Phân tích các nhân tố nội tại tác động đến nợ xấu của các chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn khu vực TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH







TRN TH NGUYT HNG





PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NI TI TÁC NG
N N XU CA CÁC CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
KHU VC THÀNH PH H CHÍ MINH





LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh – Nm 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






TRN TH NGUYT HNG






PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NI TI TÁC NG
N N XU CA CÁC CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
KHU VC THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành: Ngân hàng
Mã ngành s: 60340201


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS TRN HUY HOÀNG







Tp. H Chí Minh – Nm 2014


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi, hoàn toàn
không sao chép bt k tài liu nào và ni dung lun vn hoàn toàn cha đc công
b.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim cho li cam đoan ca mình.

TP. H Chí Minh ngày 27 tháng 10 nm 2014

Ngi cam đoan




Trn Th Nguyt Hng



















MC LC
Trang
LI CAM OAN i
MC LC ii
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT vi

DANH MC CÁC BNG BIU viii
DANH MC CÁC HÌNH V, TH ix
DANH MC CÁC PH LC x
PHN M U xi
1. Lý do chn đ tài xi
2. Mc tiêu ca đ tài xi
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu xii
4. Phng pháp nghiên cu xii
5. Kt cu lun vn xii
6. Ý ngha thc tin ca đ tài xiii
CHNG 1: TNG QUAN V CÁC NHÂN T TÁC NG N N XU 1
1.1 Tng quan v n xu 1
1.1.1 Khái nim n xu 1
1.1.1.1 N xu theo quan đim ca th gii 1
1.1.1.2 N xu theo quan đim ca Vit Nam 3
1.1.2 Nguyên nhân n xu 3
1.1.2.1 Nguyên nhân khách quan 3
1.1.2.2 Nguyên nhân ch quan 4
1.1.3 Tác đng ca n xu đn hot đng ngân hàng và nn kinh t 5
1.1.4 Các nguyên tc c bn trong hot đng qun lý n xu theo y ban
Basel 6
1.1.5 Nhn bit n xu và phân loi n 7
1.1.5.1 Nhn bit n xu 7
1.1.5.2 Phân loi n 9


1.1.6 o lng n xu 11
1.2 Tng quan v nhng nhân t tác đng đn n xu ti các ngân hàng thng
mi 12
1.2.1 Nghiên cu thc nghim trên th gii 12

1.2.1.1 Các nhân t bên ngoài ngân hàng 12
1.2.1.2 Các nhân t ni ti bên trong ngân hàng 16
1.2.2 Nghiên cu thc nghim  Vit Nam 20
1.3 Mô hình nghiên cu đ xut 20
1.4 Kinh nghim ngn nga và hn ch n xu phát sinh ti mt s ngân hàng
thng mi trên th gii 21
1.4.1 Phng pháp lp danh mc theo dõi ti ngân hàng UOB Singapore 21
1.4.2 Phng pháp trích lp d phòng ti ngân hàng Standard Chartered,
Anh 22
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2: THC TRNG CÁC NHÂN T NI TI TÁC NG N N
XU CA CÁC CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM KHU VC TP. HCM 24
2.1 Gii thiu tng quan v NHNo&PTNT Vit Nam và các Chi nhánh NHNo
trên đa bàn TP.HCM. 24
2.1.1 H thng NHNo&PTNT Vit Nam 24
2.1.2 Các Chi nhánh NHNo&PTNT trên đa bàn TP. HCM 25
2.2 Thc trng n xu ti NHNo&PTNT trên đa bàn TP. HCM t nm 2008 đn
nm 2013 28
2.2.1 Thc trng n xu ti NHNo&PTNT trên đa bàn TP. HCM t nm 2008
đn nm 2013 28
2.2.1.1 Phân tích tình hình d n ti các chi nhánh trên đa bàn TP.HCM t
nm 2008 đn nm 2013 28
2.2.1.2 Tình hình d n cho vay theo thành phn kinh t, d n mt s lnh
vc và đi tng cho vay 30


2.2.1.3 Tình hình d n cho vay theo loi tin t và k hn vay 31
2.2.1.4 Phân tích tình hình n xu 33
2.2.2 Công tác x lý n xu ti các Chi nhánh NHNo Khu vc TP. HCM 38

2.2.3 Nguyên nhân n xu tng và kéo dài trong thi gian qua 39
2.3 Kho sát các nhân t ni ti nh hng đn n xu ca các Chi nhánh Ngân
hàng Nông nghip và phát trin nông thôn – Khu vc TP.HCM t 2008 đn
2013 44
2.3.1 Quy trình nghiên cu 44
2.3.2 Phng pháp nghiên cu 45
2.3.2.1 Nghiên cu s b 45
2.3.2.2 Nghiên cu đnh lng 45
2.3.3 K hoch phân tích d liu 46
2.3.4 Kt qu nghiên cu 47
2.3.4.1 Thông tin mu nghiên cu 47
2.3.4.2 ánh giá thang đo bng h s tin cy Cronbach’s Alpha 47
2.3.4.3 ánh giá thang đo bng phân tích nhân t khám phá EFA 50
2.3.4.4 Phân tích hi quy bi 53
2.3.4.5 Kt qu chính và đóng góp ca nghiên cu 58
KT LUN CHNG 2 59
CHNG 3: GII PHÁP NHM HN CH N XU PHÁT SINH TI CÁC
CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM KHU VC THÀNH PH H CHÍ MINH 60
3.2 Gii pháp hn ch n xu phát sinh ti các Chi nhánh Ngân hàng Nông
nghip và phát trin nông thôn – Khu vc TP HCM 62
3.2.1 Tng cng công tác kim soát tín dng 62
3.2.1.1 Thành lp b phn kim tra kim soát tín dng đc lp trc thuc
Phòng Kim tra kim soát ni b 62
3.2.1.2 Hoàn thin quy trình xét duyt cho vay hp lý 62
3.2.1.3 Thc hin nghiêm túc vic kim tra, kim soát sau khi cho vay 63


3.2.1.4 Tng cng công tác thu thp và x lý thông tin phc v hot đng
tín dng 63

3.2.1.5 Thc hin nghiêm túc đm bo tin vay 63
3.2.1.6 Nâng cao cht lng thm đnh tín dng 64
3.2.1.7 Tng cng công tác kim tra, kim soát ni b 65
3.2.2 Nâng cao hiu qu qun tr, đánh giá ri ro tín dng 65
3.2.2.1 Hoàn thin quy trình cnh báo ri ro tín dng 65
3.2.2.2 Xâydngphngphápđánhgiárirotheohngsdngcôngnghhin
đi 65
3.2.2.3 Gim thiu tình trng bt cân xng thông tin trong hot đng tín
dng 66
3.2.2.4 Phân tán ri ro tín dng và đa dng hóa lnh vc đu t 67
3.2.2.5 Xp loi khách hàng theo mc đ ri ro tín dng 68
3.2.2.6 Thayđimôhìnhquntrrirotíndng 68
3.2.3 Nâng cao cht lng hoch đnh chính sách tín dng, đnh hng tín
dng 70
3.2.4 Xây dng l trình tng trng tín dng n đnh, bn vng 70
3.2.5 Hoàn thin các điu khon trong hp đng tín dng 71
3.3 Mt s kin ngh đi vi Ngân hàng nhà nc 72
3.3.1 Tng cng qun lý nhà nc đi vi hot đng tín dng, to điu kin
cho các t chc tín dng hot đng an toàn 72
3.3.2 Duy trì chính sách tin t n đnh 73
KT LUN CHNG 3 74
KT LUN 75
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC




DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

TING VIT
BBBL
CN
CNCB
CTTC
Bán buôn bán l
Chi nhánh
Công nghip ch bin
Cho thuê tài chính
DNNN
NNNT
Doanh nghip nhà nc
Nông nghip nông thôn
NHNo
Ngân hàng Nông nghip
NHNo&PTNT
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn
NHTM
Ngân hàng thng mi
PDG
Phòng Giao dch
TCTD
T chc tín dng
TNHH
Trách nhim hu hn
TP. HCM
Thành ph H Chí Minh
TSB
TSC
TTTM

Tài sn bo đm
Tài sn c đnh
Tài tr thuê mua
VPD
Vn phòng đi din
XLRR
X lý ri ro

TING ANH
ADB
Asia Development Bank
Agribank
Vietnam Bank for Agriculture and Rural
Development
AMC
Asset Management Company
BCBS
BIS
Basel Committee on Banking Supervision
Bank of International Settlement


CIC
Credit Information Center
EAG
Advisory Expert Group
ECB
European central Bank
EFA
Exploratory Factor Analysis

GDP
Gross Domestic Product
IAS
International Accounting Standards
IFRS
International Financial Reporting Standards
IMF
International Monetary Fund
KAMCO
Korean Asset Management Corporation
NPL
Non performing loan
SPSS
Statistical Package for the Social Sciences
VAMC
Vietnam Asset Management Company
WB
World Bank




DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: Tín hiu cnh báo v nhng khon cho vay có vn đ và v chính sách
cho vay kém hiu qu 8
Bng 1.2: Phân loi n ca Ngân hàng th gii 10
Bng 2.1: Các TCTD trên đa bàn TP. HCM đn thi đim 31/12/2013 25
Bng 2.2: Kt qu Cronbach’s Alpha 48
Bng 2.3 : Kt qu EFA 51
Bng 2.4 : Gi thuyt nghiên cu sau phân tích EFA 52

Bng 2.5: Correlations 54




DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình 2.1: Ngun vn huy đng 2008 - 2013 26
Hình 2.2: Huy đng vn t dân c 2008-2013 27
Hình 2.3: D n Agribank ti khu vc TP. HCM giai đon 2008- 2013 27
Hình 2.4: Tng trng tín dng trong các nm 2008-2013 29
Hình 2.5: T trng d n cho vay theo thành phn kinh t ca các Chi nhánh NHNo
khu vc TP. HCM 31
Hình 2.6: C cu d n theo mt s lnh vc ca các Chi nhánh NHNo 31
Hình 2.7: D n cho vay theo loi tin t ca các Chi nhánh NHNo 32
Hình 2.8: D n cho vay theo k hn ca các Chi nhánh NHNo 33
Hình 2.9: C cu n xu ca các Chi nhánh NHNo 35
Hình 2.10: S liu n xu ca các Chi nhánh NHNo Khu vc TP. HCM 36
Hình 2.11: T l n xu ca các Chi nhánh NHNo khu vc TP. HCM 36
Hình 2.12: N xu phân theo mt s lnh vc cho vay ca các Chi nhánh NHNo
KhuvcTP. HCM 37
Hình 2.13: D n và t l n xu trong lnh vc bt đng sn ca các Chi nhánh
NHNo KhuvcTP. HCM qua các nm 37
Hình 2.14: N nhóm III đn nhóm V ca các chi nhánh NHNo 38
Hình 2.15: S liu trích lp d phòng ri ro và thu hi n xu ca các 39
Hình 2.16: Quy trình nghiên cu 44
Hình 2.17 : Mô hình nghiên cu sau phân tích EFA 52
Hình 2.18:  th phân b ngu nhiên ca phn d chun hóa 56
Hình 2.19: Biu đ tn s ca các phn d chun hóa 57
Hình 2.20:  th so sánh vi phân phi chun (p-p) ca phn d chun hóa 57

DANH MC CÁC PH LC
PH LC 01: KT QU HOT NG KINH DOANH AGRIBANKKHU VC
TP. HCM 2008-2013
PH LC 03: BNG CÂU HI KHO SÁT
PH LC 04: MÃ HOÁ CÁC NHÂN T NI TI TÁC NG N N XU
AGRIBANK – KHU VC TP. HCM
PH LC 05: PHÂN LOI N
PH LC 06: ÁNH GIÁ  TIN CY CA THANG O DÙNG H S
CRONBACH’S ALPHA
PH LC 07: PHÂN TÍCH NHÂN T EFA
PH LC 08: KT QU PHÂN TÍCH HI QUY






PHN M U
1. Lý do chn đ tài
n đnh tài chính đc xem là điu kin tiên quyt đ duy trì kinh t tng
trng và phát trin bn vng. Trong s các thc đo đo lng n đnh tài chính thì
n xu đc xem là ch s quan trng nht vì nó phn ánh cht lng tài sn, ri ro
tín dng và hiu qu ca vic phân b các ngun lc đn mi thành phn kinh t.
Sau mt thp k phát trin khá yên ng, h thng ngân hàng thng mi Vit Nam
đang phi đi mt vi vn đ n xu tng cao và tim n nhiu ri ro. Trong đó, ni
bt nht là t l n xu ca Ngân hàng Nông nghip và phát trin Nông thôn Vit
Nam – Khu vc Thành ph H chí Minh.

Khu vc Thành ph H Chí Minh là đa bàn có tc đ tng trng d n
nhanh và mang li ngun thu nhp ln nht cho toàn h thng Agribank. Tuy nhiên,
t nm 2008 tr li đây, các Chi nhánh Agribank ti khu vc này bc l nhng yu
kém, đó là tình trng n xu tng cao và liên tc qua các nm. iu này làm dy lên
nhng lo ngi v s n đnh tài chính và s cn thit phi kim soát cht ch hot
đng cp tín dng ca các Chi nhánh Ngân hàng này.
 hn ch n xu phát sinh và đm bo an toàn cho vay ca các Chi nhánh
Ngân hàng Nông nghip, cn thit phi tin hành tìm hiu, phân tích các nhân t tác
đng đn n xu ca Agribank – Khu vc TP. HCM, và đây cng là lý do mà tôi đã
chn ch đ này là đ tài lun vn ca mình: “Phân tích các nhân t ni ti tác
đng đn n xu ca các Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông Thôn – Khu vc Thành ph H Chí Minh”.
2. Mc tiêu ca đ tài
- H thng hoá lý lun tng quan v các nhân t ni ti tác đng đn n xu
ca ngân hàng thng mi.
- Phân tích các nhân t ni ti bên trong ngân hàng tác đng đn n xu ca
Agribank – Khu vc TP. HCM.
- Xác đnh mc đ tác đng ca các nhân t đn n xu ca Agribank Khu
vc TP. HCM.


-  xut mt s gii pháp hn ch n xu phát sinh ti Agribank – Khu vc
TP. HCM.
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu
- N xu ca Agribank – Khu vc TP. HCM (bao gm 40 chi nhánh đang hot
đng, danh sách các Chi nhánh xem Bng 2.1, Ph lc 01) t nm 2008 đn 2013.
- Các yu t ni ti bên trong ngân hàng tác đng đn n xu ti Agribank –
Khu vc TP. HCM. S liu đc s dng trong bài nghiên cu này bao gm s
liuth cp t 2008-2013. Do đó, bài nghiên cu này không nghiên cu các yu t
bên ngoài ngân hàng nh hng đn n xu.

4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc tin hành thông qua 2 bc: nghiên cu đnh tính và nghiên
cu đnh lng.
• Nghiên cu đnh tính:bng s liu, bng biu, tác gi phân tích tình hình n
xu và các nhân t đúc kt đc t c s lý thuyt.
• Nghiên cu đnh lng:
- Lp bng câu hi kho sát các nhân t tác đng đn n xu đc thc hin
thông qua phng vn cp qun lý và nhân viên đang công tác ti Agribank.
- S liu thu thp đc s đc x lý thông qua phn mm SPSS đ phân tích
và xây dng phng trình hi quy v tác đng ca các nhân t đn n xu.
- Phng pháp thng kê mô t, tng hp, phân tích d liu đc s dng đ
phân tích d liu thu thp đc.
5. Kt cu lun vn
Lun vn gm 3 chng :
Chng 1 : Tng quan v các nhân t tác đng đn n xu ca NHTM.
Chng 2 : Thc trng các nhân t ni ti tác đng đn n xu ca các chi
nhánh Ngân hàng NN và PTNT VN – Khu vc TP HCM.
Chng 3 : Gii pháp nhm hn ch n xu phát sinh ti các Chi nhánh Ngân
hàng NN&PTNT - Khu vc TP. HCM.



6. Ý ngha thc tin ca đ tài
Các khon n xu liên tc gia tng ca các h gia đình và các doanh nghip đã
gây ra nhng khon tn tht to ln cho các Chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT –
Khu vc TP. HCM. Chính điu này đã kêu gi phi áp dng c ch kim soát
thng xuyên đi vi cht lng các khon cho vay và vi mt h thng cnh báo
kp thi s có th cnh báo Agribank tránh đc nhng ri ro tín dng tim n.
Vic qun tr ri ro mt cách thn trng đc bit là ri ro tín dng cn phi có
nhng công c qun tr tín dng phù hp và đy đ, chính vì vy vic hiu rõ các

nhân t tác đng đn n xu có vai trò ht sc quan trng.
Bài nghiên cu cung cp thông tin và nhng lun c khoa hc đ Ban lãnh đo
các Chinhánh Agribank – Khu vc TP. HCM có mt cái nhìn c th hn v các
nhân t ni ti nh hng đn n xu ca chính ngân hàng mình, t đó áp dng
nhng chính sách, bin pháp c th, hp lý nhm ci thin cht lng cho vay và
hn ch n xu phát sinh.


1


CHNG 1: TNG QUAN V CÁC NHÂN T TÁC NG
N N XU
1.1 Tng quan v n xu
1.1.1 Khái nim n xu
1.1.1.1N xu theo quan đim ca th gii
Khái nim n xu theo quan đim ca Phòng Thng kê – Liên Hip
quc :
N xu là khon n quá hn tr lãi và/hoc gc trên 90 ngày; hoc các khon
lãi cha tr t 90 ngày tr lên đã đc nhp gc, tái cp vn hoc chm tr theo
tho thun; hoc các khon phi thanh toán đã quá hn di 90 ngày nhng có lý do
chc chn đ nghi ng v kh nng khon vay s đc thanh toán đy đ.
Khái nim n xu theo quan đim ca Qu tin t quc t (IMF) :
Mt khon cho vay đc coi là không sinh li (n xu) khi tin thanh toán lãi
và/hoc tin gc đã quá hn t 90 ngày tr lên, hoc các khon thanh toán lãi đn
90 ngày hoc hn đã đc tái c cu hay gia hn n, hoc các khon thanh toán
di 90 ngày nhng có các nguyên nhân nghi ng vic tr n s đc thc hin đy
đ. Vi quan đim này, n xu đc nhn dng qua hai giác đ: thi gian quá hn
và kh nng tr n đáng nghi ng.
Khái nim n xu theo chun mc báo cáo tài chính quc t (IFRS) và

IAS 39:
V c bn IAS 39 ch chú trng đn kh nng hoàn tr ca khon vay bt lun
thi gian quá hn cha ti 90 ngày hoc cha quá hn.Phng pháp đ đánh giá kh
nng tr n ca khách hàng thng là phng pháp phân tích dòng tin tng lai
hoc xp hng khon vay (khách hàng).H thng này đc coi là chính xác v mt
lý thuyt, nhng vic áp dng thc t gp nhiu khó khn. Vì vy, nó đang đc U
ban Chun mc K toán quc t chnh sa li.

2


Khái nim n xu ca U ban Basel v giám sát ngân hàng (BCBS)
BCBS không đa ra đnh ngha v n xu. Tuy nhiên, trong các hng dn v
các thông l chung ti nhiu quc gia v qun lý tín dng, BCBS xác đnh vic
khon n b xem là không có kh nng hoàn tr khi mt trong hai hoc c hai điu
kin sau xy ra: ngân hàng nhn thy ngi vay không có kh nng tr n đy đ
khi ngân hàng cha thc hin hành đng gì đ c gng thu hi, ngi vay đã quá
hn tr n quá 90 ngày. Da theo quan đim này, n xu bao gm toàn b các
khon cho vay đã quá hn 90 ngày và có du hiu ngi đi vay không tr đc n.
Khái nim n xu theo quan đim ca Ngân hàng trung ng Châu Âu
(ECB) nm 2001
N xu là nhng khon cho vay không có kh nng thu hi hoc là nhng
khon cho vay có th không thanh toán đy đ cho ngân hàng. Quan đim này đc
xác đnh da trên kt qu tr n cui cùng ca khách hàng đi vi ngân hàng.
Khái nim n xu ca nhóm chuyên gia t vn Advisory Expert Group
(AEG)
Nhóm chuyên gia t vn AEG ca Liên Hp Quc cho rng đnh ngha v n
xu không nên mang tính cht mô t mà ch nên đc s dng nh hng dn cho
các ngân hàng. AEG thng nht đnh ngha nh sau: “Mt khon n đc coi là n
xu khi quá hn lãi và/ hoc gc trên 90 ngày; hoc các khon lãi cha tr t 90

ngày tr lên đã đc nhp gc, tái cp vn hoc chm tr theo tho thun, hoc các
khon phi thanh toán đã quá hn di 90 ngày nhng có lý do chc chn đ nghi
ng v kh nng khon vay s đc thanh toán đy đ”. Nói cách khác, n xu
đc xác đnh trên hai yu t: quá hn trên 90 ngày; kh nng tr n b nghi ng.
T nhng đnh ngha trên có th thy s tng đng trong đnh ngha n xu
gia các đnh ch tài chính trên th gii. Theo đó, mt khon vay đc xem là n
xu khi có mt hoc c hai du hiu sau : quá hn tr n gc và/hoc lãi; khách
hàng vay vn b t chc tín dng hoc ngân hàng xem là không có kh nng tr n.

3


1.1.1.2 N xu theo quan đim ca Vit Nam
“N xu” (Non-Performance Loan hoc Bad Debt) là các khon n thuc các
nhóm 3, 4 và 5 quy đnh ti iu 6 hoc iu 7 Quyt đnh s 493 /2005/Q-
NHNN ngày 22/4/2005 ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc. T l n xu trên tng
d n là t l đ đánh giá cht lng tín dng ca t chc tín dng.
Vi nhng quan đim trên v n xu thì theo tác gi, n xu phi đc tip
cn da trên kh nng tr n ca khách hàng. iu này có ngha là mt khon cho
vay trong hn hay mi đc gii ngân nhng bc l nhng du hiu cho thy kh
nng tr n ca khách hàng b suy gim hoc đáng nghi ng thì đu đc xem là n
xu.
1.1.2 Nguyên nhân n xu
 hn ch n xu phát sinh cn bt đu t vic lý gii các nguyên nhân ca
tình trng n xu. Có nhiu nguyên nhân dn đn tình trng này, trong đó bao gm
mt s nguyên nhân ch yu sau đây:
1.1.2.1 Nguyên nhân khách quan
- Th nht, do thiên tai dch bnh nh hng đn hot đng sn xut kinh
doanh ca khách hàng. Trong nhng nm gn đây, thiên tai dch bnh, din ra
thng xuyên và khó d báo cùng vi vic nguyên liu đu vào, giá c, th trng

tiêu th không n đnh đã gây không ít khó khn và nh hng trc tip đn hot
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, và  mc nghiêm trng, làm nh
hng đn kh nng hoàn tr gc và lãi vay ngân hàng.
- Th hai, môi trng kinh t, chính tr, xã hi bin đng theo hng tiêu cc
gây khó khn cho hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. S thay đi
trong ch trng, chính sách điu hành kinh t ca chính ph, s thay đi trong
GDP, lm phát, t giá, s bin đng ca th trng quc t đu có th nh hng
đnhot đng ca doanh nghip, t đó nh hng đn hot đng ca ngân hàng.

4


1.1.2.2 Nguyên nhân ch quan
 Nguyên nhân t phía khách hàng vay
Là nguyên nhân xut phát t khách hàng dn đn khách hàng không có kh
nng hoàn tr đy đ gc và lãi cho ngân hàng, bao gm:
- Nng lc qun tr điu hành không tt
- Trình đ qun lý yu kém
- Nng lc tài chính không đ mnh
- Khách hàng không có thin chí tr n
 Nguyên nhân t ngân hàng cho vay
- Hot đng kim tra, kim soát ni b kém, hot đng thanh tra, giám sát
ngân hàng và đm bo an toàn h thng lng lo: Nhim v ca công tác kim tra,
kim soát, giám soát là phát hin sm nhng sai phm trong hot đng cp tín dng
đ ngn nga ri ro. Tuy nhiên, công tác kim tra, kim soát ca các ngân hàng
thng mi vn còn nhiu bt cp dn đn nhng sai phm trong hot đng cp tín
dng vn cha đc phát hin kp thi đ có hng x lý phù hp, không đm bo
đc s an toàn trong cho vay.
- Công tác kim tra, giám sát và qun lý sau khi cho vay cha đc quan tâm:
ngân hàng thng ch quan tâm đn công vic thm đnh trc khi cho vay mà xem

nh quá trình kim tra, kim soát đng vn sau khi cho vay. Vic theo dõi hot đng
ca khách hàng nhm đm bo s tuân th các điu khon và điu kin trong hp
đng gia khách hàng và ngân hàng. Tuy nhiên, các ngân hàng thng mi cha
thc s làm tt công tác này.
- C ch qun lý doanh nghip cha hiu qu: Ngân hàng thng mi cha có
mt c ch qun lý doanh nghip thc s hiu qu sau khi đã cp tín dng cho
khách hàng. Thông tin v khách hàng rt ít, ch yu là do khách hàng cung cp,
ngân hàng vn cha ch đng khai thác thông tin t nhng kênh thông tin khác.
- Nng lc và đo đc ca đi ng cán b còn nhiu yu kém: Cán b tín dng
là ngi trc tip giao dch, tip xúc vi khách hàng, là ngi nm bt rõ nht thông
tin khách hàng và cht lng khách hàng. iu này đòi hi cán b tín dng phi có
5


trình đ, nng lc, kin thc, kinh nghim cùng kh nng phân tích và d báo.
Chính vì vy, cán b tín dng vi trình đ yu kém s không th bao quát tt c ri
ro có th phát sinh liên quan đn khon vay, t đó d dàng đa ra nhng quyt đnh
sai lm và h qu là n xu phát sinh. Bên cnh đó, cán b tín dng có xu hng sa
sút v phm cht, đo đc ngh nghip, vì t li cá nhân mà đã có nhng hành vi
cu kt vi khách hàng, gi mo h s gây ra nhng hu qu và thit hi nghiêm
trng cho ngân hàng.
- Thông tin tín dng cha đy đ và đ tin cy cha cao: quyt đnh cho vay
trên c s thông tin không đy đ và đ tin cy cha cao cng là mt trong nhng
nguyên nhân dn đn n xu phát sinh.
- Tng trng tín dng quá nóng: vic chy theo thành thích, hoàn thành k
hoch, ch tiêu bng mi giá đã buc cán b tín dng cho vay dàn tri, tràn lang,
không đm bo cht lng tín dng.
- S cnh tranh gia các ngân hàng dn đn cht lng cho vay không đc
đm bo.
1.1.3 Tác đng ca n xu đn hot đng ngân hàng và nn kinh t

- Kim soát và x lý vn đ n xu luôn là mc tiêu u tiên hàng đu ca h
thng ngân hàng. Vic t l n xu cao nu không kim soát và x lý kp thi thì
hu qu xu ca nó gây rađi vi bn thân các ngân hàng và đi vi nn kinh t là
rt ln.
i vi doanh nghip
- N xu phát sinh không ch nh hng trc tip đn hot đông sn xut kinh
doanh ca doanh nghip mà còn làm mt uy tín và nim tin ca doanh nghip đi
vi ngân hàng. Doanh nghip s khó hoc không th tip cn đc ngun vn vay
t ngân hàng, dn đn hot đng sn xut kinh doanh b đình tr, nguy c phá sn
doanh nghip là rt cao.
i vi ngân hàng thng mi
- T l n xu cao có th làm gim li nhun, nghiêm trng hn, t l n xu
cao có th gây thua l đi vi ngân hàng do tng trích lp d phòng ri ro, làm xói
6


mòn nim tin đi vi ngi gi tin, các nhà đu t và nu không sm ci thin s
gây nên ri ro thanh khon và nh hng rt ln đn an toàn ca h thng ngân
hàng.
i vi nn kinh t
- T l n xu cao gây đình tr kinh t.Khi n xu gia tng, ngân hàng phi
trích lp d phòng ri ro làm cho lng vn đa vào lu thông b hn ch đng
ngha vi dòng huyt mch ca nn kinh t b nghn li, các thành phn khác ca
nn kinh t không th tip tc kinh doanh vì khó tip cn vn ngân hàng kéo theo
nhng h lu nh tht nghip tng, xã hi mt n đnh.
1.1.4Các nguyên tc c bn trong hot đng qun lý n xu theo y ban Basel
y ban Basel đã ban hành 17 nguyên tc v qun lý n xu mà thc cht là
đa ra các nguyên tc trong qun tr ri ro tín dng, đm bo tính hiu qu và an
toàn trong hot đng cp tín dng. Các nguyên tc này tp trung vào các ni dung
c bn sau đây:

- Xây dng môi trng tín dng thích hp (3 nguyên tc): Hi đng qun tr
phi thc hin phê duyt đnh k chính sách ri ro tín dng, xem xét ri ro tín dng
và xây dng mt chin lc xuyên sut trong hot đng ca ngân hàng (t l n
xu, mc đ chp nhn ri ro…). Ban tng giám đc có trách nhim thc hin các
đnh hng mà Hi đng qun tr phê duyt và phát trin các chính sách, th tc
nhm phát hin, đo lng, theo dõi và kim soát n xu trong mi hot đng,  cp
đ ca tng khon tín dng và c danh mc đu t. Các ngân hàng cn xác đnh và
qun lý ri ro tín dng trong mi sn phm ca mình.
- Thc hin cp tín dng lành mnh (4 nguyên tc): Các ngân hàng phi hot
đng trong phm vi các tiêu chí cp tín dng lành mnh đc xác đnh rõ ràng.
Ngân hàng cn xây dng các hn mc tín dng cho tng loi khách hàng vay vn
và nhóm khách hàng vay vn đ to ra các loi hình ri ro khác nhau nhng vn có
th theo dõi đc trên s sách k toán kinh doanh, ni bng và ngoi bng. Ngân
hàng cn có quy trình rõ ràng trong vic phê duyt các khon tín dng mi cng
7


nh sa đi, gia hn, tái c cu, tái tài tr cho các khon tín dng hin ti. Vic cp
tín dng cn đc thc hin trên c s giao dch công bng gia các bên.
- Duy trì mt quá trình qun lý, đo lng và theo dõi tín dng phù hp (10
nguyên tc): Các ngân hàng cn có h thng qun lý mt cách cp nht đi vi các
danh mc đu t có ri ro tín dng, cn có h thng theo dõi điu kin ca tng
khon tín dng, bao gm mc đ đy đ ca d phòng và d tr. Khuyn khích
ngân hàng phát trin và s dng h thng xp hng tín dng ni b trong qun lý ri
ro tín dng. Ngân hàng cn có h thng thông tin và các k thut phân tích đ đo
lng đc ri ro tín dng trong mi hot đng ni và ngoi bng; phi có h thng
theo dõi c cu và cht lng ca toàn b danh mc đu t tín dng; cn có h
thng khc phc sm đi vi các khon tín dng xu, qun lý các khon tín dng có
vn đ. Các chính sách ri ro tín dng ca ngân hàng cn ch rõ cách thc qun lý
các khon tín dng có vn đ.

1.1.5 Nhn bit n xu và phân loi n
1.1.5.1 Nhn bit n xu
Vic nhn bit kp thi và ngn nga n xu là mt trong nhng ni dung
quan trng trong các hot đng ca mt ngân hàng thng mi và tr nên vô cùng
bc thit đ các ngân hàng có nhng bin pháp ng phó phù hp nhm gim thiu
n xu cng nh tác hi ca n xu đi vi hot đng ngân hàng. Mt s tiêu chí
thng đc các NHTM s dng đ nhn bit n xu là:

Ngân hàng thanh toán quc t:
Theo BIS, có th nhn din n xu thông qua ít nht mt trong hai tiêu chí
sau:
- Khon n quá hn ít nht 90 ngày.
- Có du hiu rõ ràng cho thy kh nng tài chính ca khách hàng đang b suy
gim gây khó khn cho vic tr n ngân hàng.
Nh vy, du hiu nhn bit n xu ca BIS là da vào thi gian quá hn tr
n trên 90 ngày hoc kh nng tr n đáng nghi ng.
8


Công ty Bo him tin gi liên bang M (FDIC):
 nhn bit các khon vay có vn đ, FDIC đa ra các du hiu cnh báo
sau:
Bng 1.1: Tín hiu cnh báo v nhng khon cho vay có vn đ và v chính
sách cho vay kém hiu qu
Các du hiu nhn bit mt khon
cho vay có vn đ
Các du hiu nhn bit chính sách cho
vay kém hiu qu ca ngân hàng
- Thanh toán tin không đúng k
hoch.

- K hn ca khon vay b thay đi
liên tc.
- Yêu cu gia hn n kém hiu qu
(vn gc trc mi ln gia hn không
gim đáng k).
- Lãi sut cao bt thng (c gng
bù đp ri ro cao).
- S tích t bt thng các khon
phi thu và/hoc hàng tn kho ca khách
hàng.
- T l (đòn by) n trên vn c
phn tng.
- Tht lc các tài liu (đc bit là
các báo cáo tài chính ca khách hàng).
- Tài sn th chp không đ tiêu
chun
- Trông ch vào vic đánh giá li
tài sn nhm tng vn ch s hu.
- Không có báo cáo hay d toán v
dòng tin.
- Vic trông ch ca khách hàng
vào các ngun vn bt thng đ đáp
ng ngha v thanh toán (ví d bán các
toà cao c hay trang thit b).

- S đánh giá không chính xác v
ri ro ca khách hàng.
- Cho vay da trên nhng s kin
bt thng có th xy ra trong tng
lai (chng hn nh sáp nhp).

- Cho vay do khách hàng ha duy
trì mt khon tin gi ln.
- Không xác đnh rõ k hoch hoàn
tr đi vi tng khon cho vay.
- Cung cp tín dng ln cho các
khách hàng không thuc th trng ca
ngân hàng.
- H s tín dng không đy đ.
- Cp các khon tín dng ln cho
các thành viên trong ni b ngân hàng
(nhân viên, giám đc hay các c đông).
- Có khuynh hng cnh tranh tng
thái quá (cp các khon tín dng cho
khách hàng đ h không ti ngân hàng
khác dù khon vay s có vn đ).
- Cho vay đ tài tr các hot đng
đu c.
- Thiu nhy cm đi vi môi
trng kinh t đang có thay đi.
Ngun: Công ty Bo him tin gi liên bang M (FDIC)
9


Theo Peter S.Rose (2001) thì n xu có th đc nhn bit qua các du
hiu sau:
- Nhng thay đi bt thng trong phng pháp mà ngi vay s dng đ tính
khu hao TSC, tr lng, tính giá tr hàng tn kho.
- Th giá c phiu trên th trng có s thay đi bt thng theo hng không
có li cho khách hàng.
- Nhng thay đi bt thng ngoài d kin và không th gii thích đc trong

s d tin gi ca khách hàng.
- Khách hàng hot đng thua l trong nhiu nm liên tip th hin thông qua
các ch s: T l thu nhp trên tng tài sn (ROA: Return on asset); T l thu nhp
trên vn ch s hu (ROE: Return on equity); Thu nhp trc lãi và thu (EBIT).
- Nhng thay đi bt li trong c cu vn ca ngi vay nh t l n phi tr
trên vn ch s hu, t l n phi tr trên tng tài sn, kh nng thanh khon.
- S thay đi thng xuyên trong c cu t chc ban lãnh đo; có nhng bt
đng và mâu thun trong ban lãnh đo; tranh chp trong quá trình qun lý.
1.1.5.2 Phân loi n
Sau khi nhn dincác khon n, vic phân loi n vào các nhóm n có mc đ
ri ro khác nhau có vai trò rt quan trng.
Mt s cách phân loi n thông dng trên th gii:

Phân loi n theo Ngân hàng thanh toán quc t (BIS):
Theo BIS, các khon n đc phân loi nh sau:
1. N đ chun: Các khon vay có kh nng đc thanh toán.
2. N cn chú ý đc bit: Các khon vay vi doanh nghip mà có th có khó
khn trong vic thu hi.
3. N di chun: Nhng khon cho vay mà tin lãi hoc gc thanh toán đã quá
hn 03 tháng. Ngân hàng s trích 10% d phòng cho các khon vay b xp vào loi
di chun.
10


4. N nghi ng: Là nhng khon vay có nghi ng trong vic thanh toán và đc
xác đnh là s gây ra tn tht. Ngân hàng trích d phòng cho các khon n thuc
nhóm này là 50%.
5. N có kh nng mt vn: Các khon n đc đánh giá là không có kh nng
thu hi đc áp dng các bin pháp bo v theo lut phá sn. T l trích lp d
phòng cho nhóm n này là 100%.

Vi cách phân loi ca BIS, n xu là các khon n thuc nhóm 3, 4, 5 và
đc đánh giá theo mc đ khó khn khi thu hi.

Phân loi n theo ngân hàng th gii (WB)
Ngân hàng th gii tin hành phân loi n theo bng sau:
Bng 1.2: Phân loi n ca Ngân hàng th gii
Khon vay
Nhng đc thù và thi hn
t tiêu chun
- Không nghi ng v kh nng tr n.
- Tài sn đc đm bo hoàn toàn bng tin hoc tng
đng.
- Quá hn di 90 ngày.
Cn theo dõi
- Nhng đim yu tim tàng có th nh hng đn kh
nng tr n.
- Các điu kin kinh t hoc vin cnh tài chính khó khn.
- Quá hn di 90 ngày.
Di tiêu chun
- Các nhc đim v tín dng có th nh hng đn kh
nng tr n.
- Nhng khon n đã đc tho thun li.
- Quá hn t 90 – 180 ngày.
áng ng
- Không chc thu hi đc toàn b n da trên các điu
kin hin ti.
- Có kh nng tht thoát.
- Quá hn t 180-360 ngày.
Mt vn
- Các khon vay không thu hi đc.

- Quá hn hn 360 ngày.
Ngun: Ngân hàng Th gii