Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Gia Định

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
o0o

PHM TH CM NHUNG


PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN RI
RO TÍN DNG TIăNGỂNăHẨNGăTMCPăUăTăVẨă
PHÁT TRIN VITăNAMăCHIăNHÁNHăGIAăNH




LUNăVNăTHC S KINH T




TP. H Chí Minh ậ Nmă2014
B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
o0o

PHM TH CM NHUNG

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN RI
RO TÍN DNG TIăNGỂNăHẨNGăTMCPăUăTăVẨă
PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH GIAăNH

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã s: 60340201

LUNăVNăTHC S KINH T

NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN

TP. H Chí Minh ậ Nmă2014


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu khoa hc đc lp và làm vic
vi tinh thn nghiêm túc ca bn thân tôi vi s hng dn ca PGS.TS Trn
Hoàng Ngân. S liu thng kê là trung thc, ni dung và kt qu nghiên cu ca
lun vn này cha tng đc công b trong bt c công trình nào cho ti thi đim
hin nay.
TP. HCM, ngày … tháng … nm 2014
Tác gi


Phm Th Cm Nhung

MC LC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT i
DANH MC CÁC BNG iii
DANH MC CÁC HÌNH V iv
PHN M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Câu hi nghiên cu 3
4. i tng nghiên cu 3
5. Phm vi nghiên cu 3
6. Phng pháp và phng pháp lun nghiên cu 3
7. ụ ngha ca đ tài 4
8. Kt cu đ tài 4
CHNGă 1:ăLụ LUN V CÁC NHÂN T NHă HNGă N RI RO
TÍN DNG CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI 5
1.1. Ri ro tín dng caăngơnăhƠngăthngămi 5
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng 5
1.1.2. Bn cht ca ri ro tín dng 6
1.1.3. Biu hin ca ri ro tín dng 6
1.1.4. Phân loi ri ro tín dng 7
1.2. Các nhân t nhăhngăđn ri ro tín dng 9

1.2.1. Nhân t bên trong ngân hàng 9
1.2.2. Nhân t khách hàng 12
1.2.3. Nhân t khách quan 15
1.3. Hu qu ca ri ro tín dng 16
1.3.1. Tác đng đn hot đng ca các ngân hàng thng mi 16


1.3.2. Tác đng đn nn kinh t- xã hi 17
1.3.3. Tác đng đn khách hàng 18
1.4. oălng ri ro tín dng 18
1.4.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng 18
1.4.2. Lng hóa ri ro tín dng 19
1.5. Lc kho các nghiên cu có liên quan 25
Kt lun 30
CHNGă2:ăPHỂNăTệCHăCÁC NHÂN T NHăHNGăN RI RO TÍN
DNG TIă NGỂNă HẨNGăTMCPă Uă Tă VẨă PHÁTă TRIN VIT NAM
CHIăNHÁNHăGIAăNH 31
2.1. ôiănétăv quá trình hình thành và phát trin v BIDV Chi nhánh Gia
nh 31
2.1.1. Mô hình t chc và cán b 31
2.1.2. Mng li hot đng ca chi nhánh 32
2.2. Tình hình hotăđng ca BIDV ậ ChiănhánhăGiaănh t 2011ăđn
2013 33
2.2.1. Kt qu hot đng kinh doanh 33
2.2.2. Tình hình hot đng tín dng 36
2.3. oălng ri ro tín dng tiăBIDVăChiănhánhăGiaănh 43
2.4. Phân tích các nhân t nhăhngăđn ri ro tín dng ti BIDV Chi
nhánhăGiaănh 44
2.4.1. Kt qu phân tích đnh tính 44
2.4.2. Phân tích đnh lng da vào mô hình Probit 52

2.5. Kt qu đtăđc và nhng vnăđ còn tn ti trong hotăđng cp tín
dng tiăBIDVăChiănhánhăGiaănh 63
2.5.1. Nhng mt đt đc 63
2.5.2. Nhng tn ti trong hot đng cp tín dng 66
Kt lun 67


CHNGă3:ăMT S GII PHÁP VÀ KIN NGH NHM HN CH RI
RO TÍN DNG TIăNGỂNăHẨNGăTMCPăUăTăVẨăPHÁTăTRIN CHI
NHÁNHăGIAăNH 69
3.1. Mt s gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP
uătăvƠăPhátătrin Vit Nam ậ ChiănhánhăGiaănh 69
3.1.1. a dng hóa c cu cho vay theo ngành và thành phn kinh t bng
cách ch đng tip th, la chn khách hàng đ cho vay 69
3.1.2. Nâng cao công tác thm đnh d án  Chi nhánh 70
3.1.3. Tng cng vic kim tra, giám sát khon vay 70
3.1.4. Không quá chú trng vào các tài sn bo đm 71
3.1.5. Tuân th các quy đnh v vic phân loi n và trích lp d phòng 72
3.1.6. Bo him tín dng 72
3.1.7. Bin pháp x lý n xu, n quá hn 73
3.1.8. Nâng cao cht lng h thng thông tin tín dng 74
3.1.9. Nâng cao cht lng cán b 75
3.1.10. Nâng cao hiu qu ca b máy kim tra, kim soát ni b 77
3.1.11. y mnh tip th các sn phm dch v khác 78
3.2. Nhng kin ngh đi viăcăquanăbanăngƠnh 78
3.2.1. i vi Chính ph 78
3.2.2. i vi Ngân hàng Nhà nc 80
3.2.3. i vi hi s Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam 81
3.3. Kin ngh đi vi khách hàng vay vn 84
Kt lun 85

KT LUN 86
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
i

DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT


ATM Máy rút tin t đng (Automatic Teller Machine)
BIDV Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
BSMS Dch v gi nhn tin nhn qua đin thoi di đng ca BIDV
CBCNV Cán b công nhân viên
CIC Trung tâm Thông tin tín dng ca Vit Nam
CPI Ch s giá tiêu dùng (Consumer Price Index)
CTC nh ch tài chính
HC i hi c đông
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip Nhà nc
DPRR D phòng ri ro
DSCV Doanh s cho vay
DSTN Doanh s thu n
GDP Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
GTCG Giy t có giá
HKD Hot đng kinh doanh
HV Huy đng vn
IBMB Dch v ngân hàng trên internet ca BIDV
MHB Ngân hàng Phát trin Nhà ng bng Sông Cu Long
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn

NHTW Ngân hàng Trung ng
POS Máy chp nhn thanh toán th (Point of sale)
QLRR Qun lý ri ro
QTK Qy tit kim
ii

RRTD Ri ro tín dng
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
TNHH Trách nhim hu hn
TPHCM Thành ph H Chí Minh
TSB Tài sn bo đm
TW Trung ng
USD ng đô la M
VAMC Công ty qun lý tài sn ca các t chc tín dng Vit Nam
VCB Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank)
VCSH Vn ch s hu
VND ng Vit Nam
VTC Vn t có
WTO T chc Thng mi Th gii (World Trade Organization)
XHTDNB Xp hng tín dng ni b


iii

DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ti Chi nhánh (2011 – 2013) 33
Bng 2.2: Bng tng hp DSCV, DSTN (2011 – 2013) 36

Bng 2.3: Bng c cu cho vay phân theo thi hn (2011 – 2013) 37
Bng 2.4: Bng c cu cho vay phân theo thành phn kinh t (2011 – 2013) 38
Bng 2.5: Bng c cu cho vay phân theo ngành kinh t (2011 – 2013) 39
Bng 2.6: Bng c cu cho vay phân theo nhóm n (2011 – 2013) 41
Bng 2.7: C cu mu theo thi hn vay 52
Bng 2.8: C cu mu theo loi hình kinh t 53
Bng 2.9: C cu mu theo mc đích vay 53
Bng 2.10: C cu mu theo nhóm n 54
Bng 2.11: C cu mu theo kinh nghim ca ngi vay 54
Bng 2.12: C cu mu theo vn t có tham gia 55
Bng 2.13: C cu mu theo t l vn vay/tài sn bo đm 55
Bng 2.14: C cu mu theo s dng vn 56
Bng 2.15: Mt s đc đim khác ca mu nghiên cu 56
Bng 2.16: Kt qu chy mô hình Probit 57
Bng 2.17: Ma trn h s tng quan gia các bin gii thích 58
Bng 2.18: Kt qu hi quy phn d (Ut) vi các giá tr tr Ut-1 58
Bng 2.19: Kt qu hi quy phn d (Ut) vi các giá tr tr Ut-1, Ut-2 59
Bng 2.20: Kt qu hi quy phn d bình phng vi các bin đc lp và các tích
chéo gia chúng 60





iv

DANH MC CÁC HÌNH V

Hình 1.1: Các hình thc ri ro tín dng 8
Hình 2.1: T l n xu và n quá hn 2011 – 2013 35

Hình 2.2: C cu cho vay phân theo ngành kinh t 2011 – 2013 40
Hình 2.3: Tc đ tng trng GDP 2008 – 2013 49
Hình 2.4: Ch s CPI t 2007 – 2013 50








1

PHN M U

1. Lý do chn đ tài
Sau khi tr thành thành viên chính thc ca WTO nn kinh t Vit Nam đang
trên đng hi nhp cùng vi th gii. Nhu cu hi nhp quc t thúc đy t do hóa
tài chính ngày càng phát trin, cùng vi đó là s ln mnh và m rng quy mô hot
đng ca h thng các ngân hàng. Các dòng vn đu t nc ngoài chy vào Vit
Nam ngày mt nhiu hn to ra môi trng đu t hiu qu và sc cnh tranh ln
không ch đi vi các doanh nghip mà còn đi vi các ngân hàng thng mi trong
nc, đc bit là s xâm nhp ca các ngân hàng nc ngoài giàu kinh nghim, am
hiu th trng và có ngun vn ln. Vi t cách là trung gian tài chính, h thng
ngân hàng đang đóng vai trò to ln trong vic luân chuyn vn gia các ch th
trong nn kinh t. Nh ta đư bit ngân hàng kinh doanh tin t nên mc đ ri ro là
rt ln, đc bit ri ro tín dng bi tín dng là nghip v quan trng, c bn chim
phn ln trong các hot đng kinh doanh c v doanh thu và li nhun. Khi mt
ngân hàng gp phi ri ro tín dng quá ln dn đn phá sn s d dn đn sp đ c
h thng ngân hàng nh cuc khng hoàng tài chính toàn cu 2008.

Sau cuc khng hong, nn kinh t nc ta lâm vào suy thoái, các doanh
nghip kinh doanh thua l, thm chí đi đn phá sn. Các ngân hàng cng b nh
hng nng n khi t l n xu gia tng mt cách đáng k do doanh nghip không
tr đc n. Trc tình hình đó, Chính Ph đư yêu cu các ngân hàng đa ra hàng
lot các gói tín dng u đưi, h tr doanh nghip va và nh, sn xut hàng xut
khu, hàng nông sn…Tuy nhiên kh nng hp th vn ca nn kinh t còn yu,
kh nng tài chính ca các doanh nghip trong nc thp cng vi s yu kém ca
mt s ngân hàng nh đang khin h thng ngân hàng Vit Nam gp phi ri ro tín
dng cao trong nhng nm gn đây.
Hin nay, Ngân hàng Nhà nc đư khn trng xây dng  án “Tái c cu
h thng các t chc tín dng giai đon 2011-2015”. Trong đó, Ngân hàng Nhà
nc đư tin hành phân loi h thng các t chc tín dng Vit Nam thành 3 nhóm
2

đ xác đnh mc đ ri ro và đ ra nhng gii pháp tái c cu c th cn trin khai
thc hin, khoanh vùng 9 t chc tín dng yu kém phi gp rút xây dng đ án tái
c cu. Mc tiêu ca nhng đ án này là đm bo tính thanh khon, tránh đ v, bù
đp đy đ mi tn tht ca nhng ngân hàng b x lý. Bên cnh đó vi vic thành
lp Công ty qun lý tài sn ca các t chc tín dng Vit Nam (VAMC) Ngân hàng
Nhà nc đang tin hành x lý hàng chc nghìn t đng n xu. Các ngân hàng
thng mi cng đang kim soát cht ch quy trình cp tín dng.
Qua đó ta thy ri ro tín dng thc s là mi quan tâm hàng đu đi vi các
ngân hàng hin nay, nht là trong bi cnh nn kinh t khó khn, th phn ngày càng
b thu hp, các ngân hàng phi cnh tranh trên tng khách hàng trong khi phi
không ngng m rng quy mô, tng trng tín dng thúc đy nn kinh t phát trin.
 gim thiu ri ro tín dng trong hot đng kinh doanh, các ngân hàng cn
tìm ra nhng nhân t nh hng đ t đó có các bin pháp kim soát ngun vn vay
cng nh dòng tin ca khách hàng đm bo khon vay s dng đúng mc đích,
hiu qu và an toàn. Chính vì vy tôi đư mnh dn chn đ tài nghiên cu “Phân
tích các nhân t nh hng đn ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP u t và

Phát trin Vit Nam Chi nhánh Ảia nh”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là đánh giá và phân tích các nhân t nh hng
đn ri ro tín dng ti BIDV Chi nhánh Gia nh. ng thi, đ tài đi sâu vào
nghiên cu và phân tích thc trng ri ro tín dng ca BIDV Chi nhánh Gia nh
trong giai đon 2011-2013. T đó đa ra đ xut nhm hn ch ri ro tín dng ti
Chi nhánh.  tài thc hin phân tích đnh tính, đnh lng nhm gii quyt các vn
đ sau:
 Ri ro tín dng ti BIDV Chi nhánh Gia nh trong thi gian qua.
 Phân tích các nhân t nh hng đn ri ro tín dng ti BIDV Chi nhánh Gia
nh.
 a ra mt s gii pháp và kin ngh nhm hn ch ri ro trong hot đng tín
dng ti BIDV Chi nhánh Gia nh.
3

3. Câu hi nghiên cu
- Mc đ ri ro tín dng ti BIDV Chi nhánh Gia nh t 2011 – 2013 nh th
nào?
- Nhng nhân t ch yu nào bên trong ngân hàng có nh hng đn ri ro tín
dng?
- Nng lc và uy tín ca ngi vay có nh hng đn ri ro tín dng không?
- Lnh vc hot đng ca ngi vay có nh hng đn ri ro tín dng không?
- Môi trng bên ngoài có nh hng đn ri ro tín dng không?
- Cn đa ra nhng gii pháp gì đ hn ch ri ro tín dng ti Chi nhánh Gia
nh?
4. iătng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là các nhân t nh hng đn ri ro tín dng
ti BIDV Chi nhánh Gia nh.
5. Phm vi nghiên cu
- Không gian nghiên cu: BIDV Chi nhánh Gia nh

- Thi gian nghiên cu: T nm 2011 đn 2013
- Quy mô nghiên cu: 134 khon vay ca khách hàng cá nhân, doanh nghip
phát sinh trc 01/01/2013 và còn d n đn 31/12/2013 ti BIDV Chi
nhánh Gia nh. Kích thc mu này đc xác lp da trên công thc kinh
nghim thng dùng đ tính kích thc mu cho mô hình hi quy bi:
     (n: kích thc mu ti thiu cn thit, p: s lng bin đc lp
trong mô hình) (Nguyn ình Th, 2011).
6. PhngăphápăvƠăphngăphápălun nghiên cu
- Mô hình nghiên cu ca đ tài ch yu da trên bài nghiên cu ca 2 tác gi
Trng ông Lc & Nguyn Th Tuyt (2011) phân tích v các nhân t nh
hng đn ri ro tín dng ti VCB Chi nhánh Cn Th.
-  tài s dng phng pháp phân tích đnh tính và đnh lng.
 nh tính: ánh giá ri ro tín dng trong hot đng kinh doanh ca BIDV
Chi nhánh Gia nh.
4

 nh lng: S dng mô hình Probit trên phn mm Eview 6.0 đ xác đnh
các nhân t nh hng đn ri ro tín dng ti BIDV Chi nhánh Gia nh.
7. ụănghaăcaăđ tài
Bài nghiên cu s là c s đ BIDV Gia nh đ ra cách thc qun lý, giám
sát tín dng cng nh các bin pháp đ hn ch ri ro tín dng. T đó Chi nhánh
nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh và gia tng li nhun ca mình.
8. Kt cuăđ tài
Chng 1: Lý lun v các nhân t nh hng đn ri ro tín dng ca Ngân
hàng thng mi.
Chng 2: Phân tích các nhân t nh hng đn ri ro tín dng ti BIDV Chi
nhánh Gia nh.
Chng 3: Mt s gii pháp và kin ngh nhm hn ch ri ro tín dng ti
BIDV Chi nhánh Gia nh.

5

CHNGă1:ăLÝ LUN V CÁC NHÂN T NHăHNGăN
RI RO TÍN DNG CA NGỂNăHẨNGăTHNGăMI

1.1. Ri ro tín dng ca ngân hàngăthngămi
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng
Ri ro tín dng là ri ro tht thoát tài sn có th phát sinh khi mt bên đi tác
không thc hin mt ngha v tài chính hoc ngha v theo hp đng đi vi mt
ngân hàng bao gm c vic không thc hin thanh toán n cho dù đy là n gc hay
n lãi khi khon n đn hn. Hiu mt cách khác thì ri ro tín dng đó là ri ro
không thu hi đc n khi đn hn do ngi vay đư không thc hin đúng cam kt
vay vn theo hp đng tín dng, không tuân th theo nguyên tc hoàn tr khi đáo
hn. ây là loi ri ro gn lin vi hot đng cp tín dng ca ngân hàng.
Theo khon 1, iu 3 Thông t s 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 ca
Thng đc Ngân hàng Nhà nc:
Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng là tn tht có kh nng xy ra đi
vi n ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài do khách hàng không
thc hin hoc không có kh nng thc hin mt phn hoc toàn b ngha v ca
mình theo cam kt.

Hiu theo ngha rng, ri ro tín dng có th xut hin trong các mi quan h
mà trong đó ngân hàng là ch n, mà khách hàng n li không thc hin hoc
không đ kh nng thc hin ngha v tr n khi đn hn. Nó din ra trong quá
trình cho vay, chit khu công c chuyn nhng và giy t có giá, cho thuê tài
chính, bo lưnh, bao thanh toán… ca ngân hàng và k c ngân hàng mua các loi
trái phiu ca các doanh nghip.
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn, là
loi ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngân hàng.
Nh vy có nhiu cách tip cn khái nim ri ro tín dng nhng có th thy
rng ri ro tín dng có hai cp đ:
- Khách hàng tr n không đúng hn.
6

- Khách hàng không tr đc n cho ngân hàng.
1.1.2. Bn cht ca ri ro tín dng
Ri ro tín dng gn lin vi hot đng quan trng ca nht, có quy mô ln
nht ca ngân hàng thng mi - hot đng tín dng.
Ri ro tín dng s xy ra khi mt trong hai yu t là kh nng tr n/ hoc
thin chí tr n không đc hình thành đy đ. Trong đó, thin chí tr n là mt yu
t vô hình, không th đnh lng đc. Do đó, ri ro tín dng xut phát t bn cht
ca quan h tín dng, ngân hàng không th trit tiêu, loi b hoàn toàn đc. Mt
khác, trong quá trình khách hàng s dng tín dng có rt nhiu bin c khách quan
ngoài tm kim soát ca c ngân hàng ln khách hàng, làm kh nng tr n thay đi,
vi vy, đ ri ro tim n trong các quan h tín dng là khá cao, các ngân hàng ch có
th kim soát đ hn ch nó mà thôi.
1.1.3. Biu hin ca ri ro tín dng
Khi tin hành cp tín dng các ngân hàng thng mi đu mong mun khon
tín dng đc hoàn tr đy đ và đúng thi hn nh đư tho thun. Chính vì th, sau
khi cp tín dng cho khách hàng, ngân hàng thc hin theo dõi, giám sát vic s
dng vn vay ca h. Nu thy có biu hin s dng vn sai mc đích hoc có s

khác thng có th dn đn vic không hoàn tr đc vn vay ca khách hàng,
ngân hàng phi tìm bin pháp ngn nga, can thip kp thi. Các biu hin thng
gp là:
- Khách hàng trì hoãn np báo cáo tài chính hoc không cung cp đc nhng
thông tin mà ngân hàng yêu cu.
- S dng vn sai mc đích ban đu.
- Doanh s tin gi gim sút
- Ngun thu nhp không n đnh
- Thiu s hp tác khi cán b tín dng đn thm c s sn xut kinh doanh.
- Có s bin đng ln v t chc ca doanh nghip nh thay đi ca ban lãnh
đo doanh nghip.
7

- Hot đng sn xut kinh doanh b nh hng do nhng yu t khách quan
nh bưo lt, ha hon hay do cháy kho hàng, mt trm, tham ô.
- Gia tng các tài sn c đnh qua vic sát nhp hoc mua li ca doanh nghip
khác.
- Khách hàng có ý xin hoãn n hoc kht n, gia hn n, chm ch trong vic
thanh toán lãi hàng k, hoàn tr n vay ngân hàng chm hoc quá k hn,
không đc tr nh cam kt.
Các du hiu trên đây là biu hin ca nhng khó khn v mt tài chính t phía
khách hàng, khi các du hiu này xut hin có kh nng là khách hàng khó hoàn tr
các món vay. Vì vy, chúng là c s đ ngân hàng tìm hiu bin pháp điu chnh và
ngn chn kp thi, tránh nhng khon n quá hn có th gây ri ro tín dng.
1.1.4. Phơnăloiăriăroătínădng
Bao gm ri ro giao dch (Transaction risk) và ri ro danh mc (Portfolio
risk):
- Riăroăgiaoădch: nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong quá trình
giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có ba b phn
chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip v.

+ăRiăroălaăchn là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích
tín dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt
đnh cho vay.
+ăRiăroăboăđm phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon
trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, cách thc đm
bo và mc cho vay trên tr giá ca tài sn đm bo.
+ăRiăroănghipăv là ri ro liên quan đn công tác qun lỦ khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lỦ
các khon cho vay có vn đ.
- Riăroădanhă mc: Là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân
phát sinh là do nhng hn ch trong qun lỦ danh mc cho vay ca ngân hàng, đc
8

phân chia thành hai loi: Ri ro ni ti (Intrinsic risk) và ri ro tp trung
(Concentration risk).
+ Riăroăniăti xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính
riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut
phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
+ Riăroătpătrung là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu
đi vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng
mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lỦ nht đnh; hoc cùng
mt loi hình cho vay có ri ro cao.
Hình 1.1: Các hình thc ri ro tín dng

(Qun tr Ngân hàng thng mi (Trn Huy Hoàng, 2011))

Ri ro tín dng
Lãi treo phát
sinh
Không thu
đcălƣiăđúngă
hn
Khôngăthuăđ
lãi
Khôngăthuăđc
lƣiăđúngăhn
Không thu
đc vnăđúngă
hn
- N không có
kh nngăthuă
hi
- Xóa n
- Lƣiă treoă đóngă
bng
- Min gim lãi
N quá hn
phát sinh

9

1.2. Các nhân t nhăhngăđn ri ro tín dng
1.2.1. Nhân t bên trong ngân hàng
1.2.1.1. Chính sách tín dng
Chính sách tín dng ca mt ngân hàng là kim ch nam cho hot đng tín dng
ca ngân hàng đó. Bên cnh vic phi phù hp vi đng li phát trin ca nhà
nc thì chính sách tín dng còn phi đm bo kt hp hài hoà quyn li ca ngi
gi tin, ngi đi vay và quyn li ca chính bn thân ngân hàng. Chính sách tín
dng phi to ra s công bng, không nhng phi đm bo an toàn cho hot đng
ca ngân hàng mà còn phi đm bo đ sc hp dn đi vi khách hàng. Mt chính
sách tín dng đng b, thng nht, đy đ và đúng đn s đnh hng cho cán b tín
dng có nhng chính sách phù hp đi vi tng khách hàng và đm bo an toàn
trong hot đng tín dng. Ngc li, mt chính sách tín dng không đy đ, đúng
đn và thng nht s to ra đnh hng lch lc cho hot đng tín dng, dn đn
vic cp tín dng không đúng đi tng to k h cho ngi s dng vn không
đem li hiu qu kinh t, dn đn ri ro tín dng.
1.2.1.2. Quy trình tín dng
Quy trình tín dng là tp hp nhng ni dung, nghip v c bn, các bc tin
hành trong quá trình cho vay, thu n nhm đm bo an toàn vn tín dng. Nó bao
gm các bc bt đu t khâu chun b cho vay, gii ngân, kim tra trong quá trình
cho vay cho đn khi thu hi đc n.
Trong quy trình tín dng, bc chun b cho vay rt quan trng. Bao gm 3
giai đon: (1) khai thác và tìm kim khách hàng; (2) hng dn khách hàng v điu
kin tín dng và thành lp h s vay; (3) phân tích thm đnh khách hàng và phng
án, d án vay vn. Cht lng tín dng tu thuc nhiu vào cht lng công tác
thm đnh và quy đnh v điu kin, th tc cho vay ca tng ngân hàng thng
mi. Kim tra quá trình s dng vn vay giúp cho ngân hàng nm đc din bin
ca khon tín dng đư cung cp cho khách hàng đ có nhng hành đng điu chnh
can thip khi cn thit, sm ngn nga ri ro có th xy ra. Hot đng giám sát ch

yu tp trung vào mt s vn đ nh: s tuân th vic s dng vn đúng mc đích
10

ca khách hàng; tin đ tr n; quá trình s dng, bo qun và bin đng giá tr tài
sn ca khách hàng; nhng vn đ mi ny sinh trong quá trình thc hin phng
án. Làm tt công tác này s giúp ngân hàng phát hin và ngn chn kp thi nhng
biu hin tiêu cc nh s dng vn sai mc đích, âm mu tu tán tài sn, la đo
ngân hàng, t đó gim thiu ri ro tín dng. Thu hi và gii quyt n là khâu quyt
đnh đn cht lng tín dng. S nhy bén ca ngân hàng trong vic kp thi phát
hin nhng biu hin bt li xy ra đi vi khách hàng cng nh nhng bin pháp
x lý kp thi, t vn cho khách hàng s gim thiu đc nhng khon n quá hn
và điu đó s có tác dng tích cc đi vi hot đng tín dng.
Nh vy, quy trình tín dng càng cht ch thì cán b đánh giá khách hàng
càng khách quan, giám sát khon vay càng tt, cht lng tín dng càng cao t đó
ngân hàng s hn ch ri ro trong hot đng kinh doanh ca mình.
1.2.1.3. Phm cht cán b tín dng
Cht lng đi ng cán b ngân hàng là nhân t quyt đnh đn s thành bi
trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng nói chung và trong hot đng tín dng
nói riêng. S d nh vy là vì cán b tín dng là ngi tham gia trc tip vào mi
khâu ca quy trình tín dng, t bc đu tiên đn bc cui cùng. Cán b tín dng
mà không có đo đc ngh nghip, làm vic thiu tinh thn trách nhim, c ý làm
trái pháp lut s làm nh hng đn cht lng tín dng.
Mt cán b tín dng gii v chuyên môn nghip v, có k nng, có kinh
nghim, có đo đc ngh nghip s đánh giá khách quan, chính xác tính kh thi ca
phng án, xác đnh đc tính chân thc ca các báo cáo tài chính, phát hin các
hành vi c tình la đo ca khách hàng. Ngc li nu cán b tín dng thiu tinh
thn trách nhim s dn đn đánh giá nng lc ca khách hàng s sài, thm đnh
không tt, có th chp nhn cho vay nhng khon vay không kh thi hoc b khách
hàng la gt. Mt s v án kinh t ln trong thi gian va qua có liên quan đn
NHTM đu có s tip tay ca mt s cán b tín dng cùng vi khách hàng làm gi

h s vay, hay nâng giá tài sn th chp, cm c lên quá cao so vi thc t đ rút
tin ngân hàng.
11

Vì vy, đo đc ca cán b là mt trong các yu t ti quan trng đ gii quyt
vn đ hn ch ri ro tín dng.
1.2.1.4. Nng lc ca ngân hàng trong vic thm đnh d án, thm đnh
khách hàng
Mt trong nhng tiêu chí đánh giá cht lng hot đng cho vay d án đu t
ca mt ngân hàng là vn và lưi vay đc thanh toán đy đ và đúng hn. iu này
s không th có đc nu nh vic thc hin d án không đt hiu qu mong mun,
hoc doanh nghip không có thin chí, c tình la đo ngân hàng.  hn ch nguy
c đó ngân hàng cn phi thc hin tt công tác thm đnh d án, thm đnh khách
hàng. Thông thng công tác thm đnh khách hàng đc tin hành trc và ch
yu tp trung xem xét các mt: kh nng qun lý, kh nng điu hành, nng lc sn
xut kinh doanh, mc đ tín nhim. Nhng khách hàng đáp ng đc đy đ nhng
yêu cu do ngân hàng đ ra thì d án đu t s đc xem xt đ ra quyt đnh có
cho vay hay không. Vn đ đt ra  đây là th tc và các điu kin, tiêu chun đc
s dng làm cn c đ đánh giá khách hàng và d án đu t có hp lý hay không.
Nu quy trình, điu kin đt ra không cht ch có th khin ngân hàng mc nhng
sai lm đáng tic trong vic ra quyt đnh cho vay, dn đn ri ro tín dng. Chính vì
vy trong quá trình hot đng các ngân hàng phi không ngng ci tin nâng cao
trình đ thm đnh ca mình. Làm đc nh vy s giúp ngân hàng la chn đc
chính xác nhng khách hàng thc s đáng tin cy, nhng d án thc s kh thi và
đó là tin đ đ nâng cao cht lng cho vay ca ngân hàng.
1.2.1.5. Kim soát ni b
Thông qua kim soát ni b giúp cho nhà lưnh đo ngân hàng nm đc tình
hình hot đng kinh doanh đang din ra; phát hin nhng thun li, khó khn, sai
trái t đó đ ra các bin pháp gii quyt kp thi. Cht lng tín dng ph thuc vào
vic chp hành nhng chính sách và quy đnh nên phát hin kp thi các sai sót s

hn ch ri ro trong quá trình thc hin mt khon tín dng.


12

1.2.1.6. Thông tin tín dng
Nhng thông tin chính xác v khách hàng s giúp ích rt nhiu cho ngân hàng
trong nhng công vic có liên quan đn vic cho vay, theo dõi và qun lý tin vay.
Thông tin càng chính xác, kp thi, đy đ và toàn din thì công tác tín dng ca
ngân hàng càng đc thc hin tt và các ri ro s đc hn ch  mc thp nht,
cht lng tín dng đc nâng cao hn. Tuy nhiên nn thiu thông tin tín dng hoc
thông tin tín dng không chính xác, kp thi, cha có danh sách phân loi doanh
nghip, cha có s phân tích đánh giá khách hàng mt cách khách quan, đúng đn
s dn đn ri ro tín dng cao làm gim cht lng tín dng ca ngân hàng.
1.2.2. Nhân t khách hàng
i vi khách hàng là cá nhân
 c đim, thói quen ca tng khách hàng
Mi cá nhân có ngh nghip, đ tui, s thích, thói quen… khác nhau nên đo
đc, thin chí tr n ca tng khách hàng cng khác nhau. i vi khách hàng cá
nhân, thin chí tr n là cc k quan trng vì ngân hàng ra quyt đnh cho vay da
trên tin lng hàng tháng/thu nhp t hot đng sn xut kinh doanh ca khách
hàng. Các khon vay ca khách hàng cá nhân đa phn là nh l nên đòi hi cán b
tín dng phi theo dõi sát sao mi có th nm bt đc đim, thói quen ca tng
khách hàng. iu này s giúp cán b tín dng có nhng đánh giá thc cht v khách
hàng, giám sát khon vay cht ch đ thu hi vn, hn ch ri ro tín dng xy ra.
 Nng lc tài chính ca khách hàng
Vi mi cán b tín dng vn đ quan tâm đu tiên v khách hàng ca mình là
kh nng tr n. Mt khon vay vn đc ngân hàng chp nhn khi khách hàng đáp
ng đy đ nhng yêu cu v nng lc tài chính đ ln và lành mnh đ thc hin
ngha v tr n. Ngân hàng cn xem xét k lng nhng ngun tr n nghi ng v

tính lành mnh hoc ngun đ mnh nhng không n đnh.
i vi khách hàng là t chc
 Nng lc qun lý ca doanh nghip
13

Bao gm cht lng nhân s qun lý, s phi kt hp gia các thành viên
trong ban qun lý nhm xây dng mt c cu t chc hp lý trong doanh nghip,
cho phép tn dng ti đa ngun tài lc, vt lc ca doanh nghip đ đt mc tiêu
kinh doanh cao nht. Trong điu kin nn kinh t th trng cnh tranh gay gt và
đy bin đng thì vai trò ca công tác qun lý trong doanh nghip ngày càng quan
trng, bi trong điu kin đó đòi hi hot đng ca doanh nghip phi thng
xuyên đc điu chnh đ thích ng vi nhng bin đng ca môi trng kinh
doanh, ca chính bn thân doanh nghip.

V th ca doanh nghip
iu này đc th hin  uy tín, cht lng sn phm, kh nng thích nghi ca
doanh nghip vi nhu cu th trng,  khi lng sn phm và doanh thu mang li.
V th, nng lc th trng ca doang nghip ln có ngha là doanh nghip s d
dàng hn trong vic chim lnh th trng và chin thng trong cnh tranh.

V nng lc tài chính
iu này th hin  t trng và quy mô vn t có ca doanh nghip tham gia
vào phng án vay. Quy mô và t trng này càng cao càng cho thy tim lc tài
chính ln mnh ca doanh nghip đó. T trng vn ca doanh nghip tham gia vào
phng án cao còn có tác dng kích thích doanh nghip nâng cao trách nhim trong
vic thc hin phng án nhm tránh nhng ri ro cho chính h cng nh cho ngân
hàng. Thông thng, điu kin tín dng ca ngân hàng s quy đnh t l vn t có
ti thiu ca doanh nghip tham gia vào phng án tu theo tng trng hp c th.

Các nhân t thuc v lnh vc sn xut kinh doanh

Li nhun luôn đi kèm vi các ri ro. i vi các lnh vc nh bt đng sn,
chng khoán, xây dng khi nn kinh t hng thnh, th trng kinh doanh thun li
thì li nhun các doanh nghip thu đc t các ngành ngh này là rt ln. Nhng
khi nn th trng gp nhiu bin đng bt li, hot đng kinh doanh ca các doanh
nghip này gp nhiu khó khn, kh nng phc hi kém. Vì vy ri ro tín dng cng
ln hn so vi các doanh nghip hot đng trong lnh vc khác.

14

Vic s dng vn
Ngân hàng cp tín dng da vào vic thm đnh phng án vay vn ca khách
hàng. Nu khách hàng s dng vn sai mc đích có ngha là ngun tr n không
đn t phng án đó mà sinh ra t mt ngun khác. ng ngha vi vic ngân hàng
không th kim soát đc dòng tin ca khách hàng, xác sut không tr đc n gia
tng.
Tài sn bo đm
Tài sn bo đm tuy ch là điu kin ràng buc khách hàng gia tng thin chí
tr n và là ngun tr n th hai. Nhng nu ngân hàng nhn các tài sn th
chp/cm c có tính thanh khon thp, nhiu ri ro nh hàng tn kho, thành phm,
quyn đòi n, máy móc thit b… thì xác sut xy ra ri ro tín dng là rt ln nu
khách hàng không tr đc n. Vì các loi tài sn này khó qun lý, d gim giá trên
th trng, kh nng chuyn đi thành tin mt kém… Trong khi nu ngân hàng
nhn các tài sn bo đm càng có tính thanh khon cao nh các loi tin gi, trái
phiu kho bc, tín phiu… thì kh nng ngân hàng d dàng x lỦ đ thu hi đ n vì
vy ri ro tín dng gim.
o đc, thin chí ca khách hàng
Trong quan h tín dng, mun có hiu qu cao đòi hi phi có s hp tác t c
hai phía ngi cho vay và ngi đi vay. Nu nh khách hàng không có thin chí thì
s rt khó khn cho ngân hàng trong vic thu hi n. S thiu thin chí ca khách
hàng có th biu trc tip trong quan h tín dng vi ngân hàng nh c tình s dng

vn sai mc đích, tìm cách la đo ngân hàng, hoc cng có th là các hành vi gián
tip nh hng ti cht lng tín dng ngân hàng nh kinh doanh trái pháp lut, la
đo chim dng vn ln nhau. Tt c các hành vi đó đu mang li ri ro cho ngân
hàng.
Nhiu khách hàng dùng tin vay đc đu t vào nhng k hoch sn xut có
ri ro cao nhm tìm kim nhiu li nhun, s dng vn sai mc đích dn đn không
có kh nng tr đc n cho ngân hàng. Trong thc t, hot đng thm đnh đư xut
hin nhiu trng hp khách hàng lp phng án kinh doanh (thc cht là phng
15

án kinh doanh gi, thm chí nh t vn lp phng án kinh doanh ch đ rút đc
tin ca ngân hàng) có v rt hiu qu, ký kt hp đng kinh t chng minh đu
vào, đu ra rt kh thi, tài sn th chp rt c th nhng đn khi vay đc vn ngân
hàng li không s dng đúng nh phng án đ ra ban đu.
1.2.3. Nhân t khách quan
Môi trng kinh t
Tính n đnh hay bt n đnh v kinh t và chính sách kinh t ca mi quc gia
luôn có tác đng trc tip đn hot đng kinh doanh và hiu qu kinh doanh ca
doanh nghip trên th trng. Nn kinh t n đnh s là điu kin, môi trng thun
li đ các doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh và thu đc li nhun cao,
t đó góp phn to nên s thành công trong kinh doanh ca ngân hàng. Trong
trng hp ngc li, s bt n tt nhiên cng bao trùm đn các hot đng ca ngân
hàng, làm nh hng ti cht lng tín dng, gây tn tht cho ngân hàng.
Môi trng chính tr
Môi trng chính tr đang và s tip tc đóng vai trò quan trng trong kinh
doanh, đc bit đi vi các hot đng kinh doanh ngân hàng. Tính n đnh v chính
tr trong nc s là mt trong nhng nhân t thun li cho các doanh nghip hot
đng kinh doanh có hiu qu, thu nhp bình quân đu ngi tng. Nu xy ra các
din bin gây bt n chính tr nh: chin tranh, xung đt đng phái, cm vn, bo
đng, biu tình, bưi công,…có th dn đn nhng thit hi cho doanh nghip và c

nn kinh t nói chung (làm tê lit sn xut, lu thông hàng hoá đình tr,…). Và nh
vy, nhng món tin khách hàng vay ngân hàng s khó đc hoàn tr đy đ và
đúng hn dn đn ri ro tín dng.
Chính sách kinh t v mô ca Nhà nc
Trong nn kinh t th trng các chính sách kinh t v mô ca Nhà nc bao
gm các chính sách tài chính tin t, chính sách lãi sut, chính sách đi ngoi có
vai trò quan trng đi vi hot đng ca nn kinh t nói chung và hot đng ca các
ngân hàng, các doanh nghip nói riêng. Chính sách kinh t trong hoàn cnh này thì
có tác dng cho c ngân hàng và doanh nghip nhng trong hoàn cnh khác thì li