Hoạt động xử lý nợ xấu tại ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội qua công ty Shamc 2014

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRN THANH TUYN




HOTăNG X LÝ N XU
TI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN ậ HÀ NI
QUA CÔNG TY SHAMC




LUNăVNăTHC SăKINHăT






THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NMă2014
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRN THANH TUYN

HOTăNG X LÝ N XU
TI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN ậ HÀ NI
QUA CÔNG TY SHAMC


CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS LÊ PHAN TH DIU THO




THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NMă2014


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi; các s liu
nêu trong lun vn là trung thc đc thu thp t các ngun thc t đư đc công b
trên các báo cáo ca C quan Nhà nc, đng ti trên các tp chí, các website hp
pháp. Các gii pháp, kin ngh là ca cá nhân tôi rút ra t trong quá trình nghiên cu
thc tin.

Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v li cam đoan ca mình.

Thành ph H Chí Minh, ngày tháng nm 2014
Tác gi lun vn




Trn Thanh Tuyn













MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH

LI M U
CHNGă 1:ă TNG QUAN V X LÝ N XU CA NGÂN HÀNG
THNGăMI 1
1.1 Tng quan v n xu ca ngơnăhƠngăthngămi 1
1.1.1 Khái nim n xu 1
1.1.2 Nguyên nhân n xu 3
1.1.3 Phân loi n 7
1.1.4 Tác đng ca n xu 8
1.2 Tng quan v x lý n xu caăngơnăhƠngăthngămi 10
1.2.1 Các cách x lý n xu 10
1.2.2 Các nhân t nh hng đn x lý n xu 14
1.2.3 Tiêu chí đánh giá hiu qu x lý n xu 16
1.3 X lý n xu ti công ty qun lý tài sn 18
1.3.1 Khái nim công ty AMC 18
1.3.2 Mc tiêu ca AMC 19
1.3.3 Nguyên tc hot đng ca AMC 19
1.3.4 Vai trò ca AMC 21
1.3.5 Gii thiu mt s mô hình XLNX trên th gii 21
1.3.6 Bài hc kinh nghim cho SHB 27
Kt lun chng 1 29


CHNGă2: THC TRNG X LÝ N XU TI NGÂN HÀNG THNGă
MI C PHN SÀI GÒN ậ HÀ NI QUA CÔNG TY SHAMC 30
2.1 Gii thiu SHAMC 30
2.1.1 Lch s hình thành SHAMC 30
2.1.2 Hot đng ca SHAMC 30
2.2 Thc trng n xu ti SHB 31
2.2.1 Thc trng n xu ti SHB 31
2.2.1.1 N xu phân theo nhóm n 33

2.2.1.2 N xu phân theo ngành ngh kinh doanh 35
2.2.1.3 N xu phân theo thành phn kinh t 37
2.2.1.4 N xu phân theo đm bo bng tài sn 38
2.2.2 N xu ca SHB so vi 10 NHTM khác ti Vit Nam 39
2.2.3 Nguyên nhân phát sinh n xu ti SHB 43
2.3 Thc trng x lý n xu ti SHB qua công ty SHAMC 44
2.3.1 Các gii pháp x lý n xu SHB đư thc hin 44
2.3.2 Quy trình x lý n xu ti SHB 45
2.3.3 Thc trng x lý n xu ti SHB qua công ty SHAMC 46
2.4 Kho sát các nhân t nhăhng đn x lý n xu ti SHAMC 49
2.4.1 Quy trình nghiên cu 49
2.4.2 Phng pháp nghiên cu 49
2.4.3 K hoch phân tích d liu 51
2.4.4 Phng pháp kim đnh mô hình 53
2.4.5 Kt qu nghiên cu kho sát 55
2.4.5.1 Kt qu kim đnh Cronbach‟s Alpha và phân tích nhân t EFA 55
2.4.5.2 Kim đnh Ủ ngha và kt qu phù hp ca mô hình 56
2.4.6 Kt lun 60
2.5ăánhăgiáăhiu qu x lý n xu ti SHAMC 60
2.5.1 Nhng kt qu đt đc 61
2.5.2 Nhng tn ti, hn ch 62


2.5.3 Nguyên nhân ca nhng tn ti, hn ch 64
Kt lun chng 2 68
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU X LÝ N XU TI
NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN ậ HÀ NI QUA CÔNG TY SHAMC 69
3.1ănhăhng phát trin ca SHB 69
3.2 Gii pháp hoàn thin x lý n xu ti SHAMC 69
3.2.1 Mô hình SHAMC 70

3.2.2 V ngun nhân lc 70
3.2.3 V ngun vn hot đng 72
3.2.4 V hot đng x lý n và khai thác tài sn 72
3.3 Mt s kin ngh 76
3.3.1 Kin ngh đi vi SHB 76
3.3.2 Kin ngh đi vi NHNN 77
3.3.3 Kin ngh đi vi Chính Ph và các B, Ngành 79
Kt lun chng 3 82
KT LUN 83
TÀI LIU THAM KHO
PH LC










DANH MC CÁC T VIT TT

Agribank Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
BIDV Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
DATC Công ty Trách nhim hu hn mt thành viên Mua bán n Vit
Nam
DNNN Doanh nghip Nhà nc
DongABank Ngân hàng TMCP ông Á
DPRR D phòng ri ro

Eximbank Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
Ficombank Ngân hàng TMCP  Nht
Habubank Ngân hàng TMCP Nhà Hà Ni
HDBank Ngân hàng TMCP Phát trin Thành ph H Chí Minh
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
RRTD Ri ro tín dng
Sacombank Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
SCB Ngân hàng TMCP Sài Gòn
SHAMC Công ty trách nhim hu hn mt thành viên qun lý n và khai
thác tài sn thuc Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni
SHB Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni
TCTD T chc tín dng
Tinnghiabank Ngân hàng TMCP Vit Nam Tín Ngha
TMCP Thng mi c phn
TP HCM Thành ph H Chí Minh
TSB Tài sn đm bo
VAMC Công ty trách nhim hu hn mt thành viên Qun lý tài sn
ca các t chc tín dng Vit Nam
VCB Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam
XLNX X lý n xu


DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1 Tình hình d n và n xu SHB t 2010 – 2013 32
Bng 2.2 N xu SHB phân theo nhóm n t 2010 – 2013 33
Bng 2.3 Tình hình n xu SHB theo ngành ngh kinh doanh t 2010 – 2013 36
Bng 2.4 C cu d n SHB theo thành phn kinh t t nm 2010 – 2013 37
Bngă2.5ăC cu d n có TSB ca SHB t 2010 – 2013 39

Bngă2.6ăT l n xu trên tng d n ca 11 NHTM ti Vit Nam t 2010 – 2013
40
Bng 2.7 Kt qu x lý, thu hi n xu ca SHAMC 2010 – 2013 47
Bng 2.8 Trích lp DPRR ti SHB t 2010 – 2013 47
Bng 2.9 S liu tài chính ca SHAMC t 2010 – 2011 48
Bng 2.10 Thang đo các nhân t nh hng đn XLNX ti SHAMC 52
Bng 2.11 Kt qu phân tích nhân t khám phá 55
Bng 2.12 Din gii các bin đc lp trong mô hình 56
Bng 2.13 ánh giá s phù hp ca mô hình 57
Bng 2.14 Phân tích ANOVA 58
Bng 2.15 H s ca mô hình hi quy mu 59





DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
Trang
Hình 2.1 N xu so vi tng d n ti SHB t 2010 – 2013 32
Hình 2.2 N nhóm 2 và n xu so vi tng d n ti SHB t 2010 – 2013 34
Hình 2.3 T l n xu trên tng d n ca SHB so vi 10 NHTM khác ti Vit Nam
t 2010 – 2013 42
Hình 2.4 Các khon Repo ca SHAMC 48

LI M U
1. Lý do chnăđ tài
Nn kinh t Vit Nam trong nhng nm gn đây đang dn hi phc t sau nh
hng ca cuc khng hong tài chính toàn cu nm 2008, trong đó phi k đn s
đóng góp đáng k ca hot đng ngân hàng dù di hình thc trc tip hay gián
tip. Vic gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO – tháng 1/2007) m ra cho
nn kinh t Vit Nam nói chung và ngành ngân hàng nói riêng nhiu vn hi mi
đng thi cng mang đn nhiu khó khn và thách thc mi.
 tn dng nhng li th kinh t mà Vit Nam trc đây cha có đng thi hòa
cùng nhp tng trng ca th gii,các thành phn kinh t trong nc phi không
ngng gia tng sn xut, gia tng cung ng các sn phm, dch v nhm mang li
hiu qu cao nht và tng bc nâng cao giá tr cng nh cht lng cuc sng,
ngành ngân hàng cng không phi là ngoi l. H thng ngân hàng Vit Nam hin
nay vi s gia tng mang tính sâu rng c v cht lng dch v và mng li chi
nhánh rng khp, tng bc đy nhanh tin trình quc t hóa ngân hàng trên phm
vi toàn cu.
Th nhng, con đng kinh doanh không phi lúc nào cng gp thun li. “Trc

đây, Ngài Isaac Newton đư đem đn cho chúng ta ba đnh lut v chuyn đng. ó
là sn phm ca thiên tài. Nhng tài nng thiên bm ca ngài Isaac không bao ph
đc lnh vc đu t. Ông y đư l nng khi đu t vào c phiu ca hãng vn ti
South Sea và đư lỦ gii v thua l này rng: „Tôi có th tính toán đc chuyn đng
ca các ngôi sao, nhng không lng đc s điên r ca con ngi‟. Nu không b
tn thng bi ln thua l này, Ngài Isaac có th đư ngh ra đnh lut chuyn đng
th t: i vi các nhà đu t nói chung, li nhun gim khi chuyn đng tng”
i
.
Tht vy, kinh doanh ngân hàng là mt ngành ngh ht sc nhy cm. Li nhun
mang li cao nhng song hành vi nó là mt lot các ri ro khách quan và ch quan,


i
Trích th gi c đông 2005 ca Warren Buffett. (Ngun: Tài liu tham kho)


c th trong trng hp này là các ri ro tín dng (RRTD). Vì vy, vn đ RRTD
luôn đc các ngân hàng lit kê vào danh sách đ cn phi lu tâm và có phng án
x lý kp thi và bài bn nht. Tuy nhiên, không phi RRTD nào cng đc gii
quyt tt đp và mt t l không nh ca khon n mt kh nng chi tr đư tr thành
h qu tt yu – đó chính là gánh nng n xu đang đè nng trên vai ca các ngân
hàng.
Lun vn xin đ cp đn khía cnh đánh giá tình hình x lý n xu (XLNX) ti ngân
hàng thng mi c phn (TMCP) Sài Gòn – Hà Ni (SHB) trong thi gian t nm
2010 đn nm 2013 qua hot đng ca Công ty trách nhim hu hn mt thành viên
Qun lý n và khai thác tài sn Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni (SHAMC);
kinh nghim thc t cho SHB nhìn t nhng mô hình XLNX qua công ty qun lý tài
sn (AMC) trên th gii nh Malaysia, Thái Lan, Nht Bn, Trung Quc, Ireland và
Australia nhm tng bc cng hng vi các công c XLNX truyn thng đ đem

li hiu qu cao nht cho nn kinh t.
Vi Ủ ngha và tm quan trng đó, qua thi gian nghiên cu và chiêm nghim t
nhng bài ging ca quý Thy Cô cùng vi các kin thc thu thp đc t nhng tp
chí chuyên ngành, tác gi xin mnh dn chn đ tài nghiên cu “Hot đng x lý n
xu ti Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà Ni qua Công ty SHAMC” đ
thc hin đ tài lun vn thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu
Thông qua lun vn, tác gi phân tích thc trng n xu; hot đng XLNX ti SHB
qua công ty SHAMC cng nh các nhân t nh hng đn vic XLNX ti SHAMC.
Trên c s tìm ra nhng nguyên nhân tn ti, nhng khó khn vng mc cn gii
quyt giúp cho tác gi đ xut mt s kin ngh, gii pháp nhm đóng góp cho hot
đng XLNX ca SHB ngày mt hiu qu và hoàn thin hn.
3. Câu hi nghiên cu
 thc hin mc tiêu nghiên cu, tác gi tin hành phân tích và đánh giá thc trng


hot đng ca SHB nhm tìm câu tr li cho các câu hi sau: tình hình n xu ti
SHB và hiu qu XLNX ti SHB qua công ty SHAMC trong thi gian t 2010 -
2013 nh th nào, các nhân t nào nh hng đn hiu qu hot đng XLNX ti
SHAMC qua mô hình nghiên cu đnh tính và đnh lng, tìm kim gii pháp nâng
cao hiu qu hot đng XLNX ca SHB.
4. Tình hình nghiên cuăđ tài
XLNX là vn đ ct lõi nm trong bình din chung ca qun tr ri ro ngân hàng
thng mi (NHTM), c th là ri ro v tín dng. Vì vy, đ tài v XLNX ngày càng
đc quan tâm và đc bit là khía cnh XLNX bng công c AMC song song vi
các công c truyn thng.
Nhìn chung, đ tài XLNX là không mi nhng nhìn t góc đ các mô hình AMC
trên th gii và đa vào kinh nghim thc tin cho SHB là khá mi, s lng bài
làm tng đi ít, chính vì th trong bài lun vn này, tác gi đi sâu vào hng phân
tích mi da trên nn tng ca các lý thuyt chuyên ngành nhm tránh s nhàm chán

trong vic đc s liu theo kiu truyn thng bng vic thay vào đó là nhng ví d
minh ha c th. Di đây là khái quát các nghiên cu liên quan v đ tài đư đc
công b trong nc và trên th gii.
Bài vit ca ào Th H Hng (2013) v hng XLNX ca h thng NHTM Vit
Nam đư tp hp nhng hng gi ý XLNX t kinh nghim quc t bên cnh vic
phân tích tình hình n xu hin ti ca Vit Nam cng nh đ xut thêm nhiu gii
pháp nhm hng đn mc tiêu XLNX ti u nht cho tình hình Vit Nam trong
tng lai. ng thi, Nguyn i Lai (2013) cng đa ra Ủ kin các cách đ XLNX.
i vi Nguyn Th Kim Thanh (2012) thì đa ra gi ý la chn mô hình XLNX 
Vit Nam. Bên cnh đó, Trm Th Xuân Hng, Nguyn Công Hà,  Công Bình
(2013) cng đa ra gii pháp XLNX trong h thng NHTM Vit Nam.
i vi các công trình nghiên cu khoa hc ca th gii thì có nhiu nghiên cu tiêu
biu nh Klingebiel, D.(2000) đư tóm tt hai loi hình chính mà các công ty qun lý
tài sn quc gia s dng, đó là tp trung tái cu trúc hoc chuyn nhng nhanh n


xu, theo đó thì Tây Ban Nha và Hoa K đư thành công theo hng th hai.
Ngoài ra theo ghi nhn trong bài nghiên cu ca Fung, B., George, J., Hohl, S., Ma,
G. (2004) thì các công ty qun lý tài sn quc gia trên th gii có t l thu hi n
xu dao đng t 25% đn 50% Bên cnh đó, Irum, S. et al (2003) đư s dng mô
hình Logit đ phân tích các yu t xác sut quyt đnh khách hàng không tr đc
n vì nhng nguyên nhân nh kích thc khon vay, k hn hay loi tin vayầ
Azeem, M. (2011) s dng mô hình hi quy tuyn tính đa bin đ phân tích các nhân
t tác đng đn n xu, c th kt qu nghiên cu cho thy các bin nh GDP, lưi
sut, tng d n có nh hng đn n xu vi s liu nghiên cu t nm 1985 –
2010.
Bên cnh đó, Khizer, A., Akhtar, M, F. and Hafiz, A.(2011) tin hành nghiên cu
vi d liu là NHTM Pakistan giai đon t 2006 – 2009, s dng 6 bin đc lp gm
88 mu quan sát nhm xem xét các ch s tài chính và ch s kinh t v mô tác đng
đn n xu ca ngân hàng nh th nào. Ngoài ra, còn nhiu bài nghiên cu ca rt

nhiu tác gi ni ting trong và ngoài nc đư đc đng ti trên các tp chí uy tín
v đ tài ni bt – đó là XLNX, tm nhìn và chin lc đ thc hin thành công hot
đng XLNX ti mi ngân hàng đi vi tng quc giaầ
5. iătng và phm vi nghiên cu
 i tng nghiên cu ch yu ca lun vn là tình hình n xu ti SHB và hot
đng XLNX ti SHB qua công ty SHAMC.
 Phm vi nghiên cu. Tác gi tin hành nghiên cu và phân tích các nhân t nh
hng đn hot đng XLNX ti công ty SHAMC trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh (TP HCM). Thi gian nghiên cu lun vn trong giai đon t 2010 – 2013.
6. Phngăphápănghiênăcu
 D liu nghiên cu
Tác gi tin hành tng hp s liu thu thp đc t các báo cáo tài chính ca SHB


trong giai đon t nm 2010 đn nm 2013 kt hp vi các bài báo ca các chuyên
gia phân tích đc đng trên tp chí uy tín th gii nh tp chí Journal of Banking
and Finance, Cambridge Journal of Economics, Sciencedirect, Emeraldầv các mô
hình AMC và mt s ngun tài liu khác t sách báo, Internet đ tin hành phân tích
và đánh giá.
 Phân tích d liu bao gm
Nghiên cu đnh tính, tác gi tin hành tng hp, phân tích và so sánh các s liu thu
thp đc và qua các đ th nhm đánh giá mt cách tng quát tình hình n xu và
công tác XLNX ti SHB trong thi gian qua.
Nghiên cu đnh lng, tác gi tin hành thc hin các bc theo trình t nhm
kho sát các nhân t nh hng đn hot đng XLNX ti SHAMC theo trình t sau
- Lp bng câu hi nhm tin hành kho sát các nhân t nh hng đn hot đng
XLNX ti SHAMC đc trin khai thc hin thông qua vic gi bng câu hi
kho sát nhân viên tín dng đang làm vic ti SHB trên đa bàn TP HCM.
- S dng phn mm SPSS 20.0 đ phân tích kt qu thu thp đc.
- Phân tích h s Cronbach‟s Alpha kt hp vi phng pháp phân tích nhân t

khám phá EFA nhm đánh giá đ tin cy cng nh giá tr ca thang đo.
- Xây dng phng trình hi quy tuyn tính bi đ c lng tác đng ca các
nhân t nh hng đn hot đng XLNX ti SHAMC.
7. B cc lunăvn
Ngoài phn m đu, danh mc ch vit tt, bng biu, kt lun, ph lc và danh
sách tài liu tham kho, lun vn đc chia thành 3 chng
Chng 1: Tng quan v x lý n xu ca ngân hàng thng mi
Chng 2: Thc trng x lý n xu ti Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà
Ni qua công ty SHAMC


Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu x lý n xu ti Ngân hàng thng mi c
phn Sài Gòn – Hà Ni qua công ty SHAMC
8. Nhngăđim mi ca lunăvn
Lun vn đư phân tích, so sánh t l n xu ca SHB vi 10 NHTM trong h thng
NHTM Vit Nam nh ABBank, ACB, Agribank, BIDV, Dongabank, Eximbank,
Navibank, Sacombank, SCB ; VCB bng các s liu thu thp đc mang tính khách
quan và tng quát nhm so sánh thành qu đt đc t nm 2010 đn nm 2013 đ
có nhng kt lun mang tính chính xác và hp lý nht.
Bên cnh đó, lun vn còn kt hp phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng
cùng vi khung lý thuyt c bn v x lý RRTD nhm đo lng các nhân t nh
hng đn hiu qu hot đng XLNX ti SHAMC trên c s đó tác gi cng đa ra
nhiu gii pháp nhm nâng cao hiu qu XLNX ti SHB. Tuy nhiên, trong quá trình
thc hin, lun vn cng tn ti nhiu thiu sót.
9. Nhngăđim hn ch ca lunăvn
AMC ti các ngân hàng Vit Nam trong nhng nm qua hot đng còn mang nng
tính hình thc. Vit Nam ch mi thành lp Công ty trách nhim hu hn mt thành
viên Qun lý tài sn ca các t chc tín dng (TCTD) Vit Nam (VAMC) vào
01/10/2013 nên cha có s liu hot đng chính thc nhm đa vào mô hình trên th
gii đ tính kh nng vn dng vào thc tin cho tng ngân hàng nói riêng và cho

VAMC nói chung.
Bên cnh đó vic gi bng câu hi cho các nhân viên làm vic ti SHAMC gp khó
khn v đa lý, vì vy trong lun vn này tác gi ch tin hành gi bng câu hi kho
sát các nhân t nh hng đn hiu qu XLNX cho nhân viên SHB trên đa bàn TP
HCM; phn này gi m cho hc viên các khóa sau tip tc nghiên cu và m rng
cùng vi vic vn dng phng pháp chuyên gia nhm tìm ra các nhân t nh hng
đn hiu qu XLNX ti SHAMC s tt hn phng pháp kho sát phân tích đnh
lng nh tác gi đư thc hin trong lun vn.


10. ụănghaăkhoaăhc và thc tin ca lunăvn
Lun vn làm sáng rõ mi quan h bin chng gia hai ch th là ngân hàng và các
công ty AMC trên phng din gii quyt và XLNX nhm hn ch đn mc thp
nht RRTD. ng thi, tác gi cho thy mt cách nhìn bao quát v thc trng hot
đng XLNX bng AMC ti các ngân hàng trong thi gian qua cng nh nhng
vng mc v c ch, chính sách trong hot đng ca h thng ngân hàng  Vit
Nam trong công tác qun lý và thu hi n. Bên cnh đó, tác gi cng xin đ xut mt
s gii pháp đy mnh hot đng qun tr RRTD cùng vi mt s kin ngh nhm
hoàn thin v c ch, chính sách cho hot đng qun tr RRTD, c th là XLNX
theo hng phù hp vi tình hình Vit Nam hin nay. Ngoài ra, thông qua các ni
dung c bn trong nghiên cu lun vn này, hc viên các khóa sau có th phát trin,
m rng thêm vn đ v công tác XLNX nhm thúc đy hot đng qun tr RRTD
ti các NHTM ngày mt cht lng và hoàn thin hn.


1

CHNGă1
TNG QUAN V X LÝ N XU
CAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI

Trong chng 1, tác gi gii thiu khái quát nhng ni dung lý thuyt c bn nh n
xu, nguyên nhân dn đn n xu, vn đ XLNX ca các NHTM cùng vi nhng
bài hc kinh nghim cho SHAMC t các mô hình XLNX trong khu vc ông Á và
trên th gii.
1.1 Tng quan v n xu ca ngơnăhƠngăthngămi
1.1.1 Khái nim n xu
Hot đng tín dng ca ngân hàng là mt loi hình hot đng kinh doanh đc thù có
kh nng mang nhiu ri ro hn so vi các ngành sn xut hay dch v khác. V c
bn, hot đng tín dng đc thc hin da trên mt loi hàng hóa đc bit là “tin
t”, bên cnh đó li vn hành theo c ch th trng theo mt mng li giao dch
rng khp vi nhiu thành phn kinh t khác nhau thuc mi tng lp dân c; đin
hình nh trình đ nhn thc, kh nng tip cn thông tin và môi trng sng đa
dngầcng là tác nhân chính dn đn nhng RRTD đáng k cho ngân hàng. Ngân
hàng luôn phi gánh chu nhng tn tht v tài chính khi RRTD xy ra tuy nhiên nh
hng nhiu hay ít còn phù thuc vào mc đ ri ro do n mang li.
N xu (NPL – Non - performing loans) là nhng khon cho vay có th gây tn hi
cho các hot đng tài chính ca các t chc ngân hàng (Berger, N. and De Young,
R., 1997). N xu có th đnh ngha là các khon n không tr đc (Defaulted
loans) mà ngân hàng không th thu li t nó (Ernst and Young, 2004) hoc đc
thay th bng n khó đòi (Fofack, H., 2005).
ng thi, n xu đc mô t là các khon cho vay quá hn thanh toán ít nht 90
ngày (Alton, G. and Hazen, H., 2001; Guy, K., 2011), n xu cng đc khái nim
là các khon cho vay không thanh toán đy đ lãi và/ hoc gc 90 ngày tr lên theo
2


nghiên cu ca Bexley ,B. và Nenninger, S., (2012).
Theo đnh ngha ca y ban thng kê Liên hip quc (AEG) thì “mt khon n v
c bn đc coi là n xu khi quá hn tr lãi hoc gc trên 90 ngày hay các khon
lưi cha tr t 90 ngày tr lên đư đc nhp gc, tái cp vn hoc chm tr theo tha

thun; hoc các khon phi thanh toán đư quá hn di 90 ngày nhng có lỦ do chc
chn đ nghi ng v kh nng khon vay s đc thanh toán đy đ”.
T nm 2005, Chun mc Báo cáo tài chính quc t (IFRS) và Chun mc K toán
quc t 39 (IAS) đư khuyn cáo s dng đnh ngha khác v n xu. Theo đó, IFRS
và IAS cng chú Ủ kh nng hoàn tr ca khách hàng cho dù thi gian ca khon
vay cha ti 90 ngày hoc cha quá hn, bng vic s dng phng pháp phân tích
dòng tin tng lai hoc xp hng khon vay theo tng khách hàng đ đánh giá kh
nng tr n ca khách hàng, điu này đc coi là hoàn toàn chính xác v mt lý
thuyt, tuy nhiên trong thc t vic áp dng gp không ít khó khn, chính vì th IAS
vn đang tip tc nghiên cu đ hoàn chnh hn na trong IFRS 9.
Trong hng dn đ tính toán các ch s lành mnh tài chính ti các quc gia (FSIs),
Qu Tin t Quc t (IMF) cng đa ra đnh ngha v n xu “Mt khon vay đc
coi là n xu khi quá hn thanh toán gc hoc lãi 90 ngày hoc hn; khi các khon
lãi sut đư quá hn 90 ngày hoc hn đư đc vn hóa, c cu li, hoc trì hoãn theo
tha thun; khi các khon thanh toán đn hn di 90 ngày nhng có th nhn thy
các du hiu rõ ràng cho thy ngi vay s không th hoàn tr n đy đ (chng hn
trong trng hp ngi vay b phá sn). Sau khi khon vay đc xp vào danh mc
n xu, nó hoc bt c khon vay thay th nào cng nên đc xp vào danh mc n
xu đn thi đim phi xóa n hoc thu hi đc lãi và gc ca khon vay thay th”.
Theo y ban Basel v Giám sát ngân hàng (BCBS) thì không đa ra bt c đnh
ngha c th nào v n xu. Tuy nhiên, trong hng dn v các thông l chung ti
nhiu quc gia v qun lỦ RRTD, BCBS đư xác đnh vic khon n b coi là không
có kh nng hoàn tr khi mt trong hai hoc c hai điu kin sau xy ra. Th nht là
ngân hàng thy ngi vay không có kh nng tr n đy đ khi ngân hàng cha thc
3


hin hành đng nào đ gng thu hi; hoc th hai là ngi vay đư quá hn tr n trên
90 ngày. Theo Basel II, các ngân hàng đư la chn mô hình da trên h thng d
liu ni b đ xác đnh kh nng tn tht tín dng.

Nh vy, có th hiu n xu mt cách khái quát là nhng khon n mang các đc
trng
- Khách hàng không thc hin đy đ ngha v tr n đi vi ngân hàng khi các
cam kt vi ngân hàng đư đn hn. Xét v thi gian, n xu là các khon n đư
quá hn thanh toán trên 90 ngày.
- Tình hình tài chính ca khách hàng đang có chiu hng xu dn đn có nhiu
kh nng ngân hàng không th thu hi c vn gc và lãi.
1.1.2 Nguyên nhân n xu
 Nguyên nhân t phía ngân hàng
Th nht, nng lc thanh tra, giám sát, điu hành và qun tr ri ro ca NHTM cha
thc s tt khin cho vic qun lý n ca ngân hàng thiu s cht ch và góp phn
làm cho n xu phát sinh (Berger, N. and De Young, R., 1997). ng thi, nhân
viên ngân hàng yu kém v trình đ nghip v, thiu đo đc ngh nghip (Rouse,
B., 1989). Nhân viên ngân hàng c tình li dng chc v quyn hn cho vay sai quy
đnh nhm thu li li ích riêng cho bn thân hoc li ích ca mt nhóm ngi có liên
quan. Ngoài ra, mt s nhân viên tín dng còn tn ti nhiu yu kém v trình đ
nghip v, c th nh còn gp nhiu sai sót trong công tác thm đnh, không phát
hin ra nhng du hiu bt n v tài chính hay hành vi la đo ca khách hàng, song
song vi vic thiu am hiu th trng, thiu thông tin, phân tích thông tin không
đy đầ chính vì th nhân viên ngân hàng không th đa ra hn mc cho vay thích
hp và khó có th giám sát cht ch tình hình s dng vn ca khách hàng.
Th hai, chính sách tín dng ca NHTM không phù hp hoc không đc chp
hành nghiêm túc (Berger, N. and De Young, R., 1997). Vic cho vay d dàng, thiu
s kim soát cht ch và thêm vào đó là nhng bt cp trong vic phân hn mc phê
4


duyt cho vay đi vi các cp ca NHTM là điu tt yu dn đn n xu ti các ngân
hàng.
Th ba, công tác thm đnh và đnh giá TSB cha thc s hiu qu (Bloem, M.

and Gorter, N., 2001). Giá tr TSB không đc xác đnh đúng, các thông tin bên
ngoài nh thông tin v quy hoch, tình hình tranh chp hay môi trng xung
quanhầkhông đc thu thp đy đ và khách quan dn đn vic n xu phát sinh
khi khách hàng không có kh nng tr n và TSB không đ giá tr đ thu hi; hoc
vic xy ra s c đi vi TSB trong quá trình khon vay đư đc ngân hàng gii
ngân dn đn vic ngân hàng không còn quyn qun lỦ TSB đó na. Vì vy, vic
d báo giá tr tng lai ca TSB không sát vi tình hình thc t cng là mt trong
nhng nguyên nhân chính góp phn làm phát sinh n xu.
Th t, công tác kim tra sau khi cho vay, qun lỦ và giám sát đi vi TSB cha
đc chú trng (Bloem, M. and Gorter, N., 2001). Vic thiu chú trng, thiu cp
nht tình trng tài sn đúng thc t khin cho ngân hàng không thu hi đc n
trong trng hp TSB b xung cp hoc h hng nng, khách hàng bán TSB
không qua ngân hàng cho bên th baầ làm tng ri ro n xu cho ngân hàng vì
nhng du hiu phát sinh n xu không đc phát hin và khc phc kp thi.
Th nm, quy mô ngân hàng có th tác đng lên n xu theo hng tích cc
(Ranjan, R. and Dhal, S., 2003; Dash, M. and Kabra, G., 2010) và chiu hng tiêu
cc (Salas, V. and Saurina, J., 2002; Hu, J. et al., 2006). Nhng ngân hàng ln có
th đt hiu qu hn trong vic XLNX nh đa dng hóa danh mc cho vay. Ngoài
ra, tng trng tín dng các ngân hàng cho vay quá mc thng đc xem là ch s
quan trng tác đng đn các khon n xu theo nghiên cu ca Salas, V. and
Saurina, J. (2002) và Jimenez, G. and Saurina, J. (2006).
Th sáu, v yu t lãi sut cho vay đư đc Ranjan, R. and Dhal, S. (2003) s dng
mô hình hi quy ch ra rng các yu t tài chính nh lưi sut cho vay tác đng tng
đi đn n xu. Nghiên cu ca Waweru, M. and Kalini, M. (2009) ti các NHTM 
Kenya ch ra rng lãi sut cao là mt trong nhng yu t tác đng đn n xu. Bên
5


cnh đó, yu t t l n xu trc đây theo nghiên cu ca Jalan (2002) đư gii thích
vn đ n xu có th phát sinh đáng k t s yu kém trong quá trình thu hi n hin

có, ngun d phòng ri ro (DPRR) không tng xng vi các tài sn b tch thu, phá
sn hay nhng khó khn trong vic thi hành quyt đnh ca tòa án. Tuy nhiên, điu
này không hoàn toàn đúng đi vi trng hp ca Vit Nam; đc bit là trong thi
k k hoch hóa tp trung; lãi sut gn nh bng 0 nhng li gây ra rt nhiu n xu.
 Nguyên nhân t phía khách hàng
Th nht, khách hàng s dng vn sai mc đích. Vic thiu giám sát cht ch t
phía ngân hàng sau khi gii ngân đư to điu kin thun li cho khách hàng s dng
vn sai mc đích, đu t vào các lnh vc ngoài ngành nhm thu v li nhun cao
hn, tuy nhiên nu các lnh vc này suy gim thì vic doanh nghip mt kh nng tr
n là điu không tránh khi. ng thi, khách hàng còn c tình gian ln v s liu
chng t khi lp Báo cáo tài chính cung cp cho ngân hàng nhm có đc mt đánh
giá tt khi đi vay, lp chng t, giy t gi qua mt ngân hàng ầ
Th hai, khách hàng c tình la đo, chim đot, b trn. Lúc đu khách hàng lp
đy đ h s vay vn và ch đng tr n đúng hn đ to uy tín, sau đó đ ngh vay
vi s tin ln hn và s dng sai mc đích, đn k hn tr n thì mt kh nng
thanh toán cho ngân hàng, thm chí chim đot hp pháp vn ca ngân hàng và b
trn. Bên cnh đó, mt s khách hàng có kh nng tài chính rt tt nhng li t ra
chây lì, không thc hin ngha v tr n theo hp đng đư cam kt, không giao
TSB cho ngân hàng x lỦầ nhm chim dng hoc chim đot vn ngân hàng do
s thiu thin chí mt cách ch đng t phía khách hàng.
Th ba, trình đ, nng lc qun lỦ, điu hành yu kém ca khách hàng. Nng lc tài
chính, qun lỦ điu hành doanh nghip còn hn ch, vn b chim dng, kh nng
phn ng chm khi th trng bin đngầdn đn đng tin vay t ngân hàng s
dng không hiu qu. Ngoài ra, nhiu doanh nghip m rng sn xut kinh doanh
vt tm kim soát dn đn ri ro hoc doanh nghip có nng lc tài chính hn ch,
ch yu da vào đng vn cp phát t phía ngân hàng nên khi th trng tin t bin
6


đng là các doanh nghip này gp ri ro. ng thi, vic nhiu doanh nghip s

dng đòn by tài chính không hiu qu nh dùng vn ngn hn đu t vào c s h
tng, tài sn c đnh hay doanh nghip kinh doanh dàn trãi thiu s tp trung, vt
quá kh nng qun lý vn dn đn kinh doanh thua l, vn b tht thoát nên không
tr đc n cho ngân hàng.
 Nguyên nhân t môi trng kinh t v mô và môi trng kinh doanh không n
đnh
Th nht, khng hong hoc suy thoái kinh t, tng trng GDP thp, lm phát
tng, lưi sut th trng cao, mt cân bng cán cân thanh toán quc t, t giá hi đoái
bin đng bt thng (Goldstein, M. and Turner, P., 1996; Fofack, H., 2005; Bloem,
M. and Gorter, N., 2001). ng thi, Fofack, H. (2005) s dng quan h nhân qu
Granger và mô hình d liu bng tìm hiu nhng nhân t gây ra n xu trong vùng
Sahara Châu Phi trong nhng nm 1990. Kt qu nghiên cu cho thy tng trng
kinh t, t giá hi đoái thc, lãi sut thc, t l li nhun lãi thun, t l li nhun
trên tài sn ROA và lãi t các khon vay liên ngân hàng là yu t quyt đnh quan
trng ca n xu các quc gia này. Ngoài ra, Hu, J. et al. (2006) đư phân tích mi
quan h gia n xu và c cu s hu ca 40 NHTM ti ài Loan vi mt b d
liu bng trong giai đon t 1996 – 1999. Nghiên cu cho thy các ngân hàng có t
l s hu Nhà nc cao hn thì t l n xu thp hn. Hu, J. et al. (2006) cng cho
thy quy mô ca các ngân hàng nh hng tiêu cc đn n xu.
Th hai, Keeton, W. and Morris, S. (1987) đư nghiên cu xem xét các nhân t gây
tn tht trong hot đng cho vay. ây là mt trong nhng nghiên cu đu tiên xem
xét vn đ này trên th gii. Trong bài báo cáo, hai tác gi đư kim tra thit hi ca
2.470 NHTM trong thi gian t 1979 – 1985 và thy rng điu kin kinh t đa
phng cùng vi s yu kém trong công tác qun lý là nhân t gây ra thit hi, ri ro
ln trong các NHTM.
Th ba, s bin đi ln v thi tit, khí hu nh tình trng hn hán, bão lt hay dch
bnh (Goldstein, M. and Turner, P., 1996). Nguyên nhân này nh hng đn các
7

hot đng sn xut kinh doanh, vic tiêu th hàng hóa ca doanh nghip vay vn, t
đó nh hng đn kh nng tr n ca doanh nghip đi vi các khon vay đư kỦ kt
vi ngân hàng. Ngoài ra, tình hình an ninh, chính tr trong nc, trong khu vc
không n đnh theo nghiên cu ca Bloem, M. and Gorter, N. (2001) cng nh
hng đn môi trng hot đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip và ca
chính ngân hàng cho vay, t đó khin cho n xu ca ngân hàng không ngng gia
tng.
 Nguyên nhân t môi trng pháp lý cha thun li
Môi trng pháp lý không thun li, s thay đi và thiu cht ch trong qun lý v
mô theo nghiên cu ca Bloem, M. and Gorter, N. (2001) mt mt to ra nhiu k
h cho nhng đi tng xu chim dng vn ngân hàng, mt khác gây tr ngi cho
nhiu doanh nghip trong hot đng kinh doanh góp phn làm n xu gia tng.
Bên cnh đó, h thng thông tin cha hoàn thin theo nghiên cu ca Goldstein, M.
and Turner, P. (1996) đư tìm ra đc nguyên nhân gây khó khn cho ngân hàng t
khâu quyt đnh đn khâu qun lý vn vay hiu qu, t đó góp phn gây nên tình
trng n xu ngân hàng gia tng.
1.1.3 Phân loi n
Hin nay, vic phân loi n ca mi quc gia tn ti nhiu phng pháp khác nhau.
Tùy vào tình hình thc t và tiêu chí mi quc gia có cách phân loi n riêng bit, t
đó làm tin đ cho vic nhóm li các khon n xu. Nghiên cu ca Laurin, A. et al.
(2002) ch ra rng vic phân loi n khó có chun mc k toán quc t thng nht.
Trong khi các nc không thuc G10
1
, quy đnh v vic trích lp d phòng thng
yêu cu đa ra 4 hoc 5 nhóm n , chng hn nh Brazil vi 9 nhóm n, Mexico vi
7 nhóm n (Laurin, A. et al., 2002).
Theo Vin nghiên cu tài chính quc t (Institute for International Finance) đa ra


1

G10 bao gm các nc thuc y ban Basel v giám sát ngân hàng: Anh, B, Canada, c, Hà
Lan, Hoa K, Luxembourg, Nht, Pháp, Tây Ban Nha, Thy in, Thy S và Ý.
8


hng dn trong cách tính toán các ch s lành mnh tài chính (FSIs) ca Qu Tin
t Quc t (IMF), 5 nhóm n đc nhiu quc gia áp dng bao gm
- N nhóm 1: N đ tiêu chun (Current) bao gm các khon n trong hn đc
các TCTD đánh giá là có kh nng thu hi đy đ c gc và lưi đúng thi hn.
- N nhóm 2: N cn chú ý (Other loans especially – OLEM) bao gm các khon
n quá hn di 90 ngày.
- N nhóm 3: N di tiêu chun (Substandard) bao gm các khon n quá hn
t 90 đn 180 ngày.
- N nhóm 4: N nghi ng (Doubtful) bao gm các khon n quá hn t 181 đn
360 ngày.
- N nhóm 5: N có kh nng mt vn (Loss) bao gm các khon n quá hn trên
360 ngày. Trong đó, n xu bao gm các khon n t nhóm 3 đn nhóm 5
(Bank of Ghana, 2008).
1.1.4ăTácăđng ca n xu
 Tác đng ca n xu đn hot đng ca NHTM
N xu có nh hng trc tip đn hot đng ca NHTM gây nh hng không nh
đn s vn hành ca h thng ngân hàng nói riêng và toàn b nn kinh t nói chung.
Th nht, n xu hn ch kh nng m rng và tng trng tín dng, kh nng kinh
doanh ca các NHTM, to ra chi phí rt ln cho NHTM (Bloem, M. and Gorter, N.,
2001). Vic n xu tn ti và không ngng gia tng buc các NHTM phi tng
cng trích lp d phòng khin lng vn trong ngân hàng tm thi b tn đng,
không s dng cho vay đc, gim vòng quay vn, gim doanh s cho vay ca ngân
hàng ầ. ngân hàng khó có th thu v c gc và lãi vay t các khon n xu trong
khi đó vn phi tr đy đ n gc và lãi cho ngun vn huy đng khi đn hn dn
đn vic ngân hàng mt cân đi trong thu chi, kh nng thanh khon gim, kh nng

s dng vn gim, li nhun gim theo.
9


Mt khác, n xu tác đng đn kh nng tài chính ca TCTD mt cách trc tip khi
tin hành phân tích, đánh giá tình hình tài chính hot đng ca ngân hàng, điu này
gây bt li cho kh nng cnh tranh và quá trình hi nhp ca ngân hàng trong nn
kinh t m.
Th hai, n xu ti NHTM cao s nh hng xu đn thng hiu, uy tín ca ngân
hàng, làm mt lòng tin ca ngi gi tin, dn đn vic khó gi đc khách hàng c
và thu hút thêm lng khách hàng mi tim nng, t đó to thêm áp lc trong vic
huy đng đc ngun vn đ phc v cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng
(Bloem, M. and Gorter, N., 2001). i vi các ngân hàng TMCP có niêm yt c
phiu trên th trng chng khoán, thì vi t l n xu cao s nh hng ln đn giá
tr tài sn ca ngân hàng, nh hng không nh đn tâm lý chung ca nhà đu t,
làm cho hot đng kinh doanh và uy tín cng nh v th ca ngân hàng b gim sút
nhanh chóng.
Th ba, n xu làm gim li nhun ca NHTM, t đó nh hng đn li tc gim
đi vi các nhà đu t khin cho lng vn đu t vào ngân hàng gim, chính vì th
các NHTM gp khó khn trong vic huy đng vn (Fofack, H., 2005). Bên cnh đó,
các NHTM còn phi gia tng chi phí phát sinh đ x lý các khon n xu làm gim
đáng k, hoc thm chí gây thua l cho các ngân hàng khi tin hành hch toán kt
qu kinh doanh.
Th t, nu t trng n xu trong tng d n quá ln có th dn đn nguy c ngân
hàng b phá sn (Brownbridge, M., 1998). N xu luôn gây tn tht cho ngân hàng,
c th nh nhng tn tht khi cho vay, gia tng chi phí hot đng, gim li nhun,
gim giá tr tài sn trên th trng chng khoán,ầ dn đn hu qu nghiêm trng là
vic rút tin hàng lot t phía khách hàng và phá sn là con đng h qu tt yu.
 Tác đng ca n xu đn khách hàng
N xu ngày càng tng cao buc các NHTM phi thn trng hn trc quyt đnh

cho vay dn đn nhiu t chc, cá nhân có nhu cu vay vn khó có th tip cn đc
vi các ngun vn t phía ngân hàng. Tình trng thiu vn làm cho vic kinh doanh