B GIÁO DC VẨ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
THANH CM NHUNG
NH HNG CA DÒNG TIN N VIC
IU CHNH ọN BY TÀI CHÍNH
CA CÁC DOANH NGHIP VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh – Nm β014
B GIÁO DC VẨ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
THANH CM NHUNG
NH HNG CA DÒNG TIN N VIC
IU CHNH ọN BY TÀI CHÍNH
CA CÁC DOANH NGHIP VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS.NGUYN TH UYÊN UYÊN
TP.H Chí Minh – Nm β014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s Kinh t vi đ tài ắnh hng ca dòng
tin đn vic điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip Vit
NamẰ là công trình nghiên cu ca riêng tôi di s hng dn ca TS.
Nguyn Th Uyên Uyên.
Các s liu, kt qu trong Lun vn là trung thc và cha tng đc ai công
b trong bt k công trình nào khác. Tôi s chu trách nhim v ni dung tôi
đã trình bày trong Lun vn này.
TP.HCM, ngày 14 tháng 11 nm 2014
Tác gi
Thanh Cm Nhung
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC HÌNH
DANH MC BNG
DANH MC CH VIT TT
TÓM TT 1
CHNG 1. GII THIU TÀI 2
1.1. Lý do chn đ tài 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu và các vn đ nghiên cu 2
1.γ. Ý ngha đ tài 3
1.4. Kt cu đ tài 4
CHNG 2. BNG CHNG THC NGHIM V NH HNG CA
DÒNG TIN N VIC IU CHNH ọN BY TÀI CHÍNH CA
CÁC DOANH NGHIP 6
2.1. Bng chng thc nghim v các yu t nh hng đn đòn by tài chính
ca các doanh nghip 6
2.2. Bng chng thc nghim v nh hng ca dòng tin đn vic điu chnh
đòn by tài chính ca các doanh nghip 8
2.2.1. Bng chng thc nghim v vic điu chnh đòn by tài chính ca các
doanh nghip 8
2.2.2. Bng chng thc nghim v đòn by tài chính mc tiêu và mô hình điu
chnh tng phn 11
2.2.3. Bng chng thc nghim v nh hng ca dòng tin đn vic điu chnh
đòn by tài chính ca các doanh nghip 13
CHNG 3. PHNG PHỄP NGHIểN CU 18
3.1. D liu nghiên cu 18
γ.β. Phng pháp nghiên cu 19
3.3. Mô hình và các bin nghiên cu 20
3.3.1. Mô hình đòn by tài chính tng phn c bn 21
γ.γ.β. Mô hình c lng đòn by mc tiêu 22
3.3.2.1. Mô hình nghiên cu 22
3.3.2.2. Mô t bin 23
3.3.3. Mô hình kim đnh nh hng ca dòng tin đn đòn by tài chính 25
3.3.3.1. Mô hình nghiên cu 25
3.3.3.2. Mô t bin 27
3.3.4. Mô hình hi quy m rng kim đnh nh hng ca dòng tin có điu
chnh đn đòn by tài chính 30
3.3.5. Mô hình kim đnh nh hng ca dòng tin đn đòn by tài chính có xét
đn hn ch tài chính và thi đim th trng 32
3.4. Các gi thit nghiên cu 33
3.4.1. Phng pháp đo lng t l n đu k và tc đ điu chnh đòn by 33
3.4.2. Mc đ s dng n và tc đ điu chnh đòn by tài chính 34
3.4.3. Dòng tin và tc đ điu chnh đòn by 35
3.4.4. Các nhân t hn ch tài chính và thi đim th trng 37
3.5. Công c thc hin 38
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU CA CÁC DOANH NGHIP
TI VIT NAM 39
4.1. Kt qu c lng đòn by mc tiêu và thng kê mô t bin 39
4.2. Kt qu c lng phng pháp đo lng t l n đu k và tc đ điu
chnh đòn by tài chính 43
4.3. Kt qu c lng mc đ s dng n và tc đ điu chnh 44
4.4. Kt qu c lng nh hng ca dòng tin đn vic điu chnh đòn by tài
chính 45
4.5. Kt qu hi quy m rng 47
4.5.1. Kt qu c lng cho dòng tin điu chnh bi nhân t tin mt 47
4.5.2. Kt qu c lng cho dòng tin điu chnh bi các nhân t vn luân
chuyn, c tc, n vay ngn hn, v mô. 49
4.5.2.1. Kt qu c lng cho nhân t vn luân chuyn 49
4.5.2.2. Kt qu c lng cho nhân t c tc 50
4.5.2.3. Kt qu c lng cho nhân t n vay ngn hn 51
4.5.2.4. Kt qu c lng cho nhân t v mô 51
4.5.3. Kt qu c lng cho dòng tin điu chnh bi nhân t hn ch tài chính
và thi đim th trng 54
4.5.3.1. Kt qu c lng cho nhân t hn ch tài chính 54
4.5.3.2. Kt qu c lng cho nhân t thi đim th trng 56
CHNG 5: KT LUN 58
5.1. Kt lun v kt qu nghiên cu 58
5.2. Hn ch ca đ tài 59
5.3. Hng nghiên cu tip theo 59
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC HÌNH
Hình 4.1: S thay đi đòn by tài chính đu k và cui k qua tng nm 42
Hình 4.2 : Dòng tin trên tng tài sn qua tng nm 43
DANH MC BNG
Bng 3.1 : Phân phi s lng doanh nghip theo ngành 18
Bng 4.1 : Thng kê mô t cho tt c các bin đc trng ca doanh nghip dùng
trong mô hình 2 đ c lng đòn by tài chính mc tiêu 39
Bng 4.2 : Kt qu hi quy ca mô hình c lng đòn by tài chính mc tiêu 40
Bng 4.3 : Mô t thng kê cho các bin dùng trong mô hình hi quy 41
Bng 4.4 : Kt qu c lng mô hình điu chnh tng phn c bn 44
Bng 4.5 : Kt qu c lng mô hình điu chnh tng phn cho hai nhóm
doanh nghip s dng ít n và s dng nhiu n 45
Bng 4.6 : Kt qu c lng tác đng ca dòng tin đn vic điu chnh đòn
by tài chính cho hai nhóm doanh nghip s dng ít n và s dng nhiu n 47
Bng 4.7 : Kt qu c lng nh hng ca dòng tin, điu chnh bi nhân t
tin mt 48
Bng 4.8 : Kt qu c lng nh hng ca dòng tin, điu chnh bi nhân t
vn luân chuyn, c tc, n vay ngn hn 53
Bng 4.9 : Kt qu c lng nh hng ca dòng tin, điu chnh bi nhân t
thi đim th trng 55
Bng 4.10: Kt qu c lng nh hng ca dòng tin, điu chnh bi nhân t
hn ch tài chính 57
DANH MC CH VIT TT
CF (Cash Flow) : Dòng tin
DIV (Dividend) : C tc
EBIT (Earning Before Interest and Tax) : Thu nhp trc thu và lãi vay
EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization) : Thu
nhp trc thu, lãi vay và khu hao
FEM (Fixed effects model) : Mô hình tác đng c đnh
GTSS : Giá tr s sách
GTTT : Giá tr th trng
HNX (Hanoi Stock Exchange) : S giao dch chng khoán Hà Ni
HOSE (Hochiminh Stock Exchange) : S giao dch chng khoán TP.HCM
MB (Market - to - book) : Giá tr th trng trên giá tr s sách
OLS (Ordinary Least Square) : Phng pháp bình phng bé nht
REM (Random effects model) : Mô hình tác đng ngu nhiên
TA (Total Asset) : Tng tài sn
VSIC (Vietnam Standard Industrial Classification): H thng ngành kinh t Vit
Nam
1
TÓM TT
Da vào mu nghiên cu gm 150 doanh nghip niêm yt trên hai sàn chng
khoáng HOSE và HNX giai đon 2006 - 2013, bng phng pháp hi quy da
trên ba mô hình: mô hình Pooled OLS, mô hình tác đng c đnh (FEM) và mô
hình tác đng ngu nhiên (REM), bài nghiên cu kim đnh tác đng ca dòng
tin lên kh nng điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip Vit Nam
vi mong mun đa ra bng chng thc nghim cng nh to đc nhng góc
nhìn đa dng hn trong vn đ s dng đòn by tài chính ca các doanh nghip
Vit Nam. Kt qu nghiên cu cho thy: Th nht, đòn by tài chính ca mt
doanh nghip chu tác đng mnh m bi các yu t ni ti bên trong doanh
nghip. Th hai, dòng tin đóng vai trò quan trng trong vic điu chnh đòn
by tài chính khi các doanh nghip s dng nhiu n. Khi s dng nhiu n, các
doanh nghip cn dòng tin có đ ln nhm đm bo thc hin đc các ngha
v tài chính theo hp đng vi ch n và to s an tâm cho ch n. Trong khi
các doanh nghip s dng ít n li cn mt dòng tin có tính linh hot đ đáp
ng các nhu cu trong hot đng sn xut kinh doanh ca mình. Th ba, s “t
do” ca dòng tin cng rt quan trng, dòng tin sau khi đã tr đi các khon tài
tr cho hot đng kinh doanh sn xut và chi tr c tc cho c đông có nhiu tác
dng điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip hn. Th t, các nhân
t hn ch tài chính và thi đim th trng cng góp phn thúc đy hoc hn
ch vic điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip. T nhng kt qu
ca nghiên cu này, tác gi cho rng đây là mt bng chng thc nghim hu
ích và cn thit cho các nhà qun tr tài chính trong vic s dng đòn by tài
chính hp lý thông qua qun tr dòng tin hiu qu, tìm kim c hi gim thiu
chi phí s dng vn giúp làm tng giá tr doanh nghip.
T khóa: òn by tài chính, dòng tin, đòn by mc tiêu, tc đ điu chnh.
2
CHNG 1. GII THIU TÀI
1.1. Lý do chn đ tài
Trong thi gian qua, trên th gii và c Vit Nam đã có nhiu công trình
nghiên cu đc thc hin đ làm sáng t tác đng ca vic s dng đòn by tài
chính đn giá tr doanh nghip cng nh kim đnh các yu t nh hng đn
mc đ đòn by tài chính và t l điu chnh đòn by tài chính ca các doanh
nghip. Trong s đó, vn đ ni cm đc nhiu nhà khoa hc quan tâm trong
thi gian gn đây là nghiên cu tác đng ca dòng tin đn đòn by tài chính,
m rng ra là nghiên cu mc đ điu chnh ca đòn by hng đn đòn by
mc tiêu ca các doanh nghip. Tiêu biu trong s các nghiên cu này là nghiên
cu ca hai tác gi Leary và Roberts đc nghiên cu vào nm β005 M. Hai
tác gi này đã tìm thy bng chng thc nghim trên d liu Compustat 1984 -
2001, v vic duy trì mt mc đ đòn by tài chính ti u ca các doanh nghip
M. Tuy nhiên, trong cu trúc vn ca các doanh nghip li có xu hng ít s
dng n đ tài tr cho các quyt đnh đu t khi dòng tin mt ti doanh nghip
là di dào. Sau đó, vào nm β006, Flannery và Rangan khi nghiên cu trên d
liu Compustat 1965 - 2001 cho các doanh nghip M cng khng đnh các
doanh nghip đu xác lp đòn by tài chính mc tiêu đ tài tr trong cu trúc
vn nhng tc đ điu chnh hng v đòn by mc tiêu là khá chm. Mc dù
vy, các nghiên cu v ch đ này ch mi đc nghiên cu phn ln M và
mt s các nc phát trin khác mà cha đc kim đnh ti Vit Nam. T thc
t này, tác gi đã chn đ tài ắnh hng ca dòng tin đn vic điu chnh
đòn by tài chính ca các doanh nghip Vit NamẰ đ nghiên cu cho Lun
vn Thc s ca mình nhm kim đnh xem liu Vit Nam dòng tin có nh
hng đn vic s dng đòn by tài chính và vic điu chnh đòn by tài chính
ca các doanh nghip hay không?
1.2. Mc tiêu nghiên cu và các vn đ nghiên cu
3
Bài nghiên cu đc thc hin vi mc tiêu kim đnh Vit Nam dòng tin có
nh hng đn vic điu chnh đòn by hng đn đòn by mc tiêu ca các
doanh nghip hay không, thông qua đó đ tài còn hng đn vic tìm ra có hay
không s khác bit trong tc đ điu chnh đòn by gia các doanh nghip s
dng nhiu n và s dng ít n.
T mc tiêu nghiên cu trên, bài nghiên cu s tp trung gii quyt các vn đ
sau:
Mt là, thông qua mô hình điu chnh đòn by tài chính tng phn, tác gi c
tính đòn by tài chính mc tiêu da trên các đc trng ca doanh nghip Vit
Nam. T vic c tính đc t l đòn by tài chính mc tiêu, bài nghiên cu s
tin hành đánh giá mc đ điu chnh thc t ca đòn by tài chính so vi đòn
by mc tiêu.
Hai là, tác gi tìm kim bng chng v tác đng ca dòng tin đn vic điu
chnh đòn by tài chính hng v đòn by mc tiêu. T đó xem xét liu có s
khác bit trong mc đ điu chnh đòn by gia các doanh nghip s dng ít n
và s dng nhiu n hay không?
Ba là, kim đnh xem yu t hn ch tài chính và thi đim th trng có nh
hng đn vic điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip hay không?
Tác gi hy vng bài nghiên cu này s đem đn nhng góc nhìn mi, đa dng
hn cho vic s dng đòn by tài chính đ tài tr trong cu trúc vn ca các
doanh nghip ti Vit Nam.
1.3. ụ ngha đ tài
Bài nghiên cu cho thy tm quan trng ca dòng tin trong vic điu chnh đòn
by tài chính cng nh mc đ điu chnh đòn by hng v đòn by mc tiêu
ca các doanh nghip Vit Nam. Tính n đnh ca dòng tin s làm gim chi phí
tài chính c đnh do to đc tâm lý an toàn cho ch n, t đó làm gim chi phí
4
điu chnh đòn by tài chính v mc ti u. Da trên nn tng lý thuyt này, tác
gi đa ra nhng bng chng thc nghim v nh hng ca tính n đnh trong
dòng tin đn vic điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip. Ngoài ra,
tác gi còn xem xét tác đng ca các yu t th trng và hn ch tài chính đn
vic điu chnh đòn by.
Bài vit mang li góc nhìn mi v mc đ điu chnh đòn by tài chính cho các
doanh nghip Vit Nam trong giai đon t nm 2006 đn nm 2013, mt giai
đon đy bin đng ca nn kinh t Vit Nam cng nh th gii. Qua đ tài
nghiên cu, tác gi mong mun đem đn nhng nn tng giúp các doanh nghip
hiu qu hn trong vic s dng đòn by tài chính đ tài tr thông qua chính
sách qun lý dòng tin. Trên c s này các doanh nghip có th tìm kim các c
hi đ điu chnh đòn by tài chính v mc đòn by ti u, góp phn làm gim
thiu chi phí s dng vn. Thêm vào đó, bài nghiên cu còn cho thy vic nhn
đnh đúng và kp thi v yu t thi đim th trng và hn ch tài chính s giúp
doanh nghip tn dng tt các c hi cng nh các th mnh đ điu chnh đòn
by vi chi phí thp.
1.4. Kt cu đ tài
Ngoài phn tóm tt, danh mc bng, danh mc hình, danh mc ch vit tt, tài
liu tham kho và ph lc, ni dung ca đ tài này bao gm các chng, đc
trình bày theo b cc nh sau:
1: Gii thi tài. Trong chng này tác gi trình bày v lý do chn
đ tài, mc tiêu nghiên cu, các vn đ cn nghiên cu, ý ngha và b cc ca
đ tài.
2: Bng chng thc nghim v ng ca dòng tin vic
u chy tài chính ca các doanh nghip. Trong chng này tác gi
trình bày nhng bng chng thc nghim trên th gii v vic s dng và điu
5
chnh đòn by tài chính. Các nghiên cu này đc tng hp thành nhóm nhng
nghiên cu v các nhân t nh hng đn đòn by tài chính, v mô hình c
lng đòn by tài chính mc tiêu, v tc đ điu chnh đòn by tài chính, và v
tác đng ca dòng tin đn vic điu chnh đòn by tài chính.
: u. Ni dung chính ca chng này s trình
bày d liu nghiên cu, xác đnh bin và hình thành mô hình hi quy, lp lun
các gi thit cn kim đnh.
: Kt qu nghiên cu ca các doanh nghip ti Vit Nam. Chng
này trình bày kt qu nghiên cu thc nghim nh hng ca dòng tin đn vic
điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip Vit Nam bng các phng
pháp đã trình bày chng γ. Qua vic phân tích, đánh giá, gii thích v các kt
qu có đc, t đó tác gi tho lun v nhng mc tiêu đã đt ra chng 1.
: Kt lun. Trong chng này, tác gi tng kt và đánh giá bài nghiên
cu, trình bày ý ngha mà bài vit đem li, đng thi nhn đnh nhng mt hn
ch và hng đi cho các nghiên cu tip theo.
6
CHNG 2. BNG CHNG THC NGHIM V NH
HNG CA DÒNG TIN N VIC IU CHNH
ọN BY TÀI CHÍNH CA CÁC DOANH NGHIP
2.1. Bng chng thc nghim v các yu t nh hng đn đòn by tài
chính ca các doanh nghip
Trong phn này, tác gi s tóm lc các nghiên cu v các yu t nh hng
đn đòn by tài chính ca các doanh nghip theo th t thi gian.
Nm β00β, Robert A. Korajczyk và Amnon Levy trong bài nghiên cu có tên
“Capital structure choice: macroeconomic conditions and financial constraints”,
tin hành ly mu Compustat hàng quý t quý 1 nm 1984 đn quý 3 nm 1999.
Tác gi đã nghiên cu các nhân t v mô, vn đ mua li và nhân t t sut sinh
li ca th trng có nh hng nh th nào đn vic s dng đòn by tài chính
ca các doanh nghip b gii hn v tài chính và không b gii hn v tài chính.
Hai nhà nghiên cu đã mô hình hóa cu trúc vn mc tiêu nh là mt hàm s
ca các điu kin kinh t v mô và các bin c th thuc v doanh nghip. Bng
phng pháp hi quy OLS và Probit, tác gi đã đi đn kt lun rng điu kin
kinh t v mô đóng vai trò quan trng trong vic điu chnh đòn by tài chính
trong cu trúc vn ca các doanh nghip không b gii hn v tài chính nhng ít
quan trng đi vi các doanh nghip b hn ch tài chính. Các doanh nghip
không b gii hn v tài chính thì đòn by s bin đi không theo chu k vi các
yu t kinh t v mô và s bin đi ca các yu t này chim khong t 1β% đn
51% trong s thay đi ca chui thi gian. Trong khi đó, các doanh nghip b
gii hn v tài chính thì đòn by s tuân theo chu k cùng vi các yu t kinh t
v mô và s thay đi ca các yu t này chim khong t 4% đn 41% s thay
đi ca chui thi gian.
7
Vào nm β004, trong bài “Does the source of capital affect capital structure?”
hai tác gi Michael Faulkender và Mitchell A. Petersen da trên mu Compustat
trong giai đon 1986 – β000 đã nghiên cu cách thc la chn cu trúc vn ca
các doanh nghip. H nhn thy rng trong cùng mt điu kin th trng, các
doanh nghip có mc vay n khác nhau, nguyên nhân ch yu là do các doanh
nghip có mc vay n thp ít b hn ch v mt tài chính. Da trên lp lun này,
hai nhà nghiên cu đã tìm nhng bng chng cho thy các yu t đc trng ca
doanh nghip có nh hng đn mc n vay t các t chc tín dng và n vay
t th trng trái phiu. Ngoài ra, các hoch đnh v cu trúc vn ca doanh
nghip b chi phi bi kh nng tip cn th trng vn. Các doanh nghip vay
n t các t chc tài chính li có mc đ đòn by thp hn, nguyên nhân là do
các doanh nghip này phi gánh chu các khon chi phí tng thêm t vic giám
sát và ký kt các hp đng tín dng.
Tip đn, nm β007, Ilya A. Strebulaev trong bài nghiên cu “Do tests of
capital structure theory mean what they say?” ly mu Compustat trong giai
đon 1984 – 2001 vi 3494 doanh nghip. Thông quan các kim đnh chéo, vi
gi đnh doanh nghip có hành vi tài chính nng đng, kt qu ca bài nghiên
cu không ch gii thích đc mi quan h gia quyt đnh tài tr bng đòn by
tài chính vi thu nhp ca ch s hu, mà còn gii thích đc s nh hng ca
t sut sinh li c phiu trong quá kh lên đòn by tài chính thi đim hin
ti. Bên cnh đó, tác gi còn tìm thy các bng chng thc nghim cho thy các
hn ch tài chính đã làm thay đi cu trúc vn ca doanh nghip mt cách
không thng xuyên. Trong mt nn kinh t nng đng thì hu nh đòn by tài
chính ca đa s các doanh nghip s khác vi đòn by tài chính “ti u”. Bài
nghiên cu đã đi đn ba kt lun chính sau đây: (1) đòn by tài chính t l
nghch vi kh nng sinh li, (2) vic thay đi đòn by tài chính có th đc
gii thích phn ln bi t sut sinh li ca doanh nghip và (3) đòn by tài chính
thng có xu hng tr v trng thái trc đó.
8
Anil Shivdasani và Irina Stefanescu trong bài nghiên cu “How do pensions
affect corporate capital structure decisions?” vào nm β010 da trên mu
Compustat 1991 - 2003 cho thy có nhng nhân t ngm, mc dù không xut
hin trên bng cân đi k toán nh k hoch lng hu cho nhân viên nhng li
có kh nng nh hng đn mc đ đòn by tài chính mà các doanh nghip s
dng, do đó rt khó đ có th xem xét toàn din các nhân t nh hng lên đòn
by tài chính mà ch có th xem xét mt mc đ nh hng nht đnh. Trong
nghiên cu này, tác gi cng thy rng kh nng sinh li đc đánh giá thông
qua lãi ròng trên tng tài sn, mc đ tng trng đc đo lng bng giá tr th
trng trên giá tr s sách, quy mô doanh nghip đc đo lng bng logarit t
nhiên ca tng tài sn…cng nh hng đn đòn by tài chính mà các doanh
nghip s dng.
2.2. Bng chng thc nghim v nh hng ca dòng tin đn vic điu
chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip
2.2.1. Bng chng thc nghim v vic điu chnh đòn by tài chính ca các
doanh nghip
Cng ging nh phn trc trong phn này, tác gi cng s trình bày tóm tt
li kt qu nghiên cu ca mt s tác gi trên th gii v vic điu chnh đòn
by tài chính ti các doanh nghip. Các kt qu nghiên cu s đc trình bày
theo th t t quá kh đn hin ti, c th nh sau:
u tiên, vào nm β001, Armen Hovakimian, Tim Opler và Sheridan Titman
trong bài “The debt - equity choice” da trên d liu Compustat ca Standard
and Poor trong giai đon 1979 - 1997 đã tin hành các nghiên cu thc nghim
và nhn thy rng các doanh nghip có th s phi đi mt vi nhiu tr ngi
khi hng ti t l đòn by mc tiêu. Bên cnh đó thì t l đòn by mc tiêu có
th thay đi theo thi gian khi thu nhp ca doanh nghip và giá c phiu thay
đi. Mt phân tích riêng l trên khi lng giao dch c phiu phát hành và khi
9
lng c phiu mua li cho thy rng đ lch gia đòn by tài chính thc t và
đòn by tài chính mc tiêu đóng vai trò quan trng trong quyt đnh mua li hn
là trong quyt đnh phát hành ca các nhà qun lý.
Sau đó, Mark T. Leary và Michael R. Roberts trong nghiên cu “Do firms
rebalance their capital structures?” nm β005 trên mu đy đ Compustat thi
k 1984 – 2001 s dng mô hình đng (dynamic model) đ kim tra thc
nghim lý thuyt đánh đi cu trúc vn. H thc hin các kim tra thc nghim
xem xét liu các doanh nghip có tái cân bng cu trúc vn ca h trong điu
kin phi tn chi phí điu chnh hay không? Qua nghiên cu h nhn thy rng
các doanh nghip tích cc cân bng đòn by ca h, trung bình mi nm mt
ln nhm đt đc cu trúc vn ti u. Các doanh nghip vi kh nng sinh li
cao và lng tin mt di dào thng có xu hng ít s dng các gii pháp huy
đng ngun tài tr t bên ngoài hn là các doanh nghip có vn đu t ln. Kt
lun trong bài nghiên cu cho thy rng, các doanh nghip phn ng li nhng
cú sc trên giá c phiu và vic phát hành chng khoán bng cách tái cân bng
đòn by ca h trong vòng t hai đn bn nm. Chi phí giao dch ngn cn
doanh nghip điu chnh cu trúc ngay lp tc, do đó điu chnh cu trúc vn
luôn có đ tr nht đnh. Hai tác gi c tính đc mc đ điu chnh đòn by
hng đn đòn by ti u khi chi phí giao dch đã c đnh. Ngoài ra, các doanh
nghip có xu hng ít tng ngun vn t bên ngoài đ tài tr khi vn có đ
ngun vn ni b. Các tác gi ca nghiên cu này kt lun rng, dù các doanh
nghip có duy trì mc đòn by mc tiêu nhng vn u tiên s dng ngun vn
ni b hn.
Tip ni sau nhng thành công ca tác gi trc đó, nm β008, Michael L.
Lemmon, Michael R. Roberts, Jaime F. Zender đã công b nghiên cu “Back to
the beginning: persistence and the cross-section of corporate capital structure”
vi mu Compustat t 1971 đn 2003 hng tháng và hng nm. Tác gi đã
nghiên cu v cu trúc vn nng đng trong các doanh nghip nhm xác đnh t
10
l đòn by tài chính trên nn tng các lý thuyt khác nhau v cu trúc vn. Tác
gi nhn thy rng các doanh nghip s duy trì đòn by tài chính n đnh trong
thi gian dài. Các doanh nghip trong mu quan sát đã duy trì đòn by mc n
đnh trong hn β0 nm. Nhng thay đi liên tc trong đòn by gia các doanh
nghip có liên quan đn nhng nhân t không quan sát đc trong chính doanh
nghip đó. Hn 90% s thay đi trong đòn by tài chính đc gii thích bi
hiu ng c đnh ca tng doanh nghip, trong khi các yu t nh quy mô, ch
s MB, nhân t ngành ch tác đng khong 10% trong s thay đi đòn by tài
chính. Phát hin này cho thy rng các doanh nghip a chung phát hành
chng khoán đ duy trì t l đòn by tài chính khi có nhng thun li t các
điu kin th trng, nhm tái cân bng cu trúc vn mt cách nng đng.
Vào nm β009, Rongbing Huang và Jay R. Ritter trong bài “Testing theories of
capital structure and estimating the speed of adjustment” đã xem xét mô hình
chui thi gian trên mu CRSP và Compustat giai đon 1963 – 2001 v các
quyt đnh tài tr và thy rng khi giá c phiu tng làm cho chi phí s dng
vn ch s hu thp, các công ty c phn đi chúng M s tài tr mt t l ln
hn nhiu mc thâm ht tài chính ca h bng cách phát hành thêm c phn ra
bên ngoài. Bài nghiên cu s dng lý thuyt đnh thi đim th trng đã đa ra
nhng kt lun trái ngc vi lý thuyt trt t phân hng, khi cho rng chi phí
s dng vn ca ngun tài tr bng c phn thng mi phát hành không đt
hn chi phí s dng n khi phn bù ri ro th trng chng khoán là thp. Phn
bù ri ro th trng chng khoán thp trong quá kh có nh hng đn đòn by
ca doanh nghip hin ti thông qua quyt đnh có phát hành chng khoán hay
không. Các doanh nghip có th mun huy đng vn c phn khi chi phí s
dng vn c phn thp hoc khi phn bù ri ro vn c phn d kin thp hn.
Bài nghiên cu cng ch ra rng trong giai đon 1974 - 1981 M khi chi phí
s dng vn c phn do phát hành mi là cao, thuyt trt t phân hng đóng vai
trò quan trng khi mô t chính xác cách ng x ca các doanh nghip khi u
11
tiên s dng n đ tài tr cho các quyt đnh đu t. Nhng trong giai đon khi
chi phí s dng vn c phn mi phát hành là thp hn, thì thuyt đnh thi
đim th trng t ra chim u th hn. Ngoài ra đi vi tc đ điu chnh c
tính, h đi đn kt lun rng các doanh nghip điu chnh hng v phía đòn
by mc tiêu vi tc đ va phi, trung bình là 17% mi nm đi vi đòn by
tài chính theo giá tr s sách, và tng lên βγ,β% mi nm cho đòn by tài chính
theo giá tr th trng; tng ng vi chu k là γ,7 và β,6 nm nhm loi b
các tác đng ca các cú sc lên cu trúc vn mc tiêu ca doanh nghip.
2.2.2. Bng chng thc nghim v đòn by tài chính mc tiêu và mô hình
điu chnh tng phn
Phn tng hp các kt qu nghiên cu thc nghim cng s đc trình bày theo
th t thi gian, c th nh sau:
Mark J. Flannerya, Kasturi P. Rangan trong nghiên cu “Partial adjustment
toward target capital structures” nm β006 trên mt mu 12.919 doanh nghip
Compustat hng nm t 1965 đn 2001. Hai tác gi đã đa ra các đánh giá trái
ngc nhau v cách thc doanh nghip la chn cu trúc vn. phân bit gia
ba gi thuyt chính: Lý thuyt cân bng, lý thuyt trt t phân hng và lý thuyt
đnh thi đim th trng, các nhà nghiên cu đã xem xét liu các doanh nghip
có đòn by mc tiêu trong dài hn hay không và nu có thì làm th nào h điu
chnh nhanh chóng hng v phía đòn by mc tiêu. Các nhà nghiên cu đã s
dng mô hình điu chnh tng phn đòn by mc tiêu đ tìm ra câu tr li cho
vn đ này. Mô hình s dng các nhân t đ c lng ra t l n mc tiêu bao
gm ch s kh nng sinh li (EBIT/TA), ch s tng trng (MB), ch s khu
hao (DEP/TA), ch s quy mô (LnTA và FA/TA), ch s nghiên cu phát trin
(R&D/TA) và bin gi (R&D_DUM), yu t ngành (t l n trung v ngành
ind_median) và đòn by tài chính đu k. H đã đi đn kt lun rng các doanh
nghip đu có cu trúc vn mc tiêu c th. Mt doanh nghip đin hình đã rút
12
ngn đc mt phn ba khong cách gia t l n thc t và t l n mc tiêu
ca doanh nghip mi nm. T l n mc tiêu ph thuc vào đc đim ca tng
doanh nghip, khi t n quá cao hoc quá thp, doanh nghip s điu chnh t l
n v mc “mc tiêu” phù hp vi đc đim doanh nghip và đc đim th
trng.
Vào nm β007, Soku Byoun trong bài “How and when do firms adjust their
capital structures toward targets” đã nghiên cu s điu chnh cu trúc vn ca
các doanh nghip trong điu kin thâm ht hoc thng d tài chính. Tác gi tìm
thy các bng chng thc nghim cho thy rng các điu chnh cu trúc vn xy
ra khi doanh nghip có t l n trên mc đòn by mc tiêu trong tình trng
thng d tài chính và khi doanh nghip có t l n di mc đòn by mc tiêu
trong tình trng thâm ht tài chính. Bài nghiên cu đã đi đn kt lun rng các
doanh nghip có xu hng hng v mc đòn by mc tiêu khi doanh nghip
phi đi mt vi tình trng thng d hoc thâm ht tài chính. Tc đ điu chnh
hng v đòn by mc tiêu đt khong 33% khi doanh nghip có t l n trên
mc đòn by mc tiêu trong tình trng thng d tài chính, và tc đ điu chnh
đt khong 20% khi doanh nghip có t l n di mc đòn by mc tiêu
trong tình trng thâm ht tài chính. Các doanh nghip có t l n trên mc đòn
by mc tiêu, dùng thng d tài chính đ chi tr cho các khon n vay; trong khi
các doanh nghip có t l n di mc đòn by mc tiêu li s dng các
ngun tài tr t n vay và vn c phn đ chi tr cho các khon thâm ht tài
chính ca mình. Ngoài ra, các doanh nghip có xu hng tài tr cho các khon
thâm ht tài chính bng n nhiu hn khi doanh nghip có đòn by tài chính
di mc đòn by tài chính mc tiêu.
Xin Chang và Sudipto Dasgupta trong bài “Target behavior and financing: how
conclusive is the evidence?” nm β009 chn mu các doanh nghip Compustat
giai đon 1971 - 2004. Các tác gi đã tin hành xem xét và đa ra các đim bt
hp lý trong mô hình điu chnh đòn by tài chính tng phn, và da trên mô
13
hình này tác gi cng ch ra nhng đim cha phù hp vi hành vi tài chính
trong c tính tc đ điu chnh đòn by. Tác gi đã thc hin hi quy thâm ht
thc t và thâm ht mô phng vi các ch s v t l tng n trên tng tài sn,
ch s tng trng (MB), kh nng sinh li (EBITDA/TA), quy mô doanh
nghip (Ln(TA)), chi phí nghiên cu phát trin (R&D). Bài nghiên cu kt lun
rng các doanh nghip luôn có hành vi tài chính nhm hng đn đòn by mc
tiêu, tc là nhà qun tr luôn có xu hng tái thit lp t l n khi t l này ri
khi “mc tiêu”, và t đó tác gi khng đnh xác đnh hành vi tài chính hng
đn đòn by mc tiêu thì vic nhìn vào t s đòn by là không đ, và thm chí
có th gây hiu nhm.
Peter Iliev và Ivo Welch trong nghiên cu “Reconciling estimates of the speed
of adjustment of leverage ratios” nm β010 vi mu Compustat và CRSP giai
đon 1963 - 2007 đã đ xut phng pháp phi tham s vi t l n thc, nhng
thay đi v n và vn c phn. Trên nn tng mô hình điu chnh tng phn, các
tác gi đã thay đi gi thit H
0
và thc hin hi quy bng nhiu phng pháp:
phng pháp bình phng bé nht (OLS), phng pháp hiu ng c đnh (FE),
Blundell - Bond GMM (BB - GMM), Long Difference (LD), Welch (β004)…
và đã tìm thy s khác bit trong tc đ điu chnh đòn by ca các doanh
nghip là do vi phm mt s gi đnh c bn. Tác gi nhn thy rng t l đòn
by mc tiêu không quan trng đi vi mt doanh nghip c th và tc đ điu
chnh đòn by là khá thp.
2.2.3. Bng chng thc nghim v nh hng ca dòng tin đn vic điu
chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip
Nm 1999, trong bài nghiên cu có tên “Testing static tradeoff against pecking
order models of capital structure” ca hai tác gi Lakshmi Shyam-Sunder và
Stewart C. Myers. Hai nhà nghiên cu đã so sánh s khác bit trong cách lý gii
v hành vi tài chính ca các doanh nghip và xác đnh liu có tn ti các yu t
14
khác tác đng đn s thay đi ca cu trúc vn hay không. H đi đn kt lun t
l n thay đi khi dòng tin ni b trong doanh nghip b thiu ht, khi đó li
nhun gi li không đ đ tài tr cho các c hi đu t mi. i vi nhng
doanh nghip có li nhun cao nhng li ít các c hi đu t mi thì luôn tìm
cách h thp t l n. Trong khi các doanh nghip có nhiu c hi đu t mi và
các c hi đu t này vt quá s chi tr ca dòng tin ni b thì các doanh
nghip này tìm đn ngun tài tr mi là t n. Nh vy, s thay đi ca t l n
là do nhu cu đu t tng thêm ch không phi t n lc ca các doanh nghip
nhm hng đn mt cu trúc vn ti u. Hai nhà nghiên cu đã nhn thy rng
lý thuyt trt t phân hng giúp gii thích nhiu hn v s khác bit ca t l n
qua các giai đon khác nhau hn khi so vi mô hình điu chnh theo đòn by
mc tiêu da trên nn tng lý thuyt đánh đi. Mô hình trt t phân hng đã
thành công trong vic mô t hành vi tài chính ca các doanh nghip. Khi đc
th nghim riêng r thì mô hình điu chnh theo đòn by mc tiêu có ý ngha
thng kê. Tuy nhiên khi hai mô hình này đc th nghim cùng lúc thì mô hình
trt t phân hng có h s tng quan và đ tin cy tt hn trong khi mô hình
điu chnh theo đòn by mc tiêu thì ý ngha thng kê li gim sút. T kt qu
ca bài nghiên cu, tác gi đã đ xut các doanh nghip nên lp k hoch tài tr
cho các khon thâm ht ngân sách trong ngn hn và dài hn.
Cng trong nm 1999, Opler và các công s trong bài nghiên cu “The
determinants and implications of corporate cash holdings” đã tin hành thu thp
d liu ca các công ty đi chúng ca M giai đon t 1971 đn 1994. Các nhà
nghiên cu nhn thy rng các công ty đang trong giai đon tng trng và có
ri ro kinh doanh cao thng có xu hng nm gi tin mt ln hn. Còn đi
vi nhng công ty d dàng tip cn th trng vn, chng hn nh nhng công
ty ln và các công ty xp hng tín dng cao li có xu hng duy trì tin mt
mt t l thp hn. Ngoài ra, các nhà nghiên cu cng nhn thy rng các công
ty có xu hng tích ly tin mt nhiu hn so vi d báo ca mô hình đánh đi.
15
Nguyên nhân mt phn vì các công ty cn duy trì mt lng tin mt đ đm
bo nhu cu tài tr cho các c hi đu t khi dòng tin hot đng ca công ty là
quá thp, trong khi vic huy đng ngun vn t bên ngoài thì tn kém nhiu chi
phí. Nghiên cu ca h cng cho thy rng các nhà qun lý rt hn ch dùng
lng tin mt d tha đ tài tr cho các c hi đu t mi hoc mua li các c
phiu đã phát hành. iu này làm cho các qu ca các công ty b thâm ht do
nh hng mnh m t đng c nm gi tin mt ca các nhà đu t khi công ty
có dòng tin hot đng vt quá nhu cu tài tr cho các d án mi.
Vào nm β005, trong bài nghiên cu có tên “Cash holding and business
conditions” ca Custodio và các đng s đã kim nghim mi quan h gia điu
kin kinh doanh và tính thanh khon ca công ty ti M trong giai đon t 1971
đn 2002. H đã tìm đc nhng bng chng mnh m cho thy rng các công
ty gp hn ch tài chính có xu hng gi tin mt nhiu hn trong thi k kinh
k suy thoái và điu kin kinh doanh là yu t quan trng nh hng đn quyt
đnh nm gi tin ca các doanh nghip. Nguyên nhân ch yu là t đng c
phòng nga ri ro t vic nm gi tin. Nhóm nghiên cu cng không tìm thy
bng chng cho thy các công ty không gp hn ch v tài chính tng vic nm
gi tin mt trong thi k suy thoái. Ngoài ra, khi lãi sut ngn hn gim thì các
công ty gp hn ch v tài chính tng vic nm gi tin trong khi các công ty
không gp hn ch v tài chính thì không.
Sau đó, vào nm β01β, trong bài nghiên cu “Cash flows and leverage
adjustments” ca các tác gi Michael Faulkender, MarJ.Flannery, Kristine
Waston Hankins, Jason M Sminth đã nhn thy nhng đc tính ca dòng tin có
nh hng đn vic điu chnh đòn by tài chính ca các doanh nghip. Các nhà
nghiên cu đã chia mu thành tp hp gm các doanh nghip đang trong tình
trng khng hong tài chính và các doanh nghip bình thng khác nhm so
sánh s khác bit trong tc đ điu chnh ca các doanh nghip hng v đòn
by mc tiêu. Kt qu nghiên cu cho thy vi cùng mt đ lch đòn by thì các
16
doanh nghip có dòng tin mt dng, cao và n đnh thc hin thay đi cu
trúc vn thng xuyên hn các doanh nghip có dòng tin thc gn bng không.
Các doanh nghip s dng nhiu n vay, thu hp khong cách đn đòn by mc
tiêu khong 80%, trong khi các doanh nghip s dng ít n vay ch thu hp
đc 39% khong cách đn đòn by mc tiêu. Các doanh nghip đang gp
khng hong tài chính và các doanh nghip bình thng cng có tc đ điu
chnh đòn by khác nhau. Nguyên nhân ch yu là do các doanh nghip đang
trong tình trng khng hong tài chính phi tr nhng chi phí giao dch cao hn
các doanh nghip bình thng khác.
T nhng nghiên cu trên đây, có th thy xoay quanh ch đ đòn by tài chính
vn còn rt nhiu tranh cãi và cn tip tc đc nghiên cu. V các nhân t nh
hng đn đòn by tài chính, có th chia thành bn nhóm nhân t chính: nhân
t v mô, nhân t ngành, nhân t đc trng doanh nghip có th quan sát đc
và nhân t đc trng doanh nghip không quan sát đc. V vic điu chnh
đòn by tài chính, các nghiên cu đa phn tha nhn các doanh nghip có xu
hng duy trì đòn by tài chính mc tiêu là mt khong ch không phi là mt
t l c đnh . Tuy nhiên khi c lng tc đ điu chnh, các nhà nghiên cu
li hình thành hai quan đim. Quan đim th nht cho rng doanh nghip duy
trì đòn by tài chính ca mình n đnh làm cho tc đ điu chnh đn cu trúc
vn mc tiêu rt thp. Quan đim th hai cho rng doanh nghip điu chnh
đòn by chính linh hot vì nhiu đng c khác nhau, làm cho tc đ điu chnh
tr nên nhanh chóng, mc dù vy, vic điu chnh vn có đ tr nht đnh do
các quyt đnh tài chính và các đc thù riêng ca doanh nghip luôn có đ tr
v thi gian. V mô hình điu chnh đòn by tài chính tng phn, bt ngun t
Mark J. Flannerya, Kasturi P. Rangan (2006), sau đó đã có nhiu nhà nghiên
cu kim đnh và s dng li mô hình này, đây là mô hình c lng tc đ
điu chnh đòn by mc tiêu trên quan đim điu chnh đòn by tài chính là