Vai trò của xã hội dân sự trong việc ra quyết định dừng triển khai dự án thủy điện Đồng Nai 6

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HC KINH T THĨNHăPH H CHệăMINH



NGUYNăDANHăKHỌI


VAIăTRọăCAăXẩăHIăDỂNăS
TRONG VIC RA QUYTăNH DNG TRIN KHAI
D ỄNăTHYăINăNG NAI 6


LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG





TP.H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HC KINH T THĨNHăPH H CHệăMINH


CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT


NGUYNăDANHăKHỌI


VAIăTRọăCAăXẩăHIăDỂNăS

TRONG VIC RA QUYT NH DNG TRIN KHAI
D ỄNăTHYăINăNG NAI 6

NgƠnh: Chính sách công
Mư s: 60340402

LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG



NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS. PhmăDuyăNgha


TP.H Chí Minh - Nm 2014
i



LIăCAMăOAN
Tôi can đoan Lun vn nƠy hoƠn toƠn do tôi thc hin. Các đon trích dn vƠ s liu đc
s dng trong lun vn đu đc dn ngun vi đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn nƠy không nht thit phn ánh quan đim ca trng đi hc Kinh t
ThƠnh ph H Chí Minh hay chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.

TP HCM, ngƠy 05 tháng 05 nm 2014
Tácăgi


NguynăDanhăKhôi

ii



LI CMăN
Tôi xin gi li cm n sơu sc nht đn PGS.TS Phm Duy Ngha, ngi đư tn tình giúp
đ, đng viên vƠ dƠnh nhiu công sc hng dn tôi trong sut quá trình nghiên cu vƠ
thc hin đ tƠi nƠy.
Tôi cm n công lao ging dy vƠ hng dn nhng kin thc quỦ báu t các Thy, Cô
ca Chng trình ging dy Kinh t Fulbright ậ i hc Kinh t TP H Chí Minh trong
nhng nm qua.
Chơn thƠnh cm n các Anh, Ch, bn bè vƠ gia đình đư ng h, giúp đ vƠ đng viên tôi
trong sut quá trình hc tp vƠ nghiên cu.
Dù đư c gng, nhng lun vn chc chn không th tránh khi nhng thiu sót vƠ hn ch.
Kính mong nhn đc s chia s vƠ Ủ kin đóng góp ca các Thy, Cô vƠ Bn bè.
Hc viên chng trình ging dy kinh t Fulbright


NguynăDanhăKhôi
iii



TịMăTT
Trong bi cnh nn kinh t Vit Nam đang chuyn mình mnh m đ hòa nhp vƠo s phát
trin kinh t toƠn cu, đáp ng nhu cu v đin nng lƠ vn đ cp bách cn gii quyt.
Trong đó, các d án thy đin đư chim t trng cao trong tng s d án đin vi u đim
giá bán đin r, d dƠng thc hin vi điu kin t nhiên xư hi ti Vit Nam. D án thy
đin ng Nai 6 đc quy hoch trong h thng bc thang thy đin trên sông ng Nai lƠ

d án gơy nhiu tranh cưi vƠ vng phi s phn đi mnh m t d lun xư hi trong thi
gian qua.
Trong quy hoch đin VI không phê duyt thc hin D án thy đin ng Nai 6 do có tác
đng tiêu cc đn rng phòng h vƠ Vn Quc gia Cát Tiên (VQGCT). Sau khi d án
đc Công ty Tp đoƠn c Long Gia Lai (LGL) đng kỦ đu t nm 2008, Chính ph
đư quyt đnh b sung D án nƠy vƠo quy hoch mng li đin quc gia. Trong quá trình
thc hin, D án đư vp phi s phn đi ca các tnh thuc vùng h lu sông ng Nai
nh UBND tnh ng Nai, ThƠnh ph H Chí Minh, cng nh s không đng thun ca
khu vc dơn s.
Qua phơn tích vƠ đánh giá, D án đư vi phm nhiu điu lut ban hƠnh; đng thi tác đng
tiêu cc đn VQGCT, khu vc BƠu Su, rng phòng h, sinh k ngi dơn, h sinh thái,
nhng tác đng nƠy ln hn thuyt minh ca báo cáo ch đu t. Kt qu phơn tích tƠi
chính cho thy trên c hai quan đim tng đu t vƠ ch đu t thì D án đu không kh
thi v mt tƠi chính; t s kiên quyt thc hin cho thy d án s mang li hiu qu cho
ch đu t nên s có ngun li ích mƠ mô hình tƠi chính không đc th hin, đơy có th lƠ
tƠi nguyên rng thu đc khi thc hin D án.
Trong giai đon trin khai D án, các t chc XHDS đư góp phn lƠm sáng t nhng vi
phm pháp lut, bt cp, các tác đng tiêu cc đn kinh t - xư hi đt nc. Cùng vi s
tham gia ca các hip hi khoa hc, din đƠn, mng xư hi vƠ các tnh vùng h lu đư góp
phn lƠm chuyn bin trong đánh giá ca Chính ph đn tính kh thi ca D án. Sau khi
xem xét, đánh giá các tác đng tiêu cc mƠ D án mang li cho thy chi phí đ thc hin
D án ln hn li ích nhn đc; do đó cui tháng 09/2013 Chính ph đư ra quyt đnh
dng trin khai vƠ loi b D án thy đin ng Nai 6 ra khi quy hoch.

iv



MC LC
LI CAM OAN i

LI CM N ii
TịM TT iii
MC LC iv
DANH MC Kụ HIU, T VIT TT vi
DANH MC HỊNH V vii
CHNG 1. TNG QUAN VÀ VN  CHệNH SÁCH 1
1.1 Bi cnh nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu vƠ cơu hi nghiên cu 3
1.3 i tng vƠ phm vi nghiên cu 4
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 Cu trúc lun vn 5
CHNG 2. C S Lụ THUYT 6
2.1 Xư hi dơn s 6
2.1.1 Khái nim xư hi dơn s 6
2.1.2 Xư hi dơn s ti Vit Nam 6
2.1.3 Các loi hình t chc xư hi dơn s 7
2.1.4 Vai trò ca xư hi dơn s 8
2.2 Các nhóm đi tng chính có nh hng đn D án 9
CHNG 3. NHN DIN VÀ ÁNH GIÁ NHNG BT CP TRONG HỊNH THÀNH
VÀ THC HIN D ÁN THY IN NG NAI 6 10
3.1 Giai đon hình thƠnh D án 10
3.2 Giai đon trin khai thc hin D án 10
3.2.1 Công ty tp đoƠn c Long Gia Lai 10
v



3.2.2 Quá trình trin khai thc hin D án 11
CHNG 4. S THAM GIA CA XÃ HI DÂN S 15
4.1 C s cho s tham gia ca xư hi dơn s 15

4.2 Quá trình tham gia ca xư hi dơn s 16
4.2.1 Giai đon hình thƠnh D án 17
4.2.2 UBND tnh ng Nai tip cn d án 17
4.2.2.1 Khu d tr sinh quyn ng Nai 17
4.2.2.2 Quá trình cho Ủ kin vƠ can thip ca UBND tnh ng Nai vƠo quyt đnh
thc hin D án 18
4.2.3 Xư hi dơn s tác đng đn D án 20
4.2.4 Nhng chuyn bin trong đánh giá ca Chính ph đi vi D án 24
4.2.5 Quyt đnh dng vƠ loi b d án thy đin ng Nai 6, 6A. 25
CHNG 5. KT LUN & KIN NGH CHệNH SÁCH 27
5.1 Kt lun 27
5.2 Kin ngh chính sách 28
5.3 Hn ch ca nghiên cu 28
TÀI LIU THAM KHO 29
PH LC 34

vi



DANH MCăKụăHIU, T VIT TT

T vit tt
Ting Anh
Ting Vit
LGL

Công ty C phn Tp oƠn c
Long Gia Lai
DSCR

Debt Service Coverage Ratio
H s an toƠn tr n
TM

Báo cáo đánh giá tác đng môi
trng
NN&PTNT

Nông nghip vƠ Phát trin Nông thôn
TNMT

TƠi nguyên Môi trng
UBND

y ban nhơn dơn
UNESCO
United Nations Educational
Scientific and Cultural
Organization
T chc Giáo dc, Khoa hc vƠ Vn
hóa ca Liên Hip Quc
VQGCT

Vn Quc gia Cát Tiên
VRN

Trung tơm Bo Tn vƠ Phát trin TƠi
nguyên nc
VUSTA

Liên hip các Hi Khoa hc vƠ K
thut Vit Nam
XHDS

Xư hi dơn s














vii




DANH MCăHỊNHăV
Hình 1.1 S đ v trí quy hoch thy đin ng Nai 6 vƠ 6A 1
Hình 3.1 Bng tng hp các vn bn chính liên quan đn D án 14
Hình 4.1 S đ mi liên h gia Chính ph, các B, UBND, các t chc liên quan ti d
án thy đin ng Nai 6 vƠ xư hi dơn s 16
Hình 4.2 Quá trình din bin ca D án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A 20

1



CHNGă1.
TNGăQUANăVĨăVNă CHệNH SỄCH
1.1 Bi cnhănghiênăcu
D án thy đin ng Nai 6 công sut 180MW đc Th tng Chính ph phê duyt
trong quy hoch khai thác bc thang thy đin ng Nai ti Vn bn s 1483/CP-CN
1
.
Theo phng án nƠy, nhƠ máy thy đin đc xơy dng trên đon sông ng Nai thuc
VQGCT vi din tích đt lƠ 1.954 ha, trong đó 732 ha thuc VQGCT vƠ 1.222 ha đt rng
phòng h thuc hai tnh k Nông vƠ Bình Phc. S h dơn b nh hng vƠ tái đnh c
lƠ 33 h (165 nhơn khu) vƠ phi di di 03 công trình công cng lƠ 01 trm y t, 01 trng
hc vƠ 01 trm kim lơm
2
.
Hìnhă1.1 Săđ v tríăquyăhoch thyăđinăngăNaiă6ăvƠă6A

Ngun: Công ty C phn Tp đoàn c Long Gia Lai (2011).


1
Chính ph (2002), Công vn s 1483/CP-CN ngày 19/11/2002, V vic phê duyt quy hoch khai thác bc
thang thy đin sông ng Nai.
2
Công ty T vn Xơy dng đin 2 (2002), Báo cáo quy hoch khai thác bc thang thy đin sông ng Nai.

2



Trong quy hoch phát trin đin lc quc gia giai đon 2006 ậ 2015 đc phê duyt ngƠy
18/07/2007 ca Th tng trong quyt đnh s 110/2007/Q-TTg, thy đin ng Nai 6
không nm trong quy hoch. T tháng 07/2007, đc s đng Ủ ca UBND các tnh Lơm
ng, Bình Phc, k Nông vƠ Chính ph, Công ty C phn Tp oƠn c Long Gia
Lai (LGL) đư tham gia kho sát D án vƠ lp hp đng vi Công ty T vn Xơy dng
đin I kho sát, lp báo cáo đu t; tháng 08/2009 đư hp đng vi Công ty T vn xơy
dng đin IV lp d án đu t cho công trình thy đin nƠy. c s ch đo ca Chính
ph, LGL nhn đc s hng dn ca B công thng thc hin h s pháp lỦ vƠ trin
khai D án; đng thi UBND các tnh Lơm ng, Bình Phc vƠ k Nông đư có nhng
Vn bn giúp vic trin khai D án nhanh chóng.
Vi mc đích gim thiu tác đng ô nhim môi trng vƠ gim din tích rng s dng cho
D án, Báo cáo đu t vƠ d án đu t đư nghiên cu kho sát, kt qu đ xut chia bc
thang thy đin ng Nai 6 theo quy hoch nm 2002 thƠnh hai bc thang: thy đin ng
Nai 6 công sut 135 MW vƠ thy đin ng Nai 6A công sut 106 MW. Vic thay đi quy
hoch, tách D án thƠnh hai đp thy đin nh hn lƠ ng Nai 6 vƠ 6A đư giúp D án
không phi thông qua Quc hi phê duyt đu t
3
.
Trong thi gian trin khai thc hin, D án nhn đc s hng dn vƠ đng tình ca các
c quan chc nng nh B Công thng, B NN&PTNT cng nh UBND các tnh Lơm
ng, Bình Phc, k Nông theo ch trng đu t ca Chính ph. Tuy nhiên, D án đư
vp phi s phn đi mnh m ca d lun xư hi, t khu vc công nh UBND tnh ng
Nai, ThƠnh ph H Chí Minh vƠ XHDS. Hu ht các quan đim đu nhn đnh, D án vi
phm lut khi thc hin s gơy h qu tiêu cc ln cho ngun tƠi nguyên rng quc gia, tác
đng xu cho môi trng ngun nc sông ng Nai vƠ sinh k ca cng đng dơn c
sng ti vùng h lu sông ng Nai.

Các t chc XHDS đư có c hi tham gia sơu hn vƠo D án sau khi thông tin v D án
đc cung cp bi tnh ng Nai vƠ rò r t các ngun khác. Các hip hi khoa hc, nhƠ


3
Quc hi (2006), Ngh quyt s 66/2006/NQ-QH11 ngày 29/06/2006, V d án, công trình quan trng quc
gia trình Quc hi ch trng đu t.

3



nghiên cu, c quan báo chí,… đư kho sát đa đim thi công vƠ thc hin nghiên cu
khách quan v tác đng môi trng cho đp thy đin nƠy, kt qu đa ra hoƠn toƠn khác
vi báo cáo TM do ch đu t lp. TM
4
D án cha phn ánh đc ht tác đng tiêu
cc mƠ D án gơy ra, nhiu yu t nh hng đư b b qua hoc cha tính toán mt cách
đy đ vƠ rt s sƠi dù đư qua ba ln chnh sa ni dung. ng thi, XHDS đư ch ra nhiu
sai phm trong c s pháp lỦ, khng đnh D án vi phm lut vƠ các công c quc t đư
đc kỦ kt.
Cui tháng 9/2013, Chính ph đư yêu cu dng kin khai d án thy đin ng Nai 6 vƠ
6A, đng thi yêu cu B công thng rƠ soát, kim tra nhm loi b D án thy đin
ng Nai 6 ra khi quy hoch mng li đin quc gia; sau khi hoƠn thin công tác rƠ
soát, D án thy đin ng Nai 6 đư đc loi b
5
.
1.2 McătiêuăvƠăcơuăhi nghiênăcu
Vic quyt đnh dng trin khai vƠ loi b D án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A ra khi quy
hoch mng li đin quc gia đc đa ra sau thi gian dƠi xem xét vƠ đy tranh cưi. Tác

gi thc hin nghiên cu đ lƠm rõ các mc tiêu sau: ánh giá tng quan v c s pháp lỦ,
c s tƠi chính vƠ tác đng tiêu cc đn môi trng ca D án; đng thi, phơn tích lƠm rõ
quá trình chuyn đi trong quyt đnh ca Chính ph đi vi D án sau khi có s tác đng
ca XHDS cùng vi các t chc khu vc công. T c s nghiên cu vai trò XHDS trong
tình hung nƠy, hng đn khuyn ngh chính sách v vai trò ca XHDS trong phn bin
chính sách đi vi khu vc công.
Vi các mc tiêu trên, đ tƠi nghiên cu ắVai trò ca xư hi dơn s trong vic ra quyt đnh
dng trin khai d án thy đin ng Nai 6” nhm s ln lt tr li các cơu hi sau đơy:


4
TM đc thc hin bi Vin Môi trng vƠ TƠi nguyên ậ i hc Quc gia ThƠnh ph H Chí Minh thc
hin, bao gm: (1) Báo cáo đánh giá tác đng môi trng, (2) Chuyên đ đa dng sinh hc, (3) Chuyên đ
tính toán thy vn, (4) Chuyên đ kho sát, đánh giá kinh t xư hi.
5
Tin Dng (2013), ắChính thc loi thy đin ng Nai 6, 6A ra khi quy hoch”, Báo ngi lao đng,
truy cp ngƠy 19/12/2014 ti đa ch:
6a-ra-khoi-quy-hoach-
20131028054528559.htm
4



1. Nhn din vƠ đánh giá nhng bt hp lỦ trong quá trình quy hoch vƠ trin khai D án
thy đin ng Nai 6?
2. Vai trò ca xư hi dơn s trong vic thay đi quyt đnh ca Chính ph đi vi D án
thy đin ng Nai 6?
1.3 iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu ca lun vn lƠ nhng vn đ chính sách liên quan đn D án thy
đin ng Nai 6 t khi hình thƠnh, trin khai đn khi quyt đnh loi b ca Chính ph;

các t chc XHDS đư tham gia vƠo đánh giá D án vƠ có tác đng đn s thay đi quyt
đnh ca khu vc công đi vi D án.
Phm vi nghiên cu ca đ tƠi lƠ giai đon 2002 ậ 2013, đơy lƠ thi đim bt đu quy
hoch D án vƠ thi đim quyt đnh loi b D án ra khi quy hoch mng li đin quc
gia.
1.4 Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu tình hung c th đi vi D án thy đin
ng Nai 6. S dng phng pháp đánh giá quy phm pháp lut, quy trình thc hin; cn
c theo các quy đnh ca pháp lut nhm đánh giá quy trình quy hoch, trin khai thc hin
D án.
ng thi, s dng phng pháp nghiên cu tình hung đ phơn tích vai trò ca XHDS
trong vic tác đng đn quyt đnh ca Chính ph, t đó rút ra bƠi hc kinh nghim vƠ
khuyn ngh chính sách đi vi vai trò ca XHDS trong bi cnh chung ca đt nc.
Ngun thông tin v c s lỦ thuyt đc thu thp vƠ tng hp t các kin thc hc tp, báo
cáo, t liu ca các t chc nghiên cu. Tng hp các thông tin thc tin vƠ các vn bn
pháp lut liên quan trc tip đn vic quy hoch vƠ thc hin d án. Tng hp vƠ x lỦ các
thông s tƠi chính thc hin d án vƠ các s liu có liên quan nhm thm đnh mô hình tƠi
chính cho d án. Bên cnh đó, lun vn còn s dng các thông tin t S TNMT tnh ng
Nai, các t chc thuc Chính ph, thông tin t mng xư hi nhm nhn din vƠ đánh giá
mt cách khách quan v tng th ca D án t khi đc hình thƠnh, trin khai đn khi có
quyt đnh dng, loi b D án ra khi quy hoch mng li đin quc gia.
5



1.5 Cuătrúcălun vn
Lun vn gm 5 chng. Chng 1 gii thiu đ tƠi, bi cnh chính sách, mc tiêu nghiên
cu, phm vi nghiên cu, khung phơn tích vƠ phng pháp nghiên cu. Chng 2 trình bƠy
c s lỦ thuyt ca lun vn. Chng 3 trình bƠy các bt cp trong chính sách quy hoch,
cp phép thc hin D án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A vƠ phơn tích đng c ca ch đu t

d án. Chng 4 trình bƠy s hình thƠnh vƠ tham gia ca XHDS đi vi D án thy đin
ng Nai 6 vƠ 6A. Chng 5 lƠ kt lun vƠ kin ngh chính sách.

6



CHNGă2.
CăS LụăTHUYT
2.1 Xưăhiădơnăs
2.1.1 Kháiănimăxưăhiădơnăs
Theo ADB, XHDS lp khong trng gia cá nhơn vƠ chính ph
6
. XHDS bao gm các
nhóm tình nguyn đc t chc hoc không đc t chc, gn kt vi nhau v mt xư hi,
chính tr vƠ kinh t vì nhng li ích chung cho các thƠnh viên ca mình (UNDP 1997
7
).
XHDS đc hình thƠnh vƠ phát trin da trên các hip hi truyn thng vƠ các nhóm tôn
giáo. Quá trình lch s cho thy nhng phong trƠo phn đi mang tính tôn giáo, xư hi hay
chính tr lƠ nn tng thúc đy s phát trin cho các t chc nƠy. XHDS ngƠy nay phát trin
vƠ m rng hn, bao gm nhiu t chc khác nhau nh nhóm tôn giáo, hip hi, báo chí,
các cơu lc b, t chc phi Chính ph,…c đim chung ca các nhóm XHDS lƠ đc t
chc trên mc đích nhng nhu cu, li ích hay các giá tr truyn thng chung; hot đng vì
mc đích chung mƠ nhóm hng đn. Theo ADB, ắ…mt XHDS tích cc và mnh là c s
ca bn tr ct trong ch đ qun lý nhà nc: tính minh bch, trách nhim, s tham gia
và pháp quyn…”.
2.1.2 Xưăhiădơnăs ti Vit Nam
Pháp lut Vit Nam công nhn quyn lp hi vƠ đc đm bo, cng nh có các quy đnh
qun lỦ rõ rƠng đi vi hot đng ca các hip hi, t chc phi chính ph

8
. Cng nh Hin
pháp (2013) ti iu 2 quy đnh ắ…
Nhà nc Cng hòa xụ hi ch ngha Vit Nam là nhà
nc pháp quyn xụ hi ch ngha ca Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân… Nc Cng
hòa xụ hi ch ngha Vit Nam do Nhân dân làm ch; tt c quyn lc nhà nc thuc v
Nhân dân mà nn tng là liên minh gia giai cp công nhân vi giai cp nông dân và đi


6
Ngơn hƠng phát trin Chơu Á (2003), Phc v và duy trì: Ci thin hành chính công trong mt th gii cnh
tranh, Nhà xut bn Chính tr Quc gia, chng 15.
7
UNDP (1997), Human Development Report. New York Oxford University Press.
8
Chính ph (2003), Ngh đnh s 88/2003/N-CP ngày 30/07/2003, Quy đnh v t chc, hot đng và qun
lý Hi.
7



ng trí thc”
9
. D lun xư hi s có ting nói phn bin, phn hi cho Chính ph thông qua
các t chc nh oƠn Thanh niên, Hi Cu chin binh, Báo chi, Hip hi, Công đoƠn,… lƠ
các t chc chính thc ca Chính ph, đng thi thông qua các nhóm t chc dơn s nh
mng xư hi, hip hi, Chính ph lƠ đi din cho quyn lc ca tt c công dơn trong xư
hi, thông qua hot đng ca XHDS s thúc đy vic s dng quyn lƠm ch ca ngi
dơn, góp phn quyt đnh vƠ ci thin chính sách công.
Hin nay có khong 300 t chc xư hi ậ ngh nghip đng kỦ hot đng chính thc ti

Vit Nam, cùng vi đó lƠ các t chc hip hi dơn s khác đang hot đng, các liên kt phi
chính thc đa dng khác ca ngi dơn
10
.
2.1.3 Cácăloiăhìnhăt chcăxưăhi dơnăs
Các nhóm XHDS đc chia thƠnh các t chc có c s vƠ các t chc ắtrung ng”. Các
t chc c s có th lƠ thƠnh phn ca mt t chc, mng li hay trc thuc liên minh
trong mt khu vc, quc gia; điu nƠy giúp vic tng cng sc mnh, chia s kinh
nghim,… vƠ nơng cao tm nh hng ca mình thông qua các nhƠ tƠi tr vƠ Chính ph
quc gia.
Các t chc công đoƠn nên đc xem nh lƠ các hip hi XHDS có vai trò tim nng tích
cc trong vic thc hin chng trình, chính sách, thay vì nh quan nim hin nay cho
rng cá t chc nƠy nh lƠ nhng tác nhơn tiêu cc, có kh nng lƠm gián đon hot đng
cung cp dch v công (Tendler 1997).
Các t chc giáo dc nh các trng đi hc, c quan nghiên cu có th đóng vai trò nh
nhng thit ch dơn s hiu qu vƠ đc lp, hoc cùng vi s tham gia ca các t chc
khác. Các t chc nƠy có th đm nhn vai trò ch cht trong quá trình đi mi qun lỦ
hƠnh chính ca khu vc công, ci thin tình trng thiu ht lao đng có k nng cho c khu
vc công vƠ khu vc t nhơn.


9
Quc hi (2013), Hin pháp nc Cng Hòa Xụ Hi Ch Ngha Vit Nam.
10
Phm Duy Ngha (2013).
8



Hu ht các t chc XHDS trung gian vi cu trúc truyn thng đu không có mi liên kt

chc ch vi nhng công dơn bình thng; trong khi đó các t chc c s có th gn kt
chc ch vi công dơn.
Bên cnh đó, các t chc phi chính ph bao gm nhiu t chc hot đng trên các mc
đích khác nhau lƠ mt trong các t chc thuc XHDS. ơy lƠ các t chc có mi liên h
cht ch vƠ quan trng đi vi các cp chính quyn vƠ c quan quc t  rt nhiu nc
trong vic thc hin các hot đng công cng, quyn con ngi trong xư hi.
2.1.4 Vaiătròăcaăxưăhiădơnăs
Theo ADB, ắ…các t chc XHDS hot đng tích cc làm tng cng mi liên h gia
công dân và chính ph, và do đó, có vai trò quan trng đi vi hiu qu qun lý ci thin
dch v công cng…”
11
. S tham gia tích cc ca XHDS s giúp đnh hng ci cách nn
hƠnh chính công, bao gm:
 Tng cng vai trò ca các t chc XHDS lƠm thay đi nn hƠnh chính. Thông qua các
t chc giáo dc nhm đƠo to vƠ áp dng các bin pháp ci tin mi cho nn hƠnh
chính công, hay khuyn khích các t chc công đoƠn trong b máy hƠnh chính NhƠ
nc theo hng tính cht xơy dng mƠ không phi lƠ đi kháng.
 Giúp tng cng s h tr đi vi các t chc c s nh nhóm nông dơn, nhóm dơn
c,… đc tng cng nng lc qun lỦ, bo v trc nhng li ích cc b đa phng
lôi kéo.
 Khuyn khích s phát trin ca các nhóm tình nguyn không chính thc cho các mc
đích xư hi, đc bit lƠ vi nhóm ngi nghèo vƠ nhng ngi b thit thòi.
 Tha nhn vai trò ca các thit ch truyn thng.
 Thúc đy s hình thƠnh các nhóm t chc dơn s vì li ích công, vƠ lƠ đi trng vi
nhng nhóm vn đng hƠnh lang có t chc ca gii kinh doanh trc nhng li ích
chung ca c xư hi.


11
Ngơn hƠng phát trin Chơu Á (2003), Phc v và duy trì: Ci thin hành chính công trong mt th gii

cnh tranh, Nhà xut bn Chính tr Quc gia
.
9



2.2 Cácănhómăđiătngăchínhăcóănhăhng đn D án
Th nht, Chính ph lƠ đi tng có quyt đnh mnh nht đi vi D án. Vic cp phép
đu t đư đc Chính ph phê duyt, đng thi sau đó cng đư ra quyt đnh dng đi vi
D án nƠy. Li ích ca Chính ph nhn đc trc tip t D án lƠ tin thu đc tính toán
khong 300 t đng mi nm, cùng vi ngun đin nng cung cp vƠo mng li đin
quc gia đ đáp ng đc nhu cu đin tng nhanh trong các nm va qua ca đt nc.
Th hai, ch đu t LGL lƠ đn v t nhơn đng kỦ xin ch trng thc hin D án vƠ đư
đc Chính ph phê duyt. NgoƠi các chi phí chìm mƠ LGL đư b ra thc hin D án, thì
chi phí đu t xơy dng hai đp thy đin ng Nai 6 vƠ 6A đc c tính trên 1.000 t
đng (chim 15% tng vn đu t). Li ích mƠ LGL nhn đc lƠ sn lng đin nng
bán li cho EVN sau khi hai D án vƠo hot đng.
Th ba, cng đng dơn c vùng h lu sông ng Nai, đi din lƠ UBND tnh ng Nai,
đư lên ting phn đi vic thc hin D án. Nguyên nhơn chính ca s phn đi nƠy lƠ h
qu tiêu cc đi VQGCT, Khu Ramsar ậ BƠu Su, vƠ nh hng trc tip đn sinh k
ngi dơn. Khu vc h lu sông ng Nai không nhn đc bt c ngun li ích nƠo do
D án mang li, nhng h qu ca vic thc hin D án thì li phi gánh chu chi phí kinh
t ln.
Th t, XHDS đóng vai trò quan trng trong vic phn đi D án cùng vi UBND tnh
ng Nai. Các t chc ca XHDS tham gia phn bin chính sách đi vi D án nh: hip
hi các nhƠ khoa hc, c quan báo chí vƠ truyn thông, các nhóm t chc t phát bo v
VQGCT vƠ d lun xư hi tham gia thông qua mng xư hi. i vi nhóm đi tng nƠy
thì nhìn chung li ích nhn đc lƠ nh, không đáng k vì khi lng đin nng ca D án
cung cp ch chim khong 0,3% nhu cu đin nng quc gia. Nhng chi phí cho vic thc
hin D án lƠ ln, nh hng đn các giá tr ca xư hi nh Khu d tr sinh quyn ng

Nai, tác đng tiêu cc đn môi trng, các vn đ liên quan đn phát trin bn vng,

10



CHNGă3.
NHN DINăVĨăỄNHăGIỄăNHNG BT CPăTRONGăHỊNHă
THĨNHăVĨăTHC HIN D ỄNăTHYăINăNG NAI 6
3.1 Giaiăđon hìnhăthƠnhăD án
Nm 2001, Công ty C phn T vn Xơy dng đin II đư tin hƠnh lp Báo cáo quy hoch
bc thang thy đin sông ng Nai theo ch trng ca Chính ph
12
, trong đó công trình
thy đin ng Nai 6 vi công sut lp máy 180MW ,vƠ đc Chính ph phê duyt ti
Công vn s 1483/CP-CN vƠo ngƠy 19/11/2002. Da theo quy đnh nƠy tng din tích đt
ngp t nhiên ca lòng h 1.954 ha, vƠ phn lòng h nƠy s ly đt ca ba tnh k Nông,
tnh Bình Phc vƠ tnh Lơm ng. Phn rng b mt ca các tnh bao gm rng g, tre,
cơy bi vƠ mt phn nh đt nông nghip trong tng din tích chung ca d án; đc bit
D án nh hng ln đn VQGCT vƠ khu vc BƠu Su. NgoƠi phn din tích lòng h,
đng dơy vƠ các công trình ph tr cho D án khi trin khai cha đc tính đn, cho nên
phn din tích rng b mt đi lƠ cao hn nhiu so vi quy hoch d án đc phê duyt.
3.2 Giai đonătrinăkhai thcăhinăDăán
3.2.1 CôngătyătpăđoƠnăcăLongăGiaăLai
Trên c s Báo cáo c hi đu t do Công ty C phn T vn Xơy dng đin I lp tháng
12/2007, LGL gi Vn bn xin thc hin đu t D án thy đin ng Nai 6
13
. Sau khi
tách thƠnh hai d án thy đin nh hn lƠ ng Nai 6 vƠ 6A, vi u đim ni bt hn so
vi các d án thy đin khác trong c nc lƠ din tích mt đt rng do D án vƠ t l tái

đnh c thp
14
. Tuy nhiên, VQGCT lƠ khu rng ma nhit đi cui cùng ca min nam
Vit Nam, hin đang đc bo v nghiêm ngt bi chính quyn nên s lng dơn c sinh
sng ti đơy lƠ không đáng k.


12
Chính ph (2001), Quyt đnh s 95/2001/Q-TTg ngày 22/06/2001 v vic Phê duyt quy hoch phát trin
đin lc Vit Nam giai đon 2001-2010 có xét trin vng đn nm 2020.
13
Công ty Tp đoƠn c Long Gia Lai (2008), Vn bn s 433/BC-DLGL ngày 20/05/2008.
14
Công ty Tp đoƠn c Long Gia Lai (2008), Báo cáo tin kh thi d án. “ Vi din tích s dng đt
372,23 ha, trong đó din tích chim đt lâu dài là 323,53 ha tng đng t l 1,34 ha/MW là thp nht so
vi bình quân các d án thy đin khác trên lụnh th Vit Nam là t 10 đn 20 ha/MW…”
11



im li các d án thy đin đc thc hin bi LGL trc đó thì đn v nƠy ch yu
thc hin các d án có công sut nh, ch yu 2 -3 MW vƠ cha h có kinh nghim thc
hin d án có công sut máy trên 10MW
15
. Bên cnh đó các d án thy đin mƠ LGL
thc hin đang có nhiu bt cp, đn c nh thy đin k Sepay ti tnh Gia Lai có công
sut lp máy 3 MW ca doanh nghip nƠy đư b UBND tnh Gia Lai thu hi do thiu vn,
trin khai d án chm thi gian va qua. Vic Chính ph chp thun cho LGL đu t
thc hin D án cho thy vn đ nng lc ca ch đu t cha đc quan tơm mt cách
đúng mc, s minh bch trong vic xét duyt đu t cha đc đm bo.

3.2.2 QuáătrìnhătrinăkhaiăthcăhinăDăán
NgƠy 18/07/2007, Th tng Chính ph đư kỦ Quyt đnh s 110/2007/Q-TTg, phê
duyt quy hoch phát trin đin lc quc gia giai đon 2006 ậ 2015 có tm nhìn đn nm
2025 hay đc gi tt lƠ ắquy hoch đin VI”. Trong quy hoch đin VI hoƠn toƠn không
có d án thy đin ng Nai 6, d án không đc nm trong quy hoch do mc đ nh
hng tiêu cc đn rng phòng h vƠ VQGCT.
Tháng 05/2008, các công tác, thit k c s vƠ lp báo cáo đu t thy đin ng Nai 6 đư
đc hoƠn thin. Trên c s báo cáo đu t do Công ty C phn T vn Xơy dng đin I
lp thì LGL đư có Vn bn xin ch trng đu t vi Chính ph vƠ B Công thng vƠo
gia nm 2008. Sau khi xem xét h s, Vn phòng Chính ph đư ch trng ắB Công
thng hng dn công ty c phn Tp đoƠn c Long Gia Lai lp h s d án thy đin
ng Nai 6 theo quy đnh hin hƠnh, trình b Công thng thm đnh, báo cáo Th tng
Chính ph xem xét b sung vƠo quy đnh phát trin đin lc Quc gia” theo Vn bn s
4621/VPCP-KTN
16
. D án thy đin ng Nai 6 đư đc xem xét vƠ b sung vƠo mng
li đin quc gia trong quy hoch đin 6 mƠ không thông qua các tiêu chun đc lp khi
quy hoch. Vi s hng dn ca B Công thng, ngƠy 07/11/2008, LGL đư lp t
trình gi đn 3 tnh mƠ v trí d án trc thuc đ xin chuyn đi h sinh thái vƠ din tích
đt rng đ thc hin đu t xơy dng.


15
Lnh vc kinh doanh, d án thy đin, Cng thông tin đin t Công ty CP đin nng c Long Gia Lai,
truy cp ngƠy 19/05/2014 ti đa ch:

16
Chính ph (2008), Vn bn s 4621/VPCP-KTN ngày 14/07/2008.
12

Trong 3 ngƠy 01,02 vƠ 03 ca tháng 12/2008, ch đu t đc ba tnh k Nông, Bình
Phc vƠ Lơm ng phê duyt đn xin chuyn đi mc đích s dng đt nhm thc hin
d án trên vƠ chun b các bc tip theo thc hin D án theo đúng các quy đnh hin
hƠnh ca NhƠ nc
17
. ng thi, Vn bn phê duyt mc đích thc hin chuyn đi quyn
s dng đt đc gi cho Vn phòng Chính ph đ báo cáo. Tuy nhiên, đn thi đim hin
ti vn cha có báo cáo hay công vn chính thc t B công thng, các ban ngƠnh khác
có liên quan đn vic đa D án thy đin ng Nai 6 vƠo quy hoch đin VI quc gia.
Vi mc đích gim thiu tác đng ô nhim môi trng vƠ gim din tích rng s dng cho
D án, Báo cáo đu t vƠ d án đu t
18
đư nghiên cu kho sát, kt qu đ xut chia bc
thang thy đin ng Nai 6 theo quy hoch nm 2002 thƠnh hai bc thang: thy đin ng
Nai 6 công sut 135 MW vƠ thy đin ng Nai 6A công sut 106 MW. NgƠy 14/10/2009,
B công thng ban hƠnh Quyt đnh s 5117/Q-BCT v vic phê duyt điu chnh, b
sung Quy hoch bc thang thy đin ng Nai ắiu chnh d án thy đin ng Nai 6 ậ
180MW thƠnh các d án nh hn lƠ ng Nai 6 vƠ 6A”. Vic điu chnh quy hoch, đư
giúp cho D án không phi thông qua Quc hi phê duyt ch trng đu t
19
, din tích
rng mt đi ca tng đp thy đin đu nh hn 200 ha . ng thi,
theo Quyt đnh nƠy
thì B Công thng ch có quyn thm đnh, trình Th tng điu chnh, b sung vƠo quy
hoch do Th tng đư phê duyt; điu nƠy cho thy tính pháp lỦ ca quy đnh nƠy không
đc rõ rƠng vƠ có nhiu đim bt hp lỦ.
NgƠy 19/06/2010, Quc hi đư thông qua Ngh quyt s 49/2010/NQ-QH12, v d án,
công trình trng đim quc gia phi trình cho Quc hi xem xét vƠ phê duyt. Ngh đnh

nƠy nêu: ắ…D án, công trình s dng đt có yêu cu chuyn mc đích s dng đt vn


17
3 Công vn chuyn đi mc đích s dng đt t lơm nghip sang đt xơy dng d án thy đin ng Nai
6:
UBND tnh Bình Phc (2008), Công vn s 3685/UBND-SX ngày 01/12/2008, Chuyn đt lâm nghip sang
xây dng công trình thy đin ng Nai 6A.
UBND tnh k Nông (2008), Công vn s 2857/UBND-CN ngày 02/12/2008, Chuyn đi đt rng đ thc
hin đu t xây dng công trình thy đin ng Nai 6&6A.
UBND tnh Lơm ng (2008), Công vn s 8829/UBND ngày 03/12/2008, Chuyn đt lâm nghip sang xây
dng công trình thy đin ng Nai 6 & ng Nai 6A.
18
Công ty T vn Xơy dng đin I (2009), Báo cáo đu t và d án đu t.
19
Quc hi (2006),Ngh quyt s 66/2006/NQ-QH11 ngƠy 29/06/2006, ti iu 2 quy đnh ắ…D án đu t
s dng đt có yêu cu chuyn mc đích s dng đt rng phòng h đu ngun t hai trm ha tr lên… phi
trình Quc hi xem xét ch trng đu t…”
13



quc gia, khu bo tn thiên nhiên, khu bo v cnh quan, khu rng nghiên cu, thc
nghim khoa hc, rng phòng h đu ngun t 50 ha tr lên là công trình trng đim quc
gia và phi trình quc hi quyt đnh ch trng đu t”. Tuy nhiên, Ngh đnh nƠy đư b
b qua trong c ba ln TM đc lp.
Quyt đnh s 1087/Q-BCT
20
ca B Công thng đư ghi nhn quy hoch đu ni vƠo
đng dơy truyn ti đin quc gia ca hai D án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A. Quyt đnh

nƠy có tác dng ln vi ch đu t khi thêm c s pháp lỦ thc hin d án.
NgƠy 20/06/2011, B NN&PTNT đư ban hƠnh Vn bn s 1741/BNN-TCLN v vic phê
duyt điu chnh quy hoch VQGCT đ trin khai xơy dng nhƠ máy thy đin ng Nai 6
vƠ 6A. Sau đó, B NN&PTNT tip tc ban hƠnh Quyt đnh 1535/Q-BNN-TCLN
21
v
vic phê duyt Quy hoch bo tn vƠ phát trin bn vng VQGCT giai đon 2010 ậ 2020.
Vic quy đnh nƠy đc ban hƠnh mang nhiu tình cht hình thc vƠ cha rõ rƠng, không
h có bt c bn v hay ta đ nƠo đc đánh du thì vic trin khai bo tn khó có th
din ra hp lỦ. Quyt đnh nƠy không h đ cp đn hai d án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A,
trong khi din tích rng mt đi do thc hin d án lƠ ln trong Khu bo tn.
Trong Quyt đnh s 1208/Q-TTg
22
ca Th tng, phê duyt quy hoch phát trin đin
lc quc gia giai đon 2011 ậ 2020 có xét ti nm 2030, có ghi trong Ph lc I: ắ…Thy
đin ng Nai 6 vn hành nm 2015 và 6A vn hành vào nm 2016…”. NgƠy 31/08/2011,
Phó Th tng HoƠng Trung Hi đư kỦ vn bn s 45/TTg-KTN, v vic chuyn mc đích
s dng rng khu vc Nam Cát Tiên sang xơy dng thy đin ng Nai 6 vƠ 6A.
Công vn s 228/BNN-TCLN
23
ca B Nông NN&PTNT trình Th tng v vic đng Ủ
xơy dng thy đin ng Nai 6 vƠ 6A, D án không nh hng ln đn các ni dung vƠ
tiêu chí xác lp VQGCT. ng thi, Quyt đnh s 1419/Q-TTg
24
ca Th tng Chính


20
B Công thng (2011), Quyt đnh s 1087/Q-BCT ngày 10/03/2011, Quy hoch đu ni vào đng
dây truyn ti đin Quc gia 220 kV k Nông – Bình Phc – Bình Long.

21
B NN&PTNT (2011), Quyt đnh s 1535/Q-BNN-TCLN ngày 11/7/2011, Quy hoch bo tn và phát
trin bn vng VQGCT giai đon 2010-2020.
22
Chính ph (2011), Quyt đnh s 1208/Q-TTg ngày 21/7/2011, Phê duyt Quy hoch phát trin đin lc
quc gia giai đon 2011-2020 có xét đn nm 2030.
23
B NN&PTNT (2012), Công vn s 228/BNN-TCLN ngày 06/02/2012.
24
Chính ph (2012), Quyt đnh s 1419/Q-TTg ngày 27/09/2012, Xp hng di tích quc gia đc bit.
14



ph v vic xp hng di tích quc gia đc bit, trong đó danh lam thng cnh VQGCT
thuc 3 tnh ng Nai, Lơm ng , Bình Phc đc công nhn lƠ di tích quc gia đc
bit. Do vy, Di tích quc gia đc bit VQGCT cn đc qun lỦ theo Lut Di sn vn hóa
ban hƠnh ngƠy 29/06/2001 vƠ Lut Sa đi b sung mt s điu ca Lut Di sn vn hóa
ngƠy 18/06/2009. iu nƠy cho thy s bt hp lỦ vƠ s không thng nht gia các Quyt
đnh đc ban hƠnh t Chính ph.
NgƠy 07/11/2012, B NN&PTNT ch trì cuc hp ti vn phòng s ti tnh k Nông
nhm thc hin ch đo ca Chính ph ti Vn bn s 45/TTg-KTN, v vic s dng vƠ tái
trng rng cho d án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A. Nhng vic đy nhanh tin đ thc hin
D án đư không đúng vi quy trình đc ban hƠnh; khi mƠ TM D án vn cha đc
chp thun, đng thi D án phi đc s phê duyt ca Quc hi v ch trng đu t
mi có th trin khai thc hin. Cui tháng 9/2013, Chính ph quyt đnh dng trin khai
d án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A
25
, đng thi cho rƠ soát đ đa d án ra khi quy hoch
mng li đin quc gia. Qua đó, cho thy quá trình hình thƠnh vƠ trin khai D án thy

đin ng Nai 6 vƠ 6A đư có nhiu s bt cp vƠ mơu thun.
Hìnhă3.1 Bng tng hpăcácăvnăbnăchínhăliênăquanăđn D án

Ngun: tng hp ca tác gi.


25
Tin Dng (2013), Loi thy đin ng Nai 6 vƠ 6A ra khi quy hoch, Báo Ngi Lao ng, truy cp
ngƠy 01/05/2014 ti đa ch:
/>20130927112859747.htm
15



CHNGă4.
S THAM GIA CAăXẩăHIăDỂNăS
4.1 Căs cho s tham gia caăxưăhiădơnăs
D án thy đin ng Nai 6 vƠ 6A trin khai t nm 2008, nhng đn nm 2012 khi D án
chun b thi công thì mi thc s nhn đc s quan tơm sơu sc ca xư hi. n thi đim
nm 2013, hu ht các quan đim đu phn đi vƠ kin ngh dng thc hin d án; c s
phn đi đc tp trung vƠo các yu t sau:
Th nht, quá trình hình thƠnh vƠ trin khai d án đư vi phm nhiu Quy đnh ca pháp
lut đư ban hƠnh, cng nh các công c quc t đc kỦ kt.
Th hai, nh hng tiêu cc đn khu d tr sinh quyn ng Nai. Xơy dng hai D án
thy đin ng Nai 6 vƠ 6A s lƠm mt 372 ha đt rng, trong đó 128 ha thuc phn lõi
khu bo v nghiêm ngt ca VQGCT, cng nh h sinh thái đa dng ni đơy. ng thi,
d án có nh hng tiêu cc đn Khu đt ngp nc Ramsar BƠu Su cách đa đim thi
công d án 55 km theo đng sông
26
. Nhng tác đng nƠy trong TM D án đc ghi

nhn lƠ không đáng k.
Th ba, sông ng Nai lƠ lu vc sông ln ca Vit Nam, có tm quan trng đi vi sinh
k hƠng triu ngi dơn, s phát trin kinh t - xư hi ca nhng đa phng trong vƠ đa
bƠn lơn cn lu vc sông. D án nh hng đn ngun nc, dòng chy, h sinh thái ni
đơy nên s tác đng trc tip đn ngi dơn ni đơy vƠ vùng h lu sông ng Nai.
Th t, nng lc ca ch đu t cng lƠ yu t đc quan tơm trong vic thc hin d án.
LGL đư hot đng kinh doanh trong lnh vc thy đin cha lơu, không h có kinh
nghim trong vic đu t, xơy dng thy đin có công sut ln hn 10 MW, do đó các
quan ngi v nng lc ch đu t lƠ có c s. Bên cnh đó, giá đn bù thit hi rng lƠ
thp, hoƠn toƠn cha tng xng vi giá tr ngun tƠi nguyên mt đi. Bi thng thit hi
vƠ kinh phí bo v môi trng cho d án thy đin ng Nai 6 lƠ 57 t đng (xp x


26
B TƠi nguyên vƠ Môi trng (2013), Báo cáo s 142/BC-BTNMT, Báo cáo Th tng v hai d án thy
đin ng Nai 6 và 6A.
16



0,011% tng đu t). Trong đó chi phí bi thng thit hai 197 ha rng, bao gm VQG Cát
Tiên vƠ rng phòng h đu ngun sông ng Nai, lƠ 460 triu đng, tng đng vi 230
đng/m2. i vi d án thy đin ng Nai 6A, s tin bi thng lƠ 57 t đng (khong
0,015% tng đu t), chi phí bi thng cho 175 ha rng lƠ 560 triu đng, tng đng
320 đng/m2
27
.
NgoƠi ra, khi trin khai thc hin xơy dng D án thì các hng mc công trình ph tr s
chim din tích ln, gơy tác đng bt li đn môi trng t nhiên vƠ h sinh thái ni đơy.
Tác đng đn sinh k ngi dơn sn xut nông nghip, nuôi trng thy sn vƠ đánh bt ca

ngi dơn vùng h lu sông ng Nai lƠ điu không tránh khi, đc bit lƠ nh hng đn
các dơn tc ít ngi nh Chơu Ro, Chơu M, Stiêng, M’Nông, đi ngc li ch trng
ca Chính ph.
4.2 Quáătrìnhăthamăgiaăcaăxưăhiădơnăs
Hìnhă4.1 Săđ miăliênăh giaăChínhăph,ăcácăB,ăUBND,ăcácăt chcăliênăquanăti d ánă
thyăđinăngăNaiă6ăvƠăxưăhiădơnăs

Ngun: tác gi v li da trên vn bn và mi liên h ca các bên có liên quan.


27
Công ty Tp đoƠn c Long Gia Lai (2011), Báo cáo tin kh thi ca d án.