Mối quan hệ giữa FDI và tăng trưởng dưới tác động của các yếu tố chất lượng thể chế và môi trường kinh tế vĩ mô Đại học Kinh tế TP.HCM, 2015

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRNG THC LINH



MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG
DI TÁC NG CA CÁC YU T
CHT LNG TH CH
VÀ MÔI TRNG KINH T V MÔ




LUN VN THC S KINH T





Tp. H Chí Minh – Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRNG THC LINH

MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG
DI TÁC NG CA CÁC YU T
CHT LNG TH CH
VÀ MÔI TRNG KINH T V MÔ


Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN KHC QUC BO

Tp. H Chí Minh – Nm 2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lun vn thc s “Mi quan h gia FDI và tng trng di
tác đng ca các yu t cht lng th ch và môi trng kinh t v mô” là công
trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các kt qu nghiên cu trong Lun vn là trung thc và cha tng đc công b
trong bt k công trình nghiên cu nào khác.
Tác gi


Trng Thc Linh

MC LC
TRANG PH BÌA

LI CAM OAN
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MUC CÁC BNG
TÓM TT
CHNG 1: GII THIU 1
1.1. t vn đ 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 5
1.3. Câu hi nghiên cu 6
1.4. Phng pháp nghiên cu 7
1.5. Phm vi nghiên cu 8
1.6. Ý ngha nghiên cu 8
1.7. B cc đ tài 9
CHNG 2:
MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG KINH T 11
2.1. Các khái nim 11
2.1.1 V tng trng kinh t 11
2.1.2 V vn đu t trc tip nc ngoài 12
2.1.3 V th ch 13
2.1.4 V môi trng kinh t v mô 14
2.2. Lý thuyt v tng trng kinh t 15
2.3. Các nghiên cu trc đây 21
2.3.1 Các nghiên cu v mi quan h gia FDI và tng trng 21
2.3.2 Các nghiên cu v vai trò ca nhân t điu kin tác đng đn mi quan
h gia FDI và tng trng 24

CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 32
3.1. D liu 32
3.2. Phng pháp nghiên cu 39
CHNG 4:
NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 44

4.1. Mô t bin và tng quan gia các bin 44
4.2. Hi quy d liu cho toàn b mu 46
4.3. Hi quy d liu cho 2 nhóm nc đang phát trin có thu nhp trung
bình cao và thu nhp trung bình thp 51
CHNG 5:
KT LUN 60
TÀI LIU THAM KHO

DANH MC CH VIT TT
FDI Ngun vn đu t trc tip nc ngoài
GDP Tng sn phm quc ni
GMM Mô hình Moments tng quát
GNP Tng sn phm quc gia
IMF Qu tin mt quc t
MNCs Các công ty đa quc gia
UNCTAD Din đàn Thng mi và Phát trin Liên Hip quc
WB Ngân hàng th gii
WIR Báo cáo đu t th gii

DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Bng phân nhóm các quc gia đc chn mu
Bng 3.2: Bng mô t các bin s dng trong mô hình hi quy
Bng 4.1: Thng kê mô t bin toàn b mu 20 nc giai đon 1985-2013
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan gia các bin
Bng 4.3: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Kt qu hi quy cho toàn
b mu 20 quc gia Châu Á giai đon 1985-2013. Phng pháp c lng: System-
GMM
Bng 4.4: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình cao giai đon 1985-2013. Phng pháp
c lng: System-GMM

Bng 4.5: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình thp giai đon 1985-2013. Phng
pháp c lng: System-GMM
Bng 4.6: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình thp giai đon 1985-2013 (có s dng
bin gi Vit Nam). Phng pháp c lng: System-GMM

TÓM TT
Li ích d kin ca các dòng vn luôn là đ tài tranh lun ca nhiu nghiên cu,
đc bit là tác đng ca chúng đn tng trng. Nghiên cu thc nghim cho thy
hiu qu khai thác FDI có liên quan đn nng lc hp th trong nn kinh t ca
nc s ti. Tuy nhiên, nhng nghiên cu thc nghim trc đây ch gii thích m
h v vn đ này. Nh Lipsey và Sjöholm (2005) đã lp lun, tính không đng nht
trong các nhân t điu kin ca nc s ti chính là ngun gc ca s khác bit
trong các kt lun ca nghiên cu thc nghim. Bài nghiên cu này s góp phn vào
cuc tranh lun trên bng cách cung cp mt cái nhìn sâu hn v các yu t điu
kin đa phng có th nh hng đn mi quan h gia dòng vn nc ngoài và
tng trng kinh t. Nghiên cu đc thc hin vi k thut GMM cho d liu
bng ca 20 quc gia Châu Á giai đon 1985-2013. Nghiên cu la chn s dng
mô hình GMM, nhm khc phc nhng hn ch khi phân tích d liu bng, t đó
cho thy tm quan trng ca vic xem xét môi trng kinh t v mô cng nh các
yu t cht lng th ch khi đánh giá tác đng kinh t ca các dòng vn nc
ngoài. Trong tt c các c tính, kt qu cho thy các bin đi din cho môi trng
kinh t v mô cng nh các yu t cht lng th ch có góp phn trc tip vào tng
trng kinh t. Hn na, khi chia mu thành hai nhóm nc có thu nhp trung bình
cao và trung bình thp, kt qu còn cho thy các bin này có tng tác vi FDI,
khng đ
nh nh hng gián tip ca chúng đn mi quan h FDI - tng trng.
1

CHNG 1
GII THIU

1.1. t vn đ
Các dòng vn, đc bit là vn đu t trc tip nc ngoài (FDI), là mt trong
nhng thành phn quan trng ca toàn cu hóa và hi nhp quc t ca các nn kinh
t đang phát trin. Trong khi thng mi quc t tng gp đôi, dòng chy đu t
trc tip nc ngoài đã tng gp 10 ln trên toàn th gii. Nhìn chung,  các nc
đang phát trin, t l ca FDI trong tng dòng vn chy vào đã tng t 5,3% nm
1980 lên hn 60% vào nm 2000 (xem Yeyati và cng s, 2007).
Theo Báo cáo u t th gii nm 2014 (WIR) công b ngày 24/6/2014 ca
Vn phòng T chc Thng mi và Phát trin ca Liên hp quc (UNCTAD), dòng
vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) trên toàn cu đang trên đà tng trng. Theo
đó, sau khi gim mnh vào nm 2012, dòng vn FDI đã tng 9% trong nm 2013,
đt 1,45 nghìn t USD. Dòng vn FDI ghi nhn đc cho thy s tng trng  tt
c các nhóm nc: các nn kinh t phát trin, đang phát trin và đang chuyn đi.
C th, nm 2013, các nn kinh t đang phát trin vn đng đu th gii v
lng vn FDI chy vào vi s vn lên đn 778 t USD, chim 54% tng vn FDI
toàn cu. Trong đó, FDI chy vào các nc phát trin tng 9% lên 566 t USD,
chim 39% tng FDI ca th gii. Các nn kinh t chuyn đi nhn đc 108 t
USD vn FDI trong nm 2013.
Xét theo khu vc thì châu Á vn là đim đn đu t hàng đu th gii vi dòng
vn FDI vào các nc châu Á đang phát trin đt 426 t USD, chim 30% tng vn
FDI toàn cu trong nm 2013. Liên minh châu Âu (EU) và Bc M đu thu hút
đc khong 250 t USD. n đnh chính tr, xã hi và vin cnh hi nhp kinh t
khu vc là đng c đa dòng chy t bn ca th gii v châu Á. Gn 30% vn đu
t trc tip nc ngoài (FDI) toàn cu đ v châu Á trong nm 2013.
2
Theo UNCTAD, FDI vào các nc đang phát trin tng là xu hng chính sut
hn 10 nm qua nhng xu th đó đang thay đi. M hin là nc thu hút FDI ln

nht th gii. Mc dù FDI vào M đã gim dn t khi n ra cuc khng hong tài
chính nhng tng s vn FDI vào M nm ngoái vn là 188 t USD (so vi 161 t
USD trong nm 2012), cao hn 50% so vi mc ca Trung Quc - nc thu hút
FDI th hai th gii (124 t USD trong nm 2013, 121 t USD trong nm 2012).

Nm 2000, FDI vào các nc đang phát trin ch chim khong 19%, nhng ti
nm 2013 t l này lên ti 54%. Theo UNCTAD, vi vic kinh t các nc phát
trin đang hi phc, xu hng này s sm thay đi. c tính FDI vào các nc giàu
s tng 35% trong nm 2014 và nm 2016 s chim ti 52% tng FDI toàn cu.
3
FDI t Trung Quc đu t vào các nc trong nm 2013 ln đu tiên vt mc
100 t USD và d đoán còn tip tc tng. u t ra ngoài ca Trung Quc s sm
vt FDI t nc ngoài vào th trng ni đa, đc bit khi các công ty Trung Quc
đang đy mnh mua các công ty nc ngoài và chuyn dây chuyn sn xut sang
các nc nh Campuchia, Myanmar và châu Phi.


T thc t trên cho thy chính xu hng phát trin ca các dòng vn quc t
này đã làm gia tng cuc tranh lun v nhng yu t chính thu hút chúng, đc bit là
vn đu t trc tip nc ngoài. C bn ca các cuc tranh lun hin nay là v li
ích d kin t FDI, cng nh nim tin ca nhiu quc gia rng FDI là mt yu t
4
quan trng trong chin lc phát trin kinh t ca h. Mt câu hi quan trng đc
đt ra là có phi chính các nhân t góp phn gia tng lc hút FDI cng góp phn
làm gia tng li ích ca nó, t đó to thành mt vòng xoáy tác đng lên tng trng.
Cng nh lp lun ca Kose và cng s (2006): " nó không ch đn thun là dòng
vn, mà cùng nhng gì đi cùng vi nó, s mang li li ích ca toàn cu hóa tài chính
cho các nc đang phát trin".
V lý thuyt, có nhiu lý do đ ng h quan đim này. FDI dng nh mang li
nhiu li ích hn so vi các loi dòng vn tài chính khác vì ngoài vic làm tng vn

c phn trong nc, nó còn có mt tác đng tích cc đn tng nng sut thông qua
chuyn giao công ngh và kinh nghim qun lý. Cng có lp lun rng FDI có xu
hng n đnh hn so vi các loi dòng vn khác nên s gim tn thng cho nn
kinh t do dòng chy vn dng đt ngt. Ngoài ra, có bng chng cho thy FDI có
tác đng đn th trng lao đng (nghiên cu ca De Mello, nm 1997 và Lipsey,
2002).
Tuy nhiên,  mt vài nghiên cu thc nghim, FDI đã đc chng minh là có
c tác đng có li và bt li đn tng trng, trong khi nhiu nghiên cu khác li
cho thy là không có mi quan h. Nghiên cu  cp đ doanh nghip thng cho
rng FDI không thúc đy tng trng kinh t (xem Gorg và Greenaway, 2004 - mt
đánh giá toàn din ca câu hi này). Ngc li, nhiu nghiên cu kinh t v mô li
cho thy vai trò tích cc ca FDI trong hot đng kinh t, mc dù có mt s ngoi l
nh Herzer và cng s (2008) và Carkovic và Levine (2005) có kt qu cho thy
rng dòng vn nc ngoài không có nh hng mnh m đn tng trng kinh t.
S mâu thun v kt qu c
a các nghiên cu thc nghim đã yêu cu các hc
gi thn trng hn khi đa ra kt lun tng quát v mi quan h gia FDI và tng
trng, c th là phi xem xét đn s tn ti ca các yu t bên ngoài liên quan đn
FDI. Và đây cng chính là ý tng cho nghiên cu vi đ tài “Mi quan h gia
FDI và tng trng di tác đng ca yu t cht lng th ch và môi trng
kinh t v mô”.
5
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Thc t là kt lun ca nghiên cu cho các nc khác nhau thng không ging
nhau ngay c khi s dng cùng mt k thut c lng trên d liu tng t trong
khong thi gian tng t. Bài nghiên cu này c gng nhn mnh rng các nn
kinh t đang phát trin không phi là mt mu đng nht, trái ngc vi cách tip
cn trong mt s nghiên cu thc nghim. Cng nh nghiên cu ca Lipsey và
Sjöholm (2005), bài nghiên cu này nhm mc đích xem xét liu s không đng
nht v các yu t  các nc s ti có phi là ngun gc dn đn nhng phát hin

khác bit trong các nghiên cu thc nghim trc đây hay không.
Tính không đng nht trong các th trng tip nhn vn có th liên quan đn
nhiu khía cnh khác nhau mà các nghiên cu thc nghim thng gi là "nng lc
hp th". Nhng nhân t này dng nh là điu kin tiên quyt đ các nc s ti
đc hng li t FDI . Bài nghiên cu này s kim tra xem các nc có môi
trng th ch và kinh t tt hn có th khai thác FDI hiu qu hn hay không,
trong khi các nghiên cu v vn đ này thì vn còn khá ít. iu này đc bit đúng
đi vi các nn kinh t đang phát trin, ni mà các tác đng tim n ca FDI là ln
nht. Do đó, đ tài nghiên cu đc đt ra đ kim tra mi quan h gia FDI, phát
trin th ch, n đnh kinh t v mô và tng trng kinh t  các nc đang phát
trin. Nghiên cu cng c gng cung cp nhng hiu bit mi v vai trò ca các yu
t
cu trúc nht đnh nh s phát trin ca đô th hóa và cht lng ca c s h
tng. Nh đã đ cp  trên, tt c nhng yu t này không ch đóng mt vai trò quan
trng nh lc hút chính ca dòng vn nc ngoài mà chúng cng góp phn làm
tng tc đ tng trng kinh t. Nghiên cu nhm mc đích điu tra xem chúng có
phi là nhng yu t chính to ra li ích phát sinh t dòng vn FDI hay không.

6
1.3. Câu hi nghiên cu
Trên c s mc tiêu nghiên cu nêu trên, nghiên cu hng đn tr li 4 câu
hi c th sau:
1. FDI vào quc gia tng có tác đng làm tng trng và phát trin kinh t 
các nc Châu Á hay không?
2. Các nhân t điu kin (v kinh t v mô và cht lng th ch) tác đng th
nào đn mi quan h gia FDI và tng trng kinh t?
3. nh hng ca FDI lên tng trng và phát trin kinh t quc gia (di tác
đng ca các nhân t điu kin) có khác bit gia hai nhóm quc gia đang
phát trin (có thu nhp trung bình cao và thu nhp trung bình thp) ti Châu
Á hay không?

4. Các yu t đa phng có tác đng đn mi quan h gia FDI và tng
trng  Vit Nam hay không?
7
1.4. Phng pháp nghiên cu
 tr li các câu hi nêu trên, nghiên cu s dng các lý thuyt nghiên cu
trc đây đ xem xét nhng nh hng k vng ca FDI và các nhân t điu kin
lên tng trng kinh t. Sau đó, nghiên cu đi vào thu thp mt s nghiên cu thc
nghim v vn đ này, cách thc, phm vi và kt qu tìm đc ca các nghiên cu
đó. Trên c s đó, nghiên cu tin hành so sánh và chn phng pháp đnh lng
các bin phù hp trong kh nng thu thp s liu thc t, c s d liu ca các quc
gia thuc Châu Á. Sau khi đã có các bin, nghiên cu s dng phng pháp thng
kê mô t d liu, phân tích đnh tính, rút ra cái nhìn tng quan v mu nghiên cu,
mi tng quan gia các bin gii thích và bin ph thuc cng nh mi tng
quan gia các bin gii thích vi nhau. So sánh du k vng vi lý thuyt và nghiên
cu thc nghim trc đó. Cui cùng, s dng phân tích hi quy mô hình d liu
bng đ x lý và phân tích s liu nhm tr li cho ba câu hi nghiên cu đã đt ra.
 tr li cho câu hi th nht và th hai, mô hình hi quy tt c các bin thuc tt
c các nc trong mu, sau đó thông qua các kim đnh và tiêu chí đ xác đnh mô
hình thích hp và tt nht. Riêng câu hi th ba và th t, 20 quc gia đc chia
làm 2 mu bng nhau là nhóm quc gia có thu nhp trung bình thp và nhóm quc
gia có thu nhp trung bình cao, và cùng tin hành hi quy, kim đnh kt qu. Trong
quá trình hi quy mu nhóm nc có thu nhp trung bình thp, nghiên cu s dng
thêm bin gi Vit Nam. Thông qua kt qu, tin hành so sánh vi du k v
ng
trong khung lý thuyt đã trình bày cng nh các nghiên cu thc nghim  trên đ
rút ra kt lun, hn ch ca nghiên cu cùng nhng gi m hng nghiên cu tip
theo.
8
1.5. Phm vi nghiên cu
 có đc các khong thi gian dài nht cho phân tích, chúng tôi đã chn mu

các quc gia t Châu Á. Các quc gia này là mt trong nhng đi tng nhn FDI
ln trong giai đon phân tích. Hn na, các chính sách n đnh đã đc thông qua
bi nhiu nc trong s này trong thp niên 80 và 90, làm cho mu các nc này
phù hp vi mc đích ca bài nghiên cu. Các nn kinh t châu Á đc đc trng
bi thâm ht tng đi nh, t l tit kim cao, t do hóa th trng tài chính và
tng trng kinh t cao và bn vng. Sau khng hong nhng nm 1980, khu vc
này đã tri qua mt s đt bin đáng chú ý ca dòng vn đu t t nhng nm 1990,
vi s gia tng t l ca FDI chy vào trên tng dòng vn (xem Baharumshah và
Thanoon, 2006). Tóm li, nhóm này cung cp mt trng hp thú v đ nghiên cu,
bi phn ln đã tri qua nhng ci tin trong n đnh kinh t v mô và cht lng
th ch k t nhng nm 90, nhng vi kt qu tng trng khác nhau.
1.6. Ý ngha nghiên cu
Nghiên cu đã góp phn xác đnh mc đ nh hng ca FDI đn tng trng
kinh t (trong s tng tác vi các yu t kinh t v mô và th ch chính tr)  các
quc gia khu vc Châu Á. Thông qua đó, nghiên cu giúp nâng cao nhn thc v
tm quan trng ca FDI trong tng trng và phát trin kinh t cng nh tm quan
trng ca yu t kinh t v mô và th ch chính tr trong vic gia tng kh nng hp
th vn FDI vào các quc gia. T nhn thc đó, vic chun b tin đ v các nhân t
điu kin trc khi thu hút FDI cng nh các u tiên trong chính sách FDI đc
chú trng hn nhm đt đc mc tiêu tng trng và phát trin  các nc đang
phát trin nói chung và Vit Nam nói riêng.
9
1.7. B cc đ tài
B cc đ tài bao gm nm chng.
• Chng 1:
gii thiu chung v đ tài nghiên cu nh lý do thc hin nghiên
cu, mc tiêu, phng pháp.
• Chng 2:
trình bày tng quan lý thuyt, xem xét nhng cách bit gia lý
thuyt v li ích ca dòng vn FDI và các bng chng thc nghim mâu

thun vi vn đ này. ng thi, chng này cng trình bày nhng nghiên
cu thc nghim trc đây v mi quan h gia FDI và tng trng, các
nhân t tác đng đn mi quan h đó.
• Chng 3:
mô t d liu và các phng pháp tính toán đc s dng trong
phân tích thc nghim.
• Chng 4:
trình bày các kt qu chính.
• Chng 5:
nhn mnh nhng kt lun quan trng t đ tài nghiên cu, đng
thi nêu lên nhng hn ch và gi ý đ tài nghiên cu m rng chuyên sâu
hn.

10
Tóm tt chng 1
Chng 1 trình bày nhng nét s lc v nghiên cu. Nhn thy tm quan trng
và nhng tác đng ca dòng vn FDI đn tng trng, nghiên cu đã đc thc
hin đ khám phá mi quan h này di tác đng ca các nhân t điu kin. Mc
đích ca bài vit là nhm tr li câu hi liu môi trng kinh t v mô và th ch 
các nc tip nhn FDI có th gii thích cho s khác bit v tác đng ca FDI gia
các quc gia đang phát trin hay không. Do vy, nghiên cu s dng mu là 20
quc gia Châu Á đang phát trin giai đon 1985-2013. Mt khác, vì cho rng các
các nhân t kích thích tng trng cng có th to ra nhiu vn FDI hn nên nghiên
cu la chn gii quyt vn đ ni sinh và quan h nhân qu thông qua vic s dng
mô hình c lng GMM cho d liu bng. Nghiên cu cng s dng mt lot các
phng pháp kinh t lng đ kim tra tính vng ca các c tính. c tính d liu
bng đc s dng so sánh các kt qu t phân tích xuyên quc gia. Cui cùng,
toàn b mu đc chia thành hai b đi vi các nc thu nhp trung bình thp và
thu nhp trung bình cao đ điu tra xem liu các nn kinh t vi trình đ phát trin
khác nhau s có đc mc đ lan truyn t FDI nh th nào.

11
CHNG 2
MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG KINH T
2.1. Các khái nim
2.1.1 V tng trng kinh t
Theo đnh ngha ca Simon Kuznet (1996) thì “tng trng kinh t là s gia
tng bn vng v sn phm tính theo đu ngi ngi”, theo Douglass C. North và
Robert Paul Thomas (1973) thì “tng trng kinh t xy ra nu sn lng tng
nhanh hn dân s”.
Các nhà kinh t hc đã s dng hai ch tiêu tng sn phm quc dân (GNP) và
tng sn lng quc ni (GDP) đ đo lng tc đ tng trng ca mt nn kinh t.
Tuy nhiên, trong hu ht các bài nghiên cu thc nghim v tng trng kinh t đu
s dng ch tiêu GDP làm đi tng nghiên cu.
Tng sn lng quc ni (GDP) đc đnh ngha là giá tr th trng ca tt c
hàng hoá và dch v cui cùng đc sn xut ra trong phm vi mt lãnh th quc
gia trong mt thi k nht đnh (thng là 1 nm). ây là giá tr cho bit mc đ
lao đng sn xut hiu qu ca mt quc gia, nó là ch s đo lng sc mnh kinh
t ca mt đt nc.
12
2.1.2 V vn đu t trc tip nc ngoài
Theo Qu tin t quc t IMF thì FDI đc đnh ngha là hình thc đu t ra
khi biên gii quc gia, trong đó ngi đu t trc tip đt đc mt phn hay toàn
b quyn s hu lâu dài mt doanh nghip  mt quc gia khác. Quyn s hu này
ti thiu phi bng 10% tng s c phn ca doanh nghip.
Theo đnh ngha ca T chc thng mi Th gii, “u t trc tip nc
ngoài xy ra khi nhà đu t t mt nc (nc ch đu t) có đc tài sn  mt
nc khác (nc thu hút đu t) cùng vi quyn qun lý tài sn đó”. Phng din

qun lý là yu t dùng đ phân bit đu t nc ngoài vi các công c tài chính
khác. Trong hu ht các trng hp, các nhà đu t ln tài sn mà ngi đó qun lý
 nc ngoài là các c s kinh doanh. Trong nhng trng hp đó, nhà đu t
thng đc gi là công ty m và tài sn thng đc gi là công ty con hoc chi
nhánh. Theo cách tip cn này, nhà đu t có hai hình thc la chn đu t vào mt
quc gia: hoc là b vn xây dng mt c s kinh doanh mi (greenfield
investment) hoc là b vn mua li/ sáp nhp vi mt c s kinh doanh sn có và
tip tc hot đng, phát trin nó (Merger and Acquisition).
T nhng khái nim trên, có th hiu mt cách khái quát v FDI nh sau: “FDI
ti mt quc gia là vic nhà đu t  mt quc gia đa vn bng tin hoc bt k tài
sn nào vào mt quc gia khác đ có đc quyn s hu và qun lý hoc quyn
kim soát mt th
c th kinh t ti quc gia đó, vi mc tiêu ti đa hoá li nhun ca
mình”.
13
2.1.3 V th ch
Th ch là mt khái nim phc tp và đc xem xét di nhng góc đ khác
nhau. nh ngha kinh đin nht đc đa ra bi nhà kinh t hc ngi c -
Adolph Wagner cho rng: "Th ch là các kh c, các hp đng và lut l thành
vn đang cai qun đi sng và con ngi". Douglass C. North, ngi đc gii
Nobel vi công trình nghiên cu “Kinh t và Th ch” nm 1993, cho rng “Th
ch là nhng gii hn đc vch ra trong phm vi kh nng và hiu bit ca con
ngi hình thành nên mi quan h qua li ca con ngi”. u th k XX, 
phng Tây xut hin mt khuynh hng chính tr mi - khuynh hng ch ngha
th ch - quan nim th ch là bt k liên hip bn vng nào ca con ngi nhm
đt đc mc đích nht đnh nào đó.
Quan nim này tng đi ging vi cách hiu ca Ngân hàng th gii v th
ch, cho rng th ch bao hàm ba ni dung quan trng nht, đó là lut chi, c ch
thc thi và t chc. Vy nên th ch là tp hp các quy tc điu chnh xã hi và là
kt qu ca nhng tha thun xã hi. Th ch mang tính bn cht và là mt đi

tng có tính s hu rõ ràng; nó th hin mt cách sâu sc khuynh hng chính tr
mà đng cm quyn đã la chn.
Tho lun chính sách gn đây ca FETP (“Khi thông nhng nút tht th ch đ
phc hi tng trng”, Bài th
o lun chính sách ti Chng trình Lãnh đo Qun lý
Cao cp (VELP) ti trng Qun lý Nhà nc Harvard Kennedy tháng 8/2013) cho
rng th ch yu kém chính là nguyên nhân sâu xa đã dn ti nhng bt n ca nn
kinh t và nguy c suy thoái kinh t hin nay. Các nguy c v kinh t, chính tr và
xã hi ngày nay đu có th lý gii đc bi nhng cuc ci cách th ch b trì
hoãn hoc cha đc tin hành trit đ trong quá kh.  phc hi tng trng,
cn tn dng nhng c hi ci cách th ch trong các nm ti đ tip tc trao quyn
kinh t và chính tr mnh m hn cho ngi dân.
14
2.1.4 V môi trng kinh t v mô
Kinh t v mô là h thng kinh t ca c mt quc gia, vi các ch tiêu đo lng
“sc khe” ca nn kinh t nh tc đ tng trng thu nhp, tht nghip, lm
phát,
Kinh t hc v mô là mt b phn ca khoa hc kinh t nghiên cu s vn đng
và nhng mi liên h kinh t ch yu ca mt đt nc trong phm vi toàn b nn
kinh t quc dân ca mt đt nc, ngha là nghiên cu s la trn ca mi quc
gia trc các vn đ kinh t c bn bao gm: tht nghip, lm phát, tng trng,
xut nhp khu, s phân phi ngun lc và thu nhp gia các thành viên trong nn
kinh t. Mc tiêu ca kinh t v mô c bn là đt đc s n đnh trong ngn hn,
tng trng nhanh trong dài hn, phân phi ca ci mt cách công bng. S n đnh
là kt qu ca vic gii quyt nhng vn đ kinh t cp bách nh lm phát, tht
nghip. Tng trng kinh t đòi hi gii quyt các vn đ dài hn hn liên quan đn
s phát trin kinh t. Phân phi công bng là vn đ nn kinh t phi gii quyt
thng xuyên đ đm bo s n đnh và tng trng.
15
2.2. Lý thuyt v tng trng kinh t

Mô hình tng trng kinh t là cách din đt quan đim c bn nht v tng
trng kinh t thông qua các bin s kinh t và mi liên h gia chúng. Ngay t khi
mi ra đi, các mô hình tng trng kinh t đã tr thành công c hu ích, giúp các
nhà kinh t mô t và lng hoá tng trng ca nn kinh t mt cách rõ ràng hn,
c th hn. Cho đn nay, cùng vi s phát trin ca lch s kinh t hc, các mô hình
tng trng đã chim mt v trí quan trng trong các nghiên cu lý lun cng nh
thc tin v tng trng kinh t  mi quc gia. Theo dòng thi gian, các lý thuyt
và mô hình tng trng đc sp xp thành: (i) Lý thuyt tng trng c đin (th
k XVIII), (ii) Lý thuyt tng trng ca Karl Marx (th k XIX), (iii) Mô hình
tng trng trng phái Keynes (đu th k XX), (iv) Mô hình tng trng Tân c
đin (gia th k XX), và (v) Mô hình tng trng ni sinh (cui th k XX).
Mt cách tóm lc, có th thy rng tng trng kinh t đã tng là trung tâm chú ý
ca các nhà kinh t chính tr c đin t Adam Smith ti David Ricardo và Karl
Marx, nhng ri ri vào quên lãng trong sut thi k “cách mng cn biên”
(marginal revolution). Vi n lc tng quát hoá nguyên lý ca Keynes v cu hiu
qu trong ngn hn, Roy Harrod và Evsey Domar đã tái to li mi quan tâm v lý
thuyt tng trng. Sau nhng nghiên cu ca Robert Solow và Trevor Swan vào
gia nhng nm 1950, lý thuyt tng trng đã thc s tr thành mt trong nhng
ch đ trng tâm ca gii kinh t hc cho đn đu nh
ng nm 1970. Và vào cui
nhng nm 1980, lý thuyt tng trng ni sinh đã làm tái sinh lnh vc này sau
mt thp k ng quên.
 phn này, nghiên cu s tp trung vào mô hình tng trng ca Robert Solow
(1956) đ xem xét nhng nhân t tác đng đn tng trng. Robert Solow là giáo s
ca khoa hc kinh t, hc vin công ngh Massachusett, nm 1987, ông đc tng
gii Nobel kinh t v nhng đóng góp xut sc trong lý thuyt tng trng và nhng
nghiên cu thc nghim v quá trình tng trng. c bit, ông đa ra cách lý gii
v ngun gc ca tng trng. Trong mô hình đu tiên (mô hình gc), Solow phân
tích mô hình c bn da vào mô hình Cobb - Doulas vi hai yu t lao đng và đu
16

t, tit kim, sau đó ông mi trình bày mô hình tng quát vi yu t công ngh tác
đng ti tng trng nh th nào. Mô hình này còn có cách gi khác là mô hình
tng trng ngoi sinh, bi vì không liên quan đn các nhân t bên trong, rt cc
tng trng ca mt nn kinh t s hi t v mt tc đ nht đnh  trng thái bn
vng. Ch các yu t bên ngoài, đó là công ngh và tc đ tng trng lao đng mi
thay đi đc tc đ tng trng kinh t  trng thái bn vng. Cho đn ngày hôm
nay vn còn nhiu cuc tranh lun, tuy vy, mô hình tng trng ca Solow vn
đc đánh giá là mt trong nhng mô hình có tác đng ln trong h thng lý thuyt
tng trng, đc s dng trong các giáo trình, tài liu và có nhng đánh giá thc t
tng trng ca nhiu nc.
Mô hình tng trng ca Solow m rng mô hình tng trng ca Harrod-
Domar (1946) bng vic thêm vào lao đng nh là mt yu t sn xut, và t l gia
vn và lao đng là không c đnh. iu này cho phép tách bit gia thâm dng vn
và tin trình công ngh.
Mô hình này da trên mt s gi đnh sau:
• Gi đnh linh hot trong dài hn. ây là mt quan đim ca kinh t hc
tân c đin. Khi này, lao đng L đc s dng hoàn toàn và nn kinh t
tng trng ht mc tim nng. ng thi toàn b tit kim s chuyn
hóa thành đu t.
• Mc sn lng thc t Y ph thuc vào lc lng L, lng t bn K và
nng sut lao đng A. T đó, ta có mt hàm sn xut v mô Y =
F(A,L,K). Gi thit là hàm này có dng Cobb – Doulas, tc

• Nn kinh t đóng ca và không có s can thip ca chính ph.
• Có s khu hao t bn. Khi có đu t mi, tr lng vn tng lên.
Nhng đng thi, vn cng b khu hao theo thi gian. Khi đó lng vn
mi có s bng lng vn mi to ra t đu t tr đi các khon hao mòn.
17
• T bn K và lao đng L tuân theo quy tc li tc biên gim dn, có ngha
là khi tng k thì ban đu y tng rt nhanh đn mt lúc nào đó tng chm

li.
Da trên các gi đnh trên, mô hình tng trng ca Solow đã ch ra trng thái
dng ca nn kinh t. Trng thái dng là đim cân bng mà ti đó lng vn gi
nguyên không đi, bi vì lng đu t đ to ra vn mi mi nm ch đ đ bù tr
phn vn b hao mòn. Khi vn không tng thì sn lng cng không tng. Vì vy 
trng thái dng, lng vn trên mt lao đng là c đnh. Vn và lao đng không
tng thì tng sn lng vn là c đnh. ây là h qu ca hàm sn xut có hiu sut
biên gim dn. Nu vn tip tc tng, sn lng s tng nhng vi tc đ gim dn.
Do vy, thu nhp dành cho tit kim cng tng vi tc đ gim dn. Vì vy luôn
luôn tn ti mt “trng thái dng” ca nn kinh t, ni mà mi bin s đu hi t v
mt giá tr c đnh. Nh vy, mô hình Solow d đoán rng nhng nc có tng
trng dân s cao hn s có mc vn và thu nhp trên lao đng thp hn trong dài
hn. ng thi, mô hình cng gii thích đc s tng trng đu đn ca mt s
nc là do tc đ tng trng v công ngh. Tóm li, bên cnh nhng hn ch do
mô hình đc đt trong khá nhiu gi đnh, lý thuyt tng trng ca Solow vn
đóng mt vai trò quan trng trong các hc thuyt v tng trng và m ra nhiu vn
dng cho nhng nghiên cu trong tng lai. Trong đó, mt s lun đim đã đc
chú ý và tip tc đc khai thác trong nhng nghiên cu v sau.