Luận văn thạc sĩ 2014 Phát triển nghiệp vụ bao thanh toán tại Ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH



TNG TH MINH THNG

PHÁT TRIN NGHIP V BAO THANH TOÁN TI NGỂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT NAM


LUN VN THC S KINH T






Thành ph H Chí Minh – nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH



TNG TH MINH THNG
PHÁT TRIN NGHIP V BAO THANH TOÁN TI NGỂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS HOÀNG C



Thành ph H Chí Minh – nm 2014
LI CAM OAN
********
Tôi xin cam đoan lun vn cao hc kinh t vi đ tài “Phát trin nghip v
bao thanh toán ti ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam” do tôi
thc hin, di s hng dn ca PGS.TS. Hoàng c, s liu nêu trong lun vn
này đc thu thp t ngun thc t, đc công b trên các báo cáo ca các c quan
nhà nc; đc đng ti trên các tp chí, báo chí, các website hp pháp. Các gii
pháp, kin ngh là ca cá nhân tôi rút ra t quá trình nghiên cu lý lun và thc tin.
TP. H Chí Minh, ngày tháng nm 2014
Ngi cam đoan



Tng Th Minh Thng

MC LC
o0o
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU, S 
LI M U 01
CHNG 1: TNG QUAN V BAO THANH TOÁN CA NGÂN HÀNG
THNG MI 03
1.1. Nhng vn đ c bn v nghip v bao thanh toán 03
1.1.1. Lch s hình thành bao thanh toán 03
1.1.2. Khái nim bao thanh toán 03
1.1.2.1. Theo Quan đim ca FCI 03
1.1.2.2. Theo Công c bao thanh toán UNIDROIT nm 1988 04
1.1.2.3. Theo Quyt đnh s 1096/2004/Q – NHNN ca Ngân hàng Nhà
nc nm 2004 04
1.1.3. Chc nng ca bao thanh toán 05
1.1.3.1. Chc nng tài tr vn 05
1.1.3.2. Chc nng qun lý s sách khon phi thu 05
1.1.3.3. Chc nng thu n các khon phi thu 05
1.1.3.4. Chc nng bo him ri ro trong thanh toán 05
1.1.4. Các loi hình bao thanh toán 06
1.1.4.1. Phân loi theo ý ngha bo him ri ro thanh toán 06
1.1.4.2. Phân loi theo phm vi thc hin 06
1.1.4.3. Phân loi theo phng thc thc hin bao thanh toán 07

1.1.4.4. Cn c vào cách thc thc hin 07
1.1.5. Quy trình thc hin bao thanh toán 08
1.1.5.1. H thng mt đn v bao thanh toán 08
1.1.5.2. H thng hai đn v bao thanh toán 09
1.1.6. So sánh bao thanh toán vi các hình thc tín dng khác 10
1.1.6.1. So sánh bao thanh toán vi cho vay thông thng 10
1.1.6.2. So sánh bao thanh toán vi tài tr các khon phi thu 11
1.1.7. Tin ích và ri ro khi s dng nghip v bao thanh toán 12
1.1.7.1. Tin ích khi s dng nghip v bao thanh toán 12
1.1.7.2. Ri ro khi thc hin bao thanh toán 14
1.2. Phát trin nghip v bao thanh toán ca NHTM 15
1.2.1. Khái nim 15
1.2.2. Các ch tiêu xác đnh phát trin nghip v bao thanh toán 15
1.2.2.1. Quy mô bao thanh toán 15
1.2.2.2. Mc đ ri ro 16
1.2.2.3. Th phn bao thanh toán 16
1.2.2.4. Nâng cao cht lng nghip v bao thanh toán 17
1.2.3. Các yu t nh hng đn vic trin khai nghip v bao thanh toán ti
NHTM 17
1.2.3.1. Các yu t khách quan 17
1.2.3.2. Các yu t ch quan 18
1.3. Kinh nghim v hot đng bao thanh toán trên th gii 19
1.3.1. Tình hình hot đng bao thanh toán trên th gii 19
1.3.2. Kinh nghim t mt s nc trên th gii 21
1.3.1.1. Kinh nghim thành công ca M 21
1.3.1.2. Kinh nghim ca Trung Quc 21
1.3.1.3. Kinh nghim ca Nht Bn 22
1.3.3. Bài hc kinh nghim v bao thanh toán cho Vit Nam 22
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2: THC TRNG NGHIP V BAO THANH TOÁN TI NGÂN

HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM 24
2.1. Tng quan v Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 24
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 24
2.1.2. C cu t chc hot đng kinh doanh 25
2.1.3. Kt qu hot đng kinh doanh 25
2.2. Thc trng hot đng bao thanh toán ti Vit Nam 27
2.2.1. C s pháp lý 27
2.2.2. Khái quát v nghip v bao thanh toán đc quy đnh ti Quyt đnh
s 1096/2004/Q-NHNN và Quyt đnh s 30/2008/Q-NHNN ca Ngân
hàng Nhà nc 28
2.2.2.1. Các điu kin hot đng bao thanh toán 28
2.2.2.2. i tng thc hin và s dng bao thanh toán 30
2.2.2.3. ánh giá khuôn kh pháp lý v nghip v bao thanh toán ti Vit
Nam 31
2.2.3. Tình hình hot đng bao thanh toán ti Vit Nam trong giai đon 2008
– 2013 32
2.3. Thc trng hot đng nghip v bao thanh toán ca Ngân hàng TMCP
Ngoi Thng Vit Nam 36
2.3.1. T chc thc hin nghip v bao thanh toán ca Ngân hàng TMCP
Ngoi Thng Vit Nam 36
2.3.1.1. i tng khách hàng và th trng 36
2.3.1.2. Sn phm bao thanh toán 37
2.3.1.3. C cu t chc b phn bao thanh toán ca VCB 37
2.3.1.4. Quy trình thc hin giao dch 39
2.3.1.5. Biu phí dch v, lãi sut bao thanh toán 41
2.3.2. Phân tích thc trng hot đng bao thanh toán ca Ngân hàng TMCP
Ngoi Thng Vit Nam 43
2.3.2.1. Quy mô bao thanh toán ca VCB 43
2.3.2.2. Mc đ ri ro trong nghip v bao thanh toán ca VCB 51
2.3.3. ánh giá vic thc hin nghip v bao thanh toán ti Ngân hàng

TMCP Ngoi Thng Vit Nam 52
2.3.3.1. Kt qu đt đc 52
2.3.3.2. Hn ch còn tn ti 53
2.3.3.3. Nguyên nhân dn đn hn ch 55
KT LUN CHNG 2 62
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN NGHIP V BAO THANH TOÁN TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM 63
3.1. Trin vng phát trin nghip v bao thanh toán ti Vit Nam 63
3.2. nh hng phát trin ca Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam đn
nm 2015 và tm nhìn đn nm 2020 63
3.2.1. nh hng phát trin chung 63
3.2.2. nh hng phát trin nghip v bao thanh toán 64
3.3. Gii pháp phát trin nghip v bao thanh toán ti Ngân hàng TMCP Ngoi
Thng Vit Nam 65
3.3.1. Xây dng sn phm phù hp và chin lc marketing 65
3.3.2. Chính sách giá và phí hp lý 69
3.3.3. Qun lý ri ro tt nht 69
3.3.4. Hoàn thin công tác chm sóc khách hàng 73
3.3.5. Nâng cao cht lng cán b kinh doanh v dch v bao thanh toán 73
3.3.6. Ci thin và nâng cao mc đ hin đi hóa công ngh 75
3.3.7. M rng quan h đi lý 75
3.4. Kin ngh đi vi Chính ph, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam và các c
quan hu quan 77
3.4.1. i vi Chính ph 77
3.4.2. i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 80
KT LUN CHNG 3 83
KT LUN CHUNG 84
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC T VIT TT
CÁC T VIT TT TING VIT
VIT TT
NGUYÊN VN
BTT
Bao thanh toán
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NK
Nhp khu
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi c phn
XK
Xut khu
XNK
Xut nhp khu
CÁC T VIT TT TING ANH
VIT TT
NGUYÊN VN
TING ANH
TING VIT
ACB
Asia Commercial
Bank
NHTM CP Á Châu
CIC

Credit Information
Center
Trung tâm thông
tin tín dng
D/A
Document against
Acceptant
Chp nhn thanh
toán đi ly chng
t
D/P
Document against
Payment
Thanh toán đi ly
chng t
EUR
EURO
ng Euro
Eximbank
Vietnam Export
and Import bank
NHTM CP Xut
nhp khu
FCI
Factors Chain
International
Hip hi các nhà
bao thanh toán
quc t
GRIF

General Rules for
International
Factoring
Các quy tc chung
v bao thanh toán
quc t
HSBC
Hongkong and
Shanghai Banking
Corporation
Ngân hàng TNHH
mt thành viên
HSBC (Vit Nam)
IFG
International
Factors Group
Hip hi các nhà
cung ng dch v
bao thanh toán
quc t
L/C
Letter of Credit
Th tín dng
T/T
Telegraphic
transfer remittance
Chuyn tin bng
đin
UNCITRAL
United Nations

Commission on
International Trade
Law
Công c Liên hp
quc v vic
chuyn nhng các
khon phi thu
trong thng mi
quc t
UNIDROIT
International
Vin quc t v
Institute for the
Unification of
Private Law
nht th hóa Pháp
lut t
USD
United States dollar
ô la M
VCB
Joint Stock
Commercial Bank
for Foreign Trade
of Vietnam
Ngân hàng thng
mi c phn Ngoi
thng Vit Nam
Vietcombank
WTO

World Trade
Organization
T chc Thng
mi Th gii
















DANH MC CÁC BNG, BIU, S 
Bng 1.1: Doanh s bao thanh toán th gii (2008 -2013)
Bng 1.2: Doanh s bao thanh toán ca các khu vc (2008 -2013)
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ca VCB (2008 – 2013)
Bng 2.2: Bng so sánh kt qu hot đng kinh doanh ca VCB (2008 – 2013)
Bng 2.3: Doanh s bao thanh toán Vit Nam (2008 – 2013)
Bng 2.4: Doanh s bao thanh toán ca mt s quc gia châu Á (2008 - 2013)
Bng 2.5: Biu phí cung ng dch v bao thanh toán ca VCB (2008 – 2013)
Bng 2.6: Doanh s bao thanh toán ca VCB (2008 – 2013)
Bng 2.7: Doanh s bao thanh toán XNK ca VCB (2008 - 2013)

Bng 2.8: D n bao thanh toán ca VCB (2008 – 1013)
Bng 2.9: S lng h s bao thanh toán ca VCB (2008 – 1013)
Bng 2.10: Doanh thu bao thanh toán ca VCB (2008 – 1013)
Bng 2.11: N xu bao thanh toán ca VCB (2008 – 1013)
Bng 2.12: T l phí bao thanh toán ca VCB và mt s NHTM (2008 – 2013)
Biu đ 1.1: Doanh s bao thanh toán theo khu vc nm 2013
Biu đ 2.1: Doanh s bao thanh toán Vit Nam (2008 -2013)
Biu đ 2.2: Doanh s bao thanh toán ca VCB (2008 – 2013)
Biu đ 2.3: D n bao thanh toán ca VCB (2008 – 2013)
Biu đ 2.4: Doanh thu bao thanh toán ca VCB (2008 – 2013)
S đ 1.1: Quy trình bao thanh toán theo h thng mt đn v BTT
S đ 1.2: Quy trình bao thanh toán theo h thng hai đn v BTT
S đ 2.1: Mô hình t chc bao thanh toán ti hi s chính
S đ 2.2: Mô hình t chc bao thanh toán ti chi nhánh
S đ 2.3: Quy trình thc hin bao thanh toán trong nc ti VCB
S đ 2.4: Quy trình thc hin bao thanh toán xut khu ti VCB
S đ 2.5: Quy trình thc hin bao thanh toán nhp khu ti VCB


Trang 1
LI M U
1.
Tính cp thit ca đ tài
Hin nay, rt nhiu nc trên th gii s dng dch v bao thanh toán nh
mt gii pháp ti u thúc đy quá trình buôn bán hàng hóa, cung ng dch v din
ra nhanh chóng và hiu qu hn.
Có th thy rng nghip v bao thanh toán không còn quá xa l  Vit Nam.
Vi nhng đc đim và li ích riêng ca nó đã tr thành v cu cánh cho vn đ n
phát sinh và tình trng n khó đòi cho doanh nghip, đng thi là kênh huy đng
vn lu đng nhanh chóng cho doanh nghip, giúp các doanh nghip tng kh nng

cnh tranh trên th trng. Do đó, bao thanh toán ngày càng đc khng đnh và
công nhn rng rãi, góp phn nâng cao tính cnh tranh ca các ngân hàng Vit Nam
so vi các ngân hàng nc ngoài trong bi cnh Vit Nam đã gia nhp WTO. Tuy
nhiên, bên cnh nhng thành công nht đnh, nghip v bao thanh toán khi trin
khai  Vit Nam vn tn ti nhng khó khn, bt cp. Do vy, vic tìm ra nhng
gii pháp nhm thúc đy dch v này là mt vn đ đáng đ quan tâm.
Trc tình hình đó, tôi đã quyt đnh chn đ tài lun vn: “Phát trin
nghip v bao thanh toán ti Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit
Nam” vi mong mun thông qua lun vn ca mình có th giúp cho hot đng bao
thanh toán ca ngân hàng phát trin mnh m hn c v cht và lng.
2. Mc đích nghiên cu
Lun vn nghiên cu tng quan c s lý lun v nghip v bao thanh toán,
kinh nghim, bài hc ca các nc trên th gii đã áp dng nghip v này làm c s
đ phân tích thc trng và đánh giá hot đng nghip v bao thanh toán ti Ngân
hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam. Qua đó, lun vn đa ra các
gii pháp đ phát trin nghip v này ti Ngân hàng thng mi c phn Ngoi
Thng Vit Nam.
Trang 2
3. i tng và phm vi nghiên cu
Nghip v bao thanh toán Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng
Vit Nam trong giai đon t 2008 đn 2013.
4. Phng pháp nghiên cu
Các phng pháp nghiên cu c bn đc vn dng đ thc hin đ tài
nghiên cu bao gm: phng pháp thng kê, phân tích, so sánh và kho sát thc t.
5. Ni dung kt cu ca lun vn
Chng 1: Tng quan v bao thanh toán ca Ngân hàng thng mi. Trong
chng này đ cp đn nhng lý lun chung nht v nghip v bao thanh toán và
khái quát hot đng ca dch v này  mt s nc trên th gii.
Chng 2: Thc trng nghip v bao thanh toán ti Ngân hàng TMCP Ngoi
Thng Vit Nam. Chng này nêu lên thc trng hot đng ca bao thanh toán ti

Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam, nhng thành tu đt đc, nhng khó
khn tn ti cn khc phc.
Chng 3: Gii pháp phát trin nghip v bao thanh toán ti Ngân hàng
TMCP Ngoi Thng Vit Nam. Trong chng này, t nhng lý lun và thc tin
đã nêu ti chng 1 và chng 2, đ xut mt s gii pháp nhm phát trin nghip
v bao thanh toán ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam.








Trang 3
CHNG 1. TNG QUAN V BAO THANH TOÁN CA NGỂN HÀNG
THNG MI
1.1. Nhng vn đ c bn v nghip v bao thanh toán
1.1.1. Lch s hình thành bao thanh toán
Hot đng bao thanh toán đã đc hình thành t thi trung c khi phát sinh
các khon n t các hot đng mua bán. Vào th k XIII, bao thanh toán đã đc s
dng nh mt công c đ tm ng tin bán hàng theo hóa đn trong thi gian ch
đi bên mua thanh toán, sau khi bên bán đã cung cp hàng hóa, dch v. n th k
XVII, bao thanh toán chính thc ra đi  Anh và đc các t chc tài chính  châu
Âu thc hin rng rãi vào th k XIX. Bao thanh toán đã đc ngày càng nhiu
quc gia nghiên cu và ng dng. n nhng nm 1970, bao thanh toán đã đc áp
dng rng rãi trên toàn cu.
Do đó, có th khng đnh rng c s ra đi ca bao thanh toán chính là các
khon phi thu phát sinh trong quan h thng mi gia các bên. Ch khi đã phát
sinh hoc s phát sinh các khon phi thu gia bên mua và bên bán thì bao thanh

toán mi có th ra đi. Trên th gii, bao thanh toán là mt trong nhng hình thc
cp tín dng có lch s phát trin lâu đi. Nhng  Vit Nam nghip v bao thanh
toán ch bt đu trin khai thc hin  mt s Ngân hàng vào nm 2005. Cho đn
nay, bao thanh toán vn là mt hình thc cp tín dng khá mi m vi c ngân hàng
ln khách hàng  Vit Nam.
1.1.2. Khái nim bao thanh toán
1.1.2.1. Theo Quan đim ca FCI
Theo Hip hi Bao thanh toán quc t (FCI), bao thanh toán là mt dch v
tài chính trn gói, kt hp vic tài tr vn lu đng, phòng nga ri ro tín dng,
theo dõi công n và thu hi n. ó là tha thun gia đn v bao thanh toán và
ngi bán, trong đó đn v bao thanh toán s mua li khon phi thu ca ngi bán,
thng là không truy đòi, đng thi có trách nhim đm bo kh nng chi tr ca
Trang 4
ngi mua. Nu ngi mua phá sn hay mt kh nng chi tr vì nhng lý do tín
dng thì đn v bao thanh toán s thay ngi mua tr tin cho ngi bán.
Theo quy tc chung v bao thanh toán quc t GRIF (General Rules for
International Factoring phiên bn nm 2010, chng 1, điu 1), bao thanh toán là
hp đng, theo đó nhà cung cp s chuyn nhng các khon phi thu (hay mt
phn ca các khon phi thu) cho mt đn v bao thanh toán, có th vì hoc không
vì mc đích tài tr, đ thc hin ít nht mt trong các chc nng sau: Theo dõi,
qun lý s sách các khon phi thu; thu h các khon phi thu; bo đm ri ro n
xu cho ngi bán.
1.1.2.2. Theo Công c bao thanh toán UNIDROIT nm 1988
iu 2, Chng 1 Công c UNIDROIT v bao thanh toán quc t
(UNIDROIT Convention on International Factoring): bao thanh toán là mt dng tài
tr bng vic mua bán các khon n ngn hn trong giao dch thng mi gia t
chc tài tr và bên cung ng, theo đó t chc tài tr thc hin ti thiu hai trong s
các chc nng sau: Tài tr bên cung ng gm cho vay và ng trc tin, qun lý s
sách liên quan đn các khon phi thu, thu n các khon phi thu, bo đm ri ro
không thanh toán ca bên khách hàng.

1.1.2.3. Theo Quyt đnh s 1096/2004/Q – NHNN ca Ngân hàng Nhà
nc nm 2004
Bao thanh toán là mt hình thc cp tín dng ca t chc tín dng cho bên
bán hàng thông qua vic mua li các khon phi thu phát sinh t vic mua, bán hàng
hóa đã đc bên bán hàng và bên mua hàng tha thun trong hp đng mua bán
hàng hóa, cung ng dch v.
Nói tóm li, bao thanh toán đc hiu là s chuyn nhng các khon phi
thu ca ngi mua hàng (con n) t ngi bán hàng (ch n c) sang đn v bao
thanh toán (ch n mi). n v bao thanh toán đm bo vic thu n, tránh các ri
ro không tr n hoc không có kh nng tr n ca ngi mua. n v bao thanh
toán có th tr trc toàn b hay mt phn các khon n ca ngi mua cùng vi
Trang 5
mt khon hoa hng tài tr và phí thu n. Mi ri ro không thu đc tin hàng đu
do ngi tài tr gánh chu.
Ngoài ra, nghip v bao thanh toán còn bao gm mt s dch v nh qun lý
khon phi thu ca khách hàng, cung cp các thông tin kinh t, tin t, tín dng và
thng mi nhm tng thu và gi tt quan h vi khách hàng lâu dài.
1.1.3. Chc nng ca nghip v bao thanh toán
1.1.3.1. Chc nng tài tr vn
Sau khi nhn đc b chng t ca ngi bán hàng, đn v bao thanh toán s
ng trc cho ngi bán mt s tin bng t l phn trm xác đnh ca giá tr khon
phi thu (thng là 75%-85% giá tr khon phi thu). Phn còn li ca giá tr khon
phi thu s đc đn v bao thanh toán cam kt thanh toán cho ngi bán sau mt
thi hn tho thun, sau khi tr đi các khon phí dch v tài chính và lãi tính trên s
tin đã ng trc.
1.1.3.2. Chc nng qun lý s sách khon phi thu
n v bao thanh toán gi toàn b s sách bán hàng ca ngi bán, ph trách
toàn b vic qun lý và theo dõi tin đ thu n tin bán hàng thay cho ngi bán
da trên bn sao tt c các hoá đn gi đn ngi mua, theo dõi vic thanh toán tin
hàng khi đn hn.

1.1.3.3. Chc nng thu n các khon phi thu
Vi phng thc thanh toán tr chm, ngi bán cho phép ngi mua chm
thanh toán, sau khi h đã nhn đc hàng hoá. iu này làm cho bên bán gp
nhng khó khn nh: va phi theo dõi quá trình sn xut kinh doanh va phi t
chc h thng theo dõi thu n. n v bao thanh toán vi chc nng thu h s thay
ngi bán đi đòi n ngi mua. Nh đó, ngi bán có nhiu thi gian tp trung vào
sn xut, kinh doanh.
1.1.3.4. Chc nng bo him ri ro trong thanh toán
Trang 6
Trong hot đng thng mi, ngi bán thng gp nhiu khó khn trong
vic liên lc vi ngi mua vì khong cách đa lý, ngôn ng, h thng pháp lut
T đó kh nng ri ro thanh toán ngày càng cao.  hn ch đc ri ro này, ngi
bán có th bán các khon phi thu ca mình cho đn v bao thanh toán. iu này có
ngha là ngi bán có th chuyn giao các ri ro thng mi ca bên mua cho đn
v bao thanh toán da theo tho thun trong hp đng. Trng hp bao thanh toán
min truy đòi, đn v bao thanh toán s gánh chu mi ri ro, trong khi đó ngi bán
không còn chu trách nhim gì na.
1.1.4. Các loi hình bao thanh toán
1.1.4.1. Phân loi theo ý ngha bo him ri ro thanh toán
 Bao thanh toán có truy đòi
Bao thanh toán có truy đòi là hình thc bao thanh toán, trong đó đn v bao
thanh toán có quyn truy đòi li s tin đã ng trc cho bên bán hàng khi bên mua
hàng không có kh nng hoàn thành ngha v thanh toán khon phi thu.
 Bao thanh toán min truy đòi
Bao thanh toán min truy đòi là hình thc bao thanh toán, trong đó đn v
bao thanh toán chu toàn b ri ro khi bên mua hàng không có kh nng hoàn thành
ngha v thanh toán khon phi thu.
n v bao thanh toán ch có quyn đòi li s tin đã ng trc cho bên mua
hàng trong trng hp bên mua t chi thanh toán khon phi thu do bên bán hàng
giao hàng không đúng hp đng hoc vì lý do khác không liên quan đn kh nng

thanh toán ca bên mua hàng.
1.1.4.2. Phân loi theo phm vi thc hin
 Bao thanh toán trong nc (Bao thanh toán ni đa)
Bao thanh toán trong nc là hình thc cp tín dng ca mt ngân hàng
thng mi hay mt công ty tài chính chuyên nghip cho bên bán hàng thông qua
vic mua li các khon thu phát sinh t vic mua li các khon thu phát sinh t vic
Trang 7
mua bán hàng hóa đã đc bên bán hàng và bên mua hàng hóa tha thun trong hp
đng mua bán hàng hóa, trong đó, bên bán hàng và bên mua hàng là ngi c trú
trong phm vi mt quc gia.
 Bao thanh toán xut nhp khu (Bao thanh toán quc t)
Bao thanh toán xut nhp khu là hình thc cp tín dng ca ngân hàng
thng mi hay mt công ty tài chính chuyên nghip cho bên bán hàng thông qua
vic mua li các khon phi thu phát sinh t vic mua bán hàng hóa đã đc bên
bán hàng và bên mua hàng hóa tha thun trong hp đng mua bán hàng hóa, mà
vic mua bán hàng hóa vt ra khi phm vi mt quc gia.
1.1.4.3. Phân loi theo phng thc thc hin bao thanh toán
 Bao thanh toán tng ln
Bao thanh toán tng ln là hình thc đn v bao thanh toán và bên bán hàng
thc hin các th tc cn thit và kí kt hp đng bao thanh toán đi vi các khon
phi thu ca bên bán hàng.
 Bao thanh toán hn mc
Bao thanh toán hn mc là hình thc đn v bao thanh toán và bên bán hàng
tha thun và xác đnh mt hn mc bao thanh toán duy trì trong mt khong thi
gian xác đnh.
 ng bao thanh toán
ng bao thanh toán là hình thc hai hay nhiu đn v bao thanh toán cùng
thc hin hot đng bao thanh toán cho mt hp đng mua bán hàng hóa và cung
ng dch v, trong đó mt đn v bao thanh toán làm đu mi thc hin vic t chc
đng bao thanh toán.

1.1.4.4. Cn c vào cách thc thc hin
 Phng thc thc hin truyn thng
Bao thanh toán theo phng thc truyn thng là hình thc bên bán và bên
mua s liên h vi đn v bao thanh toán đ bit chc rng đn v bao thanh toán có
Trang 8
mua li các khon phi thu cho bên bán hàng hay không trc khi thc hin mua
bán theo tha thun trong hp đng mua bán.
 Phng thc thc hin phi truyn thng
Bao thanh toán theo phng thc phi truyn thng là hình thc đn v bao
thanh toán s tin hành xây dng nhng tiêu chun chung cho bên mua và bên bán
đ điu kin thc hin bao thanh toán đ cp hn mc bao thanh toán cho c bên
bán và bên mua. Nu nhng quan h giao dch mua bán phát sinh mà bên mua và
bên bán nm trong tiêu chun chung thì đn v này s tin hành thc hin bao thanh
toán, min là tng s tin ng trc không vt quá hn mc bao thanh toán đã
đc cp cho bên bán.
1.1.5. Quy trình thc hin bao thanh toán
1.1.5.1. H thng mt đn v bao thanh toán
H thng này ch yu đc s dng trong bao thanh toán trong nc. Sau
đây là quy trình thc hin bao thanh toán theo h thng mt đn v bao thanh toán:





S đ 1.1: Quy trình bao thanh toán theo h thng mt đn v BTT
(Ngun: Giáo trình nghip v NHTM ca PGS.TS. Trm Th Xuân Hng và Ths.
Hoàng Th Minh Ngc nm 2011)
(1) n v bao thanh toán tip nhn h s bao thanh toán t bên bán hàng
(2) n v bao thanh toán thm đnh tín dng đi vi khách hàng
(2a) Thm đnh tín dng đi vi ngi bán hàng

(2b) Thm đnh tín dng đi vi ngi mua hàng
(3) n v bao thanh toán thông báo kt qu thm đnh cho khách hàng
1
BÊN BÁN HÀNG
BÊN MUA HÀNG
N V BAO THANH TOÁN
2a

3
5
6
7
10
2b
8
9
4
Trang 9
(4) n v bao thanh toán và bên bán hàng ký kt hp đng bao thanh
toán
(5) Bên bán giao hàng cho bên mua
(6) Bên bán xut trình b chng t và yêu cu đn v bao thanh toán thc
hin bao thanh toán
(7) n v bao thanh toán ng trc tin cho bên bán hàng
(8) Thu hi n
(9) Bên mua thanh toán tin mua hàng hoá
(10) n v bao thanh toán thanh lý hp đng hoc x lý n quá hn.
1.1.5.2. H thng hai đn v bao thanh toán
H thng này ch yu đc s dng trong bao thanh toán quc t. Sau đây là
quy trình thc hin bao thanh toán theo h thng hai đn v bao thanh toán:

S đ 1.2: Quy trình bao thanh toán theo h thng hai đn v BTT
(Ngun: Giáo trình nghip v NHTM ca PGS.TS. Trm Th Xuân Hng và Ths.
Hoàng Th Minh Ngc nm 2011)
(1) n v bao thanh toán xut khu (EF) tip nhn yêu cu bao thanh
toán t bên bán hàng
(2) EF thm đnh tín dng đi vi bên bán hàng và la chn đn v bao
thanh toán nhp khu (IF)
(2a) EF thm đnh tín dng đi vi bên bán hàng
6
BÊN BÁN HÀNG
(NHÀ XUT KHU)

BÊN MUA HÀNG
(NHÀ NHP KHU)

N V BAO THANH TOÁN
XUT KHU

EF
2a

5

7
8a
9
13
3
10
11

N V BAO THANH TOÁN
NHP KHU

IF
1
2a
4
8b
12
Trang 10
(2b) EF la chn IF và yêu cu IF thm đnh tín dng đi vi bên mua
hàng
(3) IF tin hành thm đnh tín dng đi vi bên mua hàng
(4) IF thông báo kt qu thm đnh cho EF
(5) EF thông báo kt qu thm đnh cho khách hàng
(6) Ký kt hp đng bao thanh toán
(7) Bên bán giao hàng cho bên mua
(8) Bên bán hàng xut trình b chng t và yêu cu EF thc hin bao
thanh toán
(8a) Bên bán hàng xut trình b chng t cho EF
(8b) EF thc hin th tc chuyn nhng khon phi thu cho IF
(9) EF ng trc tin cho bên bán hàng

(10) IF tin hành theo dõi và thu hi n t bên mua hàng khi đn hn thanh
toán
(11) Bên mua hàng thanh toán cho IF khi khon phi thu đn hn
(12) IF tin hành thanh toán cho EF
(13) EF thanh lý hp đng bao thanh toán.
1.1.6. So sánh bao thanh toán vi các hình thc tín dng khác
1.1.6.1. So sánh bao thanh toán vi cho vay thông thng
Bao thanh toán
Cho vay thông thng
- Quan h 3 bên: n v bao thanh
toán, bên bán hàng và bên mua
hàng.
- Cp hn mc da trên uy tín và
nng lc bên bán hàng và bên mua
hàng.
- Ngun thu t phí và lãi.
- Thu n t bên mua hàng.
- Quan h 2 bên: Ngân hàng và bên
vay vn.

- Cp hn mc da trên uy tín và
nng lc bên vay vn.

- Ngun thu ch yu t lãi.
- Thu n t khách hàng vay.
Trang 11
- Tài sn đm bo có th không có.
- Yêu cu hn mc tng lên khi tình
hình ca doanh nghip tt, doanh s
tng.

- Không cn phng án kinh doanh
t bên bán hàng.
- Thng yêu cu tài sn đm bo.
- Yêu cu hn mc tng lên thng
kèm theo yêu cu b sung tài sn
đm bo.
- Bên vay vn phi lp phng án
kinh doanh và ngân hàng thm tra
rt k.
1.1.6.2. So sánh bao thanh toán vi tài tr các khon phi thu
Bao thanh toán
Tài tr các khon phi thu
- Quan h 3 bên: n v bao thanh
toán, bên bán hàng và bên mua hàng.
- Ngoài tài tr vn, ngân hàng còn
thc hin các dch v khác: thu h
tin, qun lý s sách các khon phi
thu, bo đm ri ro thanh toán.
- Ri ro tín dng ph thuc ch yu
vào uy tín và nng lc tài chính ca
bên mua hàng.
- Khon phi thu đc mua dt hoc
có bo lu (bao thanh toán truy đòi) là
c s đ đn v bao thanh toán thu n
t ngi mua.
-Thông thng bao thanh toán bao
toàn b các khon n tin hàng ca
bên bán hàng.
- Quan h 2 bên: Ngân hàng và bên
bán hàng.

- Ngân hàng thc hin mt chc
nng duy nht là tài tr vn cho bên
bán hàng trong mt thi gian xác
đnh.
- Ri ro tín dng ph thuc ch yu
vào uy tín và nng lc tài chính ca
bên bán hàng.
- Khon phi thu đc dùng làm tài
sn đm bo tín dng cho ngân
hàng. Bên bán chu trách nhim cui
cùng v thu n t bên mua.
- Tài tr vn thng đc xét cp
cho bên bán hàng da vào tng
khon phi thu riêng bit.
Trang 12
1.1.7. Tin ích và ri ro khi s dng nghip v bao thanh toán
1.1.7.1. Tin ích khi s dng nghip v bao thanh toán
 i vi bên bán hàng, bên xut khu
Th nht, ci thin dòng lu chuyn tin t nh thu đc tin hàng nhanh
hn. Lng tin sn có ti doanh nghip tng lên, góp phn thúc đy hot đng sn
xut kinh doanh phát trin.
Th hai, điu kin cp tín dng thng mi d dàng, hp dn làm mãi lc
tng mnh, t đó nhà cung cp nguyên vt liu đu vào càng sn sàng h tr nhiu
hn. Ngi bán càng thêm có nhiu c hi làm n nh:
- Sn sàng bán chu cho ngi mua mà không s nh hng đn dòng lu
chuyn tin t;
- Tng doanh s;
- Tng tn tr hàng tn kho;
- Ci thin hiu qu hot đng ni b;
- Tn dng th mnh ca chit khu thng mi;

- Nâng hng tín nhim đi vi các t chc tín dng;
- Tìm kim nhiu c hi mi, m rng giao thng quc t.
Th ba, nâng cao hiu qu hot đng nh chuyên môn hóa sn xut. Ngi
bán không còn tn chi phí vào công vic qun lý các khon n cng nh xem xét
kh nng ca khách hàng khi đã chuyn giao công vic này cho đn v bao thanh
toán.
 i vi bên mua hàng, nhà nhp khu
Th nht, có th gim gánh nng tài chính: do vic nhà nhp khu không
phi m th tín dng, không phi tr phí m th tín dng, hay không phi ký qu…
Th hai, đc ch đng đi vi hàng hóa: đc nhn hàng và s dng hàng
mà cha cn phi thanh toán tin ngay, và ch phi thanh toán tin hàng khi hàng
đáp ng đc các yêu cu ca hp đng mua bán.
Trang 13
Th ba, đn gin hóa th tc thanh toán nh tp trung thanh toán v mt đu
mi là ngân hàng.
Th t, có th mua hàng vi điu kin tài khon ghi s nh: mua giao hàng
ngay, mua tr chm, và nhà nhp khu có c hi đàm phán điu khon mua hàng tt
hn. Hình thc này h tr rt ln cho các nhà nhp khu v kh nng thanh khon
cng nh hot đng ngân qu.
 i vi Ngân hàng thng mi (NHTM)
Thc hin nghip v bao thanh toán, các NHTM cng có đc mt thun li
là đc hng li ích theo quy mô. Các li ích đó là:
Th nht, doanh thu hot đng kinh doanh ca ngân hàng s tng lên nhanh
chóng nh các khon tin thu đc khi thc hin nghip v này nh phí, lãi…
Th hai, vic thc hin bao thanh toán làm đa dng hóa các sn phm dch
v cho ngân hàng, đem li tin ích mi cho khách hàng và ngun thu không nh
cho ngân hàng. Nghip v bao thanh toán còn cung cp mt s dch v khác nh:
- Bo him ri ro cho doanh nghip;
- Qun lý các khon phi thu và thu n cho khách hàng.
Th ba, các ngân hàng có th loi tr đc các khon n xu thông qua thc

hin bao thanh toán có truy đòi. Ngoài ra, quy trình thc hin bao thanh toán đu
yêu cu ngân hàng xem xét đn kh nng tài chính ca bên mua và bên bán, hot
đng mua bán phi thc hin đúng nhng tha thun và không trái pháp lut, đây là
c s vng chc trong vic thu hi các khon phi thu sau khi ngân hàng đã mua li
t bên bán.
Th t, các NHTM cung cp dch v này cùng lúc cho nhiu khách hàng nên
xét v quy mô s gim đc chi phí c đnh liên quan đn các khách hàng đó.
 i vi nn kinh t
Bao thanh toán có th to ra li th cnh tranh và thu hút giao thng quc t
trong điu kin quc gia đó còn nhiu hn ch v lut thng mi và thc thi lut
thng mi, h thng lut phá sn va

kinh nghim qun lý . i vi nhng quc gia
Trang 14
này, hành lang pháp lut cha vng chc và trình đ qun lý yu kém là tr ngi ln
cho hot đng giao thng trong và ngoài nc. Thông qua vic thc hin bao
thanh toán, vn đ này đc ci thin rt nhiu. Vi vai trò hot đng ca mình, các
NHTM phi có trách nhim t vn , kim tra các nghip v mua ba

n chung nhm
bo đm có th kim soát theo dõi khon phi thu trong tng lai đc cht ch và
loi tr đc n xu. iu này cng góp phn ci thin hình nh ca bên mua ti
nhng quc gia có lut thng mi yu kém đi vi bên bán, nh vào s đm bo
v mt tài chính và uy tín ca các NHTM.
1.1.7.2. Ri ro khi thc hin bao thanh toán
Bao thanh toán là hình thc thanh toán không cn s dng hi phiu hay th
tín dng, hai bên mua bán ch cn ký hp đng vi nhau vi điu khon thanh toán
thông qua t chc bao thanh toán hoc ngân hàng. Khi thc hin bt c mt nghip
v nào cng có ri ro riêng ca nó, khi thc hin bao thanh toán, các ri ro đi vi
ngi bán, đi vi ngân hàng thc hin bao thanh toán là không th tránh khi. Các

ri ro này có th nhn thy t các bên nh:
 Ri ro đi vi bên bán, nhà xut khu
Trong nghip v bao thanh toán min truy đòi, ngi bán hu nh không
chu ri ro phát sinh vì đã bán toàn b khon n cho ngân hàng. Trong nghip v
bao thanh toán có truy đòi thì ngi bán vn còn chu trách nhim hay chu ri ro t
phía ngi mua. Khi ngi mua mt kh nng thanh toán, ngi bán có trách nhim
hoàn li s tin đã ng trc t phía đn v bao thanh toán.
 Ri ro đi vi NHTM
Trong nghip v bao thanh toán, các NHTM là đn v chu nhiu ri ro nht,
nhng ri ro này có th bt ngun t phía ngi bán, ngi mua và ngay c t
chính ngân hàng. Nhng ri ro đó có th là do:
- Các NHTM không nm rõ thông tin v phía ngi bán nh tình hình tài
chính, kh nng thu hi các khon tài tr, cng nh quá trình giao thng trong quá
kh nên ngi bán có th không th không hoàn tr đc khon tài tr.