GIẢI PHÁP NÂNG CAO TỶ SUẤT SINH LỢI CỦA CÁC CỔ PHIẾU NIÊM YẾT TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TPHCM.PDF

NGUYNăĨOăXUỂN

GIIăPHỄPăNỂNGăCAOăTăSUTă
SINHăLIăCAăCỄCăCăPHIUăNIểMă
YTăTIăSăGIAOăDCHăCHNGă
KHOỄNăTHĨNHăPHăHăCHệăMINH

LUNăVNăTHC SăKINHăT





THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NMă2014
BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM






NGUYNăĨOăXUỂN

GIIăPHỄPăNỂNGăCAOăTăSUTă

SINHăLIăCAăCỄCăCăPHIUăNIểMă
YTăTIăSăGIAOăDCHăCHNGă
KHOỄNăTHĨNHăPHăHăCHệăMINH
Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
TS.ăTHỂNăTHăTHUăTHY


THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NMă2014
BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM



LI CAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn ắGii pháp nâng cao t sut sinh li ca các c phiu
niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh” là kt qu ca quá
trình hc tp, nghiên cu nghiêm túc ca tôi di s hng dn ca TS.Thân Th
Thu Thy.
Các thông tin, d liu trong lun vn đc thu thp t thc t có ngun gc rõ
ràng, đáng tin cy. Tôi xin cam đoan không sao chép ca ngi khác, ch s dng
tài liu, s liu tham kho t các bài nghiên cu, sách, giáo trình, báo cáo, tp chí và
các ngun t internet. Kt qu nghiên cu trong lun vn trung thc và cha đc
công b ti bt k công trình nghiên cu nào.
TP.H Chí Minh, ngày tháng nm 2014
Tác gi

Nguyn ào Xuân












MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các biu đ
LI MăU 1
1 LỦ do chn đ tài 1
2 Mc tiêu nghiên cu 1
3 i tng và phm vi nghiên cu 2
4 Phng pháp nghiên cu 2
5 Kt cu ni dung 2
CHNGă1: TNGăQUANăVăTăSUTăSINHăLIăCAăCỄCăCăPHIUă
NIểMăYTăTIăSăGIAOăDCHăCHNGăKHOỄN 3

1.1 Nhngăvnăđăcăbnăvăcăphiuăniêmăyt tiăSăgiaoădchăchngăkhoán… 3
1.1.1 Khái nim v c phiu niêm yt 3
1.1.2 c đim ca c phiu niêm yt 3
1.1.3 Phân loi c phiu niêm yt 4
1.1.4 Th trng c phiu niêm yt 5
1.2 Tăsutăsinhăliăca căphiuăniêmăytătiăSăgiaoădchăchngăkhoán 6
1.2.1 Khái nim 6
1.2.2 Phng pháp xác đnh t sut sinh li 8
1.3 Các nhân tănhăhngăđnătăsutăsinhăli caăcăphiuăniêmăytătiăSă
giaoădchăchngăkhoán 13
1.3.1 Các nhân t ngoi sinh 13
1.3.2 Các nhân t ni sinh 17
1.4 Săcnăthităphiănơngăcao tăsutăsinhăliăca căphiuăniêmăytătiăSăgiaoă
dchăchngăkhoán 19

1.4.1 i vi các công ty c phn có c phiu niêm yt ti S giao dch chng
khoán 19
1.4.2 i vi th trng c phiu niêm yt 20
1.4.3 i vi các nhà đu t 21
KTăLUNăCHNGă1 21
CHNGă 2: THCă TRNGă Tă SUTă SINHă LIă CAă CỄCă Că PHIUă
NIểMăYTăTIăSăGIAOăDCHăCHNGăKHOỄNăTHĨNHăPHăHăCHệă
MINH 22
2.1 GiiăthiuăvăcácăcăphiuăniêmăytătiăSă giaoădchăchngăkhoánăThành
phăHăChíăMinh 22
2.1.1 Các c phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph H Chí
Minh 22
2.1.2 Kt qu hot đng kinh doanh ca các công ty niêm yt ti S giao dch
chng khoán Thành ph H Chí Minh 27
2.2ăThcătrngătăsutăsinhăli caăcácăcăphiuăniêmăytătiăSăgiaoădchăchngă

khoán ThƠnhăphăHăChíăMinh 34
2.2.1 T sut sinh li trên c tc tin mt 34
2.2.2 T sut lãi vn 36
2.2.3 T sut sinh li danh ngha 38
2.2.4 T sut sinh li ni b 40
2.3 Cácănhơnătănhăhngăđnătăsutăsinhăli caăcácăcăphiuăniêmăytătiă
SăgiaoădchăchngăkhoánăThƠnhăphăHăChíăMinh 41
2.3.1 nh hng ca các nhân t ngoi sinh 41
2.3.2 nh hng ca các nhân t ni sinh 45
2.4 ánhăgiáăthcătrngătăsutăsinhăli caăcácăcăphiuăniêmăytătiăSăgiaoă
dchăchngăkhoánăThƠnhăphăHăChíăMinh 51
2.4.1 Kt qu v t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao dch chng
khoán Thành ph H Chí Minh 51
2.4.2 Nhng tn ti 54

2.4.3 Nguyên nhân ca nhng tn ti 55
KTăLUNăCHNGă2 60
CHNGă3:ăGIIăPHỄPăNỂNGăCAOăTăSUTăSINHăLI CAăCỄCăCă
PHIUă NIểMă YTă TIă Să GIAOă DCHă CHNGă KHOỄNă THĨNHă PHă
HăCHệăMINH 61
3.1 nhăhngăphátătrinăcaăthătrngăchngăkhoánăVităNam 61
3.1.1 Tái cu trúc t chc th trng chng khoán Vit Nam 61
3.1.2 Tính công khai, minh bch ca th trng đc nâng cao 61
3.1.3 Gia tng và ci thin cht lng cung hàng hóa trên th trng 62
3.1.4 Làn sóng tái cu trúc các công ty chng khoán 62
3.1.5 a dng hóa và nâng cao tính chuyên nghip cho các nhà đu t 63
3.2 Giiăphápăđiăviăcácăcôngătyăcăphnăđănơngăcaoătăsutăsinhăli caăcácă
căphiuăniêmăytătiăSăgiaoădchăchngăkhoánăThƠnhăphăHăChíăMinh 64
3.2.1 Thc hin tt công tác nghiên cu, d báo, qun tr ri ro liên quan đn t sut
sinh li ca c phiu niêm yt 64

3.2.2 La chn chính sách c tc tin mt phù hp vi tình hình phát trin ti công
ty 65
3.2.3 Thay đi s lng c phiu niêm yt  thi đim thích hp 65
3.2.4 Bo v li ích ca c đông hin hu 66
3.2.5 Hoàn thin h thng k toán ti công ty 67
3.2.6 Thc hin tt hot đng quan h nhà đu t 68
3.3 Giiăpháp đi vi S giao dch chngăkhoán ThƠnhăphăHăChí Minh 70
3.3.1 Nâng cao tính công khai, minh bch ca th trng 70
3.3.2 Nâng cao cht lng c phiu niêm yt 73
3.3.3 Thu hút s tham gia ca các nhà đu t 74
3.4 Giiăphápăhătr 74
3.4.1 i vi Chính ph 74
3.4.2 i vi y ban chng khoán nhà nc 76
KểTăLUNăCHNGă3 78

KTăLUN 79
Tài liu tham kho
Ph lc 1: Danh sách 162 công ty niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph
H Chí Minh giai đon 2010-2013
Ph lc 2: T sut sinh li trên c tc ca các c phiu niêm yt ti S giao dch
chng khoán Thành ph H Chí Minh giai đon 2010-2013.
Ph lc 3: T sut lãi vn ca các c phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán
Thành ph H Chí Minh giai đon 2010-2013.
Ph lc 4: T sut sinh li danh ngha ca các c phiu niêm yt ti S giao dch
chng khoán Thành ph H Chí Minh giai đon 2010-2013.
Ph lc 5: T sut sinh li ni b ca các c phiu niêm yt ti S giao dch chng
khoán Thành ph H Chí Minh giai đon 2010-2013.

DANHăMC CÁC TăVITăTT
ASEAN : Hip hi các quc gia khu vc ông Nam Á
(Association of Southeast Asian Nations)
BCTC : Báo cáo tài chính
BQ : Bình quân
CBTT : Công b thông tin
CPNY : C phiu niêm yt
CTNY : Công ty niêm yt
CPI : Ch s giá tiêu dùng (Consumer price index)
CTCP : Công ty c phn
DPS : C tc trên mi c phn (Dividend per share)
EPS : Thu nhp trên mi c phn (Earning per share)
GDP : Tng sn phm quc ni (Gross domestic product)
HOSE : S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
IRR : T sut sinh li ni b (Internal rate of return)

IRR(+) : T sut sinh li ni b dng
LNST : Li nhun sau thu
MG : Mnh giá
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NTNN : Nhà đu t nc ngoài
P/E : Giá/Thu nhp mi c phn (Price to Earning)
P/B : Giá/Th giá mi c phn (Price to Book)
SGDCK TP.HCM : S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh
SGDCK : S giao dch chng khoán.
SLPH : S lng phát hành
SL : S lng
TB
11
: T sut sinh li trên c tc bình quân hàng nm
TB
12
: T sut lãi vn bình quân nm


TB
13
: T sut sinh li danh ngha bình quân nm
TB
13-12
: Phn li ích tng thêm do tái đu t c tc vào CPNY
TTCK : Th trng chng khoán
TPP : Hip đnh đi tác kinh t chin lc xuyên Thái Bình Dng
(Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement)
TSSL : T sut sinh li
TSSL DN : T sut sinh li danh ngha

TTLKCK : Trung tâm lu kỦ chng khoán
UBCKNN : y ban chng khoán nhà nc
VN-Index : Ch s giá c phiu niêm yt ti HOSE.
VN : ng Vit Nam
WTO : T chc thng mi th gii (World trade organization).


















DANHăMC CÁC BNG
Bng 2.1 : S lng CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 22
Bng 2.2 : Khi lng và giá tr CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 23
Bng 2.3 : Thc trng phân ngành các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 25
Bng 2.4 : Quy mô giao dch khp lnh CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 . 26
Bng 2.5 : Quy mô giao dch tha thun CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013…27
Bng 2.6 : Tc đ tng trng doanh thu thun bình quân ca các CTNY ti HOSE

giai đon 2010-2013 28
Bng 2.7 : Các CTNY có LNST âm ti HOSE giai đon 2010-2013 29
Bng 2.8 : Tc đ tng trng LNST ca nhóm CTNY có LNST dng 4 nm liên
tc ti HOSE giai đon 2010-2013 30
Bng 2.9 : EPS bình quân ca các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 31
Bng 2.10 : S lng CTNY ti HOSE tr c tc tin mt giai đon 2010-2013… . 32
Bng 2.11: DPS bình quân ca các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 33
Bng 2.12: TSSL trên c tc tin mt bình quân ca các CPNY ti HOSE giai đon
2010-2013 34
Bng 2.13: So sánh TSSL trên c tc tin mt vi t l DPS/MG thc t hàng nm
ca các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 35
Bng 2.14: S lng CPNY có t sut lãi vn dng ti HOSE theo giai đon và
theo tng nm 37
Bng 2.15: T sut lãi vn bình quân hàng nm ca các CPNY ti HOSE giai đon
2010-2013 38
Bng 2.16: TSSL DN BQ ca các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 .39
Bng 2.17: IRR ca các CPNY ti HOSE giai đon 2010-2013 40
Bng 2.18: Các nhân t kinh t v mô và bin đng TSSL DN ca các CPNY ti
HOSE giai đon 2010-2013 43
Bng 2.19: S v thao túng giá c phiu niêm yt ti HOSE đã đc phát hin giai
đon 2010-2013 47

Bng 2.20: T trng giao dch bình quân ca NTNN so vi toàn th trng CPNY
ti HOSE giai đon 2010-2013 48
Bng 2.21: Các hành vi sai phm đã b x pht ca các CTCK ti Vit Nam giai
đon 2010-2013 60

DANHăMCăCÁC BIUă
Biu đ 2.1: Giá tr vn hóa so vi giá tr niêm yt ca các CPNY ti HOSE giai
đon 2010-2013 24
Biu đ 2.2: Xu hng bin đng các nhân t kinh t v mô và s lng CPNY ti
HOSE có TSSL tng, gim tng nm giai đon 2010-2013 43
Biu đ 2.3: Ch s VN-Index giai đon 2010-2013 45
Biu đ 2.4: Bin đng SL CPNY ti HOSE có TSSL dng, âm trong các thi k
tng, gim ca VN-Index giai đon 2010-2013 46

Biu đ 2.5: Giá tr mua ròng ca NTNN ti HOSE giai đon 2010-2013 49
Biu đ 2.6: S v vi phm CBTT giao dch ca c đông ln, c đông ni b là cá
nhân và ngi có liên quan trên TTCK Vit Nam giai đon 2010-2013 59
1

LIăMăU
1 LỦădoăchnăđătƠi
Vi gn 14 nm hình thành và phát trin, th trng c phiu niêm yt ti S
giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh vn còn rt non tr. Th trng có
lúc bùng n d di vào thi đim cui nm 2006 đn đu nm 2007 mang li s
giàu có cho mt th h tiên phong các nhà đu t chng khoán. Th trng có lúc
lao dc không phanh vào thi đim t nm 2008 đn đu nm 2009 cun trôi mi
thành qu đt đc vào trc đó và khin cho không ít nhà đu t lâm vào cnh phá
sn, n nn. T đu nm 2009 đn cui nm 2013, mc dù ch s VN-Index vn th
hin nhng bc dao đng dè dt quanh mc 500 đim trong mt thi dài nhng th
trng c phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh đã
có nhng bc phát trin đáng k v lng và cht. Bên cnh đó, vn còn nhiu tn
ti và đt ra nhiu bài toán khó cho các nhà qun lỦ và các công ty c phn tham gia
th trng.
Liên quan đn cht, mt trong nhng bài toán đó là làm sao đ nâng cao đc
t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph
H Chí Minh nhm thu hút ngày càng nhiu các nhà đu t, giúp cho th trng c
phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh nói riêng và
th trng chng khoán Vit Nam nói chung trng thành, hoàn thin và tr thành
mt kênh huy đng vn hiu qu trong tng lai.
 tài ắGii pháp nâng cao t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S
giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh” đc thc hin vi mong mun
gii quyt mt phn ca bài toán trên.
2 Mcătiêuănghiênăcu
úc kt lỦ lun tng quan v t sut sinh li ca c phiu niêm yt.

Phân tích thc trng t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao dch
chng khoán Thành ph H Chí Minh.
 xut các gii pháp nâng cao t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti
S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh trong thi gian sp ti.
2

3 iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
T sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao dch chng khoán Thành
ph H Chí Minh trong giai đon 2010-2013.
Các c phiu niêm yt đc chn trong nghiên cu thuc 162 công ty đã tin
hành niêm yt trc nm 2010 và đang niêm yt ti S giao dch chng khoán
Thành ph H Chí Minh trong giai đon t đu nm 2010 đn cui nm 2013.
4 Phngăphápănghiênăcu
S dng phng pháp nghiên cu đnh tính vi thng kê mô t d liu giá, c
tc và so sánh, phân tích t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao dch
chng khoán Thành ph H Chí Minh giai đon 2010-2013.
5 Ktăcuăniădung
Ngoài li m đu và kt lun, kt cu lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao
dch chng khoán.
Chng 2: Thc trng t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S giao
dch chng khoán Thành ph H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp nâng cao t sut sinh li ca các c phiu niêm yt ti S
giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh.

3

CHNGă1
TNGăQUANăVăTăSUTăSINHăLI CAăCỄCăCăPHIUă
NIểMăYTăTIăSăGIAOăDCHăCHNGăKHOỄN
1.1 NhngăvnăđăcăbnăvăcăphiuăniêmăytătiăSăgiaoădchăchngăkhoán
1.1.1ăKháiănimăvăcăphiuăniêmăyt
1.1.1.1ăKháiănimăcăphiu
Theo Mishkin (2004), trang 5: ắC phiu là loi chng khoán chng minh
quyn s hu và li ích ca c đông trong thu nhp hoc tài sn ca t chc phát
hành”.
Theo Bùi Kim Yn và các cng s (2011), trang 49: ắC phiu là loi chng
khoán xác nhn quyn s hu hp pháp ca ngi s hu đi vi mt phn vn ca
t chc phát hành”
1.1.1.2ăKháiănimăniêmăytăchngăkhoán
Theo Bùi Kim Yn và các cng s (2011), trang 143: ắNiêm yt chng khoán
là vic đa chng khoán đ tiêu chun vào đng kỦ và giao dch ti th trng giao
dch chng khoán tp trung”.
1.1.1.3ăKháiănimăcăphiuăniêmăyt
T khái nim c phiu và khái nim niêm yt chng khoán, c phiu niêm yt
đc hiu là c phiu đ tiêu chun niêm yt đc đng kỦ và giao dch ti th
trng giao dch chng khoán tp trung.
1.1.2ăcăđimăcaăcăphiuăniêmăyt
Mi hot đng liên quan đn CPNY đu phi tuân th theo các quy đnh đc
đt ra bi các c quan qun lỦ và các thành phn khác tham gia trong th trng giao

dch chng khoán tp trung.
CPNY là c phiu vô danh, nhà đu t có th d dàng mua bán ti th trng
giao dch chng khoán tp trung.
CPNY là c phiu thng và mang đy đ nhng đc tính ca c phiu thng
nh:
Không có k hn và không hoàn vn.
4

Mc c tc chi tr cho c đông khá linh hot tùy thuc vào kt qu hot đng
sn xut kinh doanh và chính sách c tc ca CTNY.
C đông có quyn tham gia biu quyt các vn đ liên quan đn CTCP trong
đi hi c đông và thng là ngi cui cùng đc hng giá tr còn li ca tài sn
thanh lỦ khi công ty b phá sn…
Ngoài ra, CPNY mang đy đ các hình thc giá tr ca c phiu thng là
mnh giá, th giá, giá tr ni ti, th giá.
- Mnh giá là giá tr ghi trên giy chng nhn c phiu, ch có giá tr danh
ngha, ít có Ủ ngha v kinh t.
- Th giá là giá c phiu ghi trên s sách k toán phn ánh tình trng vn c
phn ca công ty ti mt thi đim nht đnh.
- Giá tr ni ti là giá tr thc ca c phiu ti thi đim hin ti, đc tính
toán da vào c tc, trin vng phát trin công ty và lãi sut th trng.
- Th giá là giá c ca c phiu trên th trng ti mt thi đim nht đnh,
đc xác đnh da vào quan h cung cu trên th trng.
Vì đc giao dch ti TTCK tp trung nên giá ca CPNY bin đng nhanh
nhy di s nh hng ca các nhân t ngoi sinh nh môi trng chính tr, môi
trng xã hi, môi trng kinh t v mô… và các nhân t ni sinh nh s bin đng
ca ch s chng khoán, giao dch ca NTNN, kt qu hot đng kinh doanh và
chính sách c tc ca CTNY…
1.1.3ăPhơnăloiăcăphiuăniêmăyt
1.1.3.1 Cn căvƠoăthiăđimăniêmăyt

- CPNY ln đu là CPNY trên TTCK tp trung trong đt niêm yt ln đu tiên
ca CTNY.
- CPNY b sung là CPNY đc phép niêm yt b sung trong đt phát hành
thêm cho mc đích tng vn, sáp nhp, tr c tc…
- CPNY li là c phiu đc phép niêm yt tr li sau khi đã b hy niêm yt
trc đây do CTNY không đáp ng đc các tiêu chun ca SGDCK.
1.1.3.2ăCnăcăvƠoăquynăgiaoădch
5

- CPNY không hn ch giao dch là CPNY đc phép giao dch theo các quy
đnh ca TTCK tp trung.
- CPNY hn ch giao dch do ri vào mt s trng hp đc bit nh:
• Toàn b CPNY ca mt CTNY cha đc phép giao dch do thi đim
niêm yt ln đu không trùng vi thi đim giao dch ln đu hoc toàn b
CPNY ca CTNY b tm ngng giao dch do CTNY có nhng bin đng
bt thng v giá và khi lng giao dch; vi phm quy đnh ca TTCK
tp trung; đang trong quá trình hp nht, sáp nhp, chia tách…
• Mt phn CPNY ca mt CTNY cha đc phép giao dch do thuc các
đi tng s hu b hn ch quyn giao dch trong các tình hung nh
CPNY ln đu trong thi gian cm chuyn nhng ca các c đông sáng
lp, CPNY phát hành thêm cho c đông chin lc di hình thc phát
hành riêng l hoc cho cán b công nhân viên di các hình thc thng,
bán u đãi…
1.1.4 Thătrng căphiuăniêmăyt
Th trng CPNY là th trng giao dch tp trung ti SGDCK.
Các thành phn tham gia th trng CPNY bao gm:
- Nhà phát hành: là các CTCP có CPNY ti SGDCK.
- Nhà đu t:
• Các nhà đu t cá nhân: là nhng cá nhân có vn tm thi nhàn ri tham
gia mua bán trên th trng CPNY vi mc đích tìm kim li nhun t

hot đng đu t.
• Các nhà đu t có t chc: là các công ty đu t, công ty bo him, các
qu hu trí t nguyn và các qu bo him xã hi khác, các qu đu t
chng khoán… thng xuyên tin hành mua bán CPNY vi s lng
ln. Các nhà đu t có t chc đu là nhng chuyên gia giàu kinh
nghim thc hin các quyt đnh đu t đ to li nhun và chia c tc
cho các thành phn tham gia góp vn.
- Các t chc kinh doanh:
6

• Các CTCK: có th thc hin hot đng môi gii, t doanh, t vn đu t
chng khoán trên th trng CPNY.
• Các công ty qun lỦ qu: thc hin vic qun lỦ qu đu t chng khoán,
trong quá trình hot đng, công ty có th thành lp và qun lỦ đng thi
nhiu qu đu t.
- Các t chc có liên quan đn th trng CPNY:
• C quan qun lỦ nhà nc: UBCKNN đc thành lp bi chính ph, phi
hp vi các c quan nhà nc khác nh b tài chính, các đn v lp pháp
và hành pháp…nhm mc đích bo v li ích ca ngi đu t và bo đm
th trng chng khoán hot đng lành mnh, hiu qu, bn vng.
• SGDCK: thc hin vn hành TTCK tp trung, ban hành nhng quy đnh
điu chnh các hot đng giao dch chng khoán ti SGDCK phù hp vi
các quy đnh ca lut pháp và UBCKNN.
• Hip hi các nhà kinh doanh chng khoán: là t chc ca các CTCK và
các nhà kinh doanh chng khoán, đc thành lp vi mc đích bo v li
ích ca các thành viên.
• T chc lu kỦ và thanh toán bù tr chng khoán: nhn lu gi các chng
khoán và tin hành các nghip v thanh toán bù tr cho các giao dch
chng khoán.
• Các công ty dch v máy tính chng khoán: cung cp h thng máy tính

vi các chng trình đ thông qua đó thc hin các lnh giao dch mt
cách chính xác nhanh chóng.
• Các t chc tài tr chng khoán: là t chc đc thành lp vi mc đích
khuyn khích m rng và tng trng ca TTCK.
• Công ty đánh giá h s tín nhim: cung cp dch v đánh giá nng lc
thanh toán vn gc và lãi ca các ch th phát hành chng khoán.
• Các công ty cung cp các dch v liên quan đn hot đng mua bán
CPNY: là các công ty truyn thông, cung cp s liu thng kê, cung cp
các phn mm phân tích CPNY, đào to kin thc v đu t CPNY…
7

1.2ăTăsutăsinhăliăca căphiuăniêmăytătiăSăgiaoădchăchngăkhoán
1.2.1ăKháiănim
Khi mua CPNY ti SGDCK, nhà đu t có th nhn đc nhng ngun thu
nhp sau: thu nhp t vic bán c phiu vi giá cao hn giá mua; thu nhp khi nhn
c tc bng tin, bng c phiu; thu nhp t vic nhn các quyn mua c phiu vi
giá u đãi; thu nhp khi nhn thêm c phiu di các hình thc thng, nhn c tc,
chia tách c phiu…Trong quá trình mua và nm gi CPNY, hai ngun thu nhp
đáng k ca nhà đu t có th tách bit rõ ràng là thu nhp thun t c tc bng tin
mt và chênh lch gia thu nhp thun t vic bán CPNY vi chi phí b ra ban đu
đ mua CPNY.
Thu nhp thun t c tc tin mt là phn thu nhp còn li t c tc tin mt
sau khi đã tr đi các khon chi phí phát sinh đ nhà đu t có th nhn đc c tc
tin mt.
Thu nhp thun t vic bán CPNY là thu nhp còn li t vic bán tt c CPNY
phái sinh t CPNY mua ban đu sau khi tr đi các khon thu, phí phát sinh trong
quá trình giao dch CPNY.
T l phn trm ca thu nhp thun t c tc tin mt so vi chi phí mua ban
đu đc gi là TSSL trên c tc ca CPNY. Giá tr này luôn ln hn hoc bng 0.
T l phn trm ca chênh lch gia thu nhp thun t vic bán CPNY vi chi

phí mua ban đu to thành t sut lãi vn ca CPNY. Giá tr này có th âm, dng
hoc bng 0 th hin nhà đu t có th lãi, l hoc hòa vn trong kinh doanh chênh
lch giá CPNY.
TSSL ca CPNY chính là tng ca TSSL trên c tc và t sut lãi vn. TSSL
ca CPNY có th âm, dng hoc bng 0 tùy thuc vào hai thành t TSSL trên c
tc và t sut lãi vn.
Khái nim TSSL ca CPNY trong mt thi k đu t đc th hin qua công
thc nh sau:










 




8

Hay:





 


Trong đó:
- R
t
: T sut sinh li ca c phiu niêm yt sau k t.
- NI
t
: Thu nhp thun t vic bán c phiu niêm yt ti thi đim t.
- E
t-1
: Chi phí mua c phiu niêm yt ti thi đim t-1.
- ND
t
: Thu nhp thun t c tc tin mt trong k t
- R
dt
: T sut sinh li trên c tc k t.
- R
ct
: T sut lãi vn k t.
1.2.2ăPhngăphápăxácăđnhătăsutăsinhăli
1.2.2.1ăTăsutăsinhăliădanhăngha
TSSL DN ca CPNY th hin TSSL nhà đu t đã đt đc sau khi bán
CPNY đã mua và nm gi ra bên ngoài th trng mà cha tính đn nh hng ca
lm phát.
- Tăsutăsinhăliădanhănghaătrongămtăthiăk
TSSL DN ca CPNY trong mt thi k là t l phn trm ca tng thu nhp
thun t c tc tin mt và thu nhp t chênh lch gia thu nhp thun t vic bán

CPNY vi chi phí mua CPNY.
i vi trng hp giao dch khp lnh đnh k, TSSL DN ca CPNY trong
mt thi k theo công thc (1.1) là thích hp. Tuy nhiên, đi vi trng hp giao
dch khp lnh liên tc, vic tính giá ti tng thi đim t và t-1 là rt phc tp vì tc
đ khp lnh tính theo đn v giây rt nhanh chóng.  đn gin vn đ tính toán,
khong thi gian gia hai thi đim t và t-1 thng tính theo các đn v thi gian
dài hn nh gi, ngày, tun… Nh vy, gia hai thi đim t và t-1 có vô s giao
dch, vic tính toán TSSL DN ca CPNY s ph thuc vào s ln gp li nhun vào
vn trong k. Lúc này công tính TSSL ca CPNY ph bin trên th trng tài chính
s tng t nh công thc tính toán TSSL ca các th trng tài sn khác là:















9

Trong đó:
- R
t

: T sut sinh li ca c phiu niêm yt sau k t.
- NI
t
: Thu nhp thun t vic bán c phiu niêm yt ti thi đim t.
- E
t-1
: Chi phí mua c phiu niêm yt ti thi đim t-1.
- ND
t
: Thu nhp thun t c tc tin mt trong k t.
+ Côngăthc gin đnătínhătoánătăsutăsinhăliădanhănghaăcaăcăphiuăniêmă
yt
Công thc xác đnh TSSL ca CPNY đc đn gin hóa t công thc (1.1)
nh sau:










 




Trong đó:

- R
t
: T sut sinh li ca c phiu niêm yt sau k t.
- P
t
: Giá bán c phiu niêm yt ti thi đim t.
- P
t-1
: Giá mua c phiu niêm yt ti thi đim t-1.
- D
t
: Thu nhp t c tc tin mt trong k t
Vi các gi đnh:
• CPNY s đc mua đu k và bán  cui k.
• C tc đc lnh  cui k.
• Các nhà đu t s thc hin quyn mua c phiu vi giá u đãi.
• Không tính đn thu và chi phí giao dch.
+ iuăchnhăgiáăkhiătínhătoánătăsutăsinhăliădanhănghaăcaăcăphiuăniêmăytă
tăcôngăthcăginăđn
Khi mt công ty tin hành tng CPNY di các hình thc nh chi tr c tc,
tách, thng, phát hành thêm t ngun vn ch s hu hoc phát hành quyn mua
vi giá u đãi s làm s lng CPNY tng lên, giá CPNY gim đi mt mc sao cho
tng giá tr công ty không đi. Ngc li, nu công ty tin hành gim CPNY di
hình thc gp CPNY s làm s lng CPNY gim đi, giá CPNY tng lên mt mc
sao cho tng giá tr công ty không đi. Trong c hai trng hp, nu tính TSSL ca
10

CPNY da trên giá tr ti thi đim thc t s không phn ánh đc tính công bng
trên th trng.
Do đó đ tính TSSL đc chính xác cn phi tin hành điu chnh giá c

phiu. Mt khác, mi công ty có th tin hành thay đi s lng CPNY nhiu ln
trong nm nên vic điu chnh giá cng phi đc tin hành tng ng vi s ln
thay đi.
Công thc điu chnh giá tng quát đ tính TSSL ca CPNY nh sau:

 


Công thc trên ch đ cp đn các tình hung thay đi s lng c phiu nh
tr c tc bng c phiu, thng bng c phiu, tách gp c phiu ch không đ cp
đn vic tính giá điu chnh do phát hành quyn mua vi giá u đãi.
Khi có hot đng phát hành c phiu vi giá u đãi thì vic tính giá điu chnh
ca CPNY đc tng hp theo Nguyn Hu Lp (2012) nh sau:




  

  


+ăiuăchnhăcătcăkhiătínhătoánătăsutăsinhăliădanhănghaăcaăcăphiuăniêmă
ytătăcôngăthcăginăđn
Nu đc phân b sau khi s lng c phiu thuc s hu ca nhà đu t thay
đi do chia c tc, thng, phát hành thêm, tách gp c phiu hoc thông qua quyn
mua vi giá u đãi trong mt k, c tc tin mt phi đc điu chnh tng ng
vi s lng c phiu phát hành thêm này đ phn ánh đúng TSSL mà nhà đu t
nhn đc. Công thc tính c tc điu chnh khi tính TSSL ca CPNY đc tng
hp nh sau:


 


+ iuăchnhătínhătoánătăsutăsinhăliădanhănghaătăcôngăthcăginăđn
Công thc (1.4) s đc điu chnh v công thc sau:










 




11

Tng t, công thc (1.3) s đc điu chnh v công thc sau:
















Trong đó:
- R
t
: T sut sinh li danh ngha ca c phiu niêm yt k t
- P
đc(t)
: Giá c phiu niêm yt đã điu chnh k t.
- P
đc(t-1)
: Giá c phiu niêm yt đã điu chnh k t-1.
- D
dct
: C tc tin mt đã điu chnh k t.
Vi các gi đnh:
• CPNY s đc mua đu k và bán  cui k.
• C tc đc lnh  cui k.
• Các nhà đu t s thc hin quyn mua c phiu vi giá u đãi.
• Không tính đn thu và chi phí giao dch.
- Tăsutăsinhăliădanhănghaătrongănhiuăthiăk
+ Tngătăsutăsinhăli danhănghaănhiuăk
Gi s toàn b c tc li đc tái đu t và cng thu đc mt t sut lãi vn,

ta gi khong thi gian đu t là t k thì tng TSSL DN ca CPNY s đc tính nh
sau:




  




  




  




  


 
Trong đó:
- R
G
: Tng t sut sinh li danh ngha trong khong thi gian t k.
- R

1
, R
2
, , R
t
: T sut sinh li danh ngha k 1, 2, 3,…, t.
Ý ngha: TSSL DN nhiu thi k cho bit v tng TSSL mà nhà đu t nhn
đc nu tip tc đu t toàn b c tc nhn đc vào CPNY đã mua ban đu trong
mt giai đon. Công thc này thích hp đ so sánh vi TSSL nhn đc t các vic
đu t c tc vào các th trng khác.
+ Tăsutăsinhăli danhănghaăbìnhăquơn săhcă
Công thc nh sau:





 

  




12

Trong đó:
-

: T sut sinh li danh ngha bình quân t k.

- R
1
, R
2,
, R
t
:

T sut sinh li danh ngha k 1, 2, …, t.
Ý ngha: TSSL DN bình quân s hc cho bit TSSL DN bình quân trong mt
thi k đu t là bao nhiêu và thích hp đ so sánh gia các giai đon đu t CPNY
có cùng s k đu t khi không tái đu t c tc. TSSL DN bình quân cng thích
hp đ tính toán các ch tiêu thng kê.
+ Tăsutăsinhăli danhăngha bình quân lyăkătheoătngăkă
Công thc tính nh sau:









  




  





  



 
Trong đó:
-





: T sut sinh li danh ngha bình quân ly k theo tng k.
-R
1
, R
2,
…, R
t
: T sut sinh li danh ngha k 1, 2, …,t.
Ý ngha: TSSL DN bình quân ly k th hin TSSL DN bình quân mà nhà đu
t có th nhn đc trong mt giai đon gm nhiu k đu t có tính đn vic tái
đu t c tc.
1.2.2.2ăTăsutăsinhăliăthcăt
TSSL thc t ca CPNY đc tính bng cách loi tr yu t lm phát ra khi
TSSL DN ca CPNY.

Công thc tính nh sau:




 

)
Hay:







   




 
Trong đó:
-

: T sut sinh li thc t ca c phiu niêm yt.
-





 : T sut lãi vn thc t ca c phiu niêm yt.
-

 : T sut c tc tin mt thc t ca c phiu niêm yt.
- : T l lm phát thc t.
13

Ý ngha: TSSL thc t cho bit TSSL mà nhà đu t nhn đc sau khi đã tr
đi nh hng ca lm phát. Nhà đu t nên cân nhc có nên đu t không trong khi
TSSL DN dng nhng TSSL thc t li âm.
1.2.2.3ăTăsutăsinhăliăniăbă
TSSL ni b ca CPNY làm cân bng gia tng chi cho đu t và các khon
thu nhp trong tng lai.
Công thc tính nh sau:





  




  





  




  


Trong đó:
- IRR : T sut sinh li ni b ca c phiu niêm yt.
- P
0
: Giá mua c phiu niêm yt đu nm 0.
- P
n
: Giá bán đã điu chnh ca c phiu niêm yt.
- D
1,
D
2,
…, D
n
: C tc tin mt đã điu chnh ca c phiu niêm yt.
Ý ngha: TSSL ni b th hin TSSL làm cân bng gia các khon chi và các
khon thu. Không tính đn yu t lm phát, nhà đu t hòa vn khi đt mc TSSL
ni b.
1.3 Cácănhơnătănhăhngăđnătăsut sinhăliăcaăcácăcăphiuăniêmăytătiăSă
giaoădchăchngăkhoán
Các nhân t nh hng đn TSSL ca CPNY thông qua vic tác đng đn c
tc tin mt và giá ca CPNY.

1.3.1ăCácănhơnătăngoiăsinh
1.3.1.1ăMôiătrngăxưăhi
Môi trng xã hi bao gm chính tr, kinh t, vn hóa, th thao, lch s, giáo
dc, pháp lut… Con ngi là nhân t trung tâm tham gia và chi phi mi hot đng
ca môi trng này.
Xét tng th, môi trng xã hi nh hng ti h t tng ca mt nc và
góp phn hình thành thái đ sng cng nh nhân cách ca các cá nhân tham gia và
qua đó nh hng ti hot đng ca nn kinh t.