LUẬN VĂN THẠC SĨ GIẢI PHÁP ỔN ĐỊNH THỊ TRƯỜNG VÀNG TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ.PDF

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM


LÊ NGUYÊN BO TRÂM


GII PHÁP NăNH TH TRNG VÀNG
TI VIT NAM

LUNăVNăTHCăSăKINHăT






TP. H Chí Minh- Nmă2013


B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM

LÊ NGUYÊN BO TRÂM

GII PHÁP NăNH TH TRNG VÀNG
TI VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH- NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRN TH MNG TUYT

TP. H Chí Minh- Nmă2013
-i-

LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca cá nhân di s hng
dn ca TS. Trn Th Mng Tuyt. Các thông tin, s liu đc s dng trong lun
vn là trung thc và chính xác.

-ii-

MC LC
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mcăcácăđ th
M U 1
CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V NăNH TH TRNG VÀNG 4
1.1. Vàng và vai trò ca vàng 4
1.1.1. Vàng 4

1.1.2. Phân lai vàng 4
1.1.2.1. Vàng tài sn tài chính (financial gold) 4
1.1.2.2. Vàng hàng hóa (commodity gold) 5
1.1.3. Công dng ca vàng trong đi sng kinh t- xã hi 5
1.2. Th trng vàng 8
1.2.1. Kinh doanh vàng 8
1.2.1.1. Khái nim 9
1.2.1.2. Mt s hình thc kinh doanh vàng 9
1.2.2. Th trng vàng 10
1.2.2.1. Khái nim 10
1.2.2.2. Phân loi th trng vàng 11
1.2.3. Các yu t c bn nh hng đn giá vàng 13

1.2.3.1. Cung-cu vàng 13
1.2.3.2. S bin đng ca giá ô la M 14
1.2.3.3. S bin đng ca giá du 14
1.2.3.4. Lm phát 15
1.2.3.5. Tình hình kinh t ca các cng quc M và Châu Âu 16
1.2.3.6. Chính sách tài khóa và tin t ca quc gia trong điu hành v mô 16
1.2.3.7. Nhu cu đu t và đu c vàng 17
-iii-

1.2.3.8. Tình hình chính tr- xã hi 17
1.2.4. Các nhân t ch yu nh hng th trng vàng 18
1.2.5. n đnh th trng vàng 19

1.2.5.1. S cn thit n đnh th trng vàng 19
1.2.5.2. Các tiêu chí đánh giá s n đnh th trng vàng 19
1.3. Kinh nghim năđnh th trng vàng ca mt s nc trên th gii . 23
1.3.1. n  23
1.3.2. Trung Quc 26
Kt lunăchngă1 29
CHNGă 2:ă THC TRNG Nă NH TH TRNG VÀNG TI VIT
NAM 30
2.1. Tình hình cungăng vƠătiêuăthăvƠngătrênăthăgiiăvƠăVităNam 30
2.1.1. Tình hình cung ng và tiêu th vàng trên th gii 30
2.1.2. Tình hình cung ng và tiêu th vàng ti Vit Nam 37
2.2. Binăđng giá vàng trên th gii và Vit Nam nhngănmăgnăđơy 41

2.2.1. Bin đng giá vàng trên th trng th gii t nm 2008 đn nay 41
2.2.2. Bin đng giá vàng trên th trng Vit Nam t nm 2008 đn nay 47
2.2.2.1. n v đo lng và cách quy đi giá vàng th gii và trong nc 47
2.2.2.2. Phân tích bin đng giá vàng và din bin th trng vàng t nm 2008
đn nay 48
2.3. ánhăgiáăthc trng năđnh th trng vàng Vit Nam hin nay 57
2.3.1. Tích cc 57
2.3.1.1. Tình hình kinh t- xã hi 57
2.3.1.2. Các yu t liên quan đn Chính ph- lut pháp 57
2.3.1.3. Vn đ cân bng cung- cu trên TTV, n đnh giá vàng 58
2.3.1.4. Các yu t khác 59
2.3.2. Hn ch 59

2.3.2.1. Tình hình kinh t- xã hi 59
2.3.2.2. Các yu t liên quan đn Chính ph- lut pháp 60
-iv-

 Chính sách qun lý thiu n đnh 60
 Nhng quy đnh bt cp ti Ngh đnh 24/2012/N-CP 63
 Mâu thun trong điu hành th trng vàng vi Ngh quyt Quc hi v
K hoch phát trin kinh t - xã hi nm 2013 68
 Mc giá đu thu vàng ming cha hp lý 69
 Vn đ huy đng vàng trong dân cha có hng gii quyt 70
 Vàng Vit Nam cha đáp ng tiêu chun quc t 71
2.3.2.3. Vn đ cân bng cung- cu trên TTV, n đnh giá vàng 71

 Khong cách chênh lch gia giá vàng trong nc và th gii vn còn ln71
 Tình trng nhp lu, đu c vàng khá ph bin 74
 Tác đng qua li gia vàng và t giá, lm phát 75
2.3.2.4. Các yu t khác 76
Kt lunăchngă2 76
CHNGă3:ăGIIăPHÁPăNăNHăTHăTRNGăVẨNG TIăVITăNAM . 77
3.1.nhăhng th trng vàng 77
3.2. Nhóm giiăphápăđi viăcăquanăqun lý 80
3.2.1. Hoàn thin chính sách pháp lý 80
3.2.2. Chính sách tài chính và tin t phù hp 83
3.2.3. D tr vàng hp lý 84
3.2.4. Kinh doanh vàng theo tiêu chun quc t 85

3.2.5. Chính sách xut nhp khu vàng 86
3.2.6. Có chính sách huy đng vàng trong dân 88
3.2.7. Thành lp sàn giao dch vàng quc gia 89
3.2.8. Hình thành và phát trin qu đu t vàng 92
3.2.9. Phát trin kinh doanh vàng trên tài khon nc ngoài 92
3.2.10. H tr, to điu kin đ ngành kim hoàn Vit Nam tham gia th trng th
gii 93
3.2.11. n đnh tâm lý th trng 93
3.3. Giiăphápăđi vi các t chc kinh doanh vàng 95
-v-

3.3.1. Nâng cp h thng công ngh thông tin, hòan thin h thng truyn tin 95

3.3.2. Phát trin, hoàn thin các sn phm, dch v mi theo hng phát trin hi
nhp 95
3.3.3. Nâng cao nng lc chuyên môn cho đi ng nhân viên 96
3.3.4. Xây dng chính sách tip th, chm sóc khách hàng hiu qu 96
Kt lunăchngă3 96
KT LUN 97
Danh mc các tài liu tham kho
Ph lc

-vi-

DANH MC CÁC T VIT TT

T vit tt T đyăđ
FED Cc d tr liên bang M ( Federal Reserve System)
GDP Tng sn phm ni đa (Gross Domestic Product)
GETFs Qu đu t vàng (Gold Exchange Traded Funds)
IMF Qy tin t th gii (International Monetary Fund)
KDV Kinh doanh vàng
LBMA Hip hi th trng vàng Luân ôn (London Bullion
Market Association)
NT Nhà đu t
Ngh đnh 24 Ngh đnh 24/2012/N-CP
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam

NHTM Ngân hàng thng mi
NHTW Ngân hàng trung ng
OTC Giao dch trao tay (không qua sàn) (Over-the-counter)
PBOC Ngân hàng nhân dân Trung Quc
RBI Ngân hàng trung ng n 
SJC Công ty TNHH MTV Vàng Bc á QuỦ Sài Gòn (Saigon
Jewelry Company Limited)
TCTD T chc tín dng
TTBS Th trng bt đng sn
TTCK Th trng chng khoán
TTV Th trng vàng
TTTC Th trng tài chính

WGC Hi đng vàng th gii (World Gold Council)

-vii-

DANH MC CÁC BNG

1. Bng 2.1: 10 quc gia khai thác vàng ln nht th gii nm 2011
2. Bng 2.2: 10 quc gia tiêu th vàng nhiu nht th gii nm 2011
3. Bng 2.3: 10 quc gia có lng d tr vàng ln nht th gii tính đn
tháng 3/2013
4. Bng 2.4: Giá vàng th gii và giá vàng Vit Nam (giá bán) t 28/5/13
đn 5/8/13

-viii-

DANH MCăCÁCă TH

1.  th 1.1: Bin đng giá vàng n  và giá vàng th gii
2.  th 1.2: Bin đng giá vàng Trung Quc và giá vàng th gii
3.  th 2.1: Tình hình cung vàng khai thác trên th gii t nm 2007, d
báo đn nm 2013

4.  th 2.2: Ngun cung vàng trung bình 5 nm 2008-2012
5.  th 2.3: Nhu cu vàng th gii t nm 2003-2012
6.  th 2.4: Nhu cu vàng th gii trung bình giai đon 2008-2011 theo
quc gia
7.  th 2.5: Nhu cu vàng th gii nm 2012 và trung bình nm 2008-
2012
8.  th 2.6: Cu vàng Vit Nam giai đon 2008-2011
9.  th 2.7: Bin đng giá vàng th gii t tháng 8/2003 đn nay
10.  th 2.8: Bin đng giá vàng th gii và giá vàng Vit Nam t nm
2008 đn nay
11.  th 2.9: Tc đ tng giá vàng ti Vit Nam qua các nm 2002-2012
12.  th 2.10: Ch s Vnindex và khi lng giao dch t 2008 đn 2012

-1-

M U

1. Lý do chnăđ tài
Vàng là hàng hóa và tài sn đc bit, cu vàng d bin đng, kéo theo s bt
n TTV, đc bit khi các nn kinh t quc gia và th gii trong tình trng bt n v
mô. TTV nh hng đn s n đnh v mô ca toàn b nn kinh t, chính tr và đi
sng xã hi ca ngi dân, đc bit là hot đng KDV. Hn na, ngi dân Vit
Nam đang tích tr lng vàng khá ln, nu không có nhng kênh đu t hp dn thì
lng vn tn tr này tr nên lãng phí, trong khi nn kinh t nc ta đang cn vn
đu t trong quá trình công nghip hóa- hin đi hóa đt nc. TTV Vit Nam li
đang có phn tách bit vi TTV th gii, không phù hp vi xu th hi nhp toàn
cu. Ngh đnh 24/2012/N-CP v qun lý hot đng KDV và khong cách chênh
lch ln gia giá vàng trong nc và th gii vn đang là vn đ nóng nhn đc
nhng lung ý kin trái chiu t d lun, v nng lc điu hành, qun lý ca các c

quan nhà nc. Nhn thc đc vn đ khoa hc quan trng này, vi mong mun đi
sâu tìm hiu, nghiên cu nhng phng hng, gii pháp n đnh và phát trin TTV
ti Vit Nam, tác gi quyt đnh chn đ tài: "GII PHÁP Nă NH TH
TRNG VÀNG TI VITăNAM” cho ni dung lun vn tt nghip ca mình.
2. Tng quan các nghiên cuătrc:
Trong nhng nm gn đây, trc nhng bin đng ln v giá vàng cng nh
TTV trong nc và th gii trong bi cnh khng hong kinh t toàn cu,  Vit
Nam đư có nhiu bài vit và nghiên cu v vàng và TTV di nhiu góc đ khác
nhau. Có th lit kê mt s công trình tiêu biu nh:
 Nguyn Hu nh (1996), Kinh doanh vàng ti TP. HCM: Chính sách và
gii pháp, Lun vn Tin s kinh t, Trng i hc Kinh T TP. HCM.
 ng Th Tng Vân, (2008), Các gii pháp phát trin kinh doanh vàng

ti Vit Nam, Lun vn Thc s Kinh t, Trng i hc Kinh t TP. HCM.
 Nguyn Vân Anh (2009), Các gii pháp nâng cao hiu qu qun lý kinh
doanh vàng theo chc nng ca Ngân hàng Trung ng,  tài nghiên cu khoa hc
cp ngành- NHNN Vit Nam.
-2-

 Lê Hoàng Nga và Hoàng Phng Linh (2011), “Qun lý th trng vàng 
Vit Nam”, Hip hi Ngân hàng Vit Nam.
 Nguyn Th Thanh Hng (2011), “Qun lý hot đng kinh doanh vàng
bng các gii pháp đng b”, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam.
 Phm Huy Hùng (2011), “Th trng vàng Vit Nam: Nhng bt cp và
yêu cu ci cách”, Hip hi Ngân hàng Vit Nam.

Tuy nhiên, do điu kin kinh t- xã hi, chính sách pháp lut ti thi đim
nghiên cu và hin nay có nhiu đi khác, mt s kin ngh tác gi đ cp đư đc
thc hin hoc không còn phù hp, do đó cn có nghiên cu mi nhm đa ra gii
pháp n đnh TTV trong bi cnh hin nay.
3. Mc tiêu nghiên cu:
 tài tp trung nghiên cu đ hng đn ba mc tiêu ct lõi:
 H thng li nhng quan đim, lý lun v vàng và TTV, cùng vi vic đúc
kt kinh nghim qun lý TTV ca các nc có nn vn hóa và tp quán s dng
vàng tng t Vit Nam.
 Phân tích thc trng TTV ti Vit Nam và đánh giá nhng mt tích cc và
nhng mt còn hn ch ca TTV Vit Nam.
  xut các gii pháp nhm n đnh TTV ti Vit Nam trong xu hng hi

nhp vi th gii, không còn các cn bin đng giá vàng gây bt n xã hi, gây ra
các h ly tiêu cc cho nn kinh t- xã hi, gim áp lc lên TTV vt cht, s dng
hiu qu ngun lc vàng trong dân.
4. iătng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài: TTV ti Vit Nam
Phm vi nghiên cu: đ tài tp trung đn th trng vàng ming, thi gian
nghiên cu t nm 2008 đn đu tháng 8/2013, khong thi gian mà th trng
trong nc và th gii có nhiu din bin phc tp.
5. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng các phng pháp nghiên cu: thng kê, so sánh đi chiu,
tng hp, phân tích Thông tin đc tham kho t các bài tng kt và phân tích
-3-

trên báo, trên các trang web tài chính trong và ngoài nc, các vn bn pháp lut
ca Nhà nc và các lun vn trc.
6. Kt cu caăđ tài
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, kt cu đ tài bao gm ba chng:
 Chng 1: C s lý lun v n đnh th trng vàng.
 Chng 2: Thc trng n đnh th trng vàng ti Vit Nam.
 Chng 3: Gii pháp n đnh th trng vàng ti Vit Nam.

-4-

CHNG 1:ăCăS LÝ LUN V NăNH TH TRNG VÀNG
1.1. Vàng và vai tròăcaăvƠng:
1.1.1. Vàng:
Theo đnh ngha ca Wikipedia, vàng là tên nguyên t hoá hc có kí hiu Au
(tên Latinh là Aurum) và s nguyên t 79 trong bng tun hoàn. Là kim loi chuyn

tip (hoá tr 3 và 1) mm, d un, d dát mng, màu vàng và chiu sáng, vàng
không phn ng vi hu ht các hoá cht nhng li chu tác dng ca nc cng
toan (aqua regia) đ to thành axít cloroauric cng nh chu tác đng ca dung dch
xyanua ca các kim loi kim. Kim loi này có  dng qung hoc ht trong đá và
trong các m bi tích và là mt trong s kim loi đúc tin.
Vàng là mt tài sn đc bit, va là mt loi hàng hóa, va là tài sn tài
chính. Vàng là kim loi quỦ đc đánh giá cao trong hàng ngàn nm qua vi các
tính nng dn đin, dn nhit tt, tính bn vng và có kh nng chng n mòn, mm
do và d chia nh, d nhn bit và có tính đng nht cao; vàng là hàng hóa tin t
trong hn 6.000 nm vi đnh cao là ch đ bn v vàng trc khi h thng Bretton
Woods sp đ nm 1971.
1.1.2. Phân lai vàng: đ phc v cho vic qun lý, IMF chia vàng ra làm 2

loi: vàng tài sn tài chính và vàng hàng hóa.
1.1.2.1. Vàng tài sn tài chính (financial gold) là vàng đc s dng nh tài
sn tài chính bao gm vàng tin t và vàng phi tin t.
 Vàng tin t (monetary gold) là vàng đc nm gi bi các c quan qun
lý tin t nh mt phn ca d tr chính thc quc gia, các t chc quc t nh
IMF, BIS. Giao dch vàng tin t là giao dch trc tip gia các c quan qun lý tin
t hoc gia các c quan qun lý tin t vi các t chc quc t nh IMF, BIS, đc
ghi nhn là giao dch tài khon vn trong h thng tài khon quc gia (SNA).
 Vàng phi tin t (non- monetary gold) là vàng đc nm gi bi các t
chc tài chính trung gian, các nhà KDV cho mc đích kinh doanh, đu t. Doanh s
bán vàng tin t chuyn sang vàng phi tin t đc phân bit rõ: làm thay đi phân
loi vàng ca c quan qun lý tin t th hin bng s thay đi s tin trên bng cân

-5-

đi k toán và s tin trên tài khon vn ca c quan qun lý tin t hoc giá tr
hàng hóa xut khu nu ngi mua là ngi không c trú (hoc giá tr hàng hóa
nhp khu nu ngi mua là ngi không c trú).
1.1.2.2. Vàng hàng hóa (commodity gold) là vàng đc nm gi phc v
cho mc đích sn xut (trang sc, công ngh), tn kho hoc ct tr giá tr.
Trong nhiu trng hp vi cách phân loi đn gin hn thì vàng hàng hóa
và vàng phi tin t đc gom chung vào mt nhóm, gi là vàng phi tin t, đc
hiu là tt c vàng không đc nm gi bi c quan qun lý tin t nh phn d tr
chính thc ca quc gia. IMF cho rng vàng phi tin t phi đc đi x nh bt k
hàng hóa nào khác trong nn kinh t, trong đó vàng phi tin t cng có th thc hin

qun lỦ tng t nh vic qun lý các tài sn tài chính khác.
1.1.3. Côngădng caăvƠngătrongăđiăsngăkinhăt- xƣăhi:
 Vàng đc dùng làm tài sn tit kim truyn thng ph bin, đc bit 
nc Á ông. Vàng không có đi th trong vic làm tài sn bo tn giá tr sau
cùng, vì có li th tâm lý xut phát t vic s dng nó cho mc đích này bao trùm
nhiu th k qua.
 Vàng đc s dng làm trang sc, là đu vào sn xut công nghip, s
dng trong công nghip v tr, sn xut v khí Vi tính nng dn đin tt, cho
phép chuyn ti d liu nhanh và chính xác gia thit b k thut s, vàng đc
dùng sn xut mch tích hp, vi x lý, đng h, thit b bán dn, thông tin liên lc…
Do d dát mng và linh hat, vàng đc s dng trong xây dng nhiu tòa nhà trên
khp th gii.

 Vàng đc s dng trong nha khoa, y t, nh cha viêm khp, ung th,
bnh  mt, làm dng c phu thut, thit b tr giúp Do có tính sát khun cao,
vàng đc chn làm vt liu trong cy ghép tránh nguy c nhim trùng.
 Vàng đc ng dng trong bo v môi trng. Cht xúc tác vàng có th
làm sch quá trình hóa hc quan trng đ sn xut dc phm, cht ty ra và ph
gia thc phm, kim soát ô nhim (khí thi thy ngân) và các t bào nhiên liu, phát
-6-

hin các loi khí trong các quá trình công nghip và là cht xúc tác trong các quá
trình hóa du.
 Vai trò tin t: đây là chc nng đc bit ca vàng. Không ging nhng
đng tin trên th trng gn lin và đc kim soát bi chính ph và nn kinh t

nc đó, vàng mang tính cht ca công c trao đi nhng không chu kim soát hay
nh hng bi nn kinh t c th nào. Trong lch s, vàng là hàng hóa tin t trong
hn 6.000 nm vi đnh cao là ch đ bn v vàng trc khi sp đ nm 1971, khi
M b ch đ chuyn đi USD ra vàng. Khi đó, giá tr đng tin đc xác đnh qua
sc mua hàng hóa ca tin t, không ph thuc vào khi lng vàng nhà nc s
hu, nhng vai trò tin t ca vàng không hoàn toàn mt đi, đc bit là chc nng
ct tr giá tr và tin t quc t. Vai trò tin t ca vàng đc xem là sn phm ca
quá trình tin hóa t nhiên, là sn phm ca nn kinh t th trng chân chính, là
tin t thc đáng tin cy ca loài ngi. Hu nh quc gia nào cng d tr vàng
trong d tr ngoi hi ca mình. Dù có thi k các nc phát trin xem nh vai trò
tin t ca vàng vì đng c khng ch tin t th gii thì đn nay, cha bao gi h
xa ri đc vàng. Trong lch s tin t th gii, vàng đc coi là mt loi tin t đc

bit hi đ 5 chc nng ca đng tin: thc đo giá tr, phng tin lu thông,
phng tin thanh toán, phng tin ct tr và tin t quc t. Vàng khác vi các tài
sn khác bi vì tim nng đi vi vàng là tính thanh khan cao và phn ng vi
nhng thay đi giá (Lawrence, 2003). Hn na, không ging hàng hóa khác, vàng
đc sn xut đ tích ly, tt c s vàng tng đc khai thác vn còn tn ti đn nay
(Ranson và Wainwright, 2005).
 Vàng giúp đa dng hóa danh mc đu t, b sung vào nhng tài sn
truyn thng nh c phiu, trái phiu, hn ch nhng ri ro, tng kh nng sinh li.
Sherman (1986), Jaffe (1989), Chua và cng s đư chng minh rng vàng cung cp
li ích cho vic đa dng hóa. Danh mc đu t có vàng s n đnh hn so vi các
danh mc đu t khác. Vàng là mt tài sn tài chính có giá tr thc ít bin đng hn
các loi tài sn tài chính khác. c xem là tài sn tài chính an toàn nht, vàng s

đm bo v giá tr trong trng hp th trng bin đng dn đn ri ro mt giá ca
-7-

các tài sn tài chính. Trong tt c các loi hàng hóa ch có vàng mang thuc tính ca
tin t, tính đng nht, khó làm gi, d vn chuyn và tr thành công c bo toàn
giá tr đ các NT “tránh bưo” khi khng hong tài chính, khng hong kinh t, bt
n do thiên tai, chin tranh…
 Vàng là công c phòng chng lm phát. Khi ch đ bn v vàng sp đ,
các nc trên th gii s dng ch đ tin giy thì lm phát luôn tim n. Trong
thc t, vàng thng đc phân tích vi vai trò hàng hóa, nhng không ging hàng
hóa thông thng khác, vàng có s khác bit lch s, đư và đang đc s dng đ
bo tn giá tr, là ni trú n chng lm phát. Nu xem vàng là tài sn tài chính, vàng

có th đc k vng là nhân t d báo hàng đu cho lm phát. Giá vàng đem li
thông tin đáng k cho vic d báo lm phát, đc bit đi vi các nc áp dng chính
sách lm phát mc tiêu chính thc. Khi lm phát xy ra, tin t mt giá liên tc, giá
tr các đng tin có th thay đi theo din bin chính tr, gi tài sn s có li hn gi
tin, nói cách khác, hàng hóa là công c phòng nga ri ro lm phát. Trong đó, vàng
là hàng hóa đc bit, luôn duy trì đc giá tr trao đi cao trên th trng, tính thanh
khon mnh. Tt c nhng yu t này đư bin vàng thành công c chng lm phát
hiu qu. Alan Greenspan, cu giám đc FED, đư ch ra: ”Trong tình hung không
có bn v vàng, s không có bt kì bin pháp nào bo h s tích ly ca dân chúng
khi s thng sóai ca lm phát. iu này có ngha, tài sn ca dân chúng s không
có ni ct gi an toàn. Nói cách khác, bi chi ngân sách là âm mu tc đot tài
sn, và vàng đư chn đng quá trình nguy him này, đóng vai trò bo h tài sn ca

dân chúng”. Hi đng vàng th gii (WGC) tuyên b vàng tng quan t l nghch
vi USD và do đó là tin t trú n chng lm phát tt, nu nhng thay đi trong li
nhun trên đu t vàng có th bù đp đc nhng thay đi trong mc giá chung ca
mt quc gia c th. Ariovich (1983), Aggarwal và cng s (1992), Dooley và cng
s (1995) cng ch ra vàng là hàng rào hiu qu chng lm phát, tình trng bt n
chính tr và ri ro tin t. Nghiên cu ca Harmston (1998) cng khng đnh vàng là
ni trú n hiu qu chng li lm phát lâu dài.
-8-

 Vàng gi vai trò quan trng trong d tr ngoi hi quc gia, dù không
còn là trung tâm ca h thng tài chính th gii. Dù b tc đi kh nng làm đn v
tin t, vàng vn hp dn mi quc gia. Các quc gia, ngân hàng và qu đu t trên

th gii tng cng gi vàng trong danh mc đu t ca mình đ bo tòan vn hoc
đu c tích tr.  đi phó tình trng mt n đnh trong giá tr các đng tin và suy
thoái kinh t, các NHTW đu mun d tr vàng trong danh mc d tr, và có xu
hng tng đ tránh nguy c gim giá tr do lm phát và phá giá tin t, bo đm h
tr cán cân thanh toán quc t và đi phó vi khng hong hay các s c nh thiên
tai, ha hon, chin tranh… Vàng tr thành kênh huy đng và luân chuyn vn liên
thông gia các TTTC (tin t, tín dng, ngoi t, chng khoán), là công c thc hin
mc tiêu khng ch tin t, nâng cao uy tín và tm nh hng trên trng quc t.
Các nn kinh t ngày càng ph thuc và tác đng ln nhau thì ri ro bt n v mô
càng cao, do chính sách kinh t các nc thay đi, hoc bn thân kinh t trong nc
bt n, hoc khng hong kinh t toàn cu lan rng, lm phát tng cao thì vàng vn
đm bo đc giá tr nguyên bn, vn là công c có th kích thích mi hot đng

ca nn kinh t. Vàng cng mang đn s đa dng cn thit trong danh mc đu t
ti NHTW. Mc d tr đnh cao đc xác đnh vào nm 1960 vi khi lng
38.000 tn, chim khong 50% s vàng tn kho trên mt đt lúc đó. NHTW và các
t chc đa quc gia (nh IMF) hin gi khong 1/5 tng lng vàng d tr toàn
cu. Tính trung bình, vàng chim khong 15% tài sn d tr ca các chính ph. Các
nc phát trin Tây Âu và Bc M gi khong hn 40% tng d tr toàn cu. Các
nc đang phát trin nm gi khong 5% tng d tr. Tng d tr vàng th gii
tính đn tháng 3/2013 là 31.671,4 tn. Trong đó, M có lng d tr vàng ln nht,
vi s lng chính thc là 8.133,5 tn vàng, t l d tr ngoi hi bng vàng chim
75,6%; gp hn 2 ln nc đng v trí th hai là c (3.391,3 tn).
1.2. Th trng vàng (TTV):
1.2.1. Kinh doanh vàng (KDV):

-9-

1.2.1.1. Khái nim: KDV là hot đng s dng các yu t sn xut nhm sn
xut, gia công các sn phm bng vàng; mua bán, xut khu, nhp khu vàng. Vàng
là hàng hóa đc bit, KDV va là kinh doanh hàng hóa, va là kinh doanh tin t.
Trên th gii hin nay ch yu thc hin KDV tài khon do đm bo tính
thanh khon cao, đng thi không thc hin chuyn giao vàng vt cht trc tip làm
gim chi phí vn chuyn cùng ri ro phát sinh trong quá trình này.
1.2.1.2. Mt s hình thc kinh doanh vàng:
 Giao dch vàng giao ngay (Gold Spot): thc hin theo giá ti thi đim
giao dch và kt thúc thanh toán, giao, nhn vàng trong vòng hai ngày làm vic tip
theo. Hình thc này có u đim là ri ro thp.

 Giao dch vàng k hn (Gold Forward): ngân hàng và khách hàng tha
thun vi nhau v giá và s lng ngày hôm nay, thanh toán vào mt thi đim xác
đnh trong tng lai. Li ích là có th c đnh đc giá tr các khon thu, chi bng
vàng trong tng lai nhm bo him khi nhng tn tht khi giá vàng bin đng
mnh, thu li nhun da trên s phán đoán v xu hng bin đng giá.
 Giao dch hoán đi vàng (Physical Gold Swap): là cam kt mua và bán ti
mt mc giá xác đnh trc, trong đó vic mua và bán đc tin hành ti các thi
đim khác nhau. Thc cht đây là mt nghip v kép ca: giao dch giao ngay
(Spot) và giao dch k hn (Forward) vi cùng mt lng vàng nhng theo hng
ngc nhau.
 Giao dch quyn chn vàng (Gold Option): nói cách khác là Bo him ri
ro bin đng giá vàng- là hp đng gia hai bên, theo đó ngi mua Option có

quyn, ch không phi ngha v, mua hoc bán s lng vàng c th vi giá đư
đc n đnh ti thi đim giao dch cho mt khang thi gian xác đnh trong tng
lai sau khi đư chi tr cho ngi bán Option mt khon phí lúc ký hp đng. Ngi
bán Option có ngha v thc hin hp đng theo điu khan đư tha thun, bt lun
giá vàng trên th trng din bin th nào, khi ngi mua Option mun thc hin
quyn ca mình. Nh vy, ri ro ca ngi bán Option rt ln, nu không có kh
nng tài chính, nng lc phân tích và công c bo him ri ro, trong khi ngi mua
-10-

Option không chu ri ro nào ngòai phí. Quyn chn là dch v bc cao trên TTTC
quc t, cung ng vic bo him giá đi vi các lai tài sn. Quyn chn mua (Call
Option) và Quyn chn bán (Put Option) là quyn đc mua/ bán vàng ti giá tha

thun trong khang thi gian xác đnh trong tng lai. Khách hàng có nhu cu mua
vàng trong tng lai có th mua Quyn chn mua đ bo him trng hp giá vàng
tng và ngc li. Có hai kiu quyn chn :
 Quyn chn kiu M: Ngi mua quyn chn có th thc hin quyn
chn ti bt c thi đim nào trong thi gian hiu lc ca hp đng.
 Quyn chn Châu Âu: Ngi mua quyn chn ch có th thc hin
quyn chn vào ngày đáo hn ca hp đng.
Các nghip v trên s dng rt ph bin trong lnh vc KDV  các nc
cng nh trên th gii, tng t kinh doanh ngoi t. Phng thc kinh doanh kiu
Option, Swap hoc Forward giúp hn ch ri ro, góp phn n đnh TTV, đm bo
ngun vàng đáp ng nhu cu ch bin ca các công ty. Tuy nhiên, khi lng gii
hn khá ln và phi mt phí, ch phù hp vi khách hàng có quy mô giao dch ln

hoc là bo him ri ro cho nhng giao dch không chc chn cng nh tn dng s
bin đng mnh ca th trng đ tìm kim li nhun.
1.2.2. Th trng vàng:
1.2.2.1. Khái nim: TTV là ni có các quan h mua bán vàng và các dch v
liên quan đn vàng gia nhng ngi mua và ngi bán có quan h cnh tranh vi
nhau. TTV có vai trò quan trng thc s khác nhau  các nn kinh t vì vàng đm
nhim vai trò va là hàng hóa thông thng, va là tài sn tin t.
V thành phn tham gia, ngi bán ch yu là các nc khai thác, sn xut
vàng và các qu d tr vàng, ngi mua ch yu là các nhà sn xut và kinh doanh
n trang, nhà t bn công nghip, NT, ngi có nhu cu tích tr vàng và nhà đu
c, trong mt vài trng hp có c s tham gia ca các NHTW. Hu ht TTV  các
quc gia đu hp pháp, tuy nhiên mt s nc, chính ph cm công dân giao dch

vàng, s tn ti th trng vàng ch đen.  các TTV quc t, vàng đc xut và
nhp khu t do. TTV Luân ôn là mt trong nhng th trng lâu đi nht trên th
-11-

gii và là th trng ln nht xét v khía cnh giao dch vàng vt cht, sau đó là
TTV New York, Zurich và Tokyo. Dù các th trng giao dch vàng vt cht  khp
ni, nhng hu ht các giao dch bán buôn OTC đu đc thanh toán qua Luân
ôn. Phn đông các thành viên ca Hip hi TTV Luân ôn (London Bullion
Market Association-LBMA) là nhng ngân hàng quc t, thng gia và nhng nhà
ch to vàng tm c. Hai ln mt ngày, 10g30 sáng và 3g chiu, các thành viên
quan trng nht gp nhau đ xác đnh mc giá cho th trng, gi là cht giá vàng.
Ln xác đnh đu tiên theo phng pháp này vào ngày 12/9/1919 gia 5 nhà giao

dch vàng ln nht by gi,  mc 4,9375 GBP/troy oz. Ngày nay, giá vàng thng
đuc n đnh bng USD, GBP và EUR. Nhng TTV quan trng khác trên th gii
nm  Tokyo, Sydney, Hng Kông, Thng Hi, Singapore, Dubai và Zurich.
Trên TTV còn có s tham gia tích cc ca Qu đu t vàng– Gold Exchange
Traded Funds (GETFs). GETFs là loi hình đc bit ca qu kinh doanh ngoi t
vi mc tiêu là giá vàng, hot đng nh kinh doanh c phiu ch yu trên các sàn
giao dch Luân ôn, Paris, New York. GETFs đu tiên chính thc hot đng vào
tháng 3/2003 trên TTCK Úc di dng c phiu thi vàng (Gold Bullion
Securities– GBS). GBS đc đm bo bng lng vàng d tr, cung cp công c tài
chính đ các NT cá nhân có th nm gi vàng và đt li nhun t giá vàng không
cn phi gi vàng vt cht. Phí hot đng là 0,4% bao gm: Phí qun lý, phí bo
him, phí lu kho, trong đó phí lu kho thay đi theo nm và phí qun lỦ đc cp

thông qua giy chng nhn đi din cho mt khi lng vàng nh đc bán đi. Trên
th trng hin nay, có mt s GETFs tiêu biu liên kt vi nhau và đa ra th
trng nhng loi chng khoán khác nhau, niêm yt di các tên: Gold Bullion
Securities, Lyxor Gold Bullion Securities, Street Tracks Gold Shares, New Gold
Issuer. Hot đng ti các GETFs đc bo tr bi WGC.
1.2.2.2. Phân loi th trng vàng:
 Da vào phm vi đa lý:
 TTV ni đa: ni tin hành các giao dch vàng trong phm vi mt quc
gia, trên c s tuân theo nhng quy đnh ca lut pháp quc gia đó.
-12-

 TTV toàn cu: ni giao dch vàng gia các th trng ln ca các

nc trên th gii. Luân ôn và Zurich là hai TTV quc t chính, có mi quan h
liên thông nhau. Luân ôn đc coi là trung tâm giao dch vàng ca th gii, chi
phi toàn b doanh s khai thác vàng ca các quc gia.
 Da vào hình thc giao dch:
 TTV giao ngay: Ngi mua phi thanh toán trong 48 gi. KDV giao
ngay chim t trng ln, xy ra gia hai đi tác giao dch trc tip vi nhau, giao
dch 24 gi mi ngày. Vic đnh giá th trng gm các thành viên ca LBMA. Các
trung tâm chính gm Luân ôn, New York và Zurich. Các công ty khai thác m,
NHTW, doanh nghip sn xut n trang đu có khuynh hng hot đng qua th
trng này. Quy mô chun ca giao dch t 5.000 đn 10.000 ounces. Chênh lch
giá mua và bán khong 0,5 USD/oz. Tính thanh khon ln nht ti Luân ôn và
New York. Quy trình thanh toán tng t th trng ngoi hi quc t, bng thi

vàng (London Gold Delivery) và ô la M thông qua tài khon ti New York. Tin
trình quyt toán là mt h thng chuyn dch chng t thông qua các tài khon vàng
trung gian nhm tránh ri ro v an ninh và chi phí vn chuyn vàng vt cht.
TTV vt cht là TTV giao ngay, trung tâm mua di dng vàng mt, quá
trình thanh toán và giao hàng ti thi đim giao dch. Mt s trung tâm giao dch
vàng vt cht trên th gii: Th trng Hng Kông (The Hong Kong Chinese Gold
and Silver Exchange Society) giao dch t nm 1918; Th trng Istabul Th Nh
K (Istanbul Gold Exchange) giao dch t ngày 26/7/1995; Th trng Thng Hi
(The Shanghai Gold Exchange – SGE) giao dch t ngày 30/10/2002.
 TTV tng lai: là mt loi th trng hàng hóa tng lai, ngi mua
và ngi bán ký kt hp đng  mt mc giá xác đnh, ti mt ngày c th trong
tng lai. TTV tng lai rt hp dn các NT, là mt trong nhng th trng đu t

ln trên th gii, va giúp nhà sn xut, nhà kinh doanh gim thiu ri ro trc s
bin đng giá mnh m ca th trng, va giúp nhà đu c tìm kim li nhun.
Mt s TTV tng lai tiêu biu nh: New York Mercantile Exchange (NYMEX)-
th trng ln nht giao dch các loi hp đng Futures và Option v kim loi quý,
-13-

bt đu hot đng nm 1974; Chicago Board of Trade (CBOT) giao dch t nm
1974; Tokyo Commodity Exchange (TOCOM)- TTV tng lai ln nht Châu Á
giao dch t nm 1982; Multi Commodity Exchange of India (MCX) hot đng t
tháng 11/2003 và National Commodity and Derivative Exchange (NCDEX) t
tháng 12/2003- hai TTV tng lai ti n ; TTV tng lai Thng Hi– Shanghai
Futures Exchanges (SHFE) giao dch t ngày 9/1/2008.

1.2.3. Các yu t căbn nhăhngăđn giá vàng:
Khi phân tích các nhân t tác đng đn TTV và giá vàng, cn đt nó trong
mi quan h va là hàng hóa, va là tin t. S bin đng giá vàng không ph thuc
đn thun vào nhu cu vt cht mà còn ph thuc rt ln vào nhu cu tài chính.
1.2.3.1. Cung-cu vàng: do vàng là mt loi hàng hóa đc bit, mang các
thuc tính ca hàng hóa nên cng chu tác đng ca quy lut cung cu trên th
trng.
Mc cung vàng ph thuc chi phí khai thác, m rng hm m cng nh vic
phát hin m vàng mi; và giao dch v vàng ca các nc có d tr vàng mnh
cùng s tun hòan trong các ngành công nghip có s dng vàng, vic tái ch các
ngun vàng tn kho trên mt đt. Vàng đc cung cp ch yu t nhng nc có
tr lng vàng ln, sn lng xut khu ln, có tm nh hng đn TTV th gii

nh: Nam Phi, Trung Quc, M… Nhng du hiu tng giá hình thành khi các
chuyên gia cho rng sn lng vàng đang thiu ht ti các m, vic khai thác vàng
ngày càng hn ch, các m vàng mi có tr lng không đáng k nhng nhu cu th
gii gia tng mnh. Ngoài ra, chi phí khai thác vàng cng là yu t quan trng quyt
đnh giá thành ca vàng, ph thuc đ sâu các loi hm, hàm lng vàng cng nh
thành phn hóa hc ca qung. Bên cnh đó, khi các quc gia ln tuyên b bán
vàng d tr ra th trng, lp tc giá vàng th gii gim xung. Tiêu biu là đt bán
vàng ca Chính ph Anh và Thy S nm 1999, khin giá vàng th gii gim t
280 USD/oz xung 253,15 USD/oz, tng đng 10% giá vàng ban đu.
Mc cu vàng ph thuc khu vc kim hòan (chim t ½ đn ¾ sn lng
khai thác hm m hàng nm), các ngành công nghip có s dng vàng, mc cu d
-14-

tr ca các ngân hàng quc gia, mc cu đu t và đu c; nói cách khác, mc cu
vàng bao gm: cu vàng vt cht và cu vàng tin t. Theo thng kê ca WGC, hn
60% nhu cu vàng trang sc tp trung  bn quc gia và vùng lãnh th là Trung
Quc, n , Th Nh K và Trung ông. Thông thng tháng 8 vào mùa l hi
ti n , nhu cu n trang tng đáng k khin lng nhp khu tng làm giá vàng
tng theo. c bit, thi đim USD mt giá mnh, giá du tng đt bin khin các
quc gia xut khu du ln trên th gii tng cng mua vàng đ bo toàn tài sn
thay th cho d tr bng USD; mc cu vàng ti đây ph thuc rt ln vào ngun
thu nhp quan trng là du ha.
1.2.3.2. S bin đng ca giá ô la M: Vàng là mt loi hàng hóa nên giá
vàng b tác đng bi các đng tin mua nó mà ch yu là USD. Bt k quyt đnh

nào nh hng đn vic thay đi lãi sut ca M do FED công b đu tác đng trc
tip và mnh m đn giá tr USD. Dù quyt đnh ca FED vi mc đích kích thích
hay kìm hãm tc đ phát trin ca nn kinh t hay gii quyt các vn đ khác thì
trong ngn hn hay tc thi cng s làm tng hay gim giá tr ca đng USD. Khi
giá tr ca USD dao đng, giá tr các loi hàng hóa đc đnh giá bng USD cng
dao đng. Thông thng, s lên giá ca USD so vi đng tin mnh khác s đi đôi
vi hin tng gim giá vàng và ngc li. Tuy nhiên, do c vàng và USD đu chu
tác đng ca rt nhiu yu t nên thi đim và t l bin đng ca hai th trng này
không ging nhau.
1.2.3.3. S bin đng ca giá du: Vàng và du có mi quan h cht ch v
giá, cùng đc đnh giá bng USD, cùng chu nh hng bi các bin c chính tr-
xã hi. Mi quan h ca vàng và du có th gii thích tt nht thông qua lm phát.

Du là ngun đu vào quan trng ca quá trình sn xut, s bin đng giá du tác
đng dây chuyn lên toàn b kinh t th gii. Khi giá du tng cao tác đng xu đn
kinh t, khin giá c hàng hóa sn xut ra đt đ, mc giá chung tng, tác đng làm
giá vàng tng do vàng cng là hàng hóa và do nhu cu đu t tránh ri ro. Du m
tng tt yu dn đn h qu USD gim giá tr và các nc càng có xu hng nhp
vàng tích tr, do đó nhu cu vàng s tng kéo theo s tng giá vàng. Ngoài ra, v c
-15-

bn, vàng là mt phn ca kênh đu t d tr quc t ca các nc, bao gm các
quc gia xut khu du, lp lun rng nu có cú sc dn ti mong đi vic mua
vàng thì d kin trong tng lai giá vàng s tng lên. Khi giá du tng, nhng nhà
xut khu du thu đc nhiu ngoi t, nhm đa dng hóa d tr ngoi hi, và vi

tâm lý thích d tr vàng, Melvin và Sultan (1990) lp lun điu này có th tác đng
đn giá vàng, h s mua vàng tng ng cho s giàu có ca mình, dn đn nhu cu
vàng tng, kéo theo s tng giá ca vàng. Giá du và vàng thng bin đng cùng
chiu do đu là ngun tài nguyên không phc hi đc, đng thi nu s bin đng
ca du là do tác đng ca USD thì dao đng giá du và giá vàng phn ln tng
quan vi nhau. S tng, gim giá du đu tác đng ít nhiu đn nn kinh t M,
nc tiêu th nng lng ln nht th gii, do đó s tác đng tr li USD và giá
vàng. Tuy nhiên, trong tình hình kinh t hin nay, giá vàng đôi khi tách khi nh
hng và bin đng ngc chiu, c th khi OPEC ct gim sn lng khin giá
du st gim thì vàng li tách ra và đi ngc vi giá du. iu này có th gii thích
bi khi kinh t th gii suy thoái và tng trng chm khin giá du gim thì vàng
vn là hàng hóa các NT cn nm gi trong danh mc ca mình. Vàng và du là

hai loi hàng hóa khác nhau nên s chu tác đng đn cu và giá khác nhau. Thc t
không th khng đnh giá vàng và du có quan h cùng chiu hay ngc chiu. Mt
bài báo tháng 4/2005 ca Zeal LCC ch ra rng “T nm 1965 đn 1994, ch s
tng quan giá vàng và du là 0,879. T nm 1995 đn 2000 h s này là -0.133”.
Thêm vào đó, theo “The gold-oil relationship” ca Steven Saville (2006), mi quan
h ca du và vàng ch có th thy rõ trong dài hn và hai yu t này ch có mt yu
t nh hng chung đó là giá tr ca đng ô la M.
1.2.3.4. Lm phát: Lm phát thp di mt con s s thúc đy sn xut, tiêu
dùng trong xã hi, ngc li lm phát quá cao li là nhân t kìm hãm tiêu dùng,
khin giá c hàng hóa tng cao và gim sc mnh ca đng tin. Lm phát kéo dài
làm suy gim nim tin vào mi lc ca đng tin, h qu là nn ô la hóa trong nn
kinh t và nhp siêu vàng. Lm phát cng làm thâm ht thng mi vì t giá b km

nén, tng ri ro ca hat đng kinh t, và suy gim mc sng ca ngi dân. Km