B GIÁO DO
I HC KINH T T.HCM
PHAN TH HUY
QUN LÝ NGUN VN TÍN DNG ODA TI
NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM
- S GIAO DCH II
LUC S KINH T
NG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN
TP. H Chí Minh – Nm 2014
un lý ngun vn Tín dng ODA ti Ngân hàng
Phát trin Vit Nam - S Giao d
5 5 4
Phan Th Huy
Trang
Hình 1.1: Các kênh h tr phát trin chính th 17
u t chc ca S Giao dch II 31
U
Bng 2.1: Tng hp s liu thc hin nhim v 3 ca S giao dch II 32
44
2013 45
DANH MC CÁC CH VIT TT
ADB: Ngân hàng Phát trin châu Á
ADFIAP: Hip hnh ch tài chính phát trin C
BCTC: Báo cáo tài chính
m tin vay
CP: C phn
CIC : Trung tâm thông tin tín dng
DAC: y ban H tr Phát trin
DN: Doanh nghip
DNNN : Doanh nghic
GTVT: Giao thông vn ti
HCSN: hành chính s nghip
tr sa
JBIC: Ngân hàng hp tác quc t Nht Bn
p tác quc t Nht Bn
i
NHPT: Ngân hàng Phát trin Vit Nam
c
ODA : Ngun vn H tr phát trin chính thc
OECD: T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
OECF: Qu Hp tác Kinh t Hi ngoi Nht Bn
SXKD: Sn xut kinh doanh
TDXK: Tín dng Xut khu
TCT: Tng Công ty
n tm ng
UNDP: n Liên Hp Quc
XDCB: Xây dn
PHN M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN LÝ NGUN VN TÍN DNG ODA TI
NGÂN HÀNG PHÁT TRIN 3
1.1. Tng quan v ngun vn ODA 3
1.1.1. Khái nim ngun vn ODA 3
1.1.2. c đim ca ngun vn ODA 4
1.1.3. Phân loi ngun vn ODA 5
1.1.3.1. Theo tính cht tài tr (theo Jingru,2004) 5
1.1.3.2. Theo phng thc cung cp: 6
1.1.3.3. Theo các điu kin đ đc nhn tài tr 8
1.1.3.4. Theo nhà cung cp tài tr: 8
1.1.4. Vai trò ca ngun vn ODA đi vi s phát trin kinh t 9
1.1.4.1. ODA là mt ngun vn có vai trò quan trng đi vi nhim v xây dng c s kt
cu h tng kinh t-xã hi và phát trin kinh t 9
1.1.4.2. ODA giúp cho vic tip thu nhng thành tu khoa hc, công ngh hin đi 9
1.1.4.3. Ngun vn ODA giúp cho phát trin con ngi 10
1.1.4.4 ODA vi các chng trình cu tr khn cp 10
1.1.4.5. ODA giúp điu chnh c cu kinh t. 10
1.1.5. Phân tích u đim và hn ch ca vn ODA 11
1.1.5.1. u đim ca ngun vn ODA 11
1.1.5.2. Hn ch ca ngun vn ODA 12
1.2. Kinh nghim qun lý ngun vn tín dng ODA ca ngân hàng phát trin các nc
trên th gii. 13
1.2.1. Tng quan v ngân hàng phát trin 13
1.2.1.1. Khái nim v ngân hàng phát trin 13
1.2.1.2. c đim khác bit gia Ngân hàng phát trin và ngân hàng thng mi 14
1.2.1.3. Vai trò chính ca ngân hàng phát trin 15
1.2.1.4. Vai trò ca ngân hàng phát trin trong vic qun lý ngun vn tín dng ODA 16
1.2.2. Kinh nghim qun lý ngun vn tín dng ODA ca các ngân hàng phát trin trên
th gii 19
1.2.2.1 Ngân Hàng Phát Trin Châu Á (ADB) : 19
1.2.2.2. Ngân hàng Hp tác Quc t Nht Bn (JBIC) và C quan hp tác và phát trin
Nht Bn (JICA): 22
1.2.2. 3. Vn phòng Kinh t K hoch cùng vi B Ngân kh ca Malaysia 24
1.2.3. Mt s bài hc kinh nghim rút ra cho Ngân hàng Phát trin Vit Nam 26
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: THC TRNG QUN LÝ NGUN VN TÍN DNG ODA TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM - S GIAO DCH II. 28
2.1. Gii thiu tng quan v Ngân hàng Phát trin Vit Nam và Ngân hàng Phát trin Vit
Nam - S Giao dch II 28
2.1.1. Ngân hàng Phát trin Vit Nam (NHPT) 28
2.1.1.1 Lch s hình thành 28
2.1.1.2
Nhng đim khác bit c bn gia NHPT và các NHTM: 28
2.1.1.3 C cu t chc NHPT 29
2.1.1.4 Chc nng và nhim v ca NHPT 30
2.1.2. NHPT- S Giao dch II : 30
2.1.2.1.Quá trình thành lp: 30
2.1.1.2.C cu t chc 30
2.1.1.3.Tình hình hot đng kinh doanh: 31
2.2. Thc trng qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam - S
Giao dch II 34
2.2.1. C ch qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam 34
2.2.1.1. Quy đnh chung 34
2.2.1.2. Quy trình qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam: 37
2.2.2. Phân tích tình tình qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit
Nam - S Giao dch II 44
2.2.2.1. V qui mô, c cu ngun vn 44
2.2.2.2. Công tác kim soát chi, xác nhn gii ngân: 45
2.2.2.3. Công tác thu hi n và x lý n 45
2.2.2.4. Công tác kim tra, rà soát, đánh giá khách hàng, d án 47
n lý ngun vn tín dng ODA ti S Giao dch II - Ngân hàng
Phát trin Vit Nam 48
2.3.1. Kt qu đt đc 48
2.3.1.1. Công tác thm đnh li các d án ODA: 48
2.3.1.2. V công tác qun lý thu hi n vay ODA: 48
2.3.1.3. Hiu qu kinh t ca các d án ODA 49
2.3.1.4. Công tác kim tra giám sát khách hàng d án khon vay 49
2.3.1.5. Các mt đc khác 49
2.3.2. Nhng mt tn ti, hn ch: 50
2.3.2.1. Tn ti, hn ch trong công tác gii ngân, kim soát chi 50
2.3.2.2. Tn ti, hn ch trong công tác kim tra giám sát tài sn bo đm: 50
2.3.2.3 Tn ti, hn ch trong công tác qun lý thu hi n vay: 51
2.3.2.4. Tn ti, hn ch trong công tác x lý ri ro 52
2.3.2.5. Mt s hn ch khác 53
2.3.3. Nguyên nhân 53
2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan 53
2.3.3.2. Nguyên nhân ch quan 56
KT LUN CHNG 2 58
CHNG 3: GII PHÁP QUN LÝ NGUN VN TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN VIT NAM - S GIAO DCH II. 59
nh hng phát trin ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam và Ngân hàng Phát trin
Vit Nam S Giao dch II 59
3.1.1 nh hng phát trin ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam (NHPT) 59
3.1.1.1. Mc tiêu tng quát 59
3.1.1.2. Mc tiêu c th: 59
3.1.1.3. nh hng hot đng 60
3.1.1.4. Tái c cu li hot đng NHPT 61
3.1.2. nh hng phát trin Ngân hàng Phát trin Vit Nam - S Giao dch II 62
3.1.2.1 Phng châm thc hin: 62
3.1.2.2 Mc tiêu nhim v c th: 62
3.1.2.3 C cu li hot đng tín dng giai đon 2013 - 2015 63
3.2. Mt s gii pháp nâng cao cht lng qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân
hàng phát trin Vit Nam - S Giao dch II 64
3.2.1. Nâng cao cht lng công tác thm đnh, quy trình kim soát chi rõ ràng, minh
bch và đn gin hóa th tc cho khách hàng 64
3.2.2. Yêu cu khách hàng thc hin các gii pháp phòng nga ri ro, cung cp các tài
sn bo đm an toàn cho ngun vn vay 65
3.2.3. Tng cng công tác kim tra giám sát khách hàng, d án, tài sn BTV. 66
3.2.4. Trin khai t chc quyt lit, bài bn trong công tác thu hi, x lý n , phn đu
hoàn thành nhim v đc giao 67
3.2.5. Phòng nga n quá hn và có phng án x lý n phù hp 69
3.2.6. Chú trng công tác đào to, nâng cao nghip v chuyên môn cho đi ng cán b tín
dng 70
3.2.7. ng dng công ngh hin đi trong quá trình qun lý tín dng 71
3.3. Kin ngh i vi Chính ph và các c quan liên quan nhm nâng cao cht lng
qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam- S Giao dch II 71
3.3.1. i vi các chính sách ca chính ph 71
3.3.2. i vi B Tài chính 72
3.3.3. i vi khách hàng 73
3.3.4. i vi NHPT. 75
3.3.5. i vi S Giao dch II: 77
3.3.6. i vi cá nhân cán b viên chc S Giao dch II 79
KT LUN CHNG 3 81
PHN KT LUN CHUNG 82
PH LC
1
1. c tin c tài:
Ngun vn h tr phát trin chính thc ODA là mt trong nhng ngun vn quan
trng c thc hin các ma quc gia nhm phát trin kinh
t - xã hi.
8 ng, cùng s phát trin cc, hong qun lý và
cho vay li ngun vn tín d thành mt trong nhng nghip v quan
trng ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam nói chung và Ngân hàng Phát trin Vit Nam
- S Giao dch II nói riêng. Vi nhi c phát trin
h tng, kinh t, xã hi s dng vu qu
s phát trin kinh t - xã hi cc.
Tuy vy, hong qun lý tín dng ODA ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam-
S Giao dch II còn nhiu bt cc gii ngân, kim soát chi còn chm, qun lý
c s cht ch, cùng v quá hn có du hiu gia
ng tn tt li cho quá trình
ng tín dng ODA ca Ngân hàng Phát trin và n uy tín ca Chính
ph i vi các nhà tài tr. Vì vy, vic nghiên cu tìm ra nguyên ngân ca nhng mt
hn ch xut phù hp giúp cho vic qun lý ngun vn tín dng
ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam - S Giao dch II là thc s cn thit.
M gng thu thp tng hp s li tài
chc chn còn nhiu thiu sót, rt mong nhc nhiu ý kia quý bn
c và th v nghiên cc hoàn thi
2. Mu c tài:
- H thng hóa nhng v lý lun chung v ODA và qun lý ngun
vn tín dng ODA ca Ngân hàng Phát trin.
- ánh giá thc trng hong qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân hàng
Phát trin Vit Nam - S Giao dch II trong thi gian qua, t ng mt còn
tn ti, hn ch và nguyên nhân ca nhng tn ti hn ch
2
- t s gii pháp, kin ngh nhm nâng cao hiu qu qun lý ngun vn
tín dng ODA ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam - S Giao dch II.
3. ng và phm vi nghiên cu:
- ng nghiên cu: Hong qun lý ngun vn tín dng ODA ti Ngân
hàng Phát trin Vit Nam - S giao dch II
- Phm vi nghiên cu: Trong khuân kh tài nghiên cu thc trng qun lý các
d án tín dng ODA do Ngân hàng Phát trin Vit Nam - S giao dn lý.
4. u:
c s dp thng
h liu và x lý thông tin nhm nghiên cu các v lý
thuyt và thc t.
5. B cc c tài
tài nghiên cu bao g th sau:
lý lun v qun lý ngun vn Tín dng ODA ti Ngân hàng
Phát trin.
Ngân hàng Phát tri
3
1
ODA
1.1.1. Khái nim ngun vn ODA
ODA là tên gi tt ca ba ch ting Anh: Official Development Assistance, có
H tr phát trin chính thc hay còn gi là Vin tr phát trin chính thc.
(T chc Hp tác Kinh t và Phát trin) m
t giao dch chính thc thit lp vi my s phát
trin kinh t - xã hi cu kin tài chính ca giao dch này
có tính ch vin tr không hoàn li chim ít nh
V thc cht, ODA là s chuyn giao mt phn thu nhp quc gia t c
phát trin sang m phát trin. Liên hip quc, trong mt phiên hp
toàn th ci hc phát trin dành 1% GNP
c h tr s nghip phát trin bn vng v kinh t và xã hi cc
n.
Theo y ban H tr Phát trin (DAC, ng dòng
tin chy t các t chc và vùng lãnh th (theo danh sách
c nhn ODA cc cung cp bc, bao gm c
chính quyn tia i giao
dch:
- c qun lý nhy phát trin kinh t và phúc li c
phát trin; và
- Chng yu t t 25 % giá tr giao dch
p tác quc t Nht Bn (JICA, ng ODA
là s h tr tài chính ca các t chc, nhóm, bao gm các chính ph
chc quc t, các t chc phi chính ph c
phát trin kinh t xã hnh ca y ban H tr Phát trin
4
(DAC) và T chc Hp tác Kinh t và Phát trin (OECD), ODA phng ba yêu
cu sau:
- c thc hin bi các chính ph ho;
- My phát trin kinh t và phúc li xã hi c
ang phát trin;
- u khou t cp ít nht 25%.
Mt cách khái quát, chúng ta có th hiu ODA bao gm các khon vin tr
không hoàn li, vin tr có hoàn li, hoc tín da các Chính ph, các t
chc liên Chính ph, các t chc phi Chính ph, các t chc thuc h thng Liên hp
quc (United Nations -UN), các t chc tài chính quc t
chm phát trin.
1.1.2. c đim ca ngun vn ODA
- Theo Tew ( 2011), vn ODA là ngun vc phát
trin, các t chc quc t i vm phát trin. Vi mc tiêu tr
m phát trin, vt c ngun tài
tr nào khác. Th hin :
+ Khng vn vay ln t hàng chu USD.
+ Vn ODA có thi gian cho vay (hoàn tr vn) dài, có thi gian ân hn dài (ch
tr n gc). Vn ODA ca Ngân hàng Th gii (WB), Ngân hàng Phát
Châu Á (ADB)p tác quc t Nht Bn (JICAng có thi gian hoàn
tr kéo dài i gian ân h
ng vn ODA có mt phn vin tr không hoàn li, phi
25% tng s vn vay. Ví d OECD cho không 20-25% tng v
m phân bit gia vin tr i.
+ Các khon vang có lãi sut thp, thm chí không có lãi sut. Lãi sut
ng t t vay trên th ng tài chính quc t
i tho thun li lãi sut gia hai bên). Ví d lãi sut
5
c; ct thì tu theo tng d án c th trong
t -2000 thì lãi su
- Vu kin ràng buc nhnh:
Tùy theo khng vn ODA và loi hình vin tr mà vn ODA có th kèm
theo nhu kin ràng buc nhnh. Nhu kin ràng buc này có th là ràng
buc mt ph là ràng buc toàn b v kinh t, xã hi và thm chí c
ràng buc v chính trng, các ràng buu kin
v mua sm, cung cp thit b, hàng hoá và dch v cc tài tr i vc nhn
tài tr. Ví d, Bch yêu cu khong 50% vin tr phi mua hàng hóa
và dch v c c mình, Canada yêu cu cao nht, ti 65%. Th yêu cu
1,7%, Hà Lan 2,2%
- ODA là ngun vn có kh (Tomonori Sudo , 2006)
Vn ODA không có kh c tip cho sn xut, nht là cho xut khu
trong khi vic tr n li da vào xut khu thu ngoi tc nhn ODA
phi s dng sao cho có hiu qu, tránh lâm vào tình trng không có kh n.
1.1.3. Phân loi ngun vn ODA
1.1.3.1. Theo tính cht tài tr (theo Jingru,2004)
- Vn ODA không hoàn li: là hình thc cung cp vc nhn vin
tr không phi hoàn tr vn và lãi cho bên vin tr. Vn ODA không hoàn lng
ng d án thuc: dân s, y t, giáo
do, hoc các v xã hm nghèo, phát trin giao thông nông
thôn và min núi, bo v ng.
- ODA vay u đãi: Là khon v lãi sut, thi gian ân hn và thi
gian tr nm bo yu t không hoàn li ca khon vay ti thiu phi là 25% tng
giá tr khoi vi khon vay không ràng buc và 35% tng giá tr khoi
vi khon vay có ràng buc. Nhu king áp dng bao gm:
+ Lãi sut t
+ Thi gian vay n
6
+ Thi gian ân hn (không tr lãi hoc hoãn tr n) t vn
vay có thi gian phát huy hiu qu.
- Vn ODA hn hp: là khon vn ODA kt hp mt phn vn không hoàn li
vi mt phn vn vay có hoàn lu kin ca OECD, nhng yu t không
hoàn li phi 25% tng giá tr ca các khon vc có th kt hp
mt phn không hoàn li vi mt phn tín dt phn tín di
m bo yu t không hoàn li ca khoi thiu phi là 25% tng
giá tr khoi vi khon vay không ràng bui vi khon vay có ràng
buc.
1.1.3.2. Theo phng thc cung cp:
Theo JICA (2008), các ODA có th c cung cp theo hình thc vay d án
hoc vay không theo d án:
- Vay d án
+ Các khon cho vay d án
Các khon vay d án, chim phn ln nht ca vu td
án ng giao thông n , thy li, c c và các
c. Các khoc s d mua sn , thit b,
dch v, ho thc hin các công trình dân dng và các công trình khác .
+ Các khon cho vay dch v k thut (Engineering Services - E / S )
Dch v k thut ( E / S ) là các khon vay dành cho các dch v k thut cn
thit cho vic kho sát và lp k hoch trong n ca d án . Nhng dch v
này bao gá nghiên cu kh thi , kho sát trên các d liu chi tit v a
m d án, thit k chi tit và chun b h i thu. Cùng mt cách th
vay d án, vic hoàn thành nghiên cu kh thi hoc và xác nhn s cn thit và phù hp
ca tng th d án u kin tiên quy cho vay .
+ Cho vay c )
Các kho c thc hin thông qua các t chc tài
chính cc tip nhn da trên h thng chính sách tài chính ci tác.
7
Các khon vay này cung cp kinh phí cn thit cho vic thc hic
ch nh, chng hn khích các doanh nghip va và nh sn
xut nông nghip và các ngành công nghip khác theo nh hay viêc xây d
h tng, nâng cao mc sng ci nghèo. Các khoc gi là "cho vay
" vì theo quy trình , các qu c nhiu t chc khi
i th ng nhc tin .
Theo loi cho vay này, các qu có th c cung cp cho mt s ng ln các
ng li cui cùng trong khu v khoc thc
hin thông qua các t chc s ng kh ng và
s phát trin cc tài chính cc tip nhm ca các khon
vay này .
+ Các khon cho vay theo ngành
Khon vay ngành vt liu và thit b, dch v n là cn thit cho vic thc
hin k hoch phát trin trong mc c th bao gm nhiu tiu d án . Hình thc
n các chính sách và h thc ci thin trong các c này .
- Cho vay không theo d án
+
Kho tr c nhn ci thin các chính sách và thc
hin ci cách h thng nói chung. So vi các khon vay khác, các khon vay h tr thc
hin chic quc gia, các chic gim nghèo trong nhp th. Các
tha thuc ký kt da trên vic xác nhn mc ci cách c ca
chính ph c i tác. Trong nhi ph bin nht ca các khon
vay loi này là tii tác nhm thc hin mc tiêu
dài hn là ci cách th ch . Có rt nhing h
các loi hình thng tài tr gia Ngân hàng Th gii và các ngân hàng
phát tri
+ Các khon cho vay hàng hóa
8
Nhm nh nn kinh t cc tip nhn, các khon vay hàng hóa cung cp
tài chính gii quyt cho vic nhp khu các vt liu cp thit
triphi mt vi nh. Các khoc s
dng vi các mt hàng nhp khp và nguyên liu , phân bón,
thuc tr sâu, nông nghip và các loi máy móc c tho thuc gia hai chính
ph i nhn.
1.1.3.3. Theo các điu kin đ đc nhn tài tr
- ODA không ràng buc nc nhn: vic s dng ngun tài tr không b ràng
buc bi ngun s dng hay m dng.
- ODA có ràng buc nc nhn:
+ Bi ngun s dc mua sm hàng hóa, trang thit b hay dch
v bng ngun vn ODA ch gii hn cho mt s c tài tr s hu hoc
kii vi vin tr c các công ty ci
vi vin tr
+ Bi m dng: Ch c s dng cho mt s c nhnh hoc
mt s d án c th.
1.1.3.4. Theo nhà cung cp tài tr:
ODA có th c phân chia thành hai lo
JBIC, 2004)
- ODA song phng: là khon vn tài tr trc tip t c kia
thông qua hic ký kt gia hai Chính ph. Va trên
mi quan h hu ngh gia hai quc gia nên th tc ký kc h
dng và qui mô d án rt linh hot. Các hình thc h tr có th c chia thành vin tr
không hoàn li , hp tác k thut và các khon vay ODA.
- ODA đa phng: là ngun vn vin tr phát trin chính thc cnh ch
tài chính quc t Gii (WB), Qu Tin T Quc T (IMF), Ngân
hàng phát tric các t chc quc t và liên minh qu
T chc Nông nghin Liên Hip Quc
9
(UNDP),T Chc Y t Th Gic, hoc ngun vn h tr
ca mt Chính ph t Chính ph khác.
1.1.4. Vai trò ca ngun vn ODA đi vi s phát trin kinh t
1.1.4.1. ODA là mt ngun vn có vai trò quan trng đi vi nhim v xây dng c s
kt cu h tng kinh t-xã hi và phát trin kinh t
Trong Chic phát trin kinh t xã hi, ngun vn ODA lunh
là mt ngun vn quan trng. Thc t qua vic thu hút, vng và s dng, ngun vn
ODA trong nh sung cho ngân sách eo hp ca Chính ph, tip
c nhng công ngh tiên tin và kinh nghim qun lý hi xây dng kt
cu h tng kinh t - xã hi, góp phn giúp c tip nhn ng kinh t,
m nghèo và ci thii sc xây d
h tng nhc nhiu vn ODA nht, tic xây dng th ch/ chính
sách và phát trii.
- .
C
n
1.1.4.2. ODA giúp cho vic tip thu nhng thành tu khoa hc, công ngh hin đi
Mt trong các yu t quan trng góp phy nhanh quá trình công nghip
hóa, hii hóa là thành tu khoa hc k thut công ngh mi. Thông qua các d án
ODA, các nhà tài tr có nhng hong nhm giúp c tip nhn
công ngh p tài lit, t chc các bui hi ta vi
s tham gia c c ngoài, c cán b c ngoài, c trc tip
chuyên gia sang h tr thc hin d án và cung cp nhng thit b k thut, dây chuyn
công ngh hit trong nhng li ích lâu dài cho c tip nhn.
10
1.1.4.3. Ngun vn ODA giúp cho phát trin con ngi
c giáo dc, ngun vn ODA vt cht,
k thut cho công tác dy và hc ca tt c các cp hc (d án giáo dc tiu hc, d án
trung h, d án trung hc ph thông, d án giáo di hc, d án dy ngh ),
c công tác k hoch và qun lý giáo dc, gi sinh
i hi hc
Tng ngun vn ODA dành cho giáo do chim mt phn trong tng
kinh phí giáo dn ci thin chng và hiu qu ca công tác
giáo dng m vt cht k thut cho vic nâng cao cht
ng dy và hc. Nhic vi mng ln cán
b o v khoa hc công ngh và kinh t.
c y t, vic ci thin và nâng cao chng trang thit b
khám cha bnh thông qua các d án vin tr không hoàn li. Các d án hp
tác k thut ca Nht Bc y t c ca
y bác s t b khám cha bi thii
sng cc bit là dân nghèo thành th.
1.1.4.4 ODA vi các chng trình cu tr khn cp
Nhìn chung, ngun v n tr khn cp chim t trng
nh so vi các t phn không nh vào công tác
phòng chng thiên tai, vin tr o cho nhng nn nhân ct và các vùng hay
gp thiên tai.
1.1.4.5. ODA giúp điu chnh c cu kinh t.
Các d án mà nhà tài tr dành cho Vit Na
h tng k thut, phát trin ngun nhân lc tu kin thun li cho vic phát trin
i gia các ngành, các vùng khác nhau tronc tip nhn. Bên ct s
d án còn giúp ci cách hành chính, nâng cao hiu qu c n lý nhà
c. Tt c nhng v u chu kinh t hp lý c tip
nhn ODA.
11
1.1.5. Phân tích u đim và hn ch ca vn ODA
1.1.5.1. u đim ca ngun vn ODA
- Vi mc tiêu tr và chm phát trin, vn ODA mang tính
t c ngun tài tr nào khác (OECF,1998), Th hin:
+ Khng vn vay ln t hàng chu USD.
+ Vn ODA có thi gian cho vay (hoàn tr vn) dài, có thi gian ân hn dài (ch
tr lãi, n gc). Vn ODA ca Ngân hàng Th gii (WB), Ngân hàng Phát
trin Châu Á (ADB)p tác quc t Nht Bn (JICAng có thi gian
hoàn tr i gian ân h
+ Các khong có lãi sut thp, thm chí không có lãi sut. Lãi sut
ng t t vay trên th ng tài chính quc t
i tho thun li lãi sut gia hai bên). Ví d lãi sut
ct thì tu theo tng d án c th trong
t -2000 thì lãi su
- ;
a phát
nô
-
-
12
1.1.5.2. Hn ch ca ngun vn ODA
Bên cnm là mt s hn ch ca vn ODA có th k
- V kinh tc tip nhn ODA phi chp nhn r b dn hàng rào thu quan
bo h ca các ngành công nghip non tr và bng thu xut nhp khu hàng hóa ca
c nhn tài tr c tip nhn ODA c yêu cu t c m ca th
ng bo h cho nhng danh mc hàng hóa mi cc tài tr; yêu cu có nh
i vc ti
vc hn ch, có kh i cao.
- V chính tr, Vin tr cc phát trin không ch n là vic tr
giúp hu ngh mà còn là mt công c li h thit lp và duy trì li ích kinh t và v
th chính tr c tài tr. Nhc cp tài tr c tip nhn phi
thay i chính sách phát trin cho phù hi ích ca bên tài tr.
- Ngun vn ODA t c giàu cung cng
gn lin vi vic mua các sn phm t c này mà không hoàn toàn phù hp, thm
chí không cn thit vc cp ODA buc tip nhn ODA phi
chp nhn mt khon ODA là hàng hóa, dch v do h sn xut. Bên tài tr ODA
ng yêu cu tr vn cho d án ca h quá cao so vi
chi phí thc t thuê my trên th ng th gii.
- ODA là ngun vn có kh . Khi tip nhn và s dng ngun vn
ODA do tính chng n t hin.
- Mt s c do không s dng hiu qu ODA có th to nên s ng
nht tht thi gian li lâm vào vòng n nn do không có kh n.
V là ch vn ODA không có kh c tip cho sn xut, nht là cho
xut khu trong khi vic tr n li da vào xut khu thu ngoi t.
- ng ca yu t t giá h làm cho giá tr vn
ODA phi hoàn l (OECF,1998). Bên cng tht thoát, lãng phí,
xây dng chic quy hoch thu hút và s dng vp
13
qun lý thp, thiu kinh nghim trong tip nh u hành
d n cho hiu qu và chng ngun vn
này còn thp, có th c tip nhn ODA vào tình trng n nn.
ngân hàng p
1.2.1. Tng quan v ngân hàng phát trin
1.2.1.1. Khái nim v ngân hàng phát trin
Theo Akrani (2012), ngân hàng p
- Ngân hàng phát trin là t chc tài chính cung cp các khon vay tài chính
trung - dài hn c công nghip và nông nghip cho c khu v
các t chc công.
- Ngân hàng phát trin là các t ch vi các hong cho
vay cho vay trung - dài hng khoán và các hong khác. Ngoài ra,
Ngân hàng phát trin còn khuyn khích tit kia cng.
Theo Hip h nh ch tài chính phát trin C
(Association of Development Financing Institutions in Asia and the Pacific) vit tt là
ADFIAP (2009), Ngân hàng phát tri nh
thm khác nhau. th chung nht thì Ngân hàng
phát trin là m c mt m
bn vng ca s phát trin. Trong bi cnh ri mong mun m phát trin
bao gm toàn b các tin b kinh t-xã hi. Ngân hàng phát tri
t hình thc trung gian tài chính cung cp tài chính cho các d án
t nn kinh t n.
C ng ma ngân hàng phát tri t
n mt m phát triphát trin giúp b sung vn dài
dn cho th ng vn c c s phát tri i
không cung cp ngun vn dài hn.
Ngân hàng phát tring thuc s hu cc, vi vn góp chính và
quan trng nht ca Chính ph mi quc gia. Hình thc góp vn có th là vn ch s
14
hu, c phn hoc vn vay. ng 9 trong s 10 Ngân
hàng phát tric s hu bi chính ph.
T nhc khuyn khích bi Ngân hàng Quc t Tái thit và Phát
tric gi là Ngân hàng Th gii), s ng Ngân hàng Phát trin ca các
n này, nhic trên th gii các t
chc phát tric thành lc gi là Ngân hàng Phát trin.
Mt s Ngân hàng Phát trin ln trong khu vc bao gm Ngân hàng Phát trin liên bang
Mc thành ln châu Á, bu hong vào
Phát tric thành l
Quc t v hp tác kinh t c thành li Liên Xô, Bulgaria, Tip
Khc, Hungary, Mông C, Ba Lan, Romania là thành viên. Cuba và Vit
nhm tài tr cho hong i gia các
thành viên. Các qu ca c t, c
thành li mn kinh t.
1.2.1.2. c đim khác bit gia Ngân hàng phát trin và ngân hàng thng mi
Theo ADFIAP (2009) s khác bit gia phát trii th
hin trong các m sau:
- ng ly s hình thành: Ngân hàng phát tri
mt công c phát trin kinh t trong khi mc hình thành t
i kinh doanh.
- Các loi d c h tri vi mt ngân hàng phát trin, mc tiêu ch yu
nhm h tr các d án phát trin kinh t vi các mong mun các d án sau khi hoàn
thành s c các kt qu : thay th hàng nhp khu; xut khu; nhu cu
n khu vc (ví d du lch, nông nghip, u qu
công nghip thông qua i mi công ngh sn xuti vi mi,
các mc tiêu nêu trên không phm khu cho vic cho vay các d án. Thay
các ngân hàng này chú trng nhng d án có kh i li nhun.
- Mc tiêu chic: Ngân hàng phát trin có mc tiêu chi
i vì nó có liên quan vi nhng mi quan tâm cc bit là phát trin
15
kinh t. Ngoài ra, sau khi cung cp tài chính cho các d án, các ngân hàng này còn quan
tâm ti phát trin doanh nghip. Trong khi mi quan tâm chính c
m to ra li nhun, rt ít khi các ngân hàng này quan tâm ti các mc tiêu khác.
- Tiêu chun tài chính: Ngân hàng phát trin t nhn ly ri ro ca d án và
không yêu cu quá nhiu tài sn th chp, nó s cung cp vn min là các tiêu chí khác
i n yêu cu th chp tài sn.
- xut cho vay: Ngân hàng phát trin s dng thnh d
mg ti nh tính kh thi ca các d án. Thnh d án xem xét các
yu t k thut, tài chính, tip th, qun lý, các khía cng và kinh t ca d
án. Kh r n c da trên chính dòng tin mà d án to ra. Mt ngân hàng
i s dng vic qun lý tài sn có rt công c
hàng vay. Nó tp trung vào 5 yu t: c, vn, tài sn th chp và
u kin, vic tr n da vào kh i vay (thm chí t các ngun
chính d án ó.
- Thi hn ca khon vay: Mt ngân hàng phát trin cung cp ch yu là khon
vay trung - dài hn (k hn trên mc lii cung cp
các khon vay ch yu là ngn hn (k hi m
- Các ngun qu cho vay: Ngân hàng phát trin ph thuc vào vn ca
chính ph, ngun vn dài hn, ví d vn ODA t c ngoài (song
c t t chc tài chính gii, Ngân hàng Phát
trin Châu Á, v.v. Mt ngân hàng t i ng có vn ng ln t chính
khách hàng vay vn ca nó.
- Phm vi t chc: Ngân hàng phát trin v n là mt t chc chuyên ngành
nên vic phân nhánh và sn phc gii hn, trong khi ci có
th cung nhiu sn phm ng và có th m thêm nhiu chi nhánh.
1.2.1.3. Vai trò chính ca ngân hàng phát trin
Ngân hàng phát trin có ít nht sáu vai trò quan trng trong s phát trin kinh t
ca mc (ADFIAP, 2009):
16
Th nht, vai trò là nhà cung cp vu tiên cho nhc quan trng
chuyn giao công ngh, các ngành công nghip chic, các vn
ng, vv
Th hai, t t chc tiên phong phát tri mô hình
mi nhm n vn m rng các d án tài chính có cách
thc hid án xây dng - vn hành và chuyn giao / cho thuê / s
hu tài chính, trái phiu, tài chính vi mô, v.v
Th ba, t cht xúc tác, tham gia mt vai chính trong vic to ra các gói
tài chính mi vi s tham gia ci và t chc tài chính khác
cho vay hp vn i vi các d án ln, bo lãnh tín dng cho ngành công nghip
mi thành lp, vv
Th n chc trung gian tài chính trong vic
qun lý cho vay vn ca chính ph, vn ODA t khu vc c ngoài (song
ho) và các t chc phi chính ph khác n các khu vc công trong
xã hi.
Th , i ng h phát trin, coi chic phát trin là s
mng ca mình, ngân hàng phát trin ng ngun lc, phát trin nông
i m, vv
Th sáu, là ngân hàng cui cùng trong các ngân hàng, tc là nhà cung cp tài
chính cho các d án mà không có tài chính khác t chc s tài try hot
ng kinh t mi và sáng to, ví d cho các nhà phát minh, hp tác xã và các
khoi ro cao.
1.2.1.4. Vai trò ca ngân hàng phát trin trong vic qun lý ngun vn tín dng ODA
cim v qun lý ngun vn tín dng ODA là mt trong
nhng nhim v trng tâm ca ngân hàng phát trin. Trong phn trình bày này s làm rõ
thêm vai trò ca ngân hàng phát trin trong vic qun lý ngun vn tín d.
y vai trò ca các t chc liên quan trong quá trình qun lý ngun
vn tín dng ODA:
17
Hình 1.1: Các kênh h tr phát trin chính thc ODA
(Ngun: Mekong Institute,2006)
Hình 1.1 mô t n ODA t nhà tài tr i
nhn tip nhn ngun tài tr. Phn ln các lung vin tr c tài tr t các ngun lc
công, tc là, tin ca chính ph ng t vic np thu bc
nhà tài tr. Chính ph chu trách nhim i vi nhng c tri này trong vic s dng hiu
qu ngun vn ODA.
Vc tài tr cho c khu v i vi khu vc
công, ngun vc chuyn cho chính ph c tip nh
quan chuyên qu n, Qu Liên hip qu
quan chuyên ngành; các T chc phi chính phi vi khu vn
c chuy Liên hip qu
chuyên ngành; các T chc phi chính ph; ngoài ra còn có T chc do khu v
vn.
Nhà tài tr
c
Ngân hàng
Phát trin
Khu vc
Khu vc
công
Qu Liên hip
qu
trình/ C
chuyên ngành
T chc phi
chính ph
T ch
i nhn
tài tr
18
y Ngân hàng phát tri
vic qun lý ngun vn Tín dng ODA tài tr cho khu vc công là nh
d án c có vn góp c c làm ch Mekong
Institute, 2006).
Theo thng kê ca OECD (2011), vic phân phi vin tr t các ngun vn
i nh t nh hong 40 phv
khu vc công s c chuyn qua các Ngân hàng Phát trin c qun lý;
du hiu cho thy tm quan trng ca Ngân hàng Phát trin trong vic qun lý ngun
vn tín dng ODA so vi các t chc khác.
i vc nhà tài tr, Ngân hàng phát trin c
trng khi là t chc qun lý trc tip ngun v
. à
ê
(JICA ,2010).
là
các
là
Ngân hàng này USD
p
100,000,000 (Cohen,
Jacquet và Gleneagles, 2011).