án, cách tip cn, các nhà nghiên
cu khác nhau đã đa ra các giai đon phát trin khác nhau ca mt d án.
Vòng đi d án đc chp nhn ph bin nht cho mt d án bt k quy mô ln
hay nh, phc tp hay đn gin thng bao gm các giai đon sau: 1-khi to
d án, 2-T chc và chun b, 3-thc hin k hoch d án, 4-kt thúc d án
(PMI, 2013).

Theo thi gian phát trin ca d án t giai đon khi to d án cho đn kt
thúc d án thì s thay đi chi phí thc hin d án tng dn, có ngha là giai đon
đu thì tc đ thay đi chi phí ca d án không nhiu nhng chính giai đon
đu này là giai đon mà các bên liên quan tác đng nhiu đn d án nht, cng
nh d án cha đng rt nhiu ri ro và các yu t không chc chn. Càng v
sau khi d án đã đc xác đnh rõ ràng thì nh hng ca các yu t này càng
gim dn.
Theo Hans (2012) thì d án đóng tàu đc chia thành nm giai đon: xác
đnh phm vi d án, thng nht các đc đim k thut, đàm phán thng lng,
trin khai d án, kim tra nghim thu và bàn giao.
Theo Francis, P. L. (2009) và GAO (United States Government
Accountability Office) thì d án đóng tàu đc chia thành 4 giai đon ln và 11
giai đon nh.

Hình 2-2 : Qui trình đin hình ca mt sn phm ngành đóng tàu
11

2.2.5 Ri ro và qun lý ri ro.
Ri ro d án là mt s kin hoc tình trng không chc chn, mà nu nó xy
ra s tác đng tiêu cc hoc tích cc lên mt hoc nhiu mc tiêu ca d án nh
phm vi, thi gian, chi phí và cht lng. Mt ri ro có th xut phát t mt
hoc nhiu nguyên nhân và nu xy ra s có mt hoc nhiu tác đng khác
nhau. Mt nguyên nhân có th là mt yêu cu nht đnh hoc tim nng, gi
đnh, hn ch, hay điu kin mà t đó có kh nng to ra kt qu tiêu cc hay
tích cc. Nhng ri ro có th bao gm các khía cnh ca d án hoc môi trng
ca t chc góp phn vào ri ro d án, chng hn nh phng thc qun lỦ d
án cha hoàn thin, thiu h thng tích hp qun lỦ, nhiu d án đng thi,
hoc ph thuc vào ngi tham gia bên ngoài và ngoài tm kim soát trc tip
ca d án (PMBOK, 2013).
Mt ri ro là mt tác hi tim n trong tng lai có th bt ngun t mt

hành đng trong hin ti, chng hn nh chm tin đ d án hay vt quá ngân
sách cho phép (Williams, 2004).
Pieplow (2012) vit trong “Scalable Project Risk Management Handbook”
thì, Ri ro là mt s không chc chn rng rng mt vn đ nào đó có th nh
hng đn mc tiêu d án tiêu cc hay tích cc. S không chc chn này có th
là mt s kin trong tng lai có th xy hoc không, mà mc đ tác đng ca
nó lên các mc tiêu d án là khó xác đnh đc. Do đó, mt "ri ro" đc đc
trng bi xác sut ca nó có th xy ra và và s nh hng không chc chn lên
mc tiêu d án.
Qun lỦ ri ro d án chính là vn hóa, quy trình và cu trúc, đc xây dng
bi mt t chc, tác đng trc tip đn hiu qu qun lỦ ri ro trong d án. Nó
phi là mt k thut qun lỦ ph bin đc tích hp vi tt c các ngành khác
ca d án.Mc tiêu ca qun lỦ ri ro là đ đm bo các quyt đnh đc thc
12

hin vào đúng thi đim, và xác đnh các vn đ có th nh hng đn s thành
công ca mt d án (ILG, 2009).
Qun lỦ ri ro (RM) là mt khái nim đc s dng trong tt c các ngành
công nghip, t CNTT, ô tô, dc, xây dng và công nghip nng. Mi ngành
công nghip đã phát trin các tiêu chun RM riêng, nhng chúng vn chia s
nhng khái nim c bn bt k ngành ngh gì.Theo PMBOK (2013), qun lỦ ri
ro ca d án là mt trong chín phn quan trng nht ca ca qun lỦ d án.
iu này cho thy mt mi quan h mnh m gia qun lỦ ri ro và s thành
công ca d án. Trong khi RM đc mô t nh các khu vc khó khn nht
trong vic qun ly các d án công trình (Winch, 2002, Potts 2008) ng dng ca
nó đc đy mnh trong tt c các d án đ tránh nhng nh hng xu (Potts,
2008).
Mt khái nim đc s dng rng rãi trong lnh vc RM đc gi là Quy
trình qun lỦ ri ro (RMP) bao gm bn bc chính: nhn dng, đánh giá, hành
đng và kim soát (Cooper và các cng s, 2005). Trong mi bc đu có

nhng phng pháp và k thut khác nhau đ x lỦ ri ro.
Winch (2002) cho rng bc đu tiên trong RMP thng không chính thc
và đc thc hin theo nhiu cách khác nhau, tùy thuc vào t chc và nhóm
d án. Nó có ngha là vic xác đnh các ri ro ch yu da vào kinh nghim
trong quá kh và đc áp dng cho các d án trong tng lai.  nhn dng
nhng ri ro tim n, cn phi thc hin mt s phân cp rõ ràng. Trong trng
hp này không có mt phng pháp ti u tuyt đi bi vì mc đích duy nht là
nhn dng nhng ri ro tim n trong d án.


13

2.3 Các yu t ri ro nh hng ti s thành công ca d án đóng tàu.
2.3.1 Tng quan v ri ro trong d án đóng tàu.
Theo Yao (2009) thì vòng đi ca d án đóng tàu là tng đi dài, nhu cu
vn đu t ln, s phc tp ca d án cng nh mc đ liên quan rng, do đó
vic kim soát đc tng s vn đu t là không d dàng. Chu trình ca d án
xây dng có th b thay đi, và điu này còn xy ra thng xuyên hn  trong
ngành công nghip đóng tàu, cùng vi đc thù ca các nhà máy đóng tàu là
nng lc, tài sn c đnh. iu này khin cho các nhà máy đóng tàu phi đi
mt vi ri ro rt ln trong quá trình thc hin d án. Và trong hot đng thc
t, d án đóng tàu liên quan đn nhiu yu t ri ro, bin đng v giá sn phm,
đn đt hàng, giá nguyên liu và chi phí nhân công, t l khu hao, gim, lãi
sut ngân hàng và bin đng t giá hi đoái quc t, và hàng lot các nguyên
nhân khác có th nh hng ti kt qu ca d án.
Yao và các đng nghip (2009) da vào phng pháp AHP đã lit kê ra
đc các yu t ri ro trong ngành công nghip đóng tàu nh sau.
 Thm ha thiên tai.
 Sa đi thit k trong quá trình thi công.
 Bin đng chi phí mua và lp đt thit b.

 Bin đng chi phí qun lỦ.
 Cht lng ca sn phm không đt tiêu chun trong giai đon chy
th.
 Bin đng v giá vt t c bn, thit b, nhân công, điu hành.
 Thiu ngun cung cp vt liu c bn, thit b.
 Bin đng v giá sn phm, lng đn đt hàng.
 Ch đu t t b sn phm.
 Bin đng v ROI và ROE.
 Thay đi ca th trng tài chính.
14

 Thay đi v thu.
 Tiêu chun v sn phm thay đi. Các qui đnh mi ca IMO.
 Chính sách d án b tht cht, tiêu chun tip cn ngành công nghip
đi lên.
Theo nhiên cu ca Nguyn Vn Thuyt và cng s (2007) thì trong các d
án công trình du khí (có nhiu đim tng đng hoc thm chí là mt d án
ca nhà máy đóng tàu) có 59 yu t ri ro nh sau.
 C ch công ty nhà nc và quy trình duyt d án kéo dài.
 Thit k không tt.
 i d án không đ nng lc.
 u thu không hiu qu.
 Quá trình phê duyt ni b ca ch đu t chm tr.
 C cu t chc d án không đy đ.
 Nghiên cu tính kh thi ca d án không chun xác.
 Hot đng kém và không hiu qu ca các đn v thi công.
 Lp k hoch và ngân sách không phù hp.
 Thay đi thit k trong quá trình thi công.
 Giá đu thu không hp lỦ.
 Chm tr trong vic kỦ hp đng.

 S phi hp không tt gia các đn v thi công.
 iu kin hp đng không rõ ràng.
 Thiu kin thc và kinh nghim thi công d án.
 La chn đa đim thc hin d án không phù hp.
 D án không đy đ tính pháp lỦ.
 Qui trình pháp lỦ không đy đ.
 Chi phí tái đnh c tng.
 T giá ngoi t thay đi.
 Phng pháp thc hin d án.
 Chính sách thay đi.
15

 Giá vt t tng.
 Tham nhng và hi l.
 Khng hong kinh t, tài chính.
 Giá thit b tng.
 Có s khác nhau gia các tiêu chun.
 Quy trình và phng pháp khác nhau gia đn v thi công trong nc
và nc ngoài.
 S thay đi ca quy đnh và lut l.
 S can thip ca nhà nc.
 Thiu s hp tác gia các đn v thi công và các nhà thu ph.
 Thiu s hp tác t nhà nc.
 in kin làm vic có s khác bit vi hp đng.
 T l lm phát bin đng.
 Cht lng vt t mua v kém.
 S giám sát ca các chuyên gia t vn không đy đ và hiu qu.
 Quan h kém và tranh chp gia các bên tham gia d án.
 Thm ha thiên nhiên (bão, l, đng đtầ)
 Hp đng không rõ ràng.

 Lãi sut thay đi.
 Tranh chp vi dân c xung quanh đa đim thc hin d án.
 H hng máy móc thit b.
 Chi phí nhân công tng.
 Vt t v tr.
 S tín nhim ca ngi cho vay thp.
 Thiu nguyên vât liu.
 Thiu công ngh mi.
 Ngi cho vay chp nhn tr.
 Có vn đ tài chính vi bên t vn giám sát.
 Thu tng.
16

 Chi phí tái đnh c tng.
 Quan h kém vi các c quan nhà nc.
 S can thip bi các nhà cho vay.
 Các quy đnh lut l cng nhc ca bên cho vay.
 Thiu s hp tác ca các c quan nhà nc có liên quan.
 Áp lc v vn đ bo v môi trng.
 Các thit hi không lng trc gây ra bi bên th ba.

2.3.2 Mt s công trình nghiên cu v xác đnh các yu t ri ro và s thành
công ca công tác quán lý d án.
Gajewska& Popel (2011) trong mt nghiên cu nhm xây dng mt mô
hình qun lỦ ri ro trong các d án công trình xây dng đã chia quy trình qun
lỦ ri ro trong d án ra thành bn bc: nhn din, đánh giá, hành đng và kim
soát ri ro. Trong đó bc đu tiên là nhn din ri đc đánh giá là bc quan
trng nht và có rt nhiu phng pháp đc áp dng, nhng không có mt
phng pháp nào vt tri hn c. Các phng pháp nhm nhn din ri ro
trong d án đc tác gi tng hp t các nghiên cu ca Smith et al (2006),

Lester (2007) và PMBOK (2004) đc trình bày  bng di đây: