B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN PHM KIM YN
PHÂN TệCH CÁC YU T NH HNG N QUYT
NH GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI
NGÂN HÀNG TMCP U T & PHÁT TRIN VIT
NAM TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHệ MINH
LUN VN THC S KINH T
Thành Ph H Chí Minh- Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN PHM KIM YN
PHÂN TệCH CÁC YU T NH HNG N QUYT
NH GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI
NGÂN HÀNG TMCP U T & PHÁT TRIN VIT
NAM TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHệ MINH
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S : 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc
PGS.TS TRN HUY HOÀNG
Thành Ph H Chí Minh- Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Phân tích các yu t nh hng đn quyt
đnh gi tin ca khách hàng cá nhân ti Ngân hàng TMCP u t & Phát
trin Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí Minh” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi, các s liu và kt qu nghiên cu đc th hin trong ni
dung lun vn là hoàn toàn trung thc và cha tng đc công b trong các
công trình nghiên cu khác.
Thành ph H Chí Minh, ngày30 tháng 09 nm 2013
Nguyn Phm Kim Yn
MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT DANH
MC CÁC BNG BIU DANH MC
CÁC HỊNH V, TH
PHN M U 1
CHNG 1: C S Lụ LUN V HOT NG HUY NG TIN GI
CA NHTM VÀ QUYT NH GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
5
1.1 Hot đng huy đng tin gi ca NHTM 5
1.1.1 Khái nim NHTM 5
1.1.2 Khái nim v hot đng huy đng tin gi 6
1.2 Khách hàng cá nhân và quyt đnh gi tin 6
1.2.1 Khách hàng cá nhân 6
1.2.2 Quyt đnh gi tin 7
1.3 Nguyên tc huy đng tin gi 8
1.3.1 Tuân th pháp lut 8
1.3.2 Tho mưn yêu cu kinh doanh vi chi phí thp nht 10
1.3.3 Ngn nga s gim sút bt thng ca ngun tin gi 10
1.4 Các sn phm tin gi ca NHTM 11
1.4.1 Tin gi không k hn 11
1.4.2 Tin gi tit kim không k hn 13
1.4.3 Tin gi tit kim có k hn 13
1.5 Các loi ri ro trong huy đng tin gi 14
1.5.1 Ri ro lưi sut 15
1.5.2 Ri ro thanh khon 15
1.5.3 Ri ro vn ch s hu 15
1.6 Các nhân t nh hng đn huy đng vn ca NHTM 16
1.6.1 Các nghiên cu trc đây 16
1.6.2 Các nhân t nh hng 18
1.7 Kinh nghim ca mt s NHTM trong công tác huy đng tin gi và bài
hc cho BIDV trên đa bàn TPHCM 24
Kt lun chng 1 25
CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC HUY NG TIN GI TI NH
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM TRÊN A BÀN TP. HCM
TRONG VÀI NM GN ÂY (GIAI ON 2009 ậ 2012) 26
2.1 S lc Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam 26
2.1.1 Bi cnh thành lp 26
2.1.2 Quy mô và mng li hot đng 27
2.1.3 Tình hình hot đng kinh doanh giai đon 2009 ậ 2012 28
2.2 Tình hình huy đng tin gi ti BIDV trên đa bàn TP. H Chí Minh
30
2.2.1 Các sn phm tin gi dành cho KHCN ti BIDV 30
2.2.2 Tình hình tin gi phân theo loi tin gi ca BIDV trên đa bàn TP.
HCM 38
2.2.3 Tình hình huy đng tin gi phân theo k hn gi ti BIDV trên đa
bàn TP.HCM 41
2.2.4 Tình hình huy đng tin gi ti BIDV đa bàn TP. HCM phân theo
đi tng gi 43
2.3 ánh giá kt qu hot đng huy đng tin gi ti BIDV đa bàn
TP.HCM 43
2.3.1 Nhng thun li và thành qu đt đc. 43
2.3.2 Nhng khó khn tn ti nh hng đn công tác huy đng tin gi 44
2.3.3 Nhng nguyên nhân dn đn khó khn tn ti trong huy đng tin
gi 45
Kt lun chng 2 47
CHNG 3: PHÂN TệCH CÁC YU T NH HNG N QUYT NH
GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI BIDV A BÀN TP.HCM 48
3.1 Phng pháp nghiên cu và cách thc thc hin 48
3.1.1 Nghiên cu đnh tính: Tho lun tay đôi. 48
3.1.2 Nghiên cu đnh lng 54
3.1.2.3. Kt qu nhn đc 58
3.2 Phân tích kt qu nhn đc đi vi tng nhân t 64
3.2.1 Lưi sut 64
3.2.2 Phong cách giao dch 65
3.2.3 S thun tin 66
3.2.4 Thng hiu 67
3.2.5 Chính sách chm sóc khách hàng 68
3.2.6 c gii thiu 69
Kt lun chng 3 70
CHNG 4: GII PHÁP GIA TNG HUY NG TIN GI CA KHCN
TI BIDV TRÊN A BÀN TPHCM - KIN NGH 72
4.1 Gii pháp gia tng huy đng tin gi ca KHCN ti BIDV trên đa bàn
TP.HCM 72
4.1.1 Phân nhóm khách hàng nhm đa ra sn phm thích hp 72
4.1.2 Chính sách lưi sut 73
4.1.3 Nâng cao cht lng ca các yu t thuc v con ngi 74
4.1.4 Ci tin nâng cao cht lng sn phm dch v 75
4.1.5 i mi công ngh Ngân hàng nht là khâu thanh toán 76
4.1.6 Tng cng chin lc marketing 77
4.2 Kin ngh 77
Kt lun chng 4 83
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CH VIT TT
CP: Chính ph
KBNN: Kho bc nhà nc
KH: Khách hàng
KHCN: Khách hàng cá nhân
KHDN: Khách hàng Doanh nghip
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM :Ngân hàng thng mi
PGD: Phòng giao dch
TBN: Tây Ban Nha
TCTD: T chc tín dng
TMCP: Thng mi c phn
TPHCM: Thành ph H Chí Minh
TSC: Tài sn c đnh
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu ch tiêu giai đon 2009-2012 31
Bng 2.2: Các sn phm tin gi dành cho KHCN ti BIDV 33
Bng 2.3: S d huy đng ca BIDV phân theo loi tin gi 42
Bng 2.4: Tng quan ca tin gi có kì hn và tin gi thanh toán 44
Bng 2.5: Tin gi có kì hn đn 01 nm và trên 01 nm 45
Bng 3.1: Kt qu tr li 62
Bng 3.2: S lc v mu nghiên cu 63
Bng 3.3: Quan đim ca ngi đc phng vn v sáu gi thuyt 64
Bng 3.4: Kt qu ca 2 nhóm đang gi và cha gi 65
Bng 3.5: Kt qu 4 nhóm 67
DANH MC CÁC HỊNH V, TH
Hình 3.1: Các nhân t kho sát 59
Biu đ 3.1: Quan đim ca ngi đc phng vn v sáu gi thuyt 65
Biu đ 3.2: Kt qu ca 2 nhóm đã gi và cha gi 66
Biu đ 3.3: Kt qu ca 4 nhóm 67
1
PHN M U
1. LỦ do chn đ tài
Phát trin kinh t là mc tiêu đu tiên ca tt c các nc trên th gii.
Kinh t có phát trin thì mi có điu kin nâng cao mc sng vt cht đng
thi to môi trng cho phép mi ngi đc hng th cuc sng, xóa b
nghèo đói. Mà mun tng trung và phát trin kinh t thì mt trong nhng
yu t quan trng cn phi có là vn.
Ngành ngân hàng đc mnh danh là xng sng ca nn kinh t. Nhng
vài nm gn đây, đc bit là trong nm 2012 va qua, b tác đng xu bi tình
hình kinh t th gii và trong nc, ngành ngân hàng đã bc l nhng đim
yu c bn đó là n xu, tng trng tín dng thp, huy đng tin gi trong
dân khó và phi huy đng vi lãi sut cao v.v…đó cng là nhng bài toán ln
và khó khn đc đt ra vi các Ngân hàng.
Mt trong nhng bài toán khó khn trên là làm sao ng thu hút tin nhàn ri
trong dân, có lng tin huy đng tt, bn vng vi lãi sut hp lỦ, đ trc
mt có th là gi đc th phn và lâu dài là tng đc th phn trong bi cnh
khó khn và cnh tranh gay gt nh hin nay. Vì th, vn đ đt ra đây là
làm sao nm bt, hiu rõ các yu t, yêu cu ca khách hàng khi quyt đnh
gi tin ti Ngân hàng đ t đó cn c vào tim lc, kh nng riêng ca mình
mà tng Ngân hàng đa ra nhng chin lc, gii pháp hp lỦ nhm tha mãn
yêu cu ca khách hàng.
Hin nay các ngân hàng đang có nhiu chính sách cnh tranh nhau đ thu
hút lng tin nhàn ri trong dân c. Vì vy tôi chn đ tài "Phân tích các
nhân t nh hng đn quyt đnh gi tin ca khách hàng cá nhân ti
Ngân hàng TMCP u t & Phát trin Vit Nam trên đa bàn Thành
ph H Chí Minh". Bài nghiên cu này tác gi mun áp dng nhng c s lý
thuyt, kin thc khoa hc, phn ánh thc t đ xác đnh nhng nhân t tác
2
đng đn quyt đnh gi tin ca khách hàng cá nhân ti các chi nhánh, S
giao dch BIDV trên đa bàn Thành ph H Chí Minh . T kt qu nghiên cu
đó s đ xut nhng gii pháp, kin ngh nhm hoàn thin và phát trin chin
lc huy đng tin gi da trên c s là s tác đng ca các nhân t đn s
la chn Ngân hàng ca khách hàng cá nhân khi quyt đnh gi tin.
2. S cn thit ca đ tài
NHTM đóng vai trò là cu ni gia ngi tha vn và ngi có nhu cu v
vn. Ngun vn đ đáp ng hot đng kinh doanh ca NHTM là ngun vn
huy đng mà quan trng nht là ngun vn huy đng t dân c – đc xem là
ngun vn có tính n đnh cao. NHTM nào có ngun tin gi huy đng cao s
có li th rt ln, thm chí mang yu t quyt đnh trong cuc cnh tranh
khc lit nh hin nay và hn na trong thi gian ti. Trong thi gian qua,
Ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit Nam (BIDV) không ngng tng
cng các gii pháp nhm tng ngun tin gi huy đng t phía khách hàng
đc bit là khách hàng cá nhân.
Trong thi k hi nhp vi áp lc cnh tranh cùng vi s có mt ca nhiu
Ngân hàng khin cho công tác huy đng tin gi ca BIDV tr nên càng khó
khn, mà ngun tin gi là mt trong nhng yu t quyt đnh li nhun ca
ngân hàng. Vì vy, BIDV cn phi tìm ra gii pháp tt nht cho mình.
Bên cnh đó, tình hình kinh t cha phc hi nh hin nay đã nh hng đn
hot đng kinh doanh Ngân hàng. Tình trng lm quyn, tham nhng, n xu
đã làm cho uy tín ca ngành Ngân hàng bt đu lung lay. Vì vy, lòng tin ca
ngi dân đi vi h thng Ngân hàng suy gim cng đã tác đng đn lng
tin gi vào h thng Ngân hàng.
- Trc nhng thc trng nn kinh t tôi chn đ tài “Phân tích các yu t nh
hng đn quyt đnh gi tin ca khách hàng cá nhân Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí
3
Minh” nhm phân tích các nhân t nh hng đn quyt đnh ca khách hàng
cá nhân khi gi tin ti BIDV đa bàn TP.HCM. T đó, đóng góp mt s gii
pháp đ BIDVcó nhng chính sách hp lỦ nhm khai thác đc ti đa ngun
vn nhàn ri trong dân c, góp phn cho hot đng ngân hàng đc n đnh
và phát trin trong thi gian ti.
3 Mc tiêu nghiên cu
Phân tích các yu t nh hng đn quyt đnh gi tin ca khách hàng cá
nhân ti BIDV trên đa bàn TPHCM. T đó, đa ra các gii pháp nhm gia
tng ngun tin gi huy đng ca các chi nhánh, S giao dch ca BIDV trên
đa bàn TPHCM đi vi nhóm khách hàng này.
4 i tng và Phm vi nghiên cu
4.1 Ni dung nghiên cu
Lun vn này nghiên cu các yu t nh hng đn quyt đnh gi tin ca
khách hàng cá nhân ti BIDV trên đa bàn TPHCM.
4.2. Gii hn vùng nghiên cu
tài này tp trung điu tra, nghiên cu ti BIDV trên đa bàn TPHCM.
4.3. Gii hn thi gian nghiên cu
tài thu thp s liu phc v cho nghiên cu giai đon nm 2009 - 2012.
4.4 i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài này là các cá nhân có giao dch gi tin và s
gi tin ti BIDV trên đa bàn TPHCM. i tng này đc la chn theo
phng pháp thun tin.
5 Phng pháp nghiên cu
5.1. Phng pháp thu thp s liu:
- Phng vn trc tip,
- Chn mu tr li bng câu hi thit k
4
5.2. Phng pháp nghiên cu:
- nh tính
- nh lng
6 ụ ngha thc tin ca đ tài
Qua kt qu nghiên cu, mong mun s giúp cho BIDV nhn bit rõ hn đi
tng khách hàng có kh nng gi tin vào ngân hàng. ng thi, giúp cho
BIDV có c s đánh giá, ci tin li vi nhng sn phm, dch v v tin gi
mà ngân hàng đang có nhm huy đng đc ti đa ngun vn nhàn ri trong
nn kinh t. Vì vy, ngi th hng trc tip là các chi nhánh, S giao dch
BIDV trên đa bàn TPHCM nói riêng và các NHTM khác nói chung
- ng thi đáp ng đc nhu cu ca khách hàng ngày càng cao.
- Ngoài ra, đ tài này cng là mt tài liu đ phc v cho công tác nghiên cu
khoa hc.
7 Cu trúc đ tài
Ni dung ca đ tài bao gm 4 chng. C th nh sau:
Chng 1: C S Lụ LUN V HOT NG HUY NG TIN GI
CA NHTM VÀ QUYT NH GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ
NHÂN
Chng 2: THC TRNG CÔNG TÁC HUY NG TIN GI TI NH
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM TRểN A BÀN TP HCM
TRONG VÀI NM GN ỂY (GIAI ON 2009 – 2012)
Chng 3: PHÂN TÍCH CÁC YU T NH HNG N QUYT NH
GI TIN CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI BIDV A BÀN
TP.HCM
Chng 4: GII PHÁP THU HÚT TIN GI KHCN TI BIDV TRÊN
A BÀN TP.HCM - KIN NGH
5
CHNG 1: C S Lụ LUN V HOT NG HUY NG TIN
GI CA NHTM VÀ QUYT NH GI TIN CA
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
1.1 Hot đng huy đng tin gi ca NHTM
1.1.1 Khái nim NHTM
NHTM là loi ngân hàng giao dch trc tip vi các công ty, xí nghip, t
chc kinh t và cá nhân, bng cách nhân tin gi, tin tit kim, ri s dng
s vn đó đ cho vay, chit khu, cung cp các phng tin thanh toán và
cung ng dch v ngân hàng cho các đi tng nói trên.
NHTM là loi ngân hàng có s lng ln và rt ph bin trong nn kinh t.
S có mt ca NHTM trong hu ht các mt hot đng ca nn kinh t xã hi
đã chng minh rng: đâu có h thng NHTM phát trin thì đó s có s
phát trin vi tc đ cao ca nn kinh t- xã hi.
Theo pháp lnh Ngân hàng nm 1990 ca Vit Nam: “Ngân hàng thng mi
là mt t chc kinh doanh tin t mà nghip v thng xuyên và ch yu là
nhn tin gi ca khách hàng vi trách nhim hoàn tr và s dng s tin đó
đ cho vay, chit khu và làm phng tin thanh toán.
Theo Ngh đnh 59/2009/N-CP ngày 16/07/2009: “ Ngân hàng thng mi
là ngân hàng đc thc hin toàn b các hot đng ngân hàng và các hot
đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun theo quy đnh ca
Lut các t chc tín dng và các quy đnh khác ca pháp lut.”
Theo Lut các t chc tín dng nm 2010, NHTM là loi hình ngân hàng
đc thc hin tt c các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh
khác theo quy đnh nhm mc tiêu li nhun.
6
1.1.2 Khái nim v hot đng huy đng tin gi
Hot đng huy đng tin gi là mt phn trong hot đng huy đng vn, mt
trong nhng hot đng ch yu và quan trng nht ca NHTM. ây là hình
thc huy đng vn c đien và mang tính đc thù riêng có ca NHTM. Hot
đng này mang li ngun vn đ ngân hàng có th thc hin các hot đng
kinh doanh khác nh cp tín dng, cung cp các dch v ngân hàng cho khách
hàng. Trong bng cân đi tài sn ca NHTM, nghip v này đc phn ánh
bên phn tài sn N.
1.2 Khách hàng cá nhân và quyt đnh gi tin
1.2.1 Khách hàng cá nhân
Theo quyt đnh ca Thng đc Ngân hàng Nhà Nc s 1160/2004/Q-
NHNN ngày 13 tháng 9 nm 2004 v vic ban hành quy ch v tin gi tit
kim, thì KH CN mà nghiên cu này đang xét đn có th đc đnh ngha là
các khách hàng tha mãn nhng điu kin sau:
i tng gi tin gi tit kim bng đng Vit Nam là các cá nhân Vit
Nam và cá nhân nc ngoài đang sinh sng và hot đng hp pháp ti Vit
Nam, đi tng gi tin gi tit kim bng ngoi t là các cá nhân ngi c
trú.
Cá nhân Vit Nam t đ 18 tui tr lên có nng lc hành vi dân s đy đ
theo quy đnh ca B Lut dân s, cá nhân nc ngoài đang sinh sng và hot
đng hp pháp ti Vit Nam t đ 18 tui tr lên có nng lc hành vi dân s
đy đ theo quy đnh ca pháp lut Vit Nam đc thc hin các giao dch
liên quan đn tin gi tit kim.
Cá nhân Vit Nam, cá nhân nc ngoài đang sinh sng và hot đng hp
pháp ti Vit Nam t đ 15 tui đn cha đ 18 tui nhng có tài sn riêng đ
đ đm bo vic thc hin ngha v dân s theo quy đnh ca B Lut dân s
thì đc thc hin các giao dch liên quan đn tin gi tit kim.
7
i vi ngi cha thành niên, ngi mt nng lc hành vi dân s, ngi hn
ch nng lc hành vi dân s theo quy đnh ca pháp lut thì ch đc thc
hin các giao dch liên quan đn tin gi tit kim thông qua ngi giám h
hoc ngi đi din theo pháp lut.
1.2.2 Quyt đnh gi tin
Theo lỦ thuyt v hành vi thì quá trình quyt đnh ca khách hàng bao gm
mt s hoc tt c các bc sau, ph thuc vào mc đ quan tâm đn mua
sm ca khách hàng: nhn bit nhu cu, tìm kim thông tin, đánh giá các gii
pháp, chn la ca hàng, mua sm thc s và quá trình sau mua sm.
Gi tin tit kim ti ngân hàng cng ging nh hành đng mua hàng vy.
Cng tri qua các bc nh: hn bit nhu cu s dng tin nhàn ri tm thi
sao cho an toàn và sinh lãi. Sau đó khách hàng có tin nhàn ri s tìm kim
thông tin v các cách s dng ngun tin này ca mình nh mua vàng, d tr
ngoi t, mua chng khoán, đu t buôn bán, cho vay hay gi tit kim…Sau
khi đã có đ thông tin cn thit, khách hàng s tin hành đánh giá các phng
án đu t sinh lãi ca món tin ca mình. Và trong s các phng án đc
nêu ra thì gi tit kim ti ngân hàng là mt phng án an toàn, sinh lãi đáng
đ la chn. Khi đã xác đnh đc phng án đu t là gi tit kim thì khách
hàng tin hành la chn ngân hàng. ây cng chính là bc mà các ngân
hàng chú trng bc nht. Các tiêu chí đánh giá chn la ngân hàng ny ra
trong đu h và bc cui cùng ca quyt đnh gi tin chính là đn ngân
hàng m tài khon tit kim.
Trong bài nghiên cu, quyt đnh gi tin đc hiu nh là s chp thun s
dng mt sn phm huy đng vn ca ngân hàng. Theo đó, ngân hàng nhn
tin ca khách hàng và gi vào tài khon tin gi tit kim ca khách hàng.
S tin này đc xác nhn trên th tit kim. Khách hàng gi tin đc
hng lãi theo quy đnh ca t chc nhn tin gi tit kim và đc bo him
8
theo quy đnh ca pháp lut v bo him tin gi. Ngân hàng nhn tin gi
tit kim ca khách hàng cam kt và có trách nhim hoàn tr đy đ gc và lãi
cho khách hàng khi có nhu cu.
1.3 Nguyên tc huy đng tin gi
1.3.1 Tuân th pháp lut
Các Ngân hàng Thng mi không đc huy đng vn quá nhiu so vi vn
t có nhm đm bo kh nng chi tr v sau.
H s gii hn huy đng vn
Vn t có
H
1
= x 100%
Tng ngun vn huy đng
H s này đc đa ra nhm mc đích gii hn mc huy đng vn ca ngân
hàng, đ tránh tình trng ngân hàng huy đng vn quá nhiu vt quá mc
bo v ca vn t có, làm cho ngân hàng có th mt kh nng chi tr. Theo
Pháp lnh ngân hàng nm 1990, tng ngun vn huy đng ca ngân hàng
thng mi phi bé hn hoc bng 20 ln vn t có. iu đó có ngha rng
H
1
≥ 5%.
Trong đó:
Vn t có ca ngân hàng gm: Vn đu l và qu d tr b sung vn điu l,
Qu đu t phát trin nghip v và Li nhun không chia.
Tng ngun vn huy đng gm: Tin gi không k hn, Tin gi có k hn,
Tin gi tit kim, Phát hành k phiu ngân hàng, chng ch tin gi đ huy
đng vn, các khon gi h và đi thanh toán, Tin gi ca KBNN (nu có).
góc đ khác, mt s quc gia còn dùng h s này đ bo h các ngân hàng
trong nc đi vi th trng tin gi trong giai đon đu ca hi nhp kinh t
quc t (Theo công vn s 1210/NHNN-CNH ca Ngân hàng Nhà nc, các
chi nhánh Ngân hàng nc ngoài ti Vit Nam đc nhn tin gi VND t
9
các th nhân Vit Nam mà ngân hàng không có quan h tín dng theo t l
trên mc vn đc cp ca chi nhánh vi mc tin gi ti đa và theo l trình
c th/; t ngày 01/01/2007 t l huy đng là 650% vn đc cp, t ngày
01/01/2008 là 800% vn đc cp, t ngày 01/01/2009 là 900% vn đc
cp, t ngày 01/01/2010 là 1000% vn đc cp, và sau ngày 01/01/2011 s
đc đi x quc gia đy đ. Theo ngân hàng Nhà nc, c ch và l trình
trên là nhm thc hin các cam kt v dch v ngân hàng ti biu cam kt v
dch v trong b vn kin gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO)ca
Vit Nam).
Bên cnh đó, các TCTD phi áp dng lãi sut huy đng phù hp vi c ch
qun lý v lãi sut ca Ngân hàng Nhà nc, bi vì lãi sut là mt trong
nhng công c đ Ngân hàng Nhà nc kim soát đc lng tin trong lu
thông, bình n giá c và chng lm phát. Bên cnh đó các NHTM phi có
trách nhim hoàn tr gc lãi cho khách hàng vô điu kin.
NHTM phi tham gia bo him tin gi theo quy đnh hin hành. Bng quy
đnh này, quyn li ca ngi gi tin đc bo v. C th là nu ngân hàng
ni ngi gi tin gi tin b phá sn thì ngi gi tin đc Cty bo him
đn bù mt khon tin nht đnh (c th hin nay là 50 triu đng/ tng tin
gi ca 1 khách hàng).
Hn na, ngân hàng phi gi gìn bí mt s d và hot đng ca tài
khon khách hàng. Nhng không đc che giu các khon tin ln và bt thng
(thc hin các quy đnh ca pháp lnh chng ra tin).
ng thi các ngân hang không đc cnh tranh không lành mnh (đa thông
tin gi, khuyn mãi bt hp pháp…) gây tâm lỦ lo s, mt lòng tin ca ngi
dân đi vi h thng ngân hàng. Mt khi nim tin ca ngi dân không còn,
theo tâm lỦ đám đông, h s rút tin hàng lot gây ra ri ro thanh khon cho
ngân hàng.
10
1.3.1 Tho mưn yêu cu kinh doanh vi chi phí thp nht
Mc đích hot đng ca NHTM là vì li nhun, do đó các NHTM phi đm bo
đc hai yêu cu: chi phí thp và quy mô cao ca ngun vn huy đng t tin
gi. Vi chi phí thp và quy mô cao, ngân hàng có đc ngun vn r và đ
ln đ tài tr cho các d án, thông qua câp tín dng, đng thi to ra li
nhun cho mình t chênh lch lãi sut đu vào và đu ra.
có th cnh tranh đc vi các t chc trung gian tài chính khác, đòi hi
NHTM phi áp dng đa dng hóa lãi sut, phng thc tr lãi, khuyn mãi đ
thu hút KH; đa ra nhiu phng thc huy đng đ hn ch ri ro ( đây là
ri ro thanh khon sinh ra khi ly ngun vn ngn hn cho vay dài hn) và
phù hp vi đc đim hot đng ca ngân hàng.
Do nhu cu ca khách hàng khi gi tin vào ngân hàng không ch là đc an
toàn và hng lãi, mà còn mong mun s dng các dch v ca ngân hàng
(chuyn tin, thu tin h, chi h ) nên NHTM cn kt hp cht ch gia nhn
tin gi vi phát trin dch v ngân hàng. Vi s phát trin ca
dch v ngân hàng s làm tha mãn nhu cu ca khách hàng t đó thu hút
đc lng tin gi ca khách hàng.
1.3.2 Ngn nga s gim sút bt thng ca ngun tin gi
Hot đng ca ngân hàng da vào ch tín. Có tin tng vào s qun lý và kh
nng tr gc và lãi ca ngân hàng thì ngi dân mi gi tin. Vì vy, đ to
ch tín đi vi KH, ngân hàng phi đm bo kh nng thanh toán, đáp ng
kp thi, đy đ nhu cu rút tin trong mi tình hung ca ngi dân. Bên
cnh vic đm bo kh nng thanh khon, ngân hàng cn nm bt kp thi
nhng tin đn tht thit trên th trng v hot đng kinh doanh ngân hàng, đ
có cách dp tt và ng phó nhanh chóng, hp lỦ. Nu không, ngi dân s có
tâm lỦ hoang mang, dn đn rút tin hàng lot. ây cng là ni ám nh ca
các NHTM, bi l ngun vn huy đng đã đc chuy hóa thành nhiu dng
11
khác nhau, vi nhiu k hn khác nhau, nhiu ni khác nhau trong nn kinh
t. Tt c ngun vn y, không th ngay lp tc thu hi đ đáp ng cho nhu
cu rút tin quá ln ca mt s rút tin hàng lot đc. Và vì th, thiu ht
thanh khon tm thi là điu không th tránh khi. Ngân hàng có th s dng
các phng án đáp ng nhu cu thanh khon tm thi nh vay qua đêm các
NHTM khác, vay tái cp vn… Quan trng hn là s hoang mang này lan
truyn rt nhanh trong dân chúng, ch cn mt chi nhánh ngân hàng không kp
thi đáp ng nhu cu rút tin đt xut ca ngi dân, s hoang mang này
càng tng gp bi, và tin đn tht thit ban đu càng đc cng c. Theo hiu
ng domino, các ngân hàng TMCP khác cng cùng chung cnh ng nu
không có bin pháp x lỦ kp thi. Và nu Ngân hàng Nhà nc không có
nhng đng thái kp thi thì c h thng ngân hàng s gp khó khn thc s.
1.4 Các sn phm tin gi ca NHTM
1.4.1 Tin gi không k hn
Là loi tin gi mà ngi gi đc s dng mt cách ch đng và linh hot
không b ràng buc v mt thi gian, là hình thc huy đng vn ca NHTM
bng cách m cho khách hàng tài khon gi là tài khon tin gi thanh toán.
Tài khon này m cho các đi tng khách hàng, cá nhân hoc t chc, có
nhu cu thc hin thanh toán qua ngân hàng đ thc hin các khon chi tr v
mua bán hàng hoá, dch v, nhu cu nhn chuyn tin vào tài khon, nh nhn
tin lng hàng tháng, nhn chuyn tin t nc ngoài hoc t cá nhân khác
trong nc. Loi tin gi này có đc đim:
- ây là tin ca doanh nghip hoc cá nhân gi vào ngân hàng đ nh ngân
hàng gi và thanh toán h. Trong phm vi s d cho phép, các nhu cu chi
tr ca doanh nghip và cá nhân đu đc ngân hàng thc hin. Các khon
12
thu bng tin ca doanh nghip và cá nhân đu có th đc nhp vào tin
gi thanh toán theo yêu cu.
- Tin gi không k hn không phi là nhng khon tin đ dành mà là mt
b phn tin đang ch đ thanh toán. Do đó, v mt pháp lỦ khi gi tin
không k hn theo tài khon thanh toán đã th hin mt hp đng mc
nhiên gia khách hàng vi ngân hàng. Trong đó, ngân hàng có trách nhim
thc hin các khon chi tr cho khách hàng mt cách kp thi chính xác
trong phm vi s d.
- Khi gi tin vào tài khon tin gi không k hn, khách hàng có th rút tin
bt k lúc nào và không cn báo trc nên khi ngân hàng s dng làm
ngun vn kinh doanh thì ri ro cao. Do đó, ngân hàng phi d tr nhiu
hn so vi các loi tin gi khác. Chính vì vy, đi vi loi tin gi này
ngân hàng tr lãi sut thp.
- Mc đích ca ngi gi không phi là đ đc hng li tc mà đ đc
ngân hàng cung cp các dch v thanh toán không dùng tin mt. Chính vì
vy, lãi sut không phi là công c đ thu hút ngun vn này, mà công c
chính là dch v mà ngân hàng cung cp kèm theo phi là dch v có nhiu
tin ích, an toàn, nhanh chóng và chính xác. Loi này tuy bin đng thng
xuyên nhng nó vn luôn có mt s d n đnh do s tin gi vào và rút ra
trong mt thi k có th bù tr cho nhau. Vì vy, nu s dng đ làm
ngun vn cho vay s mang li li nhun cao cho ngân hàng.
- Mc dù s d tài khon tin gi thanh toán ca tng khách hàng thng
không ln, nhng do là trung tâm tp trung tin t và cung cp dch v
thanh toán, nên NHTM có s lng khách hàng rt đông làm cho tng s
13
vn huy đng qua tin gi thanh toán ca tt c khách hàng tr nên ln
đáng k.
1.4.2 Tin gi tit kim không k hn
Là tin gi tit kim khách hàng có th gi và rút ra bt c lúc nào mà không
cn báo trc cho ngân hàng. Tin gi này có đc đim đc thit k dành
cho đi tng khách hàng có tin tm thi nhàn ri mun gi ngân hàng vì
mc tiêu an toàn và sinh li nhng không thit lp đc k hoch s dng
tin gi trong tng lai. i vi khách hàng khi chn la hình thc tit kim
này thì mc tiêu an toàn và tin li quan trng hn mc tiêu sinh li.
1.4.3 Tin gi tit kim có k hn
Là loi tin gi mà trong đó có s cam kt gi tin gia khách hàng và ngân
hàng trong mt k hn nht đnh. c đim tin gi này nh sau:
i vi loi tin gi tit kim đnh k, ngi gi có mt s tin nhàn ri
trong thi gian dài, h thng gi theo hình thc này đ đc lãi sut cao.
Ngi gi không đc s dng các hình thc thanh toán đi vi loi tin gi
này song có th th chp đ vay vn nu đc ngân hàng cho phép. Nu cn
chi tiêu, ngi gi phi đn ngân hàng đ rút tin. Tin gi tit kim có k
hn thng đc hng lãi sut c đnh. Tuy nhiên, gia các loi tin gi có
k hn khác nhau lãi sut đc tr s khác nhau. Tin gi có k hn di mt
nm vi thi gian càng lâu, lãi sut s càng cao.
Khác vi tin gi tit kim không k hn, tin gi tit kim đnh k đc thit
k dành cho khách hàng cá nhân có nhu cu gi tin vì mc tiêu an toàn, sinh
li và thit lp đc k hoch s dng tin trong tng lai. i tng khách
hàng ch yu ca loi tin gi này là các cá nhân mun có thu nhp n đnh
và thng xuyên, đáp ng cho vic chi tiêu hàng tháng hoc hàng quỦ. Tin
14
gi tit kim có k hn khác tin gi tit kim không k hn. Tin gi tit
kim không k hn khách hàng có th rút ra bt k lúc nào. i vi tin gi
tit kim đnh k khách hàng ch đc rút tin gi theo đúng k hn đã cam
kt, không đc phép rút tin trc hn. Tuy nhiên, đ khuyn khích và thu
hút khách hàng gi tin ngân hàng cho phép khách hàng đc rút tin gi
trc hn nu có nhu cu, nhng khách hàng ch đc hng lãi sut không
k hn, hoc lãi sut k hn theo thi hn gi thc t.
Mc tiêu quan trng ca khách hàng khi chn la hình thc tin gi này là li
tc có đc theo đnh k. Do đó, lãi sut đóng vai trò quan trng đ thu hút
đc đi tng khách hàng này. Lãi sut tr cho loi tin gi tit kim đnh
k cao hn lãi sut tr cho loi tin gi không k hn.
Tin gi tit kim k hn có th phân chia thành nhiu loi.
Cn c vào thi hn có th chia thành tin gi k hn linh hot t 1-13 tháng
hoc lâu hn.
Cn c vào phng thc tr lãi có th chia thành:
Tin gi k hn lnh lãi đu k.
Tin gi k hn lnh lãi cui k.
Tin gi k hn lnh lãi theo đnh k (tháng hoc quỦ)
1.5 Các loi ri ro trong huy đng tin gi
Vic la chn ngun vn đ đáp ng nhu cu kinh doanh ca ngân hàng
không ch ph thuc vào chi phí ca mi ngun mà còn ph thuc vào ri ro
mà mi ngun tin gi huy đng mang li. Kinh nghim thc t cho thy,
ngun vn huy đng vi chi phí thp thì có th có ri ro cao hn và ngc li.
đánh giá ri ro ca các loi tin gi huy đng đc, mi ngân hàng cn
15
phi đnh lng nhiu chiu hng khác nhau. Ri ro trong huy đng tin gi
bao gm các loi ch yu sau:
1.5.1 Ri ro lưi sut
i vi ngân hàng cha có c cu đu vào - đu ra hp lỦ, ri ro lãi sut tác đng
đn ngân hàng khi ngân hàng áp dng lãi sut c đnh cho các tài khon tin gi
huy đng. Khi lãi sut th trng gim, ngân hàng cho vay vi lãi sut đã gim ca
th trng nhng vn phi tr lãi tin gi mc c đnh đã cam kt vi khách hàng
t trc. Ngân hàng s b thit hi do trc đó đã huy đng nhng ngun vn dài
hn vi lãi sut cao. Khi lãi sut th trng tng, tng rng mi chuyn s din ra
theo tng quan ngc li ngha là ngân hàng s tang li nhun. Nhng s tht là
ngi gi tin s thy lãi sut mà ngân hàng tr cho h không xng đáng nên h s
rút tin đ đu t vào lnh vc khác có li hn nh kinh doanh chng khoán, đu t
bt đng sn … Nh vy, có th thy ri ro lãi sut thng xut hin nhng
ngun tin gi vi thi hn dài. Do đó, ngân hàng thng tr lãi tng theo kì hn
gi ch vi các tài khon tit kim có kì hn đn 12 tháng. Các khon tin gi t 12
tháng tr lên li không có lãi sut cao bng kì hn 12 tháng. Vi cách lỦ gii trên
v ri ro lãi sut thì điu này là hoàn toàn d hiu.
1.5.2 Ri ro thanh khon
Ri ro này liên quan đn s bin đng ca ngun tin gi huy đng ca ngân hàng.
Nó xy ra trong trng hp: nhng tin đn tht thit v ngân hàng ( thng là đi
th ca các ngân hàng vi nhau), tình trng tht nghip gia tng, các doanh nghip
không tiêu th đc hàng hóa … Khi đó, xy ra tình trng rút tin hàng lot ca
khách hàng làm cho lng tin gi ca ngân hàng gim đi, buc ngân hàng phi tìm
kim ngun vn khác có chi phí cao hn đ bù đp.
Thc tin hot đng ngân hàng đã chng minh sc nh hng, đ nguy him cng
nh mc đ thit hi mà nhng tin đn gây ra cho h thng ngân hàng.
1.5.3 Ri ro vn ch s hu
Ri ro xy ra khi ngun ti gi huy đng quá ln so vi vn ch s hu, các nhà
đu t s lo lng đn kh nng hoàn tr ca ngân hàng và có th h s rút tin khi
16
ngân hàng đó. Cng vì l đó mà có s ra đi ca h s gii hn huy đng vn đã
đc nhc đn mc trên.
1.6 Các nhân t nh hng đn huy đng vn ca NHTM
Cng nh mi hot đng kinh t khác, Ngân hàng mun hot đng đc thì
trc ht phi có vn. Nhng mt hàng kinh doanh ca Ngân hàng rt đc bit
đó là tin t. Thc t các NHTM kinh doanh “quyn s dng vn tin t”. Do
đó nhu cu v vn ca các NHTM là rt ln và vic to lp vn cho Ngân
hàng là mt vn đ quan trng hàng đu trong hot đng kinh doanh ca các
NHTM. to lp và duy trì đc khi lng vn vi qui mô ln và có tính
n đnh cao thì Ngân hàng phi có chin lc khai thác vn hp lỦ trên c s
tn dng ti đa nhng nhân t tích cc và hn ch nhng nhân t tiu cc nh
hng ti công tác nhn tin gi ca Ngân hàng. C th trong công tác huy
đng tin gi ca các NHTM chu nh hng ca các nhân t sau.
1.6.1 Các nghiên cu trc đây
Hin nay vn cha tìm thy công trình nghiên cu khoa hc nào đc công
b v các nhân t nh hng đn quyt đnh gi tin ca KHCN ti mt ngân
hàng thng mi trên th gii nói chung và Vit Nam nói riêng. Nhng bài
nghiên cu nói v vn đ s chn la ngân hàng, hay s chp nhp ca khách
hàng đi vi mt sn phm hay dch v ca khách hàng thì đã có mt s
nghiên cu đc thc hin trong quá kh.
1.6.1.1 Nghiên cu ca Antoni Garrido Torres, và Pere Arque
Castelles (tháng 8 nm 2006)
Nghiên cu ca Antoni Garrido Torres, và Pere Arque Castelles (tháng 8
nm 2006) vi mc tiêu tìm ra các nhân t tác đng đn s la chn ngân
hàng ca các khách hàng cá nhân ti Tây Ban Nha, và đánh giá xem liu lãi
sut có phi là nhân t quyt đnh quan trng hay không. Theo nghiên cu
này thì s rng khp ca h thng chi nhánh ngân hàng là nhân t quan trng