TÁC ĐỘNG CỦA CÚ SỐC NGOẠI SINH ĐẾN LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


H TH HNG HNH
TÁC NG CA CÚ SC NGOI SINH
N LM PHÁT  VIT NAM


LUN VN THC S KINH T





TP. H Chí Minh – Nm 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


H TH HNG HNH
TÁC NG CA CÚ SC NGOI SINH
N LM PHÁT  VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN VNH HÙNG

TP. H Chí Minh – Nm 2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr t Giáo
viên hng dn là TS. Nguyn Vnh Hùng. Ni dung ca lun vn có tham kho và
s dng d liu, thông tin đc đng ti trên các tài liu ting Vit, ting Anh và
các trang web theo danh mc tài liu tham kho.
TP.HCM, ngày 15 tháng 05 nm 2014
Tác gi



H TH HNG HNH

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các hình
Danh mc các bng
Tóm tt: 1
Chng 1: GII THIU  TÀI 2
1.1. Lý do nghiên cu 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. i tng nghiên cu 3
1.4. Phm vi nghiên cu 3
1.5. Phng pháp nghiên cu 3
1.6. D liu nghiên cu 4
1.7.Cu trúc ca bài nghiên cu: gm 5 chng 4
1.8. óng góp ca lun vn 4
Chng 2: TNG QUAN V CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY V S
TÁC NG CA CÚ SC NGOI SINH VÀO LM PHÁT 6
2.1. Nn tng lý thuyt 6
2.2.1. Th nào là cú sc ngoi sinh và th nào là truyn dn t giá hi đoái (ERPT). 6
2.2.2. C ch truyn dn t giá hi đoái vào các ch s giá và phng thc tác đng
ca các cú sc t bên ngoài đn các bin s v mô trong nc. 7

2.2.3. Tng quan v các nghiên cu trc đây v s tác đng ca cú sc ngoi
sinh vào ch s giá 13
Chng 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 20
3.1. Bin và ngun thu thp d liu 20
3.2. Mô hình nghiên cu 22
3.3. Quy trình nghiên cu 24
Chng 4: NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 31
4.1. Kim đnh nghim đn v (Unit Root Test) 31
4.1.1 Kim đnh chui gc, I(0) 31
4.1.2. Kim đnh chui sai phân bt nht I(1) 37
4.2. Kim đnh đ tr ti u ca mô hình 39
4.3. Kim đnh t tng quan ca phn d 42
4.4. Kim đnh tính n đnh ca mô hình VAR 42
4.5. Kt qu ca SVAR th hin tác đng ca cú sc ngoi sinh đn lm phát ti
Vit Nam 44
4.5.1.Phân tích phn ng đy 44
4.5.2. Phân tích phn ng tích ly 48
4.5.3.Phân rã phng sai 55
4.6. Tho lun kt qu nghiên cu 65
Chng 5: KT LUN VÀ KIN NGH 69
5.1. Kt lun 69
5.2. Kin ngh 69
5.3. Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu 70
DANH MC TÀI LIU THAM KHO




DANH MC CÁC CH VIT TT

ADF Kim đnh Augmented Dickey-Fuller
CPI Ch s giá tiêu dùng (Consumer Price Index)
ERPT Truyn dn ca t giá hi đi (Exchange Rate Pass –
Through)
GSO Tng cc thng kê (General Statistics Office)
IMF Qu tin t quc t
NHNN Ngân hàng Nhà nc
Oil Giá du
PPI Ch s giá ca nhà sn xut (Producer Price Index)
SVAR Mô hình Vector t hi quy theo cu trúc (Structural
Vector Autoregression)
TGH T giá hi đoái
USD ô la M
VND Vit Nam đng
WTO T chc Thng mi Th gii (World Trade
Organization)










DANH MC CÁC HỊNH

Hình 2.1. Tác đng truyn dn ca cú sc giá du, giá thc phm bên ngoài vào các
bin s v mô trong nc. 7

Hình 2.2. Tác đng truyn dn ca cú sc giá du, giá thc phm bên ngoài vào các
bin s v mô trong nc 12
Hình 2.3. C ch tác đng ca các cú sc ngoi sinh ti các bin s v mô trong
nc. 13
Hình 4.1. Biu đ th hin kt qu ca kim đnh AR Roots. 44
Hình 4.2. Kt qu phn ng đy ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI) trc
cú sc t giá. 45
Hình 4.3. Kt qu phn ng đy ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI) trc
cú sc giá du. 46

Hình 4.4. Kt qu phn ng đy ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI) trc
cú sc giá nhp khu. 47

Hình 4.5. Kt qu phn ng tích ly ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI)
trc cú sc t giá. 50

Hình 4.6.
Kt qu phn ng tích ly ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI)
trc cú sc giá du. 52
Hình 4.7. Kt qu phn ng tích ly ca giá sn xut (PPI), giá tiêu dùng (CPI)
trc cú sc giá nhp khu 54
Hình 4.8. Kt qu phn ng tích ly ca giá nhp khu trc cú sc giá nhp khu. 55
Hình 4.9. Biu đ th hin kt qu phân rã phng sai ca bin IMP. 57
Hình 4.10. Biu đ th hin kt qu phân rã phng sai ca bin PPI. 60
Hình 4.11. Biu đ th hin kt qu phân rã phng sai ca bin CPI. 63
Hình 4.12. Biu đ th hin t l lm phát  Vit Nam giai đon 2011-2013. 65
Hình 4.13. Biu đ th hin s bin đng ca t giá chính thc và t giá th trng
t do theo ngày VND/USD giai đon 2009-2011. 66
Hình 4.14. Biu đ th hin sàn biên đ và trn biên đ t giá chính thc và t giá
NHTM VND/USD giai đon 2008-2011. 68

DANH MC CÁC BNG

Bng 3.1: Mô t các bin và ngun s liu nghiên cu. 21
Bng 4.1. Kt qu kim đnh chui gc I(0) không chn và không xu hng. 32
Bng 4.2. Kt qu kim đnh chui gc I(0) có chn và không xu hng. 33
Bng 4.3. Kt qu kim đnh chui gc I(0) có chn và có xu hng. 34
Bng 4.4 Tóm tt kt qu kim đnh nghim đn v I(0). 35
Bng 4.5. Kt qu kim đnh chui sai phân bt nht I(1). 37
Bng 4.6 Tóm tt kt qu kim đnh nghim đn v - chui sai phân bc nht I(1). 38
Bng 4.7. Kt qu kim đnh đ tr ti u ca mô hình. 39
Bng 4.8. Kt qu kim đnh VAR Lag Exclusion Wald Tests. 41
Bng 4.9. Kt qu kim đnh t tng quan ca phn d. 42
Bng 4.10. Kim đnh tính n đnh ca mô hình VAR. 43
Bng 4.11. Kt qu hàm phn ng đy ca các ch s giá vi cú sc 1% t t giá
hi đoái (E). 48
Bng 4.12. Kt qu hàm phn ng đy ca các ch s giá vi cú sc 1% t giá du
(Oil). 49
Bng 4.13. Kt qu hàm phn ng đy ca các ch s giá vi cú sc 1% t giá nhp
khu (IMP). 49
Bng 4.14. Kt qu phân rã phng sai ca các bin đi vi IMP. 56
Bng 4.15. Phân rã phng sai ca các bin đi vi PPI. 59
Bng 4.16. Kt qu phân rã phng sai ca các bin đi vi CPI. 62
1

Tóm tt:

Mc tiêu ca bài nghiên cu là nghiên cu tác đng ca cú sc ngoi sinh đn
các ch s giá  Vit Nam giai đon 2001 đn 2013. Bng phng pháp SVAR
và vi chui d liu các bin: Giá du (Oil), L hng sn lng (GAP), T giá
(E), Ch s giá nhp khu (IMP), ch s giá sn xut (PPI), ch s giá tiêu dùng

(CPI) và cung tin M2 trong giai đon nói trên. Tác gi đã thc hin các kim
đnh có liên quan, kt qu ca bài nghiên cu cho thy rng có s truyn dn
thp ca các cú sc ngoi sinh đn ch s giá sn xut, ch s giá tiêu dùng 
Vit Nam. Các cú sc ngoi sinh ch gii thích khong 24% trong s bin đng
ca lm phát, điu này cho thy rng nhng chính sách ca Chính ph đóng
vai trò quyt đnh trong vic kim soát lm phát.
T khóa: Cú sc ngoi sinh, lm phát, mô hình SVAR.





















2

Chng 1: GII THIU  TÀI

1.1. LỦ do nghiên cu

Nm 2006, Vit Nam chính thc gia nhp t chc thng mi th gii WTO,
đây đc xem là mt bc ngoc ln m đng cho s phát trin kinh t và hi
nhp. Quy mô thng mi tng nhanh, đu t trc tip nc ngoài ngày càng
nhiu, và tc đ tng trng kinh t cao. Bên cnh nhng tác đng tích cc, tin
trình t do hóa và hi nhp đa phng cng làm tng tính bt n ca ni t và
các yu t bên ngoài khác nh là dòng vn đu t trc tip, đu t gián tip
nc ngoài. iu này làm ny sinh vn đ v đ nhy cm ca giá c trong
nc vi nhng cú sc bên ngoài. Vic xem xét tác đng ca các cú sc bên
ngoài đn nn kinh t trong nc th hin qua lm phát luôn là mt vn đ đáng
quan tâm ca hu ht các quc gia trên th gii.  Vit Nam, tác đng ca cú
sc ngoi sinh c th bin đng TGH, bin đng giá du trong thi gian va
qua không ch đã nh hng rt ln đn hot đng nhp khu, cán cân thng
mi, n quc gia mà còn nh hng đn nim tin ca công chúng.
Nh vy, liu rng có mi quan h nào gia cú sc ngoi sinh và lm phát? S
thay đi trong TGH, giá du, giá nhp khu có tác đng đáng k đn lm phát
hay không? Và nu có thì mc đ tác đng ca các nhân t này là nh th nào?
Bin đng ca giá c hàng hóa trên th gii c th là giá du có nh hng nh
th nào đn lm phát  Vit Nam? Chính sách tin t liu có tác đng đn lm
phát hay không và nu có thì mc đ ca nó nh th nào?  tr li cho nhng
câu hi trên tác gi đã chn đ tài “ Truyn dn ca cú sc ngoi sinh đn lm
phát  Vit Nam”.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là nghiên cu truyn dn ca cú sc ngoi sinh
đn lm phát  Vit Nam. T mc tiêu này ca bài nghiên cu, tác gi ln lt
đi vào tr li cho các vn đ sau:
3

Mt là, truyn dn ca cú sc ngoi sinh là nh th nào? Theo đó, tác gi đi
vào tìm hiu tác đng ca cú sc ngoi sinh đn lm phát.
Hai là, có bng chng thc nghim nào trên th gii nghiên cu v s
truyn dn ca cú sc ngoi sinh đn lm phát hay không và nu có thì s
truyn dn này gia các th trng có gì khác nhau không?
Ba là,  Vit Nam có s truyn dn ca cú sc ngoi sinh đn lm phát hay
không và nu có thì mc đ truyn dn nh th nào?
1.3. i tng nghiên cu
 đt đc mc tiêu nghiên cu ca mình, các đi tng nghiên cu ca tác
gi nh sau:
- Oil : giá du th gii
- GAP : L hng sn lng ca Vit Nam
- E: t giá hi đoái ca đng Vit Nam so vi đng đô la M USD
- IMP: ch s giá nhp khu ca Vit Nam
- PPI: ch s giá sn xut ca Vit Nam
- CPI: ch s giá tiêu dùng ca Vit Nam
- M2: cung tin ca Vit Nam
1.4. Phm vi nghiên cu
Các s liu v giá du (Oil), l hng sn lng (GAP), t giá hi đoái ca đng
Vit Nam so vi đng đô la M USD (E), ch s giá nhp khu (IMP), ch s
giá tiêu dùng (CPI), ch s giá sn xut (PPI), cung tin (M2) s đc nghiên
cu trong giai đon 2001-2013.
1.5. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp so sánh: da trên s liu thu thp đc tác gi so sánh vi mc tiêu
nghiên cu.
Phng pháp mô hình hóa: phng pháp này đc s dng đ làm rõ nhng
phân tích đnh tính bng nhng hình v đ các vn đ tr nên d hiu hn.
4

Phng pháp phân tích kinh t lng: tác gi s dng mô hình SVAR
(Structural Vector Autoregression Model) đ đo lng và phân tích tác đng cú
sc ngoi sinh c th là t giá, giá du, ch s giá nhp khu vào ch s giá tiêu
dùng, ch s giá sn xut  Vit Nam giai đon 2001-2013.
1.6. D liu nghiên cu
Trong bài nghiên cu ca mình tác gi đã s dng s liu thng kê t các ngun
d liu: Tng cc thng kê Vit Nam (GSO); ngun d liu IMF trong khong
thi gian 2001-2013
1.7.Cu trúc ca bƠi nghiên cu: gm 5 chng
Chng 1: Gii thiu đ tài, trong chng này tác gi s cho thy lý do nghiên
cu, mc tiêu nghiên cu, tng quan v phng pháp nghiên cu và b cc ca
bài nghiên cu
Chng 2: Tng quan v các nghiên cu trc đây v s tác đng ca cú sc
ngoi sinh vào lm phát. Trong chng này, tác gi s tóm tt các nghiên cu
trc đây v tác đng ca cú sc ngoi sinh vào ch s giá ca mt quc gia.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu ca đ tài, tác gi trình bày phng pháp
s dng đ thc hin bài nghiên cu. Cách tính các bin và ngun d liu ca
bài nghiên cu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu, thông qua kt qu nghiên cu tác gi phân tích
so sánh kt qu nghiên cu ca tác gi vi nhng nghiên cu trc đây trên th
gii v cú sc ngoi sinh tác đng đn lm phát và ln lt tr li cho các câu
hi đã đt ra  phn mc tiêu nghiên cu.
Chng 5: Kt lun, tác gi trình bày mt cách ngn gn nhng gì tác gi phát
hin thông qua nghiên cu.
1.8. óng góp ca lun vn
Th nht, lun vn góp phn cung cp thông tin tng quan hn v tác
đng ca cú sc ngoi sinh c th là giá du, t giá và ch s giá nhp khu tác
đng đn lm phát ti Vit Nam là nh th nào trong giai đon nghiên cu.
5

Th hai, lun vn đã xác đnh đc xu hng bin đng ca các cú sc
ngoi sinh vào ch s giá  Vit Nam trong giai đon nghiên cu.
Th ba, thc hin chc nng phân rã phng sai, cú sc ngoi sinh gii
thích bao nhiêu phn trm trong s bin đng ca lm phát  Vit Nam.

















6

Chng 2: TNG QUAN V CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY V S
TÁC NG CA CÚ SC NGOI SINH VÀO LM PHÁT
2.1. Nn tng lỦ thuyt
2.2.1. Th nƠo lƠ cú sc ngoi sinh vƠ th nƠo lƠ truyn dn t giá hi đoái
(ERPT).
Cú sc ngoi sinh là s thay đi ca các nhân t bên ngoài quc gia tác đng
đn tình hình kinh t ca mt quc gia đó. Hay nói mt cách d hiu, đó là s

truyn dn ca các nhân t bên ngoài nh t giá, giá du đn các bin s v mô
trong nc.
Calvo, Leiderman and Reinhart (1993) đã tìm thy nhng cú sc ngoi sinh
có tác đng đáng k đn t giá hi đoái thc ca các nc  Châu M Latinh
giai đon 1988-1991.
Jonathan McCarthy (2000) nghiên cu tác đng ca s thay đi t giá hi đoái
và giá nhp khu đn ch s giá trong nc (PPI, CPI)  nhng quc gia phát
trin và tác gi s dng mô hình VAR đ phân tích s tng quan ca s bin
đng ca t giá hi đoái và giá nhp khu đn chui các ch s giá  các nc
phát trin.
Giovanni P. Olivei (2002) cho rng truyn dn t giá hi đoái nh là s tác
đng ca s thay đi t giá đn giá nhp khu (tính trên đng ni t) đi vi
nhng quc gia có quan h xut nhp khu vi nhau. Hay nói cách khác là 1%
thay đi ca t giá hi đoái s tác đng nh th nào đn s thay đi giá nhp
khu.
Nkunde Mwase (2006) có đnh ngha rng hn v truyn dn t giá hi đoái
chính là s thay đi ca giá c hàng hóa trong nc nh th nào khi có s thay
đi 1% ca cú sc t giá.
Rudrani Bhattacharya, Ila Patmaik, Ajay Shah (2008) trong nghiên cu ca
mình đã đnh ngha truyn dn t giá hi đoái là phn trm thay đi ca giá c
hàng hóa trong nc (domestic prices)- giá nhp khu, giá sn xut, giá tiêu
dùng và c giá hàng hóa xut khu- đc xác đnh bi các nhà nhp khu trong
7

nc khi có s thay đi 1% ca bin đng t giá hi đoái.
Nh vy, qua nhng nghiên cu đã nêu tác gi khái quát đnh ngha truyn dn
t giá nh sau: “ truyn dn t giá là phn trm thay đi ca giá c hàng hóa ni
đa- ch s giá nhp khu (IMP), ch s giá sn xut (PPI), ch s giá tiêu dùng
(CPI)- khi có s thay đi mt phn trm (1%) ca cú sc t giá”.
2.2.2. C ch truyn dn t giá hi đoái vƠo các ch s giá và phng thc

tác đng ca các cú sc t bên ngoƠi đn các bin s v mô trong nc.
Theo Lafleche (1996) cho rng nhng thay đi ca TGH s nh hng t l
lm phát qua hai kênh c bn là: trc tip và gián tip. Có ít nht 2 kênh
chuyn dch t t giá hi đoái vào giá c trong nc: trc tip và gián tip,
đc tóm tt trong mt s đ sau:
Hình 2.1. Các kênh chuyn dch t giá hi đoái


St gim t giá


Kênh trc tip Kênh gián tip




Giá đu vào nhp
khu tng
Giá hàng hóa
nhp khu tng
Nhu cu ni đa
đi vi hàng hóa
ni đa tng
Nhu cu nc
ngoài đi vi hàng
ni đa tng


Chi phí sn xut tng

Sn xut hàng hóa thay th ni đa tng




Giá tiêu dùng tng
8


Kênh truyn dn trc tip: Nhng thay đi trong t giá hi đoái đc truyn dn
vào giá tiêu dùng thông qua nhng thay đi trong giá nhp khu ca hàng hóa
trung gian và hàng hóa cui cùng. Khi ni t gim giá, giá ca hàng hóa nhp
khu tính bng ni t s tng lên. Trong trng hp hàng hóa trung gian đc
nhp khu, giá tng s làm tng chi phí biên, dn đn giá c hàng hóa đc sn
xut trong nc s tng. Các nghiên cu thc nghim thng chia kênh truyn
dn trc tip làm hai giai đon đ nghiên cu. Giai đon th nht bao gm
nhng thay đi trong t giá hi đoái đc truyn dn vào giá c đu vào nhp
khu. Giai đon th hai bao gm nhng thay đi trong t giá hi đoái đc
truyn dn vào giá nhp khu sau đó theo chui phân phi, truyn dn vào giá
sn xut và cui cùng nh hng đn giá tiêu dùng. Các nghiên cu thc
nghim cho thy rng giá nhp khu nhy vi nhng thay đi trong t giá
danh ngha hn so vi giá tiêu dùng nói chung (Obstfeld và Rogoff, 2000).
Kênh truyn dn gián tip: s gim giá ca đng ni t nh hng đn giá
xut khu vì hàng hóa trong nc tr nên r hn trong th trng nc ngoài.
Làm tng nhu cu nc ngoài đi vi hàng hóa trong nc dn đn áp lc làm
tng giá c trong nc (Hyder và Shah, 2004). Hin tng này đc gi là “s
thay th bên ngoài”. S gim giá ca đng ni t làm giá nhp khu ca hàng
hóa cui cùng và hàng hóa trung gian tng lên tính bng ni t, làm tng nhu
cu ca hàng hóa thay th trong nc (s thay th bên trong), gây ra áp lc tng
giá ca hàng hóa thay th trong nc (Dobrynskaya và Levando, 2005).

C s lý thuyt ca s chuyn dch t giá hi đoái là lý thuyt ngang giá sc
mua. Theo lý thuyt ngang giá sc mua, có s chuyn dch hoàn toàn nhng
thay đi trong t giá hi đoái vào giá c trong nc (Dobrynskaya và Levando,
2005). Các nhà kinh t hc s dng 3 khái nim đ gii thích ti sao hàng hóa
9

A

ca mt nc có giá c bng vi giá c ca hàng hóa tng t  mt nc
khác. Quy lut mt giá nói đn nhng hàng hóa riêng l. Ngang giá sc mua
tuyt đi nói đn toàn b hàng hóa dch v trong nn kinh t. Và ngang giá sc
mua tng đi nói đn s thay đi trong giá c ca hàng hóa.
Lut mt giá là khái nim đn gin nht v ngang giá sc mua. Lut mt giá cho
rng giá c ca nhng hàng hóa tng t nhau, khi tính bng mt đng tiên
chung ti mc t giá hin hành,  c hai th trng phi ngang bng nhau vi
gi đnh là không tn ti chi phí giao dch và thu quan trong vic trao đi
mu dch gia hai th trng. Nu có mt s chênh lch trong giá c gia hai th
trng thì s xut hin hành vi kinh doanh chênh lch giá. Ngi ta s mua hàng
hóa  th trng có mc giá thp và bán li hàng hóa đó  th trng có mc giá
cao hn. iu này s làm cho giá c  th trng có mc giá thp tng lên và
giá c ti th trng có mc giá cao s gim xung cho đn khi giá c hàng hóa
 hai th trng bng nhau.
Công thc mô t lut mt giá nh sau:


P
A
= E.
P



Vi E là t giá hi đoái danh ngha, đc đo lng bng nhng đn v ni t trên
mt đn v ngoi t. P
A
là mc giá mt hàng A  trong nc. P
A
*
là mc giá mt
hàng A  nc ngoài. Lut mt giá thng đc s dng đ xem xét s chuyn
dch cho nhng hàng hóa đn l đc mua bán gia các quc gia (Campa và
Goldberg,
2002).
Ngang giá sc mua tuyt đi m rng c s lý lun ca lut mt giá. Lý
thuyt ngang giá sc mua tuyt đi cho rng t giá hi đoái danh ngha gia
hai đng tin phi bng vi t l tng mc giá c gia hai quc gia. Công thc:

P = E.
P


Vi E là t giá hi đoái danh ngha. P là giá c ca r hàng hóa trong nc. P
*
là
10

giá c ca r hàng hóa nc ngoài. Gi đnh rng hai r hàng hóa này đc cu
thành bi nhng loi hàng hóa và dch v tng t có t trng tham gia vào r
hàng hóa nh nhau.
Ngang giá sc mua tng đi cho rng giá tr ca ngoi t tng lên hay gim

xung mt lng bng vi s chênh lch gia lm phát trong nc và lm
phát nc ngoài Gi Ih là mc lm phát trong nc, If là mc lm phát
nc ngoài, ef là phn trm thay đi trong giá tr ca đng ngoi t, nh vy:


Nu ngang giá sc mua tn ti, ni t gim giá 1% (ngoi t tng giá 1%) thì ch
s giá trong nc s tng 1% (nu các yu t khác không đi). Hin tng này
gi là s chuyn dch hoàn toàn (complete pass-through). Trong thc t, s
chuyn dch ca nhng thay đi t giá hi đoái danh ngha vào giá c trong nc
là không hoàn toàn (incomplete pass-through). ã có nhiu công trình nghiên
cu gii thích s chuyn dch không hoàn toàn. Trong th trng đc quyn
nhóm (oligopolistic market), phn ng ca giá c vi nhng thay đi trong chi
phí ph thuc vào đ cong ca đng cu và cu trúc th trng (Dornbusch,
1987; Knetter, 1989; Atkeson và Burstein, 2008 trong Nakamura và Zerom,
2009). Nu hàng hóa nhp khu là hàng hóa trung gian, nhà sn xut đa phng
có th thay th đu vào nhp khu bng đu vào ni đa đ phn ng vi nhng
thay đi t giá hi đoái (Dobrynskaya và Levando, 2005). Bên cnh đó, s cng
nhc ca giá c và các nhân t khác cng có th góp phn làm cho s chuyn
dch t giá hi đoái không hoàn toàn (Giovannini, 1988; Kasa, 1992; Devereux
và Engel, 2002; Bacchetta và van Wincoop, 2003 trong Nakamura và Zerom,
2009). Brissimis và Kosma (2005) nghiên cu các công ty Nht Bn xut khu
vào th trng M, tp trung vào hot đng nghiên cu và phát trin và sc
11

mnh th trng đ gii thích cho s chuyn dch t giá hi đoái không hoàn toàn.
Theo Rudrani Bahttacharya (2008) cho rng c ch truyn dn t giá vào giá
hàng hóa ni đa qua hai giai đon:
Giai đon 1: s st gim ca t giá hi đoái s làm tng giá nguyên vt liu đu
vào ca các hàng hóa nhp khu.
Giai đon 2: Khi tng giá nguyên vt liu đu vào ca các hàng hóa nhp khu

thì thong qua cung cu th trng nó s lp tc nh hng làm tng chi phí sn
xut và s làm tng giá hàng hóa trong nc.
Và mc truyn dn đc gi là hoàn toàn (complete) khi 1% thay đi t giá s
dn đn s thay đi trong giá c ni đa cng  mc 1%, và nu mc đ thay đi
này nh hn 1% thì mc truyn dn đc gi là không hoàn toàn (incomplete).
Arshad Khan et al (2011) trong nghiên cu ca mình đã đa ra phng thc
truyn dn ca cú sc bên ngoài vào mt quc gia nh sau: nh hng ca các cú
sc bên ngoài mt quc gia theo nhiu phng thc truyn dn đã tác đng lên
các bin s kinh t v mô trong nc theo các mc đ khác nhau. ó có th là
nh hng ca giá du th gii, giá thc phm th gii tác đng lên giá c hàng
hóa trong nc, gây ra lm phát, giá c hàng hóa cao trong khi đó thu nhp cha
tng kp đã làm gim mc tiêu th hàng hóa, kéo theo sn xut trì tr, hàng hóa
tiêu th chm hn, làm tng t l tht nghip cng nh thu nhp thc trong dân
c gim do chi phí sinh hot tng lên. Vic tiêu th hàng hóa khó khn, đy
doanh nghip làm n kém hiu qu hn, thu nhp ròng gim, khin lng tin
dành tái đu t cng gim theo. Lm phát tng lên dn đn vic Ngân hàng nhà
nc (NHNN) phi can thip bng chính sách tin t tht cht, tng lãi sut đ
hút tin trong dân c, kt qu là lm phát gim nhng lng tin cho đu t
gim theo kéo kinh t tng trng chm hn. Phng thc truyn dn ca cú sc
bên ngoài vào mt quc gia đc tác gi c th hóa qua hình sau:

12

Hình 2.2. Tác đng truyn dn ca cú sc giá du, giá thc phm bên ngoài vào các
bin s v mô trong nc.

Ngun: paper “Macroeconomic Effects of Global Food and Oil price Shocks to the Pakistan
Economy: A Structural Vector Autoregressive (SVAR) analysis” ca Muhammad Arshad
Khan et al (2011)
Jarir Ajluni (2005) đa ra phng thc truyn dn khác chính là tác đng ca

nhng cú sc bên ngoài lên chính k vng ca yu t trong nc. Phng thc
truyn dn này đc th hin qua s đ sau:




13

Hình 2.3. C ch tác đng ca các cú sc ngoi sinh ti các bin s v mô
trong nc


2.2.3. Tng quan v các nghiên cu trc đơy v s tác đng ca cú sc ngoi
sinh vƠo ch s giá
 Các nghiên cu trên th gii v s tác đng ca cú sc ngoi sinh vƠo
ch s giá
McCarthy, Jonathan trong bài nghiên cu: “Pass-through of exchange rates and
import prices to domestic inflation in some industrialized economies” nm 2000.
Tác gi đc xem là ngi tiên phong trong vic s dng mô hình VAR đ thc
14

hin nghiên cu v truyn dn t giá hi đoái. Vi mc tiêu ca tác gi là cú sc
ngoi sinh c th là c sc t giá và giá nhp khu nh hng nh th nào đn ch
s PPI, CPI  các nc công nghip (United States, Japan, Germany, France, UK,
Belgium, Netherland, Sweden, Switzerland) trong giai đon 1976-1998. Kt qu
tác gi đa ra hai kt lun: Mt là, vic nâng giá đng ni t s làm gim giá c
nhp khu và tác đng này kéo dài vi thi gian ít nht là 1 nm  hu ht các
nc trong mu. Hai là, phn ng ca ch s giá sn xut và ch s giá tiêu dùng
đi vi ch s giá nhp khu là cùng chiu và có ý ngha thng kê  hu ht các
nc kho sát.

Giovani P.Olivei trong bài nghiên cu: “Exchange Rate and The Price of
Manufacturing Products Imported into The United States” nm 2002 xem xét
phn ng ca giá nhp khu ca các ngành công nghip  Hoa K đi vi nhng
bin đng ca t giá hi đoái trong giai đon 1981-1999. Kt qu nghiên cu là
mc truyn dn t giá vào giá nhp khu là không hoàn toàn, trung bình  mc
0.5% đi vi các ngành công nghip trong giai đon 1980s và mc đ truyn dn
càng nh hn c th 0.25% trong giai đon 1990s. T kt qu ca bài nghiên cu,
tác gi đ xut đ gim lng hàng hóa nhp khu vào Hoa K thì chính ph nên
phá giá đng ni t (USD).
Billmeier và Bonato trong bài nghiên cu: “Exchange Rate Pass- through and
Monetary Policy in Croatia” nm 2002 nghiên cu tác đng truyn dn ca t giá
 Croatia. Bng phng pháp VAR vi các bin: giá c hàng hóa quc t (WP), l
hng sn lng (GAP), t giá (E), ch s giá sn xut (MPI) và ch s giá bán l
(RPI), cung tin (M) đc ly d liu t 1994-2001. Kt qu nghiên cu cho thy
có s truyn dn t giá ti ch s giá bn l khong 0.3, nhìn chung s truyn dn
ca t giá vào giá c trong nc là thp. Nhóm tác gi cng tìm ra đc nguyên
nhân ca s truyn dn thp này là do s qun lý và kim soát giá c và t giá ca
15

Chính Ph Croatia.
Genberg trong bài nghiên cu: “External shocks, transmission mechanisms and
deflation in Asia” nm 2005 cng nghiên cu tác đng ca các cú sc ngoi sinh
đn lm phát  các quc gia Châu Á thông qua mt mô hình lý thuyt kt hp vi
phng pháp VAR c đin. Kt qu nghiên cu cho thy các cú sc ngoi sinh
góp phn gii thích bin đng lm phát  07 nc Châu Á (ài Loan, Hng kông,
Malaysia, Singapore, Thái Lan, Philippines và Hàn Quc) và đc bit các cú sc
này có ngun gc t M ch không phi Trung Quc.
Manera, Matteo and Alessandro Cologni trong bài nghiên cu: “Oil prices,
inflation and interest rates in a Structural Cointegrated VAR model for the G-7
countries” nm 2005 xem xét tác đng ca cú sc giá du lên sn lng và giá c

và phn ng ca các bin tin t vi nhng cú sc bên ngoài  nhóm nc G-7.
Kt qu nghiên cu cho thy  hu ht các nc tác đng ca cú sc giá du lên
lãi sut bt ng, chính sách tin t thu hp đ kìm ch lm phát. Lãi sut tng tác
đng đn nn kinh t làm gim tc đ tng trng sn lng và t l lm phát.
Nkunde Mwase trong bài nghiên cu: “An empirical investigation of the
Exchange rate Pass-through to Inflation in Tanzania” nm 2006 kim tra tác đng
ca s thay đi t giá đn giá c tiêu dùng  Tanzania bng phng pháp SVAR.
Vi chui d liu t nm 1990-2005, tác gi nhn thy rng s truyn dn ca t
giá ti lm phát gim trong nm cui 1990 mc dù có s gim giá ca đng ni t.
iu này mt phn do nhng ci cách kinh t v mô và vic tái cu trúc cng nh
s thay đi trong chính sách tin t khi NHTW Tanzania thc hin can thip ch
đng nhm kim soát cung tin trong giai đon này.
Lueth và Ruiz ậ Arranz trong bài nghiên cu: “Sri Lanka” ca IMF thc hin
nm 2006. Bài nghiên cu đi vào nghiên cu v tác đng ca giá du đn các nc
khu vc Nam Á trong đó có Sri Lanka trong hai nm 2004-2005. Kt qu nghiên
16

cu cho thy rng, tác đng ca giá du lên lm phát nh do s điu hành ca các
Chính ph  khu vc Nam Á.
Mala Raghavan và Param Silvapulle trong bài nghiên cu: “Structural VAR
approach to Malaysian Monetary Policy Framework: Evidence from the Pre-and
Post-Asian Crisis Periods” nm 2007. Trong bài nghiên cu này tác gi cng s
dng mô hình Structural VAR, vi d liu t tháng 01/1980 đn tháng 05/2006,
vi 09 bin đc s dng đ nghiên cu phn ng trc các cú sc ngoi sinh tác
đng nh th nào ti nn kinh t nh mi ni nh Malaysia, nht là tác đng ti
các chính sách tin t ca Malaysia trc và sau cuc khng hong tài chính
nm 1997. Di d liu chia làm 02 giai đon: giai đon trc khng hong t
tháng 1/1980 đn tháng 06/1997 và giai đon sau khng hong t tháng 1/1998
đn tháng 5/2006. Nhóm tác gi đa ra các kt lun: Mt là, trong giai đon trc
khng hong, các cú sc tin t và t giá có khuynh hng nh hng đáng k

lên sn lng, giá, lãi sut, cung tin và t giá. Sau giai đon khng hong, cung
tin có khuynh hng nh hng mnh lên sn lng. Hai là, phân tích hàm phn
ng đy trc và sau khng hong cho thy các bin ni sinh có khuynh hng
phn ng dng vi các bin ngoi sinh, nht là bin lãi sut qua đêm ca
Malaysia trc khng hong phn ng âm bin lãi sut fed, nhng sau khng
hong phn ng này là dng. Ba là, Khi phân tách phng sai (variance
decomposition) tác gi thy rng trc giai đon khng hong thì  k ngn t
k 1 đn k 12, mc đ bin đng ca các bin ni sinh ch yu đc gii thích
bng các bin ni sinh trong nc, các bin ngoi sinh tác đng nhiu và rõ nét
hn t k 24 đn k 48, tuy nhiên vi t giá thì mc đ gii thích ca các bin
ngoi sinh đa phn có khuynh hng gim dn.
Charles F.Kramer trong bài nghiên cu: “Pass-Through of External Shocks to
Inflation in Sri Lanka” nm 2008 nghiên cu tác đng ca cú sc ngoi sinh c
th t giá hi đoái, giá du, giá nhp khu đn lm phát  Sri Lanka. Bài nghiên