Luận văn Thạc sĩ 2014 Những rào cản trong tiếp cận chăm sóc và giáo dục mầm non của trẻ em các gia đình lao động di cư tại TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











NGUYN TH SINH



NHNG RÀO CN TRONG TIP CN CHM
SÓC VÀ GIÁO DC MM NON CA TR EM
CÁC GIA ÌNH LAO NG DI C TI
THÀNH PH H CHÍ MINH



Chuyên ngành : Chính sách công
Mã s : 60.34.04.02

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
TS. DWIGHT H. PERKIN






TP. H CHÍ MINH – NM 2014



-i-


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn nƠy hoƠn toƠn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu
trong lun vn đu đc dn ngun vƠ có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu bit
ca tôi. Lun vn nƠy không nht thit phn ánh quan đim ca Trng đi hc Kinh t
TpHCM hay ca Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.

Thành ph H Chí Minh, ngày 05/05/2014
Ngi vit cam đoan.

Nguyn Th Sinh

-ii-


TÓM TT
Chm sóc vƠ giáo dc mm non là bc hc đu tiên trong h thng giáo dc quc
dân. Nhng chm sóc vƠ kích thích đu đi có kh nng đem li nhng đi thay to ln cho
mt cuc đi. Tuy vy, cht lng chm sóc vƠ giáo dc mm non ti các đô th trong
nhng nm qua gp rt nhiu trc trc, đc bit ti các c s mm non ngoài công lp, gây
tn hi đn sc khe, tinh thn và thm chí là sinh mng tr.
T nhơn hóa giáo dc mm non din ra  mt s quc gia vì nhiu lỦ do. Trc ht
vì chi phí đu t cho giáo dc  cp bc này rt tn kém vƠ các nc trong quá trình phát
trin thng không cp đ kinh phí đ tài tr, cn phi s dng ngun lc t nhơn. Sau đó
là vì các nhà kinh t và qun lý cho thy rng, vic cho phép khi t nhơn tham gia s to
nên mt th trng cnh tranh và quan h cung cu s giúp gia tng lng tr tip cn cng
nh gia tng cht lng. Báo cáo v Giám sát toán cu v giáo dc mm non ca Liên Hp
Quc 2007 cho thy ti rt nhiu các quc gia phát trin, khi t nhơn đang cung cp mt
chng trình có cht lng tt hn so vi khi nhƠ nc. Tuy vy, trong quá trình đt đc
s hp lý v qun lý giám sát ca nhƠ nc đ gia tng không ngng cht lng chm sóc
và giáo dc, đng thi vi duy trì đng c li nhun ca khi t nhơn, thì hƠng lot nhng
trc trc xy ra cn hoàn thin: ó là chênh lch cht lng rt ln gia các c s khác
nhau, là s thiu ht cung  nhng phân khúc có li nhun kém hp dn nht, là s là s
phân bit tr thông qua hàng rào chi phí hay chun đu vƠo,ầ
Bi cnh chm sóc vƠ giáo dc mm non ca Tp H Chí Minh hin đang nm trong
tình trng ny sinh và phi gii quyt nhng trc trc đó. Nh hiu qu ca chng trình xư
hi hóa giáo dc mm non vi s tham gia đông đo ca khi t nhơn, h thng chm sóc
và giáo dc ca thành ph H Chí Minh nói chung và qun Th c nói riêng trong nhng

nm qua đư gia tng rt nhanh v s lng trng lp vƠ đáp ng ngày càng tt hn nhu
cu gi tr, tuy vy, vic cung cp chm sóc vƠ giáo dc cho tr đ tui 0 ậ 1 còn thiu ht.
Mt khác, vic giám sát và qun lỦ cha tt đư dn đn cht lng không đng đu gia
các c s vƠ đc bit rt đáng lo  các c s t nhơn giá r.
Nhng nhóm yu th thng b b sót trong quá trình hoàn thin, vƠ ngi nhp c
ti qun Th c cng đang hoƠn toƠn bt li vi vic tip cn chm sóc vƠ giáo dc mm


-iii-


non cht lng tt cho con em h. H thng có hiu bit hn ch v chm sóc vƠ giáo dc
tr, thi gian làm vic nhiu hn nhng thu nhp thp hn ngi đa phng, vì vy đa s
h phi gi tr ti nhng c s t nhơn có chi phí thp nhng thi gian trông tr linh hot
và thun tin đa đón nhng cht lng thì không đm bo. Tr em các gia đình nhp c
đư không có nhng ci thin đáng k v th cht, trí tu và hành vi c x trong thi gian
theo hc. Và mc dù nhn thc tt v li ích ca giáo dc mm non và bày t s tin cy
đi vi cht lng chm sóc mm non ca h thng công lp, phn ln các h đu không
th cho con hc công lp không đng kỦ đc tm trú dài hn và vì thi gian trông tr
không phù hp vi thi gian h phi làm vic đ kim sng. S trc trc này, va nm 
s yu th ca ngi nhp c, va  s buông lng giám sát ca c quan qun lý giáo dc.
 giúp tr ca gia đình lao đng nhp c ti qun Th c tip cn tt hn vi
chm sóc vƠ giáo dc mm non cht lng tt, cn xem xét nhng chính sách va khc
phc nhng tn ti chung ca ngành mm non va tng c hi tip cn cho tr gia đình
nhp c. Vic phi chn la mt c s mm non giá r và thun tin s đ ri ro cho tr
hn nu c s nƠy đc c quan qun lý giáo dc giám sát nghiêm túc vƠ công khai đánh
giá cht lng đ các gia đình chn la. Nhng hiu bit hn ch v chm sóc vƠ giáo dc
mm non ca cha m tr s đc h tr bng nhng tuyên truyn thông qua ban vn hóa,
ban công tác xã hi ca đa phng hay công đoƠn ca doanh nghip. Hay vic có thi
gian ngh h sn dƠi hn, duy trì thu nhp và an tâm v v trí công vic trong thi gian ngh

h sn s va giúp các gia đình chm sóc con trong nhng nm tháng đu đi va giúp gii
ta áp lc cung ng đn v chm sóc tr nh nhi.





-iv-


MC LC
LI CAM OAN i
TÓM TT ii
MC LC iv
DANH MC CH VIT TT vi
DANH MC BNG vii
DANH MC HÌNH V,  TH viii
CHNG 1 T VN  1
1.1 Bi cnh 1
1.2 Câu hi nghiên cu 3
CHNG 2 C S LÝ THUYT VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 5
2.1 C s lý thuyt 5
2.1.1 Nhng nh hng ca CSGDMN đi vi s phát trin ca tr 5
2.1.2 C s v s cn thit nhà nc phi quan tâm đn CSGDMN 6
2.1.3 Tng quan các nghiên cu trc 7
2.2 Phng pháp nghiên cu 8
2.2.1 Các khái nim 8
2.2.2 Xác đnh các yu t đo lng 10
2.2.2 Phng pháp nghiên cu 11
CHNG 3 KT QU NGHIÊN CU 13

3.1 c đim mu thu v 13
3.2 Mc đ cung ng các c s CSGDMN ca qun Th c. 14
3.3 S phù hp ca c s giáo dc tr nh so vi nhu cu ca gia đình. 17
3.4 Yu t cht lng ca c s MN 19
3.5 Tình trng thu nhp, chi phí hc MN và kh nng chi tr ca các h gia đình. 22
3.6 Nim tin và nhn thc ca cha m tr đi vi vic cho tr hc MN 25
3.7 Tình trng c ng ca gia đình. 27
3.8 Kt lun 29
CHNG 4 KINH NGHIM QUC T VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH 30
4.1 Kinh nghim quc t 30
4.2 Gi ý chính sách 33


-v-


4.3 Hn ch ca đ tài 36
TÀI LIU THAM KHO 37
PH LC 40



-vi-


DANH MC CH VIT TT

CSGDMN : Chm sóc giáo dc mm non
MN : Mm non
TpHCM : Thành ph H Chí Minh

-vii-


DANH MC BNG

Bng 3. 1 Thng kê mu theo gii tính tr và vai trò ca ngi đc phng vn. 13
Bng 3. 2 C cu công vic ca cha m tr 14
Bng 3. 3 ánh giá mc đ sn có các c s MN và c ly đi li. 16
Bng 3. 4 S hài lòng tng quan đi vi c s gi tr hin ti. 19
Bng 3. 5 ánh giá ngi trông tr 22
Bng 3. 6 Hc phí hin ti ca tr 24
Bng 3. 7 Quan đim ca gia đình v đ tui nên bt đu hc mm non. 26
Bng 3. 8 Quan đim ca gia đình v loi hình s hu. 26
Bng 3. 9 Mong mun ca h gia đình v chính sách mm non cho tr. 27





-viii-


DANH MC HÌNH V,  TH

Hình 3. 1 T l tng s lp MN 15
Hình 3. 2 T l lp MN phân theo loi hình s hu 15
Hình 3. 3 Lý do la chn ni gi tr ca các gia đình. 17

Hình 3. 4 ánh giá s phù hp ca c s MN vi nhu cu gia đình 18
Hình 3. 5 ánh giá tng quan s phát trin ca tr ti c s mm non đang theo hc. 21
Hình 3. 6 C cu thu nhp ca mu 23
Hình 3. 7 Tình trng đng kỦ tm trú ca h 28


-1-


CHNG 1 T VN 
1.1 Bi cnh
Thành ph H Chí Minh (TpHCM) là trung tâm kinh t ln, ni tp trung rt nhiu
ngi nhp c t khp ni đ v đ hc tp, tìm kim vic lƠm cng nh s dng các tin
ích xã hi. Trong nhng nm tr li đơy, ngi nhp c vào thành ph luôn chim khong
30% dân s toàn thành ph, tp trung nhiu ti các qun ngoi thành
1
. H tham gia vào đi
sng kinh t xã hi ca thành ph, đóng góp vƠo s phát trin chung đng thi cng ny
sinh nhng nhu cu cn đc đáp ng, trong đó có nhu cu cho con cái đc đi hc, mà
đu tiên và quan trng là giáo dc mm non.
Nhu cu gi tr ca các gia đình nhp c ti các qun ngoi thành là rt ln. Ngi
nhp c đn TpHCM vì lý do kinh t ngƠy cƠng tng mnh và có t l n gii cao hn nam
gii, nht là ph n tr (Lê Vn ThƠnh, 2006), điu này s đi kèm h qu là mt s lng
ln tr nh sng cùng cha m chúng. a phn h có hc vn thp, tham gia nhng công
vic la-o đng gin đn vƠ c ng  các khu vc ngoi ô thành ph (Ngô Th Kim Dung,
2011). iu này hình thành nên nhu cu gi tr rt ln cho ngi nhp c ti các qun
vùng ven.
H thng chm sóc và giáo dc mm non (CSGDMN) ca thành ph trong nhng
nm va qua bùng n v s lng, đc bit lƠ các đn v ngoài công lp ti các qun ngoi
thành. Thng kê ti TpHCM cho thy t 2005 đn 2012, s lng lp nhà tr tng gp gn

2 ln, và s lng lp hc mu giáo tng gn 1.7 ln, trong đó đáng lu Ủ lƠ tc đ tng
ca các trng ngoài công lp tng gp hn 2 ln trong khi trng công lp ch tng lên
cha đn 50%
2
. Tc đ tng mnh m nht thuc v các qun ngoi thành Bình Chánh,
Hóc Môn, Th c, cng lƠ ni tp trung các khu ch xut, khu công nghip vƠ lng
ngi nhp c ln.
Tuy vy, rt nhiu các gia đình nhp c gp khó khn khi mun gi con do thiu
các c s CSGDMN phù hp và cht lng chm sóc vƠ giáo dc ca rt nhiu c s mm


1
Theo s liu t Cuc điu tra dân s gia k 2004, Tp HCM, đơy lƠ các qun có t l ngi thng trú ch
khong 50% dân s qun.
2
Tính toán ca tác gi t Niên giám thng kê TpHCM 2012.


-2-


non (MN) là không bo đm. Tình trng thiu ht nhà tr nghiêm trng do hu ht các c
s mm non không nhn gi tr  đ tui quá nh. H thng mm non ngoài công lp phát
sinh s lng ln các c s gi tr t phát, các c s MN không đ tiêu chun theo quy
đnh. Hàng lot v vic v bo hành tr MN xy ra ti các c s t nhơn gơy nên tơm lỦ e
ngi cht lng chm sóc tr trên toàn quc.
Thành ph đư ci m hn rt nhiu đ to c hi cho con em ca ngi nhp c
đc hc các c s MN công lp nhng vn cha đáp ng đc vì nhu cu quá ln. Trong
nhng nm gn đơy, tr không phân bit lƠ con em ngi nhp c hay thng trú đu đc
quyn tip cn CSGDMN công lp. Tuy vy, nút tht này vn ch đc m ra na chng vì

quy ch u tiên tip cn CSGDMN công lp cho đi thng trú din KT1 và KT2 trc ri
mi đn din tm trú KT3 và KT4. Vi li th đc đu t t ngân sách vƠ đc qun lý
bi c quan nhƠ nc, các c s MN công lp luôn đc đánh giá tt hn các c s MN
ngoài công lp khi xét cùng mt mc chi phí, là la chn tt cho hu ht các gia đình thu
nhp trung bình và thp. Vì vy, luôn xy ra tình trng quá ti ti các c s CSGDMN
công lp, đy nhóm tr ít u tiên hn sang các la chn đn v ngoài công lp.
Qun Th c là đa phng mang nhng đc trng có th phn ánh nhng khó
khn trong tip cn CSGDMN ca ngi lao đng nhp c. Vn là mt qun ngoi thành,
nhng nm qua, tc đ đô th hóa din ra nhanh chóng cùng vi s hình thành nhng khu
công nghip và khu ch xut nh Khu công nghip Bình Chiu 1, Khu công nghip Bình
Chiu 2 và Khu ch xut Linh Trung đư thu hút mt lng ngi nhp c rt ln. Theo
Niên giám thng kê qun Th c vào ngày 31/12/2013, qun Th c có lng ngi
nhp c chim đn 50% dân s qun. H thng c s mm non ti qun cng phát trin
nhanh chóng, đc bit là khi t nhơn. T 2009 đn 2012, s lng c s mm non ca
qun đư tng thêm 91%, cao nht trong tt c các qun ca thành ph (Niên giám thng kê
TpHCM, 2012). Tuy vy, cht lng chm sóc vƠ giáo dc mm non ca qun cng gp
rt nhiu trc trc. Rt nhiu v vic bo hành tr nghiêm trng đư xy ra ti các c s
mm non ca qun vƠ đc phn ánh bi c quan báo chí trên toƠn quc.
Nh vy, vi bt li th ca ngi lao đng nhp c cùng vi s phát trin ca h
thng CSGDMN còn nhiu trc trc v c s phù hp và cht lng, các gia đình lao đng


-3-


nhp c thƠnh ph H Chí Minh nói chung và Th c nói riêng đang gp nhiu khó khn
trong tip cn CSGDMN cho em h.
1.2 Câu hi nghiên cu
Nghiên cu nƠy đc thc hin đ tr li cho 2 câu hi:
Mt: Tr em các gia đình lao đng nhp c ti qun Th c đang gp nhng rào cn nào

trong tip cn chm sóc vƠ giáo dc mm non?
Hai: C quan qun lý nên lƠm gì đ gim thiu các rào cn trong tip cn CSGDMN cho
tr em trong các gia đình nƠy?
 tr li câu hi th nht, tác gi xác đnh nhóm các yu t quan trng có nh
hng đn vic tip cn CSGDMN ca các gia đình nhp c thông qua: i) các nghiên cu
đi trc đ xác đnh nhóm yu t c bn, và ii) nghiên cu tác đng ca nhóm yu t c
bn này trong thc t bng vic thu thp thông tin và phng vn đi tng; t đó, tác gi
xác đnh đc nhng yu t nào là rào cn trong tip cn CSGDMN cho tr em các gia
đình lao đng nhp c.
 tr li câu hi th hai, tác gi cn c vào phn tr li ca câu hi th nht, kt
hp đi chiu, hc hi kinh nghim khuyn khích CSGDMN t các quc gia khác đ đa
ra gi ý chính sách nhm gim khó khn trong tip cn CSGDMN cho nhóm đi tng
này.
Mc tiêu, phm vi và đi tng nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu: Nghiên cu này nhm xác đnh nhng nguyên nhân gây ra
khó khn trong tip cn chng trình CSGDMN cho tr em các gia đình lao đng nhp c
ti qun Th c, t đó đa ra nhng gi Ủ chính sách cho c quan qun lý nhm gim
thiu nhng khó khn nƠy vƠ thông qua đó nơng cao kh nng tip cn CSGDMN cho các
tr.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu đc thc hin ti qun Th c. Lý do chn là
vì Th c là mt trong nhng qun có t l ngi nhp c ln và có nhu cu tham gia


-4-


chng trình CSGDMN ln (th hin qua s lng gia tng các c s CSGDMN trong thi
gian qua). iu này làm cho qun Th c có th là mt bài hc cho cho TpHCM trong
gii quyt vn đ này.
i tng nghiên cu: Là nhng gia đình lao đng nhp c ti qun Th c, có

con nh t 0 đn di 6 tui, có thi gian đn vƠ c ng liên tc ti TpHCM trên 1 nm,
cha có h khu vƠ cha có nhƠ riêng đ .



-5-


CHNG 2 C S LÝ THUYT VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1 C s lý thuyt
2.1.1 Nhng nh hng ca CSGDMN đi vi s phát trin ca tr
Li ích ca CSGDMN đi vi tr đc rt nhiu các chuyên gia và nghiên cu
quc t khng đnh. Tr đc giáo dc t tui nh s tác đng đn tinh thn và th cht ca
tr nh sc khe, hc tp vƠ hƠnh vi c x trong dài hn. Các chm sóc vƠ giáo dc càng
có cht lng thì li ích mà tr thu đc trong cuc đi càng ln.
Tr có tham gia chng trình CSGDMN s thu đc li ích so vi tr không tham
gia và nhng li ích ca chng trình CSGDMN là ln so đi vi các tr em d b tn
thng vƠ b thit thòi. Báo cáo giám sát toàn cu v CSGDMN ca UNESCOs nm 2007
cho thy: Các nghiên cu ti nhiu quc gia đư chng minh vic tham gia vƠo chng trình
CSGDMN giúp ci thin kt qu hc tp ca tr  bc tiu hc, đng thi duy trì vic theo
hc tt hn  các cp so vi tr không tham gia; tác đng ca chm sóc CSGDMN mnh
hn đi vi các tr em thuc gia đình nghèo; li ích mà CSGDMN thu đc t l thun vi
thi gian tr tham gia hc; và các can thip  bc CSGDMN đem li li ích cao hn can
thip giáo dc  các bc hc khác. iu nƠy cng đc khng đnh ti Báo cáo Phát trin
Vit Nam 2014 ca Ngân hàng th gii: “Nhng nm đu đi là đc bit quan trng đi
vi vic xây dng nn tng nhn thc và hành vi… Nhng nm đu đi cng là nhng thi
đim nhy cm khi mà tr em có hoàn cnh khó khn bt đu tt li sau mãi mãi và đó
cng là thi đim mà tp trung đu t s mang li li ích cao nht”.
Tuy vy, vic tham gia lƠ cha đ vì cht lng ca chng trình CSGDMN có tác
đng quan trng đn kt qu li ích thu đc. Theo nghiên cu ca tác gi Schweinhart, L.

J. và cng s nm 2005 thc hin  Michigan, M, kho sát so sánh gia nhng ngi
trng thành tng tham gia giáo dc MN cht lng cao HighScope vƠ nhóm ngi không
tham gia cho thy nhóm có tham gia có ch s IQ cao hn, t l tt nghip trung hc cao
hn và mc lng cao hn  cùng mt s đ tui. Nghiên cu này cng đo lng mc đu
t cho CSGDMN cht lng cao so vi mc li ích thu li và cho kt qu là 17.1/1 gia
li ích và chi phí.


-6-


Nh vy, tr s thu đc li ích t vic tham gia chng trình CSGDMN và cht
lng ca CSGDMN càng cao thì li ích tr thu đc càng ln.
2.1.2 C s v s cn thit nhƠ nc phi quan tơm đn CSGDMN
Giáo dc là loi hàng hóa có ngoi tác ln vì vy cn đc qun lý, giám sát đ
phát huy tính tích cc. V góc đ kinh t hc, giáo dc là loi hƠng hóa t vì có c tính
tranh giành và tính loi tr
3
. Tuy vy ngi ta thng xem nó nh mt hàng hóa công vì
ngoi tác tích cc ca giáo dc đi vi xã hi là rt ln (Jane, 2010). Giáo dc có th đc
cung cp bi nhƠ nc hoc đn v t nhơn, tuy vy, mc tiêu ca hot đng thng mi t
nhơn lƠ hng đn ti đa li nhun ca h, vì vy nu đc t do hoàn hoàn thì không th
đm bo cht lng giáo dc mà h cung ng. Mt khác nhƠ nc trong phm vi ngun
lc ca mình, cng thng không đáp ng đ nhu cu xã hi v giáo dc (Cowen, 2007,
trích trong Jane, 2010), nên vn cn s tham gia cung cp t phía t nhơn. S can thip,
qun lý ca c quan nhƠ nc là nhm phát huy tt các ngoi tác tích cc, thông qua các
hình thc cung cp hoàn toàn, tr cp hoc đt ra các tiêu chun, yêu cu đ qun lý cht
lng giáo dc.
Bên cnh đó, vic nhƠ nc can thip đn tip cn CSGDMN cho tr còn giúp ci
thin s bt bình đng. Nhiu tr sinh ra trong các gia đình có nhng bt li khin tr b

hn ch tip cn giáo dc, điu này có th làm nh hng đn tng lai tr (nh các nghiên
cu đư đ cp trên). S bt bình đng trong tip cn giáo dc ban đu có th lƠ c s cho
nhng bt bình đng kéo dài sut cuc đi tr, và thm chí là các th h trong gia đình tr
v sau. Chính vì vy, nhng can thip ca nhƠ nc nhm tng bình đng trong tip cn
giáo dc ca tr chng nhng giúp ci thin tình trng bt bình đng gia các tr có hoàn
cnh khác nhau trong hin ti, mƠ còn tác đng gim bt bình đng trong tng lai.



3
Tính tranh giành ca giáo dc có th thy nh vic mt lp hc quá đông thì cht lng cung cp cho tng
ngi tham gia s b suy gim; và tính loi tr ca giáo dc có th thy  vic lƠ ngi ta hoàn toàn có th
to ra nhng rào cn đ ngn chn s tham gia hc tp ca các đi tng bng vic thu phí hay kim tra s có
mt trên lp.


-7-


“S can thip trong nhng nm đu có th bù đp cho tình trng d b tn thng
và thit thòi, bt k các yu t c bn nh nghèo kh, gii, chng tc/dân tc, đng
cp hoc tôn giáo”
(UNESCO, Báo cáo giám sát toàn cu v Giáo dc cho mi ngi, 2007, tr. 113)
Quan tơm đn tip cn CSGDMN cho tr còn đc nhìn nhn nh lƠ hƠnh đng ca
chính ph nhm thc hin công c v Quyn tr em ca Liên Hip Quc mà Vit Nam đư
phê chun nm 1990.
2.1.3 Tng quan các nghiên cu trc
Nghiên cu tip cn MN đc thc hin ti rt nhiu các quc gia trên th gii và
các chuyên gia đư xác đnh rt nhiu nhng yu t có th gii hn kh nng tham gia v s
lng và cht lng chng trình CSGDMN ca tr.

Rào cn đu tiên là gii hn v cung theo khu vc. ó lƠ vic đn v cung cp
không cung cp đ s lng trng lp, giáo viên hay cung cp vi cht lng không đc
bo đm, gơy khó khn cho tip cn ca mi vùng min. Nghiên cu ca Jennifer Baxter
và Kelly Hand (2013) cho thy các gia đình  khu vc ho lánh ni có s lng trng lp
ít hn thì t l tr tham gia hc MN cng thp hn so vi khu vc đông dơn c có s lng
trng lp nhiu hn. Báo cáo ca UNICEF (2010) cng ch ra rng t l hc MN ca tr
em  thành th (75%) cao hn rt nhiu so vi  nông thôn (51%).
Nhng yu t thuc v nhân khu hc cng nh hng ln đn vn đ tip cn.
Trình đ giáo dc ca m càng cao thì t l tr tham gia hc MN càng cao (W. Steven
Barnett và Donald J. Yarosz, 2010). Nghiên cu ca Jennifer Baxter và Kelly Hand (2013)
ch ra rng các gia đình có nn tng kinh t - xã hi bt li (nh trình đ hc vn ca cha
m thp, bt đng ngôn ng, cha m tr nghin ngp hay sc khe kém,ầ.) thì t l tr
tham gia hc MN cng ít hn; và nim tin ca cha m tr đi vi vic chm sóc tr (nh lƠ
cha m là nhng ngi chm sóc tr tt hn) cng có nh hng quan trng đn vic tip
cn CSGDMN cho tr.


-8-


Mt yu t khác đc bit quan trng là vn đ tình trng vic làm, thu nhp và các
yu t nh hng đn vic thu chi trong gia đình. Chi phí cho CSGDMN hu ht là do h
gia đình chi tr, và s chi tiêu này liên quan cht ch đn mc thu nhp ca h gia đình
(Knowles, 2005). Các gia đình có m tham gia công vic ngoƠi gia đình gia tng cùng xu
hng vi s gia tng ghi danh hc MN ca tr; t l tr tham gia hc MN  các gia đình
thu nhp thp là thp hn gia đình có thu nhp cao; và các gia đình có thu nhp ít i s đi
mt vi khó khn ln khi mun tip cn CSGDMN (W. Steven Barnett và Donald J.
Yarosz, 2010). Nghiên cu ca hai tác gi Jennifer Baxter vƠ Kelly Hand (2013) cng cho
thy chi phí ca vic hc MN, tình trng công vic ca cha m có liên quan cht ch đn
tình trng tham d CSGDMN ca tr. Báo cáo ca Unesco (2004) cho bit ti Vit Nam có

87% tr em di 3 tui đc chm sóc ti gia đình, vƠ nhng gia đình nghèo thì không có
chn la nào khác. Báo cáo ca Unicef (2010) cho thy t l hc MN ca tr em con nhà
khá gi (80%) cao hn rt nhiu so vi tr con nhà nghèo nht (36%).
Tình trng c ng ca gia đình vƠ các chính sách h tr ca chính ph cng nh
hng đn s tip cn. Nghiên cu ca W. Steven Barnett và Donald J. Yarosz (2010) cho
thy chính sách v CSGDMN mi khu vc khác nhau vƠ cng lƠm t l tr tham gia hc
MN khác nhau. Nghiên cu ca Jennifer Baxter và Kelly Hand (2013) cho bit các gia
đình không phi lƠ ngi bn x thì có khuynh hng có t l tr em tham gia chng
trình giáo dc tr nh ít hn.
Nh vy, các nghiên cu đi trc cho thy vic tip cn CSGDMN ca tr b nh
hng bi nhiu yu t. Các yu t này có th nm  c ch khuyn khích ca chính ph,
đc đim ca đa phng, đc đim nhân khu ca các gia đình, các vn đ v thu nhp -
chi phí, yu t nim tin, nhn thc ca cha m và tình trng c trú ca gia đình.
2.2 Phng pháp nghiên cu
2.2.1 Các khái nim
Phn này, trong s hiu bit ca mình, tác gi c gng xây dng đnh ngha v các
t khóa then cht ca nghiên cu đ làm rõ nhng khía cnh, ni hàm ca các khái nim
mà bài vit này thc hin đ mô t.


-9-


nh ngha v tip cn
Tip cn giáo dc là mt khái nim đa chiu và bao hàm nhiu yu t. Theo
Manuel Souto Otero và Andrew McCoshan (2005), tip cn trong giáo dc đc đnh
ngha nh lƠ s tham gia vào mi giai đon hc tp trong đi, trong đó s tham gia có
ngha lƠ mi cá nhơn có c hi đ tri nghim vic hc tp hay c hi đƠo to. Hay theo
Jennifer Baxter và Kelly Hand (2010), tip cn là to c hi cho tr tham d chng trình
giáo dc, là cung cp đ thi lng chng trình đ tr có th hc, cho phép tr tri

nghim chng trình vƠ các li ích thit yu ca chng trình mt cách đy đ.
LƠm rõ hn đnh ngha v tip cn CSGDMN, Frances Press và Alan Hayes (2013)
cho rng: “Tip cn CSGDMN b nh hng bi mi tng quan ca mt lot các yu t:
s sn có, s phù hp, cht lng và chi phí. u tiên quan trng là có mt “ni” sn
sàng; (ni này) phù hp vi nhu cu ca gia đình v v trí, v thi gian trông tr, v dch
v mà nó cung cp; đt đc yêu cu ti thiu v cht lng; và nm trong kh nng chi
tr.”
4

Trong nghiên cu nƠy, đ phù hp vi nhóm đi tng lƠ các gia đình nhp c và
bi cnh TpHCM, tác gi xây dng khái nim tip cn MN là s tham gia ca tr vào
chng trình CSGDMN do nhƠ nc hoc t nhơn cung cp, ni nƠy phi phù hp vi nhu
cu ca gia đình v v trí, thi gian trông tr và dch v mà nó cung cp; đt đc yêu cu
v cht lng CSGDMN thành ph; và nm trong kh nng chi tr ca gia đình.
nh ngha CSGDMN
 phù hp vi quy đnh hin hành và hiu bit ph bin ca ngi dân, trong
nghiên cu này, CSGDMN là hình thc chm sóc vƠ giáo dc cho tr t 0 đn 6 tui.
Trong đó đ tui 0 đn 3 tui lƠ đ tui nhà tr và t 3 đn 6 lƠ đ tui mu giáo. C s
MN lƠ đn v thu nhn đ chm sóc vƠ giáo dc tr nh t 0 đn 6 tui cho c đ tui nhà
tr và mu giáo.


4
Nguyên vn: “Access to ECE is effected by the interrslationship of a number of factors: availability,
suitability, quality and cost. First and formost, a place must be available; it’s must suit to the family’needs in
term of location, hours available, and the service provided; it must meet met at least a minimum standard of
quality; and it must be affordable”.


-10-

C s MN công lp lƠ c s MN đc qun lỦ vƠ điu hành bi t chc ca nhà
nc; vƠ c s MN ngoài công lp lƠ c s MN không đc qun lỦ vƠ điu hành bi t
chc ca nhƠ nc.
nh ngha gia đình lao đng nhp c
Gia đình lao đng nhp c: trong nghiên cu nƠy, gia đình lao đng nhp c đc
xác đnh là nhng nhóm t 2 ngi tr lên có quan h gia đình cùng  chung mt nhà, t
tnh hay thành ph khác đn TpHCM vi mc đích lƠm vic đ kim sng.
2.2.2 Xác đnh các yu t đo lng
Các yu t đo lng kh nng tip cn giáo dc phi phn ánh các khía cnh mà
đnh ngha “tip cn” bao hƠm. iu nƠy đc đo lng bng s lng tr ghi danh hc
hoc tham d hc MN, cng nh vic hp nht bn cht đa chiu ca “tip cn” vƠo vic
đo lng. Tuy vy, nghiên cu nƠy đi vƠo mt nhóm đc thù là tr em trong các gia đình
nhp c ti TpHCM, và mong mun tìm kim nhng nhóm yu t nh hng đn kh nng
cha m ca tr quyt đnh cho tr tham gia CSGDMN. Vì vy, các yu t đc xây dng
s nhm phn ánh tính đa chiu ca tip cn CSGDMN  các nhóm yu t có th tác đng
đn quyt đnh gi tr thay vì nhm đn s lng thng kê tham d.
Ngoài các khía cnh ca đnh ngha v tip cn, tác gi cng đa vƠo thêm 2 yu t
có nh hng đn vic tip cn mà các nghiên cu trc đư cho thy là: nim tin gia đình
trong vic chm sóc vƠ giáo dc tr và tình trng c ng ca gia đình.
Nh vy, nhóm yu t cn đo lng đ phn ánh các khó khn ca gia đình nhp
c khi cho tr tip cn CSGDMN gm có:
 Mc đ cung cp CSGDMN ca qun Th c.
 S phù hp ca c s CSGDMN so vi nhu cu ca gia đình.
 Cht lng cung cp ca CSGDMN.
 Tình trng thu nhp và chi tiêu cho CSGDMN ca h gia đình.
 Nim tin, quan đim ca gia đình đi vi CSGDMN.
 nh hng ca tình trng c ng ca gia đình đn tip cn CSGDMN.

-11-


i tng kho sát là nhng ngi ln chung sng và trc tip trông nom tr nh:
cha, m, ông, bà, dì, côầ Mc dù ngi ln không phi lƠ đi tng trc tip th hng
vic chm sóc và giáo dc, h có th không nm rõ thc s con tr ca mình đang đc
chm sóc vƠ giáo dc ra sao, chúng có hài lòng hay không hài lòng vi s th hng đó,
tuy vy, h là nhng ngi quyt đnh đn vic tr có tham gia CSGNMN hay không. Hn
na, tr  la tui MN cha có kh nng biu đt hay mô t chính xác cm nhn ca chúng
nên vic chn la đi tng kho sát là tr em có th đa đn nhng kt qu không đáng
tin cy.
2.2.2 Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu này s dng phng pháp phân tích đnh tính vi ngun thông tin ậ s
liu th cp vƠ s cp đ đánh giá, nhn đnh vn đ nghiên cu đư đt ra.
Ngun thông tin th cp gm: s liu thng kê ca c quan nhƠ nc đc công
b; các nghiên cu khoa hc ca các đn v trong vƠ ngoƠi; các vn bn pháp lut liên
quan; sách, báo bn in vƠ đin t có liên quan.
Ngun thông tin s cp gm:
1) Phng vn h gia đình bng bng hi
Bng hi đc xây dng da theo các tiêu chí đo lng, xây dng câu hi cho mi
tiêu chí đc da trên hiu bit cá nhân ca tác gi, tham kho các tài liu khoa hc và ý
kin ca mt s chuyên gia trong lnh vc này. Kho sát bng bng hi đc thc hin vi
các h nhp c thuc 4 phng Hip Bình Chánh, Linh Xuân, Linh Trung và Bình Chiu
theo phng pháp phng vn trc tip bng bng hi. Vic ly mu đc cn c vào thng
kê dân s ca qun Th c, la chn ra 4 phng có t l dân nhp c đông nht lƠm đa
bàn phng vn. S lng mu phng vn đc chia đu cho các phng theo t l dân s
mi phng. C th: Phng Hip Bình Chánh 15 h, phng Linh Xuân: 16 h, phng
Bình Chiu: 21 h, phng Linh Trung: 14 h. Tng cng 66 h.

-12-


2) Phng vn chuyên gia, các nhân vt hu quan bng bng câu hi.
Phng vn chuyên gia đc thc hin bng các cuc gp g trc tip, hoc thông
qua emai, đin thoi da trên bng câu hi đ ghi nhn ý kin. Chuyên gia đc xác đnh
gm: các giáo viên mm non, hiu trng trng mm non công lp vƠ t thc, cán b
qun lý giáo dc ca qun, các nhà nghiên cu giáo dc mm nonầ


-13-


CHNG 3 KT QU NGHIÊN CU
3.1 c đim mu thu v
Kho sát đc tin hành ti 4 phng có t l đông dơn nhp c nht ca qun vi
thi gian phng vn t 30 ậ 40 phút/h. Tác gi gp g trc tip xin phép phng vn và
đin vào bng hi vì vy có th loi tr khá hiu qu các đi tng không có thin chí tr
li. Kho sát đc thc hin vi đi tng ph huynh ca tr, ch yu là các bà m vì h
thng lƠ ngi quan tâm nht và hiu bit rõ nht v tr. Vi nhng h gia đình t chi
tr li hoc chp nhn min cng, tác gi chuyn sang các h lân cn đ phng vn. Phn
ln các câu tr li đc hi đáp đy đ. i vi mt s câu hi v thu nhp, trình đ hc
vn,ầ kt qu thu v lƠ không đy đ do mt s ph huynh t chi tr li, hoc ngi ngn
không bc l quan đim.
Bng 3. 1 Thng kê mu theo gii tính tr và vai trò ca ngi đc phng vn.

Tr
Vai trò ngi đc phng vn

Tng cng

Nam
N
B
M
Khác
Tn s
32
34
7
58
1
66
Phn trm
48.48%
51.52%
10.61%
87.88%
1.52%
100.00%
Các h nhp c trong mu hu ht là nhng h thuê các gian phòng trong dãy
phòng tr tp trung. 80% ph huynh tr có trình đ ph thông vƠ di ph thông trung hc,
 đ tui t 25 đn 40. Phn ln h thng làm các công vic lao đng ph thông trong đó
phn nhiu các m tr là công nhân các nhà máy, xí nghip trong qun trong khi b tr thì
phn ln làm công vic bán hàng, giao hàng, lái xe, bo v, th c khí vƠ lao đng t do
trong các đi xây dngầ mt s ít các ph huynh tr có trình đ t cao đng tr lên làm
các công vic vn phòng vƠ mt s ít các gia đình buôn bán nh t do. Vi các công vic
nh vy, phn ln h phi lƠm tng ca vƠo cui ngày, cui tun hay gi gic tht thng
tùy công vic.

-14-


Bng 3. 2 C cu công vic ca cha m tr

M ca tr
B ca tr
Tn s
T l
Tn s
T l
HoƠn toƠn không đi lƠm.
5
7.58%
1
1.52%
LƠm vic t do không ti nhƠ.
1
1.52%
6
9.09%
LƠm vic t do ti nhƠ
5
7.58%
6
9.09%
Th máy, lái xe, giao hƠng,ầ

6
9.09%
29
43.94%
Buôn bán nh
3
4.55%
2
3.03%
Nhân viên vn phòng
7
10.61%
4
6.06%
Công nhân
38
57.58%
18
27.27%
Khác
1
1.52%
0
0.00%
Tng cng
66
100.00%
66
100.00%

3.2 Mc đ cung ng các c s CSGDMN ca qun Th c.
Th c lƠ đa phng có t l gia tng c s MN cao nht thành ph trong nhng
nm gn đơy vƠ kh nng đáp ng nhu cu gi tr cng tt hn so vi trung bình toàn
thành ph. S liu t niên giám thng kê TpHCM cho thy t 2009 đn 2012, s lp mm
non ca thành ph tng thêm 32% vƠ t l tr/giáo viên ca toàn thành ph đư gim t
18.97 tr/giáo viên xung còn 17.95 tr/giáo viên, trong khi đó, s lp mm non ca qun
Th c tng thêm đn 91% và t l tr/giáo viên là 17.7 tr/giáo viên vƠo nm 2012, thp
hn so vi trung bình toàn thành ph. iu đáng chú ý là t l lp MN t thc ca toàn
thành ph là 56% thì t l t thc ca qun chim hn ¾ tng s các lp MN trong qun.
iu này cho thy khi t nhơn đang lƠ đn v cung cp ch lc CSGDMN trong qun.


-15-


Hình 3. 1 T l tng s lp MN t 2009 đn 2012

Hình 3. 2 T l lp MN phân theo loi hình s hu

Ngun: Tác gi tng hp t Niên giám thng kê TpHCM, 2012
ng thi, qun Th c có mt đ trung bình cng nh s phân b các c s MN
khá tt. Theo niêm giám thng kê qun Th c, ti thi đim 31/12/2013, Th c hin
có 151 c s MN, trong đó có 17 trng MN công lp và 57 trng MN t thc, còn li là
các nhóm tr t thc. Nh vy, vi din tích qun là 47.7 km2, tính trung bình có 3.16 c
s trên mi km2. Kt qu kho sát h gia đình cng cho thy hu ht các gia đình nhn
đnh có nhiu c s MN quanh ni h  vƠ 4/5 các gia đình cho bit h đang gi tr trong
0%
50%
100%
150%

200%
250%
2009
2010
2011
2012
ToƠn thƠnh ph
Qun Th c
ThƠnh ph
Qun Th c
T thc
56.72%
76.30%
Công lp
43.28%
23.70%
43.28%
23.70%
56.72%
76.30%
0.00%
20.00%
40.00%
60.00%
80.00%
100.00%
120.00%
T thc
Công lp