Tác động của tài chính vi mô đến giảm nghèo ở vùng nông thôn của huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
––––––––––––––––––



NGUYN TH THU TRÚC


TÁCăNG CAăTÀIăCHÍNHăVIăMÔăN
GIM NGHÈO  VÙNG NÔNG THÔN
CA HUYN TH THA, TNH LONG AN






LUNăVNăTHCăSăKINHăT









Tp.H Chí Minh,ănmă2015

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
––––––––––––––––––



NGUYN TH THU TRÚC


TÁCăNG CAăTÀIăCHÍNHăVIăMÔăN
GIM NGHÈO  VÙNG NÔNG THÔN
CA HUYN TH THA, TNH LONG AN


Chuyên ngành : Chính sách công
Mã s : 60340402


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNGăDNăKHOAăHC
PGS.TS. PHAN TH BÍCH NGUYT

Tp. H ChíăMinh,ănmă2015

i

LIăCAMăOAN

Tôi tên Nguyn Th Thu Trúc, là hc viên lp Cao hc Chính sách công. Sau quá
trình hc tp và nghiên cu ti trng i hc kinh t TP. HCM, cùng s hng dn
tn tình ca thy, cô khoa Kinh t phát trin, tôi đã hoàn thành đ tài lun vn “Tác
đng ca tài chính vi mô đn gim nghèo  vùng nông thôn ca huyn Th Tha,
tnh Long An”.
Tôi cam đoan lun vn này do tôi thc hin. Các s liu và đon trích dn đc
s dng trong lun vn đu này là trung thc và chính xác nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc
Kinh t TP. HCM.


Tác gi: Nguyn Th Thu Trúc








ii

MC LC

LI CAM OAN i
MC LC ii
DANH MC CÁC CH VIT TT v
DANH MC CÁC BNG, BIU  VÀ S  vi
TÓM TT vii
CHNGă1.ăGII THIU 01
1.1 Lý do chn đ tài 01
1.2 Mc tiêu nghiên cu 02
1.3. Phm vi nghiên cu 02
1.4. Phng pháp nghiên cu 02
1.5. Kt cu ca lun vn 03
CHNGă2.ăTNG QUAN LÝ THUYT CA VNă NGHIÊN CU 04
2.1. Tng quan v TCVM 04
2.1.1. Khái nim v TCVM 04
2.1.2. S ra đi ca TCVM 04
2.1.3. i tng ca TCVM 05
2.1.4. c đim ca TCVM 05
2.1.5. Vai trò ca TCVM 06
2.2. Tng quan v tín dng vi mô 07
2.2.1. Khái nim tín dng vi mô 07
2.2.2. Tín dng đi vi ngi nghèo 07
2.2.3. Vai trò ca tín dng đi vi ngi nghèo 07
2.2.4. Các t chc cp tín dng vi mô 08
iii

2.2.4.1. Khu vc chính thc 08
2.2.4.2. Khu vc bán chính thc 09
2.2.4.3. Khu vc phi chính thc 09
2.3. Các vn đ c bn v nghèo đói 10
2.3.1. Khái nim v nghèo 10

2.3.2. Các phng pháp đo lng nghèo 10
2.3.3. Vòng xoáy nghèo đói 11
2.3.4. Các yu t nh hng đn mc sng ca h nghèo 13
2.3.4.1. Ngh nghip, tình trng vic làm 13
2.3.4.2. Trình đ hc vn 14
2.3.4.3. Gii tính ca ch h 14
2.3.4.4. Quy mô h 14
2.3.4.5. S ngi sng ph thuc 14
2.3.4.6. Quy mô din tích đt ca h gia đình 15
2.3.4.7. Quy mô vn vay t đnh ch chính thc 15
2.3.4.8. Kh nng tip cn c s h tng 15
2.4. Thu nhp và các yu t nh hng đn thu nhp 15
2.5. Kinh nghim v s thành công ca TCVM trên th gii 17
2.5.1. Ngân hàng Grameen 17
2.5.2. Ngân hàng Rakyat Indonesia (BRI) 18
2.6. Bài hc kinh nghim cho các t chc TCVM  Vit Nam 19
2.7. Tác đng ca TCVM đn gim nghèo 20
2.8. Nghiên cu thc nghim có liên quan 21
2.8.1. Trên th gii 21
2.8.2.  Vit Nam 22
iv

CHNGă3.ăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU 25
3.1. Phng pháp nghiên cu 25
3.1.1. Lý thuyt phng pháp PSM 25
3.1.2. Nhn xét phng pháp PSM 29
3.2. Mô hình nghiên cu 30
3.3. Mô t d liu 32
CHNGă4.ăKT QU NGHIÊN CU 35
4.1. Thc trng hot đng TCVM bán chính thc ti tnh Long An 35

4.1.1. Kt qu đt đc 35
4.1.2. Tn ti, hn ch 36
4.1.3. T chc cung cp tín dng vi mô bán chính thc ti tnh Long An 37
4.1.3.1. Qu tr giúp vn làm n cho ngi nghèo (CEP) 37
4.1.3.2. Qu h tr nông dân tnh Long An 38
4.1.3.3. Các d án ca Hi Liên hip Ph n tnh Long An 39
4.1.3.4. D án “Tín dng nh cho ph n nghèo”
ca Hi Liên hip Ph n huyn Th Tha 40
4.2. Thc trng gim nghèo ca tnh Long An 40
4.2.1. Kt qu đt đc 40
4.2.2. Tn ti, hn ch 41
4.3. Kt qu thng kê, mô t 42
4.3.1. Các đc đim ca h gia đình 43
4.3.2. Tác đng ca tín dng vi mô bán chính thc đn thu nhp 45
4.3.3. ánh giá ca ngi dân v các li ích xã hi 46
4.3.4. ánh giá ca khách hàng v d án 47
4.4. Phân tích và kim đnh mô hình 48
4.4.1. Kim đnh s tng quan ca các bin đnh lng 48
v

4.4.2. Tính toán mô hình tham gia chng trình 48
4.4.3. Xác đnh vùng h tr chung và kim đnh cân bng 50
4.4.4. Tác đng ca tín dng vi mô bán chính thc
đn thu nhp ca h gia đình 52
4.4.4.1. Phng pháp tính toán phng trình đim xu hng 52
4.4.4.2. Phng pháp so sánh cn gn nht trc tip 54
CHNGă5.ăKT LUN VÀ KIN NGH 56
5.1. Kt lun 56
5.2. Kin ngh chính sách 57
5.2.1. i vi các t chc cung cp TCVM bán chính thc 57

5.2.2. i vi c quan qun lý Nhà nc 58
5.3. Hn ch và hng nghiên cu tip theo 60
TÀI LIU THAM KHO
PH LC









vi

DANH MC CÁC CH VIT TT

AAID C quan phát trin Quc t Australia
ADB Ngân hàng Phát trin Châu Á
BRAC y ban Phát trin nông thôn Bangladesh
BRI Ngân hàng Rakyat Indonesia
CEP Qu tr giúp vn làm n cho ngi nghèo
CWED Qu h tr ph n phát trin kinh t tnh Tin Giang
ESCAP y ban kinh t - xã hi Châu Á và Thái Bình Dng
FPW Qu h tr ph n nghèo Thanh Hóa
IFPRI Vin nghiên cu chính sách lng thc Quc t
NGO T chc Phi Chính ph
ODA Chng trình h tr phát trin chính thc
OECD T chc hp tác và phát trin kinh t
PSM Kt ni đim xu hng

TCVM Tài chính vi mô
UNDP Chng trình phát trin Liên hip quc
UNICEF Qu Nhi đng Liên hip quc
UNFPA Qu hot đng dân s Liên hip quc
USD ng đô la M
VHLSS Kho sát mc sng h gia đình Vit Nam



vii

DANH MC CÁC BNG, BIUă VÀăSă

Danh mc các bng
Bng 3.1. Bng tóm tt mô t các bin 32
Bng 4.1. Quy mô mu 42
Bng 4.2. Các đc đim ca h gia đình 44
Bng 4.3. Thu nhp trung bình 45
Bng 4.4. Thu nhp ca h sau khi vay vn 46
Bng 4.5. Các li ích khi tham gia d án 47
Bng 4.6. Mô hình logit 49
Bng 4.7. Mô hình hi quy 50
Bng 4.8. Vùng h tr trung và kim đnh cân bng 51
Bng 4.9, Kt qu so sánh cn gn nht 52
Bng 4.10. Kt qu so sánh phân tng 53
Bng 4.11. Kt qu so sánh bán kính 53
Bng 4.12. Kt qu so sánh ht nhân 53
Bng 4.13. Kt qu so sánh cn gn nht trc tip 54
Danh mc các biuăđ
Biu đ 4.1. T l % quy mô mu kho sát 43

Biu đ 4.2. Thu nhp trung bình ca 2 nhóm 45
Biu đ 4.3. Thu nhp ca h gia đình sau khi vay vn 46
Danh mcăsăđ.
S đ: Vòng xoáy nghèo đói 12




viii

TÓM TT

Kh nng tip cn tín dng ca ngi nghèo khu vc nông thôn là rt thp, tín
dng chính thc mc dù lãi sut thp nhng khó đn vi ngi nghèo do th tc vay
phc tp so vi trình đ ca ngi dân. Chính vì th, lun vn đi sâu nghiên cu tài
chính vi mô bán chính thc, c th là nghiên cu tín dng vi mô bán chính thc tác
đng lên thu nhp ca h nghèo, h thu nhp thp khu vc nông thôn nh th nào.
Tin hành kho sát 355 h gia đình, trong đó 182 h gia đình có tham gia vay
tín dng, mc đích vay là đ sn xut, kinh doanh, buôn bán nh đ to thu nhp,
phát trin kinh t gia đình và 173 h gia đình không tham gia. Tuy nhiên, qua kho
sát đã loi b 04 h thuc nhóm can thip (02 h vay thêm ngun vn t NHCSXH,
02 h mc đích vay không rõ ràng). Tng mu kho sát đ tin hành chy mô hình là
351 h (trong đó 178 h gia đình tham gia và 173 h gia đình không tham gia chng
trình tín dng vi mô). Nhng h gia đình đc chn có cùng nhng khuyn khích v
kinh t đ đáp ng yêu cu ca phng pháp PSM.
Kt qu nghiên cu, tín dng vi mô bán chính thc có làm tng thu nhp ca h
gia đình khu vc nông thôn. Da vào kt qu này tác gi đã gi ý mt s chính sách
nhm giúp các t chc tài chính vi mô bán chính thc và các c quan qun lý nhà
nc hot đng đt hiu qu, góp phn phát trin kinh t ca đa phng và công tác
xóa đói gim nghèo.

1
CHNGă1.ăGII THIU


1.1. Lý do chnăđ tài
Sau gn 30 nm đi mi, nn kinh t nc ta tng trng nhanh, đi sng
nhân dân ngày càng đc ci thin, an ninh, chính tr đc gi vng và n đnh.
Lnh vc xóa đói gim nghèo cng đt đc nhiu thành tích, ni bt là Vit Nam
đã hoàn thành mc tiêu thiên niên k xóa b tình trng nghèo cùng cc và thiu đói,
đc Liên Hip Quc đánh giá cao. Trong đó có phn đóng góp đáng khích l ca
hot đng tài chính vi mô, vi s tham gia tích cc ca các t chc, chng trình tài
chính vi mô trên khp mi min đt nc.
Tài chính vi mô (microfinance – MF) t lâu đã đc xem là công c hiu qu
trong công cuc xóa đói gim nghèo ca các quc gia. Cui thp niên 90, tài chính
vi mô phát trin mnh m  khp các châu lc, đc bit là sau khi mô hình ngân
hàng ngi nghèo Grameen ca giáo s Muhammad Yunus ra đi. Thông qua vic
h tr ngi nghèo và nhng nhóm ngi b thit thòi, các hot đng tài chính vi
mô đã giúp h vt qua khó khn, thách thc đ không ngng vn lên phát trin
kinh t gia đình và đóng góp vào s phát trin kinh t ca đa phng.
Hot đng tài chính vi mô  Vit Nam đã và đang th hin vai trò quan trng
trong vic tng cng h tr tài chính thông qua vic tng bc đáp ng nhu cu v
ngun vn vay và các dch v tài chính đ phát trin kinh t, đc bit là khu vc
nông thôn và các h gia đình thu nhp thp. Hin nay tài chính vi mô  Vit Nam
đang bt đu phát trin theo hng chuyên nghip hóa, hng đn s phát trin bn
vng. Mt s t chc và chng trình tài chính vi mô bán chính thc đang tri qua
quá trình đi mi đ có th m rng hot đng, nâng cao k nng qun lý, gim chi
phí, đa dng hóa sn phm và dch v nhm đáp ng nhu cu ca khách hàng.

Mc dù hot đng tài chính vi mô đã phn nào đc ghi nhn nh là công c
hiu qu góp phn tích cc cho công tác gim nghèo. Tuy nhiên, mt trái ca s phát
trin cng bc l rõ nét khong cách giàu nghèo ngày càng tng, mt b phn không


2
nh dân c  vùng sâu, vùng xa, vùng núi vn đang chu cnh nghèo đói. Có nhiu
nguyên nhân dn đn nghèo, trong đó có nguyên nhân do thiu vn sn xut kinh
doanh, nói cách khác là ngi nghèo không có nhiu c hi tip cn các ngun vn
vay đ sn xut kinh doanh phát trin kinh t gia đình và thoát nghèo. Xut phát t
nhng đc trng ca th trng tài chính vi mô ti Vit Nam, nhm làm rõ hn nhng
đóng góp quan trng ca hot đng tài chính vi mô trong công cuc xóa đói gim
nghèo, đi mi đt nc, chính vì th tác gi chn đ tài “Tác đng ca tài chính vi
mô đn gim nghèo  vùng nông thôn ca huyn Th Tha, tnh Long An”.
1.2.ăMcătiêuănghiênăcu
- Thc trng hot đng ca các t chc TCVM bán chính thc ti tnh Long An
- Tác đng ca tín dng vi mô bán chính thc đn thu nhp ca h nghèo, h
thu nhp thp  vùng nông thôn ca huyn Th Tha, tnh Long An.
1.3.ăPhmăviănghiênăcu
 tài tp trung nghiên cu hot đng cho vay ca các t chc tài chính vi
mô bán chính thc; tác đng ca tín dng đn thu nhp ca h h nghèo, h thu
nhp thp trong trng trt, chn nuôi, buôn bán nh và mt s hot đng khác.
Lun vn tin hành kho sát, điu tra h nghèo, h thu nhp thp khu vc
nông thôn  xã Bình An, Nh Thành và M Thnh ca huyn Th Tha, tnh Long
An. Tác gi chn 03 xã ca huyn Th Tha vì ti 03 xã này có t chc TCVM bán
chính thc đang hot đng, đáp ng mc tiêu nghiên cu và thun tin cho điu tra,
kho sát. T đó kt qu nghiên cu s có ý ngha thc tin cao hn.
S liu s cp đc điu tra, kho sát trong nm 2014 thông qua phng vn
trc tip h nghèo, h thu nhp thp ti 03 xã.
1.4.ăPhngăphápănghiênăcu

Phng pháp phân tích, tng hp lý thuyt: h thng hóa nhng vn đ
chung v tài chính vi mô, nhng cn c lý thuyt và thc tin phát trin kinh t
trong điu kin hin nay.
Trên c s s liu điu tra, kho sát, lun vn s dng phng pháp phân tích
đnh lng, c th là phng pháp kt ni đim xu hng (Propensity Score


3
Matching – PSM) đ kim đnh tín dng vi mô bán chính thc có làm tng thu nhp
ca h nghèo, h cn nghèo và h có thu nhp thp hay không. T đó, tác gi s đ
xut nhng chính sách đi vi các t chc TCVM bán chính thc và các c quan
qun ký nhà nc nhm giúp cho các t chc TCVM hot đng có hiu qu hn,
góp phn phát trin kinh t trên đa bàn nghiên cu.
1.5. Kt cu ca lunăvn
Chng 1. Trong chng này tác gi gii thiu lý do ti sao chn đ tài nghiên
cu, mc tiêu, phm vi, phng pháp nghiên cu đ làm c s cho các chng sau.
Chng 2. Tác gi đã trình bày các khái nim v TCVM, tín dng vi mô, nghèo đói.
Mt khác, tác gi đã trình bày kinh nghim v s thành công ca các t chc TCVM
trên th gii và đa ra bài hc kinh nghim cho các t chc TCVM  Vit Nam.
Chng 3. Trong chng này tác gi trình bày chi tit phng pháp nghiên cu và
mô t d liu làm c s phc v cho nghiên cu. Chng 4. Tác gi thng kê, mô t
thc trng hot đng ca các t chc TCVM bán chính thc ti tnh Long An. 
đt đc mc tiêu nghiên cu, tác gi tính toán, kim đnh mô hình và đa ra các
kt qu nghiên cu c th. Chng 5. T nhng kt qu đt đc, tác gi đa ra các
kin ngh đi vi các t chc TCVM bán chính thc và các c quan qun lý nhà
nc đ giúp các t chc TCVM hot đng có hiu qu hn trong thi gian ti.
Ngoài ra, tác gi đã ch ra nhng tn ti, hn ch ca nghiên cu và đ xut hng
nghiên cu tip theo.

4
CHNGă2.ăTNG QUAN LÝ THUYT CA VNă NGHIÊN CU

2.1. Tng quan v tài chính vi mô
2.1.1. Khái nim v tài chính vi mô
Theo quan đim ca Ngân hàng Phát trin Châu Á (ADB): “Tài chính vi mô là
vic cung cp mt phm vi rng các dch v tài chính nh tin gi, tài khon tit
kim, thanh toán, bo him, chuyn tin cho ngi nghèo hoc các h gia đình có
thu nhp thp, cho nhng hot đng kinh doanh cá th hoc doanh nghip rt nh”
2.1.2. S raăđi ca tài chính vi mô
Ln đu tiên, ngi ta bit đn TCVM là vào nhng nm đu th k th 17
1
,
do sáng kin ca Jonathan Swift, ngi Ailen. n th k 19, các hình thc cung
cp TCVM di dng bán chính thc mi ra đi do F.W. Raiffeisen, mt ngi
c thit k và áp dng t nhng nm 1860 cho lnh vc nông nghip.
Mô hình ca F.W. Raiffeisen đc phát trin không ch trong lnh vc nông
nghip mà còn đc nhân rng trong cng đng ca xã hi, ngay c trong khu vc
thành th. Cách thc t chc thành các nhóm tit kim, vay vn giúp cho nhiu
ngi nghèo, đi tng kinh doanh nh trong khu vc thành th, đc đáp ng nhu
cu v vn và các ngun lc thiu ht khác, nhm phát trin sn xut kinh doanh,
to ngun thu nhp n đnh.
Vào nm 1976, khi ông Muhammad Yunus thành lp nên Ngân hàng
Grameen, nh là mt th nghim,  vùng ngoi ô ca Bangladesh. K t đó, mt
vài t chc TCVM đã ra đi và đt đc thành công khi đn gn vi nhng ngi
nghèo trong xã hi. Tuy nhiên, phi đn khi y ban Nobel trao cho Grameen Bank
và ngi sáng lp Muhammad Yunus Gii thng Nobel Hòa Bình nm 2006 “Vì
nhng n lc ca h trong vic to ra s phát trin kinh t và xã hi”, TCVM mi
thc s thu hút đc s chú ý ca th gii và nim tin vào kh nng chng li đói
nghèo.

1
HOLLIS, A and SWEETMAN, A (1997) Complementarity, Competition and Institutional Development:
The Irish Loan Funds through Three Centuries, University of Calgary and University of Victoria


5
Ti Vit Nam, nm 1986 Chính ph Vit Nam quyt đnh thc hin chính sách
quc gia v xoá đói gim nghèo thông qua vic thúc đy các hot đng sn xut ca
ngi nghèo. Bên cnh đó, vi s h tr ca các t chc Phi Chính ph (NGOs)
quc t; các chng trình h tr phát trin chính thc (ODA) song phng và đa
phng; các c quan đoàn th và chính quyn đa phng, các chng trình TCVM
đã đc hình thành vi mc đích gim nghèo cho ph n, tr em…
2.1.3.ăiătng ca tài chính vi mô
Theo đnh ngha, thì đi tng ca TCVM là nhng ngi nghèo, song không
phi là nhng ngi nghèo nht trong xã hi. H là nhng ngi có thu nhp thp
nhng có vic làm c th, h có nhu cu v vn vay đ m rng thêm hot đng sn
xut kinh doanh, tng thêm thu nhp cho gia đình.
Ngoài ra, ph n cng là đi tng chính ca TCVM, vì ph n là ngi chm
sóc gia đình, h thng đt nhu cu ca gia đình lên trên nhu cu ca bn thân, giúp
h phát trin kinh t gia đình là cách hiu qu nht. ng thi ph n chim t l
tht nghip cao hn nam gii  hu ht các quc gia. Vic cp vn cho ph n đã
mang li hiu qu cao và giúp nâng cao v th ca ngi ph n trong xã hi.
2.1.4.ăcăđim ca tài chính vi mô
TCVM cho vay lãi sut cao bi vì vic cung cp các dch v tài chính cho
ngi nghèo rt tn kém. Các món vay dù nh thì đòi hi cng cn chi phí cho vic
kho sát, phng vn h gia đình hoc chi phí cho vic đi thu n, thu lãi… Vì th, chi
phí giao dch so vi tng tin vay ca các khon vay nh thng cao. Mt khác,
phn ln tín dng vi mô hot đng ch yu  khu vc nông thôn, thng mt đ
dân c phân tán, đng sá, dch v vin thông, giáo dc, y t có cht lng thp.

ây cng chính là lý do mà các Ngân hàng thng mi không thc hin cho vay các
khon vay nh.
Trách nhim liên đi áp dng gia nhng ngi vay. Vic qun lý c nhóm
ngi đi vay đm bo kh nng thu hi vn vay tt hn do áp lc b trng pht ca
nhng ngi trong nhóm đi vi ngi vay không tuân th theo hp đng. Phng
pháp này rt thành công  các quc gia khác nhau khi áp dng mô hình ca ngân


6
hàng Grameen.  Vit Nam thì có NHCSXH, qu TYM, qu CEP, tuy nhiên mi t
chc ng dng vào thc t là khác nhau.
Vic thanh toán đy đ mt khon vay s to c hi tt cho ln vay tip theo.
Cho vay tun hoàn giúp vic qun lý tài chính có s cht ch, to đng lc cho
khách hàng tuân th các điu khon trong hp đng vay.
2.1.5. Vai trò ca tài chính vi mô
Gii pháp thoát nghèo  Vit Nam: a s ngi nghèo  Vit Nam sng ch
yu da vào nông nghip vi nng sut lao đng thp và ít đc tip cn vi các
dch v tài chính và kin thc. TCVM có kh nng cung cp các loi hình dch v
và sn phm tài chính cho cng đng ngi nghèo nhm giúp h ci thin đi sng,
phát trin kinh t và đóng góp cho xã hi. Mc dù vn vay ca TCVM không ln
nh ngân hàng thng mi hay ngân hàng chính sách xã hi nhng li có ý ngha vô
cùng quan trng bi nhng khon vay này đn đc vi ngi nghèo và nghèo nht
vào đúng thi đim cn thit nht, giúp h khi to sn xut kinh doanh, to dng
tài sn, n đnh chi tiêu và bo v h khi nghèo đói mc dù vic này cn thi gian
dài.
Tng thu nhp h gia đình: TCVM cung cp các dch v tài chính đa dng
nh: cho vay, tit kim, bo him… giúp ngi nghèo tin hành hot đng sn xut
kinh doanh, đa dng các khon thu nhp ngoài sn xut nông nghip, các khon thu
nhp khác t tiu th công nghip, thng mi, kinh doanh nh. ng thi, góp
phn giúp ngi nghèo tránh, gim ri ro v kinh t và cuc sng.

Tng quyn cho ph n: Trong rt nhiu chng trình TCVM, ph n nghèo,
thu nhp thp là đi tng khách hàng tuyt vi, ch yu ca các sn phm tài
chính. Bi vì, ph n là nhng ngi tit kim tích cc và có t l hoàn tr các
khon vay cao hn đàn ông. ng thi, trong các h gia đình nghèo phn ln ph
n là tr ct kim tin đ nuôi sng gia đình. Tuy nhiên, ph n cng chính là đi
tng chu nhiu thit thòi và d b tn thng ngay ti gia đình mình.Tham gia
chng trình ca t chc TCVM, ph n s đc qun lý tin, tip cn vi tri thc
dn ti có nhiu la chn hn có th khin h có quyn nhiu hn trong các vn đ


7
ca gia đình và xã hi, h và chng cùng nhau ra quyt đnh trong nhng khía cnh
quan trng ca đi sng. Bng cách này hay cách khác h đang đóng góp đáng k
vào tài chính gia đình và thc t này giúp h giành thêm s tôn trng t phía chng
con, có th thng lng vi chng giúp đ vic nhà, tránh cãi vã v tin bc và
ngi ph n trong gia đình s đc coi trng hn.
2.2. Tng quan v tín dng vi mô
2.2.1. Khái nim tín dng vi mô
Theo Hi ngh thng đnh toàn cu v tín dng vi mô ti Washington tháng 2
nm 1997: “Tín dng vi mô là vic cung cp các khon vay quy mô nh đn đi
tng ngi nghèo, vi mc đích giúp nhng ngi th hng thc hin các d án
sn xut kinh doanh đ to li nhun t đó nâng cao cht lng đi sng cho c
ngi vay vn và gia đình ca h”
2.2.2. Tín dngăđi viăngi nghèo
Tín dng đi vi ngi nghèo là các khon tín dng ch dành riêng cho nhng
ngi nghèo, có sc lao đng, nhng thiu vn đ phát trin sn xut trong mt thi
gian nht đnh phi hoàn tr s tin gc và lãi; tùy theo tng ngun có th hng
theo lãi sut u đãi khác nhau nhm giúp ngi nghèo mau chóng vt qua nghèo
đói vn lên hòa nhp cùng cng đng.
2.2.3. Vai trò ca tín dngăđi viăngi nghèo

Là đng lc giúp ngi nghèo vt qua nghèo đói: trong thc t  nông thôn
Vit Nam bn cht ca ngi nông dân là cn cù, nhng nghèo đói là do mt phn
là không có vn đ sn xut, kinh doanh. Vì vy, vn đi vi h là điu kin tiên
quyt, là đng lc đu tiên giúp h vt qua khó khn đ thoát khi đói nghèo. Khi
có vn thì ngi nông dân có điu kin mua sm vt t, cây ging, con ging đ
sn xut to ra sn phm, tng thu nhp, ci thin đi sng.
Giúp ngi nghèo nâng cao kin thc tip cn vi th trng, có điu kin
hot đng sn xut kinh doanh trong nn kinh t th trng. Cung ng vn cho
ngi nghèo theo chng trình, d án vi mc tiêu đu t cho sn xut, kinh doanh
đ xóa đói gim nghèo, thông qua vic thu hi vn và lãi đã buc ngi vay phi


8
tính toán làm ngh gì, trng cây gì, nuôi con gì và làm nh th nào đ có hiu qu
kinh t cao.  làm đc điu đó đòi hi h phi tìm hiu hc hi các k thut sn
xut, qun lý t đó to cho h tính nng đng trong sn xut, tích ly đc kinh
nghim trong công tác qun lý kinh t. Mt khác, khi s đông ngi nghèo to ra
nhiu sn phm hàng hóa thông qua vic trao đi trên th trng giúp cho h tip
cn vi kinh t th trng mt cách trc tip.
2.2.4. Các t chc cp tín dng vi mô
2.2.4.1. Khu vc chính thc
Tín dng chính thc ch yu đc cung cp bi các ngân hàng nh Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn, Ngân hàng Chính sách Xã hi, Qu tín dng
nhân dân.
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn có chi nhánh đn cp huyn
và mt s lng ít chi nhánh  cp xã, do vy, vic m rng tín dng đn các h gia
đình nghèo  các xã vùng xa và nông thôn là mt hn ch. Ngoài ra, nhng lch lc
trong đánh giá ri ro cùng vi các th tc hành chính phc tp đã góp phn vào s
hot đng kém phát trin ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn.
Các Qu tín dng nhân dân nhm mc tiêu là đ khôi phc li nim tin ca

công chúng trong h thng tài chính chính thc  nông thôn, thc hin huy đng tit
kim và cho vay đi vi các thành viên ca qu. Tuy nhiên, s hin din ca mng
li Qu tín dng nhân dân ch yu  các khu vc có nhiu hot đng kinh t và
kt cu h tng tng đi phát trin. Vì vy, Qu tín dng nhân dân đóng mt vai
trò hn ch trong vic cung cp tín dng vi mô đn các khu vc khó khn  nông
thôn.
Ngân hàng phc v ngi nghèo Vit Nam bt đu hot đng vào nm 1996,
cung cp tín dng vi lãi sut thp thông qua hình thc các chng trình tín dng vi
mô cho ngi nghèo nông thôn không đ điu kin cho các khon vay cá nhân vì tài
sn th chp hn ch. Nm 2003, ngân hàng này đc đi tên thành Ngân hàng
Chính sách Xã hi Vit Nam. Hot đng ca Ngân hàng Chính sách Xã hi tp
trung vào cho vay h nghèo, thông qua hp tác cht ch vi các t chc đa phng


9
trong th tc cho vay. C th, y ban nhân dân xã giúp Ngân hàng Chính sách Xã
hi xác minh nhóm ngi nghèo, có hoàn cnh khó khn. Các t chc chính tr - xã
hi khác  cp xã nh Hi Liên hip Ph n, Hi Nông dân, oàn Thanh niên, Hi
Cu chin binh giúp Ngân hàng Chính sách Xã hi thành lp và giám sát các khon
vay.  đm bo kh nng thu hi vn, các t chc chính tr - xã hi t chc thành
lp các t tit kim và vay vn. Trách nhim tr n gc và lãi vay đc quy cho c
t. Sau đó, phng thc cho vay này đc thay th bng phng thc linh hot hn,
2.2.4.2. Khu vc bán chính thc
Th trng bán chính thc bao gm hot đng ca các t chc không thuc đi
tng cp phép hot đng ca Ngân hàng Nhà nc. Vic cp phép, qun lý hot
đng ca khu vc này do các c quan qun lý khác nhau thc hin, tùy thuc vào
loi hình t chc tham gia cung cp dch v tài chính vi mô.  Vit Nam, các t
chc tham gia th trng TCVM bán chính thc là các Qu xã hi, hot đng ca
các t chc phi chính ph (NGOs) Các t chc đoàn th, NGOs nc ngoài cng
là nhng đi tác tham gia cung cp TCVM bán chính thc. Các t chc bán chính

thc thc cht là s liên kt gia các t chc đoàn th, là c quan đi din hp pháp
ca Chính ph trong qun lý, tài tr và phi hp vi NGOs nc ngoài trin khai
các chng trình TCVM. Hi Liên hip Ph n, oàn Thanh niên Cng sn H Chí
Minh, Hi Nông dân là 03 t chc đang qun lý nhiu chng trình tit kim và vay
vn theo nhóm, trin khai các d án TCVM do các t chc NGOs tài tr.
2.2.4.3. Khu vc phi chính thc
Mc dù đã có nhiu n lc trong vic cung cp tín dng, các đnh ch tài chính
chính thc không th đáp ng mi nhu cu tín dng ca các h gia đình, to nên
mt th trng ng cho các dch v tài chính phi chính thc và chim u th trong
th trng tài chính  nông thôn. Các dch v tài chính phi chính thc rt đa dng:
cho vay bng tin, bng hin vt, các khon vay nóng c trng ca các dch v
tài chính phi chính thc là đúng lúc, đn gin và d tip cn.
Khu vc tín dng phi chính thc truyn thng bao gm ngi thân, bn bè và
hàng xóm, tín dng xoay vòng “hi”, và ngi cho vay. Mt hình thc tín dng phi


10
chính thc đc hình thành gn đây trong đó tín dng đc cp bi thng nhân đa
phng hoc các nhà cung cp đu vào cho sn xut nông nghip. Hình thc tín
dng này dn tr thành mt b phn quan trng ca tín dng phi chính thc.
2.3. Các vnăđ căbn v nghèoăđói
2.3.1. Khái nim v nghèo
Trong mt thi gian dài, các nhà kinh t và nhiu nhà nghiên cu đã đnh
ngha nghèo theo quan đim đnh lng, tc là đa ra mt ch s đ đo lng ch
yu nhm đn gin hóa vic hoch đnh chính sách.
Mt s quan đim v "nghèo":
• Hi ngh v chng nghèo  khu vc Châu Á – Thái Bình Dng do ESCAP
t chc tháng 9-1993 ti Bangkok, Thái Lan đã đa ra đnh ngha v nghèo nh
sau: " Nghèo là mt b phn dân c không đc hng và tha mãn nhng nhu cu
c bn ca con ngi, mà nhng nhu cu này đã đc xã hi tha nhn tùy theo

trình đ phát trin kinh t xã hi, phong tc tp quán ca đa phng”.
• Hi ngh thng đnh th gii v phát trin xã hi t chc nm 1995 đa ra
đnh ngha v nghèo:"Ngi nghèo là tt c nhng ai mà thu nhp thp hn di
mt đô la mi ngày cho mi ngi, s tin đc coi nh đ đ mua nhng sn
phm cn thit đ tn ti."
• Còn nhóm nghiên cu ca UNDP, UNFPA, UNICEF trong công trình "Xóa
đói gim nghèo  Vit Nam -1995"đã đa ra đnh ngha: "Nghèo là tình trng thiu
kh nng trong vic tham gia vào đi sng quc gia, nht là tham gia vào lnh vc
kinh t."
2.3.2.ăCácăphngăphápăđoălng nghèo
* Chun nghèo chi tiêu ca Ngân hàng th gii và Tng Cc Thng kê:
Ch yu đc dùng trong nghiên cu và hoch đnh chính sách. Chun nghèo
này ch có mt mc, đc xây dng t nm 1993 và đc cp nht theo bin đng
giá c  các nm có thc hin kho sát mc sng h gia đình Vit Nam (VHLSS).




11
* Chun nghèo thu nhp chung ca Chính ph:
C 5 nm mt ln Chính ph li ban hành chun nghèo thu nhp mi đ tin
hành tng rà soát h nghèo trên toàn quc, làm cn c đ thc hin các chính sách
an sinh xã hi phù hp vi mc sng dân c và din bin giá c trong tng thi k.
Chun nghèo giai đon 2011 – 2015 là nhng h có thu nhp bình quân t 400.000
đng/ngi/tháng tr xung là h nghèo khu vc nông thôn, đi vi khu vc thành
th h nghèo là nhng h có mc thu nhp bình quân 500.000 đng/ngi/tháng.
* Chun nghèo thu nhp riêng ca tng đa phng
Quy đnh ca Vit Nam là mi tnh/thành ph có th đ ra chun nghèo thu
nhp riêng ca mình cn c vào mc sng dân c  tng đa phng, min là không
thp hn chun nghèo thu nhp chung ca Chính ph.

Mc chun h nghèo ca tnh Long An: h nghèo  nông thôn là h có mc
thu nhp bình quân t 400.000 đng/ngi/tháng (t 4.800.000 đng/ngi/nm)
tr xung. H nghèo  thành th là h có mc thu nhp bình quân t 540.000
đng/ngi/tháng (t 6.480.000 đng/ngi/nm) tr xung.
* Phng pháp v bn đ nghèo đói
Phng pháp này do Nicholas Minot, Bob Baulch, Micheal Epprecht (IFPRI)
phi hp vi nhóm tác chin lp bn đ nghèo đói liên b (2003) đ c lng ch
s nghèo đói  cp xã, cp huyn và cp tnh. Phng pháp này kt hp phng vn
sâu trong điu tra h vi phm vi rng đ tính mc chi tiêu d báo ca h. Mc chi
tiêu d báo đc dùng đ phn ánh mc sng ca h và so sánh mc đ nghèo đói
gia các vùng khác nhau.
2.3.3. Vòngăxoáyănghèoăđói
Vòng xoáy ca nghèo đói là s tip din gn nh không kt thúc ca nghèo
đói. Là tp hp nhng nhân t, nhng s kin mà nghèo mi khi đã xut hin thì s
tip tc t th h này sang th h khác tr khi có mt s can thip t bên ngoài.



12

S đ. Vòng xoáy nghèo đói
2


Ngi nghèo thng thiu nhiu ngun lc, h b ri vào vòng lun qun ca
s nghèo đói và thiu ngun lc. Ngi nghèo có kh nng tip tc nghèo vì h
không th đu t vào ngun nhân lc ca h, đng thi ngun vn thp li cn tr
h thoát khi nghèo đói.
Ngi nghèo có thu nhp thp, thng không đ n, không có tích ly, thiu
vn nên không đu t và không có điu kin ng dng khoa hc k thut nên nng

sut thp, thu nhp kém, làm không đ n, phi đi làm thuê, làm mn đ đm bo
cuc sng ti thiu hàng ngày.
Ngi nghèo thng có trình đ hc vn thp, ít có c hi kim đc vic làm
tt và n đnh. Mc thu nhp ca h hu nh ch đ đm bo nhu cu dinh dng
ti thiu, vì vy không có điu kin nâng cao trình đ ca mình trong tng lai đ
thoát nghèo. Trình đ hc vn thp không ch nh hng đn thu nhp mà còn nh
hng đn các quyt đnh có liên quan v giáo dc, nuôi dng con cái ngay c 
hin ti và k c  tng lai. Mt khác, ngi có trình đ hc vn thp cng làm hn
ch kh nng kim vic làm trong khu vc phi nông nghip hoc nhng công vic
mang li thu nhp cao và n đnh.

2
Tham kho t ngun: CRNA Ministries, D án Sea to Sea, Ending the Cycle of Poverty


13
Thiu kinh nghim và kin thc làm n cng là mt trong nhng yu t nm
trong vòng lun qun đói nghèo. Nhng khó khn đó ngi nghèo không th nâng
cao trình đ dân trí, không có điu kin áp dng tin b khoa hc k thut vào sn
xut, kinh doanh, dn đn nng sut thp.
Kh nng còn hn ch v vn con ngi và kh nng tip cn vi các ngun tín
dng có gii hn chính là nguyên nhân trì hoãn kh nng đi mi sn xut, áp dng
khoa hc công ngh, m rng sn xut, tip cn th trng, ng thi, do không có
tài sn th chp ngi nghèo phi da vào các ngun vn vay tín chp vi các khon
vay nh, hiu qu thp đã làm gim kh nng hoàn tr vn. Mt khác, đa s ngi
nghèo không có k hoch sn xut c th hoc s dng vn vay không đúng mc
đích, do đó h khó đc tip cn vi các ngun vn u đãi ca Nhà nc cng nh
các t chc TCVM, ngi nghèo thiu thông tin v chính sách, pháp lut nên đã làm
cho h nghèo càng nghèo hn.
2.3.4. Các yu t nhăhngăđn mc sng ca h nghèo

Mc sng ca ngi nghèo đc phn ánh trên nhiu khía cnh nh: thu nhp,
chi tiêu, mc đ tip cn các dch v y t, giáo dc… Các nghiên cu thc nghim v
ng hèo đói đã phân tích và ch ra các yu t nh hng đn mc sng ca h nghèo.
2.3.4.1. Ngh nghip, tình trng vic làm
Ngi nghèo thng không có vic làm, làm thuê hoc làm vic trong nông
nghip, trong khi ngi giàu thng có vic làm trong nhng lnh vc có thu nhp
cao và tng đi n đnh nh buôn bán, dch v, công chc.
Dorter Verner (2005), R.Khandker (2009) ch ra rng nhng h gia đình có
ngi làm vic trong lnh vc phi nông nghip hay làm vic hng lng s có mc
sng cao hn nhng h ch làm nông nghip.
Nguyn Trng Hoài (2005) nghiên cu v nghèo đói  ông Nam B đã kt
lun yu t có nh hng ln nht đn phúc li ca h là vic làm. Mt h gia đình
có vic làm chi tiêu nhiu hn h không có vic làm và h gia đình có vic làm
thun nông có mc chi tiêu bình quân đu ngi thp hn h gia đình có vic làm
phi nông nghip.


14
2.3.4.2. Trình đ hc vn
Vì không có đ tin đ trang tri cho chi phí hc tp nên con cái h thng b
hc rt sm hay thm chí không đi hc. Hn na, ngi nghèo không nhng thiu
hiu bit mà còn thiu kh nng tip thu kin thc chuyên môn cn thit trong hot
đng kinh t. H qu là ri vào cái by: ít hc – nghèo.
Ngân hàng th gii (2004) cho rng đu t vào giáo dc là cách tt nht đ
ngi nghèo thoát nghèo mt cách bn vng. Ngi nghèo có trình đ cao hn
không ch có kh nng sn xut tt hn mà có th d dàng chuyn đi ngh nghip
hn nu nh có bin c nào đó xy ra vi công vic ca h.
2.3.4.3. Gii tính ca ch h
 vùng nông thôn, nhng h gia đình có ch h là n có nhiu kh nng nghèo
hn nhng h có ch là nam. iu đó do n thng có ít c hi làm vic vi thu

nhp cao mà thng làm vic nhà và sng da vào ngun thu t ngi nam trong
gia đình.
2.3.4.4. Quy mô h
Quy mô mt h gia đình càng ln thì h có chi tiêu bình quân đu ngi thp
hn. Do đó, có nhiu kh nng nghèo hn h có ít ngi.
Theo Báo cáo phát trin Vit Nam 2004 ch ra rng nhng h gia đình càng
đông ngi thì thu nhp và chi tiêu bình quân đu ngi càng gim xung. Verner,
Dorter (2005), Nguyn Trng Hoài (2005) cng có kt lun tng t v mi quan
h nghch bin gia s nhân khu trong h và phúc li ca ngi nghèo.
2.3.4.5.S ngi sng ph thuc
T l ngi n theo càng cao, h phi gánh chu nhiu chi phí hn cho hc
hành, khám cha bnh. Do đó có nhiu kh nng nghèo hn h có ít ngi ph
thuc.
Các nghiên cu v đói nghèo ca Ngân hàng th gii và các chuyên gia kinh t
phát trin đu cho rng t l ph thuc là mt yu t quan trng quyt đnh s sung
túc hay nghèo khó ca các h gia đình. c bit là nhng h có nhiu tr em s có
mc thu nhp bình quân đu ngi thp hn nhng h có ít tr em.


15
2.3.4.6. Quy mô din tích đt ca h gia đình
 nông thôn, đt là t liu sn xut ch yu ca nông nghip, ngun to ra thu
nhp. Không có đt hoc quy mô đt ít thng đi đôi vi nghèo.
t đai là mt yu t quan trng nh hng đn thu nhp cng nh to c hi
ci thin mc sng ca h nghèo, đc bit khu vc nông thôn. Báo cáo tng hp v
đánh giá nghèo đói  Vit Nam có s tham gia ca ngi dân (1999) đã ch ra rng
có đ đt đai tng đi tt đ sn xut là c s đ h nghèo ci thin cuc sng.
2.3.4.7. Quy mô vn vay t đnh ch chính thc:
Thiu vn đu t dn đn nng sut thp, kéo theo thu nhp h gia đình thp.
Do đó, vay vn t đnh ch chính thc là công c quan trng giúp h nông thôn

thoát nghèo.
2.3.4.8. Kh nng tip cn c s h tng
C s h tng nông thôn bao gm đng giao thông, đin, ch, nc sch, h
thng thông tin liên lc. C s h tng nông thôn phát trin, nht là thông qua thc
hin các d án phát trin c s h tng, s to nhiu c hi vic làm cho ngi
nghèo  vùng nông thôn.
2.4. Thu nhp và các yu t nhăhngăđn thu nhp
Thu nhp có th hiu là c hi tiêu dùng và tit kim mà mt đi tng có
đc trong mt khung thi gian c th. i vi h gia đình và cá nhân, thì “thu
nhp là tng ca lng, tin công, li nhun, tin lãi, đa tô và nhng li tc khác
mà h có đc trong mt khong thi gian nht đnh”.
Có nhiu lý thuyt kinh t gii thích các yu t nào quyt đnh đn thu nhp
ca ngi lao đng, h gia đình hay các doanh nghip. Lý thuyt sn xut ca
trng phái kinh t hc c đin cho rng có ba yu t quan trng nh hng đn thu
nhp đó là đt đai, lao đng và vn vt cht. Tuy nhiên, các nhà kinh t hc Tân c
đin cho rng nhng yu t này ch là đim đu ca câu chuyn, h đa ra lý thuyt
vn nhân lc, lý thuyt thu nhp và s phân bit đi x, lý thuyt phát tín hiu… đ
gii thích cho ngun gc sâu xa ca s khác bit v thu nhp gia các cá nhân. ó