B GIÁO DC VÀ ÀO
TO
TRNG
I HC KINH T
TP.HCM
NguynăìnhăVit
NGăDNGăCăCHăQUNăLụăVNăTPăTRUNG
TIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIăCăPHNă
PHÁTăTRINăNHĨăNGăBNGăSỌNGăCUăLONG
LUN VN THC S KINH
T
TP. H Chí Minh ậ Nm
2014
B GIÁO DC VÀ ÀO
TO
TRNG
I HC KINH T
TP.HCM
NguynăìnhăVit
NGăDNGăCăCHăQUNăLụăVNăTP TRUNG
TIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI CăPHN
PHÁTăTRINăNHĨăNGăBNGăSỌNGăCU LONG
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân h
àng
Mã s :
60340201
LUN VN THC S KINH
T
NGIăHNG
DN KHOA
HC:ă
PGS. TS. TRM TH XUÂN
H
NG
TP. H Chí Minh N
2014
LI CAMăOAN
Tôi xin camă đoan:ă Lună vnă ắngă dngă că chă qună lỦă vnă tpă trungă tiă ngơnă hƠngă
TMCPăphátătrinănhƠăđngăbngăsôngăCuăLongẰ lƠăcôngătrìnhădoăchínhătôiănghiênăcuăvƠă
thcăhinădiăsăhngădnăkhoaăhcăcaăPGS.TSăTrmăThăXuơnăHng.
Cácăsăliuătrongălunăvnăđcăsădngătrungăthc.ăCácăthôngătinătrongălunăvnă
đcălyătănhiuăngunăvƠăđcătríchădnăchiătităvăngunălyăthôngătin.ă
Thành ph H Chí Minh, tháng nm
2014
Tác gi lun v
n
NguynăìnhăVit
MCăLC
TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăCHăVITăTT
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
LI M U 1
CHNGă1:ăCăCHăQUNăLụăVNăTIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI 4
1.1ăCăch qun lý vn tp trung tiăngơnăhƠngăthngămi. 4
1.1.1 Khái nim : 4
1.1.2 Yêu cu : 4
1.1.3ăuăđimăvƠănhcăđim caăcăch qun lý vn tp trung tiăngơnăhƠngăthngă
mi: 5
1.1.3.1ăuăđim: 5
1.1.3.2ăNhcăđim: 7
1.1.4ăăiu kin trinăkhaiăcăch qun lý vn tp trung: 7
1.2ăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b 8
1.2.1ăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b theo tp hpăđnă(singleăpoolămethod): 9
1.2.2ăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b theo tp hpăđôiă(doubleăpoolămethod): 10
1.2.3ăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b đaătp hp (multiple pool method): 12
1.2.3.1 Xây dng các tp hp: 13
1.2.3.2 Tính giá chuyn vn ni b: 15
1.2.3.3ăiu chnh giá chuyn vn ni b cho tài sn n: 16
1.2.3.4ănh giá chuyn vn ni b cho tài sn n và tài sn có khác 16
1.2.3.5ăuăđim và khuytăđim caăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b đaătp
hp: 17
1.2.4ăPhngăphápăđnh giá chuyn vn ni b khp k hn (matched rate method) : 18
1.2.4.1ăPhngăphápătính: 18
1.2.4.2ăuăđimăvƠănhcăđim: 21
1.3ăCăch qun lý vnăchaătp trung tiăngơnăhƠngăthngămi 22
1.3.1 Nguyên tc thc hinănhăsau: 22
1.3.2ăuăđim: 23
1.3.3ăNhcăđim: 23
1.4 Kinh nghim v căch qun lý vn ca mt s NHTM trên th gii và Vit Nam: 24
KT LUNăCHNGă1 29
CHNGă 2:ă THC TRNG THC HINă Că CH QUN LÝ VN NI B TI
NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRINăNHĨăNG BNG SÔNG CU LONG 30
2.1 Khái quát ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng bng sông Cu Long : 30
2.2 Thc trngăcăch qun lý vn ti ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng bng sông
Cu Long 31
2.2.1 Mô hình : 31
2.2.2 Qun lý hotăđngăhuyăđng vn: 32
2.2.3 Qun lý hotăđng s dng vn: 33
2.2.4 Qun lý ri ro thanh khon: 33
2.2.5 Qun lý ri ro v lãi sut: 36
2.2.6 Lãi sut: 37
2.2.7 Kho sát các chi nhánh ca ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng bng sông Cu
Long v căch qun lý vn hin ti 41
2.2.7.1 Mu kho sát: 41
2.2.7.2ăPhngăphápănghiênăcu kho sát 41
2.2.7.3 Kt qu nghiên cu kho sát 42
2.2.8ăTìmăhiuăvicăthcăhinăcăchăqunălỦăvnăhinătiăktăhpăktăquăkhoăsát 44
2.2.8.1ăăVănhơnăs: 44
2.2.8.2ăVăsăchăđngătrongăcôngătácăqunălỦăvn: 46
2.2.8.3ăVăchiăphíăchoăhotăđngăqunălỦăvn: 47
2.2.8.4ăVătínhăđngăb,ăthngănhtăcaăcăchăqunălỦăvn hinăti: 48
2.2.8.5ăVăhiuăqu: 49
2.2.9 S cn thit chuynăđiăcăch qun lý vn ti ngân hàng TMCP phát trin nhà
đng bng sông Cu Long 50
KT LUNăCHNGă2 52
CHNGă3 53
GII PHÁP NG DNGăCăCH QUN LÝ VN TI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT
TRINăNHĨăNG BNG SÔNG CU LONG 53
3.1ănhăhng phát trin ca ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng bng sông Cu Long
đnănmă2020 53
3.2 Gii pháp ng dngăcăch qun lý vn tp trung ti ngân hàng TMCP phát trin nhà
đng bng sông Cu Long 54
3.2.1ăăiu kinăđ trinăkhaiăcăch qun lý vn tp trung: 54
3.2.2 Mô hình và l trình thc hin: 56
3.2.2.1 Các niădungăcăbnătrongăđ án qun lý vn tp trung: 56
3.2.2.2 L trình thc hin 60
3.2.3ănh giá chuyn vn : 62
KT LUNăCHNGă3 68
KT
LUN:
69
TĨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLCă
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
BIDV: Ngân hàng TMCP uătăvƠăphátătrinăVităNam
FTPă(FundăTransferăPricing):ăCăchăqunălỦăvnătpătrung
GCVNB:ăgiáăchuynăvnăniăb
HSC:ăHiăsăchính
MHB:ăNgơnăhƠngăTMCPăphátătrinănhƠăđngăbngăsôngăCuăLong
NHTM:ăNgơnăhƠngăthngămi
NIM:ăHăsăthuănhpălƣiăròngăcnăbiên
PPTH:ăphngăphápăđaătpăhp
PPKKH:ăphngăphápăkhpăkăhn
TSC:ăTƠiăsnăcó
TSN:ăTƠiăsnăn
DANHăMCăCÁCăBNG,ăBIU
Bngă2.1ăHnămcăthuăchiătrênătƠiăkhonăvnăthanhătoánăápădngătă19/09/2013
Bngă2.2ăLƣiăsutănhn,ăgiăvnăápădngătăngƠyă19/09/2013
Bngă2.3ă:ăSoăsánhăhiuăquăcăchăqunălỦăvnăchaătpătrungăviăcăchăqunălỦăvnătpă
trung
Bng 3.1: Báo cáo s dăhuyăđng bng VND theo lãi sutăhuyăđng
Bngă3.2:ăBáoăcáoădăn cho vay bng VND theo lãi sut cho vay
Bngă3.3:ăBáoăcáoăsădăhuyăđngăbngăVND theoălƣiăsutăhuyăđngătrungăbìnhă
Bngă3.4:ăBáoăcáoădănăchoăvayăbngăVND theoălƣiăsutăchoăvayătrungăbình
DANH MCăCÁCăHỊNHăV,ăăTH
Hìnhă1.1:GCVNBătheoăphngăphápăđnh GCVNB theo tp hpăđn
Hìnhă1.2:GCVNBătheoăphngăphápăđnhăGCVNBătheoătpăhpăđôi
Hìnhă1.3:GCVNBătheoăphngăphápăđnhăGCVNBăđaătp hp
Hình 1.4:Chia tp hp tin gi thanh toán thành các tp hp con
Hìnhă2.1ăMôăhìnhăqunălỦăvnăchaătpătrungătiăMHB
Hình 3.1: Mô hình C ch qun lý vn tp trung
1
LIăMăU
Nn kinh t ca Vit Nam tin dnăđn mt nn kinh t th trng cnh trnh, các
Ngân hàng Vit Nam đang đi mt vi nhng thách thc ln do cnh tranh t các
ngân hàng nc ngoài đangă dn dn thâm nhp th trng Vit Nam. Các Ngân
hàng thngămi phi t cu lyămìnhăđ tn ti và phát trin trc khi b chính quy
lut cnhătranhăđƠoăthi. Các NHTM cn phiăthayăđi,ăđiu chnhăcácăcăch qun
lỦăc,ălc huăđ thay dnăvƠoăđyăcácăcăch hinăđi phù hp vi xu hng chung
ca nn kinh t. Vic tp trung qunălỦăchoăcácăNHTMăcăhiătngăkh nngăsinhă
li tiăđaăvƠăgim thiu các riăroăđn mc thp nht có th chp nhn đc. Căch
qun lý vn là mt trong nhng phngăphápăgiúpăđnh hình các quytăđnh mang
tính phi hp và tng hp. Că ch qun lý vn hiu qu không nhng giúp các
NHTM chng li nhng binăđng ca nhng ri ro tim n t các binăđng lãi
sut, t giáầmƠăcònăgiúpăcácăNHTMăti u hoá mc li nhun k vngăcngănh
ti thiu hóa nhng tn tht có th xy ra
Ngân hàng TMCP Phát trinănhƠăđng bng sông Cu Long là mt trong nhng
NHTMăcóănngălc hotăđng và thng hiu mnh trên th trng tài chính Vit
Nam. Tuy nhiên, quy trình qun lý vn ni b vnălƠăcăch qun lý vn chaătp
trung,ăchaăphùăhp viăxuăhng chung ca các t chc tài chính hinăđi,ădoăđóă
tôi quytăđnh nghiên cuăđ tƠiăắăng dngăcăch qun lý vn tp trung tiăMHBẰă
vi mcăđíchăhoƠnăthinăhnăcăch qun lý vn ni b cho MHB.
Mcăđích nghiên cu : H thng hóa căs lý lun v căch qun lý vn tp trung
trongăđóăđiăsơuăvƠoănghiênăcuăcácăphngăphápăđnh giá chuyn vn ni b đ làm
căs nghiên cu quá trình trin khai và ng dngăcăch qun lý vn tp trung
cngă nhă thc hină xácă đnh giá chuyn vn ni b theoă cácă phngă phápă cho
MHB.
2
Phm vi nghiên cu:
- V không gian : nghiên cu ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng bng sông Cu
Long và h thng các chi nhánh ca ngân hàng trên toàn quc.
V thi gian : D liuădùngăđ thc hin lunăvnăđc thu thp trong khong thi
gian ch yu t nmă2000 đnă2013,ătrongăđóăd liu có snăđc thu thp t các
báoăcáoătƠiăchínhăvƠăcácăvnăbn ni b ca ngân hàng TMCP phát trinănhƠăđng
bng sông Cu Long.
- V niădungăvƠăhng tip cn nghiên cu ca lun vn:ă
Nghiên cuăcăch qun lý vn tp trung hinăđiăchoăcácăngơnăhƠngăthngămi và
cácăphngăphápăđnhăgiáăđiu chuyn vn t đnăginăđn phc tpătngădn đóălƠă
Phngăphápăđnh GCVNB theo tp hpăđnă(singleăpoolămethod),ăPhngăphápă
đnh GCVNB theo tp hpăđôiă(double poolămethod),ăPhngăphápăđnh GCVNB
đaă tp hpă (multipleă poolă method),ă Phngă phápă đnh GCVNB khp k hn
(matched rate method).
iătng phân tích là căch qun lý vn áp dng cho ngân hàng TMCP phát trin
nhƠăđng bng sông Cu Long.
Phngăphápănghiênăcu:
- Phngăphápămôăt: Trình bày tình hình thc hinăcăch qun lý vnăchaătp
trung ti MHB.
- Phngăphápăthng kê: S dngăcácăphngăphápătoánăhcăxácăđnh cách tính giá
điu chuyn vn ni b theoăcácăphngăphápăkhácănhau.
- Phngăphápăsoăsánh:ăSoăsánhăuăvƠănhcăđim caăphngăphápăqun lý vn
chaătp trung và tpătrung,ăsoăsánhăcácăphngăphápătínhăgiáăđiu chuyn vn ni
b caăcácăphngăphápăqun lý vn tp trung.
- Phngăphápăkhoăsát:ădùngăphngăphápănghiênăcuăđnhătính.ăc thc hin
bng k thut phng vn sâu, dùng bng câu hi m có nhiu câu hi vi mcăđíchă
3
chính là nghiên cu v căch qun lý vnăchaătp trung ti ngân hàng TMCP phát
trinănhƠăđng bng sông Cu Long.
Kt cuăđ tài nghiên cu: kt cuăđ tài gmăcóă3ăchng
- Chngă1:ăCăch qun lý vn tp trung ca cácăngơnăhƠngăthngămi.
- Chngă2ă:ăThc trng thc hin căch qun lý vn ni b ti ngân hàng TMCP
phát trinănhƠăđng bng sông Cu Long.
- Chngă3:ăGii pháp ng dngăcăch qun lý vn ti ngân hàng TMCP phát trin
nhƠăđng bng sông Cu Long.
4
CHNGă1
CăCHăQUNăLụăVN TI NGỂNăHĨNGăTHNGăMI
1.1 Căchăqunălýăvnătpătrung tiăngơnăhƠngăthngămi.
1.1.1 Khái nim :
Căch qun lý vn tp trung có th đc hiuănhălƠămt h thngăcácăc ch k
toán- qun lý ni b nhm phân b chiăphíăhuyăđng vn cho các sn phm hoc
lnhăvc s dng ngun vnăđó (MihaelaăMioaraăGman,2009).ăChiăphíăhuyăđng
vn ca ngân hàng có th coiătngăt nhăchiăphíăcaăhƠngăđƣăbánătrongămt doanh
nghip sn xut.ăTrongăcăch qun lý vn tp trung, tt c các mc trong bng cân
đi k toánăđu phiăđcăđnh giá vnăđiu chuyn ni b.ăCóănghaălƠătoƠnăb tài
sn có s phi tr chi phí điu chuyn vn và toàn b tài sn n và vn t có s nhn
đc thu nhpăđiu chuyn vn.
1.1.2 Yêu cu :
Mtăcăch qun lý vn tp trung cn phiăđtăđc:
- Tính toán hp lý giá chuyn vn ni b cho các tài sn n và các tài sn có.
- Xácă đnh kh nngă sinhă li ca các b phn/đnăv khác nhau (chi nhánh, sn
phm, khách hàng, tài khon) quaăđóăthayăđi cu trúc tài sn n và tài snăcóăđ
tngătng li nhun. Giá chuyn vn chính là mt mc li nhun ti thiu mà các
sn phm phiăđtăđc,ăcng nh quaăđóăchoăthy sn phm nào mang li nhiu li
nhunăhnăchoăngơnăhƠng.
- ánhăgiáăcácăquytăđnh kinh doanh trong ngân hàng da trên s đóngăgópăca các
chi nhánh và các b phn kinh doanh cho tng li nhun.ă đtăđcăđiu này, các
lƣnhăđo chi nhánh và b phn kinh doanh phi chu trách nhim cho kt qu công
vic ca mình.
5
- Chuyn ri ro lãi sut và ri ro thanh khon v cho HSC qun lý. S tp trung đóă
s làm cho vic qun lý ri ro th trng nói chung hiu qu hn.
1.1.3 uăđimăvƠănhcăđim caăcăch qun lý vn tp trung ti ngân hàng
thngămi:
1.1.3.1ăuăđim:
- Phân tích đc các thành phn trong li nhun cho vay ca ngân hàng:Trên
bngăcơnăđi tài khon, ta ch có th thy rng li nhun ròng ca hotăđng cho vay
đc hình thành nên t chênh lch gia lãi cho vay và chi phí ca lãi vay. Phân tích
sơuăhnănaăđaăđn kt qu là tt c các khon vay và tài sn sn sinh ra lãi cho
vay trong khi tin gi và các khon n sinh ra chi phí caălƣiăvay.ăKhiăđánhăgiáăhiu
qu ca sn phm daătrênăcáchăđoălng này dnăđnăđánhăgiáărng các khon cho
vay sinh ra li nhun còn các khon tin gi gây ra chi phí vì phi tr lãi tin gi.
iu này là hoàn toàn sai khi mà các khon tin choăkháchăhƠngăvayăđc ly t các
khon tin gi ca khách hàng khác. Mi khon tin gi ca khách hàng là ngun
vn cho hotăđng cho vay và mi khon cho khách hàng vay gánh chu chi phí s
dng t ngun vnăđó.ăFTPăđnh ra mt giá bán cho các khon tin gi và giá mua
(hay đc khu tr nh là chi phí) cho các khon tin cho vay.
- oălng mcăđóngăgópăli nhun ca các b phn,ăđnăv khác nhau ( chi
nhánh, sn phm, khách hàng, tài khon): GCVNB không ch cho chúng ta tính
toán li nhun ca các khon cho khách hàng vay, các khon tin gi ca khách
hàng và các sn phmăkhácămƠăcònăchoăphépăđoălng mcăđóngăgópăli nhun
cpăđ các chi nhánh, các lnhăvc kinh doanh hayăcaoăhnălƠăca mi khách hàng.
Nm btăđc tng li nhunăđc to ra các ngun nào là mt trong nhng yu t
cn thităđ qun lý mt ngân hàng. Giúp đaăra các quytăđnh hp lý trong vic
phân b các ngun lc, kimăsoátăchiăphíăcngănh đnh ra mc li nhun. Thông
tin v li nhun ca sn phm và khách hàng to nn tng cho vicăđnh giá, và ch
ra loi sn phm và khách hàng nào mang li hiu qu kinh t ln nht cho ngân
hàng.
6
- Qun lý tp trung ri ro lãi sut: Ri ro lãi sut là ắloi ri ro xut hin khi có
s thayăđi ca lãi sut th trng hoc ca nhng yu t cóăliênăquanăđn lãi sut
dnă đnă nguyăcă bină đng thu nhp và giá tr ròng ca ngân hàngẰ (Trn Huy
Hoàng, 2007). Viăcăch qun lý vn tp trung, tt c các tài sn n và có ca chi
nhánh đu đc ắmuaẰăvƠăắbánẰ cn c vào kăhn, loi tin vi các lãi sut điu
chuyn ti ngày phát sinh giao dch. T ngày phát sinh giao dch cho đn ngày
đnh giá li ca tài sn n hay tài sn có, chi nhánh luôn đc đm bo mt mc
chênh lch lãi sut gia lãi sut áp dng cho khách hàng và lãi sut chuyn vn
ni b. Chi nhánh ch quyt đnh lãi sut cho vay/huyă đng sao cho có chênh
lch so vi lãi sut điu chuyn vn ni b và không phiăquan tâm đn ri ro
lãi sut. iu này dnăđn ri ro lãi sut đc qun lý tp trung ti HSC.
- Qun lý tp trung ri ro thanh khon:RiăroăthanhăkhonălƠăloiăriăroăxută
hinătrongătrngăhpăngơnăhƠngăthiuăkhănngăchiătr,ăkhôngăchuynăđiăkpăcácă
loiătƠiăsnăraătinăhocăkhôngăcóăkhănngăvayămnăđăđápăngăyêuăcuăcaăcácă
hpăđngăthanhătoán (Trn Huy Hoàng, 2007). Hinătng thiu ht thanh khon
thng là mt trong nhng du hiuăđu tiên cho thy ngân hàng trong tình trng
khóăkhnătƠiăchínhănghiêmătrng. Áp lc rút tin ngƠyăcƠngăgiaătng,ătrongăkhiăngơnă
hàng không th huyăđng vnăđc na do nim tin caăkháchăhƠngăđƣăgimăđi dn
đn nguy căpháăsn cao.Viăcăch qun lý vn tp trung, chi nhánhăắbánẰăvn v
HSCăvƠăắmuaẰăvn ca HSC. Tt c các giao dch nhn tin gi và cho vay gia
kháchăhƠngăvƠăchiănhánhăđuăđc thc hinăắđi ngẰăvi trung tâm vn. Khi có
nhu cu thanh toán, s dătin gi khách hàng ti chi nhánh gim mtălngătngă
ng s dăvn ca chi nhánh ti Trung tâm vn, chi nhánh không cnăquanătơmăđn
ngun vnăđ thanh toán. Vì vy, ri ro thanh khon cngăđc qun lý tp trung ti
HSC.
- Hn ch tình trng tha thiu thanh khon:ăCăch mua bán vn s tp trung
hoàn toàn mi giao dch v Trung tâm vn, trung tâm vn s lƠmă đng tác luân
chuyn vn t chi nhánh tha vn sang chi nhánh thiu vn,ăđng thiăđiu tit vn
trên th trngăliênăngơnăhƠng,ănhăvy tn dngăđc tiăđaăhiu qu s dng vn
7
ca toàn h thng,ăcơnăđi ngun vn hp lý toàn h thng, hn ch đc tình trng
tha/thiu thanh khon ca các chi nhánh.
- B máy qun lý gn nh, hinăđi,ăqunălỦăvƠăloiătrăđcăcácăcôngăvicăbáoăcáoă
thăcông,ăktăquăhotăđngăcaăchiănhánhăsăđcăthcăhinămiăngƠyăthôngăquaăhă
thngăqunălỦăvnăgiaăHSCăvƠăchiănhánh,ăchiănhánhăkhôngăphiălƠmăcácăbáoăcáoă
tngăhpăvăngunăvn,ătinătăvƠăthanhă khonămiăngƠy,ăchiănhánhăcngăkhôngă
phiălpăcácăkăhochăthanhăkhonăvƠănhuăcuăvn.
- Qun lý vn tp trung là mt công c qunălýăvămô,ătp trung vƠăqunălỦătăxaă
ngună vnă caă toƠnă hă thngă nhngă vnă đmă boă tínhă nngă đngă caă tngă chiă
nhánhăvìăHSCăkhôngăcanăthipăvƠoăhotăđngăcăthăcaătngăchiănhánhătităgimă
cácăchiăphíăqunălỦ,ăđánhăgiáăchínhăxácăhiuăquăhotăđngăcaătngăchiănhánh.
1.1.3.2ăNhcăđim:ă
- Chi phí ng dng cao:
ătrinăkhaiăqunălỦăvnătpătrungăvămtăkăthutăcnăcóăchngătrìnhăđnhăgiáă
chuynă vnă niă bă doă đóă ngơnă hƠngă cnă phiă xơyă dngă mtă hă thngă Coreă -
Banking đăcóăthăqunălỦădăliuătpătrung. Tuyănhiênăchiăphíăchoăvicăxơyădngăhă
thngănƠyărtăđt,ăcóăthălênătiăhƠngăchcătriuăđôălaăM.ă
- Hn ch trìnhă đ phát trin nghip v,ă trìnhă đ ca nhân viên ti các chi
nhánh: TrongăcăchăqunălỦăvnătpătrung,ăcácăchiănhánhăchăđóngăvaiătrò lƠăbă
phnătipăxúcăkháchăhƠng,ălƠăniătipănhnăcácănhuăcuăkháchăhƠngăvƠăđaăvătrungă
tơmăxălỦ,ăcácăgiaoădchăvătinăt,ădchăvăngơnăhƠng,ăqunătrăriăroăđuătpătrungă
văHSC.ăChínhăsătpătrungăvƠăchuyênămônăhóaăsălƠmăchoăcácăthaoătácănghipăvă
tiăchiănhánhăhnăch,ălƠmăhnăchătrìnhăđăphátătrinănghipăv,ătrìnhăđăcaănhơnă
viênătiăcácăchiănhánh,ăhnăchăkinhănghimăthcătinăvƠăkinhănghimăchuyênămôn.
1.1.4ăăiu kin trinăkhaiăcăch qun lý vn tp trung:
- Vămngăli: NgơnăhƠngănênăcóănhiuăchiănhánhădoănhngăngơnăhƠngăcóămngă
liăchiănhánhărngăln,ăphơnătánăthng gpăkhóăkhnătrongăvicăqunălỦăvnăcaă
ngơnăhƠngămiănênătrinăkhaiăcăchăqunălỦăvnătpătrungănhmăgimăbtălƣngăphí
8
vì chi phí banăđuăđătrinăkhaiăđcăcăchăqunălỦăvnătpătrungălƠ rtăln,ătrăgiáă
hƠngătriuăđôălaăM.
- V mtă côngă nghă thôngă tin: đòiă hiă ngơnă hƠngă phiă cóă hă thngă côngă nghă
thôngătinăhinăđi,ădăliuă đcă qunălỦătpătrungănhăvyăvică qună lỦă vnă tpă
trungămiăcóă thătinăhƠnhă hiuăqu.ăCăthă ngơnăhƠngăphiătină hƠnhătrinăkhaiă
đcăhăthngăCoreăBankingănhmăqunălỦăgiaoădchătheoăcôngănghăhinăđiăvƠătpă
trung.
-V mt nhân s: Ngân hàng phiăcóăđc mt điăngănhơnăsăcóăthăđápăngăchoă
vicătrinăkhaiăcăchăqunălỦăvnătpătrung.ăPhiăcóăđiăngăcóătrìnhăđ,ăgiiăngoiă
ngăcngănhăviătính,ăđngăthiăphiăcóăkinhănghimătrongălnhăvcătƠiăchính,ănhită
tìnhătrongăcôngăvicăkhiăđóăvicătrinăkhaiăcăchăqunălỦăvnătpătrungămiăđcă
thunăli.ăNgơnăhƠngăphi rtăcoiătrngăvicăđƠoătoăvƠănơngăcaoăkănngăcaăcácă
lƣnhăđoăvƠănhơnăviên,ăđƠoătoănhơnăviênăngân hàng nhmăápădngăhiuăquăcăchă
qunălỦăvnătpătrung.
- VăchinălcăcaăngơnăhƠng:ăcácănhƠălƣnhăđoăcaăngân hàng đƣăsnăsƠngăchoă
mtăchinălcătrinăkhaiăcăchăqunălỦăvnătpătrungătheoăthôngălăqunălỦătƠiăsnă
năvƠătƠiăsnăcóăcaăcácăngơnăhƠngăhinăđiătrênăthăgiiă, quytătơmătinătiăhotă
đngătheoăchunămcăqucăt,ăhinăđiăhóaăngơnăhƠng,ănhmăđmăboăthc thiăđúngă
theoăcácăyêuăcuăbáoăcáoădoălutăphápăquiăđnh.ă
1.2 Phngăphápăđnh giá chuyn vn ni b
Giá chuyn vn ni b: GCVNB là công c đ thc hinăcăch qun lý vn
tp trung. GCVNB là lãi sut ni b dùngăđ tính toán thu nhp hoc chi phí chuyn
vn ni b trong t chc tài chính. Mi khon vay có mt chi phí chuyn vn ni b
và mi khon tin gi có mt khon thu nhp chuyn vn ni b. S khác nhau gia
lãi sut th trng và GCVNB lƠălƣiăbiên,ăđcădùngăđ tính toán li nhun ca giao
dch chuyn vn ni b.
Vicăđnh GCVNB gmăcóă4ăphngăphápăchính,ăđc sp xp theo mcăđ chính
xác và phc tpătngădnăđóălƠ: Phngăphápăđnh GCVNB theo tp hpăđnă(singleă
9
poolămethod),ăPhngăphápăđnh GCVNB theo tp hpăđôiă(double pool method),
Phngăphápăđnh GCVNB đaătp hpă(multipleăpoolămethod),ăPhngăphápăđnh
GCVNB khp k hn (matched rate method).
1.2.1 Phngăphápăđnh giá chuyn vn ni b theo tp hpăđnă(single pool
method):
Trongăcácăphngăpháp,ăđơyălƠăphngăphápăđnăgin nht.ăPhngăphápă
này ch tính GCVNB duy nht cho tt c các khon vay và gi.
- Phngă phápă tính:ă phngă phápă bìnhă quơnă giaă quyn lãi sut ca tt c các
khon tin vay và tin gi.
Có th tính theo s dăròngăchoăchiănhánhătc là ch tính GCVNB cho phn
chênh lch gia gi vn và nhn vn ca chi nhánh hoc tính theo s dăgp là tính
cho c gi vn và nhn vn ca chi nhánh (Kawano R. 2005).
Ví d: Ngân hàng A là mt ngân hàng nh va thành lp,ătrongăngƠyăđu
khaiătrngăcóăs liu hotăđngănhăsau:ăHuyăđng vn lãi sută2%/nm đc 500
triu,ăđng thi cho vay 500 triu vi lãi sută6%/nmă.ăNhăvy GCVNB ca cho
vay = GCVNB caăhuyăđng = (6% x 500 triu + 2% x 500 triu)/(2 x 500triu) =
4%/nm
- uăđim:ăđnăgin, d thc hin mà không cnăđuătănhiu tinăđ mua h thng
Coreăbanking.ăPhngăphápănƠyădùngăchoăcácăngơnăhƠngăkhôngăcóăcácăcăs d
liu chi tit,ăthng là các ngân hàng nh, vnădùngăchoăvayăđc hình thành t
vicăhuyăđng tin gi, không có nhiu chi nhánh và nghip v kinh doanh.
- Nhcă đim:ă Tuyă nhiên,ă phngă phápă nƠyă khôngă đoă lng chính xác, không
khuyn khích vicăhuyăđng vn cùng lúc vi vic cho vay. Ví d vi GCVNB cao
điu này làm lãi biên ca vicăhuyăđng vn s lnăhnălƣiăbiên ca vic cho vay, do
đóăch khuynăkhíchăchiănhánhăhuyăđng vn mà không khuyn khích chi nhánh cho
vay.
10
6%
4%
-4%
6%
2%
0%
4% -2%
-2%
Cho vay
-GCVNB + GCVNB
Huyăđng
Hình 1.1:GCVNBă theoă phngă phápă đnh GCVNB theo tp hpă đn
(Lukasz Kugiel,2009).
1.2.2 Phngăphápăđnh giá chuyn vn ni b theo tp hpăđôiă(double pool
method):
Phngă phápănƠyătínhămt GCVNB các khon vay và mt GCVNB cho các
khon gi,ăcáchătínhătngăt phngăphápăđnh GCVNB theo tp hpăđn.
- Phngă phápă tính:ă phngă phápă bìnhă quơnă giaă quyn lãi sut ca tt c các
khon tinăvayăđ tính GCVNB cho các khonăchoăvayăvƠăphngăphápăbìnhăquơnă
gia quyn lãi sut ca tt c các khon tin giăđ tính GCVNB cho các khon tin
gi.
Ví d: Ngân hàng A là mt ngân hàng nh va thành lp,ătrongăngƠyăđu
khaiătrngăcóăs liu hotăđngănhăsau:ăHuyăđng vn ngn hn lãi sută2%/nm
đc 500 triu,ăHuyăđng vn dài hn lãi sut 4%/nm đc 500 triu , cho vay dài
hn 500 triu vi lãi sut 6%/nm,ăchoăvayăquaăđêmătrênăth trng liên ngân hàng
500 triu vi lãi sută2%/nm .ăNhăvy
11
GCVNB ca cho vay = (6%x500 triu + 2%x500 triu)/(2x500triu) =
4%/nm.ă
GCVNB caă huyă đng = (4%x500 triu + 2%x500 triu)/(2x500triu) =
3%/nm
Chênh lch gia GCVNB ca cho vay và GCVNB caăhuyăđng là 1%.
- uă đim: Có mcă đ đoălng li nhunăchínhăxácăhnăphngăphápătp hp
đn,ăcóăth khuyn khích vicăhuyăđng vn cùng lúc vi vic cho vay vì có hai
GCVNB.ăDoăđóăcóăth gimăGCVNBăđi vi các khon choăvayăđ khuyn khích
vicăchoăvayăđng thiătngăGCVNBăđi vi các khonăhuyăđngăđ kích thích vic
huyăđng vn.
- Nhcăđim: Vn mi ch có 2 GCVNB cho hai tp hp tin vay và tin gi,
chaăphơnăchiaăthƠnhăcácăloi tp hp chi tităhnă(ătheoăk hn, sn phmăầ)ăvi
nhiuăGCVNBătngăng.
6%
4%
-4%
6%
2%
1%
0%
3% -2%
-2%
Cho vay
-GCVNB Chênh lch + GCVNB
Huyăđng
Hình 1.2:GCVNBătheoăphngăphápăđnh GCVNB theo tp hp đôi (Lukasz
Kugiel,2009).
12
1.2.3 Phngă phápă đnh giá chuyn vn ni b đaă tp hp (multiple pool
method):
Chia các sn phm thành nhiu tp hp viăcácătiêuăchíăkhácănhau,ăthôngăthng
là chia theo k hn cng thêm loi sn phm và các tiêu chí khác, mi tp hpăđc
áp dng mt giá chuyn vn. Thay vì mt hoc hai giá chuyn vn, theo cách tip
cn caăphngăphápăđaătp hp cn nhiu GCVNB ậ mi GCVNB đi vi mi tp
hp.
iuănƠyăcngăcóăth tính bngăphngăphápăbìnhăquơnăgiaăquyn lãi sut
ca tt c các khon tin vay và tin gi nh haiăphngăphápătp hpăđnăvƠătp
hpăđôi.ăTuyănhiên,ăphngăphápăbình quân gia quyn lãi sut này thiu tính khách
quan do có nhng lãi sutăhuyăđng hoc cho vay do chính ngân hàng t đaăraătheoă
cách tính ch quan ca ngân hàng.
MtăphngăphápăttăhnălƠăđnh GCVNB da trên lãi sut th trng (lãi
sut trên các công c nh trái phiu kho bc, các khon vay liên ngân hàng hoc các
hp đngăhoánăđi lãi sut), sauăđóătinăhƠnhăcácăđiu chnh b sung. Cách tip cn
nƠyăđc bit thích hp cho các NHTM hotăđng mnh trong th trng giao dch
liênăngơnăhƠng.ăi vi nhng ngân hàng này, GCVNB xácăđnhătheoăcáchănƠyăđi
din cho ngun thu nhp hoc chi phí thay th cho các khon cho vay hoc tin gi
ca khách hàng. iu này phn ánh giao dch thc t - thay vì cho vay khách hàng,
mt ngân hàng có th cho vay vn trên th trng liên ngân hàng. i vi mi giao
dch ca khách hàng có mt s thay th trên th trng giao dch liên ngân hàng.Ti
bt k thiăđim nào, lãi sut ph bin trên th trngănênăđc chp nhn là chi phí
vn phù hp cho các ngân hàng (Coombs H. & Hobbs D. & Jenkins E. 2005). Áp
dng GCVNB da vào lãi sut th trng cung cp kt qu đúng và khách quan
nht. Lãi sut th trng cho phép kim tra tính khách quan ca chính sách đnh
GCVNB vƠăcngălƠămt giá tr trung bình ttăđ đánhăgiáăhiu qu qun lý. GCVNB
phi phn ánh đc lãi sut th trng trên các công c nh trái phiu kho bc, các
khon vay liên ngân hàng hoc các hpăđngăhoánăđi lãi sut. Các ngân hàng phi
thit lp mt tp hp GCVNB trong hình thc ca mtăđng cong lãi sut mà có
13
th phn ánh chính xác nht giá th trng ca ngun vnă đó. Hu ht các ngân
hàng s dng đng cong lãi sut liên ngân hàng/hpăđngăhoánăđi lãi sut (Rice
J. & Kocakülâh M, 2004). (đng cong lãi sutălƠăđ th mô t mi quan h gia lãi
sut và k hn ca mt công c n có cùng mc chtălng tín dngănhngăkhácă
thiăgianăđáoăhn,ăđ th này btăđu vi mc lãi sut k hn thp nht và m rng
ra theo thiăgian,ăthngălƠăđn k hnă30ănmă)
Hình 1.3:GCVNBă theoă phngă phápă đnhă GCVNBă đaă tp hp
(Lukasz Kugiel,2009).
1.2.3.1 Xây dng các tp hp:
Trong phngăphápănƠy,ăthayăvìăhaiăGCVNB nh trong tp hpăđôi,ăhai tp
hp GCVNB trong hình thcăhaiăđng cong lãi sută(sauăđơyătaăgi là đng cong
GCVNB) đc dùng ậ mt cho tài sn có và mt cho tài sn n. Các tp hpăđc
to thành vi nhng sn phm có tính cht ging nhau v loi sn phm, lãi sut và
loi tin t. Vi mi tp hp áp dng mt lãi sut liên ngân hàng/hpăđngăhoánăđi
lãi sut ca loi tin t tngăng. Vi nhng loi tin t có giá tr giao dch ít có
th dùngăđng cong GCVNB ca loi tin t chính. Các khon cho vay và tin gi
tùy thuc tp hpănƠoăthìăđc áp dng lãi sut t đng cong GCVNB tngăng.
14
Các tp hp sn phmăđinăhìnhăđc lităkêădiăđơyăđóălƠ:ă
- Nhng sn phm có lãi sut c đnh dài hn: Trên đng cong lãi sut liên ngân
hàng/hpăđngăhoánăđi lãi sut, mt lãi sut đim mà gn vi thiăgianăđáoăhn
trung bình ca các sn phm trong tp hp đc s dng. Ví d mt tp hp tin
gi có k hnăhaiănmăthiăgianăđáoăhn trung bình s là mtănmăkhiămƠăcácăkhon
tin gi trong tp hp có th có thiăgianăđáoăhn t mtăngƠyăđnăhaiănm,ădoăđóă
có th áp dng mt lãi sut liên ngân hàng 1ănm.
- Nhng sn phm có lãi sut th ni, sn phm có lãi sut do ngân hàng xác
đnh: Sn phm có lãi sut c đnh ngn hn (ví d tin gi hàng tháng) và sn
phm dài hn nhng có lãi sut th ni có th xem nh là ging nhau. Ví d các
khon cho vay cm c có lãi sut th ni vi lãi sut da trên lãi liên ngân hàng 3
tháng s đc xem nh lƠătngăt vi các khon tin gi k hn 3 tháng. Các tp
hp có lãi sut k hn t 1 tháng ti 9 tháng có th đc to nên da vào k hn ca
các sn phm.
Nhiu sn phm có lãi sut do ngân hàng t xácăđnh, lãi sut này phi tham chiu
lãi sut th trng, da trên s tiênăđoánăca ngân hàng v thayăđi ca lãi sut. Lãi
sutănƠyăđc quytăđnh bi các nhà qun lý da trên nhngăđiu kin kinh doanh
ậ nh doanh s bán và da trên môiătrng bên ngoài ậ nh lãi sut th trng hoc
lãi sut caăngơnăhƠngătrungăng.ăQuytăđnh gi hayăthayăđi lãi sutăthng có
chu k, tùy theo chu k thayăđi lãi sutăđ s dng k hn lãi sut thích hp.
- Nhng sn phmăkhôngăxácăđnh đc k hn: khi các sn phm áp dng lãi
sut riêng ca ngân hàng và có k hn rt ngn hocă khôngă xácă đnh nh là tài
khon tin gi thanh toán hoc tài khon ca th tín dng có th áp dng GCVNB
k hn 1 tháng, hocăđôiăkhiăcóăth áp dng k hn ngnăhn.ăTuyănhiên,ăphngă
pháp ph bin nht là chia các sn phmăkhôngăxácăđnhăđc thiăgianăđáoăhn
thành 2 hoc nhiu tp hp con, mi tp hp con áp dng mt lãi sut trung bình
khác nhau. Lãi sutăchungăsauăđóăs đc tính t lãi sut ca tt c các tp hp con.
Ví d trong tp hp các sn phm tin gi thanh toán hoc tài khon th, tin t tài
khon có th đc rút bt k lúc nào, tuy nhiên luôn luôn có mt s dăti thiu còn
15
li trong tài khon. Mc s dăti thiu này khác nhau mi loi tài khonăcngă
nh mi ngân hàng và có th tính đc da vào d liu lch s. Phn s dănƠyăcóă
th xem nh có thiăgianăđáoăhnă1ănmăhoc thmăchíălơuăhn,ătrongăkhiăphn còn
li ca tp hp các sn phm tin gi thanh toán áp dng GCVNB có k hn tun
hoc ngày.
Hình 1.4:Chia tp hp tin gi thanh toán thành các tp hp con (Lukasz
Kugiel,2009).
1.2.3.2 Tính giá chuyn vn ni b:
GCVNB áp dng cho mi tp hp là da trên thiăgianăđáoăhn và lãi sut
th trng cho k hnăđó.ăVìătƠiăsn có mang li thu nhp lãi nên GCVNB là chi phí
vn, còn tài sn n sinh ra chi phí lãi nên GCVNB là thu nhp ni b ca tài sn n.
Tuy nhiên, lãi sut th trngăthayăđi liên tcădoăđóăGCVNB cngăphiăđnh giá li
thngăxuyên,ăthôngăthng là hàng tháng hoc có th là hàng ngày nuăcăs d
liu cho phép. năgin nht là áp dng lãi sut bình quân ca th trng trong
thángă đó.ă Ví d các khon vay tr lãi sut liên ngân hàng 3ă thángă đcă đnh
GCVNB bng lãi sut liên ngân hàng 3ăthángăbìnhăquơnătrongăthángăđó.ăNhng vi
các k hnădƠiăhnă1ătháng,ăvic tính toán s chínhăxácăhnăkhiădùng phngăphápă
trungăbìnhădiăđng. Ví d, trong tp hp các khon cho vay có lãi sut liên ngân
hàng 3 tháng, có nhng giao dchăđcăđnh giá liă3ăthángătrc, có nhng giao
dchăđnh giá li 1 hocă2ăthángătrc và có nhng giao dch miăđnh giá li ngày
16
hômăqua.ăDoăđóăvic ly lãi sut trung bình tng tháng caă3ăthángătrc,ăsauăđóă
cng liăchiaă3ăđ ly trung bình ln na s chínhăxácăhn.
1.2.3.3 iu chnh giá chuyn vn ni b cho tài sn n:
Sau khi xây dngăđc các tp hp, v đng cong giá chuyn vn, tính toán
lãi sutătrungăbình,ăchúngătaăđƣăcóăGCVNB căbn. Vi các khonăvay,ăgiáănƠyăđƣă
có th áp dng,ătuyănhiênăđi vi các khon tin gi vn còn cn thêm nhngăđiu
chnh.
- iu chnh lãi sut tin gi : nh taăđƣăbit lãi sut liên ngân hàng là lãi sut các
ngân hàng cho vay ln nhau tc là giá bán nhngăta cn bit lãi sut các ngân hàng
tr cho vic gi tin ln nhauậ là giáămua,ăthôngăthng lãi sut này có chênh lch
so vi lãi sut liên ngân hàng.Ví d 0,125 % đi vi lãi sut Libor (lãi sut liên
ngân hàng trên th trng London), tc là Libor tr điă0,125% (wikipedia, 2010) .
- iu chnh cho t l d tr bt buc: Mt phn tin giăhuyăđngăđc phi d tr
bt buc, không dùng choăvayăđc.ăDoăđóăkhiătínhăGCVNBăca tin gi cho các
chi nhánh, b phn kinh doanh phi khu tr phn này ra. Mt khác, s tin d tr
bt bucăcngăđcăngơnăhƠngănhƠănc tr lãi d tr bt buc nên phn lãi ca tin
d tr bt bucăđc cng thêm vào GCVNB ca tin gi cho chi nhánh, b phn
kinh doanh. Công thcătínhănhăsau:
GCVNB ca tin gi = lãi sut các ngân hàng tr cho tin gi ca các ngân hàng
khác x(1- T l d tr bt buc)+T l d tr bt buc x lãi sutăđcăhng ca
tin gi d tr bt buc (Lukasz Kugiel, 2009).
1.2.3.4 nh giá chuyn vn ni b cho tài sn n và tài sn có khác
i vi trái phiu hoc chngă khoánă đc gi đn hn hoc gi dài hn
đc áp dng GCVNB dài hn,ă cònă đi vi chng khoán kinh doanh áp dng
GCVNB ngn hn (ví d lãi sut ngày). Các công c phái sinh khó tính toán hnă
biăchúngăđcă đnh giá bi th trngăvƠăthng không tr lƣi,ădoăđóăkhôngăápă
dng GCVNB mà ch tính toán chi phí ca chúng. Vn ch s huăđcăđnh giá
bi chi phí vn ch s hu (Lukasz Kugiel, 2009).