Hoàn thiện dự toán ngân sách tại công ty TNHH Hưng Đông Luận văn thạc sĩ 2014

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP. HCM











LÊăTHăMăNNG






HOÀN THIN D TOÁN NGÂN SÁCH
TI CÔNG TY TNHH HNG THÔNG




LUNăVNăTHCăS KINHăT

TP. H Chí Minh - Nm 2014
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP. HCM







LÊăTHăMăNNG



HOÀN THIN D TOÁN NGÂN SÁCH
TI CÔNG TY TNHH HNG THÔNG


Chuyên ngành: K TOÁN
Mƣăs: 60340301


LUNăVNăTHCăS KINHăT



NGIăHNGăDNăKHOAăHC: TS. HUNH C LNG

TP. H Chí Minh - Nm 2014



LIăCAMăOAN



Tôiăxinăcamăđoanălunăvnănàyălàăcôngătrìnhănghiênăcu caăcáănhânătôiădi
s hng dn ca thy TS. Hunh c Lng. Nhng thông tin v quy trình lp d
toán ngân sách đc mô t theo thc t, còn nhng thông tin v s liu đư đc điu
chnh li vì mc đích đm bo tính bo mt thông tin doanh nghip. Nhng kt lun
trong lunăvnălàătrungăthc,ăchaătngăđc công b trong bt k mt công trình
nghiên cu nào.
.

Tác gi lunăvn



Lê Th M Nng

MC LC

Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc bng
Danh mc các s đ
Phn m đu 1
CHNGă1ă:ăCăS LÝ LUN V D TOÁN NGÂN SÁCH TRONG
DOANH NGHIP 5
1.1 Khái nim d toán ngân sách 5
1.2 Phân loi d toán ngân sách 5
1.2.1 Phân loi theo chcănng 5
1.2.1.1 D toán hot đng 5
1.2.1.2 D toán tài chính 6
1.2.2 Phân loiătheoăphngăphápălp 6

1.2.2.1 D toán c đnh 6
1.2.2.2 D toán linh hot 6
1.2.3 Phân loi theo thi gian 7
1.2.3.1 D toán ngân sách ngn hn 7
1.2.3.2 D toán ngân sách dài hn 7
1.2.4 Phân loi theo mc đ phân tích 7
1.2.4.1 D toán gc 7
1.2.4.2 D toán cun chiu 8
1.3 Vai trò ca d toán 8
1.3.1 Chc nng hoch đnh 8
1.3.2 Chc nng t chc và điu hành 9
1.3.3 Chc nng kim soát 9
1.4 Quy trình lp d toán ngân sách 10
1.4.1ăGiaiăđon chun b 11


1.4.2ăGiaiăđon son tho 12
1.4.3 Giai đon kim soát 12
1.5. Các mô hình d toán 12
1.5.1 Mô hình n đnh thông tin t trên xung 13
1.5.2 Mô hình thông tin phn hi 14
1.5.3 Mô hình thông tin t di lên 16
1.6 Các nhân t nhăhng đn quá trình lp d toán 17
1.7 Ni dung và trình t lp d toán ngân sách 20
1.7.1 Ni dung các d toán ngân sách 20
1.7.1.1 D toán tiêu th sn phm 20
1.7.1.2 D toán sn xut 20
1.7.1.3 D toán nguyên vt liu trc tip 21
1.7.1.4 D toán nhân công trc tip 22
1.7.1.5 D toán chi phí sn xut chung 22

1.7.1.6 D toán thành phm tn kho cui k 23
1.7.1.7 D toán chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip 23
1.7.1.8 D toán tin mt 24
1.7.1.9 D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 24
1.7.1.10 D toán bng cân đi k toán 25
1.7.2 Trình t lp d toán ngân sách 25
KT LUNăCHNG 1 26
CHNGă 2ă THC TRNG CÔNG TÁC D TOÁN NGÂN SÁCH TI
CÔNGăTYăTNHHăHNGăTHÔNG 27
2.1 Tình hình t chc qun lý sn xut kinh doanh và t chc công tác k toán ti
công ty TNHH Hng Thông 27
2.1.1 Tình hình t chc qun lý 27
2.1.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca công ty TNHH Hng Thông 27
2.1.1.2 Chc nng và nhim v ca công ty TNHH Hng Thông 28
2.1.1.3 Qui mô 29
2.1.1.4 T chc b máy qun lý ti công ty TNHH Hng Thông 30


i S đ t chc 30
ii Chc nng nhim v ca tng b phn 30
2.1.1.5. Quy trình sn xut 32
2.1.1.6 Mt s ch tiêu kt qu sn xut kinh doanh 35
2.1.1.7 Thun li, khó khn và phngăhng phát trin 36
i Thun li 36
ii Khó khn 36
iii Phngăhng phát trin 36
2.1.2 T chc công tác k toán ti công ty TNHH Hng Thông 37
2.1.2.1 Chính sách và ch đ k toán áp dng 37
2.1.2.2 T chc b máy k toán 40
2.2 Thc trng công tác d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 42

2.2.1 Mô hình lp d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 42
2.2.2 Quy trình lp d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 42
2.2.2.1 Giai đon chun b 42
2.2.2.2 Giai đon son tho 44
2.2.2.3 Giai đon kim soát 46
2.2.3 Thc trng lp các d toán ti công ty TNHH Hng Thông 47
2.2.3.1 D toán tiêu th 47
2.2.3.2 D toán sn xut 48
2.2.3.3 D toán nguyên vt liu trc tip 49
2.2.3.4 D toán chi phí nhân công trc tip 50
2.2.3.5 D toán chi phí sn xut chung 51
2.2.3.6 D toán giá thành sn xut 52
2.2.3.7 D toán chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip 53
2.2.3.8 D toán chi phí lãi vay 54
2.2.3.9 D toán tin 55
2.2.3.10 D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 56
2.2.4 ánh giá thc trng công tác d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng
Thông 57


2.2.4.1 u đim 57
2.2.4.2ăNhc đim 58
KT LUNăCHNGă2 62
CHNGă3ăHOÀNăTHIN D TOÁN NGÂN SÁCH TI CÔNG TY TNHH
HNGăTHÔNG 63
3.1 Quan đim hoàn thin h thng d toán ngân sách 63
3.3 Mc tiêu và nguyên tc hoàn thin 63
3.3.1 Mc tiêu hoàn thin 63
3.3.2 Nguyên tc hoàn thin d toán ngân sách 64
3.4 Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 64

3.4.1 Hoàn thin mô hình d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 64
3.4.2 Hoàn thin quy trình lp d toán ngân sách 66
3.4.3 Hoàn thin h thng d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông 73
3.4.3.1 Hoàn thin d toán tiêu th 73
3.4.3.2 Hoàn thin d toán nguyên vt liu trc tip 76
3.4.3.3 Hoàn thin d toán nhân công trc tip 77
3.4.3.5 Hoàn thin d toán chi phí sn xut chung 77
3.4.3.6 Hoàn thin d toán giá thành sn xut 78
3.4.3.7 Hoàn thin d toán chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip 78
3.4.3.8 Lp d toán bng cânăđi k toán 80
3.5 Mt s gii pháp khác đ hoàn thin công tác d toán ngân sách ti công ty
TNHH Hng Thông 80
3.5.1 T chc li b máy k toán 80
3.5.2 T chc ngun nhân lc trong vic thc hin d toán ngân sách 82
3.5.3 Trang b c s vt cht k thut cho vic lp d toán ngân sách 83
KT LUN CHNG 3 84
KT LUN 85
TÀI LIU THAM KHO
PH LC



DANH MC CÁC CH VIT TT


TNHH : Trách nhim hu hn
TSC : Tài sn c đnh
NVL : Nguyên vt liu
CP NVLTT : Chi phí nguyên vt liu trc tip
CP CNTTSX : Chi phí công nhân trc tip sn xut

SXC : Sn xut chung
CP SXC : Chi phí sn xut chung
CPBH : Chi phí bán hàng
CPQLDN : Chi phí qun lý doanh nghip
KQHKD : Kt qu hotăđng kinh doanh
CPSXDDK : Chi phí sn xut d dangăđu k
CPSXDDCK : Chi phí sn xut d dang cui k
K : u k
CK : Cui k
SLTP : S lng thành phm
HHDV : Hàng hóa dch v
P.G : Phóăgiámăđc
HC-NS : Hành chính nhân s
KTQT : K toán qun tr











DANH MC BNG
Bng 2.1 Tình hình sn xut kinh doanh caăcôngătyănmă2011- 2013 35
Bng 2.2 Bngăđnh mc gi côngălaoăđng sn xut bao tay nha 50
Bng 2.3 Bngăđnh mc gi côngălaoăđng sn xut sn phm 50

DANH MCăCÁCăSă

Săđ 1.1 Quy trình d toán ngân sách trong doanh nghip 11
Săđ 1.2 : Mô hình năđnh thông tin t trên xung 13
Săđ 1.3 Mô hình thông tin phn hi 14
Săđ 1.4 Mô hình thông tin t di lên 16
Săđ 2.1ăSăđ t chc b máy caăcôngătyăTNHHăHngăThông 30
Săđ 2.2 Quy trình công ngh sn sut bao tay nha 32
Săđ 2.3 Quy trình công ngh sn xut bao bì PP 33
Săđ 2.4 Quy trình công ngh sn xut bao bì nhaăđnh hình 34
Săđ 2.5ăSăđ t chc b máy k toán 40
Săđ 3.1 Mô hình d toán ngân sách hin nay 65
S đ 3.2 Mô hình d toán ngân sách đ xut 65
Săđ 3.3 Qui trình lp d toán ngân sách đ xut 70
S đ 3.4 S đ t chc b máy k toán đ xut 81

1

PHN M U
1. Tính cp thit caăđ tài :
D toán ngân sách là vic c th hóa k hoch chin lc trong tng thi k
hot đng sn xut kinh doanh. Trong doanh nghip d toán ngân sách có vai trò rt
quan trng th hin qua chc nng ca nhà qun tr là hoch đnh, t chc điu hành
và kim soát mi hot đng ca doanh nghip. Lp d toán ngân sách giúp doanh
nghip hot đng tt hn trong tng lai vì nó giúp nhà qun tr nm rõ đc ngun
lc ca mình, phán đoán trc hình tình sn xut kinh doanh, t đó giúp doanh
nghip s dng và phân phi hiu qu ngun lc. Mt khác d toán ngân sách còn
là công c hu hiu đ nhà qun tr kim soát chi phí và đnh hng mi hot đng
đt đc mc tiêu ngn hn và dài hn doanh nghip đư đt ra.
Côngă tyă TNHHă Hngă Thông vi s mnh trong hot đng sn xut kinh
doanh ca mình là “ Mang đn s hài lòng cho khách hàng, ngi tiêu dùng, cng
s vi s trân trng ca tình bng hu, thông qua các cam kt bng s chính trc
trong kinh doanh”. Vi mc tiêu trong tng lai đó chính là “ăCông ty TNHH Hng
Thông tr thành mt doanh nghip đi đu trong lnh vc sn xut bao bì nha
chuyên nghip khu vc min nam Vit Nam”.
Công tác lp d toán ngân sách đc thc hin ti công ty TNHH Hng
Thông t nm 2011 banăđu ch là nhng ch tiêu k hoch chung v sn lng tiêu
th, doanh thu, chi phí. Nm 2012 công ty bt đu đi vào lp các d toán ngân sách
tuy là nhng d toán lp ln đu tiên không tránh khi có nhiu khuyt đim nh
ch tiêu sn lng tiêu th đt cao hn so vi tim lc ca công ty, c th nm 2013
công ty không đt đc mc tiêu d toán đư đt ra. Nhng d toán ngân sách đư
giúp cho công ty có đnh hng trong hot đng sn xut kinh doanh ca mình, thúc
đy mi thành viên trong công ty c gngăđ hoàn thành ch tiêuăđc giao. Do đó
vic hoàn thin h thng d toán ngân sách luôn là vic làm cn thit trong công ty
TNHH Hng Thông. Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông

s giúp d toán ngân sách phát huyăđc ht vai trò ca mình trong doanh nghip.
2

D toán ngân sách s giúp nhà qun tr ch đng và đa ra các quyt đnh phù hp
đ đt đc mc tiêu mà doanh nghip đư đ ra.
T vai trò ca công tác d toán ngân sách đi vi công ty hin nay, nên tác
gi đưă chnă đ tài “ Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng
Thông “ălàm lun vn thc s kinh t cho mình. Nhm nghiên cu thc trng công
tác lp d toán tiăcôngăty,ăquaăđóăđ xut mt s gii pháp nhm hoàn thin công
tác d toán ngân sách, góp phn nâng cao hiu qu hotăđng và s phát trin bn
vng caăcôngătyătrongătngălai.
2. Tng quan v vnăđ nghiên cu.
Các công trình nghiên cuătrongăncăđưăđ cpăđn vnăđ hoàn thin d toán
ngân sách nh:
- Lunăvnăthcăsăca tác gi NguynăTríăMinhă“ăHoàn thin d toán ngân
sách ti công ty c phn sa VităNam” nm 2013 . Lunăvnăđưălàmărõă
đc các vnăđ nh:ăS cn thit hoàn thin d toán ngân sách ti công
ty c phn sa Vit Nam, thc trng công tác lp d toán ngân sách ti
công ty theo mô hình thông tin phn hi, quy trình các báo cáo d toán
ngân sách và vic áp dng phn mn EPR h tr công tác lp d toán ti
công ty t đóăđaăraăcácăgii pháp giúp nhà qun tr hoàn thin h thng
d toán ngân sách, s dng d toán ngân sách là công c đ hochăđnh
và kim soát hotăđng ca công ty c phn sa Vit Nam
- Lunăvnăthcăsăca tác gi H Xuân Huă“ăHoànăthin d toán ngân
sách ti công ty C phn Bánh ko PhmăNguyên”ănmă2009.ăLunăvnă
đưălàmărõăđc s cn thit hoàn thin d toán ngân sách ti công ty c
phn bánh ko Phm nguyên, thc trng công tác lp d toán ngân sách
theo mô hình thông tin t di lên, t đóătácăgi đưă đ xut gii pháp
công tác lp d toán ngân sách theo mô hình thông tin phn hi, thành lp
ban son tho và giám sát vic thc hin d toán ngân sách.

- Lunăvnăthcăsăca tác gi Nguyn Th Minhăcă“ăHoànăthin d toán
ngân sách ti công ty Pepsico Vit Nam – Ngành Foods thc trng và
3

mt s gii pháp hoàn thin”,ănmă2010,ăcngăđưălàm rõ s cn thit hoàn
thin công tác d toán ngân sách ti công ty Pepsico Vit Nam, thc
trng công tác lp d toán ngân sách theo mô hình thông tin phn hi, t
đó tác gi đ xut gii pháp vic hoàn thin d toán ngân sách theo mô
hình thông tin t di lên và các gii pháp c th đ hoàn thin tng báo
cáo d toán
K tha t các đ tài nghiên cu trc đây,ăăđ tài “ăHoànăthin d toán ngân
sách tiăcôngătyăTNHHăHngăThông”ănghiên cu k thut trong công tác d báo ch
tiêu d toán ngân da trênăđng khuynhăhng mà các đ tài nghiên cu trc
chaăđ cp đn.
3. Mc tiêu caăđ tài
 H thngăhóaăcăs lý lun v d toán ngân sách.
 Phânătíchăvàăđánhăgiáăthc trng công tác lp d toán ngân sách ti công ty
TNHHăHngăThông
 Hoàn thin d toán ngân sách tiăcôngătyăTNHHăHngăThông.
4. iătng và phm vi nghiên cu:
 iătng nghiên cu: Các vnăđ v h thng d toán ngân sách ngn hn
 Phm vi nghiên cu: Nghiên cu d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng
Thông và đc thc hin trong nm 2013
5. Phngăphápănghiênăcu
 tài thc hin da trên cácăphngăphápă
 Phngăphápălun nghiên cu : Phng pháp duy vt bin chng
 Phngăphápănghiênăcu c th làăphngăphápăđnh tính.
- S dng phng pháp quan sát và phng vn đ tìm hiu thc trng h
thng d toán ngân sách ti công ty TNHH Hng Thông.
- S dng phng pháp thng kê mô t đ tìm hiu v c s lý lun d

toán ngân sách cng nh thc trng h thng d toán ngân sách ti công
ty.
4

- S dng phng pháp phân tích, so sánh, tng hp v h thng d toán
ngân sách và đa ra các gii pháp hoàn thin h thng d toán ngân sách
ti công ty TNHH Hng Thông
6. Nhngăđóngăgópămi ca lunăvn
Viă đ tàiă“ă Hoànă thin d toán ngân sách tiă côngă tyă TNHHă Hngă Thông”ă
Lunăvnăđưăcóănhngăđóngăgópănhăsau:
V mt lý lun:
-  tàiăđưăh thngăhóaăcăs lý lun v d toán ngân sách.
V thc tin:
-  tài phnăánhăđc thc trng công tác lp d toán ngân sách ti công
tyă TNHHă Hngă Thông,ă đángă giáă nhngă uă đim,ă nhcă đim ca h
thng d toán ngân sách tiăcôngăty.ăaăraăgii pháp nhm hoàn thin h
thng d toán ngân sách tiăcôngătyăTNHHăHngăThông.
7. Kt cu
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung ca lun vn bao gm 3 chng
 Chngă1:ăCăs
ý lun v d toán ngân sách
 Chngă2:ăThc trng công tác d toán ngân sách ti công ty TNHH
HngăThông.
 Chngă3:ăHoànăthin công tác d toán ngân sách ti công ty TNHH
HngăThông.
Ngoài ra, lun vn còn có phn ph lc trình bày các báo cáo d toán ngân
sách thc t ca công ty TNHH Hng Thông đ minh chng cho nhng vn đ thc
trng ca công ty TNHH Hng Thôngăđc trình bày trong ni dung bài lun vn.
Ngoài ra còn có các báo cáo d toán ngân sách đư đc hoàn thin theo quan đim
ca tác gi.

5

CHNGă1
CăS LÝ LUN V D TOÁN NGÂN SÁCH TRONG DOANH NGHIP
1.1 Khái nim d toán ngân sách
D toán là nhng tính toán d kin mt cách toàn din mc tiêu mà t chc
phi đt đc,ăđng thi ch rõ cách thc huyăđng các ngun lc đ thc hin các
mc tiêu mà t chc đt ra. D toán đc xác đnh bng h thng các ch tiêu v s
lng và giá tr cho mt khong thi gian xác đnh trong tng lai. D toán đc
xây dng trên c s ca k hoch và là trung tâm ca k hoch.
D toán ngân sách: Là nhng tính toán, d kin mt cách toàn din v mc
tiêu kinh t, tài chính mà doanh nghip cn đt đc trong k hot đng,ăđng thi
ch rõ cách thc, bin pháp huy đng các ngun lc đ thc hin mc tiêu và nhim
v đó. D toán ngân sách là mt h thng bao gm nhiu d toán nh d toán tiêu
th, d toán sn xut, d toán chi phí nguyên vt liu, d toán nhân công, d toán
chi phí sn xut chung, d toán chi phí bán hàng, d toán chi phí qun lý doanh
nghip, d toán giá vn hàng bán, d toán vn đu t, d toán kt qu hot đng
kinh doanh, d toán bng cânăđi k toán.( Hunh c Lng,2013)
1.2 Phân loi d toán ngân sách
1.2.1 Phân loi theo chcănng
Theo chcănngăhotăđng d toán chia thành d toán hotăđng và d toán
tài chính.
1.2.1.1 D toán hotăđng :
D toán hotăđng là d toánăliênăquanăđn các hotăđng ca doanh nghip
trong mt thi gian c th, các hotăđng kinhădoanhănhămuaăhàng,ăsn xut, bán
hàng, qunălýăvàăxácăđnh kt qu kinhădoanhătrongăđóăd toán tiêu th sn phm

đc lpătrênăcăs d báo sn phm tiêu th trong k. D toán sn xutăđc lp
trong các doanh nghip sn xut, sau khi d toán tiêu th đưăđc lp xong da vào
d toán này lp d toán sn xutăđ xácăđnh s lng sn phm sn xutăraăđ đápă
ngăđ cho yêu cu tiêu th trong k và cho yêu cu tn kho cui k. T D toán
sn xut này lp các d toán chi phí sn xutănhăăD toán nguyên vt liu trc tip,
6

d toán nhân công trc tip, d toán chi phí sn xutăchung.ăi vi doanh nghip
thngămiăđ xácăđnhălng hàng hóa cn tiêu th trong k và s lng hàng tn
kho cn thit thì tin hành lp d toánămuaăhàng,ăsauăđóălp d toán bán háng và d
toán qun lý doanh nghipăđ d toán chi phí hotăđng cho doanh nghip trong k
liênăquanăđn bán hàng và qun lý doanh nghip, và t đóălp lên d toán kt qu
hotăđng kinh doanh nhm cho thy li nhun s đtăđc trong k d toán.
1.2.1.2 D toán tài chính:
D toán tài chính là d toán cho các hotăđngătàiăchínhăvàăđuătănhăv
cách thcăhuyăđng các ngun tài chính ca doanh nghip. D toán tài chính bao
gm các d toánăliênăquanăđn tin t là d toán tin, d toán vnăđuăt,ăd toán
bngăcânăđi k toán…ătrongăđóăd toán tin là k hoch chi tit cho vic thu, chi
tin. D toánăđuătălàăk hochăđuătăthêmătàiăsn dài hn và vn trong doanh
nghip trong nhngănmăk tip. D toán bngăcânăđi k toán trình bày tng quan
v tình hình tài sn và ngun vn ti mt thiăđim nhtăđnh trong k d toán.
1.2.2 Phân loiătheoăphngăphápălp
Theoăphngăphápălp d toán chia làm hai loi là d toán c đnh và d toán linh
hot.
1.2.2.1 D toán c đnh:
D toánăđc lpătrênăcăs mt mc hotăđng năđnh t trc, d toán s
khôngăthayăđiăhayăđiu chnh bt k s thayăđiăđiu kin ca d toán. D toán này
phù hp vi doanh nghip có hotăđng kinh t năđnh. Nu dùng d toánănàyăđánhă
giá thành qu ca mt doanh nghip mà có nhiu nghip v binăđngăthìăkhóăđánhă
giáăđc tình hình thc hin d toán ca doanh nghip.

1.2.2.2 D toán linh hot :
D toánăđc lpătrênăcăs nhiu mcăđ hotăđng, là d toán cung cp
cho doanh nghip kh nngă tínhătoánă  mcăđ doanh thu và chi phí khác nhau,
giúp nhà qun tr xácăđnh ngân sách d kinătngăng  mcăđ và phm vi hot
đng khác nhau, các nhà qunălýăthng thích d toán linh hotăhnăd toán c đnh
7

vì khi s dng d toán linh hot nhà qun lý có th đánhăgiáătìnhăhìnhăthc hin và
kt qu hotăđng trong thc t.
1.2.3 Phân loi theo thi gian
Theo cách phân loi theo thi gian d toánăđc phân thành hai loi d toán ngân
sách ngn hn và d toán ngân sách dài hn.
1.2.3.1 D toán ngân sách ngn hn :
D toán ngân sách ngn hn là d toán phn ánh k hoch kinh doanh và
kt qu d toán ca mt t chc trong mt k k hoch, k k hochăthng là mt
nmăhocăđc chia ngnăhnălàăhàngă quíăhoc hàng tháng, k k hochă thng
trùng vi k k toán ca doanh nghip. D toán ngn hnăthngăliênăquanăđn hot
đngăkinhădoanhăthng xuyên ca doanh nghipănhămuaăhàng,ăbánăhàng,ăthuătin,
chi tin, sn xut,…ăD toánăngânăsáchăđc lpăhàngănm,ătrc khi kt thúc niên
đ k toán kt thúc nhm hochăđnh k hoch sn xutăkinhădoanhăchoănm k tip.
1.2.3.2 D toán ngân sách dài hn :
D toán ngân sách dài hn là d toánăđc lp cho khong thi gian dài trên
1ănmăcóăth làă2,ă5ă,7ă,10ăănm.ăD toán ngân sách dài hnăthngăliênăquanăđn
các tài sn dài hn và các hotăđng kinh doanh dài hnătrênă1ănm.ăD toán dài hn
liênăquanăđn vic mua sm tài sn ln phc v cho hotăđng sn xut và kênh
phân phi, nghiên cu và phát trin cho mt chinălc kinh doanh dài hn.ăâyălàă
vic sp xp các ngun lcăđ thuăđc li nhun d kin trong mt khong thi
gianădài,ăđcăđim ca loi d toán này là mcăđ ri ro cao, thi gian t lúcăđaă
vn vào sn xutăđn khi thu hi vn dài.
1.2.4 Phân loi theo mcăđ phân tích.

Cnăc vào mcăđ phân tích chia làm hai loi d toán gc và d toán cun chiu.
1.2.4.1 D toán gc :
Là d toán khi lp phi gt b ht s liu d toánăđưătn ti trong quá kh và
xem các nghip v kinhădoanhănhămi btăđu, d toánăđc lp da trên xem xét
thu nhp, nhng khon chi phí phát sinh và kh nngăthc hin li nhun ca doanh
nghip. D toán gc không ph thuc vào s liu ca d toánăcăkhôngăph thuc
8

vào các ch tiêuăc,ăkhôngăcóăkhuônămu, chính vì vyăđòiăhiăngi qun lý phi
phát huy tính ch đng, sáng to, tùy tình hình thc t ca doanh nghipăđ tin
hành lp d toán
Lp d toán gcăcóănhcăđim là tn nhiu thi gian do phi nghiên cu
mi t đu mi công vic, khiălng công vic nhiu,ăchiăphíăcaoăvàăkhôngăđm
boăđc tính chính xác ca s liuăvàăsaiăsót.ăNhngăd toán gcăcngăcóănhng
uăđim không ph thuc vào s liu ca d toánăcădoăđóătránhăđc các khuyt
đim ca d toánăc,ăphngăphápănàyăphátăhuyătínhăch đng, sáng to, cn thn,
đánhăgiáăchiătit tình hình ca b phn lp d toán.
1.2.4.2 D toán cun chiu :
D toán cun chiu hay còn là d toán ni mnh,ătheoăphngăphápănàyăb
phn lp d toán s daăvàoăbáoăcáoăcăca doanh nghipăvàăđiu chnh theo tình
hình thc t đ lp báo cáo d toán mi, d toán cun chiuăthngăđc lp cho
mtănmătàiăchínhăvàăchiaăthànhănhng k hochăquýăhayătháng,ătrongătrng hp
có s thayăđi mcăđ hotăđng và có s chênh lch vi d toánăcăvàăs liu thc
t thì s tinăhànhăđiu chnh hoc saăđi d toánăcăchoăphùăhp vi tình hình
thc t ri miălàmăcăs cho vic lp d toán cho các tháng tip theo.
uăđim caăphngăphápănàyălàăcácăbáoăcáoăđc son tho, theo dõi và
cp nht mt cách liên tc, giúp cho nhà qun lý có th lên k hoch hóa liên tc
hot sn xut kinh doanh caănmămàăkhôngăđiăđn khi thc hin d toánănmăc,ă
mi có th lp d toánăchoănmămi. Nhà qun tr thngăxuyênăđánhăgiáăli k
hoch ca mình làm cho k hoch ca mình mang tính thc t hnăvàăcóăth đt

đc mc tiêu ca d toán.ăNhcăđim caăphngăphápănàyălàăquáătrìnhălp d
toán ngân sách ph thuc rt nhiu vào d toánăc,ăkhôngăphátăhuyăđc tính ch
đng sáng to ca b phn lp d toán.
1.3. Vai trò ca d toán ngân sách.
Vai trò ca d toán ngân sách là phc v cho chcănngăca nhà qun tr
nhăchcănngăhochăđnh, chcănngăt chcăvàăđiu hành, và chcănngăkim soát
9

hotăđng kinh doanh ca nhà qun tr. Thông qua các chcănngănàyănhàăqun tr
đtăđc mc tiêu ca doanh nghip là tiăđaăhóaăli nhun.
1.3.1 Chcănngăhochăđnh :
Hochăđnh: là chc nng qun tr có mc đích xác lp mt mô hình (
tham chiu) cho tng lai nh đó mà ta nhn ra nhng c hi và ri ro, cn c vào
đó phi làm nhng vic ngay bây gi đ khai thác c hi và né tránh ri ro. Hoch
đnh liênă quană đn d báo và tiên liu tngă lai,ă đn mc tiêu cn đt đc và
nhng phng thc đt nhng mc tiêu đó.
D toán ngân sách xác đnh mc tiêu mà doanh nghip đt đc trong k
hot đng,ăđng thi d kin ngun lc đ thc hin mc tiêu đó, vai trò này ca d
toán ngân sách th hin  vic lp d toán báo báo kt qu hot đng kinh doanh,
d toán tiêu th, d toán chi phí sn xut, d toán chi phí nguyên vt liu, d toán
nhân công, d toán chi phí sn xut chung, có th nói chcănngănàyălàăcôngăc đ
nhà qun tr lng hóa các k hoch ca mình. D toánăngânăsáchăđòiăhi các nhà
qun tr luôn phiăsuyănghăv nhng gì h d tính s xyăraătrongătngălai.ăNu
nhng d tính s xy ra có kt qu không tt, các nhà qun tr phi thyăđc nhng
gì cn phiălàmăđ thayăđi kt qu không mong munăđó. Ngoài ra hoch đnh còn
là c s đ đánh giá kt qu hot đng ca các b phn trong doanh nghip. ây
chính là c s đ tngăcng trách nhim, thc hin các phng pháp t chc qun
lý và điu hành ca doanh nghip.
1.3.2 Chcănngăt chcăvƠăđiu hành.
T chc: Là chc nng qun tr có mc đích phân công nhim v, to dng mt c

cu, thit lp thm quyn và phân phi ngân sách cn thit đ thc hin k hoch.
Nó s xác đnh xem ai s hoàn thành nhim v nào,  đau và khi nào thì xong. Công
vic t chc thc hin đúng đn s to nên môiătrng ni b thun li thúc đy
hot đng đt mc tiêu, t chc kém thì công ty s tht bi dù hoch đnh tt.
iu hành: Là chc nng qun tr nhm gây nh hng, thúc đy,ă hng dn
ngun nhân lc thc hin mc tiêu ca công ty. Chc nng điu hành liênăquanăđn
hot đng thúc đy quan h cá nhân và nhóm trong mi quan h qun tr nhm xây
10

dng mt bn sc vn hóa trong t chc. Cui cùng là quá trình thông tin và truyn
thông tin trong t chc.
Chcănngănàyăth hin s huyăđng và phân phi ngun lcăđ thc hin
mc tiêu ca nhà qun tr, nhà qun tr kt hp hochăđnh gia các mc tiêu, nhim
v c th ca tng b phn vi vicăđánhăgiáănngălc sn xutăkinhădoanh,ăquaăđóă
điu phi li ngun lc ca doanh nghip sao cho s dng ngun lc hiu qu nht,
đtăđc mc tiêu li nhun ca doanh nghip. Th hin  d toán là các vn bn c
th, súc tính truyn đt các mc tiêu, chin lc kinh doanh ca các doanh nghip
đn các qun lý b phn phòng ban.
1.3.3 Chcănngăkim soát :
Kim soát là quá trình so sánh kt qu thc hin vi d toánăvàăđánhăgiáă
vic thc hin d toánăđó.ăVic kim soát ph thuc và d toán, chcănngănàyăxemă
d toán ngân sách làă că s, là chună đ so sách vi kt qu thc t ca doanh
nghip. Kim soát d toán ngân sách thông qua vic thc hin các chinălcăđánhă
giá mcăđ thành công ca d toán,ăvàătrongătrng hp cn thit có th đaăraăcácă
gii pháp sa cha, khc phcă nhcăđim. Nu doanh nghip không thc hin
vic kim soát thì d toán ngân sách s không phát huy ht tác dng vn có ca nó.
Ngoài ra d toán ngân sách còn có vai trò quan trng trong quá trình ra quyt
đnh phân b ngun lc, trong b trí nhân lc thông qua vic đánh giá trách nhim
trong vic thc hin mc tiêu mà d toán đ ra.
1.4 Quy trình lp d toán ngân sách

Quy trình là mt trình t có t chc các hotăđng ca doanh nghip nhm
thc hinăđc mc tiêu ca doanh nghip. Lp d toán ngân sách là mt công vic
rt quan trng,ă ngi lp phi d đoánă đcă chínhă xácă trongă tngă lai.ă Nhngă
tngălai s có nhng nhân t kháchăquanătácăđngămàăconăngi không th kim
soátăđc, yêu cuăđi vi d toán ngân sách không th chp nhn có quá nhiu sai
sót,ălàmăsaoăđ lp d toán ngân sách mt cách chính xác nht,ăđòiăhi b phn lp
ngân sách phi có mt quy trình lp d toán ngân sách phù hpăđ hn ch thp nht
mcăđ ri ro khi tin hành lp ngân sách.
11

Quy trình lp d toán ngân sách trong doanh nghipăchiaăthànhăbaăgiaiăđon
làăgiaiăđon chun b,ăgiaiăđon son thoăvàăgiaiăđon kim soát.

S đ 1.1 Quy trình lp d toán ngân sách trong doanh nghip
1.4.1ăGiaiăđon chun b
âyălàăbc khiăđuăcngălàăgiaiăđon quan trng nht trong quy trình lp
d toán ngân sách, vicăđu tiên là phiăxácăđnh rõ mcăđíchăca doanh nghip, vì
tt c các d toánăngânăsáchăđuăđc xây dng da trên mcăđíchăvàăchinălc
hotăđng sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong mt khong thi gian xác
đnh.ăSauăkhiăxácăđnh rõ mc tiêu ca doanh nghip s xây dng mu d toán ngân
Làm rõ mc tiêu
Chun hoá ngân
sách
ánhăgiáăh thng
Thu thp thông tin : Doanh
thu/ch tiêu chun b d
toánăngânăsáchăbanăđu
Kim tra các con s d
toán bngăcácăthayăđi và
phânătíchălng tin
Lp d toán tin mtăđ
theo dõi dòng tin
ánhăgiáăth tc d
tho ngân sách tng
Phân tích s khác bit
gia kt qu thc t và
d toán
Theo dõi nhng khác
bit, phân tích li,
kim tra nhngăđiu
bt ng
D báo liăvàăđiu

chnh, xem xét s dng
nhng dng ngân sách
khác, rút kinh nghim
Giaiăđon
son tho
Giaiăđon
kim soát
Giaiăđon
Chun b
12

sách chun.ăiu này giúp nhà qun lý cp cao phi hp d toán ngân sách ca các
b phn trong doanh nghip và cho phép so sách kt ni ni dung mt cách d dàng.
Khi tt c các công vic cn thit cho vic lp d toánăngânăsáchăđưăđc chun b
đyăđ trc khi son tho,ăcngălàălúcăphi xem xét li tt c các vnăđ mt cách
có h thng đ đm bo rng d toán ngân sách s cung cp thông tin mt cách
chínhăxác,ăđyăđ và phù hp nht.
1.4.2ăGiaiăđon son tho
Tipătheoăsauăgiaiăđon chun b làăgiaiăđon son tho d toán ngân sách,
đu tiên là nhng cá nhân, b phnăcóăliênăquanăđn vic lp d toán ngân sách phi
tp hp toàn b nhngăthôngătinăliênăquanăđn ngun lc sn có trong doanh nghip
và các yu t bênătrongăvàăbênăngoàiătácăđng và nhăđn vic lp d toán ngân sách
ca doanh nghip,ăđng thiăc tính giá tr thu, chi trong d toán ngân sách. Trên
căs đóăson tho các d toánăcóăliênăquanănhăd toán tiêu th, d toán nguyên
vt liu, d toán nhân công trc tip, d toán chi phí sn xut chung, d toán hàng
tn kho thành phm cui k, d toán tin, d toán chi phí bán hàng và qun lý
doanh nghip, d toán bng kt qu hotăđng kinh doanh, bngăcânăđi k toán d
toán,…
1.4.3ăGiaiăđon kim soát
Lp d toán ngân sách là mt công vic quan trng phiăđc thc hin liên

tc t nmănàyăsangănmăkhác,ăt thángănàyăsangăthángăkhác.ăDoăđóăđ vic lp d
toán ngân sách ngày càng hoàn thinăhnăcn phiăthngăxuyênătheoădõi,ăđánhăgiáă
tình hình d toán, t đóăxemăxétăli các s liu, thông tin,ăcăs lp d toán ngân
sáchăvàăcóăđiu chnh cn thit, kp thi,ăđng thi rút kinh nghim cho nhng ln
lp d toán tip theo.
1.5 Các mô hình d toán ngân sách
Daăvàoăđcăđim ca tng doanh nghip mà d toán ngân sách có th lp
theo ba mô hình sau: mô hình thông tin t trên xung, mô hình thông tin phn hi,
mô hình thông tin t di lên

13

1.5.1 Mô hình năđnh thông tin t trên xung












S đ 1.2 : Mô hình n đnh thông tin t trên xung
Mô hình thông tin t trên xung là mô hình mà các ch tiêu d toán ngân
sáchăđcăđnh ra t nhà qun tr cpăcao,ăsauăđóăs truyn xung nhà qun tr cp
trung gian, sau khi nhà qun tr cp trung gian tip nhn s xem xét và chuyn
xung cho nhà qun lý cpăcăs làm mc tiêu, k hoch trong vic t chc hot

đng ti tng b phn trong doanh nghip. D toánăngânăsáchăđc lp trên da
trên mô hình thông tin năđnh t trên xung là d toánăđc lp theo mt chiu mà
không có s phn hi t cpădi
Nhn xét: Mô hình năđnh thông tin t trên xungăcóăcácăuăđim nhà qun
tr cp cao nmărõăđc mc tiêu ca t chc nên các mc tiêu ca d toán ngân
sáchăđm boăđc chinălc sn xut kinh doanh ca t chc,ăngnăcnăđc tình
trng ni lng d toán ngân sách ca các phòng ban, kt ni các b phnăđ thc
hin mc tiêu chinălc chung ca t chc.ăTuyănhiênămôăhìnhănàyăcngăcóănhng
hn ch môăhìnhănàyămangătínhăápăđt t nhà qun lý cp cao xung nên d gây bt
bình cho các b phn trong doanh nghip. D toánă ngână sáchă đc lp t trên
xungă thng không chính xác, nhng thông tin nhà qun tr cpă caoă cóă đc
Qun tr cp cao
Qun tr cp trung gian
Qun tr cp trung gian

Qun tr cp
căs
Qun tr cp
căs
Qun tr
cpăcăs
Qun tr
cpăcăs
14

thngăkhôngă đyăđ,ă doăđóăcácăch tiêu d toán do cp qun lý cpă caoăápăđt
xungăđôiăkhiăs quá cao hoc quá thp so vi mcăđ hotăđngăvàănngălc thc
t ca b phn,ăđiu này không khuyn khích s cngătácăchungăvàătngănngălc
sn xut ca các b phn trong t chc. Tâm lý chung ca nhiuăngi là thích làm
nhng gì mình ch đng hochă đnhăhnălàă b ápăđt mà có th nhngă điu này

nhiuăkhiăchaăhp lý. Khi lpădătoán theoămôăhìnhănàyăđòiăhi nhà qun lý cp
cao phi có cái nhìn tng quan, toàn din mi mt hotăđng ca doanh nghip và
nhà qun lý cp cao phi nm vng cht ch mi hotăđng chi tit ca tng b
phn c v mtăđnh tính lnăđnhălng.ăDoăđóălp d toán theo mô hình năđnh
thông tin t trên xung ch phù hp vi doanh nghip có qui mô nh, ít có s phân
cp trong qun lý hocăđc lpătrongătrng hpăđc bit khi doanh nghip buc
phi tuân theo s ch đo ca nhà qun lý cp trên.
1.5.2 Mô hình thông tin phn hi










S đ 1.3 Mô hình thông tin phn hi
Theo mô hình thông tin phn hi d toánăngânăsáchăđc lp theo quy trình sau :
u tiên nhà qun lý cp cao nht s c tính các ch tiêu ca d toán, d
toán lúc này ch mang tính cht d tho,ăvàăđc truyn xung cho các cp trung
gian,ătrênăcăs đóănhàăqun lý cp trung gian s phân b các ch tiêu này cho nhà
qun tr cpăcăs. Các b phn cpăcăs s cnăc vào các ch tiêu d thoăcnăc
Qun tr cp cao
Qun tr cp trung gian
Qun tr cp trung gian

Qun tr
cpăcăs

Qun tr
cpăcăs
Qun tr
cpăcăs
Qun tr
cpăcăs
15

vào kh nngăđiu kin hotăđng thc t caămìnhăđ xácăđnh ch tiêu d toán nào
có th thc hinăđc, ch tiêu d toán nào có th thêm hoc gim bt.ăSauăđóăb
phn qun lý cpăcăs s bo v ch tiêu d toán ca mình vi qun lý cp trung
gian. B phn qun lý cp trung gian trênăcăs tng hp các ch tiêu d toán cp
di, kt hp vi kinh nghim và tm nhìn tng quát toàn dinăhnăv hotăđng
ca các b phn cpăcăs,ăđ xácăđnh ch tiêu nào có th thc hinăđc ti b
phn ca mình và tin hành trình bày và bo v trc b phn qun lý cpăcaoăhn.
B phn qun lý cpăcaoăhnătrênăcăs tng hp các ch tiêu d toán ca cp
qun lý trung gian, kt hp vi tm nhìn tng quát toàn din v hotă đng ca
doanh nghip,ăhng các b phnăkhácănhauăđn mc tiêu chung ca t chc. B
phn qun lý cp cao s xét duyt thông qua các ch tiêu d toán ngân sách ca b
phn qun lý trung gian. B phn qun lý trung gian s xét duyt thông qua ch tiêu
d toán ca b phn qun lý cpăcăs và khi d toánăđc xét duyt s tr thành d
toán chính thcăvàăđc s dngănhăđnhăhng hotăđng ca doanh nghip trong
k k hoch.
Nhn xét ;
Vic lp d toán theo mô hình thông tin phn hiăcóăuăđimălàăhuyăđng
đc trí tu và kinh nghim ca các cp qun lý khác nhau ca doanh nghip trong
quá trình lp d toán ngân sách. Mô hình này th hinăđc mi liên kt, s chung
sc ca các cp qun lý trong quá trình xây dng d toán ngân sách ca doanh
nghip vì vy d toán s có s chínhăxácăvàăđ tin cyăcao.ăHnăna d toánăđc
lpătrênăcăs tng hp t kh nngăvàăđiu kin c th ca các cp qun lý nên

chc chn tính kh thi s cao.
Tuy nhiên lp d toán ngân sách theo mô hình thông tin phn hi có nhng
hn ch nhătn nhiu thi gian chi phí cho vic d tho, phn hi, xét duyt, chp
nhn. Ngoài ra lp d toánătheoămôăhìnhănàyăđòiăhi phi có s liên kt cht ch
gia các b phn, kt hp cht ch gia các cá nhân trong tng b phn,ăđ đaăraă
nhng s liu phù hp cho b phn ca mình, nhân t conăngiăđóngăvaiătròăquană
trng,ăđòiăhi các thành viên trong t chc phiăđoànăktăđng lòng, thc t điu