B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
LAI DNG NAM
YU T THANH KHON VÀ CÁC MÔ HÌNH O
LNG T SUT SINH LI CA C PHIU
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. MAI THANH LOAN
TP. H CHÍ MINH – NM 2014
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các t vit tt
Danh mc các bng
TÓM TT 1
CHNG 1 ậ TNG QUAN V TÀI NGHIÊN CU 2
1.1. t vn đ nghiên cu 2
1.2. Mc tiêu và câu hi nghiên cu 3
1.2.1. Mc tiêu nghiên cu 3
1.2.2. Câu hi nghiên cu 3
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 3
1.3.1. i tng nghiên cu 3
1.3.2. Phm vi nghiên cu 4
1.4. Phng pháp nghiên cu 4
1.5. Kt cu bài nghiên cu 6
CHNG 2 ậ MÔ HÌNH NGHIÊN CU NN TNG VÀ CÁC
NGHIÊN CU THC NGHIM TRC ÂY 7
2.1. Mô hình nghiên cu nn tng 7
2.1.1. Mô hình CAPM 7
2.1.2. Mô hình ba nhân t ca Fama và French 9
2.2. Các nghiên cu thc nghim trc đây 11
CHNG 3 ậ D LIU, MÔ HÌNH VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN
CU 20
3.1. D liu nghiên cu 20
3.2. Mô hình nghiên cu 23
3.2.1. Mô hình và gi thit nghiên cu 23
3.2.2. Xây dng danh mc c phiu 25
3.2.2.1. Phân loi c phiu 25
3.2.2.2. Xây dng danh mc c phiu 27
3.2.3. Mô t các bin 29
3.3. Phng pháp nghiên cu 31
CHNG 4 ậ KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 37
4.1. Thng kê mô t các bin 37
4.1.1. Thng kê mô t bin ph thuc (R
i
– R
f
) 37
4.1.2. Thng kê mô t các bin đc lp 40
4.2. Kim đnh tính dng ca chui d liu 41
4.3. Ma trn h s tng quan và kim đnh hin tng đa cng tuyn 43
4.3.1. Ma trn h s tng quan 43
4.3.2. Kim đnh hin tng đa cng tuyn gia các bin gii thích 44
4.4. Kt qu hi quy các mô hình nghiên cu 45
4.4.1. Kt qu hi quy mô hình ba nhân t ca Fama và French (Mô hình ME
– BM) 45
4.4.2. Kt qu hi quy mô hình ME – TURN 47
4.4.3. Kt qu hi quy mô hình BM – TURN 49
4.5. Kim đnh các vi phm gi thit OLS và khc phc 51
4.5.1. Kim đnh hin tng t tng quan ca nhiu 51
4.5.2. Kim đnh hin tng phng sai thay đi 53
4.6. So sánh các mô hình đo lng t sut sinh li ca c phiu 55
4.7. Tho lun kt qu nghiên cu 57
CHNG 5 ậ KT LUN 59
5.1. Kt lun v đ tài nghiên cu 59
5.2. Hn ch ca đ tài và gi m các hng nghiên cu tip theo 60
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
1
TÓM TT
Lun vn nghiên cu nh hng ca yu t thanh khon đi vi t sut sinh
li ca c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai đon t tháng 01
nm 2009 đn tháng 06 nm 2014. ng thi, thông qua vic xem xét nhiu mô
hình nghiên cu khác nhau, tác gi cng mun so sánh và tìm kim mô hình ti u
đo lng t sut sinh li ca c phiu đ góp phn h tr các nhà đu t trong vic
đnh giá tài sn trên th trng. Mu nghiên cu bao gm 126 mã c phiu ca các
công ty phi tài chính đc niêm yt trên sàn giao dch chng khoán thành ph H
Chí Minh (HoSE). Mô hình nn tng đc tác gi vn dng đ thc hin nghiên cu
là mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992), kt hp vi hai mô hình nghiên
cu khác đc bin đi t mô hình Fama-French bng cách thay th nhân t thanh
khon ln lt cho hai nhân t quy mô và giá tr ca c phiu.
Kt qu nghiên cu cho thy c bn nhân t đc nghiên cu bao gm th
trng, quy mô, giá tr và tính thanh khon đu có nh hng đáng k đi vi t
sut sinh li c phiu, trong đó nhân t th trng có mc đ gii thích t sut sinh
li mnh m nht. Riêng v nhân t thanh khon, tác gi nhn đnh đây là nhân t
mà các nhà đu t cn phi quan tâm khi tin hành đnh giá tài sn vì nó cho thy có
mi tng quan âm mnh đi vi t sut sinh li c phiu.
Ngoài ra, qua bài nghiên cu, tác gi cha thc s tìm thy đc mô hình
nào ti u hn hn trong s các mô hình nghiên cu đ đo lng t sut sinh li c
phiu trên th trng chng khoán Vit Nam.
2
CHNG 1 ậ TNG QUAN V TÀI NGHIÊN CU
1.1. t vn đ nghiên cu
Có th nói, t sut sinh li là mt trong nhng yu t quan trng nht nh
hng đn quyt đnh ca các nhà đu t trên th trng tài chính nói chung và th
trng chng khoán nói riêng. Vì th, vic xác đnh các nhân t nh hng đn t
sut sinh li ca tài sn thng đc rt nhiu nhà đu t quan tâm và ngày càng tr
thành yêu cu tiên quyt đi vi các nhà đu t khi tham gia vào th trng.
Xut phát t thc t trên, t lâu trên th gii đã có nhiu mô hình nghiên cu
v vic đnh giá tài sn thông qua các nhân t nh hng đn TSSL nh mô hình
đnh giá tài sn vn (Capital Asset Pricing Model – CAPM) ca Sharpe (1964), mô
hình ba nhân t ca Fama và French (1992),… Bên cnh đó là hàng lot các nghiên
cu thc nghim đc thc hin trên nhiu th trng chng khoán khác nhau và
cho nhng ý ngha ht sc thit thc, đc bit đi vi th trng các quc gia mi
ni. Ngoài nhng nhân t truyn thng đc xem xét nh hng đn t sut sinh li
nh nhân t th trng, quy mô và t l giá tr s sách trên giá tr th trng, nhiu
mô hình nghiên cu đã có s b sung thêm nhân t thanh khon và xem nó nh mt
nhân t quan trng góp phn gii thích đáng k s bin đng ca t sut sinh li tài
sn. Kt qu thu đc t nhng nghiên cu này cho thy thanh khon thc s là
mt yu t mà các nhà đu t cn xem xét đn khi đnh giá tài sn đu t.
Ti Vit Nam, nhiu bài nghiên cu v vai trò tác đng ca nhân t thanh
khon đi vi t sut sinh li tài sn cng đã đc thc hin trên th trng chng
khoán trong thi gian qua. Tuy nhiên, mt đim chung là đa s nghiên cu đu da
trên các mô hình nn tng CAPM và mô hình ba nhân t Fama-French sau đó b
sung thêm nhân t thanh khon, ch cha thc s xem thanh khon là mt nhân t
chính có th thay th cho các nhân t truyn thng khác nh nhân t quy mô và t
l giá tr s sách trên giá tr th trng ca chng khoán.
3
Vì vy, tác gi chn đ tài ắYu t thanh khon vƠ các mô hình đo lng
t sut sinh li ca c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam” vi mc
tiêu thông qua nhiu mô hình nghiên cu khác nhau đ xem xét mt cách đa dng
vai trò ca yu t thanh khon trong vic đnh giá tài sn, đng thi tìm kim mô
hình đo lng t sut sinh li c phiu thích hp nht trong s các mô hình nghiên
cu trên th trng chng khoán Vit Nam.
1.2. Mc tiêu và câu hi nghiên cu
1.2.1. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn nhm vào hai mc tiêu nghiên cu sau:
Th nht, xem xét s nh hng ca nhân t thanh khon đi vi t sut
sinh li ca c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam thông qua các mô hình
nghiên cu khác nhau.
Th hai, tìm kim mô hình thích hp nht trong s các mô hình nghiên cu
đ xut đ đo lng t sut sinh li c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam.
1.2.2. Câu hi nghiên cu
Xut phát t các mc tiêu trên, bài nghiên cu đc thc hin nhm tr li
cho hai câu hi sau:
Mt là, yu t thanh khon có nh hng đn t sut sinh li ca c phiu
trên th trng chng khoán Vit Nam không?
Hai là, trong s các mô hình nghiên cu đc xem xét thì mô hình nào có
kh nng gii thích tt nht t sut sinh li ca c phiu?
1.3. i tng và phm vi nghiên cu
1.3.1. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là mi quan h gia t sut sinh li ca c
phiu vi nhân t thanh khon, cùng mt s nhân t khác nh th trng, quy mô và
giá tr ca c phiu. Ngoài ra, đ tài còn thc hin nghiên cu các mô hình thích
4
hp trong vic đo lng t sut sinh li c phiu trên th trng chng khoán Vit
Nam.
Trong bài nghiên cu, yu t t sut sinh li ca c phiu đc xem xét
thông qua t sut sinh li ca danh mc bao gm nhiu c phiu. Các tiêu chí v
quy mô, giá tr và tính thanh khon đc dùng làm cn c đ phân chia c phiu
thành các danh mc khác nhau.
1.3.2. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca đ tài bao gm 126 c phiu niêm yt ca các công
ty phi tài chính trên sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh (HoSE)
trong giai đon t tháng 01 nm 2009 đn tháng 06 nm 2014. S d tác gi chn
các c phiu niêm yt trên sàn HoSE đ đi din kho sát cho th trng chng
khoán Vit Nam, là bi vì sàn HoSE có thi gian thành lp và hot đng dài hn so
vi sàn giao dch chng khoán Hà Ni (HNX), đng thi s lng chng khoán
niêm yt cng nh quy mô (giá tr vn hoá th trng, khi lng giao dch,…) ca
các chng khoán đu ln hn.
Có 3 tiêu chí đ la chn c phiu ca các công ty tham gia kho sát, đó là:
Th nht, các công ty phi có cùng nm tài chính.
Th hai, các công ty phi là công ty phi tài chính.
Th ba, các công ty không có c phiu b ngng giao dch quá 3 tháng.
Ngun d liu nghiên cu đc thu thp t báo cáo tài chính đã kim toán
ca các công ty và thông tin đng ti trên các phng tin thông tin đi chúng.
1.4. Phng pháp nghiên cu
Da trên mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992), tác gi s dng
bin nhân t thanh khon ln lt thay th cho hai bin nhân t quy mô và giá tr đ
hình thành nên hai mô hình nghiên cu mi. S d tác gi không b sung bin thanh
khon vào mô hình ba nhân t Fama-French đ xem xét đng thi tác đng ca các
5
bin gii thích đi vi t sut sinh li ca c phiu, là vì mt s nghiên cu trc
đây cho thy có s tng quan cao gia các bin gii thích khi đa vào cùng mt
mô hình nghiên cu, đc bit gia hai bin quy mô và giá tr. Mc dù hin tng đa
cng tuyn gia các bin đc kim đnh là không xy ra nghiêm trng nhng s
tng quan cao cng ít nhiu nh hng đn vai trò tác đng riêng ca mi bin đc
lp đi vi bin ph thuc. Vì vy, tác gi quyt đnh thay th bin thanh khon cho
tng bin quy mô và giá tr đ va hn ch đc s tng quan này, va xem xét
đc tác đng ca nhân t thanh khon đi vi t sut sinh li ca c phiu nhiu
mô hình nghiên cu khác nhau.
Sau khi xác đnh mô hình nghiên cu, các c phiu tham gia kho sát s
đc phân loi theo danh mc da trên ba cp tiêu chí: quy mô (ME) – giá tr (BM),
quy mô (ME) – tính thanh khon (TURN) và giá tr (BM) – tính thanh khon
(TURN). D liu v t sut sinh li ca các c phiu trong mi danh mc s đc
s dng đ xác đnh t sut sinh li chung ca danh mc, t đó làm cn c đ tính
toán d liu cho bin ph thuc và các bin gii thích trong mi mô hình tng ng
vi cp tiêu chí mà danh mc c phiu đó đc phân loi. D liu ca các bin
nghiên cu sau khi đc tính toán là d liu chui thi gian theo tháng cho giai
đon t tháng 01 nm 2009 đn tháng 06 nm 2014.
Vi d liu có đc, tác gi s dng phn mm Eviews 6.0 đ thc hin
chy hi quy theo phng pháp hi quy bình phng bé nht thông thng
(Ordinary Least Squares – OLS) cho tng loi danh mc ca mi mô hình nghiên
cu. Sau đó, tác gi thc hin phân tích s liu thng kê mô t và kt qu hi quy
ca các bin, đng thi s dng các phng pháp thích hp đ kim đnh vn đ vi
phm gi thit OLS và thc hin khc phc (nu có).
Cui cùng, trên c s tng hp các kt qu thu đc, tác gi tr li cho hai
câu hi nghiên cu đt ra ban đu thông qua vic đánh giá vai trò tác đng ca nhân
t thanh khon, đng thi so sánh và la chn mô hình ti u đ đo lng t sut
sinh li ca c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam.
6
1.5. Kt cu bài nghiên cu
Ngoài phn tóm tt, danh mc các ký hiu, t vit tt, danh mc các bng, tài
liu tham kho và ph lc, bài nghiên cu bao gm 5 chng nh sau:
Chng 1 ậ Tng quan v đ tài nghiên cu. Trong chng này, tác gi
gii thiu mt cách khái quát v lý do, mc tiêu, đi tng, phm vi và phng
pháp nghiên cu ca lun vn.
Chng 2 ậ Mô hình nghiên cu nn tng và các nghiên cu thc
nghim trc đơy. chng này, tác gi trình bày tóm tt hai mô hình nghiên cu
nn tng CAPM và mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992), đng thi tng
hp mt s kt qu nghiên cu thc nghim trong và ngoài nc trc đây có liên
quan đn đ tài.
Chng 3 ậ D liu, mô hình vƠ phng pháp nghiên cu. Trong chng
này, tác gi mô t d liu cn thu thp và ngun gc ca các d liu, đng thi xác
đnh các mô hình nghiên cu và cách tính toán các bin trong mô hình. Ngoài ra, tác
gi còn trình bày c th phng pháp thc hin bài nghiên cu.
Chng 4 ậ Kt qu nghiên cu và tho lun. Trong phn này, tác gi
thc hin phân tích, đánh giá kt qu c lng thu đc sau khi chy các mô hình
hi quy. Sau đó, mt s kim đnh vi phm gi thit OLS s đc tin hành nhm
kim tra đ tin cy ca các c lng. Cui cùng, trên c s tng hp tt c các kt
qu có đc, tác gi thc hin so sánh và đánh giá mc đ ti u gia các mô hình
nghiên cu vi nhau trong vic đo lng t sut sinh li ca c phiu trên th
trng chng khoán Vit Nam, đng thi tho lun các kt qu nghiên cu.
Chng 5 ậ Kt lun. chng cui cùng này, tác gi thc hin tng kt
và đa ra các hn ch ca đ tài cng nh gi m nhng hng nghiên cu tip
theo.
7
CHNG 2 ậ MÔ HÌNH NGHIÊN CU NN TNG VÀ CÁC
NGHIÊN CU THC NGHIM TRC ÂY
2.1. Mô hình nghiên cu nn tng
2.1.1. Mô hình CAPM
Mô hình đnh giá tài sn vn (Capital Asset Pricing Model – CAPM) là mô
hình mô t mi tng quan gia ri ro và t sut sinh li k vng ca tài sn, đc
ba nhà kinh t hc Sharpe William, John Lintner và Jack Treynor đa ra t nhng
nm 1960. Mô hình này gii thích s nhy cm ca li nhun tài sn đi vi các ri
ro h thng (ri ro không th b trit tiêu bng cách đa dng hoá) và cho rng li
nhun k vng ca mt chng khoán bng li nhun phi ri ro (risk-free) cng vi
mt khon bù đp ri ro (phn b ri ro). Trong mô hình này, ri ro phi h thng
(hay ri ro có th b trit tiêu bng cách đa dng hoá) không đc xem xét vì nhà
đu t có th xây dng mt danh mc đu t bao gm đa dng các loi chng khoán
khác nhau đ loi b loi ri ro này.
Mô hình CAPM đc biu din di dng công thc nh sau:
R
i
= R
f
+
i
x (R
m
– R
f
)
Trong đó,
R
i
: t sut sinh li k vng ca danh mc chng khoán i
R
f
: t sut sinh li phi ri ro
R
m
: t sut sinh li ca danh mc th trng
R
m
– R
f
: t sut sinh li th trng vt tri
i
: h s bêta ca chng khoán i
K t khi ra đi cho đn nay, mô hình CAPM đã đc ng dng rng rãi
trong vic đnh giá tài sn cng nh làm nn tng cho nhiu mô hình nghiên cu
khác nhau. Mô hình này da trên mt s gi đnh sau:
8
- Th trng vn hiu qu và hoàn ho. Hay nói khác đi, các nhà đu t trên
th trng vn đu đc tip cn thông tin đy đ nh nhau, không có hn ch v
đu t, chi phí giao dch hu nh không đáng k, không có nhà đu t nào đ ln đ
kim soát giá c chng khoán,…
- Các nhà đu t có k vng đng nht v li nhun và ri ro ca c hi đu
t, đng thi s hu các danh mc đu t đã đc đa dng hoá.
Theo mô hình CAPM, t sut sinh li k vng (hay li nhun k vng) ca
mt c phiu có mi quan h đng bin vi ri ro ca c phiu đó, ngha là c phiu
có đ ri ro cao thì li nhun ca nó cng s đc k vng cao đ bù đp li ri ro.
Ri ro ca c phiu đc đo lng bng h s , c phiu nào có h s càng ln
thì s có ri ro càng cao và li nhun k vng cng cao tng ng.
Qua công thc ca mô hình CAPM, ta có th thy khi nhà đu t tin hành
đu t vào bt k tài sn nào cng s nhn đc hai phn li nhun. Phn th nht
là R
f
hay t sut sinh li phi ri ro, là phn li nhun mà nhà đu t đng nhiên
đc hng do tính cht giá tr tin t theo thi gian ca bt k khon đu t nào.
Phn còn li là [
i
x (R
m
– R
f
)], th hin khon bù đp (phn bù) cho các nhà đu t
do đã chp nhn ri ro ca danh mc đu t đó. Phn bù ri ro này giúp so sánh thu
nhp k vng t danh mc đu t vi thu nhp k vng ca danh mc th trng.
Nu danh mc đu t có h s xp x bng 1 thì TSSL ca danh mc đó (R
i
) s
gn bng vi TSSL ca danh mc th trng (R
m
), hay nói cách khác danh mc đu
t theo th trng có h s tng đng vi 1. Còn nu danh mc đu t ch bao
gm các chng khoán phi ri ro thì R
i
ca nó s tng đng vi TSSL phi ri ro
(R
f
), bi vì lúc đó h s ca nó s bng 0.
Mô hình CAPM là mt trong nhng mô hình đnh giá tài sn đn gin và
đc ng dng rng rãi nht trong hn 50 nm qua. Tuy nhiên, mô hình này cng
không th tránh khi nhng hn ch nht đnh. Xut phát t vic đn gin hoá bng
cách đa ra nhng gi đnh khó xy ra trong thc t nên vic d báo TSSL k vng
ca tài sn trong nhiu trng hp không chính xác. Nhiu nghiên cu thc nghim
9
đã cho thy TSSL k vng ca c phiu không ch ph thuc vào h s ca nó mà
còn chu tác đng bi các yu t khác nh quy mô công ty, t s P/E (t s giá/thu
nhp), t s M/B (t s giá tr th trng trên giá tr s sách),… Vi yu t quy mô
công ty, ngi ta thy rng nhng c phiu có giá tr vn hoá th trng nh thng
đem li t sut sinh li cao hn và ngc li. Tng t nh vy, đi vi nh hng
ca yu t t s P/E và M/B, nhiu nghiên cu cho thy c phiu ca nhng công ty
có t s P/E và M/B thp thng đem li li nhun cao hn c phiu ca nhng
công ty có t s P/E và M/B cao. Ngoài ra, mt s nhà nghiên cu ng h mô hình
đa nhân t cho rng mc dù mô hình CAPM có nhiu hu dng nhng nu nó đc
b sung thêm các nhân t khác na thì s có nhiu ý ngha hn và có th gii thích
tt hn TSSL ca tài sn. Hai trong s các nhà nghiên cu đó là Fama và French.
2.1.2. Mô hình ba nhân t ca Fama và French
Trên c s nhng hn ch ca mô hình mt nhân t CAPM, hai nhà nghiên
cu Fama và French (1992) đã đa ra mô hình ba nhân t, trong đó b sung thêm
hai nhân t quy mô và giá tr ca c phiu. Qua quan sát thc nghim, hai ông nhn
thy rng nhng c phiu có giá tr vn hoá th trng nh và có t l giá tr s sách
trên giá tr th trng (t l BE/ME) cao thng có xu hng bin đng tt hn trên
th trng. Giá tr vn hoá th trng đi din cho nhân t quy mô, còn t l BE/ME
đi din cho nhân t giá tr.
Mô hình ba nhân t ca Fama và French đc biu din nh sau:
R
i
– R
f
=
i
+
i
x (R
m
– R
f
) + s
i
x SMB + h
i
x HML
Trong đó,
R
i
: t sut sinh li ca danh mc c phiu i
R
f
: t sut sinh li phi ri ro
R
m
: t sut sinh li ca danh mc th trng
i
: h s chn
i
, s
i
, h
i
: h s phn ánh đ nhy ca các nhân t
10
R
m
– R
f
: t sut sinh li th trng vt tri
SMB (Small minus Big): chênh lch gia TSSL bình quân ca danh mc quy
mô nh vi TSSL bình quân ca danh mc quy mô ln
HML (High minus Low): chênh lch gia TSSL bình quân ca danh mc có
t l BE/ME cao vi TSSL bình quân ca danh mc có t l BE/ME thp
Theo Fama và French, t sut sinh li vt tri ca danh mc (R
i
– R
f
) là s
đóng góp ca phn bù th trng [i x (R
m
– R
f
)], phn bù quy mô (s
i
x SMB) và
phn bù giá tr (h
i
x HML).
Phn bù quy mô (s
i
x SMB) đo lng phn li nhun tng thêm cho nhà đu
t do đã đu t vào nhng c phiu có giá tr vn hoá th trng nh nên có đ ri
ro cao hn. Hay nói khác đi, đây là phn li nhun do quy mô ca công ty mang li.
Ch tiêu SMB đc tính bng TSSL bình quân ca các danh mc c phiu có quy
mô nh tr cho TSSL bình quân ca các danh mc c phiu có quy mô ln. H s s
i
gn bng 1 ng vi danh mc c phiu có giá tr vn hoá nh, s
i
gn bng 0 ng vi
danh mc c phiu có giá tr vn hoá ln.
Phn bù giá tr (h
i
x HML) là phn li nhun tng thêm đ bù đp cho nhà
đu t khi đu t vào c phiu ca các công ty có t l BE/ME cao (hay còn gi là
c phiu “giá tr”), thng là c phiu ca nhng công ty đang trong giai đon gp
nhiu khó khn nên có mc đ ri ro đu t cao hn. Nh vy, phn bù giá tr chính
là phn TSSL tng thêm do giá tr ca c phiu mang li. Ch tiêu HML đc tính
bng TSSL bình quân ca các danh mc có t l BE/ME cao tr cho TSSL bình
quân ca các danh mc có t l BE/ME thp. Danh mc nào có t l BE/ME cao s
có h s h
i
gn bng 1.
Trong thi gian qua, nhiu nghiên cu thc nghim cho thy khi tin hành
trên cùng mt mu kho sát thì mô hình ba nhân t Fama-French có th gii thích
đáng k t sut sinh li ca c phiu hn so vi mô hình CAPM. Du ca các h s
hi quy s
i
và h
i
trong đa s nghiên cu đã ch ra rng các c phiu có quy mô nh và
c phiu giá tr thng có t sut sinh li k vng cao hn. Nguyên nhân do các c
11
phiu này có đ ri ro cao hn nên các nhà đu t thng đòi hi mt mc sinh li
cao hn tng ng. iu này cng phù hp vi lý thuyt đánh đi gia ri ro và li
nhun: tài sn có ri ro càng cao thì phi đc bù đp bng li nhun càng cao.
Vì vy, trong sut hn 20 nm qua, cùng vi mô hình CAPM, mô hình ba
nhân t ca Fama và French (1992) là mt trong nhng mô hình đnh giá tài sn
đc ng dng rng rãi nht trong nghiên cu lý thuyt cng nh thc nghim. Tuy
nhiên, cng nh nhiu mô hình khác, mô hình này không tránh khi nhng hn ch,
đin hình nh vic chn bin quan sát. Nhiu nghiên cu đã ch ra rng, ngoài các
nhân t ri ro th trng tng th, nhân t quy mô và nhân t giá tr thì t sut sinh
li ca c phiu còn b tác đng bi các yu t ri ro liên quan đn tính thanh khon
hay t s giá trên thu nhp (P/E),… iu này gi m thêm nhiu hng nghiên cu
b sung da trên nn tng ca mô hình nghiên cu này.
2.2. Các nghiên cu thc nghim trc đơy
Chan và Faff (2002) nghiên cu thc nghim vai trò ca yu t thanh
khon trong vic đnh giá tài sn trên th trng chng khoán Australia cho giai
đon 10 nm t nm 1990 đn nm 1999. Mô hình nghiên cu da trên nn tng mô
hình ba nhân t ca Fama và French (1992), sau đó b sung thêm nhân t thanh
khon. Tác gi s dng đng thi ba phng pháp hi quy là phng pháp hi quy
bình phng bé nht thông thng (OLS), phng pháp hi quy tng quát theo
moment (General Method of Moments – GMM) và phng pháp hi quy bình
phng bé nht có trng s (Weighted Least Squares – WLS).
Kt qu nghiên cu cho thy dù thc hin hi quy bng phng pháp nào thì
nhân t thanh khon luôn th hin mi tng quan âm mnh m vi TSSL ca c
phiu, đin hình là các h s hi quy ca nhân t này đu có ý ngha thng kê rt
cao. Bên cnh đó, nhân t giá tr cng có nh hng đáng k đn TSSL, còn hai
nhân t quy mô và th trng thì gn nh không nh hng.
12
làm rõ thêm vai trò tác đng ca các nhân t, các tác gi còn tin hành
chia thi gian nghiên cu thành hai giai đon nh, mi giai đon 5 nm và thc hin
hi quy trên tng giai đon. Kt qu hi quy mt ln na cho thy bên cnh nhân t
giá tr thì nhân t thanh khon vn gii thích mnh m TSSL ca c phiu trong mi
giai đon 5 nm.
Do đó, các tác gi tin tng rng thanh khon là mt trong nhng yu t
quan trng không th thiu trong vic đnh giá c phiu.
Bali và Cakici (2004) thc hin nghiên cu các nhân t nh hng đn t
sut sinh li k vng ca c phiu nh nhân t th trng, quy mô, t l giá tr s
sách trên giá tr th trng, thanh khon và mt s nhân t khác. Bài nghiên cu s
dng d liu c phiu ca các công ty phi tài chính đc niêm yt trên các sàn giao
dch chng khoán ca M nh NYSE (New York Stock Exchange), Amex
(America Stock Exchange) và Nasdaq (National Association of Securities Dealers
Automated Quotation System) trong giai đon t tháng 01 nm 1958 đn tháng 12
nm 2001. Da trên nn tng mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992), tác
gi ln lt b sung thêm các nhân t khác nh thanh khon và giá tr tn tht ti đa
(Value at Risk – VaR) đ hình thành nên các mô hình nghiên cu mi. Sau đó, mi
mô hình đc thc hin hi quy trên c s d liu ca 25 danh mc đc phân loi
theo hai tiêu chí quy mô và giá tr s sách trên giá tr th trng.
Qua kt qu nghiên cu, tác gi cng đã tìm đc các bng chng rõ ràng
trên th trng chng khoán M cho thy nhân t thanh khon góp phn gii thích
đáng k TSSL k vng ca c phiu.
Ruzita và Abu (2006) đã nghiên cu so sánh và tìm kim mô hình thích
hp trong vic d báo li nhun ca danh mc c phiu trên th trng chng khoán
Malaysia t tháng 01 nm 1987 đn tháng 12 nm 2004. Mc dù cng da trên mô
hình ba nhân t ca Fama và French (1992) nhng khác vi đa s các nghiên cu
trc đó (thông thng là b sung nhân t thanh khon vào mô hình ba nhân t
Fama-French đ hình thành mô hình bn nhân t nh nghiên cu ca Chan và Faff
13
(2002), Bali và Cakici (2004)), các mô hình nghiên cu mà hai tác gi này vn
dng đc hình thành bng cách ln lt thay th nhân t thanh khon cho hai
nhân t quy mô và giá tr đ xây dng nên hai mô hình nghiên cu mi.
có d liu thc hin hi quy, tác gi cu trúc các c phiu trong mu
nghiên cu thành các loi danh mc theo tng cp tiêu chí quy mô (ME) – giá tr
(BM), quy mô (ME) – thanh khon (TURN) và giá tr (BM) – thanh khon (TURN),
t đó hình thành nên 27 loi danh mc khác nhau. Tip theo, tác gi thc hin hi
quy ln lt tng mô hình nghiên cu cho tng loi danh mc trong sut thi gian
chn mu.
Kt qu nghiên cu cho thy bên cnh các nhân t truyn thng nh th
trng và giá tr thì nhân t thanh khon có tác đng đáng k đn TSSL ca danh
mc. Mi quan h gia thanh khon và TSSL là mi quan h ngc chiu. T đó,
tác gi cho rng các nhà đu t nên đòi hi mt phn bù li nhun tng thêm do ri
ro cho vic đu t vào danh mc c phiu ca các công ty đang gp nhiu khó khn
(có t l BE/ME cao) và có tính thanh khon kém, hn là chú trng vào ri ro do
quy mô ca c phiu mang li.
Cùng vi các nghiên cu trc đây, bài nghiên cu này đã tip tc khng
đnh vai trò quan trng ca yu t thanh khon trong vic đnh giá tài sn đu t.
ng thi, qua đó các tác gi còn tìm đc bng chng trên th trng chng khoán
Malaysia, mt trong nhng th trng sôi đng nht khu vc châu Á cho thy mô
hình bao gm các nhân t th trng, giá tr và thanh khon có kh nng gii thích
mnh nht TSSL ca danh mc c phiu so vi các mô hình nghiên cu còn li.
Lischewski và Voronkova (2012) xem xét các nhân t quy mô, giá tr và
thanh khon có phi là nhân t quyt đnh giá c phiu trên các th trng chng
khoán mi ni hay không. Bài nghiên cu đc thc hin trên th trng chng
khoán Ba Lan, mt th trng ln và phát trin nht ca khu vc Trung – ông Âu.
D liu nghiên cu bao gm tt c các c phiu ni đa đc niêm yt trên sàn giao
dch chng khoán Warsaw (WSE) t tháng 01 nm 1996 đn tháng 03 nm 2009.
14
Trong bài nghiên cu, tác gi s dng mô hình đnh giá tài sn vn CAPM và mô
hình ba nhân t Fama-French (1992), sau đó b sung thêm nhân t thanh khon vào
hai mô hình này đ đc mô hình hi quy CAPM m rng hai nhân t và mô hình
Fama-French m rng bn nhân t. Mt đim đáng chú ý ca bài nghiên cu này so
vi các nghiên cu khác trc đó là tác gi đã s dng nhiu phng pháp tính
toán khác nhau đ đo lng cho nhân t thanh khon nhm phn ánh đa dng các
khía cnh tác đng khác nhau ca nhân t này.
Qua kt qu nghiên cu, tác gi không tìm đc bng chng cho thy thanh
khon có tác đng đáng k đn TSSL ca c phiu trên th trng chng khoán Ba
Lan. Bi vì khi xem xét b sung nhân t thanh khon vào các mô hình nghiên cu
thì nhân t này chng nhng không th góp phn gii thích đy đ nhng bin đng
ca TSSL c phiu mà thm chí còn làm cho h s R
2
hiu chnh ca các mô hình b
gim đi ý ngha thng kê. Vì vy, tác gi nhn đnh ri ro do yu t thanh khon
mang li ít đc các nhà đu t đnh giá trên th trng chng khoán Ba Lan, dù
cho yu t này đc đo lng bng nhiu phng pháp khác nhau.
Hassan và các cng s (2012) thc hin nghiên cu vic đnh giá phn bù
ri ro thanh khon ca c phiu trong giai đon t nm 2004 đn nm 2008 trên th
trng chng khoán Tehran, mt trong nhng th trng ln khu vc Trung
ông. Tác gi s dng mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992) có b sung
thêm nhân t thanh khon (đo lng thông qua h s vòng quay giao dch c phiu)
đ thc hin chy hi quy cho các chui d liu ca 12 loi danh mc c phiu. Các
danh mc này đc hình thành bng cách phân loi 68 mã c phiu thu thp đc
theo các tiêu chí quy mô, t l BE/ME và tính thanh khon.
Kt qu nghiên cu cho thy nhân t thanh khon có nh hng yu đi vi
TSSL ca c phiu khi các h s hi quy ca nhân t này ch có ý ngha thng kê
đi vi mt vài loi danh mc. Vì vy, tác gi đã đa ra nhn đnh rng yu t thanh
khon ch đóng vai trò th yu trên th trng chng khoán Tehran nên ít đc các
nhà đu t chú trng đnh giá.
15
Tip theo nghiên cu ca Hassan và cng s (2012), mt nghiên cu khác
ca Ahmad và các cng s (2013) cng đc thc hin trên th trng chng
khoán Tehran và đc đng ti trên tp chí trc tuyn Khoa hc t nhiên và xã hi
châu Âu (European Online Journal of Natural and Social Sciences). Nghiên cu này
thc hin cho giai đon t nm 2007 đn nm 2011 đi vi c phiu ca 100 công
ty niêm yt trên sàn giao dch chng khoán Tehran. Kt qu nghiên cu cho thy có
mi quan h dng đáng k gia nhân t thanh khon vi t sut sinh li ca c
phiu. Kt qu này hoàn toàn trái ngc vi kt qu nghiên cu ca Hassan và cng
s (2012) khi cho thy yu t thanh khon ít đc đnh giá trên th trng.
Vinh và Jonathan (2011) thì nghiên cu mi quan h gia thanh khon
và li nhun c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai đon khng
hong tài chính toàn cu 2007 – 2010. D liu nghiên cu bao gm c phiu ca
các công ty đc niêm yt trên sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
(HoSE) cùng vi d liu th trng đc thu thp trong giai đon t tháng 01 nm
2007 đn tháng 06 nm 2010. Mô hình nghiên cu đc các tác gi s dng vn là
mô hình ba nhân t ca Fama và French (1992), sau đó b sung thêm nhân t thanh
khon. Trong đó, tác gi đo lng nhân t thanh khon thông qua ch tiêu h s
vòng quay giao dch ca c phiu. H s này đc xác đnh bng cách ly tng khi
lng c phiu giao dch trong nm chia cho s lng c phiu đang lu hành.
Trái ngc vi hu ht các nghiên cu trc đó v mi quan h gia thanh
khon và li nhun c phiu trên các th trng chng khoán phát trin, kt qu hi
quy trong bài nghiên cu này li cho thy thanh khon có mi tng quan dng
đáng k đi vi TSSL ca c phiu trong sut giai đon khng hong tài chính 2007
– 2010. Theo đó, c phiu nào có tính thanh khon càng cao thì có t sut sinh li
k vng càng ln. Các tác gi cho rng trong giai đon khng hong tài chính, yu
t thanh khon đóng vai trò quan trng giúp các nhà đu t ci thin li nhun đt
đc t c phiu.
16
Cng thc hin trên th trng chng khoán Vit Nam, tác gi Trn Th
Trang (2013) đã nghiên cu nh hng ca yu t thanh khon đi vi t sut sinh
li ca các c phiu trên c hai sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
(HoSE) và sàn giao dch chng khoán Hà Ni (HNX) trong giai đon t tháng 10
nm 2007 đn tháng 06 nm 2013. Khác vi nghiên cu ca Vinh và Jonathan
(2011) là ch nghiên cu cho giai đon khng hong tài chính bùng n trên phm vi
toàn cu 2007 – 2010, bài nghiên cu này đã bao gm c giai đon khng hong
2007 – 2010 và hu khng hong 2010 – 2013 đ xem xét mt cách toàn din s
nh hng ca nhân t thanh khon đi vi t sut sinh li c phiu trên th trng
chng khoán Vit Nam trong các giai đon khác nhau. D liu mu nghiên cu bao
gm 156 c phiu ca các công ty phi tài chính đc niêm yt trên c hai sàn HoSE
và HNX. Tác gi s dng mô hình 3-moment CAPM, mô hình ba nhân t ca Fama
và French (1992) và mô hình ba nhân t Fama-French m rng b sung thêm nhân
t thanh khon và nhân t quán tính (momentum) đ làm mô hình cho bài nghiên
cu. i vi bin thanh khon, tác gi s dng nhiu phng pháp đo lng khác
nhau đ kim tra mc đ bn vng ca kt qu nghiên cu.
Kt qu cho thy t sut sinh li ca các c phiu trên th trng chng
khoán Vit Nam chu nh hng bi bn nhân t th trng, quy mô, giá tr s sách
trên giá tr th trng và thanh khon, còn nhân t quán tính (momentum) thì không
tác đng. Trong đó, nhân t thanh khon có mi tng quan âm vi TSSL ca c
phiu. Kt qu này hoàn toàn trái ngc vi nghiên cu ca Vinh và Jonathan
(2011) khi li cho thy mi tng quan dng gia hai nhân t. Nguyên nhân do
nghiên cu ca Vinh và Jonathan (2011) ch đc thc hin trong giai đon khng
hong tài chính 2007 – 2010 nên cha phn ánh đc toàn din s nh hng ca
nhân t thanh khon đi vi TSSL ca c phiu.
Qua kt qu nghiên cu, tác gi đã rút ra kt lun: thanh khon là mt nhân
t quan trng góp phn gii thích đáng k nhng bin đng ca t sut sinh li c
phiu trên th trng chng khoán Vit Nam bên cnh các nhân t th trng, quy
mô và giá tr.
17
Bng 2.1. Tóm tt các nghiên cu thc nghim trc đơy
Bài nghiên
cu
Phm vi nghiên
cu
Mô hình nghiên cu
Ni dung, các kt qu đt đc
và hn ch
Chan và Faff
(2002)
Th trng chng
khoán Australia
trong giai đon
1990 – 1999.
Mô hình Fama-French
b sung hai nhân t
thanh khon và quán
tính.
- Thc hin hi quy thông qua
nhiu phng pháp khác nhau
nh OLS, GMM và WLS.
- Thanh khon luôn có tng
quan âm mnh đi vi TSSL
c phiu trong các giai đon
nghiên cu khác nhau.
Bali và
Cakici (2004)
Th trng chng
khoán M
(NYSE, Amex,
Nasdaq) trong
giai đon 1958 –
2001.
Mô hình Fama-French
b sung các nhân t
khác nh thanh khon
và VaR.
Nhân t thanh khon góp phn
gii thích đáng k TSSL k
vng ca c phiu.
Ruzita và
Abu (2006)
Th trng chng
khoán Malaysia
trong giai đon
1987 – 2004
S dng 3 mô hình
gm Fama-French và
hai mô hình khác
đc bin đi t mô
hình Fama-French
bng cách thay th
bin IMV ln lt cho
hai bin SMB và
HML.
- Thanh khon có mi quan h
ngc chiu vi TSSL c
phiu và có vai trò quan trng
trong vic đnh giá tài sn.
- Mô hình bao gm các nhân t
th trng, giá tr và thanh
khon có kh nng gii thích
mnh nht TSSL ca c phiu.
Lischewski và
Voronkova
(2012)
Th trng chng
khoán Ba Lan
trong giai đon
1996 – 2009
Mô hình CAPM và
Fama-French b sung
nhân t thanh khon
- S dng nhiu phng pháp đo
lng thanh khon khác nhau.
- Thanh khon có tác đng
không đáng k đi vi TSSL
c phiu nên ít đc đnh giá
trên th trng.
18
Hassan và
các cng s
(2012)
Th trng chng
khoán Tehran
trong giai đon
2004 – 2008.
Mô hình Fama-French
b sung nhân t thanh
khon.
Thanh khon có nh hng yu
đn TSSL c phiu khi h s hi
quy ch có ý ngha thng kê
mt vài loi danh mc.
Ahmad và
các cng s
(2013)
Th trng chng
khoán Tehran
trong giai đon
2007 – 2011.
Mô hình Fama-French
b sung nhân t thanh
khon.
Tip theo nghiên cu ca Hassan
và các cng s (2012) nhng bài
nghiên cu này cho kt qu hoàn
toàn trái ngc khi tìm thy mi
tng quan dng đáng k
gia nhân t thanh khon và
TSSL c phiu.
Vinh và
Jonathan
(2011)
Th trng chng
khoán Vit Nam
trong giai đon
2007 – 2010.
Mô hình Fama-French
b sung nhân t thanh
khon.
Thanh khon có mi tng
quan dng đáng k vi TSSL
c phiu.
Trái ngc vi đa s các kt
qu nghiên cu trc đó.
Trn Th
Trang (2013)
Th trng chng
khoán Vit Nam
trong giai đon
2007 – 2013.
Mô hình 3-moment
CAPM, mô hình
Fama-French và mô
hình Fama-French m
rng b sung nhân t
thanh khon.
- o lng yu t thanh khon
bng nhiu phng pháp khác
nhau.
- Thanh khon có tng quan
âm vi TSSL c phiu, trái
ngc vi kt qu nghiên cu
ca Vinh và Jonathan (2011)
nhng phù hp đa s các kt
qu nghiên cu trc đó.
(Ngun: Tác gi t tng hp)
Kt lun
Qua tng hp mt s kt qu nghiên cu thc nghim trong và ngoài nc
trong thi gian qua, tác gi nhn thy mc dù yu t thanh khon có vai trò tác đng
19
khác nhau đi vi TSSL ca c phiu trên các th trng chng khoán khác nhau
nhng nhìn chung nhân t này đu có nhng nh hng nht đnh trong vic đnh
giá tài sn ca các nhà đu t. ng thi, mt s bài nghiên cu cho thy mô hình
đnh giá phù hp hn là mô hình có bao gm nhân t thanh khon trong đó.
20
CHNG 3 ậ D LIU, MÔ HÌNH VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
3.1. D liu nghiên cu
D liu trong bài nghiên cu đc thu thp t c phiu ca các công ty phi
tài chính niêm yt trên sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh (HoSE)
trong giai đon t tháng 01 nm 2009 đn tháng 06 nm 2014. D liu nghiên cu
đc ly theo tháng, tng cng có 66 tháng.
Nguyên nhân tác gi ch chn mc thi gian nghiên cu bt đu t nm 2009
mà không chn sm hn na là do: giai đon lin trc đó – nm 2008 là nm bt
đu bùng n cuc khng hong tài chính toàn cu và có nh hng mnh đn th
trng chng khoán Vit Nam. ng thi, sau giai đon tng trng nóng mà đnh
đim là nm 2007 vi ch s VN-Index đt mc 1.170,67 đim, th trng chng
khoán Vit Nam bc vào thi k lao dc không phanh cho đn ht nm 2008.
Bc sang đu nm 2009, th trng mi dn đc hi phc và đi vào n đnh. Do
đó, vic ly mc nghiên cu t nm 2009 s giúp hn ch đc tác đng ca các s
kin trên, to điu kin phn ánh rõ nét vai trò nh hng ca các nhân t gii thích
trong mô hình đi vi t sut sinh li ca c phiu.
Qua quá trình phân loi các c phiu trên sàn HoSE đ tham gia kho sát, tác
gi la chn đc tng cng 126 mã c phiu tho mãn đng thi tt c các tiêu chí
đã đ ra trong phn phm vi nghiên cu. Sau đó, tác gi tin hành thu thp các d
liu có liên quan đn c phiu cng nh d liu v các công ty có c phiu tham gia
kho sát, cùng mt s d liu khác. Ngun d liu thu thp là t báo cáo tài chính
đã kim toán ca các công ty và thông tin đng ti trên các phng tin thông tin
đi chúng nh các trang đin t www.tpcp.mof.gov.vn, www.vietstock.vn,
D liu s dng trong bài nghiên cu mà tác gi cn thu thp nh sau:
- Giá c phiu: là giá đóng ca có điu chnh ca phiên giao dch cui cùng
trong tháng. Trng hp c phiu không có giao dch ti phiên cui cùng trong
tháng s ly giá đóng ca có điu chnh ca phiên giao dch lin trc đó. Tác gi
21
s dng giá đóng ca có điu chnh đ tính toán TSSL ca c phiu s giúp phn
ánh đc toàn b li nhun mà c phiu mang li cho nhà đu t, bao gm li
nhun thu đc t s bin đng giá và các khon c tc bng tin mt, c phiu
thng,…
- Khi lng c phiu giao dch: là tng khi lng c phiu đc khp
lnh giao dch tp trung thành công trong tháng. Khi lng c phiu giao dch mi
tháng đc s dng đ tính toán ch tiêu h s vòng quay giao dch c phiu ti thi
đim cui tháng đó.
- S lng c phiu đang lu hành: là s lng c phiu đang đc phép
lu hành trên th trng, đc thu thp t báo cáo tài chính đã kim toán ca các
công ty và s liu đng ti trên các phng tin thông tin đi chúng.
- Vn ch s hu: là giá tr khon mc ngun vn ch s hu đc xác đnh
ti thi đim cui mi tháng trên bng cân đi k toán ca công ty.
- T sut sinh li phi ri ro (R
f
): là lãi sut trúng thu ca trái phiu Chính
ph k hn 2 nm đc phát hành thông qua Kho bc Nhà nc. Tác gi chn lãi
sut ca loi trái phiu Chính ph k hn 2 nm đ đo lng ch tiêu TSSL phi ri
ro, thay vì chn lãi sut ca các loi giy t có giá khác có k hn ngn hn và ít ri
ro hn nh tín phiu kho bc k hn 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng,… nh đa s các bài
nghiên cu khác trên th gii thng dùng là bi vì các nguyên nhân sau. Th nht,
các loi tín phiu kho bc có k hn ngn Vit Nam hin nay thng đc s
dng nh công c giúp cho Ngân hàng Nhà nc điu chnh chính sách tin t và
điu tit lm phát. S lng nhà đu t tham gia mi đt đu thu phát hành tín
phiu kho bc thng rt ít, ch yu là các ngân hàng thng mi nên lãi sut trúng
thu gn nh mang nng tính hành chính hn là phn ánh cung cu th trng. Th
hai, mc dù lãi sut ca các loi tín phiu kho bc có thp hn và giúp đo lng
TSSL phi ri ro tt hn nhng kh nng thu thp đy đ loi s liu này trong giai
đon nghiên cu t nm 2009 đn nm 2014 li khó khn hn nhiu so vi lãi sut
trái phiu 2 nm. Vì vy, vi nhng nguyên nhân trên, tác gi quyt đnh chn lãi
22
sut trái phiu chính ph k hn 2 nm đ đo lng ch tiêu TSSL phi ri ro trong
bài nghiên cu này.
- Ch s VN-Index: đc thu thp ti thi đim đóng ca ca phiên giao
dch cui cùng mi tháng. Ch s này đc s dng đ tính toán ch tiêu TSSL hàng
tháng ca danh mc th trng (R
m
). Nguyên nhân tác gi ly ch s VN-Index đ
tính toán TSSL cho toàn th trng là do, đây là ch s đi din cho sàn HoSE, ni
mà các c phiu niêm yt đc chn làm mu nghiên cu. Hn na, k t khi ra đi
cho đn nay, ch s VN-Index gn nh là ch s luôn đc chn làm đi din cho c
th trng chng khoán Vit Nam.
Bng 3.1. Tng hp ngun d liu thu thp ca các ch tiêu
Ch tiêu
D liu cn thu thp
Ngun d liu
Giá c phiu
(cui tháng)
Giá đóng ca có điu chnh ca
phiên giao dch cui cùng trong
tháng
Thu thp t trang đin t
www.vietstock.vn
Khi lng c
phiu giao dch
(tháng)
Tng khi lng c phiu đc
khp lnh giao dch tp trung
thành công trong tháng
Ch s VN-Index
(cui tháng)
Ch s VN-Index đóng ca ca
phiên giao dch cui cùng trong
tháng
T sut sinh li
phi ri ro (R
f
)
(tháng)
Lãi sut trúng thu ca trái
phiu chính ph k hn 2 nm
Thu thp t trang đin t
www.tpcp.mof.gov.vn
S lng c phiu
đang lu hành
S lng c phiu đang đc
phép lu hành trên th trng
ti tng thi đim
Báo cáo tài chính có kim
toán ca các công ty và
thông tin trên trang đin
t www.vietstock.vn
Vn ch s hu
(cui tháng)
Khon mc ngun vn ch s
hu trên bng cân đi k toán
ti thi đim cui tháng
(Ngun: Tng hp ca tác gi)