Nghiên cứu các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp nước ngoài ở các quốc gia đang phát triển Châu Á

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
  






NG ANH TUN





NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N U
T TRC TIP NC NGOÀI  CÁC QUC GIA
ANG PHÁT TRIN CHÂU Á










LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh - Nm 2014







B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
  





NG ANH TUN




NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N U
T TRC TIP NC NGOÀI  CÁC QUC GIA
ANG PHÁT TRIN CHÂU Á

Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng
Mã s: 60340201



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN TH THỐY LINH



TP. H Chí Minh – Nm 2014

i

LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng lun vn “Nghiên cu các nhân t tác đng đn đu t
trc tip nc ngoài  nhng quc gia đang phát trin Châu Á” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi.
Các thông tin d liu đc s dng trong lun vn là trung thc, các ni dung
trích dn đu có ghi ngun gc và các kt qu trình bày trong lun vn cha đc
công b ti bt k công trình nghiên cu nào khác.
TP.HCM, tháng …. nm 2014
Hc viên



NG ANH TUN
ii

MC LC
LI CAM OAN i
MC LC ii
DANH MC KÝ HIU, CH VIT TT iv
DANH MC BNG BIU v
TÓM TT 1
CHNG I: GII THIU 2
1.1. t vn đ 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 3
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4. Phng pháp nghiên cu 3
1.5. B cc lun vn 4
CHNG 2: TNG QUAN V LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN CU
THC NGHIM TRC ÂY 5
2.1. Khung lý thuyt nghiên cu 5
2.1.1. Lý thuyt v li nhun cn biên ca Mac.Dougall (1960) 5
2.1.2. Lý thuyt Hymer (1976) 6
2.1.3. Lý thuyt vòng đi sn phm ca Vernon (1966) 6
2.1.4. Lý thuyt OLI ca Dunning (1993) 8
2.2. Các nghiên cu thc nghim trc đơy 9
2.3. Tóm lc các kt qu nghiên cu 15
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 19
3.1. D liu nghiên cu 19
3.2. Mô t bin nghiên cu 20
3.2.1. Bin ph thuc 20
3.2.2. Bin đc lp 21
3.2.3. Gi thuyt nghiên cu 26
3.3. Mô hình nghiên cu 27
3.4. Phng pháp nghiên cu 27

iii

3.4.1. Phng pháp Pooled OLS 27
3.4.2. Phng pháp Fixed Effects (FEM) 28
3.4.3. Phng pháp Random Effects (REM) 29
3.4.4. Kim đnh Hausman 29
3.4.5. Kim đnh phng sai thay đi 30
3.4.6. Kim đnh t tng quan 30
3.4.7. Phng pháp FGLS 30
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 32
4.1. Thng kê mô t 32
4.2. Kt qu nghiên cu 35
4.3. Tho lun 44
CHNG 5: KT LUN VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH 47
5.1. Kt lun 47
5.2. Hn ch lun vn 49
5.3. Hng nghiên cu tip theo 49
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: NGUN D LIU NGHIÊN CU
PH LC 2: PHNG PHÁP CHY MÔ HÌNH BNG STATA
iv

DANH MC KÝ HIU, CH VIT TT
Kí hiu
ụ ngha
FDI
u t trc tip nc ngoài
FEM
Phng pháp fixed effects
FGLS

Phng pháp Bình phng ti thiu tng
quát kh thi
GDP
Tng thu nhp quc ni
IMF
Qu tin t quc t
MNCs
Các công ty đa quc gia
OLI
Ownership – Location – Internalization
OLS
Ordinary least squares
REM
Phng pháp random effects
UNCTAD
Liên Hip thng mi và phát trin th
gii (United Nations Conference on
Trade and Development)


v

DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Các nhân t và nghiên cu thc nghim 16
Bng 3.1: Danh sách các quc gia trong mu nghiên cu 19
Bng 3.2: Mô t bin 24
Bng 4.1: Phân tích mô t d liu ca các nc đang phát trin Châu Á giai đon
2000-2013 33
Bng 4.2: Mi quan h gia FDI và các bin s dng trong bài nghiên cu (2000 –
2013) 34

Bng 4.3: Kt qu hi quy theo mô hình Pooled OLS 35
Bng 4.4: Kt qu hi quy theo mô hình FEM 37
Bng 4.5: Kt qu Testparm 38
Bng 4.6: Kt qu hi quy theo mô hình REM 39
Bng 4.7: Kim đnh Hausman 40
Bng 4.8: Tng hp kt qu hi quy theo mô hình Pooled OLS, FEM, REM 41
Bng 4.9: Kt qu kim đnh phng sai thay đi 42
Bng 4.10: Kt qu kim đnh t tng quan 42
Bng 4.11: Kt qu kim đnh các nhân t tác đng đn FDI theo FGLS 43



1

TÓM TT
u t trc tip nc ngoài (FDI) là mt yu t quan trng nh hng đn tng
trng kinh t ca các quc gia đang phát trin, FDI b sung ngun vn đu t,
cung cp công ngh mi, gii quyt vic làm phát trin ngun nhân lc, chuyn
dch c cu kinh t và m rng th trng xut khu. Bài lun vn này nghiên cu
các nhân t quyt đnh đn ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) vào 25
quc gia đang phát trin Châu Á (trong đó có Vit Nam) trong giai đon t 2000-
2013 vi mô hình da trên bài nghiên cu ca Vinit Ranjan và Gaurav Agrawal
(2011) s dng d liu bng đc hi quy theo các cách: Pooled OLS, Fixed effect
(hiu ng c đnh), Random effect (hiu ng ngu nhiên) và phng pháp FGLS.
Kt qu cho thy tng sn phm quc ni (GDP) bin đi din cho quy mô th
trng là nhân t có tác đng cùng chiu và đáng k nht lên ngun vn FDI ti các
quc gia đang phát trin Châu Á vi mc ý ngha thng kê ti mc 1% và h s  là
1.113147, tip theo đó là các bin: tích ly tài sn gp (GCF) vi  = 0.9933819 
mc ý ngha 1%, đ m ca thng mi (TRAO) có ý ngha thng kê 1% vi  =
0.0125795. Ngc li, tng s lc lng lao đng (LAB) là nhân t có tác đng

ngc chiu đn ngun vn FDI vi mc ý ngha 1% và có h s  là -0.3175351
trong khi đó các nhân t: n đnh kinh t và trin vng tng trng (INFL), chi phí
lao đng (WAGE) và c s h tng (INFREX) thì không có tác đng đáng k đn
FDI  các nc đang phát trin Châu Á.
T khóa: u t trc tip nc ngoài, các quc gia đang phát trin Châu Á, d
liu bng, các nhân t v mô.
2

CHNG 1
GII THIU
1.1. t vn đ:
Thi gian gn đây, ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) có mt vai trò
quan trng trong s phát trin kinh t  các quc gia đang và đã phát trin. Trong
nhng nm 70, vn đu t trc tip trên toàn th gii tng trung bình hàng nm đt
khong 25 t USD, đn thi k 1980-1990, ngun vn FDI đã tng lên gp tám ln,
đt gn 200 t USD. n nm 1997 đt 252 t USD, t đó do nh hng ca cuc
khng hong tài chính khu vc Châu Á nên dòng vn này gim dn đn tn nm
2000 mi có du hiu hi phc. n nm 2007, tng dòng vn FDI trên toàn th
gii đã đt giá tr gn 2 nghìn t USD, trong đó có 27.3% tng s đi vào các quc
gia đang phát trin và phn còn li đc đ vào các nc đã phát trin (UNCTAD,
2009). Tuy nhiên, đn nm 2008, cuc khng hong tài chính M đã bin thành
cuc suy thoái kinh t toàn cu, khin cho nn kinh t th gii thay đi mnh m
khin cho dòng vn FDI st gim 14% so vi nm 2007 còn 1.7 nghìn t USD và
đn nm 2009 ngun vn FDI ca th gii đã gim t 30% đn 40% so vi mc ca
nm 2008. Nm 2010, trong bi cnh thun li ca phc hi kinh t toàn cu cng
nh các nc tip tc gim bt xu hng ca ch ngha bo h thng mi đã đánh
du s gia tng tr li ca FDI trên toàn cu vi mc 1.2 nghìn t USD tng 15% so
vi nm 2009, FDI tip tc gia tng trong nm 2011 đt mc 1.5 nghìn t USD
(UNCTAD, 2012).
Các quc gia nhn đu t s có li khi ngun FDI s to ra c hi vic làm, thúc

đy phát trin kinh t, và chuyn giao công ngh tiên tin, k nng qun lý Thêm
vào đó, mt trong nhng vn đ kinh t ca các quc gia đang phát trin là h
không có đ ngun lc tit kim quc gia đ tài tr cho vic đu t và ngun vn
đu t trc tip nc ngoài đc xem là s lp đi khong cách gia đu t trong
nc và tit kim trong hu ht các quc gia đang phát trin bi vì thu nhp và tit
kim ca các quc gia này là rt thp.  giành đc li th hu ht các quc gia
3

đang phát trin đang c gng thu hút FDI bng các khuôn kh chính sách khác nhau
nh t do hóa thng mi và to ra mt môi trng đu t v mô hp dn. Chính vì
vy, tôi quyt đnh chn đ tài “Nghiên cu các nhân t tác đng đn đu t trc
tip nc ngoài  các nc đang phát trin Châu Á” cho lun vn ca mình.
1.2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu ca đ tài là đánh giá nhng nhân t tác đng đn ngun vn FDI  các
nc đang phát trin Châu Á, nhn mnh đn vai trò ca các nhân t lên quyt đnh
đu t ca các MNCs trong khu vc này thông qua vic s dng mô hình d liu
bng, bao gm 25 quc gia đang phát trin khu vc Châu Á qua 14 nm (giai đon
2000 – 2013).
1.3. i tng và phm vi nghiên cu:
Lun vn nghiên cu các nhân t quyt đnh đn ngun vn FDI  25 quc gia
đang phát trin Châu Á s dng d liu bng trong giai đon 2000 – 2013, kim
đnh các yu t: quy mô nn kinh t (GDP), n đnh kinh t và trin vng tng
trng (INFL), đ m thng mi (TRAO), c s h tng (INFREX), chi phí lao
đng (WAGE), tng s lc lng lao đng (LAB) và tích ly tài sn gp (GCF) ca
quc gia nhn đu t tác đng đn dòng vn FDI nh th nào  khu vc này.
1.4. Phng pháp nghiên cu:
Bài lun vn kim đnh mô hình nghiên cu bng cách la chn gia phng
pháp Pooled OLS và phng pháp Fixed Effect thông qua kim đnh F, kim đnh
Hausman cng đc s dng đ la chn phng pháp Fixed Effect hay phng
pháp Random Effect là phù hp hn. Cui cùng, mô hình nghiên cu s dng

phng pháp FGLS đ kim soát hin tng t tng quan và phng sai thay đi
đ kim đnh các nhân t quyt đnh đn ngun vn FDI  các quc gia đang phát
trin Châu Á.

4

1.5. B cc lun vn:
Phn còn li ca lun vn đc chia theo cu trúc sau:
Chng 1: Gii thiu.
Chng 2: Tng quan v lý thuyt và các nghiên cu thc nghim trc đây.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu.
Chng 5: Kt lun và gi ý chính sách.
5

CHNG 2
TNG QUAN V LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM
TRC ÂY
2.1. Khung lý thuyt nghiên cu:
Mt công ty có th có nhiu đng lc đ thc hin đu t trc tip ra nc
ngoài, do đó, không có mt lý thuyt chung nào v FDI có th gii thích mt cách
toàn din s tn ti ca các công ty đa quc gia (MNCs). Ngi ta bt đu tìm kim
li gii thích t sau chin tranh th gii th hai khi xut hin hin tng toàn cu
hóa. Vai trò ca các công ty đa quc gia và FDI gia tng mnh m trong nhng nm
1950 và 1960 giúp cho các nhà nghiên cu tìm ra các lý thuyt gii thích hành vi
ca MNCs và s tn ti ca sn phm có tính cht quc t.
2.1.1. Lý thuyt v li nhun cn biên ca Mac.Dougall (1960)
Nm 1960, Mac. Dougall đã đ xut mt mô hình lý thuyt, phát trin t nhng
lý thuyt chun ca Hescher Ohlin - Samuaelson v s vn đng vn. Ông cho rng
lung vn đu t s chuyn t nc lãi sut thp sang nc có lãi sut cao cho đn

khi đt đc trng thái cân bng (lãi sut hai nc bng nhau). Sau đu t, c hai
nc trên đu thu đc li nhun và làm cho sn lng chung ca th gii tng lên
so vi trc khi đu t.
Lý thuyt này đc các nhà kinh t tha nhn nhng nm 1950 dng nh phù
hp vi lý thuyt. Nhng sau đó, tình hình tr nên thiu n đnh, t sut đu t ca
M gim đi đn mc thp hn t sut trong nc, nhng FDI ca M ra nc ngoài
vn tng liên tc. Mô hình trên không gii thích đc hin tng vì sao mt s nc
đng thi có dòng vn chy vào, có dòng vn chy ra; không đa ra đc s gii
thích đy đ v FDI. Do vy, lý thuyt li nhun cn biên ch có th đc coi là
bc khi đu hu hiu đ nghiên cu FDI.

6

2.1.2. Lý thuyt Hymer (1976):
Hymer (1976) gii thích các lý thuyt ca FDI bng cách so sánh s khác bit
gia đu t trc tip nc ngoài và đu t theo danh mc đu t. Da trên lý thuyt
đu t danh mc, ngun vn di chuyn t ni có lãi sut thp đn ni có lãi sut cao
cho đn khi lãi sut cân bng. Lý thuyt này gi đnh rng không có các rào cn đi
vi vic luân chuyn vn nh các ri ro và s không chc chn. Tuy nhiên, Hymer
lp lun rng lý thuyt v đu t danh mc không gii thích s kim soát (Hymer
1976). Trong đu t danh mc, các nhà đu t đu t  nc ngoài không có quyn
kim soát doanh nghip mà h đu t vào.
Da trên Hymer, có hai lý do gii thích ti sao các nhà đu t tìm kim s kim
soát có ngha là các công ty đa quc gia kim soát các doanh nghip nc ngoài đ
đm bo vic đu t ca h là an toàn và đ loi b đi th cnh tranh  nc ngoài
và t nc khác. Hymer cho rng các công ty đa quc gia đang thúc đy đu t ra
nc ngoài do li th nht đnh mà h nhn đc thông qua kim soát các doanh
nghip. Hymer đã phân tích li th ca các công ty nc ngoài so vi các công ty
nhn đu t. Nhng li th này đang nhn đc các yu t ca sn xut vi chi phí
thp hn, phng thc sn xut, bng sáng ch, vn…  ni mà bt hoàn hoàn ho

th trng tn ti (rào cn gia nhp th trng, chi phí giao dch cao), các công ty đa
quc gia mun tham gia vào đu t trc tip hn.
2.1.3. Lý thuyt vòng đi sn phm ca Vernon (1966):
Lý thuyt vòng đi sn phm đc S.Hirsch đa ra trc tiên và sau đó đc
Raymond Vernon phát trin mt cách có h thng t nm 1966. Lý thuyt này có
đóng góp đáng k cho vic phân tích FDI. Nó phân tích bn giai đon sn xut bt
đu vi vic phát minh ra sn phm mi thông qua hai ý tng: mt là, mi sn
phm có mt vòng đi t khi xut hin cho đn lúc b đào thi, vòng đi này dài
hay ngn là tùy thuc vào tng sn phm; hai là, các nc công nghip phát trin
thng nm gi nhng công ngh đc quyn vì các nc này kim soát đc khâu
nghiên cu và trin khai t đó có li th v quy mô. Lý thuyt vòng đi sn phm
7

cho cái nhìn sâu sc ti sao và làm th nào xut khu đc thay th bng đu t
nc ngoài. Bài nghiên cu ca Vernon da trên các doanh nghip M mà đang sn
xut cho th trng trong nc và sau đó là cho th trng quc t. Vernon đã c
gng tìm hiu v s thay đi ca thng mi quc t và đu t quc t.
Theo lý thuyt này, ban đu phn ln các sn phm mi đc sn xut ti nc
phát minh ra nó và đc xut khu đi các nc khác. Nhng khi sn phm mi này
đã đc chp nhn rng rãi trên th trng th gii thì sn xut bt đu đc tin
hành  các nc khác. Kt qu rt có th là sn phm sau đó s đc xut khu tr
li nc phát minh ra nó. C th vòng đi quc t mt sn phm gm ba giai đon:
Giai đon 1: sn phm mi xut hin cn thông tin phn hi xem có tha mãn
đc nhu cu khách hàng hay không và sn phm đc bán trong nc cng là đ
ti thiu hóa chi phí. Xut khu sn phm giai đon này không đáng k. Ngi tiêu
dùng chú trng đn cht lng và đ tin cy hn là giá bán sn phm. Quy trình sn
xut ch yu là nh.
Giai đon 2: sn phm đc chp nhn, nhu cu tng, xut khu tng mnh, các
đi th cnh tranh trong và ngoài nc xut hin. Nhng dn dn nhu cu trong
nc gim, ch có nhu cu  nc ngoài tip tc tng. Xut khu nhiu (đt đn

đnh cao) và các nhà máy  nc ngoài bt đu đc hình thành (sn xut thông qua
FDI). Giá tr thành yu t quan trng trong quyt đnh ca ngi tiêu dùng.
Giai đon 3: sn phm đc tiêu chun hóa, th trng n đnh, hàng hóa tr
nên thông dng, các doanh nghip chu áp lc phi gim chi phí càng nhiu càng tt
đ tng li nhun hoc gim giá đ tng nng lc cnh tranh. Cnh tranh ngày càng
gay gt, các th trng trong nc trì tr, cn s dng lao đng r. Sn xut tip tc
đc chuyn sang các nc khác có lao đng r hn thông qua FDI. Nhiu nc
xut khu sn phm trong giai đon trc (trong đó có nc tìm ra sn phm) nay
tr thành các nc ch đu t và phi nhp khu chính sn phm đó vì sn phm
sn xut trong nc không còn cnh tranh đc v giá bán trên th trng quc t.
8

2.1.4. Lý thuyt OLI ca Dunning (1993):
Dunning (1993) nghiên cu các yu t quyt đnh đn FDI thông qua lý thuyt
mô hình OLI. Mô hình này cung cp mt khuôn kh cho nhóm các yu t vi mô và
v mô đ phân tích lý do ti sao và  đâu các doanh nghip đa quc gia (MNEs) đu
t ra bên ngoài. Theo quan đim ca Dunning, các MNCs chc chn phi s hu
mt s li th nht đnh đ có th cnh tranh vi các hãng trong nc ti th trng
quc gia s ti. Trong mô hình ca Dunning các li th đó bao gm: li th v
quyn s hu (Ownership), v v th (Location) và li th quc t hóa
(Internalization) là khuôn kh ca lý thuyt OLI. Th nht, các công ty nên có li
th v quyn s hu cho phép h cnh tranh hiu qu trong th trng ni đa, ví d,
quy trình sn xut ca công ty, công ty có li th cnh tranh hn các công ty trong
nc, và nó cng bao gm thng hiu, bn quyn, công ngh và k nng qun lý.
Th hai, nc ch nhà nên s hu nhng li th cnh tranh quc gia, điu này s
khuyn khích công ty nc ngoài đn trc tip sn xut phc v th trng trong
nc thay vì xut khu vào nc đó, ví d, chi phí sn xut và vn chuyn thp, u
đãi thu, ri ro thp,… Và cui cùng, li th quc t hóa (li th công ty t sn xut
ra sn phm ch không phi thông qua vic hp tác vi công ty ti nc ch nhà)
giúp công ty xây dng và khai thác nng lc ca mình nh chi phí vn chuyn thp,

qun lý hiu qu và kim soát cht lng tt, đ sn xut hn là ph thuc vào hp
đng vi công ty nc ngoài, bi nó thng hàm cha nhiu ri ro do công ty phi
tit l mt s thông tin đc quyn vi đi tác. Dunning (1993) cho rng li th OLI
có th khác nhau ph thuc vào vic các quc gia đó phát trin ít hay đã phát trin,
ln hay nh, ngành công nghip đó là thâm dng lao đng hay vn, th trng đó là
mi ni hay đã trng thành, cnh tranh hay đc quyn.
Theo Dunning và Lundan (2008) có bn loi khác nhau ca FDI: FDI tìm
kim th trng, FDI tìm kim tài nguyên, FDI tim kim hiu qu th trng, FDI
tìm kim tài sn chin lc. FDI tìm kim th trng mc đích là thâm nhp th
trng ni đa ca nc ch nhà và thng liên quan đn: quy mô th trng và thu
9

nhp bình quân đu ngi, tc đ tng trng ca th trng, kh nng tip cn vi
th trng khu vc và th gii, s thích ca ngi tiêu dùng và cu trúc ca th
trng ni đa. FDI tìm kim tài nguyên b thu hút bi tài nguyên thiên nhiên nh
nguyên liu, chi phí lao đng thp (c lao đng không có k nng và lao đng có k
nng), c s vt cht (cng, đng, nng lng, vin thông), và trình đ công ngh.
i vi FDI tìm kim hiu qu th trng, các nhân t đu vào truyn thng đóng
vai trò ít hn trong vic nh hng đn FDI, trong khi đó, các yu t nh nng lc
và kh nng, c ch khuyn khích, s sn có và cht lng ca công ty ti nc ch
nhà, đc tính cnh tranh ca th trng trong nc, nhu cu tiêu dùng t nhiên và
chính sách v mô, vi mô ca chính ph đóng vai trò quan trng hn. Và cui cùng,
FDI tìm kim tài sn chin lc, đi vi hình thc này, các nhà đu t s mua li tài
sn ca công ty nc ngoài đ thúc đy mc tiêu chin lc trong dài hn ca h,
đc bit là gi vng hoc gia tng kh nng cnh tranh trên toàn cu.
2.2. Các nghiên cu thc nghim trc đơy:
Có nhiu bng chng thc nghim nhm xác đnh các nhân t tác đng lên dòng
vn FDI. Tuy nhiên, có nhiu yu t đc coi là nhân t tác đng đn FDI trong
mi nghiên cu  mi quc gia. Vì vy, rt khó đ lit kê các nhân t tác đng, đc
bit là theo thi gian mt s nhân t có th có hoc không có ý ngha thng kê. Do

đó, phn xem xét li bng chng thc nghim này s ch yu tp trung vào nhng
nghiên cu v các nhân t tác đng lên FDI ti các nc đang phát trin, các nn
kinh t mi ni và nhng quc gia có nn kinh t chuyn đi.
Nghiên cu ca Dawn Holland và Nigel Pain (1998) “S ph bin ca vic
đi mi  Trung và ông Âu: mt nghiên cu v yu t quyt đnh và tác đng lên
đu t trc tip nc ngoài”. u t trc tip nc ngoài (FDI) đc cho là mt
kênh quan trng cho s ra đi ca nhng ý tng mi, công ngh và các tiêu chun
đ các nn kinh t chuyn đi  Trung và ông Âu. Nghiên cu ca Dawn Holland
và Nigel Pain (1998) s dng phân tích d liu bng đ nghiên cu các nhân t nh
hng đn FDI  các nc Trung và ông Âu: Bulgaria, Croatia, Czech Republic,
10

Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Poland, Romanina, Slovenkia và Slovak
Republic bao gm các bin: t nhân hóa, biên gii và đ liên kt thng mi, chi
phí lao đng, ri ro và đ n đnh kinh t v mô lên FDI trong giai đon 5 nm t
1992 - 1996. Kt qu ca bài nghiên cu này cho thy rng vic t nhân hóa, mc
đ liên kt thng mi vi các nn kinh t tiên tin và gn vi EU có tác đng đáng
k vào mc đ đu t. Bài nghiên cu cng tìm thy vai trò ca ri ro và chi phí lao
đng tng đi trong các nn kinh t nhn đu t, cho thy mc đ cnh tranh đ
thu hút đu t trong nc. Ngoài ra, tác gi đã tng cng các kt qu này bng vic
phân tích d liu bng riêng bit ca nhng yu t nh hng đn tin b k thut
trong tám nn kinh t ông Âu so vi k trc. iu này cho thy tác đng lan ta
t dòng vn đu t và thng mi quc t đu có mt tác đng tích cc đn nng
sut trong các nn kinh t chuyn đi, vi tác đng có li ca FDI là cao hn trong
nn kinh t đnh hng th trng tt hn.
Nghiên cu ca Beven và Estrin (2000) “Các nhân t tác đng đn đu t
trc tip nc ngoài  các nn kinh t chuyn đi” s dng phng pháp d liu
bng và hi quy hai bc đ xác đnh các yu t nh hng đn FDI ti các nn
kinh t chuyn đi (Trung và ông Âu) t nm 1994 – 1998 trong s các nhân t
ri ro quc gia, chi phí lao đng, quy mô th trng nc nhn đu t và các bin v

mô khác nh chênh lch lãi sut trái phiu mt nm ca quc gia đu t vi lãi sut
tin gi ca quc gia nhn đu t, khong cách gia th đô ca nc đu t vi
nc nhn đu t, s khác bit gia các quc gia. ng thi, các tác gi cng c
tính các nhân t tác đng đn xp hng ri ro quc gia: t l khu vc t trên GDP,
ch s đánh giá cht lng doanh thu (doanh thu bán ra ngoài đc xp hng cao,
doanh thu ni b xp hng thp), ch s kinh t v mô, vi mô (lm phát, cán cân
ngân sách/GDP, n nc ngoài, d tr ngoi hi không bao gm c vàng, sn lng
công nghip đu ra/ GDP), tham nhng. Kt qu cho thy, quy mô th trng mà c
th là GDP, xp hng ri ro quc gia tác đng cùng chiu lên FDI, khong cách và
chi phí lao đng có tác đng ngc chiu vi FDI. Ngoài ra, xp hng ri ro quc
11

gia chu nh hng bi s phát trin ca khu vc t nhân, s phát trin ca ngành,
cán cân tài khóa, tng d tr và tham nhng.
Nghiên cu ca Libor Krkoska (2001) “u t trc tip nc ngoài tài tr
tích ly tài sn  Trung và ông Âu”. Bài vit này xem xét mi quan h gia đu t
trc tip nc ngoài và tích ly tài sn gp  các quc gia chuyn đi cng nh các
ngun tài tr tích ly tài sn khác nh: tài tr n, tài tr th trng vn và tr cp.
Bài nghiên cu ch ra rng tích ly tài sn có quan h cùng chiu vi FDI, cùng vi
n trong nc và tài tr th trng vn, bên cnh đó, bài nghiên cu còn ch ra mi
tng quan ngc chiu gia thanh khon th trng chng khoán vi FDI. Không
có mi quan h thng kê đáng k nào gia tín dng nc ngoài và tr cp. Nghiên
cu cng cho thy rng FDI là mt thay th cho tín dng trong nc nhng là b
sung vi tín dng nc ngoài và doanh thu t t nhân hóa.
Nghiên cu ca Frenkel et al., (2004) “Phân tích d liu bng dòng vn FDI
song phng đn các quc gia mi ni” đã kim tra các yu t quyt đnh đn FDI
s dng phân tích d liu bng da trên mô hình Gravity. Nghiên cu này tp trung
vào dòng vn FDI song phng gia 5 nc ch nhà (các nc công nghip ln
nht trên toàn th gii) và 22 nn kinh t mi ni  châu Á, M Latinh và Trung và
ông Âu. Bài nghiên cu bao gm c các nc nhn đu t và các nc ch nhà,

nó phân tích yu t đy và kéo ca dòng vn FDI vào và ra. FDI là bin ph thuc
và là khong cách gia nc ch nhà và nc nhn đu t; tng trng GDP, quy
mô th trng, lm phát, ri ro, m ca thng mi, đc s dng nh là các bin
đc lp.
Kt qu cho thy rng s phát trin kinh t đc đa ra bi tc đ tng trng GDP
là yu t quan trng đi vi dòng vn FDI vào quc gia nhn đu t. Thêm vào đó,
quy mô th trng đc đi din bi GDP có vai trò quan trng đi vi dòng vn
FDI. M ca thng mi đc tính bng tng kim ngch xut nhp khu trên GDP
có tác đng tích cc trên dòng vn FDI vào các nc nhn đu t. Lm phát là ch
s n đnh kinh t có tác đng tiêu cc lên dòng vn FDI.
12

Nghiên cu ca Pravakar Sahoo (2006) “u t trc tip nc ngoài  Nam
Á: Chính sách, xu hng, tác đng và các nhân t nh hng”, tác gi đã thc hin
nghiên cu các nhân t tác đng lên FDI ti các nc Nam Á trong giai đon 1975
– 2003, bao gm n , Pakistan, Bangladesh, Srilanka, s dng bng đng liên
kt và OLS tng hp (GLS), trong mô hình có 11 bin gii thích, kt qu cho thy
các nhân t nh quy mô th trng, t l tng trng lc lng lao đng, ch s c
s h tng và đ m thng mi có tác đng lên FDI. Nghiên cu cng khuyn ngh
rng đ thu hút nhiu hn na dòng vn FDI vào nhng nc này cn duy trì đà
tng trng đ ci thin quy mô th trng, chính sách thng mi đ s dng lao
đng d tha tt hn, gii quyt nhng ách tc v c s h tng và cho phép chính
sách thng mi m ca hn.
Nghiên cu ca Nunes và cng s (2006) “Các nhân t tác đng đn FDI 
Châu M Latin”, mc đích ca bài vit là xác đnh các nhân t chính nh hng đn
dòng vn cho các nn kinh t mi ni  Châu M Latin và đc đo lng bng mô
hình c th ca nó. Bài nghiên cu này da trên mu d liu 15 nc Châu M
Latin trong giai đon t nm 1991 – 1998. Bài vit nghiên cu phng pháp hi
quy d liu bng đ nm bt đc các nhân t quyt đnh đn vic phân chia các
ngun vn này qua thi gian và không gian. Các bin đc lp đc xem xét  đây:

quy mô th trng, đ m nn kinh t, c s h tng, đ n đnh kinh t v mô,
lng, vn nhân lc và các ngun lc t nhiên. Trong mô hình đ xut, tt c các h
s hi quy đc d báo là có tác đng và có ý ngha thng kê lên FDI.
Kt qu cho thy đc quy mô th trng (đi din bng bin GDP), c s h
tng (đng b, cng bin…), đ m thng mi thì tác đng cùng chiu lên FDI
và có ý ngha thng kê. Ngc li, các nhân t: Chi phí lng và t l lm phát thì
có quan h ngc chiu và có ý ngha thng kê vi ngun vn đu t trc tip nc
ngoài.
Nghiên cu ca Narayanamurthy Vijayakumar và cng s (2010) “Các
nhân t quyt đnh đn đu t trc tip nc ngoài  các quc gia BRICS”. Bài
13

nghiên cu này xác đnh các nhân t quyt đnh đn FDI vào các quc gia BRICS
(bao gm, Brazil, Nga, n , Trung Quc và Nam Phi) bng cách s dng mô
hình d liu bng trong giai đon 1975-2007 (riêng Nga d liu đc yêu cu ch có
t nm 1990) và s dng các phng pháp: Pool OLS, mô hình tác đng c đnh
(REM), mô hình tác đng ngu nhiên (REM). Các bin đc lp trong mô hình bao
gm: quy mô th trng đc đo lng bi GDP; ch s sn xut công nghip và t
l lm phát đc đo lng cho s n đnh kinh t và trin vng phát trin ca mt
quc gia; chi phí lao đng c th là lng; ch s c s h tng đc đo lng bi
đin, nc, giao thông và thông tin liên lc; đ m thng mi; t giá hi đoái và
tích ly tài sn gp. Kt qu bài nghiên cu cho thy các nhân t: quy mô th trng
đc đi din bng GDP và c s h tng (INFI) có tác đng cùng chiu và đáng k
lên ngun vn FDI. Ngc li, các yu t: chi phí lao đng (đi đin bng lng),
giá tr tin t (t giá hi đoái) và tích ly tài sn gp là các nhân t có tác đng
ngc chiu và đáng k lên dòng vn FDI vào các nc BRICS. Trong khi đó, trin
vng phát trin và s n đnh kinh t, đ m thng mi thì không có tác đng đáng
k đn FDI  các quc gia này.
Nghiên cu ca Kavita Wadhwa và Sudhakara Reddy S (2011) “u t trc
tip nc ngoài vào các quc gia đang phát trin Châu Á: Vai trò ca các nhân t:

tìm kim th trng, tìm kim ngun lc và tìm kim hiu qu”. Bài nghiên cu này
đc thc hin đ nghiên cu tác đng ca các nhân t tìm kim th trng (market
seeking), tìm kim hiu qu (efficiency seeking) và tìm kim ngun lc (resources
seeking) ca các nc nhn đu t lên dòng vn FDI bng mu 10 quc gia đang
phát trin Châu Á trong khong thi gian 1991-2008 (18 nm) và s dng mô hình
hi quy d liu bng. Các bin đc lp đc s dng đ nghiên cu đc chia ra
làm 3 nhóm da vào các dng FDI: các nhân t tìm kim th trng FDI (GDP, tc
đ tng dân s hàng nm, % xut khu hàng hóa và dch v trên GDP); các nhân t
tìm kim ngun lc FDI (% nhp khu hàng hóa và dch v trên GDP, s ngi s
dng Internet trên 100 ngi, s ngi s dng đin thoi trên 100 ngi, m
14

đng (road paved) là t l phn trm ca tng s đng giao thông); tìm kim hiu
qu FDI đc đo lng bi t l lm phát hàng nm.
Kt qu cho thy trong s các yu t tìm kim th trng, GDP và xut khu có
tng quan cùng chiu và đáng k đn FDI. Nhng trong trng hp hi quy vi
hiu ng c đnh, ch GDP có tng quan cùng chiu và đáng k đn FDI ngha là
FDI ca tt c các quc gia không phi là tìm kim th trng. Tng t, trong các
yu t tìm kim ngun lc thì nhp khu, s thuê bao di đng trên 100 ngi và FDI
có mi tng quan cùng chiu và đáng k, còn s ngi s dng Internet trên 100
ngi và FDI có mi tng quan ngc chiu và đáng k. Cui cùng, lm phát là
thc đo ca s bt n kinh t v mô có tác đng ngc chiu vi FDI.
Nghiên cu ca Vinit Ranjan và Gaurav Agrawal (2011) “Các nhân t nh
hng đn dòng vn FDI vào các quc gia BRIC” nghiên cu các nhân t nh
hng đn dòng vn đu t trc tip nc ngoài  bn quc gia: Brazil, Nga, n
 và Trung Quc (gi tt là BRIC). Mô hình REM đc áp dng đ phân tích d
liu bng đc lp trong thi gian 35 nm, t nm 1975 đn nm 2009 đ xác đnh
các nhân t tác đng đn FDI. Trong mô hình nghiên cu, FDI là bin ph thuc,
các bin đc lp đc đa vào mô hình bao gm: Tng thu nhp quc ni, t l lm
phát, chi phí lao đng, đ m thng mi, tng lc lng lao đng và tích ly tài

sn gp. Kt qu thc nghim cho thy rng, quy mô th trng (đi din bng bin
GDP), c s h tng k thut là nhng nhân t tim nng tác đng cùng chiu và có
ý ngha lên dòng vn FDI vào các nc BRIC trong khi đó thì các yu t: t l lm
phát, chi phí lng là các yu t tác đng ngc chiu lên FDI và có ý ngha. Ngoài
ra, các yu t: tích ly tài sn gp và lc lng lao đng có tác đng ngc chiu
lên ngun vn FDI nhng không có ý ngha thng kê.
Nghiên cu ca Ab Quyoom Khachoo và Mohd Imran Khan (2012) “Các
nhân t tác đng đn ngun vn FDI vào các quc gia đang phát trin: phân tích
d liu bng”: xác đnh các yu t quyt đnh chính ca dòng vn FDI vào các
nc đang phát trin da vào mô hình d liu bng (panel data) s dng mu 32
15

quc gia đang phát trin đã đc ly mu và d liu qua thi gian 1982-2008. Các
bin ph thuc là tng sn phm quc ni GDP (Quy mô th trng), tng lng d
tr (bao gm c vàng, quyn rút vn đc bit, d tr ti IMF), tiêu th đin nng,
mc lng và đ m ca thng mi lên dòng vn đu t trc tip nc ngoài
(tng giá tr xut khu và nhp khu chia cho GDP).
Kt qu nghiên cu cho thy quy mô th trng ln, d tr nhiu hn, c s h
tng tt và chi phí lao đng thp có tác đng tích cc đi vi dòng vn FDI vào các
nc đang phát trin. Mi quan h tích cc gia GDP và FDI cho thy rng đt
nc vi quy mô th trng ln có th thu hút FDI nhiu hn. D tr nhiu hn
cng đã tác đng tích cc trên dòng vn FDI đn các quc gia nhn đu t. Thêm
vào đó, c s h tng tt cng là yu t quyt đnh ca dòng vn FDI và chi phí lao
đng thp cng có th thúc đy công ty đa quc đu t vào mt quc gia, ni có
mc lng thp. Tuy nhiên, bài vit đã ch ra rng đ m ca thng mi không có
tác đng đn dòng vn FDI điu này là trái vi lý thuyt và mt vài nghiên cu thc
nghim.
2.3. Tóm lc các kt qu nghiên cu:
Theo nhng nghiên cu thc nghim trên đây, có rt nhiu yu t kinh t vi mô
và v mô đc s dng đa vào trong mô hình nghiên cu đ kim đnh các nhân t

tác đng đn FDI trong mi nghiên cu  các nc đang phát trin, các nn kinh t
mi ni và nhng quc gia có nn kinh t chuyn đi. Hu ht nhng nhân t tác
đng và có ý ngha đáng k lên dòng vn FDI  nhng bài nghiên cu này có th
đc k đn ch yu là quy mô th trng thng đc đi din bng Tng sn
phm quc ni (GDP), đ m thng mi đc đo lng bng tng giá tr kim
ngch xut nhp khu trên GDP, c s h tng ca nc nhn đu t, t l lm phát
và chi phí lao đng.
Các nghiên cu thc nghim trc đây trên th gii nhn mnh vào mi liên kt
gia FDI và môi trng kinh t ca nc s ti và ch ra rng môi trng kinh t b
nh hng bi chin lc phát trin và chính sách ca ch nhà. a s các nghiên
16

cu đi đn kt lun rng có quan h tng quan gia tng trng FDI và kinh t ph
thuc vào các đc tính ca nc s ti nh quy mô th trng, đ m thng mi,
môi trng kinh doanh, lao đng…Các nghiên cu nghim cho thy s không đng
b trong vic xem xét mi quan h gia các nhân t vi FDI và kt qu nghiên cu
cng không ging nhau. ng thi, các bài nghiên cu này cng không cung cp
thông tin chung v các nhân t tác đng đn FDI ti các nc đang phát trin. Bài
lun vn s tp trung vào phân tích thc nghim các nhân t nh hng đn vic thu
hút FDI ti 25 quc gia đang phát trin Châu Á trong giai đon 2000 – 2013.
Qua vic nghiên cu v các khung lý thuyt nghiên cu và các nghiên cu thc
nghim đã có trc đây, bng 2.1 s trình bày ngn gn các nhân t đc la chn
đ đa vào mô hình nghiên cu và kim đnh tác đng ca các nhân t này lên
ngun vn đu t trc tip nc ngoài  các nc đang phát trin Châu Á.
Bng 2.1 Các nhân t và nghiên cu thc nghim
TT
Các nhân t
Bin
Kt qu
nghiên

cu
Tác gi nghiên cu
1
Quy mô th
trng
GDP
+
Alan A. Bevan and Saul Estrin (2000);
Frenkel và cng s (2004); Nunes và
cng s (2006); Pravakar Sahoo (2006);
Narayanamurthy Vijayakumar, Perumal
Sridharan and Kode Chandra Sekhara
Rao (2010); Vinit Ranjan, Dr. Gaurav
Agrawal (2011); Kavita Wadhwa,
Không tác
đng
Dawn Holland and Nigel Pain (1998)
17

2
T l lm phát
(% hàng nm)
INFL
-
Frenkel và cng s (2004); Nunes và
cng s (2006); Vinit Ranjan, Dr. Gaurav
Agrawal (2011); Kavita Wadhwa,
Sudhakara Reddy S (2011).
3
Chi phí lao

đng
WAGE
-
Alan A. Bevan and Saul Estrin (2000);
Frenkel và cng s (2004); Nunes và
cng s (2006); Narayanamurthy
Vijayakumar, Perumal Sridharan and
Kode Chandra Sekhara Rao (2010); Vinit
Ranjan, Dr. Gaurav Agrawal (2011); Ab
Quyoom Khachoo và Mohd Imran Khan
(2012).
4
Ch s c s h
tng
INFREX
+
Narayanamurthy Vijayakumar, Perumal
Sridharan and Kode Chandra Sekhara
Rao (2010); Vinit Ranjan, Dr. Gaurav
Agrawal (2011).
5
 m thng
mi
TRAO
+
Dawn Holland and Nigel Pain (1998);
Nunes và cng s (2006); Pravakar
Sahoo (2006); Narayanamurthy
Vijayakumar, Perumal Sridharan and
Kode Chandra Sekhara Rao (2010); Vinit

Ranjan, Dr. Gaurav Agrawal (2011)
Không tác
đng
Ab Quyoom Khachoo và Mohd Imran
Khan (2012).
18

6
Tng s lc
lng lao đng
LAB
+
Narayanamurthy Vijayakumar, Perumal
Sridharan and Kode Chandra Sekhara Rao
(2010)
Không tác
đng
Vinit Ranjan, Dr. Gaurav Agrawal
(2011).
7
Tích ly tài sn
gp
GCF
+
Libor Krkoska (2001)
-
Narayanamurthy Vijayakumar, Perumal
Sridharan and Kode Chandra Sekhara
Rao (2010).
Không tác

đng
Vinit Ranjan, Dr. Gaurav Agrawal (2011)

T bng tng hp trên, bài lun vn này s s dng nghiên cu ca Vinit
Ranjan, Dr. Gaurav Agrawal (2011) “Các nhân t nh hng đn dòng vn FDI
vào các quc gia BRIC” làm c s nghiên cu và s dng các bin, mô hình mô
hình nghiên cu đ áp dng kim đnh cho lun vn này “Nghiên cu các nhân t
tác đng đn đu t trc tip nc ngoài  các quc gia đang phát trin Châu Á”.