ĐỔI MỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SAVANNAKHET.PDF

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăAIăHC KINH T TP. H CHÍ MINH
________________________


TANVONGPHAB KITAVANH


I MI QUN LÝ
NHÀăNC V THNGăMI
TRÊNăA BÀN TNH SAVANNAKHET




LUNăVNăTHCăSăKINHăT


TP. H CHÍ MINH - Nm2013

B GIÁO DC VÀ ÀOăTO
TRNGăAIăHC KINH T TP. H CHÍ MINH
________________________


TANVONGPHAB KITAVANH


I MI QUN LÝ
NHÀăNC V THNGăMI
TRÊNăA BÀN TNH SAVANNAKHET

Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRIN
Mã s: 60310105

NGIăHNG DN KHOA HC
TS. NGUYN QUC KHANH


TP. H CHÍ MINH - Nm2013


LI CM N


Li đu tiên tôi xin bƠy t lòng bit n sơu sc đn TS.Nguyn Quc Khanh
Ngi thy đƣ ch bo, hng dn vƠ giúp đ tôi rt tn tình trong sut thi gian
thc hin và hoàn thƠnh đ tƠi nghiên cu.
Tôi xin gi li cm n trơn trng nht đn: Quý thy cô đƣ tham gia ging
dy các môn hc trong chng trình đƠo to Thc s ti Khoa Kinh t phát trin ca
trng.
Các chuyên gia trong lnh vc thng mi đƣ góp ý cho quá trình chun b đ
cng vƠ ni dung trong lun vn.
S Công nghip vƠ Thng mi đƣ cho phép s dng b s liu vƠ to nhiu
điu kin thun li trong quá trình hc tp.
Cui cùng tôi xin cm n s giúp đ, đng viên v mt tinh thn ca tt c
nhng ngi thơn trong gia đình, bn bè vƠ đng nghip.

LI CAM KT


Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu
riêng ca tôi. Các s liu trong lun vn là trung
thc. Nhng kt lun nêu trong lun vn cha tng
đc công b  bt c công trình trong khoa hc
nào khác.


TP. H Chí Minh, NgƠy……tháng nm……….
Ngi thc hin lun vn




TANVONGPHAB Kitavanh

DANH MC T VIT TT
ASEAN
Hip hi các nc ông Nam Á
AFTA
Khu vc Mu Dch T Do Asean
APEC
Hip hi kinh t các nc Chơu Á Thái Bình Dng
ADB
Ngơn hƠng phát trin Chơu Á
CHDCND
Cng hoƠ Dơn ch Nhơn dơn
CNXH
Ch ngha xƣ hi
CNTB
Ch ngha t bn
CNH
Công nghip hoá
CEPT
u đƣi thu quan có hiu lc chung
DN
Doanh nghip

GDP
Tng sn phm quc ni
HTX
Hp tác xƣ
HDBT
Hi đng B trng
HDH
Hin đi hoá
IMF
Qu tin t quc t
KTTT
Kinh t th trng
NDCM
Nhơn dơn cách mng
ODA
Qu tín dng phát trin chính thc
QLTT
Qun lý th trng
QLNN
Qun lý nhƠ nc
TW
Trung ng
SME
Doanh nghip va vƠ nh
UNDP
T chc phát trin Liên hip quc
UBND
U ban nhơn dơn
XTTM
Xúc tin thng mi

XNK
Xut nhp khu
FDI
u t trc tip nc ngoƠi
USD
ô la M

VAT
Thu giá tr gia tng
WTO
T chc thng mi th gii
WB
Ngơn hƠng th gii


MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
Li M u 1
1. Tính cp thit ca đ tƠi. 1
2. Tình hình nghiên cu. 2
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu ca lun vn. 3
4. Mc tiêu nghiên cu vƠ nhim v ca lun vn. 4
5. Phng pháp nghiên cu. 4
6. Nhng đóng góp mi v mt khoa hc ca lun vn. 4
7. Kt cu ca lun vn. 5
CHNG I: C S Lụ LUN CA QUN Lụ NHÀ NC V THNG
MI TRONG NN KINH T TH TRNG 6
1.1 .Tng quan v thng mi trong nn kinh t th trng 6
1.1.1. Khái nim thng mi trong nn kinh t th trng 6
1.1.2. Ngun gc ca thng mi 7
1.1.3. Vai trò ca thng mi. 8
1.1.3.1 Xét theo công dng kinh t ca hàng hoá. 8
1.1.3.2 Xét theo mc đ trc tip vi ngi tiêu dùng 8
1.1.3.3. Xét theo hình thc s hu. 9

1.2.2. Yêu cu đi vi hot đng thng mi. 15
1.2.2.1 Nhng yêu cu có tính v mô. 15
1.2.2.2. Mt nn thng mi tt phi đt đc các yêu cu sau: 15
1.3. Nhng nguyên tc t chc vƠ qun lý thng mi. 21
1.3.1.Thng mi t do vƠ thng mi có s qun lý v mô ca NhƠ nc. 22
1.3.2. Mt s công c qun lý ch yu ca NhƠ nc. 24
1.3.3. Các phng pháp qun lý NhƠ nc v thng mi trong nn kinh t th
trng 27
1.4. Kinh nghim ca mt s nc v đi mi qun lý nhƠ nc v thng mi. 28


1.4.1. Kinh nghim đi mi qun lý nhƠ nc v thng mi ca CHXHCN Vit
Nam 28
1.4.2. Kinh nghim đi mi qun lý nhƠ nc v thng mi ca CHND Trung
Quc. 33
1.4.3. BƠi hc kinh nghiêm rút ra cho đi mi qun lý nhƠ nc v thng mi 
Lào. 35
Kt lun chng I 38
CHNG II: THC TRNG QUN Lụ NHÀ NC V THNG MI
TRÊN A BÀN TNH SAVANNAKHET 39
2.1. Hin trng kinh t - xƣ hi vƠ thng mi trên đa bƠn Tnh Savannakhet. 39
2.1.1. Khái lc đc đim t nhiên vƠ tình hình kinh t ca tnh Savannakhet 39
2.1.1.1. iu kin t nhiên 39
2.1.1.2. c đim kinh t ca tnh Savannakhet 41
2.1.1.3. c đim vn hoá - xƣ hi 44
2.1.1.4. Tình hình phát trin quan h kinh t vi nc ngoƠi 47
2.2. Tình hình phát trin thng mi ca Tnh Savannakhet trong thi gian qua. 48
2.2.1. Tng quan v thng mi trong đa bƠn Tnh Savannakhet. 48
2.2.2. Mt s ch tiêu ch yu 49
2.3. Thc trng qun lý nhƠ nc v thng mi  Tnh Savannakhet 54

2.3.1. Nhng nét chính v đi mi c ch qun lý kinh t  LƠo 54
2.3.2. T tng, quan đim ch đo hot đng qun lý nhƠ nc v thng mi
ca Tnh Savannakhet. 56
2.3.3. Thc trng mt s th ch qun lý nhƠ nc v thng mi ca Tnh
Savannakhet trong thi gian qua . 58
2.3.3.1. Th tc xin phép vƠ cp giy phép kinh doanh 58
2.3.3.2. Thm quyn cp giy phép kinh doanh: 58
2.3.4. B máy qun lý nhƠ nc v thng mi  CHDCND LƠo 59


2.3.4.1. Khái quát v b máy vƠ ni dung qun lý NhƠ nc v thng mi  LƠo
hin nay. 59
2.3.4.2 B máy qun lý NhƠ nc v thng mi  Tnh Savannakhet 61
2.3.5. Mt s nhn xét có th rút ra t thc t qun lý nhƠ nc v thng mi
ca Tnh Savannakhet. 62
2.4. Nguyên nhơn ca nhng nhc đim trong t chc hot đng vƠ qun lý nhƠ
nc v thng mi  Tnh Savannakhet 64
2.4.1. Nhng tr ngi t phía Trung ng. 64
2.4.2. Nguyên nhơn t bn thơn Tnh Savannakhet. 65
2.4.3. Nhng nguyên nhơn khác. 66
Kt lun chng 2 67
CHNG III: PHNG HNG VÀ GII PHÁP I MI QUN Lụ
NHÀ NC V THNG MI CA TNH SAVANNAKHET 68
3.1. Phng hng chin lc phát trin kinh t - xƣ hi ca LƠo đn nm 2020 68
3.2. Quan đim, mc tiêu, phng hng qun lý NhƠ nc v thng mi ca Tnh
Savannakhet. 72
3.2.2. Mc tiêu phát trin qun lý nhƠ nc v thng mi  Tnh Savannakhet. 73
3.2.3. Phng hng phát trin thng mi  Tnh Savannakhet. 76
3.2.3.1. HoƠn thin chính sách phát trin ngun nhơn lc 78
3.2.3.2 Hình thƠnh h thng cung cp thông tin cho thng mi phát trin 78

3.2.3.3 HoƠn thin h thng pháp lut 79
3.2.3.4. Nơng cao trình đ đi ng cán b qun lý thng mi  Tnh Savannakhet. 81
3.3. Các gii pháp đi mi qun lý nhƠ nc v thng mi trong giai đon mi. 82
3.3.1. HoƠn thin b máy t chc qun lý nhƠ nc v thng mi  Tnh
Savannakhet. 82
3.3.2. y mnh công tác giáo dc chính tr t tng nhm đi mi t duy vƠ
nhn thc ca cán b lƣnh đo: 83


3.3.3. i mi công tác hoch đnh chin lc, quy hoch vƠ k hoch hoá phát
trin thng mi nhm phát huy ni lc: 84
3.3.4. i mi h thng chính sách qun lý nhƠ nc theo hng t do hoá
thng mi: 87
3.3.5. Gii pháp v vic đƠo to đi ng cán b: 89
3.3.6. Tng cng s lƣnh đo ca ng đi vi công tác qun lý NhƠ nc v
thng mi 90
Kt lun chng 3 92
KT LUN 93
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 95

DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: H thng đng b tnh Savannakhet tính đn cui 2012 43
Bng 2.2: Tng sn phm quc ni ca tnh Savannakhet nm 2011-2012 43
Bng 2.3: Tc đ tng trng GDP ca tnh Savannakhet nm 2001-2011 44
Bng 2.4:T trng xut khu ca tnh Savannakhet nm 2007-2012 52
Bng 2.5: Th trng xut khu hƠng hóa ca Tnh Savannakhet giai đon 2009-2012 53
1

Li M u
1. Tính cp thit ca đ tài.
Ngh quyt i hi đi biu toƠn quc ln th IX ca ng Nhơn Dơn Cách
Mng LƠo đƣ ch rõ: Vn dng c ch th trng đòi hi phi nơng cao nng lc
qun lý v mô ca NhƠ nc, đng thi xác lp đy đ ch đ t ch ca các đn v
sn xut - kinh doanh, nhm phát huy nhng tác đng tích cc to ln đi đôi vi
ngn nga, hn ch vƠ khc phc nhng mt tiêu cc ca th trng.
Trng tơm ca chng trình ci cách vƠ đi mi qun lý nhƠ nc v
kinh t lƠ hoƠn thin và nâng cao c ch, chính sách vƠ h thng t chc b máy
qun lý kinh t, đm bo thc hin nhng mc tiêu chin lc phát trin kinh t -
xƣ hi ca ng vƠ NhƠ nc đ ra, phù hp xu th ca thi đi mi. Vì vy, đòi
hi tt c các ngƠnh kinh t quc dơn nói chung vƠ ngƠnh thng mi nói riêng
phi đi mi c ch, chính sách, cho phù hp vi điu kin hi nhp kinh t

quc t, đm bo đnh hng XHCN.
Nc CHDCND LƠo cng nh các nc trong khu vc ông Nam Á, lƠ mt
quc gia mi phát trin , nn kinh t LƠo ch yu vn lƠ nông lơm nghip mang
nhiu du tích ca nn kinh t t nhiên, t cung t cp.Trong c cu kinh t “nông
lâm- công nghip vƠ dch v”  CHDCND LƠo, ngƠnh thng mi có vai trò rt
quan trng trong vic góp phn tng trng vƠ phát trin kinh t, gii quyt vic
lƠm, tng thu nhp dơn c, nơng cao đi sng vt cht vƠ tinh thn ca toƠn xƣ hi,
thc hin chính sách xoá đói gim nghèo, đa đt nc thoát khi tình trng nghèo
nàn vƠ lc hu.
Qua nhng nm thc hin đng li chính sách kinh t mi ca ng
NDCM LƠo nht vƠ t nm 1990 đn nay, ngƠnh thng mi LƠo đƣ có nhng
bc phát trin, đt đc thƠnh tích đáng k, góp phn đc lc vƠo vic thc hin
hai nhim v chin lc xơy dng vƠ bo v T quc. Qun lý nhƠ nc trong lnh
vc thng mi có nhng bc đi mi rõ rt.
2

Song bên cnh đó còn có nhiu nhc đim. Mt trong các nguyên nhân là
nhng bt cp trong qun lý nhƠ nc v thng mi. iu đó có th lƠm chm quá
trình ci cách hƠnh chính trong thng mi.
Do vy “i mi qun lý Nhà nc v Thng mi trên đa bàn Tnh
Savannakhet” đang lƠ vn đ bc xúc, đáp ng yêu cu phát trin kinh t - xƣ hi
Tnh Savannakhet nói riêng vƠ qun lý NhƠ nc v ngƠnh Thng mi ca c nc
nói chung.
2. Tình hình nghiên cu.
i mi c ch, chính sách qun lý nhƠ nc v thng mi trong quá
trình chuyn đi t nn kinh t k hoch hoá tp trung - quan liêu, bao cp sang
nn kinh t th trng đnh hng XHCN cng đƣ đc nhiu nhƠ khoa hc, nhƠ
kinh t vƠ nhƠ qun lý quan tơm.
 Vit Nam, đƣ có rt nhiu bƠi vit, bƠi nghiên cu di dng chuyên
đ đc đng trên các báo chí, tp chí vƠ công trình khoa hc đƣ công b nh:

lun vn thc s: "Tip tc đi mi qun lý nhà nc v thng mi trên đa bàn
tnh Thanh Hoá" ca Nguyn Xuơn Thin (2000).  tƠi nghiên cu khoa hc
cp nhƠ nc "i mi và hoàn thin qun lý nhà nc v thng mi trên th
trng ni đa nc ta thi k đn nm 2010" (2003) ca B Thng mi.
- i mi, hoàn thin chính sách và c ch qun lý thng mi dch v,
Giáo s HoƠng t (B Thng mi).
- Th trng ni đa thng nht và qun lý nhà nc v thng nghip,
Tin s HoƠng c To (B Thng mi).
Mt s nghiên cu sinh LƠo ti Hc vin Chính tr quc gia H Chí Minh cng
đƣ có các công trình nghiên cu trên nhng lnh vc khác nhau nh:
-  tƠi v Công nghip hoá, hin đi hoá  Cng hoà Dân ch Nhân
dân Lào - Nhng gii pháp c bn to tin đ, Lun án tin s kinh t ca Khm
Pheng SA SOM PHENG, Khoa hc Kinh t chính tr XHCN, Hc vin Chính tr
quc gia H Chí Minh, 2001.
3

-  tƠi v: "i mi qun lý nhà nc v thng mi  Cng hoà Dân
ch Nhân dân Lào", Lun án tin s kinh t ca Chn Seng Phim Ma Vông, Khoa
hc Kinh t chính tr XHCN, Hc vin Chính tr quc gia H Chí Minh, 2003.
Qun lý NhƠ nc v thng mi đƣ đc nghiên cu  nhng góc đ khác
nhau, do c quan hoc các nhƠ khoa hc, nhƠ qun lý chuyên ngƠnh thc hin, nh:
- úc kt mt s kin thc c bn v QLNN v thng mi vƠ kinh nghim
thc t ca mt s nc, trong đó có Vit Nam v lnh vc nƠy,dùng làm c s cho
vic nghiên cu thc t QLNN v thng mi Tnh Savannakhet, đ ra các gii
pháp phát huy vai trò ca ca QLNN trên đa bƠn Tnh.
-Tng kt, đánh giá thc trng QLNN v thng mi Tnh Savannakhet trong
nhng nm va qua, dùng đó lƠm cho vic tìm hng đi mi vƠ gii pháp hoƠn
thin QLNN đi vi thng mi Tnh.
-Vn kin đi hi VIII, IX ca ng Nhơn Dơn Cách Mng LƠo vƠ ngh quyt
i hi ln th VII ca ng b Tnh Savannakhet vƠ k hoch phát trin nn kinh

t (2010-2015 ) ca Tnh Savannakhet.
Tuy nhiên,  mt đa phng c th cp tnh có nhiu đc thù riêng nh
tnh Savannakhet, cha có công trình khoa hc nƠo nghiên cu mt cách có h
thng v lnh vc nƠy.  thc hin đ tƠi, lun vn có k tha ý tng lý lun
ca các công trình đƣ công b ca Vit Nam vƠ LƠo, đi sơu phơn tích thc trng
vƠ đ xut gii pháp phù hp cho hot đng thng mi ca tnh Savannakhet
trong giai đon hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn.
- i tng nghiên cu ca lun vn lƠ đi mi qun lý nhƠ nc trên đa bƠn
Tnh Savannakhet.
- Phm vi nghiên cu ca lun vn lƠ Qun lý NhƠ nc v thng mi đi
vi tt c các thƠnh phn kinh t tham gia hot đng thng mi.
4

4. Mc tiêu nghiên cu và nhim v ca lun vn.
* Mc tiêu nghiên cu ca đ tƠi: LƠm rõ c s lý lun ca qun lý nhƠ nc
đi vi hot đng v thng mi trong nn kinh t th trng và đánh giá thc trng vƠ
đ xut phng hng,nơng cao vai trò hiu lc đi mi qun lý nhƠ nc v thng
mi trên đa bƠn Tnh Savannakhet, Nc CHDCND LƠo trong thi gian ti.
* Nhim v ca đ tƠi:
- Phơn tích s cn thit,khách quan phi tip tc đi mi qun lý NhƠ nc
v thng mi trên đa bƠn Tnh Savannakhet.
- ánh giá quá trình đi mi vƠ thc trng QLNN đi vi các thƠnh phn
kinh t tham gia hot đng thng mi  Tnh Savannakhet.T đó rút ra kt qu,hn
ch,nguyên nhơn.
-  xut phng hng vƠ gii pháp đi mi QLNN v thng mi  Tnh
Savannakhet.
5. Phng pháp nghiên cu.
- Lun vn da trên c s vn dng nhng quan đim lý lun ca ch
ngha Mác-Lênin, đng li chính sách ca ng vƠ NhƠ nc LƠo t i hi IV

đn nay. ng thi tham kho, tip thu mt cách có chn lc các ý kin ca các
nhƠ kinh t, các nhƠ hot đng thc tin qua các bƠi vit, các công trình nghiên
cu có liên quan đn đ tƠi nƠy.
- Lun vn kt hp nhiu phng pháp, trong đó ch yu s dng phng
pháp duy vt bin chng, duy vt lch s, phng pháp điu tra kho sát, phơn
tích thng kê, tng kt thc tin.
6. Nhng đóng góp mi v mt khoa hc ca lun vn.
- LƠm rõ thêm mt s vn đ lý lun qun lý NhƠ nc, đánh giá khách quan
thc trng vƠ vn đ ca qun lý NhƠ nc v ngƠnh Thng mi trên đa bƠn Tnh
Savannakhet.
- Góp phn đ xut nhng phng hng vƠ gii pháp c bn nhm tip tc
đi mi hn na ni dung qun lý NhƠ nc v Thng mi trên đa bƠn Tnh vƠ
5

vic cng c, hoƠn thin b máy vƠ ni dung qun lý nhƠ nc v thng mi trên
đa bƠn Tnh Savannakhet trong nhng nm sp ti.
7. Kt cu ca lun vn.
NgoƠi phn m đu, kt lun vƠ danh mc tƠi liu tham kho, Lun vn gm
3 chng.
Chng I
: C s lý lun qun lý NhƠ nc v thng mi trong nn kinh t
th trng.
Chng II
: Thc trng qun lý nhƠ nc v thng mi trên đa bƠn Tnh
Savannakhet, nc CHDCND LƠo
Chng III: Phng hng vƠ gii pháp đi mi qun lý nhƠ nc v
thng mi ca Tnh Savannakhet.

6

CHNG I
C S LÝ LUN CA QUN Lụ NHÀ NC V
THNG MI TRONG NN KINH T TH TRNG
1.1 .Tng quan v thng mi trong nn kinh t th trng
1.1.1. Khái nim thng mi trong nn kinh t th trng
Các ngƠnh kinh t quc dơn ra đi vƠ phát trin lƠ do s phơn công lao đng xã
hi dn ti chuyên môn hoá sn xut. iu đó tt yu phi có trao đi hot đng ca
nhng ngi sn xut hƠng hoá. u tiên lƠ trao đi hot đng ca nhng ngi sn
xut hƠng hoá khác nhau. Theo hc thuyt kinh t chính tr hc ca ch ngha Mác-
Lênin, thng mi lƠ hình thc phát trin ca trao đi hƠng hoá, t hƠng đi hƠng trc
tip gin đn(H-H)sang trao đi hƠng hoá m rng thông qua trung gian lƠ tin t(H-T-
H) vƠ khi phát trin thƠnh thng mi thì trao đi sn phm mang hình thái mi lƠ mua
bán hƠng hoá, vic mua bán đó dn dn tr thƠnh đi tng ca mt loi ngi chuyên
bit-đó lƠ thng nhơn, Thng nhơn đu t vƠo lnh vc mua bán hƠng hoá, dch v
sinh li lƠm mc đích kinh doanh, tc lƠ phi thu đc mt khon tin ln hn lúc ban
đu. Vì vy công thc biu hin hot đng thng mi lƠ T-H-T‟(T‟=T+Ất)
1
.
Trong c cu nn kinh t quc dơn thì thng mi lƠ ngƠnh kinh t thuc nhóm
ngƠnh th hai, lƠm nhim v mua bán cung cp dch v đu vƠo vƠ đu ra cho các quá

trình sn xut vƠ đi sng ca toƠn b nn kinh t quc dơn. Thng mi vi t cách lƠ
mt ngƠnh ca nn kinh t quc dơn nhng hot đng ch yu trong khơu phơn phi vƠ
lu thông. Thng mi lƠ phm trù kinh t khách quan đc hình thƠnh, tn ti vƠ phát
trin trên c s nn sn xut hƠng hoá, vi s phát trin ca lc lng sn xut vƠ trình
đ phơn công lao đng xƣ hi. Quá trình tái sn xut xƣ hi lƠ mt chu trình tun hoàn
bao gm các khơu sn xut-phơn phi-lu thông-tiêu dùng. Thng mi nm trong


1
C.Mác (1975), T bn, quyn I, Tr.2, Nxb S tht, HƠ Ni.

7

khâu phân phi, lu thông ca quá trình tái sn xut xƣ hi vƠ đm nhim chc nng
lu chuyn hƠng hoá xƣ hi.
Trong điu kin hin nay, thng mi chu s nh hng ca xu hng toƠn cu
hoá kinh t vƠ s phát trin ca nn kinh t trí thc. Thng mi đóng vai trò cung cp
đu vƠo vƠ gii quyt đu ra cho sn xut, đáp ng nhu cu ngƠy cƠng tng v hƠng hoá
toƠn xƣ hi, khai thác tim nng vƠ phát huy ni lc vƠ li th ca đt nc, góp phn
đy mnh CNH, HH nn kinh t quc dơn. Vì th, hot đng thng mi ngày nay
không hn ch phm vi mua bán hƠng hoá vt th truyn thng, mƠ còn m rng sang
c lnh vc dch v. Do vy ra có th đnh ngha thng mi trên nhiu góc đ nh sau:
Theo ngha hp: Thng mi là quá trình mua bán hàng hoá và dch v trên
th trng, thc hin chc nng lu thông hàng hoá. Hot đng mua bán hàng hoá
trong phm vi lãnh th mt quc gia.
Theo ngha rng: Thng mi là toàn b các hot đng kinh doanh hàng
hoá, dch v trên th trng trong và ngoài nc tr lnh vc sn xut công nghip
và nông nghip. Thng mi đng ngha vi kinh doanh, đi tng kinh doanh là
tt c các yu t ca sn xut và hàng hoá tiêu dùng, tt c các sn phm do lao
đng to ra c hu hình và vô hình, tt c các hot đng kinh doanh nhm đt mc

đích li nhun đu đc coi là thng mi, thng mi theo ngha rng, đng
ngha vi kinh doanh.
1.1.2. Ngun gc ca thng mi
Xét t ngun gc, s ra đi ca nn kinh t, trong đó có thng mi, lƠ
mt bc tin lên phía trc trong lch s phát trin loƠi ngi. Nhng hin thc
tri qua ca các nc t bn ch ngha có nn kinh t th trng, trong đó hot
đng thng mi lƠ mt hot đng sôi ni bao trùm, cho thy rng th trng t
bn ch ngha vƠ thng mi t bn ch ngha,do nguyên tc xut phát ca nó
ly li ích ca nhƠ t bn lƠm mc tiêu cao nht, đƣ lƠm ny sinh bit bao điu t
hi v đo đc, v quan h gia con ngi vƠ con ngi, lƠm ô nhim bu không
khí tính thn ca c xƣ hi .
8

1.1.3. Vai trò ca thng mi.
1.1.3.1 Xét theo công dng kinh t ca hàng hoá.
Thng mi lƠ điu kin đ thúc đy sn xut hƠng hoá phát trin, thông qua
hot đng thng mi trên th trng, các ch th kinh doanh đc mua bán các hƠng
hoá vƠ dch v. iu đó bo đm cho quá trình tái sn xut xƣ hi đc tin hành bình
thng, lu thông hƠng hoá vƠ dch v thông sut. iu nƠy có ý ngha rt quan trng
lƠ  ch: Nu không có hot đng thng mi phát trin thì chu trình tái sn xut hƠng
hoá không th phát trin nn kinh t ca đt nc.
Thông qua vic mua bán hƠng hoá vƠ dch v trên th trng, thng mi có vai
trò trong vic m rng, khuyn khích, nơng cao nhu cu tiêu dùng ngƠy cƠng tng lên
ca toƠn xƣ hi, bao gm các cá nhơn, doanh nghip; kích cu lƠm tng sc mua ca
nhân dân-đơy lƠ đng lc thúc đy phát trin kinh t ca đt nc.
Thc hin quá trình lu chuyn hƠng hoá dch v phc v cho sn xut vƠ phc v
nhu cu đi sng ca nhơn dơn thông qua hot đng mua bán trao đi trên th trng. Qua
quá trình lu chuyn hƠng hoá, thng mi phi tip tc quá trình sn xut trong khơu lu
thông, Vy, thng mi phi lƠm tt công tác vn chuyn, kho hƠng bn bƣi tip nhn,
đóng gói, bo qun, phơn loi hƠng hoá trc khi đa ti các đi tng tiêu dùng.

1.1.3.2 Xét theo mc đ trc tip vi ngi tiêu dùng
Vì tiêu chun cht lng đi vi nhng sn phm hƠng hoá cùng loi trong khu
vc vƠ trên th gii, t đó bt buc các c s sn xut ngay t khơu đu tiên trong sn
xut phi tuơn th nghiêm ngt mi ch tiêu cht lng đƣ đng ký. Trên nhƣn mác bao
bì phi ghi đy đ rõ rƠng tên sn phm, đc tính công dng, c s sn xut, thƠnh
phn, hn s dng, thi hn, đa đim bo hƠnh vƠ hng dn s dng hƠng hoá cho
khách hàng
Mi t chc, cá nhơn sn xut, kinh doanh phi bo đm trung thc, chính xác
trong vic thông tin, qung cáo v cht lng hƠng hoá ca mình vƠ gii quyt kp thi
mi khiu ni ca khách hƠng v cht lng hƠng hoá.
Nhng hƠng hoá lu thông trên th trng có quy mô nh, phơn tán, vn đng
thng t sn xut đn tiêu dùng nht lƠ mt hƠng lng thc, thc phm nh tht gia
9

súc, gia cm li lu thông qua mng li lu thông ch lƠ chính, ngun hƠng vƠ
ngi bán ch yu lƠ ngi dơn ven khu đô th hoc  tnh khác lơn cn đa vƠo tiêu
th  th xƣ, thƠnh ph.
2

Tng cng tính nghiêm minh trong x lý các trng hp vi phm đi vi c
các doanh nghip trong nc cng nh ngoƠi nc, NhƠ nc cn có chính sách
khuyn khích, ng h mnh m na nhng hƠng hoá trong nc có cht lng.
Nhn thc ca ngi tiêu dùng vƠ nhƠ sn xut đi vi các vn đ môi trng
nh hn ch s dng nguyên liu t ngun tƠi nguyên không tái to, s dng các loi
hƠng hoá thay th, to áp lc đi vi các hƠnh vi vi phm Thói quen tiêu dùng ca dơn
c đƣ có nhiu thay đi theo hng thơn thin vi môi trng. iu nƠy có th thy rõ
nht trong vn đ la chn thc phm ca ngi tiêu dùng, nht lƠ  đô th. Dch cúm
gia cm vƠo cui 2009 vƠ đu nm 2010 vi vic không s dng tht gƠ  các đô th
cho thy, nhn thc ca ngi tiêu dùng v môi trng vƠ sc kho đƣ có thay đi tích
cc. Các doanh nghip kinh doanh cng đƣ có nhiu ci tin trong sn xut nhm đáp

ng tt hn nhu cu ca ngi tiêu dùng.
1.1.3.3. Xét theo hình thc s hu.
Hình thc s hu bao gm trong phơn loi doanh nghip đó lƠ: thng mi t
nhơn, hp tác xƣ, kinh doanh Hot đng s hu công nghip thng mi bao hƠm
hot đng xƣ hi liên quan ti các đi tng lƠ kt qu ca hot đng sáng to k thut
(sáng ch, gii pháp hu ích, bí quyt, thit k b trí mch tích hp, chng vi sinh,
ging cơy trng mi); ca hot đng sáng to m thut ng dng (kiu dáng công
nghip) vƠ ca hot đng sáng to trong kinh doanh (nhƣn hiu hƠng hoá; nhƣn hiu
dch v; bí mt thng mi; ch dn đa lý).
1.2. Ni dung qun lý Nhà nc v thng mi trong nn Kinh t th trng
1.2.1. Ni dung c bn qun lý Nhà nc v thng mi


2
B thng mi, Vin nghiên cu thng mi(2006);  tƠi khoa hc cp b mƣ s: 2005-78-019: "Ni
dung và phng pháp qun lý nhà nc đi vi hot đng thng nhơn trong bi cnh hi nhp kinh t quc
t" HƠ Nôi, Tr. 97-98.

10

Mt là: Hoch đnh chin lc,quy đnh, k hoch phát trin thng mi Chin
lc phát trin thng mi đc xây dng nhm đ ra nhng mc tiêu, phng hng
và h thng gii pháp ln đ huy đng ti u các ngun lc cho phát trin thng mi
ca quc gia bao gm: Chin lc thng mi trong nc và chin lc thng mi
quc t trong mt thi gian khá dài (khong 10nm 20nm) góp phn thc hin chin
lc phát trin kinh tê- xã hi ca quc gia trong tng thi k lch s. H thng chin
lc thng mi trong nn kinh t quc dân thuc ni dung qun lý nhà nc v
thng mi bao gm:
- Chin lc thng mi quc gia(thng do B công nghip và thng mi
xây dng và đc Chính ph thông qua) th hin nhng quan đim ch đo chung ca

Nhà nc đi vi thng mi, mc tiêu tng quát ca ngành thng mi và các gii
pháp v mô.
- Chin lc thng mi vùng lãnh th là b phn ca chin lc phát trin kinh
t vùng lãnh th do B Công nghip và Thng mi xây dng.
- Chin lc thng mi ca tnh, thành ph, là b phn ca chin lc phát
trin kinh t-xã hi ca tnh, thành ph.
Quy hoch phát trin thng mi, là mt cp đ thc hin chin lc thng
mi nhm th hin rõ ý tng ca Nhà nc v b trí lc lng sn xut và quan h sn
xut trên lnh vc thng mi ca quc gia, gm các ni dung ch yu nh: xây dng
c s vt cht k thut và kt cu h tng chung cho hot đng thng mi, b trí
ngun nhân lc và các loi hình ch th tham gia hot đng thng mi. H thng quy
hoch phát trin trong nn kinh t quc dân bao gm:
- Quy hoch tng th phát trin thng mi quc gia
- Quy hoch phát trin thng mi theo vùng lãnh th
- Quy hoch phát trin thng mi ca các tnh, thành ph
- Quy hoch phát trin thng mi ca các ngành hàng ch yu.
K hoch phát trin thng mi mang tính đnh hng trong nn kinh t quc
dân là vic nhà nc xác đnh phng hng, mc tiêu, c cu phát trin thng mi
và th trng trong tng giai đon (thng là 5 nm gi là k hoch dài hn, 2-3 nm
11

gi là k hoch trung hn, 1 nm là k hoch ngn hn), cng nh xác đnh các bin
pháp đ đt đc mc tiêu đó, đáp ng yêu cu ca nn kinh t trong tng thi đon c
th. K hoch hoá thng mi va là phng pháp va là công c quan trng đ nhà
nc thc hin vai trò hng dn, đnh hng phát trin thng mi và th trng
trong nc và quc t. Mc tiêu là nhm gi mt s cân đi ln ca th trng và
thng mi, n đnh th trng, phát trin lu thông hàng hoá, phát trin xut nhp
khu (XNK) và li nhun. i tng ca k hoch phát trin thng mi bao quát toàn
b các quá trình kinh t trong ngành thng mi, các hot đng thng mi trong nc
và vi nc ngoài, trng tâm là các quan h tng cung- tng cu, quan h tin-hàng,

quan h cung - cu tng mt hàng thit yu, các c cu thng mi ch yu.
K hoch phát trin thng mi trong nn kinh t quc dân gm k hoch phát
trin thng mi quc gia, k hoch phát trin thng mi ca vùng lãnh th, k hoch
phát trin thng mi ca các tnh, thành ph.
Chính sách thng mi thuc h thng chính sách kinh t ca Nhà nc là mt
h thng các quan đim, nguyên tc, công c và bin pháp thích hp, mà Nhà nc áp
dng đ điu chnh các hot đng thng mi trong nc và hot đng thng mi
quc t trong mt thi k nht đnh nhm đt đc các mc tiêu xác đnh trong chin
lc phát trin thng mi quc gia nói riêng, chin lc phát trin kinh t-xã hi ca
quc gia nói chung trong thi k lch s. Chính sách thng mi đc phân thành
nhiu chính sách b phn, gm: chính sách lu thông hàng hoá, chính sách phát trin
thng mi đi vi các vùng đc thù (min núi, vùng sâu vùng xa…), chính sách thu
quan, chính sách bo v ngi tiêu dùng, chính sách hi nhp khu vc và th gii…
Trong mi chính sách b phn nêu trên li đc phân nh thành các chính sách riêng
bit khác nhau. Ví d: chính sách ngoi thng đc phân thành 3 chính sách b phn:
chính sách phát trin quan h thng mi gia quc gia vi các nc, các đi tác
thng mi ch yu; chính sách xut khu, chính sách nhp khu. Trong chính sách
xut khu li đc phân nhánh thành các chính sách b phn nh: chính sách th
trng xut khu, chính sách mt hàng xut khu, chính sách thng nhân tham gia
hot đng xut khu (quyn kinh doanh xut khu), chính sách h tr xut khu.
12

Hai là, Ban hành các quy đnh pháp lut và vn bn pháp quy v thng mi,
Nhà nc phi xây dng và ban hành h thông lut pháp đng b, to môi trng và
ban hành lang pháp lý cho hot đng thng mi theo yêu cu ca c ch th trng.
H thng lut pháp này bao gm lut và các vn bn di lut ca chính ph, B
Thng mi, các c quan nhà nc có thm quyn khác. Bo đm tính h thng, nht
quán và tng đi n đnh ca pháp lut là khâu trng yu đu tiên ca qun lý nhà
nc.
H thng pháp lut là tng th các quy đnh do Nhà nc ban hành, to thành

mt h thng thng nht, bao gm nhng vn bn lut và nhng vn bn qun lý nhà
nc(di lut). Các vn bn lut và vn bn pháp quy đu cha đng các quy phm
pháp lut có tính cht bt buc chung đi vi toàn xã hi hoc mt nhóm xã hi và
đc thc hin lâu dài.
H thng các vn bn pháp lut ca mt đt nc, thông thng bao gm: Hin
pháp, các đo lut, b lut; Ngh quyt ca Quc hi( hoc Ngh vin), Pháp lnh, Ngh
quyt ca u ban thng v Quc hi, quyt đnh ca Ch tch nc (hoc Tng
thng):ngh quyt, ngh đnh ca Chính ph; quyt đnh, ch th ca Th tng Chính
ph; Quyt đnh, ch th, thông t ca các B, c quan ngang B, Quyt đnh, ch th
ca u ban nhân dân các cp.
Các vn bn pháp lut v thng mi gm:
- Lut thng mi
- Các lut v t chc doanh nghip(nh lut doanh nghip, lut phá sn doanh
nghip…), các Ngh đnh và quyt đnh ca Chính ph v t chc doanh nghip; các
thông t, công vn, ch th. Quyt đnh ca B thng mi (Hoc c quan tng t) và
các B ngành hu quan liên quan đn t chc doanh nghip.
- Các vn bn hin hành v qun lý kinh doanh trong nc.
- Các vn bn v xut nhp khu; các vn bn v qun lý th trng.
- Các vn bn v đu t liên quan đn thng mi.
- Các vn bn v tiêu chun cht lng, v qun lý đo lng cht lng hàng hoá.
- Các vn bn v thu trong nc và v thu quan.
13

- Các vn bn v vn phòng đi din thng mi.
- Các vn bn v hi quan.
- Các vn bn v tài chính-ngân hàng, kinh doanh bo him liên quan đn
thng mi.
- Các vn bn v hp đng kinh t và trng tài thng mi.
Ba là : T chc h thng qun lý hot đng thng mi các cp : T chc h
thng các c quan qun lý Nhà nc v thng mi  mi nc có nhng đc thù riêng

theo quy đnh ca hin pháp và lut pháp ca tng nc,đng thi,tùy thuc vào thit
ch và th ch chính tr và hành chính ca Chính ph tng quc gia. Tuy nhiên đim
chung gia các nc là đu có Chính ph,đng đu là Th tng (hoc Tng thng 
mt s nc). Vi t cách là c quan hành chính Nhà nc cao nht nm quyn hành
pháp.Chính ph  hu ht các nc đu có chc nng c bn là thng nht vic qun lý
thc hin các nhim v chính tr,kinh t ,xã hi, vn hóa, quc phòng, an ninh và đi
ngoi ca Nhà nc ; lp quy đ thc hin các lut do quyn lp pháp đnh ra ; qun lý
công vic hàng ngày ca Nhà nc ; qun lý b máy hành chính Nhà nc và qun lý
nhân s ca b máy đó ; tham gia quá trình lp pháp.
C cu tng th Nhà nc  các nc đu do Hin Pháp các nc đó quy đnh và
ch th qun lý v mô nn kinh t cng thuc c cu t chc và c ch phân b quyn
lc do hin pháp quy đnh. các nc theo ch đ t bn ch ngha đu theo nguyên
tc tam quyn phân lp : quyn lp hin – lp pháp,quyn hành pháp và quyn t pháp.
Ba quyn này phân lp theo chc nng ca các c quan trong c cu t chc b máy
Nhà nc. Do đó vic xác đnh ch th qun lý nhà nc v kinh t nói chung, v
thng mi nói riêng không quá phc tp – đó là Chính ph. C quan qun lý Nhà
nc v hot đng thng mi là c cu ca chính ph, ngi đng đu c quan, B
trng là thành viên trong Chính ph.
 mt s nc còn phân đnh c th hn na v ch th qun lý v mô nn kinh t,
ví d : B thng mi là c quan qun lý Nhà nc v hot đng thng mi trong
phm vi c nc (Hoa K, Thái Lan, Vit Nam, Trung Quc ). Nhng cng có mt s
nc,chc nng qun lý Nhà nc v thng mi li đc giao cho các B nh : B
14

kinh t (Pháp), B Công thng (Nht Bn và Philippin), B Ngoi giao và Thng
mi(Austraylia)
Vn đ phân cp theo ngành, theo lãnh th và vùng là vn đ phc tp và luôn
luôn là vn đ thi s cùa các nc có nn kinh t đang chuyn đi.C quan nào ca
Nhà nc có vai trò trng tâm ca qun lý Nhà nc v kinh t  các nc có nn kinh
t đang chuyn đi sang nn kinh t th trng là vn đ phc tp, song có ya1 ngha

quan trng. Vì đây không phi là vn đ đn l mà nó là kt qu ca chuyn đi đng
b các chc nng qun lý nhà nc v kinh t.
B thng mi có chc nng, nhim v và quyn hn qun lý Nhà nc v
thng mi hàng hóa và dch v thng mi. Các B,c quan ngang B Các c quan
thuc Chính ph khác cng có nhim v, quyn hn qun lý Nhà nc v thng mi
đi vi mt s lnh vc đc phân công ph trách và có trách nhim phi hp vi B
Thng mi đ thc hin vic qun lý Nhà nc v thng mi theo qui đnh ca
Chính Ph.  giúp cho công tác nghiên cu, trng đi hc trung tâm đƠo to, tp
hun v nghip v thng mi ; các c quan thm vn kinh t thng mi, đi din
thng mi  nc ngoài làm nhim v môi gii, xúc tin thng mi và tìm kim th
trng.
i vi b máy qun lý Nhà nc v thng mi  các đa phng (tnh, thành
ph, vùng lãnh th)  mi nc có nhng đc thù riêng, chính quyn các cp qun lý
thng mi trong phm vi đa phng theo s phân cp ca Chính ph. S Thng
mi là c quan tham mu, trc tip giúp chính quyn tnh, thành ph thc hin nhim
v qun lý Nhà nc v thng mi  đa phng. n v cui cùng trong h thng t
chc qun lý Nhà nc v thng mi.
 cp c s là phòng Thng mi qun, huyn và t qun lý th trng cp xã,
phng làm nhim v thi hành lut pháp và các ch th, quy đnh ca Nhà nc v hot
đng kinh doanh thng mi trên đa bàn đc giao.
Bn là: Kim tra, kim soát hot đng thng mi : Bao gm nhng ni dung c
th nh thanh tra, kim tra s phù hp ca cht lng hàng hóa lu thông trên th
trng vi : tiêu chun Lào bt buc áp dng, đng ký cht lng hàng hóa, các quy