ẢNH HƯỞNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI CỦA VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH




NGUYN TRNG THNG


NH HNG CA T GIÁ HI ỐI N
CÁN CÂN THNG MI CA VIT NAM




LUN VN THC S KINH T






TP H CHÍ MINH, THÁNG 10/2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYN TRNG THNG

NH HNG CA T GIÁ HI ỐI N
CÁN CÂN THNG MI CA VIT NAM

Chun ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
Mã s: 60340201

Ngi hng dn khoa hc
PGS. TS TRNG QUANG THƠNG



LUN VN THC S KINH T



TP H CHÍ MINH, THÁNG 10/2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca tôi, di s h tr ca
Thy hng dn là PGS. TS. Trng Quang Thông. Các ni dung nghiên cu trong đ
tài này là trung thc, có cp nht và k tha t các tài liu. Nhng s liu trong các
bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp
t các ngun khác nhau đc ghi trong phn tài liu tham kho. Ngoài ra trong lun
vn cng s dng mt s nhn xét, đánh giá cng nh s liu t các tác gi khác, c
quan t chc khác và đu đc chú thích ngun gc đ d tra cu, kim chng.
Tp. HCM ngày 03 tháng 10 nm 2013
Tác gi

Nguyn Trng Thng













MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC HÌNH V,  TH
DANH MC CÁC BNG BIU
LI M U 1
CHNG 1. KHUNG LÝ THUYT V MI QUAN H GIA T GIÁ VÀ
CÁN CÂN THNG MI 3
1.1 T giá hi đoái 3
1.1.1 Khái nim t giá hi đoái 3
1.1.2 T giá hi đoái danh ngha 3
1.1.3 T giá hi đoái thc 4
1.1.4 C ch t giá hi đoái 4

1.2 Cán cân thng mi 6
1.2.1 Khái nim 6
1.2.2 Các nhân t nh hng đn cán cân thng mi 6
1.3 Các lý thuyt v mi quan h gia t giá và cán cân thng mi 7
1.3.1 Lý thuyt đng cong J 7
1.3.2 H s co giãn xut nhp khu và điu kiên Marshall – Lerner 9
1.4 Nghiên cu thc nghim mi quan h gia t giá và cán cân thng mi trên
th gii 10
1.5 Kinh nghim ca các nc v chính sách t giá trong mi quan h cán cân
thng mi 13
1.5.1 Kinh nghim ca Trung Quc 14
1.5.2 Kinh nghim ca Hàn Quc 15
1.5.3 Kinh nghim ca Thái Lan 15
1.5.4. Bài hc s dng chính sách t giá nhm ci thin cán cân thng mi đi vi
Vit Nam 17
Kt lun chng 1 17
CHNG 2. THC TRNG NH HNG CA T GIÁ HI OÁI N
CÁN CÂN THNG MI TI VIT NAM 19
2.1. Tình hình cán cân thng mi Vit Nam giai đon 2000-2012 19
2.2. T giá hi đoái và chính sách t giá Vit Nam 22
2.2.1. T giá hi đoái  Vit Nam thi gian qua 22
2.2.2. Chính sách t giá hi đoái ca Vit Nam thi gian qua 26
2.2.3. Nhng thành qu, tn ti và nguyên nhân ca nhng tn ti chính sách t giá
hi đoái 28
2.2.3.1 Nhng thành qu đt đc 28
2.2.3.2 Nhng tn ti ca chính sách t giá hi đoái 29
2.2.3.3 Nguyên nhân ca nhng tn ti 31
2.4. Thc trng nh hng ca t giá hi đoái đn cán cân thng mi Vit Nam
thi gian qua 33
Kt lun chng 2 38

CHNG 3. KIM NH MI QUAN H T GIÁ HI OÁI VÀ CÁN CÂN
THNG MI 40
3.1 La chn mô hình, gii thích các bin s 40
3.2 D liu nghiên cu 41
3.3 Phân tích và đánh giá kt qu tính t giá thc đa phng (REER) 44
3.4 Kt qu nghiên cu 45
3.4.1 Kim đnh tính dng ca ca chui d liu thi gian (Unit root test) 46
3.4.2 Chn đ tr ca mô hình 47
3.4.3 Các kim đnh v tính n đnh ca mô hình 48
3.4.4 Kim đnh tính t quan ca phn d 49
3.4.5 Hàm phn ng đy - phân tích c ch truyn ti sc 50
3.4.6 Phân rã phng sai ca các sai s trong d báo 52
Kt lun chng 3 53
CHNG 4: HOÀN THIN CHÍNH SÁCH T GIÁ HI OÁI NHM CI
THIN CÁN CÂN THNG MI TI VIT NAM 55
4.1. Mc tiêu và đnh hng chính sách t giá Vit Nam thi gian ti 55
4.2 Gi ý mt s gii pháp nhm góp phn hoàn thin chính sách t giá ca
NHNN
4.2.1V c ch t giá 57
4.2.2 V các bin pháp điu hành t giá 58
4.2.3 V các bin pháp qun lý th trng ngoi hi và th trng vàng 59
4.3 Gi ý mt s chính sách t giá hi đoái ti Vit Nam nhm ci thin cán cân
thng mi 60
4.3.1 Chính sách t giá đm bo ngang giá sc mua đng ni t so vi r tin t 60
4.3.1.1 Neo tin Viêt Nam đng vào mt r ngoi t 61
4.3.1.2 S dng REER nh là dng c đ đo lng mc đ đnh giá ca t giá hin
ti 62
4.3.2 Chính sách t giá hi đoái trong thi gian sp ti nhm mc tiêu nâng cao nng
lc cnh tranh ca hàng hoá đng thi cung cp môi trng n đnh cho phát trin
kinh t 63

4.3.3 S cn thit ca vic kt hp gia th ni và qun lý t giá  Vit Nam giai
đon hin nay 64
4.3.4 Hoàn thin c ch qun lý và thúc đy th trng ngoi hi phát trin 67
Kt lun chng 4 70
KT LUN 72
TÀI LIU THAM KHO
PH LC




DANH MC CH VIT TT
 ADB: (Asian Development Bank): Ngân hàng phát trin Châu Á
 APEC: (Asia-Pacific Economic Cooperation): Din đàn Hp tác Kinh t châu
Á – Thái Bình Dng
 ASEAN: (Association of Southeast Asia Nations): Hip hi các quc gia
ông Nam Á
 AUD: (Australian dollar): ng đô la Úc
 BOJ: (Bank of Japan): Ngân hàng trung ng Nht Bn
 BQLNH: Bình quân liên ngân hàng
 CCTM: Cán cân thng mi
 CCTT: Cán cân thanh toán
 CNY: (Chinese Yuan): ng nhân dân t
 CPI: (Consumer Price Index): Ch s giá tiêu dùng
 EU: (European Union): Liên minh châu Âu
 EUR: Euro: ng tin chung ca Liên minh châu Âu
 FDI: (Foreign Direct Investment): u t trc tip nc ngoài
 FII: (Foreign Institutional Investor): u t nc ngoài trên th trng tài
 chính Vit Nam
 GDP: (Gross domestic product) : Tng sn phm quc ni

 GSO: Tng cc thng kê
 HSBC: (Hongkong and Shanghai Banking Corporation): Ngân hàng trách
nhim hu hn mt thành viên HSBC
 HKD : ô la Hng Kong
 IMF: (International Monetary Fund ): Qu tin t quc t
 JPY: (Japanese Yen): ng Yên Nht
 MYR: ng ringit Malayxia
 NEER: (Nominal Effective Exchange rate): T giá hi đoái danh ngha đa
phng
 NER: (Nominal Exchange Rate): T giá hi đoái danh ngha song phng
 NHNN: Ngân hàng Nhà Nc
 NHTM: Ngân hàng thng mi
 NHTW: Ngân hàng Trung ng
 ODA: (Official development assistance): H tr phát trin chính thc
 OMO: (Open Market Operations): Nghip v th trng m
 REER: (Real Effective Exchange rate): T giá hi đoái thc đa phng
 RER: (Real Exchange rate): T giá hi đoái thc song phng
 RUB: ng rúp Nga
 SWAP: Giao dch hoán đi
 TMCP: Thng mi c phn
 THB: (Thailand Baht): ng bt Thái

USD: (United States Dollar): ng đô la M
 VCB: (Vietcombank): Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit
 Nam
 VIB: Ngân hàng Quc t
 VND: (Vietnamese Dollar): ng Vit Nam
 WB: (World Bank): Ngân hàng th gii
 WON: ng tin ca Hàn Quc
 WTO: (World Trade Organization): T chc thng mi th gii

 X/N: T s xut khu trên nhp khu
 XNK: Xut nhp khu




DANH MC HÌNH V,  TH


Hình 1.1: Hiu ng đng cong ch J
Hình 1.2: Phn ng ca cán cân thng mi Maylaysia đi vi t giá thc song
phng
Hình 1.3: Phn ng ca cán cân thng mi Paskistan đi vi REER
Hình 3.1: Kim đnh tính n đnh ca mô hình
Hình 3.2: Hàm phn ng đy- tác đng ca các bin LNREERT, LNGDPVNT
LNGDPWT ti LNTB ti Vit Nam

DANH MC CÁC BNG BIU

Biu đ 2.1: Cán cân thng mi Vit Nam giai đon 2000-2012
Biu đ 2.2: Tc đ tng - gim t giá VND/USD trong nm 2012
Biu đ 2.3: Din bin t giá USD/ VND trong nm 2012
Bng 3.1: T giá thc đa phng Vit Nam và 13 đi tác thng mi
Bng 3.2: Kt qu kim đnh tính dng các bin sLn(TB), Ln(REER),
Ln(GDPvnt), Ln(GDPwt)
Bng 3.3: Kt qu la chn đ tr ti đa cho mô hình
Bng 3.4: Kt qu la chn đ tr ti u cho mô hình
Bng 3.5: Kim đnh tính t tng quan ca phn d
Bng 3.6 Bng phân rã phng sai ca các sai s trong d báo ca các nhân t tác
đng đn cán cân thng mi






1
LI M U

1. Lý do chn đ tài
Trong bi cnh toàn cu hóa và hi nhp kinh t quc t thì c ch và chính sách
điu hành t giá vai trò rt quan trng tác đng trc tip cán cân thng mi .Tình
trng thâm ht cán cân thng mi Vit Nam thi gian dài do nhiu nguyên nhân trong
đó chính sách t giá hi đoái là mt trong nhng nhân t quan trng.
S mt cân đi cán cân thng mi là đ tài đc nhiu nhà nghiên cu chú trng.
Nu cán cân thng mi thâm ht kéo dài s kéo theo tình trng thiu ht ngoi t
khin mt kh nng thanh toán trong giao dch ngoài quc gia và đ li nhiu hu qu

nghiêm trng cho nn kinh t. Do đó làm th nào ci thin cán cân thng mi là mt
vn đ vô cùng nan gii cho nhng nhà hoch đnh chính sách ca Vit Nam.
T nm 2000 đn nay Vit Nam tri qua nhiu đt phá giá, t giá đc thay đi
biên đ dao đng, t giá hi đoái danh ngha tng rt cao. Tuy nhiên thâm ht cán cân
thng mi Vit Nam luôn phi đi din tình trng nhp siêu.
T giá hi đoái và hot đng xut nhp khu có quan h vi nhau không, phá giá
có làm gim thâm ht cán cân thng mi Vit Nam không?
Vì vy, đ tài ”NH HNG CA T GIÁ HI OÁI N CÁN CÂN
THNG MI CA VIT NAM” phn ánh rõ tác đng t giá hi đoái và mi
tng quan t giá hi đoái và cán cân thng mi nh th nào,t đó đ xut v chính
sách nhm ci thin cán cân thng mi.
2. Mc tiêu nghiên cu
Tác đng t giá hi đoái đn cán cân thng mi Vit Nam t đó nghiên cu kh
nng vn dng chính sách t giá tng kh nng cnh tranh hàng hóa xut khu trong
nc nh th nào.
Phân tích đánh giá mc đ tin cy ca t giá thc đa phng trong vic xác đnh
tin đng có b đnh giá cao hoc thp hay không và mc đ tác đng ca nó đi vi
kh nng cnh tranh ca hàng hóa.
Kt qu sau phân tích cho thy chính sách t giá nh hng nh th nào đn tình
hình cán cân thng mi.
3. i tng nghiên cu
2
Tng quan v t giá hi đoái và bin đng t giá hi đoái, cán cân thng mi t
đó phân tích tác đng t giá hi đoái đn cán cân thng mi. Tính t giá thc đa
phng các quc gia trong r tin t qua vic thu thp (GDP) ca Vit Nam và các đi
tác thng mi; giá tr xut nhp khu ca Vit Nam vi các đi tác thng mi trong
r tin t.
4. Phm vi nghiên cu
 tài nghiên cu nhng bin đng t giá và cán cân thng mi giai đon t 2001
đn 2012 trong đó phân tích bin đng t giá và tác đng t giá hi đoái đn cán cân

thng mi, phn ánh c ch, chính sách điu hành t giá Vit Nam trong quá kh và
hin ti. T đó nêu lên 1 s gi ý v chính sách điu hành t giá hi đoái ci thin cán
cân thng mi.
5. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đnh tính nhm thng kê, mô t và so sánh thc trng nh
hng t giá hi đoái đn cán cân thng mi Vit Nam. Phng pháp đnh lng
bng mô hình Var đ phân tích và kim đnh các nhân t tác đng đn cán cân thng
mi. S liu thng kê t IMF, WB, ADB , tng cc thng kê b tài chính, ngân hàng
nhà nc, ngân hàng ngoi thng Vit Nam, b lao đng M.
Kt cu đ tài
Hng theo mc tiêu ca đ tài, đ tài đc b cc thành 4 chng:
Chng 1. Khung lý thuyt v nh hng t giá hi đoái đn cán cân thng mi
Chng 2. Thc trng nh hng ca t giá hi đoái đn cán cân thng mi ti Vit
Nam
Chng 3. Kim đnh mi quan h t giá hi đoái đn cán cân thng mi Vit Nam
Chng 4: Hoàn thin chính sách t giá hi đoái nhm ci thin cán cân thng mi
ti Vit Nam





3
CHNG 1. KHUNG LÝ THUYT V NH HNG
T GIÁ HI OÁI N CÁN CÂN THNG MI
1.1 T giá hi đoái
1.1.1 Khái nim t giá hi đoái
Trong giao thng quc t quan h thanh toán, tín dng trong giao dch ngoi
thng gia các bên đòi hi phi s dng đn v tin t ca mt trong hai nc nhng
cng có th là đng tin ca mt nc th ba. Mun thc hin vic chuyn đi đó phi

da vào mt mc qui đi xác đnh, hay nói các khác là phi da vào t giá hi đoái.
T giá là mt bin s kinh t tác đng đn hu ht các mt hot đng ca nn kinh t
nhng hiu qu nh hng ca t giá lên các hot đng li rt khác nhau. Trong đó tác
đng ca t giá lên hot đng xut nhp khu và sc mnh cnh tranh thng mi là rõ
ràng và nhanh chóng. ng thi thng d hay thâm ht cán cân tài khon vãng lai có ý
ngha quan trng vì tình trng cán cân tài khon vãng lai luôn là mt b phn không
th thiu đc trong phân tích kinh t v mô đi vi nn kinh t m.
Theo quan đim truyn thng, t giá hi đoái là t l so sánh ngang giá sc mua
(ngang giá vàng) gia đng tin hai nc.
Theo quan đim kinh t hin đi, t giá hi đoái là s so sánh mi tng quan giá
tr gia hai đng tin hay đó là giá chuyn đi ca đng tin nc này trong quan h
so sánh vi đng tin nc khác.
1.1.2 T giá hi đoái danh ngha
T giá hi đoái danh ngha song phng (NER- Nominal Exchange Rate) : T giá
hi đoái danh ngha song phng là t l trao đi s tuyt đi gia hai đng tin, là
loi t giá ph bin đc s dng hàng ngày trong giao dch trên th trng ngoi hi.
Nh vy, “t giá danh ngha là giá c ca mt đng tin đc biu th thông qua
đng tin khác mà cha đ cp đn tng quan sc mua hàng hóa và dch v gia
chúng”
T giá danh ngha đa phng (NEER–Nominal Effective Exchange rate) : i vi
mi s thay đi ca t giá song phng, ta đu bit chính xác đng tin nào lên giá và
đng tin nào gim giá. Do đó, ti mt thi đim nht đnh mt đng tin có th lên
giá vi đng tin này nhng li gim giá vi đng tin kia. Vì vy, đ bit đc mt
4
đng tin là lên giá hay gim giá đi vi tt c các đng tin còn li, ngi ta s dng
khái nim t giá danh ngha đa phng.
T giá danh ngha đa phng phn ánh s thay đi giá tr ca mt đng tin đi
vi tt c các đng tin còn li (hay mt r các đng tin đc trng) và đc biu hin
di dng ch s. Do đó, phng pháp tính NEER cng tng t nh phng pháp xác
đnh ch s giá tiêu dùng CPI.

1.1.3 T giá hi đoái thc
Khi phân tích tác đng ca t giá cn phi đ cp đn yu t t giá thc vì đây là
bin s thc có tác đng cc k quan trng đn nn kinh t. T giá thc tng hay gim
đng ngha vi s gia tng hay suy gim sc cnh tranh thng mi, do đó t giá hi
đoái thc là mt phm trù kinh t đc thù và rt cn thit đc phân tích.
T giá thc đa phng (REER-Real Effective Exchange rate) : Là mt ch s phn
ánh mc đ cnh tranh v giá c ca quc gia và là c s đ đánh giá đng tin ni t
b đánh giá cao hay thp. Ch s này rt hu ích cho vic đt đc mc tiêu thích hp
trong c ch t giá hn hp gia linh hot và c đnh. Vì vy, nó đc nhìn nhn nh
là c s d liu c bn trong quá trình thc thi chính sách. T giá thc đa phng
đc tính toán đ đnh ra giá tr thc ca đng ni t so vi đng ngoi t (r ngoi t).
REER là thc đo tng hp v th cnh tranh thng mi quc t ca mi quc gia.
+ Nu REER > 100 thì đng ni t b đnh thp trong r tin t
+ Ngc li REER < 100 thì đng ni t b đnh giá cao trong r tin t
+ REER = 100 đng ni t có ngang giá sc mua so vi “r tin t”
1.1.4 C ch t giá hi đoái
Ch đ t giá (exchange rate regime) còn có các tên gi khác nh: c ch t giá
(exchange rate mechanism) hay cu trúc t giá (exchange rate arangement). T giá va
là mt phm trù kinh t va là mt công c ca chính sách kinh t ca chính ph. Vì là
công c ca chính sách kinh t nên t giá cha đng nhng yu t ch quan, chính vì
vy các quc gia luôn xây dng nhng quy tc, c ch xác đnh và điu tit t giá ca
riêng mình. Tp hp các quy tc, c ch xác đnh và điu tit t giá ca mt quc gia
to nên ch đ t giá ca quc gia này. Vì cha đng yu t ch quan, nên ch đ t
giá ca mi quc gia có th thay đi t thi gian này sang thi gian khác và ch đ
t giá gia các quc gia cng thng là khác nhau.”
5
Tùy theo mc đ can thip ca Chính ph có th nêu ra 3 ch đ đc trng:
Ch đ t giá hi đoái c đnh
Ch đ t giá mà NHTW công b và cam kt can thip đ duy trì mt t giá c
đnh, gi là t giá trung tâm. Nh vy, trong ch đ t giá c đnh, NHTW buc phi

mua vào hoc bán ra ni t trên th trng ngoi hi nhm duy trì ch đ t giá trung
tâm và duy trì s bin đng ca nó trong mt biên đ hp đã đnh trc.  can thip
trên th trng ngoi hi đòi hi NHTW phi có sn d tr ngoi hi nht đnh. Do
mi đng tin quc gia đu có t giá vi đng tin khác, do đó t giá ca mt đng
tin có th đc th ni vi đng tin này nhng li đc c đnh vi mt đng tin
khác.
Nh vy, trong ch đ t giá c đnh, khi các lc lng th trng làm cho đng
cung và đng cu dch chuyn, làm cho d tr ngoi hi ca NHTW thay đi. iu
này là khác vi ch đ t giá th ni hoàn toàn khi đng cung và đng cu dch
chuyn làm cho t giá thay đi ch không phi d tr ngoi hi ca NHTW.
Ch đ t giá hi đoái th ni t do
Ch đ t giá đc xác đnh hoàn toàn t do theo quy lut cung cu trên th trng
ngoi hi mà không có bt k s can thip nào ca ngân hàng trung ng. Vai trò ca
NHTW trong ch đ t giá hi đoái th ni t do: NHTW không can thip nhm nh
hng lên t giá thông qua hot đng mua vào hay bán ra đng ni t trên th trng
ngoi hi. NHTW đ cho t giá đc xác đnh hoàn toàn t do bi quy lut cung cu
trên th trng ngoi hi.
Vì vy ch đ t giá th ni là vic t giá t điu chnh đ phn ánh quan h cung
cu trên th trng ngoi hi. Do đó, vai trò ca NHTW trên th trng ngoi hi là
hoàn toàn trung lp.
Ch đ t giá hi đoái th ni có điu tit
Ch đ t giá tn ti khi NHTW tin hành can thip tích cc trên th trng
ngoi hi nhm duy trì t giá bin đng trong mt vùng nht đnh, nhng NHTW
không cam kt duy trì mt t giá c đnh hay mt biên đ dao đng hp xung quanh t
giá trung tâm. Vai trò ca NHTW trong ch đ t giá th ni có điu tit: Trong ch đ
t giá th ni có điu tit, t giá không c đnh mà cng không t do bin đng hoàn
toàn. Mt mt, t giá đc hình thành và bin đng theo các lc lng th trng. Mt
6
khác, NHTW tích cc can thip đ gim s bin đng quá mc ca t giá, hoc đ t
giá bin đng trong mt biên đ nht đnh.

1.2 Cán cân thng mi
1.2.1 Khái nim cán cân thng mi
Cán cân thng mi là mt mc trong tài khon vãng lai ca cán cân thanh toán.
Cán cân thng mi ghi li nhng thay đi trong xut khu và nhp khu ca mt
quc gia trong mt khong thi gian nht đnh (quý hoc nm) cng nh mc chênh
lch (xut khu tr đi nhp khu) gia chúng. Khi mc chênh lch ln hn 0 thì cán
cân thng mi có thng d. Ngc li, khi mc chênh lch nh hn 0 thì cán cân
thng mi có thâm ht. Khi mc chênh lch đúng bng 0, cán cân thng mi  trng
thái cân bng.
1.2.2 Các nhân t tác đng đn cán cân thng mi
Cán cân thng mi cùng vi cán cân dch vu, cán cân thu nhp và chuyn giao
vãng lai mt chiu là các b phn ca cán cân tài khon vãng lai, trong đó cán cân
thng mi là thành phn ch yu, do đó các yu t tác đng đn cán cân tài khon
vãng lai cng s tác đng trc tip lên cán cân thng mi.
Khi phân tích các yu t tác đng đn cán cân thng mi, chúng ta da trên
nguyên tc Cetaris parribus, ngha là khi nghiên cu tác đng ca mt nhân t thì ta c
đnh các nhân t khác. Do cán cân thng mi ca mt quc gia có th nh hng
đáng k đn nn kinh t ca quc gia đó, nên vic xác đnh các yu t nh hng đn
cán cân thng mi là rt quan trng. Các yu t tác đng và nh hng nhiu nht là:
lm phát, thu nhp quc dân, t giá hi đoái và các bin pháp hn ch ca chính
ph….
- nh hng ca t giá hi đoái:
Vi các nhân t khác không đi thì khi t giá tng làm cho giá hàng hóa xut khu
tính bng ngoi t gim, kích thích tng khi lng xut khu.
- nh hng ca lm phát :
Nu mt quc gia có lm phát tng so vi quc gia khác có quan h mu dch thì
cán cân thng mi ca quc gia này s gim nu các yu t khác bng nhau.
- nh hng ca thu nhp quc dân:
7
Nu mc thu nhp ca mt quc gia tng theo mt t l cao hn t l tng ca các

quc gia khác, cán cân thng mi ca quc gia đó s gim nu các yu t khác bng
nhau.
- nh hng ca các bin pháp hn ch ca chính ph:
Nu chính ph ca mt quc gia đánh thu trên hàng nhp khu, giá ca hàng nhp
khu đi vi ngi tiêu dùng tng thêm trên thc t. Vic gia tng áp dng thu nhp
khu làm gia tng cán cân thng mi.
1.3 Các lý thuyt v mi quan h gia t giá vá cán cân thng mi
1.3.1 Lý thuyt đng cong J
Phá giá tin t là làm gim giá tr đng ni t so vi các ngoi t khác. Phá giá s
làm tng t giá danh ngha kéo theo t giá thc tng s kích thích xut khu và hn ch
nhp khu, ci thin cán cân thng mi.
- Khi t giá tng làm cho giá c hàng hóa xut khu tính bng ngoi t gim, giá
nhp khu tính theo đng ni t tng đc gi là hiu ng giá c.
- Khi t giá tng làm cho khi lng xut khu tng, khi lng nhp khu gim.
Hin tng này gi là hiu ng khi lng.
ng cong J là mt đng mô t hin tng cán cân vãng lai b xu đi trong ngn
hn và ch ci thin trong dài hn. ng biu din hin tng này ging hình ch J.
Theo kt qu nghiên cu ca Krugman (1991), ngi đã tìm ra hiu ng đng cong J
khi phân tích cuc phá giá đô la M trong thi gian 1985 -1987, thì ban đu cán cân
vãng lai xu đi, sau đó khong hai nm cán cân vãng lai đã đc ci thin.

8
Hình 1.1 Hiu ng đng cong ch J

Ngun: Giáo trình tài chính quc t, Nguyn Vn Tin(2012,Trang 277)
Nguyên nhân xut hin đng cong J là do trong ngn hn hiu ng giá c có tính
tri hn hiu ng s lng nên làm xu đi cán cân thng mi, ngc li trong dài
hn, hiu ng s lng có tính tri hn hiu ng giá c làm cán cân thng mi đc
ci thin.
Mt s nhân t nh hng đn thi gian tác đng lên cán cân thng mi trong lý
thuyt hiu ng đng cong J:
- Nng lc sn xut hàng hóa thay th nhp khu. i vi các nn kinh t đang
phát trin có mt s hàng hóa các nn kinh t này không th sn xut đc hay có sn
xut đc đi na thì cht lng không tt bng hoc giá c có th cao hn. Vì vy,
mc dù giá nhp khu có đt hn, ngi tiêu dùng cng không th la chn hàng trong
nc. iu này làm kéo dài thi gian ca hiu ng giá c.
- T trng hàng hóa đ tiêu chun xut khu. i vi các nc phát trin t l
hàng hóa đ chun tham gia thng mi quc t cao nên hiu ng giá c có thi gian
tác đng lên cán cân thng mi thng là thp. Ngc li, các nc đang phát trin
t trng loi hàng hóa này nh, cho nên mt s phá giá tin t làm cho khi lng xut
khu tng chm hn. iu này làm cho hiu ng khi lng ít có tác đng đn cán cân
thng mi hn  các nc đang phát trin. Vì vy, tác đng ci thin cán cân thng
mi ca phá giá  các nc phát trin thng mnh hn  các nc đang phát trin.
9
- T trng hàng nhp khu trong giá thành hàng sn xut trong nc: Nu t trng
này cao, giá thành sn xut ca hàng hóa trong nc s tng lên khi hàng nhp khu
tng giá. iu này làm trit tiêu li th giá r ca hàng xut khu khi phá giá. Cho nên,
phá giá tin t cha hn đã làm tng khi lng hàng xut khu.
- Mc đ linh hot ca tin lng. ng thái phá giá tin t thng làm ch s giá
hàng tiêu dùng tng lên. Nu tin lng linh hot, nó s tng theo ch s giá. iu này
làm tng chi phí sn xut, t đó làm cho giá hàng trong nc gim bt li th có đc

t phá giá tin t.
- Tâm lý ngi tiêu dùng và thng hiu quc gia ca hàng hóa trong nc. Nu
ngi tiêu dùng trong nc có tâm lý sùng hàng ngoi, thì mt s đt lên ca hàng
nhp và s r đi ca hàng trong nc có tác đng đn hành vi tiêu dùng ca h, h s
tip tc s dng hàng nhp mc dù giá có đt hn. Tip theo, mc đ gia tng s lng
hàng xut khu ph thuc vào s tin tng và a chung hàng hóa xut khu ca
ngi tiêu dùng nc ngoài.
1.3.2 H s co giãn xut nhp khu và điu kiên Marshall - Lerner
Marshall-Lerner đã tip cn cán cân thng mi theo phng pháp hàm s, đã
chng minh lý thuyt đng cong J và lý thuyt truyn thng có nhng hn ch và
không hoàn toàn đúng. Phng pháp tip cn này ln đu tiên đc Alfred Marshall,
Abba Lerner s dng và sau đó đc m rng bi Joan Robinson (1937) và Fritz
Machlup (1955).
Phng pháp này đc xây dng da trên mt s gi thit sau:
- Cung hàng hóa xut khu có h s co giãn hoàn ho tc là khi lng cu và
hàng hóa xut khu không nh hng gì ti mc giá hàng hóa ni đa.
- Cu hàng hóa nhp khu cng có h s co giãn hoàn ho tc là khi lng cu v
hàng hóa nhp khu không nh hng gì ti mc giá hàng hóa nc ngoài.
Vi hai gi thit này cho thy rng giá hàng hóa mi đa và hàng hóa nc ngoài là
c đnh, không thay đi dù cho cung cu v hàng hóa xut nhp khu thay đi nh th
nào. Nh vy,  đây cn lu ý là phá giá làm t giá danh ngha tng; t giá danh ngha
tng làm cho t giá thc tng, t giá thc tng ci thin đc sc cnh tranh thng
mi quc t ngha là kích thích tng khi lng xut khu và làm gim khi lng
10
nhp khu. Ni dung ch yu ca phng pháp này ch yu phân tích nhng tác đng
ca phá giá lên cán cân vãng lai.
iu kiên Marshall – Lerner phát biu rng: đ cho vic phá giá tin t có tác đng
tích cc ti cán cân thng mi thì giá tr tuyt đi ca tng hai đ co giãn theo giá c
ca xut khu và đ co giãn theo giá c ca nhp khu phi ln hn 1 (x + m > 1).
Nghiên cu ca nhiu nhà kinh t trong thi gian qua v tác đng ca vic gim giá

đng tin lên cán cân thng mi đu da vào c lng ca điu kin Marshall
Lerner.
Tuy nhiên, điu kin Marshall-Lerner mc dù đã đa ra điu kin cn và đ đ giúp
ci thin cán cân thng mi nhng vn có trng hp các điu kin này đu đáp ng
đ mà cán cân thng mi vn tip tc xu đi.
Có quan đim cho rng các nc đang phát trin thng ph thuc nhiu vào hàng
nhp khu nên đ co giãn ca cu hàng nhp khu là nh (tc tr giá nhp khu s
không gim bao nhiêu khi phá giá ni t). Các nc phát trin có th trng xut khu
tng đi n đnh, có tính cnh tranh nên đ co giãn cu hàng xut khu có th ln
hn (tc giá tr xut khu tng mnh khi phá giá ni t). iu này hàm ý rng khi phá
giá  các nc phát trin s có tác đng ci thin cán cân thng mi mnh hn so vi
các nc đang phát trin. Hay nói cách khác, vic phá giá là mt gii pháp có th ci
thin thâm ht cán cân thng mi  quc gia này nhng có th s không có tác dng
tng t vi quc gia khác.
1.4 Các nghiên cu thc nghim v t giá và cán cân thng mi trên th gii
Trong nghiên cu ca Bahmami Oskooee và Brooks (1999): tác gi s dng mô
hình ca Rose và Yellen (1989). Mô hình cán cân thng mi là mt hàm s ca t giá
thc (RER), thu nhp thc ca nc ch nhà (DY- Real Domestic Income), thu nhp
thc ca nc ngoài (FY-Real foreign income). Nghiên cu ca Mohsen Bahmani –
Oskooee và Tatchawan Kantipong (12/2001), cng tuân theo công thc này.
TBt =f(RERt ,DYt ,FYt)
Th nghim đng cong J trên các d liu tách bit gia Thái Lan và các đi tác
thng mi ln nh c, Nht Bn, Singapore, Anh, và Hoa K cho giai đon 1973
đn 1997. H ch tìm thy bng chng ca đng cong J trong thng mi song
phng vi M và Nht Bn.
11
Nghiên cu ca tác gi Ng Yuen-Ling, Har Wai-Mun, Tan Geoi-Mei (2008):
đ tài “Real exchange Rate and Trade Balance Relationship: An Empirical
Study on Malaysia”.
Mô hình nghiên cu

lnTBt = 0 + 1 lnYt + B2 ln Y*t + B3 ln RERt +ut
Trong đó:
- Ln: logarit t nhiên
- TBt: cán cân thng mi (xut khu tr đi nhp khu)
- RERt: t giá thc song phng gia Ringgit Malaysia (RM) và đng Dollar M
(USD)
- Yt: thu nhp trong nc
- Y*t: thu nhp ca Hoa K
- ut= sai s hiu chnh
D liu nghiên cu t nm 1955 đn 2006 thu thp t Qu Tin t Quc t (IMF).
Kt qu phân tích
 kim tra s tn ti ca hiu ng đng cong J  Malaysia, tác gi tin hành
kim tra phn ng ca cán cân thng mi vi đi t giá hi đoái thc song phng.
Kt qu thu đc nh hình di đây:
Hình 1.2: Phn ng ca cán cân thng mi Maylaysia
đi vi t giá thc song phng

12
Ngun: Ng Yuen-Ling, Har Wai-Mun, Tan Geoi-Mei (2008, trang 136)
Kt qu nghiên cu cho thy rng cán cân thng mi ca Malaysia tng mt cách
nhanh chóng khi đng ni t gim giá trong 2 nm đu. Sau đó, cán cân thng mi đã
đc ci thin t t xung t nm th 2 đn nm th 7.Và sau đó, tình trng này đã
tip tc có hiu lc vnh vin. Ta thy tác đng ca RER lên cán cân thng mi trong
trng hp ca Malaysia không theo hiu ng đng cong J.
Trong nghiên cu Sulaiman D. Mohammad 2010 “The Role of Exchange Rate
on Balance of Trade: Empirical From Pakistan” .
Mô hình nghiên cu
ln TBt = 1+ 1 REERt+ 2 ln GDPt+ 3 ln GDPt*+  t
Trong đó:
- Ln = logarit t nhiên

- TBt = cán cân thng mi (xut khu tr đi nhp khu)
- REERt = t giá hi đoái thc đa phng
- GDPt = thu nhp trong nc
- GDPt * = thu nhp nc ngoài
- t= sai s hiu chnh
Mc tiêu ca nghiên cu này là c tính tác đng ca s phá giá t giá hi đoái
thc lên cán cân thng mi  Pakistan. Nghiên cu xem xét điu kin Marshall
Lerner trong d liu  Paskistan (1970-2008) bng cách s dng hàm phn ng đy và
kim đnh đng liên kt Johansson.
Kt qu phân tích
Trong dài hn, t giá hi đoái thc có hiu lc và thu nhp thc t ca các đi tác
thng mi có tác đng tích cc lên cán cân thng mi. Mt khác thu nhp thc trong
nc có mi liên quan tiêu cc, nhng h s không đáng k

13
Hình 1.3: Phn ng ca cán cân thng mi Paskistan đi vi REER

Ngun: Sulaiman D. Mohammad(2010,trang 155)
Kt qu ca IRF (phng trình phn ng đy) cho thy rng điu kin Marshall
Lerner có tn ti  Pakistan. Mt s mt giá ca đng ni t dn đn s st gim bt
ng trong thu nhp xut khu  Pakistan. Cán cân thng mi vn còn xu đi trong 2
nm nh
ng sau 2 nm, nó bt đu ci thin nh th hin trong đ th trên và dn đn
cán cân thng mi tng trong vòng 4 nm.
Kt qu ca bài nghiên cu này cho thy rng s mt giá thc ca t giá hi đoái
có tác đng tích cc lên cán cân thng mi. Vì vy, s mt giá là có li cho xut khu
ca Paskitan. Nhng các nhà hoch đnh chính sách và nhà kinh t b min cng
gim giá đng ni t bi vì nó có th nh hng xu đn kinh t v mô nh tin t tng
hp, lãi sut và lm phát. Hn na tính minh bch hoàn toàn ca quc gia cng là yu
t quan trng đ xác đnh dòng chy thng mi. Ti Pakistan th trng t giá đc

hot đng theo h thng t giá hi đoái th ni t do, mt th trng có chính quyn
mnh m hn là cn thit cho mc đích này nói cách khác nhng nhà đu c có th
phá hy th trng t giá hi đoái và hy hoi t giá điu này có th làm tn hi đn
chính sách t giá hi đoái ca Paskitan
1.5 Kinh nghim ca các nc v chính sách t giá trong mi quan h cán cân
thng mi
14
1.5.1 Kinh nghim Trung Quc
Tm nh hng ln quc gia láng ging Trung Quc đi kinh t th gii và các
quc gia có giao dch thng mi là yu t rt nhiu nhà nghiên cu quan tâm khi
nghiên cu vn đ điu hành t giá. Gia hai nn kinh t Vit Nam và Trung Quc có
nhng nét tng đng. Kinh nghim ca Trung Quc trong vic hoch đnh chính sách
là nhng bài hc quý giá cho Vit Nam, đc bit là kinh nghim v chính sách t giá
ca Trung Quc trong nhng nm gn đây.
Chính sách t giá Trung Quc có nhng nét chính sau:
Mt là, Trung Quc luôn theo đui ch đ t giá hi đoái trên c s đnh giá thp
đng nhân dân t so vi các ngoi t khác đc bit là đng đô la M.Có th nhn thy
là vic đnh giá thp đng tin ca mình ca Trung Quc đã vp phi rt nhiu phn
ng t Hoa K cng nh các nn kinh t khác song Trung Quc vn áp dng và thu
đc nhiu thành qu quan trng.
Các phn ng ca Trung Quc v t giá hi đoái khá linh hot và gn vi tng mi
thng mi c th vi tng thi đim c th . Trong điu kin đng đô la tng giá,
Trung Quc tìm cách đ đnh giá đng nhân dân t thp, điu này làm cho Trung Quc
có li th thng mi ln so vi Hoa K đng thi cng có li th hn nhng đi tác
thng mi khác thc thi chính sách neo t giá đng tin nc đó so vi đng đô la
M. Vi cách thc này Trung Quc dng nh khai thác trit đ li th thng mi so
vi Hoa K và các đi tác khác. Trong điu kin đng đô la M gim giá vì Hoa K
mun ci thin cán cân thng mi cng nh đ gim giá tr thc t ca lng d tr
đô la ca Trung Quc, thì Trung Quc li thc hin chính sách neo buc cht hay nói
cách khác là c đnh t giá đng nhân dân t so vi đô la đ tip tc gim giá đng

nhân dân t nhm khai thác li th thng mi và tin hành chuyn đi mt phn đô la
ra vàng đ bo đm giá tr.
Hai là, Trung Quc đã vn dng khéo léo nhng đim yu ca các đi tác song
phng cng nh đa phng thông qua đàm phán đ duy trì chính sách duy trì đng
nhân dân t yu.
Ba là, Trung Quc luôn thc hin mi n lc trong vic thc hin mc tiêu đa
đng nhân dân t tr thành mt đng tin mnh và ch cht trong nn kinh t th gii.
15
Chính sách t giá ca Trung Quc cng nhm vào mc tiêu làm tng khong d tr
ngoi hi ca Trung Quc cho nhp khu. T nm 2006, d tr ngoi hi ca Trung
Quc luôn đt chun an toàn quy đnh.
1.5.2 Kinh nghim ca Hàn Quc
Vào cui thp k 80, Hàn Quc đã đt đc nhng thành tu kinh t đc c th
gii bit đn nh “K tích trên sông Hàn”. ó là mt quá trình phi thng đã nhanh
chóng giúp ci to nn kinh t Hàn Quc, đánh du mt bc ngot trong lch s ca
đt nc.
Thành công t chính sách t giá: Hàn Quc đã khá thành công trong vic s dng
công c t giá hi đoái đ thc hin công nghip hóa, hin đi hóa đt nc thông qua
chin lc hng vào xut khu, ci thin cán cân thanh toán quc t và đy mnh
tng trng kinh t. T thc tin thành công ca Hàn Quc, mt s kinh nghim đc
rút ra nh sau:
Mt là, Hàn Quc là tm gng kiên nhn theo đui chính sách phá giá tin t đ
tng trng xut khu. S khôn ngoan ca Hàn Quc chính là vic m rng xut khu
 quy mô ln kt hp vi các nhân t khác làm gim chi phí nhp khu và gánh nng
n. Thc t cho thy, sau khi phá giá mnh đng Won, Hàn Quc đã tng cng nng
lc sn xut và đy mnh xúc tin thng mi nên đã đt tc đ tng trng xut khu
cao.
Hai là, t giá KRW/USD đc điu chnh theo hng gim giá tr đng ni t trong
mt thi gian dài song song vi quá trình Hàn Quc chuyn t ch đ t giá c đnh
sang th ni.

Ba là, sau vic phá giá tin t, Hàn Quc đã có bin pháp thích hp đ loi b kh
nng gim giá kéo dài ca ni t và sau đó cng c các nhân t th trng khác giúp
cho t giá duy trì  mc đ n đnh. S n đnh ca t giá KRW/USD đt đc là do
Chính ph Hàn Quc đã duy trì đc mt biên đ dao đng n đnh sut trong thi
gian dài. iu này thc s có li cho nhà đu t trong nc và thu hút vn đu t ca
nc ngoài.
Bn là, không nên neo gi đng bn t vi mt ngoi t mnh.
1.5.3 Kinh nghim ca Thái Lan