Những rào cản trong tiếp cận giáo dục mầm non của trẻ em dân tộc thiểu số Tình huống huyện Tủa Chùa - Tình Điện Biên Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











TRN MINH NGHA


NHNG RÀO CN TRONG TIP CN
GIÁO DC MM NON CA TR EM DÂN
TC THIU S: TÌNH HUNG HUYN
TA CHÙA - TÌNH IN BIÊ
N


Chuyên ngành : Chính sách công
Mã s : 60.31.14




LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. DWIGHT H.PERKINS






TP. H CHÍ MINH – NM 2014

-i-

LI CAM OAN

Tôiăxinăcamăđoanălunăvnănàyăhoànătoànădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích dn và s liu s
dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvàăcóăđ chính xác cao nht trong phm vi hiu bit
ca tôi. Lunăvnă nàyăkhôngănht thit phnă ánhă quană đim caă Trngă i hc Kinh t
Thành ph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăging dy kinh t Fulbright.
Ngi vităcamăđoan


TrnăMinhăNgha

-ii-
LI CM N

 hoàn thành nghiên cu này, tôi xin trân trng cmănăcôăinhăVăTrangăNgânăđãăgiúpătôiă
đnhăhngăđ tài, cmănăcôăNgânăvàăthyăDwightăH.ăPerkinsăđãăh tr hng dnăvàăđóngă
góp nhng ý kin quý giá trong sut quá trình nghiên cu ca tôi.
Tôi xin cmănăcácăcác Cán b d án ca T chc Tm nhìn th gii Vit Nam ti Ta Chùa ,
các cô giáo mm non, Cán b Phòng Giáo Dc vàăàoăTo huyn Ta Chùa, nhng đng bào
dân tc thiu s đãăgiúpăđ tôi trong thi gian thc hin kho sát thcăđa ti TaăChùaăcngă
nhătrongăc thi gian hoàn thin lunăvn.
Tôiăxinăchânăthànhăcámănăcácăthy cô tiăChngătrìnhăging dy kinh t Fulbrightăđãătn
tình ging dy,ăhng dn, truynăđt nhng kin thc quý giá giúp tôi có nn tng kin thc
đ hc tp và nghiên cu.
Tôi xin chân thành cmănănhngăngi bnăMPP5ăđãăluônăđng viên tinh thn, chia s kin
thc và kinh nghim và quan tâm ti tôi trong tng tinăđ.
Cui cùng, tôi xin cmănăgiaăđìnhăđãăchoătôiămtă“huăphng”ăvng chc. Cmănăngi
bnăđi caătôiăđãăvt qua nhng vt v đ chmăsócăconătraiătrongăthiăgianătôiăđiăhc. Cm
năconătraiăbaătui ca b vì con chính là ngun cm hngăđ b thc hin nghiên cu này.
TP. H ChíăMinh,ăthángă7ănmă2014
Tác gi


Trn Minh Ngha

-iii-

TÓM TT

Giáo dc mm non (GDMN)  các qucăgiaăđangăphátătrinăđangăngàyăcàngăđc nhìn nhn
bi tm quan trng caănóăđi vi s phát trin toàn din ca miăconăngi. Khi cuc sng
khmăkháăhn,ăchaăm quan tâm nhiuăhnăđi vi GDMN cho con cái mình. VităNamăđc
đánh giá cao bi các cam kt v ph cp giáo dc.ăTuyănhiên,ăcácănhàălàmăchínhăsáchăcngă
phiăđi mt vi mt thách thc không nh trong vic thc hin cam kt này bi s đaădânătc
ca quc gia. So vi phn còn li, các dân tc thiu s (DTTS) có mt bng kinh t, nhn thc
vàătrìnhăđ thpăhnăkháănhiu.ăHnăna, h li sng  nhngăđa bàn xa xôi ho lánh. Vì vy
tr em DTTS rtăkhóăkhnătrongătip cn GDMN.
T trc ti nay, vic h tr choăđiătng tr em DTTS gnănhălàănhim v không th thay
th ca Nhàănc.ăNhngăđiătng chính sách này li quá nhiu.ăuătăxâyătrng lp và
đàoăto giáo viên li quá tnăkém.ăDoăđóăNhàănc không th đm bo vic th hng chính
sáchăđn tt c tr emăDTTS.ăKhiăđó,ăs có nhng tr đc th hng chính sách h tr, có tr
khôngăđc may mnăđó.
Chính vì th, nu vn thc hin theo cách thcăc,ăcoiăNhàănc là nhân t duy nht trong h
tr tr em DTTS thì hiu qu và tính công bng trong tip cn GDMN không th có chuyn
bin tích cc. Vì vy, nhng chính sách cn phi khuyn khích mi thành phn, mi ngun
lc trong xã hi tham gia h tr phát trin GDMN ti nhngăđaăbànăkhóăkhnăcaăđng bào
DTTS.ăHnăna, v lâu v dài, chính sách caăNhàănc phi góp phnăthúcăđyănngălc
kinh t vàătrìnhăđ nhn thc caăđng bào DTTS, bin h tr thành nhân t then cht trong
vic phát trinăGDMNăvàăchmăsócătr em. Trong tinătrìnhănângăcaoănngălcăchoăđng bào
DTTS, gii phóng ph n đóngăvaiătròăvôăcùngăquanătrng.
Huyn Ta Chùa- in Biên là mt trong 62 huyn nghèo nht ca c nc.ăHnă90%ădânăs
làă đng bào DTTS thuc nhiu dân tcă khácă nhau.ă iu kin khí hu khc nghit,ă đa lý
không thun li là nguyên nhân caăđóiănghèoăđi viăđaăs ngi dân sng da vào nông
nghip. Cái nghèo cùng cc baăvâyăcngălàmăchoăcăhi đcăđnătrng ca tr em DTTS

b hn ch. Chính vì th mà tr emăDTTSăđc s quanătâmăđc bit caăNhàănc và các t
-iv-
chc phi chính ph. Nhiu chính sách h tr GDMNăđc thc thi. Tuy nhiên, bc tranh tng
th v GDMNăvàăchmăsócătr em ca huyn vn còn thiu khi sc.
Nghiên cuă“Nhng rào cn trong tip cn GDMN ca tr em DTTS: tình hung huyn Ta
Chùa- tnhăinăBiên”ăđc thc hinăđãănhn din nhng bt cp trong chính sách h tr
GDMN mà quan trng nht là s thiu công bng  nhóm tr di 5 tui khi vaăkhôngăđc
điăhc vaăkhôngăđcăchmăsócăđyăđ tiăgiaăđình.ăKin ngh chínhăsáchăquaăđóăđãăđaă
nhóm tr này vào quá trình ra quytăđnh. Nghiên cuăcngăđãăch ra vicăNhàăncăđãăquáăti
ra sao trong vic h tr GDMN t đóăđ xut nhng giiăphápăkhiăthôngănhng ngun lc
hiu qu hn.ăMi phân tích, phát hin và giiăphápăsuyăchoăcùngăđu xoay quanh bài toán v
nâng cao tim lc kinh t và s dng có hiu qu ngun lc kinh t trong phát trin GDMN.
T khóa: Giáo dc mm non, dân tc thiu s, tr em, Ta Chùa

-v-

MC LC

LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC v
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG BIU viii
DANH MC CÁC S , HÌNH V ix
DANH MC PH LC x
CHNG 1 GII THIU NGHIÊN CU 1
1.1. Bi cnh chính sách 1
1.2. Vnăđ chính sách 3
1.3. Mc tiêu nghiên cu 4

1.4. Câu hi chính sách 4
1.5.ăiătng nghiên cu 4
1.6. Phm vi nghiên cu 4
1.7. Cu trúc ca lunăvn 4
CHNG 2 C S LÝ LUN VÀ PHNG PHÁP NGHIểN CU 6
2.1.ăCăs lý lun 6
2.2. Các nghiên cu thc nghim 6
2.3. Khái nim liên quan 8
2.4. Xây dngăthangăđoăvàăbng hiăđiu tra ca nghiên cu 10
2.5. Phngăphápănghiênăcu 11
-vi-
2.6. Ngun thông tin 11
CHNG 3 KT QU NGHIÊN CU 12
3.1.ăCácăchngătrìnhăh tr phát trin GDMN ti Ta Chùa 12
3.1.1. Các chính sách caăNhàănc 12
3.1.2. D án giáo dc ca World Vision 14
3.2.ăcăđim caăđiătngăđiu tra 16
3.2.1.ăcăđim v nhân khu 16
3.2.2.ăcăđim v điu kin kinh t 19
3.2.3.ăcăđim v ngôn ng,ătrìnhăđ hc vn và kin thc 22
3.3. Mt s phát hin chính 24
3.3.1. Chính sách phát trinăGDMNăđangăth hin mt s thiu cân bngăđi vi các
nhóm tr th hng 24
3.3.2. Phát trin GDMN: th “kingă3ăchân”ăchaăhìnhăthành 27
3.3.3.ăNngălc caăđngăbàoăDTTSăchaăđc gii phóng 28
CHNG 4 KINH NGHIM QUC T VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 32
4.1. Kinh nghim quc t 32
4.2. Kin ngh chính sách 33
4.2.1.ăiu chnh chính sách GDMN cho hpălỦăhn 33
4.2.2. Giiăphóngăvàăđuătăchoăph n 34

4.2.3.ăKhiăthôngăvàăđnhăhng nhng ngun lc trong xã hi cho GDMN 35
4.3. Kt lun 36
TÀI LIU THAM KHO 37
PH LC 39


-vii-

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

T vit tt
Tên ting Anh
Tên ting Vit
BMTG

Bà m tr ging
DTTS

Dân tc thiu s
GDMN

Giáo dc mm non
GD&T

Giáo dcăvàăđàoăto
LTBXH

LaoăđngăThngăbinhăvàăXãăhi
UBND

y ban Nhân dân
UNESCO
The United Nations Educational,
Scientific and Cultural Organization
T chc Giáo dc, Khoa hc vàăVnăhóaă
ca Liên hip quc
UNICEF
The United Nations Children's Fund
Qu Nhi đng Liên hp quc
USD

ôălaăM
VND

VităNamăđng
World Vision

T chc Tm nhìn th gii Vit Nam











-viii-

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 3.1: S trng, lp, hc sinh mm non t 2009ăđn 2014 13
Bng 3.2: Nhân s ngành giáo dc mm non (2009-2014) 13
Bngă3.3:ăTìnhăhìnhăchmăsóc,ăh tr mm non (2011-2013) 14
Bng 3.4: Giiătính,ăđ tui ca muăđiu tra 17
Bng 3.5: Tài sn ca h giaăđìnhătrongămuăđiu tra 21
Bngă3.6:ăTrìnhăđ hc vn ca ph huynh 23
Bng 3.7: Các hotăđngăchmăsócăvàăgiáoădc tr 24
Bng 3.8: S tr mmănonătheoăđ tui toàn huynă(tínhăđn 31/12/2012) 25
Bng 3.9: S lp, nhóm lp mm non theoăđ tui toàn huynă(tínhăđn 31/12/2012) 26
Bngă3.10:ăóngăgópăca ph huynhăchoătrng mm non trong 1 tháng 30
-ix-

DANH MC CÁC S , HÌNH V

Hình 1.1: Tr emăin Biên chui túi ni-lông qua sui 2
Hìnhă3.1:ăWorldăVisionăxâyătrng hc ti xã Xá Nhè- Ta Chùa 15
Hìnhă3.2:ăCăcu dân tc ca mu kho sát 17
Hình 3.3: T l h nghèo ca muăđiu tra 19
Hình 3.4: T l h nghèo theo xã 20
Hình 3.5: Kin thc và k nngăchmăsócătr tiăgiaăđìnhăca ph huynh 23
Hìnhă3.6:ăánhăgiáăca ph huynh v tm quan trng ca GDMN 29
Hình 3.7: Mc sn lòng chi tr cho 1 tr điăhcătrongă1ăthángă(ngànăđng) 29
Hình 3.8: Mong mun ca ph huynh 31

-x-
DANH MC PH LC

Ph lc 1: Kt qu Kho sát v GDMN ti Ta Chùa ca World Vision (2009) 39

Ph lc 2: Ngân sách tài tr choăChngătrìnhăphátătrin vùng- World Vision 40
Ph lc 3: Nhng hình nh ca chuyn kho sát thcăđa 41
Ph lc 4: Bng hi h giaăđình 44
Ph lc 5: Bng hi hiuătrngătrng mm non 54
-1-


CHNG 1
GII THIU NGHIÊN CU

1.1. Bi cnh chính sách
Vit Nam mc dù còn là mt quc gia đangăphátătrinănhngăluônăđtăGDMNăvàăchmăsócătr
emălênăhàngăđu. Vit Nam là qucăgiaăđu tiên  Châu Á và th hai trên th gii phê chun
Côngăc v Quyn tr em. VităNamăcngăcamăkt thc hin các mc tiêu caăChngătrìnhă
Giáo dc cho miăngi do UNESCO ch trì,ătrongăđóănhn mnh mcătiêuă“m rng và ci
thinăchmăsóc,ăGDMNătoànădinăđnă2015”.
iu 36 Hinăphápănêuărõ:ă“Nhàăncăuătiênăchoăđuătăgiáoădc và khuyn khích các ngun
đuătăkhác.ăNhàănc thc hinăchínhăsáchăuătiênăboăđm phát trin giáo dc  min núi,
các vùng dân tc thiu s vàăcácăvùngăđc bităkhóăkhn”.ăTrongăchínhăsáchăgiáoădc nói
chung,ăchínhăsáchăGDMNănóiăriêng,ăNhàănc rtăquanătâmăđiăđiătng tr em DTTS. Xác
đnhănhómăđiătng này phi chu nhiu thit thòi, phi sng  nhng vùng sâu vùng xa,
trong nhngăđiu kin kinh t xã hi ht scăkhóăkhn,ăNhàănc luôn duy trì mt chính sách
h tr đc bităđ đm bo tính công bng trong tip cn giáo dc cho tt c tr em.
Mc dù vy, vn có s khác bit trong kt qu chmăsócătr em và phát trin GDMN gia các
vùng min. Báo cáo phân tích tình hình tr em ti Vit Nam 2010 caăUNICEFăđãăch ra cht
lngăchmăsócătr em và phát trin GDMN  nhng vùng nông thôn, nhng vùng DTTS thp
hnăkháănhiu so vi khu vc thành th hayăđng bng. Tây Bc là khu vc có chtălng
chmăsócătr em thp nht trong c nc.
Mi đây,ăthángă3ănmă2014,ăcácăbáoătrongănc và c quc t đng lotăđaătinăv hình nh
cô giáo mm non Tòng Th Minh và các hc sinh ti bn Sam Lang, xã Nà H, huyn Nm

P, tnhăin Biên phiă“chuiăvàoătúiănilôngăđ qua sui”ăđnătrng
1
. Nhiuăngi sau khi
xem hình nhănàyăđãăkhôngăcmăđcănc mt. H không tin là  th k 20 này li có nhng
đa tr kh nhăvy. BBC vit:ă“Trongăkhiătr em trên th gii đcăđiăxeăbuỦtătiătrng thì
mt tnh min núi phía bc ca Vit Nam li chnătúiăbóngălàăphngătinăđiăli”.ăS vic này

1
Ngun: Lêăc Dc- àăTrangă(2014),ăVTCNews (2014), BBC (2014)
-2-
làm dy lên nghi vn v chínhăsáchăNhàănc và vai trò ca chính quynăđaăphngătrongă
vică đm bo nhngă điu kin thun li cho tr emă đnă trng. Nhng din bină đóă hn
không phù hp trong bi cnh c ncăđangăchun b k nimă60ănmăChin thng lch s
in Biên Ph (07/5/1954- 07/5/2014). Gnănhăngayăsauăđó,ămt cây cuăđc bc qua con
sui vi kinh phí t Ngân sách và mt lp hc miăđc xây dng ti bn Sam Lang bng
quyên góp t thin do Báo Tui tr phátăđng.
Hình 1.1: Tr em in Biên chui vào túi ni-lông đ qua sui

Ngun: Báo Tui tr
Tìm hiuăsâuăhnăchoăthy Nm P chaăphi là huyn nghèo nht caăin Biên. Trong danh
sách 62 huyn nghèo nht ca Vit Nam thucăChngătrìnhăh tr gim nghèo nhanh và bn
vng theo Ngh quyt 30a/2008/NQ-CP ca Chính ph ngàyă27/12/2008,ăin Biên có bn
huynălà:ăinăBiênăông,ăMngăNhé,ăMng ng và Ta Chùa. Sngătrongăđa bàn có các
điu kin t nhiên, kinh t, xã hi ht scăkhóăkhn
2
, tr em ti các huyn này chu nhiu bt
li trong tip cn giáo dc.

2
Theo nhn din ti Ngh quyt 30a/NQ-CP, các huyn nmătrongăChngătrìnhăh tr có mt s đcăđim là:

nm  vùng núi, đa hình chia ct, din tích t nhiên rng, nhng din tích đt canh tác ít; điu kin thi tit
không thun li, thng xuyên xy ra l quét, l ng; dân s gm 2,4 triu ngi, trong đó trên 90% là đng bào
DTTS, sng phân tán, thu nhp thp (bình quân 2,5 triu đng/ngi/nm) ch yu t nông nghip nhng trình
đ sn xut còn lc hu; c s h tng va thiu, va kém; thu ngân sách trên đa bàn mi huyn bình quân 3 t
đng/nm; t l h nghèoăthng cao gp 3,5 ln bình quân c nc.
-3-

Huyn Ta Chùa nm  phíaăôngăBc tnhăin Biên, cách quc l 6ăhnă18km, cách thành
ph in Biên Ph 125km.ăNiăđâyăcóăđa hình phc tp, núi non him tr,ăgiaoăthôngăđiăli
ht scăkhóăkhn,ăđiu kin khí hâu khc nghit. Din tích t nhiên ca huyn là 68.526 ha,
dân s hnă5ăvnăngi. TaăChùaălàăniăsinhăsng ca nhiu dân tcănh:ăH’Môngă(72,8%),ă
Thái (16%), Kinh (5,1%), Dao (3,7%) và mt s dân tcă khácă (Hoa,ă Phúă La,ă Khă Mú,ă
Kháng…).ăNgoi tr 1 th trn, 11 xã còn li trong huynăđu thuc khu vc III. Trong s 138
thôn, bn thì có ti 111 thôn, bnăđc bităkhóăkhn
3
. Theo kho sát ca T chc Tm nhìn
th gii VităNamă(WorldăVision)ănmă2009
4
:ăcăs vt chtă(trng, lp),ăđiăngăgiáoăviên,ă
nhn thcăvàăđiu kin kinh t caăcácăgiaăđìnhătr ti TaăChùaăđu có rt không thun li
cho vic tip cn GDMN ca tr em DTTS (Xem Ph lc 1).
K t 2009ăđnănay,ăNhàănc và các t chc phi chính ph đãăliênătc có nhng chính sách
h tr phát trinăGDMNăđi vi Ta Chùa. Kt qu thuăđc là rt tích cc trên nhiu mt.
Tuy nhiên vn còn không ít bt cp cnăđc tìm hiu và tháo g.
1.2. Vn đ chính sách
Do dinăđiătng chính sách là tr emăDTTSătrongăđ tui mm non lnăhnărt nhiuănngă
lc h tr caăNhàănc và phn nào là các t chc phi chính ph nên b máy GDMN và các
hotăđng h tr luôn  trong tình trng b “quáăti”.ăiu này tt yu s dn ti vic phi la
chn mt b phnăđiătngăđc th hng tài tr hayălnhăvc tài tr.ăDoăđóăcóăth nh
hng ti tính công bng trong tip cnăGDMN.ăChínhăsáchăcngăcóăth chy theo nhng

mc tiêu ngn hn, d thc thi thay vì nhng mc tiêu dài hn và bn vng. Chính sách h tr
nu còn tip cnătheoăhngă“đnăchiu”ă(tcălàăđtăngoàiăcácăchínhăsáchăxóaăđóiăgim nghèo,
nâng cao nhn thcăvàănngălc caăngi DTTS) hocă“ômăđm”ă(tcălàăNhàănc làm tt
c) thì s rt khó to nên s đt phá trong phát trin GDMN. Bi th, nhng rào cn trong tip
cn GDMN ca tr emăDTTSăkhóămàăđc g b.

3
Theo phê duyt ti Quytăđnh s 447/Q-UBDT ngày 19/9/2013 ca y ban Dân tc.
4
Nmă2009,ăWorldăVisionăthc hin mt cuc kho sát hin trngăchmăsócăvàăphátătrin tr mm non  Ta
Chùa tiă4ăxãăMng Báng, Xá Nhè, Ta Thàng và Sính Phình. Kt qu ca Báo cáo kho sát phc v cho thit
k ChngătrìnhăPhátătrin vùng ti Ta Chùa (2009-2014), bao gm 4 d án: D án Bo tr tr em, D an Dinh
dng, D ánăNângăcaoănngălc và D án Giáo dc.
-4-
1.3. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu này nhm ch ra nhng hn ch caăchínhăsáchătrongăđiu kin gii hn ngun lc
cho phát trin GDMN ti TaăChùa.ăng thi, nghiên cuăcngănhn din nhng rào cn
trong tip cn GDMN ca tr em DTTS mtăcáchăđyăđ vàărõăràngătrongăđiu kin có th.
Nhng phát hinădùămangătínhăđc thù caăđaăphngăhayămangătínhăh thngăđuăhng ti
vicăđiu chnh chính sách vi mc tiêu sau cùng là tiăđaăhóaăcăhi tip cnăGDMNăvàăđc
chmăsócăca tr em DTTS. V Ủănghaăkhoaăhc, kt qu ca nghiên cu có th đc b sung
vàoăcăs d liu rt hn ch trong nghiên cu chính sách GDMN viăđiătng là tr em
DTTS.
1.4. Câu hi chính sách
Nghiên cu này tp trung tr li các câu hi sau:
1. Nhng chính sách h tr đãăcóătácădng ra sao trong phát trin GDMN ti Ta Chùa?
2. Tr em DTTS ti Ta Chùa vn còn nhngăkhóăkhnănào trong tip cn GDMN mcădùăđãă
có chính sách h tr?
3. Giiăphápănàoăđ tngăcng kh nngătip cn GDMN ca tr em DTTS ti Ta Chùa?
1.5. i tng nghiên cu

iătng nghiên cu là nhng rào cn trong tip cn GDMN ca tr emăDTTSătrongăđ tui
hc mm non ti huyn TaăChùa.ăiătngăđiu tra là ph huynhăDTTSăcóăconătrongăđ
tui hc mm non.
1.6. Phm vi nghiên cu
Nghiên cuă đc thc hin ti huyn Ta Chùa- in Biên, đc gii hn trong bn xã:
Mng Báng, Xá Nhè, Sính Phình và Ta Thàng đ thun tin cho vic phóng vn.
1.7. Cu trúc ca lun vn
Cu trúc ca lunăvnăbaoăgmă4ăchngăvi các niădungănhăsau:ăChng 1 Gii thiu
nghiên cu, là phn làm rõ bi cnh chính sách, vnăđ chính sách, câu hi chính sách, mc
tiêu nghiên cu,ăđiătng và phm vi nghiên cu. Tip theo là Chng 2 C s lý lun và
phng pháp nghiên cu. Chngănàyătrìnhăbàyănhngăcăs lý lun và nhng nghiên cu
thc nghim mang tính tham kho cho nghiên cu. Chng 3 Kt qu nghiên cu có 3 ni
-5-

dung chính là: hiu qu ca các chính sách h tr phát trinăGDMN;ăcácăđcăđim ca đi
tng nghiên cu; và mt s phát hin chính. Cui cùng là Chng 4 Kinh nghim quc t
và kin ngh chính sách.

-6-
CHNG 2
C S LÝ LUN VÀ PHNG PHÁP NGHIểN CU

2.1. C s lý lun
Côngăc Quyn tr emăquyăđnh tr em có quynăđc giáo dc (iu 28) và quynăđc
phát trin tiăđaătimănngăcaămìnhă(iu 29). H tr cho các quyn này là các Cam kt v
Mc tiêu phát trin thiên niên k và Giáo dc cho miăngi. Vi nhng cam kt này, tr em
 cp tiu hc và mmănonăđu có quynăđcăđiăhc bt k điu kin kinh t hay thành phn
dân tc. Các chính sách ca các qucăgiaăđm bo s công bng xã hi trong giáo dc. Các
điătngăchínhăsáchătrongăđóăcóătr emăDTTSăđcăđm boăcóăcăhi tip cn giáo dc
công bng vi tt c các tr em khác.
Giáo dcălàăhàngăhóaăt,ăcóătínhătranhăgiànhăvàătínhăloi tr.ăTuyănhiênăđâyălàăloi hàng hóa
có ngoi tác tích ccăvàăđc khuyn dng nên hu ht các quc gia trên th giiăđu có các
chínhăsáchăuătiênăphátătrin giáo dc. Nhàănc can thip chính sách nhm phát trin giáo
dc, gim thiu tht bi th trng, đm bo tính công bng và hiu qu.ăNhàănc có th h
tr v tin, vt chtăchoăcácăđiătngăđ hc tip cn ttăhnăvi giáo dc hocănhàănc
thc hin vicăđuătăđi vi giáo dc.
 mt mt khác, khi thcăthiăcácăchínhăsách,ănhàăncăcngăcóăth có nhng tht bi ca nhà
nc. Nhng tht bi caănhàănc có th làm trm trngăhnăvnăđ màănhàănc can thip.
Chính sách can thip hoc không hiu qu hoc không công bng hoc c hai.ăi vi nhng
chính sách h tr cho GDMN, tính công bng li càng tr nên quan trng bi giáo dc vn
luônăđc coi là quyn li ca tt c cácăđiătng, các nhóm tr trongăđ tuiăđiăhc. Bi
vy, vic can thip chính sách phiăđm boăcăhi tip cn GDMN cho tt c các nhóm tr.

Trong nhiuătrng hp, tính công bngăcònăđcăđ caoăhnăc tính hiu qu bi trên thc t
đâyălàăhaiămc tiêu không cùng song hành.
2.2. Các nghiên cu thc nghim
Các nghiên cu v li ích caăGDMNăđu ch ra rng GDMN không ch có tác dng ttăđi
vi s phát trin v th cht và trí tu ca tr màăcònăcóătácăđngălàmătngăthuănhp caăđi
-7-

tngăđc th hng GDMN khi h trngăthành.ăng thiăGDMNăcngăgópăphn làm
tngăngun lc vnăconăngi,ăđóngăgópăvàoătngătrng và phát trin ca xã hi.
Theo Lawrence J. Schweinhart (2005): nhngăngi  đ tuiă40ăcóăthamăgiaăchngătrìnhă
GDMN thì có thu nhpăcaoăhn,ăkh nngăcóăvicălàmăcaoăhn,ăt l ti phmăítăhn,ă tt
nghip trung hc nhiuăhnănhómăkhôngăthamăgiaăhc mm non.
Jennifer Baxter và Kelly Hand (2013) rút ra kt qu nghiên cu: cácăgiaăđìnhăcóăđiu kin
khóăkhnăv kinh t hoc  các khu vc ho lánh,ăkhóăkhnăv điu kin giao thông, thiu
thn các dch v xã hi s có t l conăemăthamăgiaăcácăchngătrìnhăgiáoădc thpăhn so vi
cácăgiaăđìnhăcóăđiu kin thun liăhn. Cha m ca tr cóătrìnhăđ hc vn thp, sc khe
kém hoc nghin ngpăcngăcóăxuăhng ít cho tr đnătrng hn.ăHai tác gi ch ra nhng
yu tt nhăhngăđn vic cho tr tham gia GDMN bao gm: chi phí hc tp, thu nhp ca
ph huynh,ăquanăđim v vicănênăđ tr  nhà hay gi tr nào là ttăhn.
UNESCO (2007) nhn mnh vică “Cn xóa b tình trng btă bìnhă đng trong cung cp
GDMN ti khu vcăôngăÁ”ăđng thi ch ra mc tiêu v GDMNăcóătácăđng quan trngăđi
vi các mc tiêu phát trin thiên niên k:ăxóaăđóiăgim nghèo, hoàn thành ph cp giáo dc
tiu hc,ătngăcngăbìnhăđng gii và trao quyn cho ph n, gim t l t vong ca tr và
các mc tiêu v y t khác. Báo cáo nêu rõ vicătngăngânăsáchăchínhăph cho GDMN và vic
áp dng cách tit cn phát trin toàn din trong giáo dc, y t vàădinhădng là nhngăbc
khiăđuăđ xây dng nhng thành t chmăsócăvàăgiáoădc toàn din cho tr th.ăCácănghiênă
cuăđcăđ cpătrongăbáoăcáoăcngăch ra rngăGDMNăthúcăđy s phát trin tình cm và xã
hiăcngănhăcácăk nngăv ngôn ng, nhn thc và th cht ca tr. UNESCO kin ngh các
quc gia nên tp trung vào tr emădi 3 tui.ăSheldonăShaeffer,ăGiámăđcăvnăphòngăgiáoă
dc UNESCO ti Châu Á- Tháiă Bìnhă Dngă phátă biu:ă “Nhiuă nc vn còn thiu các

chngătrìnhăv y t,ădinhădngăvàăchmăsócăgiáoădc cho tr di 3 tui, mtăgiaiăđon ht
sc quan trngăđi vi s phát trin caăđa tr”.
UNICEF (2010) ch ra rng t l hc mm non  thành th (75%)ăcaoăhnă nông thôn (51%);
t l hc mm non ca tr em con nhà khá gi là 80% trong khi con s này  tr em con nhà
nghèo nht ch đt 36%. Kt qu điu tra mc tiêu tr em và ph n (2006) cho thy có rt
nhiu em nh đc bitălàăcácăemădi 3 tuiăkhôngăđcăchmăsócăđyăđ trong nhngănmă
-8-
đuăđi. Hu ht các em nh này  vùng nông thôn và  nhng khu vc xa xôi hoălánh,ăđc
bit là các em thuc nhóm DTTS. Mt nguyên nhân ca vnăđ này là cha m chaănhn thc
đc giá tr ca phát trin tr th.ăTrongănhiuătrng hp,ănguyênănhânăsâuăxaăhnăcònădoă
cha m cóătrìnhăđ hc vn thp,ăđc bitălàăngi m. T l điăhc ca các em có m khôngăđiă
hc là 47%, ch hc ht tiu hc là 52% trong khi t l này ca các em có m hc ht trung
hcăcăs là 72%. T l nàyăcaoăhnă(83%)  con em ca các bà m đãăhc ht trung hc ph
thông.
S tngăquanăgia t l nhp hcăvàătrìnhăđ hc vn ca m cho thy nhng bc cha m có
hc thc snăsàngăchoăconăcáiăđiăhc mmănonăhnăcácăbc cha m cóătrìnhăđ hc vn hn
ch và/hoc h cng hiuărõăhnătm quan trng ca GDMN.
Abhijit V. Banerjee và Esther Duflo (2010) đãătng hpăvàăđánhăgiáăhiu qu các chính sách
đuătăvàoăgiáoădc ca nhng khu vc nghèo nht trên th gii. Sau khi nghiên cu tình
hung ca hai cách tip cn giáo dc t “phíaăcung”ă(ng h vicănhàănc tài tr cho giáo
dc)ăvàă“phíaăcu”ă(đ th trng t vn hành), hai tác gi rút ra kt lun là tài tr cho giáo
dc ti các khu vc rt nghèo là cn thit.ăNhngăhai tác gi cngănhn mnh: không phi tt
c cácă chng trình h tr giáo dcă đu thành công. Nhiu qucă giaă đãă n lc xây dng
trng hc,ăđàoăto giáo viên  nhng vùng nghèo, áp dng các chính sách min phí hc tp
nhngăvnăkhôngăthuăhútăđc hcăsinhăđnătrngănhămongămun. Rào cn trong giáo dc
không đnăthun nm  các yu t mang tính kinh t (thu nhp ca cha m,ăcăs vt cht ca
trng lp ) hay hiu bităđnăthun ca cha m v hiu qu ca giáo dcă(điăhc là vic tt
nên làm). Mt khác, hai tác gi cho rng “hyăvng”ăcngălàămt yu t quan trng trong quyt
đnh ca cha m trong vic choăconăđiăhc hay không. Nu cha m tr tinătng vào s thành
công ca con cái, h s quytăđnhăchoăconăđiăhc.ăNgc li, mi n lc h tr đ tr điăhc

s hoàn toàn tht bi khi cha m tr không có mt chút hy vng nào v s tiăsángătrongă
tngălaiăca giaăđình. Hy vng chính là mtănngălc caăcácăgiaăđình.
2.3. Khái nim liên quan
Khái nim Giáo dc mm non
yăbanăCôngăc v Quyn tr emăđnhănghaă“mm non”ălàătt c tr t khi sinh ra, tri qua
sut giai đon mu giáo và chuyn tip lên tiu hc.
-9-

Theoă“Báoăcáoăgiámăsátătoànăcu giáo dc cho miăngi”ăcaăUNESCOănmă2007,ămtăđnh
nghaăđc quc t công nhn v giáo dc mm non là bao gm tt c cácăchngătrìnhămàă
ngoài vicăchmăsócătr còn cung cp các hotăđng hc tp có mcăđíchăvàăh thng, dù là 
trng hcăchínhăquyăhayăkhôngăchínhăquy.ă tui chính thc hc mm non  hu ht các
nc là 3 tui.
iu 21- Lut Giáo dc (2005) liăquyăđnh:ă“Giáo dc mm non là b phn trong h thng
giáo dc quc dân. Giáo dc mm non thc hin vicănuôiădng,ăchmăsóc,ăgiáoădc tr em
t ba tháng tuiăđn sáu tui.” Nghiên cu này thng nht v đnhănghaăGDMNănày.
Khái nim Tip cn giáo dc mm non
Theo Otero và McCoshan: tip cn trong giáo dc là s tham gia vào miăgiaiăđon hc tp
trongăđi,ătrongăđóăs thamăgiaăcóănghaălàămiăcáănhânăcóăcăhiăđ tri nghim vic hc tp
hayăcăhiăđàoăto. Vic tip cn nhn mnh vào quynăđcăthamăgiaăvàoăchngătrìnhăgiáoă
dcăhn là vic thc hin quyn này trong thc t hay tm quan trng ca vic hoàn thành
chngătrìnhăhc.
BaxterăvàăHandă(2010)ăđnhănghaătip cnăkhôngăđnăthun ch đ cpăđn s lng tr tham
giaăvàoăchngătrìnhăGDMNămàăcònălàătoăcăhi cho tr tham d chngătrìnhăgiáoădc,
cung cpăđ thiălngăchngătrìnhăđ tr có th hc, cho phép tr tri nghimăchngătrìnhă
và các li ích thit yu caăchngătrìnhămtăcáchăđyăđ.
Press và Hayes cho rng: Tip cn GDMN chu nhăhng bi các yu t nhăs sn có, s
phù hp, chtălng và chi phí GDMN. Trc ht là cn có mtăđaăđim sn sàng cung cp
dch v GDMN. Vic cung cp này phù hp vi nhu cu caăgiaăđìnhăv v trí, v thi gian
trông tr, chtălng và c kh nngăchiătr ca ph huynh.

Trong khuôn kh nghiên cu này, tip cnăGDMNăđc hiu là vic tr em đcăđiăhc,ăđc
th hng li ích và dch v sn có ti nhngăcăs GDMNătrênăđa bàn vi chtălng ti
thiuănhngăđng thiăcngăbaoăhàmăc vic tr đc th hng mt s chmăsócăcóăcht
lng và GDMN tiăgiaăđình.

-10-
2.4. Xây dng thang đo vƠ bng hi điu tra ca nghiên cu
Xây dng ỏhang đo
 đánhăgiáăhiu qu ca các chính sách GDMN, nghiên cu s dng các ch tiêu v t l tr
điăhcăđúngăđ tui (t l tr huyăđngăđn lp); mcăđ cân bng trong th hng chính sách
GDMN ca tr  tt c cácăđ tui mm non; và nhng ch tiêu v tngătrngăcăs vt cht
(trng lp)ăvàăđiăngăgiáoăviên.ăNgoàiăra,ăchínhăsáchăGDMNăđcăphânătíchămangătínhă“đaă
chiu”ăda trên mcăđ tngăh vi nhng chính sách phát trin khác.
 xácăđnhăcácăđcăđim caăđiătng kho sát là ph huynh tr mm non, nghiên cuăđánhă
giá trên các yu t: thu nhp h giaăđình;ăchiăphíăchoătr điăhc mm non ca h; chi phí dinh
dng ca tr tiătrng và  nhà;ătrìnhăđ hc vn; kin thc và k nngăchmăsócătr ti gia
đình.ăNghiênăcuăcngăxâyădng nhngăthangăđoătheoămcăđ đi viăđánhăgiáăca ph huynh
v tm quan trng caăGDMNăvàăđánhăgiáămcăđ khóăkhnăca các yu t đn GDMN.
Bng hi điu tra
Nghiên cu thcăđaăđc thit k vi hai bng hiăđi viăcácăđiătng gm: h giaăđình,
hiuătrngăcácătrng mm non. Ngoài ra còn thc hin phng vnăđi vi cán b Phòng
giáo dcăvàăđàoătoă(GD&T),ăcácăgiáoăviênămm non, các bà m tr ging (BMTG) thuc
D án gim rào cn ngôn ng ca World Vision, cán b d án ca World Vision.
Bng hiăđi vi h giaăđìnhăđc thit k choăđiătng là nhng ph huynhăđng bào DTTS
cóăconătrongăđ tui t 0ăđnădi 6 tui. Bng hi gm các phn chính là: phn thông tin v
nhân khu; phn trc nghim v kin thc và k nngăchmăsócătr tiăgiaăđình;ăphn thông tin
v điu kin kinh t ca h giaă đình;ă phn thông tin v hiu bit ca ph huynhă đi vi
GDMN, mcăđ quanătâmăđn tr đangăhc mm non; phn nhn thc v tm quan trng ca
GDMN; nhn bităđi vi các h tr đi vi h giaăđình;ămong mun ca h giaăđình đi vi
vic h tr vàăc vngătrongătngălai.

Bng hiăđi vi hiuătrngăcácătrng mm non nhm thu thp các thông tin v căs vt
cht,ăđiăngăgiáoăviên,ătìnhătrng hc sinh caătrng. Ngoài ra là các câu hiăliênăquanăđn
nhnăđnh ca các hiuătrng v tm quan trng ca GDMN, hiu qu ca các chính sách h
tr GDMN.
-11-

2.5. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cuănàyăđc thc hinătheoăphngăphápăđnhătínhătrênăcăs ngun thông tin th
cpăđc tng hp, phân tích, k tha t nhiu ngun;ăvàăthôngătinăsă cp thông qua hot
đng nghiên cu thcăđa, phng vnăcácăđiătngăliênăquanăđn vnăđ chính sách tiăđa
phng,ăbaoăgm: h giaăđình,ăthy cô giáo, cán b d án, cán b PhòngăGD&T…
2.6. Ngun thông tin
Thông ỏin Ỏ cp
Ngunăthôngătinănàyăđc thu thp qua các chuyn nghiên cu thcăđa, các cuc phng vn
cácăđiă tng liên quan. S lng chuyn nghiên cu thcăđaă đãăthc hin là 02 chuyn,
trongăđóăcóă01ăchuynăđiătin trmăđ xácăđnh phm vi thc hin khoăsát,ăđiătng kho
sát, s lng mu, cách thc thit k bng hi;ăsauăđóălàă01ăchuyn kho sát chính thc phng
vn thu thp s liu cn thit cho nghiên cu.
Thông tin th cp
Ngunăthôngătinănàyăđc khai thác qua các vnăbn quy phm pháp lut v chính sách phát
trinăGDMNăđi vi DTTS ca các cp chính quyn; s liu thng kê caăcácăcăquanăGiáoă
dc các cp: B, S,ă Phòng;ă cácă báoă cáoă đánhă giáă hotă đng ca d án h tr phát trin
GDMN ca các t chc phi chính ph, các t chc khác thc hin tiăđa bàn, các nghiên cu
trc và các ngun thông tin khác t internetăvàăphngătin truyn thông.
-12-
CHNG 3
KT QU NGHIÊN CU

3.1. Các chng trình h tr phát trin GDMN ti Ta Chùa
3.1.1. Các chính sách ca NhƠ nc

Ti Ta Chùa, Nhà nc gi vai trò ch đo trong phát trin GDMN. Không có loiăhìnhăđu
tăGDMNăngoàiăcôngălp. Phnăđóngăgópăca ph huynhălàăkhôngăđángăk, ch là mt phn
goăđ tr nătra,ăciăđ nuănăvàăđóngăgópăcôngăsc trong vic xây dngătrng hay nuănă
tra.ăNhng hotăđng c th màăNhàănc thc hin bao gm:
Th nhỏ, Nhà nc xợy ỏọng hc, lp hc, đào ỏo giáo viên mm non cho hoỏ đng
GDMN
Kinhăphíăđc phân b cho GDMN ca huynăđãăđcăPhòngăGD&Tăs dng mt cách ti
đaăvàoăhotăđng này. Kt qu bcăđu ghi nhnătrongăgiaiăđon t 2009ăđn 2014, s trng
lp, s hcăsinhăđuătngălên.ăT l s tr 5 tuiăđcăhuyăđng ra lpăluônăđt mc cáo trên
90% (xem Bng 3.1).
Nhàănc áp dng chính sách h tr các giáo viên mm non nhm thu hút h đn vi vùng
đc bită khóăkhn.ăTheoăThôngătăliênătch 08/2011/TTLT-BNV-BTC, các giáo viên mm
non s đcăhng ph cpă70%ălngăcăbnătrongă5ănmăđu tiên v công tác tiăcácătrng
mm non thucăđaăbànăkhóăkhnăca huyn. Vì vy, s giáo viên mm non trong toàn huyn
đãăcóăs b sungăđángăk.ăNmăhc 2009-2010, s giáo viên ch là 117 thì con s nàyăđãătngă
lên 243  nmăhc 2013-2014.ăiăngăcánăb qunălỦăcngătngăt 24ăngi (2009) lên 34
ngiănmă2013ă(xemăBng 3.2). S b sung nhân s  c cp qun lý và công tác chuyên
mônăđãăgópăphn gii quyt bài toán thiu ht nhân s GDMN nghiêm trng ca huyn cách
đâyă5ănm.



-13-

Bng 3.1: S trng, lp, hc sinh mm non t 2009 đn 2014

Nm hc
2009-2010
2010-2011
2011-2012

2012-2013
2013-2014
Ch tiêu

S ỏọng
10
13
15
15
15
S nhóm lp
98
136
156
98
175
S hc sinh
1890
2511
2888
3082
3597
S tr 5 tui huy đng ra lp
1218
1218
1420
1340
1394
T l tr 5 tui huy đng ra lp
93.8%

95%
95%
95%
96.81%
Ngun: Tng hp t Báo cáo kt qu trin khai ph cp GDMN cho tr 5 tui caăPhòngăGD&Tă
Ta Chùa
Bng 3.2: Nhân s ngành giáo dc mm non (2009-2014)

Nm
hc
2009-2010
2010-2011
2011-2012
2012-2013
2013-2014
Ch tiêu

Cán b qun lý
24
37
37
35
34
Giáo viên
117
168
180
195
243
Nhân viên

17
46
40
51
66
Tng s
158
251
257
281
343
Ngun: Tng hp t Báo cáo kt qu trin khai ph cp GDMN cho tr 5 tui caăPhòngăGD&Tă
Ta Chùa
Th hai, Nhà nc h tr tin n ỏọa, hc phí, chi phí hc tp cho tr em DTTS
Theo Quytăđnh s 239/Q-TTg, mi tr điăhc mm non có cha m thuc din h nghèo
theoăquyăđnhăđc nhn tinănătraălàă120.000ăVND/1ăcháu/ă1ătháng.ăNgoàiăra,ăNhàănc
còn min gim hc phí, và/hoc h tr chi phí hc tp cho tr mm non DTTS theo Ngh đnh
s 49/2010/N-CP ngày 14/5/2010 ca Chính ph.
S tr mm non  TaăChùaăđc th hng chính sách này v căbnăđãătngălênătrongăgiaiă
đon 2011-2013.ăChínhăsáchănàyăđãăgóp phn không nh trong vic thu hút tr đn lp. Tr
em DTTS ti Ta Chùa rt hào hng vi baănătra.ăCóătr năđc ti 4-5ăbátăcm.ăSc
khe và cân nngăđãăcóăchuyn bin tích cc. Cha m tr thyăđc li ích thit thcăđi vi
con em mình nên sn sàng cho tr điăhc.




-14-
Bng 3.3: Tình hình chm sóc, h tr mm non (2011-2013)

Nm hc
2011
2012
2013
H tr

S tr th
hng
Kinh phí
(triu
đng)
S tr th
hng
Kinh phí
(triu
đng)
S tr th
hng
Kinh phí
(triu
đng)
Theo Ngh đnh
49/2010/N-CP

- H tr chi phí hc
tp
1200
336
2032
654.5
747
221.48
- Min gim hc phí
1200
120
2032
457.2
571
128.457
Theo Quyỏ đnh
239/Q-TTg






- H tr nătraăchoă
tr 5 tui
1172
562.56
2300
1,245.96
2246

1,251.72
Ngun: Tng hp t Báo cáo kt qu trin khai ph cp GDMN cho tr 5 tui ca Phòng
GD&TăTa Chùa
Th ba, Nhà nc to c ch đ các t chc phi chính ph nh Woọệd ViỎion có ỏh thc
hin các d án phát trin GDMN ti đa phng.
Th ỏ, Nhà nc xây dng quy đnh v b chun phát trin ca tr nm ỏui cho GDMN
ti đa phng.
3.1.2. D án giáo dc ca World Vision
Theo d toánănmă2014,ăt 2014ăđn 2018, miă nmăWorldă Visionă dànhăkhong 110.000
USD cho d án giáo dc (mm non và tiu hc) ti Ta Chùa (Xem Ph lc 2). GDMN là
trng tâm ca D án bi World Vision thyăđiătng tr mm non cnăđcăquanătâmăhnă
cp tiu hc. Các hotăđng ca D ánăđi vi phát trin GDMN bao gm:
Th nht, xây dng mi các đim ỏọng ti các bn. u ỏ ỏọang ỏhit b dy hc mm
non ti các đim ỏọng
S đuătănàyăđãălàmătngăthêmăcácăcăs GDMN ca huyn.ăng thi  nhngăđim bn có
lp hc, tr emăcngăđcăđiăhc gnăhn.ăNgayăgiaăhaiăđt kho sát ca nghiên cu này (t
tháng 2 đnăthángă4ănmă2014),ăWorldăVisionăđãăđuătăxâyădng mtăđimătrng ti Bn
Pàng Nhang- Xá Nhè vi kinh phí khong 100 triu VND (xem hình 3.1).