B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN HI MINH NG
CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC
CNH TRANH CA CÔNG TY C PHN
THÉP TM LÁ THNG NHT
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHÍ MINH- NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN HI MINH NG
CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC
CNH TRANH CA CÔNG TY C PHN
THÉP TM LÁ THNG NHT
Chuyên ngành: Qun tr Kinh doanh
Mã Ngành: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. NG NGC I
THÀNH PH H CHÍ MINH- NM 2013
MC LC
Trang bìa ph
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các hình
Danh mc các bng
Tóm tt lun vn
PHN M U Trang 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. B cc ca lun vn 3
CHNG 1: C S LÝ THUYT V NNG LC CNH TRANH 4
1.1 Mt s khái nim 4
1.1.1. Cnh tranh 4
1.1.2. Li th cnh tranh 4
1.1.3. Nng lc cnh tranh 6
1. 2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip trong
ngành thép 9
1.2.1. Các yu t môi trng v mô nh hng đn nng lc cnh tranh 12
1.2.1.1. Yu t kinh t . 12
1.2.1.2. Yu t chính tr - pháp lut 13
1.2.1.3. Yu t dân s -lao đng 13
1.2.1.4. Yu t công ngh 14
1.2.1.5. Yu t t nhiên 14
1.2.2. Các yu t môi trng vi mô nh hng đn nng lc cnh tranh 14
1.2.2.1. Nhà cung cp 15
1.2.2.2. Khách hàng 16
1.2.2.3. i th tim n 16
1.2.2.4. Sn phm thay th 17
1.2.2.5. i th hin ti 17
1.3. Các yu t bên trong cu thành nng lc cnh tranh 18
1.3.1. Qun tr nguyên vt liu 18
1.3.2. Qun tr sn xut 18
1.3.3. Qun tr R&D 19
1.3.4. Qun lý –lãnh đo 19
1.3.5 Ngun nhân lc 20
1.3.6 Nng lc tài chính 20
1.3.7 Marketing 21
CHNG 2: PHÂN TÍCH NNG LC CNH TRANH CA CÔNG TY C
PHN THÉP TM LÁ THNG NHT 22
2.1 Gii thiu v công ty 22
2.1.1 Thông tin c bn 22
2.1.2 Lch s hình thành và phát trin 22
2.1.3 Ngành ngh kinh doanh 23
2.1.4 S đ t chc và b máy qun lý 23
2.2 Phân tích các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca Thép Thng
Nht 25
2.2.1 Các yu t môi trng v mô nh hng đn nng lc cnh tranh 25
2.2.1.1 Yu t kinh t 25
2.2.1.2 Yu t chính tr- pháp lut 26
2.2.1.3 Yu t dân s- lao đng 27
2.2.1.4 Yu t công ngh 27
2.2.1.5 Yu t t nhiên 31
2.2.2 Các yu t môi trng vi mô nh hng đn nng lc cnh tranh 32
2.2.2.1 Nhà cung cp 32
2.2.2.2 Khách hàng 32
2.2.2.3 i th tim n 33
2.2.2.4 Sn phm thay th 34
2.2.2.5 Cnh tranh ni b ngành 34
2.3 Phân tích thc trng v nng lc cnh tranh ca TNFS 40
2.3.1. Các yu t quyt đnh kh nng thành công ca doanh nghip trong ngành thép
40
2.3.2. Qun tr nguyên vt liu 41
2.3.3. Qun tr sn xut 42
2.3.4. Qun tr R&D 42
2.3.5. Ngun nhân lc 43
2.3.6. Qun lý lãnh đo 44
2.3.7 Nng lc tài chính 44
2.3.8 Marketing 45
2.4.ánh giá chung v nng lc cnh tranh ca TNS 46
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
CÔNG TY CP THÉP TM LÁ THNG NHT 47
3.1 S mnh và mc tiêu chin lc phát trin ca công ty CP thép tm lá
Thng Nht đn nm 2020 47
3.1.1 S mnh ca công ty CP thép tm lá Thng Nht 47
3.1.2 Quan đim v nâng cao nng lc cnh tranh ca thép Thng Nht 47
3.2 Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh t nay đn nm 2020 48
3.2.1. Gii pháp nâng cao nng lc tài chính 48
3.2.2. Gii pháp nâng cao qun tr nguyên vt liu 49
3.2.3. Gii pháp xây dng, cng c và phát trin ngun nhân lc 52
3.2.4. Gii pháp nâng cao cht lng sn phm 54
3.2.5 Gii pháp v nghiên cu và phát trin sn phm 55
3.2.6. Gii pháp nâng cao cht lng dch v chm sóc khách hàng 56
3.2.7. Gii pháp nâng cao truyn thông và thng hiu 57
3.2.8. Gii pháp nghiên cu và phát trin th trng 59
3.3. Mt s kin ngh 60
3.3.1 i vi nhà nc 60
3.3.2 i vi ngành 61
Kt lun 63
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC CH VIT TT
CTCP : Công ty c phn.
DT : Doanh thu.
HKD: Hot đng kinh doanh.
HQT: Hi đng qun tr.
LNTT : Li nhun trc thu.
LNST : Li nhun sau thu.
R&D: Nghiên cu và phát trin
TNFS : Công ty C phn thép tm lá Thng Nht
TTS : Tng tài sn.
VCSH : Vn ch s hu.
JIS : Tiêu chun công nghip Nht Bn
DANH MC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1: Các li th cnh tranh ca Michael Porter 5
Hình 1.2: Xây dng các khi tng th ca li th cnh tranh 6
Hình 1.3: Mô hình chui giá tr ca Michael Porter 7
Hình 1.4: Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip ngành thép 12
Hình 1.5: Mô hình 5 lc lng cnh tranh ca Michael Porter 15
Hình 2.1: Logo ca Công ty c phn thép tm lá Thng Nht 22
Hình 2.2: S đ t chc ca Cty CP Thép tm lá Thng Nht 24
Hình 2.3: Qui trình sn xut thép ca nhà máy thép Thng Nht 28
Hình 2.4: Dây chuyn cán ngui 20 trc 29
Hình 2.5: Dây chuyn cán ngui 2 trc 30
Hình 2.6: Dây chuyn cán ngui 6 trc 30
Hình 2.7: Dây chuyn Tandem Mill 31
Hình 2.8: Mô hình 5 th lc cnh tranh ca công ty CP thép Thng Nht 39
DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1: Các ch s kinh t v mô t nm 2006-2013 25
Bng 2.2: Công sut các nhà máy cán ngui trong nc 33
Bng 2.3 : Mt s d án đu t ln ca nc ngoài vào ngành thép Vit Nam 34
Bng 2.4: Ma trn hình nh cnh tranh ca Công ty CP thép Thng Nht vi
các đi th cnh tranh 36
Bng 2.5: D toán đu t nhà máy cán thép tm lá Thng Nht 37
Bng 2.5: C cu chi phí quí III nm 2013 công ty Thng Nht 41
Bng 2.6 : C cu lao đng theo trình đ 44
Bng 2.7: Các s liu tài chính công ty TNFS t nm 2011-2013 44
Bng 2.8: u t cho hot đng Marketing ca TNFS nm 20010-2013 45
TÓM
T
T LUN VN
Nghiên cu này nhm mc đích phân tích các yu t nh hng đn nng lc cnh
tranh ca công ty C phn thép tm lá Thng Nht. Có 2 nhóm yu t nh hng đn
nng lc cnh tranh ca doanh nghip: mt là, nhóm các yu t bên ngoài doanh nghip;
hai là các yu t bên trong doanh nghip. Nhng nhóm yu t quan trng quyt đnh kh
nng cnh tranh ca doanh nghip ch yu là các yu t ni lc bên trong, đây là các yu
t góp phn to ra chi phí thp hoc khác bit hóa
Nghiên cu cng đánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca công ty so vi các đi
th thông qua các tiêu chí theo kt qu kho sát ý kin ca các chuyên gia trong ngành
thép, t đó đ xut các gii pháp duy trì và phát trin các ngun lc ca công ty nhm
thc hin vic nâng cao nng lc canh tranh ca công ty c phn thép tm lá Thng Nht
giai đon t nay đn nm 2020.
Kt qu nghiên cu ca đ tài giúp cho các nhà qun lý ca công ty thép Thng
Nht nói riêng, và các nhà máy cán thép Vit Nam nói chung có thêm cái nhìn sâu sc,
toàn din hn v các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh, hiu rõ nhng yu t nào
thc s to ra nng lc ct lõi cho doanh nghip ngành thép .
1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
Vai trò và tm quan trng ca ngành công nghip thép đi vi s phát trin kinh t -
xã hi ca đt nc đã đc ng và Nhà nc sm nhn thc rõ và ht sc quan tâm.
Ngay t nhng nm 1960, khi đt nc còn rt khó khn, ng và Nhà nc đã dn sc
xây dng Khu liên hp Gang thép Thái Nguyên - chic nôi đu tiên ca ngành thép Vit
Nam, to tin đ phát trin công nghip thép Vit Nam.
Bc vào thi k đi mi xây dng đt nc, ngành thép trong các nm qua đã và
đang khng đnh vai trò quan trng trong tin trình công nghip hóa- hin đi hóa đt
nc. Vit Nam coi ngành công nghip sn xut thép là ngành công nghip tr ct ca
nn kinh t. Sau hn 6 nm gia nhp t chc Thng mi th gii WTO, các doanh
nghip luyn cán thép Vit Nam đã nm bt đc nhiu c hi thun li nhng cng phi
đi mt vi không ít khó khn th thách. đng vng, thành công và khng đnh mình
trong khu vc và th gii, các Doanh nghip luyn cán thép Vit Nam cn phi vt qua
nhng khó khn hin ti, có tm nhìn chin lc, có nhng k hoch kinh doanh dài hn
đ to dng uy tín, thng hiu ca mình nhm cnh tranh thng li trên th trng.
Công ty C phn thép Tm lá Thng Nht đc thành lp nm 2007, hot đng
trong lnh vc sn xut cán thép tm lá. Mc dù mi thành lp và là doanh nghip tr
trong ngành thép, tuy nhiên Công ty C phn thép Tm lá Thng Nht không ngng n
lc cng c và phát trin đ tr thành mt công ty cung ng thép tm lá hàng đu ti Vit
Nam. làm đc điu này, Công ty cn phi xác đnh v th cnh tranh ca Công ty,
xác đnh các ngun lc ct lõi to nên nng lc cnh tranh bn vng, chính vì vy tác gi
đã chn đ tài “Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Công ty C phn
Thép Tm lá Thng Nht ” làm đ tài vit lun vn thc s kinh t nhm mc tiêu xây
dng và phát trin nng lc cnh tranh bn vng cho công ty đ t đó kim soát chi phí,
nâng cao cht lng sn phm, tng th phn và ti đa hóa li nhun
2
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca đ tài là đánh giá nng lc cnh tranh ca Công ty C phn
thép tm lá Thng Nht, nghiên cu và đa ra mt s gii pháp đ nâng cao nng lc
cnh tranh cho công ty. Mc tiêu c th:
- Phân tích các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca Công ty C phn thép
tm lá Thng Nht
- ánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca công ty
- xut các gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh cho Công ty C phn thép
tm lá Thng Nht t nay đn nm 2020
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu đây là các nhân t to nên chui giá tr ca khách hàng đi
vi các sn phm thép tm lá, thông qua các nhân t này công ty s có nhng chin lc
c th nhm nâng cao nng lc cnh tranh cho công ty đng thi tha mãn cao nht các
yêu cu v sn phm ca khách hàng hin ti và tng lai.
Phm vi nghiên cu: thc hin nghiên cu ti công ty CP Thép tm lá Thng Nht
4. Phng pháp nghiên cu
Ngun s liu s dng trong lun vn:
- Ngun tài liu ni b công ty, tng công ty: các s liu thng kê, báo cáo tng kt
- Ngun tài liu bên ngoài: t bng tin th trng thép ca hip hi thép, các báo cáo
v tình hình phát trin ngành thép
S liu s cp : phng vn trc tip 30 chuyên gia nhm đánh giá, so sánh nng lc
cnh tranh ca Công ty CP Thép tm lá Thng Nht
Phng pháp thc hin:
- Phng pháp đnh tính: phân tích các s liu thng kê thu thp đc
3
- Phng pháp chuyên gia: đ đánh giá nng lc cnh tranh ca công ty so vi các đi
th cnh tranh
5. B cc ca lun vn
Phn m đu
Chng 1 : C s lý thuyt v nng lc cnh tranh.
Chng 2: Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca Công ty c phn thép tm lá
Thng Nht
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Công ty C phn thép tm lá
Thng Nht
Phn kt lun
Tài liu tham kho
Các ph lc
4
CHNG 1: C S LÝ THUYT V NNG LC CNH TRANH
Phn m đu tác gi đã gii thiu tng quan v nghiên cu gm: mc tiêu, đi
tng và phm vi nghiên cu, phng pháp nghiên cu, ni dung nghiên cu. Chng 1
s gii thiu lý thuyt c bn v cnh tranh; nng lc cnh tranh, các yu t nh hng
đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip .
1.1 . Mt s khái nim
1.1.1 Cnh tranh
Trong bt k lnh vc nào, bt k ngành ngh nào cng có s cnh tranh. Cnh tranh
là hin tng t nhiên, là mâu thun quan h gia các cá th có chung mt môi trng
sng khi cùng quan tâm ti mt đi tng nào đó. Trong hot đng kinh t, khái nim
cnh tranh xut hin t rt lâu, t khi nn kinh t hàng hóa xut hin thì đã có cnh tranh.
Theo Karl Marx “Cnh tranh ch ngha t bn là s ganh đua, đu tranh gay gt gia các
nhà t bn nhm giành git nhng điu kin thun li trong sn xut và tiêu th hàng hoá
đ thu đc li nhun siêu ngch”.
Theo lý thuyt t chc doanh nghip công nghip thì “Cnh tranh là mt phng
thc vn đng ca th trng và quy lut cnh tranh là mt trong nhng quy lut quan
trng nht chi phi s hot đng ca th trng”. S d nh vy vì đi tng tham gia vào
th trng là bên mua và bên bán; i vi bên mua mc đích là ti đa hoá li ích ca
nhng hàng hoá mà h mua đc còn vi bên bán thì ngc li phi làm sao đ ti đa
hoá li nhun trong nhng tình hung c th ca th trng.
Theo Michael E.Porter (1980) thì cnh tranh là giành ly th phn trong kinh doanh.
Bn cht ca cnh tranh là đ tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li
nhun trung bình mà doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình quân
hóa li nhun trong ngành theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu giá c có th
gim đi.
1.1.2 Li th cnh tranh
Li th cnh tranh là s hu ca nhng giá tr đc thù, có th s dng đc đ “nm
bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Khi nói đn li th cnh tranh, là nói đn li th mà
5
mt doanh nghip, mt quc gia đang có và có th có, so vi các đi th cnh tranh ca
h. Li th cnh tranh là mt khái nim va có tính vi mô (cho doanh nghip), va có
tính v mô ( cp quc gia). Theo quan đim ca Michael Porter (1980), doanh nghip
ch tp trung vào hai mc tiêu tng trng và đa dng hóa sn phm, chin lc đó không
đm bo s thành công lâu dài cho doanh nghip. iu quan trng đi vi bt k mt t
chc kinh doanh nào là xây dng cho mình mt li th cnh tranh bn vng.
Theo Michael Porter (1980) li th cnh tranh bn vng có ngha là doanh nghip
phi liên tc cung cp cho th trng mt giá tr đc bit mà không có đi th cnh tranh
nào có th cung cp đc. Nn tng c bn đ hot đng ca doanh nghip đt mc trên
trung bình trong dài hn là li th cnh tranh bn vng (sustainable competitive
advantage). Cho dù doanh nghip có vô s đim mnh và đim yu trc các đi th
khác, tu trung li có 2 loi li th cnh tranh mà doanh nghip có th s hu: chi phí
thp hoc khác bit hóa. Hai loi li th cnh tranh c bn này kt hp vi phm vi hot
đng ca mt doanh nghip đang theo đui s cho phép to ra 3 chin lc cnh tranh
tng quát đ đt hiu qu hot đng trên trung bình trong ngành: đó là chin lc chi phí
thp nht (cost leadership), chin lc khác bit hóa (differentiation) và chin lc tp
trung (focus).
Chin lc tp trung li có 2 bin th: tp trung vi chi phí và tp trung vi khác
bit hóa.
LI TH CNH TRANH
Chi phí thp Khác bit hóa
Hình 1.1 Các li th cnh tranh ca Michael Porter
(Ngun : Micheal Porter, “ Competitive Advantage”, 1985, trang 12)
1. Chi phí ti u
2. Khác bit hóa
3A. Tp trung
vào chi phí
3B. Tp trung vào
khác bit hóa
PHM VI
CNH TRANH
Mc tiêu rng
Mc tiêu hp
6
Theo Micheal Porter (1985), các doanh nghip có th thc hin nhng hành đng
sau đây đ to nên li th cnh tranh bn vng, đó là : nâng cao hiu qu các hot đng,
nâng cao cht lng, đi mi và nâng cao s tha mãn khách hàng.
- Nâng cao hiu qu các hot đng là to ra hiu sut ln hn vi chi phí thp hn da
vào hiu sut lao đng và vn.
- Nâng cao cht lng là to ra nhng sn phm hay dch v tin cy, an toàn và khác
bit nhm đem li nhng giá tr cao hn trong nhn thc ca khách hàng.
- i mi là khám phá nhng phng thc mi và tt hn đ cnh tranh trong ngành và
thâm nhp vào th trng.
- Nâng cao s tha mãn ca khách hàng là làm tt hn đi th trong vic nhn bit và
đáp ng các nhu cu ca khách hàng.
Hình 1.2 Xây dng các khi tng th ca li th cnh tranh
(Ngun : Micheal Porter, “ Competitive Advantage”, 1985)
1.1.3 Nng lc cnh tranh
Theo Michael Porter (1985), cp đ doanh nghip, nng lc cnh tranh là kh
nng to ra nhng sn phm có giá tr gia tng cao, phù hp vi nhu cu khách hàng, có
7
chi phí thp, nng sut cao nhm to ra li nhun cao. luôn giành thng li trong cnh
tranh, doanh nghip cn phi xây dng cho mình “li th cnh tranh” bn vng.
Michael Porter (1985, trang 33) đã nêu rng: “Li th cnh tranh phát sinh t các giá
tr mà doanh nghip có th to ra cho ngi mua, giá tr này phi ln hn các chi phí ca
doanh nghip đã phi b ra. Giá tr là mc ngi mua sn lòng thanh toán, và mt giá tr
cao hn (superior value) xut hin khi doanh nghip chào bán các tin ích tng đng
nhng vi mc giá thp hn các đi th cnh tranh hoc cung cp các tin ích đc đáo và
ngi mua vn hài lòng vi mc giá cao hn bình thng”.
Trong cnh tranh, giá tr là mc tin mà ngi mua sn lòng thanh toán cho nhng
sn phm mà doanh nghip cung cp. Doanh nghip s có li nu giá tr mà h điu tit
vt quá chi phí liên quan đn vic to ra sn phm. To ra các giá tr cho ngi mua vi
chi phí thp hn giá tr đó là mc tiêu ca mi chin lc tng quát. “Công c c bn đ
phán đoán li th cnh tranh và tìm ra phng cách đ cng c nó chính là chui giá tr
(value chain)” (Michael Porter, 1985, trang 63).
Hình 1.3: Mô hình chui giá tr ca Michael Porter
(Ngun: Michael Porter. “Competitive Advantage”,1985)
Theo Michael Porter (1985), chui giá tr ca doanh nghip là mt chui hot đng
chuyn hóa các yu t đu vào thành đu ra. Khách hàng s nhìn nhn và đánh giá giá tr
các sn phm (đu ra) ca doanh nghip theo quan đim ca h. Khách hàng s sn sàng
tr mc cao hn cho sn phm, dch v ca doanh nghip nu nh h đánh giá cao và
8
ngc li, nu hđánh giá thp h s tr mc giá thp. Do đó hot đng ca doanh nghip
là các hot đng chuyn hóa làm gia tng giá tr sn phm. Các hot đng chuyn hóa
làm gia tng giá tr phân thành hai loi hot đng và chín nhóm hot đng nh sau:
- Các hot đng ch yu
Bao gm các hot đng liên quan trc tip đn vic sn xut và tiêu th sn phm
ca doanh nghip. Chúng nh hng trc tip đn kt qu và hiu qu sn xut kinh
doanh ca doanh nghip. ó là các hot đng đu vào, sn xut, hot đng đu ra,
marketing và dch v hu mãi.
Hot đng đu vào: gn lin vi các yu t đu vào nh qun lý vt t, tn tr, kim
soát tn kho, kim soát chi phí đu vào
Hot đng sn xut: bao gm tt c các hot đng nhm chuyn các yu t đu vào
thành sn phm cui cùng nh trin khai sn xut, qun lý cht lng, vn hành và bo trì
thit b
Hot đng đu ra: bao gm các hot đng nhm đa sn phm đn các khách hàng ca
công ty: bo qun, qun lý hàng hóa, phân phi, x lý các đn hàng.
Marketing: xoay quanh bn vn đ ch yu: sn phm, giá c, chiêu th và kênh phân
phi. ây là hot đng có vai trò quan trng, nu thc hin kém s làm cho ba hot đng
trên kém theo.
Dch v hu mãi: đây cng là hot đng quan trng, ngày càng đc các nhà qun tr
quan tâm. Nó bao gm các hot đng nh lp đt, sa cha, hun luyn khách hàng, gii
quyt các thc mc và khiu ni ca khách hàng.
- Các hot đng h tr
Là nhng hot đng tác đng mt cách gián tip đn sn phm, và nh nó mà các
hot đng chính đc thc hin mt cách tt hn. Dng chung nht ca hot đng h tr
bao gm các hot đng nh qun tr ngun nhân lc, phát trin công ngh, kim soát chi
tiêu và cu trúc h tng ca công ty.
9
Ngun nhân lc:
Bao gm nhà qun tr các cp và nhân viên tha hành tt c các b phn. Nhà
qun tr các cp là ngun nhân lc quan trng, có vai trò lãnh đo doanh nghip. Mc
đích ca vic phân tích nhà qun tr các cp là xác đnh kh nng hin ti và tim nng
ca tng nhà qun tr nhm xem xét và đánh giá đo đc ngh nghip, các k nng
chuyên môn, k nng nhân s, k nng t duy và nhng kt qu đt đc trong quá trình
thc hin các chc nng qun tr. i vi nhân viên tha hành, vic phân tích do nhà
qun tr thc hin nhm đánh giá tay ngh, trình đ chuyên môn, đo đc ngh nghip và
kt qu đt đc trong tng thi k liên quan đn ngh nghip và các nhim v, mc tiêu
c th trong các k hoch tác nghip, t đó hoch đnh các k hoch đào to, đào to li,
hun luyn đ nâng cao cht lng.
Phát trin công ngh
Công ngh gn lin vi tt c các hot đng to giá tr trong mt doanh nghip. Nó
gn lin vi vic đi mi và đu t công ngh- k thut, khai thác và s dng thit b
mi, kh nng cnh tranh công ngh.
Kim soát mua sm chi tiêu
ây là hot đng thu mua các yu t đu vào đc s dng trong dây chuyn giá tr
ca doanh nghip. Các hot đng mua sm đc hoàn thin s dn ti yu t đu vào có
cht lng tt hn vi mc chi phí thp.
Cu trúc h tng
óng vai trò h tr cho toàn b các hot đng trong dây chuyn giá tr k c các
hot đng chính cng nh các hot đng h tr khác. Cu trúc h tng ca doanh nghip
bao gm các hot đng nh: tài chính và k toán, nhng vn đ pháp lut và chính quyn,
h thng thông tin và qun lý chung.
1.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip trong
ngành thép
Michael Porter (1985, trang 43) xác đnh: “Cho dù doanh nghip có vô s đim
mnh và đim yu trc các đi th khác, tu trung li có hai loi li th cnh tranh mà
doanh nghip có th s hu: chi phí thp hoc khác bit hóa. iu quan trng ca bt c
10
th mnh hay nhc đim nào ca doanh nghip cui cùng vn là vic nh hng t
nhng u/khuyt đim đó đn chi phí và s khác bit hóa có liên quan.”
Chin lc chi phí thp là chin lc to li th cnh tranh bng cách phát trin
nhng nng lc nhm sn xut ra sn phm dch v vi chi phí thp đ có th đnh giá
thp hn các đi th cnh tranh trong ngành nhm thu hút khách hàng vi giá thp và
chim đc th phn ln. Chin lc này giúp cho doanh nghip có hai li th: th nht
là có đc li nhun bng hoc cao hn đi th cnh tranh, hai là có kh nng chu đng
đc s cnh tranh tt hn các doanh nghip khác.
iu kin đ doanh nghip theo đui chin lc chi phí thp cn có là: th nht,
vn đ đu t cho nhng công ngh giúp ct gim chi phí; th hai, quá trình hot đng
sn xut đt hiu qu cao và th ba là có nn tng chi phí thp trong quá trình qun lí đu
vào. Ngun gc v li th chi phí thì khác nhau tùy theo tng ngành và ph thuc vào
cu trúc ca ngành đó. Nhng, ri ro ln nht khi áp dng chin lc này là không phi
ch có riêng mt doanh nghip tip cn đc các ngun đu vào giá r. Vì th, các đi th
khác hoàn toàn có th sao chép chin lc chi phí thp.
Chin lc khác bit hóa là chin lc to li th cnh tranh bng cách to ra sn
phm đc xem là duy nht, đc đáo đi vi khách hàng, tha mãn nhu cu khách hàng
bng cách thc mà các đi th cnh tranh không th. Khác bit hóa cho phép doanh
nghip yêu cu mc giá vt tri, bán nhiu sn phm hn mc giá cho trc, hoc đt
nhng li ích tng đng nh là ngi mua trung thành hn hay to ra rào cn các công
ty khác gia nhp vào th trng. Khác bit hóa là chin lc quan trng bc nht trong
cnh tranh. Mt khi không có li th v chi phí đ cnh tranh bng giá thp, khác bit hóa
tr thành s la chn gn nh là duy nht đ doanh nghip đng vng và phát trin trong
mt th trng nhiu đi th. Khác bit có th da trên chính sn phm, h thng phân
phi, phng pháp marketing hoc là các yu t khác trên din rng. Tuy nhiên, chi phí
cng là vn đ quan trng có tính sng còn trong các chin lc khác bit hóa bi vì
nhng đn v thc hin khác bit hóa thng đòi hi phi duy trì chi phí mc cao so
vi đi th cnh tranh. Tóm li, u th ca chin lc khác bit hóa là tính đc đáo, duy
nht ca sn phm. Chính yu t đó cho phép sn phm đc đnh giá vt tri. Tuy vy,
11
vn đ là làm sao duy trì đc u th này và chú ý đn mc giá mà th trng có th chp
nhn đc. nh giá đúng có vai trò ht sc quan trng, có kh nng quyt đnh s tn
vong hay phát trin ca công ty.
T nhng khái nim nêu trên, có th thy rng, vic đánh giá nng lc cnh tranh
ca doanh nghip có th da trên nhiu yu t nh th phn, doanh thu, li nhun và t
sut li nhun, phng pháp qun lý, uy tín doanh nghip, tài sn doanh nghip, t l lao
đng lành ngh, t l đi ng qun lý gii, … Nhng yu t đó to cho doanh nghip có
li th cnh tranh, tc là to cho doanh nghip kh nng trin khai các hot đng vi hiu
sut cao hn đi th cnh tranh, to ra giá tr cho khách hàng da trên s khác bit hóa
trong các yu t ca cht lng hoc chi phí thp, hoc c hai. bit nng lc cnh
tranh ca doanh nghip nh th nào, cn phi da vào mt h thng các tiêu chí. H
thng các tiêu chí này ch yu da trên c s các yu t cu thành nng lc cnh tranh
ca doanh nghip.
Các yu t cu thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip ph thuc rt nhiu vào
yu t ni ti ca doanh nghip và các yu t thuc v môi trng kinh doanh bên ngoài.
Khi các yu t bên ngoài doanh nghip thay đi thì nng lc cnh tranh ca doanh nghip
cng thay đi hoc có th b đi th cnh tranh sao chép li th cnh tranh. Còn các yu
t ni ti có mi quan h tng h vi nhau theo mô hình chui giá tr làm nên thng li
cho doanh nghip. Do đó, doanh nghip cn có nhng chính sách hp lý, phù hp đ xây
dng và duy trì nng lc cnh tranh da trên li th cnh tranh bn vng ca mình. Vi
cách tip cn này, khi nghiên cu gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh
nghip thì không th không nghiên cu c các yu t bên trong và bên ngoài nh hng
đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip. Môi trng kinh doanh bên ngoài ca doanh
nghip bao gm môi trng kinh t v mô và môi trng vi mô. Môi trng bên trong
doanh nghip chính là các yu t ni lc ca doanh nghip.
Theo kt qu kho sát ý kin ca các chuyên gia trong ngành thép thì do ngành thép
là ngành có đc thù v sn phm, khó có th thay đi hoc khác bit hóa sn phm do đó
đ to ra li th cnh tranh thì các doanh nghip phi tp trung vào chin lc chi phí
12
thp. Và các yu t ni lc giúp doanh nghip theo đui chin lc chi phí thp gm 7
yu t.
Tt c các yu t bên trong ca doanh nghip đu có th góp phn to ra chi phí thp
hoc to ra s khác bit. Tuy nhiên qun tr sn xut và qun tr đu vào là 2 yu t quan
trng nht giúp doanh nghip sn xut ra sn phm có chi phí thp. Các yu t v nghiên
cu và phát trin (R&D) và Marketing là nhng yu t quan trng nht giúp doanh
nghip to ra s khác bit
Hình 1.4: Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip ngành
thép
(Ngun: tác gi t tng hp t c s lý thuyt)
1.2.1 Các yu t môi trng v mô nh hng đn nng lc cnh tranh
1.2.1.1 Yu t kinh t
Các yu t ni lc
- Qun tr nguyên vt liu
- Qun tr sn xut
- Qun tr R&D
- Qun lý- lãnh đo
- Nng lc tài chính
- Ngun nhân lc
- Marketing
Các yu t
môi trng v mô
- Yu t kinh t
- Yu t chính tr - pháp
lut
- Yu t xã hi
- Yu t công ngh
- Yu t t nhiên
Các yu t
môi trng vi mô
- Nhà cung cp
- Khách hàng
- i th tim n
- Sn phm thay th
- i th hin ti
NNG LC CNH TRANH CA
DOANH NGHIP NGÀNH THÉP
13
Trng thái ca môi trng kinh t v mô xác đnh s lành mnh, thnh vng hay
suy thoái ca nn kinh t, nó luôn gây ra nhng tác đng đn các doanh nghip và các
ngành. Môi trng kinh t ch bn cht và đnh hng ca nn kinh t trong đó doanh
nghip hot đng. Các nh hng ca nn kinh t đn mt doanh nghip có th làm thay
đi nng lc cnh tranh ca doanh nghip đó do nh hng trc tip đn kh nng to giá
tr và thu nhp. Các yu t quan trng trong môi trng kinh t v mô cn quan tâm là t
l tng trng ca nn kinh t, lãi sut, t sut hi đoái, t l lm phát, các chính sách
kinh t ca Chính ph nh các chin lc phát trin kinh t, các chính sách u đãi cho
các ngành,…
1.2.1.2 Yu t chính tr - pháp lut
ây là yu t có tm nh hng ti tt c các ngành kinh doanh trên mt lãnh th,
các yu t th ch, lut pháp có th uy hip đn kh nng tn ti và phát trin ca bt c
ngành nào. Khi kinh doanh trên mt đn v hành chính, các doanh nghip s phi bt
buc tuân theo các yu t th ch lut pháp ti khu vc đó. Th ch nào có s bình n cao
s có th to điu kin tt cho vic hot đng kinh doanh và ngc li các th ch không
n đnh, xy ra xung đt s tác đng xu ti hot đng kinh doanh trên lãnh th ca nó.
Các chính sách thu, các lut liên quan nh lut doanh nghip, lut đu t, lut lao
đng,… và các chính sách ca nhà nc nh các chính sách thng mi, chính sách phát
trin ngành, phát trin kinh t, thu, các chính sách điu tit cnh tranh, bo v ngi tiêu
dùng s có nh hng ti doanh nghip, nó có th to ra li th hoc thách thc vi
doanh nghip.
C ch qun lý kinh t ca nhà nc là mt nhân t quan trng to nên môi trng
kinh doanh, môi trng cnh tranh ca các doanh nghip. Trong nn kinh t th trng,
nhà nc phi to các c hi kinh doanh mi cho các doanh nghip bng vic thúc đy
các doanh nghip t to cho mình nng lc cnh tranh và hot đng di áp lc ca th
trng cnh tranh.
1.2.1.3 Yu t dân s- lao đng
Dân s va là lc lng sn xut va là lc lng tiêu dùng. Vì vy quy mô, c cu
và s gia tng dân s liên quan mt thit đn nn kinh t. Quy mô dân s nc ta ln và
14
lc lng lao đng thuc vào loi tr nên các t chc hot đng sn xut kinh doanh có
nhiu c hi đ s hu đc đi ng lao đng tr, nng đng và tay ngh cao. iu đó
to nên li th cnh tranh rt ln cho các doanh nghip Vit Nam.
1.2.1.4 Yu t công ngh
Yu t công ngh cng có nh hng không nh đn nng lc cnh tranh ca doanh
nghip. Yu t công ngh đã to ra li th cnh tranh cho các doanh nghip trong quá
trình hot đng sn xut kinh doanh: to điu kin đ sn xut ra sn phm r hn, nhiu
tính nng hn qua đó làm cho sn phm có kh nng cnh tranh tt hn. Bên cnh đó,
công ngh cng to ra nhiu thách thc – đe da: to điu kin thun li cho nhng ngi
xâm nhp mi và làm tng áp lc đe da cho các doanh nghip hin hu. Do đó các
doanh nghip cn phi thng xuyên quan tâm đn s thay đi ca các yu t công ngh.
1.2.1.5 Yu t t nhiên
Yu t t nhiên không nhng là yu t đc bit quan trng đi vi đi sng ca con
ngi, mà còn là yu t đu vào quan trng ca các ngành kinh t. Yu t t nhiên bao
gm: v trí đa lý, khí hu, đt đai, sông bin, tài nguyên khoáng sn, môi trng sinh
thái Nhn bit đc các yu t t nhiên giúp các doanh nghip phát huy th mnh ca
nó, bo v môi trng và có các quyt đnh cùng các bin pháp thc hin quyt đnh
đúng đn.
1.2.2 Các yu t môi trng vi mô nh hng đn nng lc cnh tranh
Môi trng vi mô (môi trng ngành) là môi trng phc tp nht và cng nh
hng nhiu nht đn cnh tranh ca các doanh nghip trong ngành. S thay đi có th
din ra thng xuyên và khó s báo chính xác đc, khác vi môi trng v mô, môi
trng ngành không đc tng hp t nhng quy đnh, quy lut mà nó đm tính thi
đim nht đnh.
Michael Porter (1985, trang 35) đã khng đnh: “Trong bt c ngành ngh nào, cho
dù phm vi trong nc hay quc t, ngành sn xut hay dch v, quy lut cnh tranh th
hin qua 5 lc lng: s xut hin ca các đi th cnh tranh mi, nguy c t các sn
phm/dch v thay th, áp lc t khách hàng, áp lc t nhà cung cp và áp lc t các đi
th cnh tranh hin ti”. Bn lc lng đu đc xem nh là các lc lng bên ngoài và
15
cuc cnh tranh gia các đi th cnh tranh trong mt ngành đc xem là cnh tranh
quyt lit nht.
Hình 1.5: Mô hình 5 lc lng cnh tranh ca Michael Porter
(Ngun: Li th cnh tranh, Michael Porter 1985)
Nm lc lng cnh tranh này kt hp vi nhau xác đnh cng đ cnh tranh và
mc li nhun ngành. Mô hình 5 lc lng cho phép các doanh nghip xem xét c tng
th phc hp ln chi tit nhng yu t mu cht nh hng đn nng lc cnh tranh ca
mình.
Michael Porter (1980, trang 36) phân tích: “Hiu bit v nhng ngun gc nn tng
ca áp lc cnh tranh s giúp làm rõ mt mnh và đim yu ca Công ty” và “Phân tích
c cu là nn tng c bn cho hoch đnh chin lc cnh tranh”.
1.2.2.1 Nhà cung cp
Có th xem nhà cung cp nh mt nguy c khi h đòi nâng giá hoc gim cht
lng sn phm cung cp. Bng cách đó h làm cho li nhun ca công ty st gim. Các
nhà cung cp có kh nng gây áp lc cho doanh nghip trong các trng hp: th nht, s
lng, qui mô nhà cung cp s quyt đnh áp lc cnh tranh, quyn lc đàm phán đi vi
ngành, đi vi doanh nghip, nu trên th trng ch có vài nhà cung cp có qui mô ln s
to áp lc cnh tranh, nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip;