Luận văn thạc sĩ Phân tích tác động của các nhân tố kinh tế vĩ mô đến VN-Index trên thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM












NG TH M L





PHÂN TÍCH TÁC NG CA CÁC NHÂN T
KINH T V MÔ N VN-INDEX TRÊN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM



Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. BÙI KIM YN







TP. H CHÍ MINH – NM 2013
MC LC Trang
Li cam đoan
Danh mc vit tt
Danh mc hình và đ th
Danh mc bng biu
GII THIU  TÀI
1. Lý do chn đ tài 01
2. Mc tiêu nghiên cu 01
3. i tng nghiên cu 02
4. Phm vi nghiên cu 02
5. Phng pháp nghiên cu 02
6. Kt cu ca đ tài 03
Chng 1: Tng quan v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c
phiu trên th trng chng khoán
1.1 Tng quan v th trng chng khoán 04

1.1.1 Khái nim và bn cht th trng chng khoán 04
1.1.2 Chc nng và vài trò ca th trng chng khoán 05
1.1.3 Phân loi th trng chng khoán 07
1.2 Ch s giá c phiu 07
1.2.1 Khái nim v ch s giá c phiu 07
1.2.2 ụ ngha v ch s giá c phiu 07
1.2.3 Các phng pháp tính ch s giá c phiu 07
1.3 Tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c phiu 11
1.3.1 S lc lý thuyt v các nhân t kinh t v mô 11
1.3.1.1 Lm phát 11
1.3.1.2 Lãi sut 12
1.3.1.3 .T giá 13
1.3.1.4 Cung tin 14
1.3.2 Tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c phiu 15
1.3.2.1 Tác đng ca lm phát đn ch s giá c phiu 15
1.3.2.2 Tác đng ca lãi sut đn ch s giá c phiu 16
1.3.2.3 Tác đng ca t giá đn ch s giá c phiu 17
1.3.2.4 Tác đng ca cung tin đn ch s giá c phiu 20
1.4 Nghiên cu trên th gii v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn th
trng chng khoán 21
1.4.2 Nghiên cu trên th gii v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn th
trng chng khoán. 21
1.4.3 Nghiên cu trên th gii v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn th
trng chng khoán có s dng mô hình hiu chnh sai s Véc t (VECM) và kim
đnh đng liên kt 22
Kt lun chng 1 27
Chng 2: Phơn tích tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn VN-Index trên
th trng chng khoán Vit Nam
2.1 Ch s giá c phiu ti Vit Nam_VN-Index 28
2.2 Din bin ca VN-Index giai đon t tháng 01/2002 đn tháng 12/2012 30

2.3 Thc trng tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn VN-Index 35
2.3.1 Tác đng ca lm phát đn ch s VN-Index 35
2.3.2 Tác đng ca lãi sut đn ch s VN-Index 36
2.3.3 Tác đng ca t giá VND/USD đn ch s VN-Index 39
2.3.4 Tác đng ca cung tin m rng (M2) đn ch s VN-Index 40
2.4 Kim đnh s tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn VN-Index 42
2.4.1 Ngun d liu và mô hình nghiên cu 42
2.4.1.1 Ngun d liu 42
2.4.1.2 Mô hình đánh giá tác đng 44
2.4.2 Phân tích thng kê mô t d liu 44
2.4.3 Kt qu nghiên cu thc nghim 46
2.4.3.1 Kim đnh nghim đn v 46
2.4.3.2 Xác đnh đ tr ti u 48
2.4.3.3 Kim đnh đng liên kt 49
2.4.3.4 Mô hình hi quy hiu chnh sai s Véc t (VECM) 56
2.4.3.5 Phân tích phân rụ phng sai 60
Kt lun chng 2 62
Chng 3: Gii pháp hn ch s tác đng bt thng ca các nhân t kinh t v
mô nhm n đnh và phát trin th trng chng khoán Vit Nam
3.1 Mt s khuyn ngh c th v chính sách kinh t v mô 64
3.1.1 iu hành chính sách tin t trong mi tng quan vi th trng chng
khoán 65
γ.1.β iu hành chính sách lãi sut huy đng linh hot hng đn mt mc lãi
sut chung theo th trng 65
3.1.3 Nâng cao hiu qu điu hành chính sách t giá VND/USD 67
3.1.4 Kim soát lm phát kp thi và hiu qu 68
3.2 Nhng gii pháp c th trong ni ti th trng chng khoán Vi t Nam 70
3.2.1 Nâng cao cht lng hàng hóa tính trong ch s VN-Index 70
3.2.2 Xây dng mi b ch s giá c phiu trên HOSE 70
γ.β.γ Khi thông ngun vn ca nhà đu t vào c phiu 71

γ.β.4 Nâng cao nng lc qun lý, giám sát công b thông tin 73
3.2.5 Phát trin các nhà đu t t chc 74
3.2.6 Trin khai sn phm chng khoán phái sinh đ phòng nga ri ro 75
γ.β.7 Nâng cao nng lc tài chính và đo đc ngh nghip ca các công ty chng
khoán 77
Kt lun chng 3 79
Kt lun chung 80
Tài liu tham kho
Ph lc 1: Kim đnh tính dng
Ph lc βμ Xác đnh đ tr ti u
Ph lc 3: Kt qu kim đnh nguyên tc Pantula
Ph lc 4: Kim đnh đng liên kt
Ph lc 5: Mô hình hiu chnh sai s Véc t
Ph lc 6: Phân tích phân rã phng sai


DANH MC CH VIT TT
BCTC:Báo cáo tài chính
CSTK: Chính sách tài khóa
CSTT: Chính sách tin t
CTCK: Công ty chng khoán
DN: Doanh nghip
DNNY: Doanh nghip niêm yt
DTBB: D tr bt buc
HNX: S giao dch chng khoán Hà Ni
HNX-Index: Ch s giá c phiu ca các công ty đc niêm yt ti S giao dch chng
khoán Hà Ni
HOSE: S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh
NTμ Nhà đu t
NHNNμ Ngân hàng nhà nc

NHTMμ Ngân hàng thng mi
PP: Phillips-Perron_phng pháp kim đnh nghim đn v Phillips Perron
TCTD : T chc tín dng
TTCK: Th trng chng khoán
UBCKNN: y ban chng khoán nhà nc
VAR: Vector Autoregressive model- Mô hình véc t t hi quy
VECM: Vector Error Correction Model- Mô hình hiu chnh sai s véc t






DANH MC HỊNH VÀ  TH
Trang
Biu đ 2.1: Ch s VN-Index giai đon 2002-2005 30
Biu đ 2.2: Ch s VN-Index giai đon 2006-2007 31
Biu đ 2.3: Ch s VN-Index giai đon 2008-2012 32
Biu đ 2.4: Lm phát và Ch s VN-Index 36
Biu đ 2.5: Lãi sut và Ch s VN-Index 36
Biu đ 2.6: T giá VND/USD và Ch s VN-Index 38
Biu đ 2.7: Cung tin và Ch s VN-Index 39

DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Tóm tt kt qu phân tích đnh tính v các nhân t kinh t v mô tác đng
đn ch s VN-Index 41
Bng 2.2: Bng tóm tt các bin s trong mô hình nghiên cu 43
Bng 2.3: Bng thng kê mô t d liu các bin nghiên cu 45
Bng 2.4: Kt qu kim đnh nghim đn v 47

Bng 2.5μ  tr ti u qua các tiêu chun 48
Bng 2.6: Kim đnh Trace Test 52
Bng 2.7: Kim đnh Maximum Eigenvalue 52
Bng 2.8μ Phng trình đng liên kt 1 53
Bng 2.9: Kt qu chy mô hình VECM 58
Bng 2.10: Kt qu chy phân rã phng sai ca VN-Index 60


1


GII THIU  TÀI
1. Lý do chn đ tài:
Trc nm β008 th trng chng khoán Vit Nam có nhng đóng góp nht đnh,
th trng tng trng nóng nht vào nm β007 và đnh đc lp vào ngày 12/03/2007
vi VN-Index đt 1.170,67 đim. Tuy nhiên, t nm β008 khi nn kinh t toàn cu b
khng hong đã khin cho kinh t Vit Nam đng đu vi khá nhiu thách thc,
nhiu thông tin tiêu cc t yu t kinh t v mô xy ra, th trng chng khoán liên tc
st gim, đáy ca th trng đc lp vi VN-Index là βγη,η đim vào ngày
24/02/2009 và t đó đn nay ch s này giao đng quanh mc 350 - 4η0 đim. Chính vì
th, đã to ra s hoài nghi liu rng các nhân t kinh t v mô và th trng chng
khoán Vit Nam nói chung cng nh ch s VN-Index nói riêng có mi liên quan?
Th trng chng khoán là kênh huy đng vn rt quan trng cho nn kinh t, to
điu kin cho Chính Ph, cá nhân, doanh nghip có vn đ duy trì và m rng hot
đng sn xut kinh doanh. Do đó, cn phi có th trng chng khoán lành mnh và n
đnh, đ làm đc điu này thì chúng ta phi quan tâm đn các nhân t kinh t v mô
tác đng đn TTCK qua đó giúp Chính Ph có nhng gii pháp điu hành chính sách
kinh t v mô thích hp nhm đnh hng tt cho th trng.
Chính vì th tác gi chn nghiên cu đ tài ắPhân tích tác đng ca các nhân t
kinh t v mô đn VN-Index trên th trng chng khoán Vit Nam”.

2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là làm rõ s tác đng ca các nhân t kinh t v
mô lên ch s VN-Index cng nh kim đnh mi quan h gia các nhân t kinh t v
mô và ch s VN-Index trong ngn và dài hn. T vic phân tích tác đng, kim đnh
mi quan h ca nhân t kinh t v mô và ch s VN-Index khuyn ngh mt s gii
pháp v chính sách kinh t v mô nhm thúc đy th trng chng khoán Vit Nam
phát trin n đnh và bn vng, đng thi giúp nhà đu t cá nhân, t chc trong và
ngoài nc gim thiu đc ri ro khi đu t chng khoán.
2


3. i tng nghiên cu
Th trng chng khoán Vit Nam đc th hin rõ nét qua hai sàn giao dch đó là
S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh (HOSE) vi ch s VN-Index và
S giao dch chng khoán Hà Ni (HNX) vi ch s HNX-Index, tuy nhiên HOSE là
sàn giao dch có lch s lâu đi, có khi lng và giá tr giao dch ln hn HNX do đó,
trong bài nghiên cu này tác gi ch chn ch s VN-Index đ nghiên cu trong mi
tng quan vi các nhân t kinh t v mô.
Da vào nhng nghiên cu trc đây đc thc hin  các nc có nn kinh t mi
ni nh Singapore, Hàn Quc, Malaysia, n …và tình hình nn kinh t ca Vit
Nam, tác gi đã chn 4 nhân t kinh t v mô là lm phát, t giá, cung tin, lãi sut đi
din cho các yu t kinh t v mô ca Vit Nam đ thc hin nghiên cu này.
Tóm li, đi tng nghiên cu ca lun vn bao gm: VN-Index, lm phát, t giá
hi đoái gia VND/USD, cung tin M2, lãi sut tin gi ngn hn, lãi sut trái phiu
chính ph.
4. Phm vi nghiên cu:
Sau hn mt nm thành lp TTCK Vit Nam, vào ngày 31/12/2001 th trng mi
có 2.908 tài khon nhà đu t, 10 Công ty niêm yt trên HOSE và VN-Index mi bt
đu có nhiu bin đng. Bên cnh đó, do hn ch v vic thu thp d liu nên đ đt
đc mc tiêu nghiên cu, lun vn tp trung vào phm vi nghiên cu sau đâyμ

- Ch s VN-Index giai đon t tháng 01/β00β đn tháng 12/2012
- Các yu t kinh t v mô giai đon t tháng 01/β00β đn tháng 12/2012 bao gm: t
l lm phát, t giá hi đoái gia VND/USD, cung tin M2, lãi sut tin gi ngn hn,
lãi sut trái phiu chính ph.
5. Phng pháp nghiên cu:
Tác gi s dng phng pháp phân tích thng kê mô t đ xem xét s bin đng ca
ch s VN-Index khi các yu t kinh t v mô bin đng da trên nhng s liu có liên
quan đc thu thp t tháng 1/2002 đn tháng 12/2012.
3


Thc hin nghiên cu đnh lng bng mô hình hiu chnh sai s Véc t (VECM)
đ đnh lng mc đ tác đng, xem xét s tng quan trong ngn hn gia bin ch s
VN-Index vi các bin kinh t v mô và s điu chnh trong ngn hn đ đt s cân
bng trong dài hn. Thc hin kim đnh đng liên kt Jonhansen đ xem xét mc đ
tác đng, s tng quan dài hn gia bin ch s VN-Index vi các bin kinh t v mô.
Bên cnh đó, đ thy rõ s tác đng ca các nhân t kinh t v mô lên ch s VN-Index
tác gi s dng thêm phân tích phân rã phng sai.
Trong bài nghiên cu này tác gi s dng phn mm Eview θ.0 đ thc hin các kim
đnh và chy mô hình. Các bc thc hin đnh lng nh sauμ
Bc 1: Kim tra tính dng ca chui d liu thi gian
Bc βμ Xác đnh đ tr ti u
Bc 3: Kim đnh đng liên kt
Bc 4: Chy mô hình VECM
6. Kt cu ca đ tài:
Phn 1: Gii thiu đ tài
Phn 2: Ni dung nghiên cu
Chng 1μ Tng quan v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c
phiu trên th trng chng khoán.
Chng βμ Phân tích tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn VN-Index trên th

trng chng khoán Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp hn ch s tác đng bt thng ca các nhân t kinh t v mô
nhm n đnh và phát trin th trng chng khoán Vit Nam.




4


Chng 1: Tng quan v tác đng ca các nhân t
kinh t v mô đn ch s giá c phiu trên th trng
chng khoán
1.1 Tng quan v th trng chng khoán
1.1.1 Khái nim và bn cht th trng chng khoán
Khái nim: Th trng chng khoán là mt b phn ca th trng vn dài hn,
thc hin c ch chuyn vn trc tip t nhà đu t sang nhà phát hành, qua đó thc
hin chc nng ca th trng tài chính là cung cp ngun vn trung và dài hn cho
nn kinh t.
Th trng chng khoán là thut ng đ ch c ch ca hot đng giao dch mua bán
chng khoán dài hn nh trái phiu, c phiu và các công c tài chính nh chng ch
qu đu t, công c phái sinh, hp đng tng lai, quyn chn, quyn mua c phn.
Bn cht:
TTCK là ni tp trung và phân phi các ngun vn tit kim. Tp trung các ngun
vn tit kim đ phân phi li cho nhng ai mun s dng các ngun tit kim đó theo
giá mà ngi s dng sn sàng tr và theo phán đoán ca th trng v kh nng sinh
li t các d án ca ngi s dng.
TTCK là đnh ch tài chính trc tip: c ch th cung và cu vn đu tham gia vào
th trng chng khoán mt cách trc tip, nhng ngi có vn khi có đ điu kin v
môi trng tài chính, pháp lý…s trc tip đu t vào sn xut, kinh doanh không cn

qua các trung gian tài chính mà chuyn vn thông qua th trng chng khoán, mt th
trng dn vn trc tip t ngi có vn sang ngi cn vn theo nguyên tc đu t.
TTCK thc cht là quá trình vn đng ca t bn tin t. Các chng khoán mua bán
trên TTCK có th đem li thu nhp cho ngi nm gi nó sau mt thi gian nht đnh
và đc lu thông trên TTCK theo giá c th trng.
5


TTCK phn ánh các quan h trao đi, mua bán quyn s hu t liu sn xut và vn
bng tin, tc là mua bán quyn s hu vn. Trong nn kinh t th trng, vn đc
lu thông nh mt loi hàng hóa có giá tr và giá tr s dng. TTCK là mt hình thái
phát trin cao ca nn sn xut hàng hóa.
1.1.2 Chc nng vƠ vai trò ca th trng chng khoán
Chc nng
 Huy đng vn đu t cho nn kinh t
Khi các nhà đu t mua chng khoán do các Công ty phát hành, s tin nhàn ri ca
h đc đa vào hot đng sn xut kinh doanh và qua đó góp phn m rng sn xut
xã hi. Thông qua TTCK, Chính ph và chính quyn  các đa phng cng huy đng
đc các ngun vn cho mc đích s dng và đu t phát trin h tng kinh t, phc v
các nhu cu chung ca xã hi.
 Cung cp môi trng đu t cho công chúng
TTCK cung cp cho công chúng mt môi trng đu t lành mnh vi các c hi
la chn phong phú. Các loi chng khoán trên th trng rt khác nhau v tính cht,
thi hn và đ ri ro, cho phép các nhà đu t có th la chn loi hàng hóa phù hp
vi kh nng, mc tiêu và s thích ca mình.
 To môi trng giúp chính ph thc hin các chính sách kinh t v mô
Các ch s ca TTCK phn ánh đng thái ca nn kinh t mt cách nhy bén và
chính xác. Giá các chng khoán tng lên cho thy nhà đu t đang m rng hot đng
đu t, nn kinh t tng trng và ngc li giá chng khoán gim s cho thy các du
hiu tiêu cc ca nn kinh t. Vì th, TTCK đc gi là phong v biu ca nn kinh t

và là mt công c quan trng giúp chính ph thc hin các chính sách kinh t v mô.
Thông qua TTCK, Chính ph có th mua và bán trái phiu Chính ph đ to ra ngun
thu bù đp thâm ht ngân sách và qun lý lm phát. Ngoài ra, Chính ph cng có th s
dng mt s chính sách, bin pháp tác đng vào TTCK nhm đnh hng đu t đm
bo cho s phát trin cân đi ca nn kinh t.
6


Vai trò
 To tính thanh khon cho các chng khoán
Nh có th trng chng khoán các nhà đu t có th chuyn đi các chng khoán
h s hu thành tin mt hoc các loi chng khoán khác khi h mun. Kh nng
thanh khon (kh nng chuyn đi thành tin mt) là mt trong nhng đc tính hp dn
ca chng khoán đi vi nhà đu t. ây là yu t cho thy tính linh hot, an toàn ca
vn đu t. TTCK hot đng càng nng đng và có hiu qu thì càng có kh nng nâng
cao tính thanh khon ca các chng khoán giao dch trên th trng.
 ánh giá hot đng ca các doanh nghip
Thông qua giá chng khoán, hot đng ca các doanh nghip đc phn ánh mt
cách tng hp và chính xác, giúp cho vic đánh giá và so sánh hot đng ca các doanh
nghip đc nhanh chóng và thun tin, t đó cng to ra đc mt môi trng cnh
tranh lành mnh nhm nâng cao hiu qu s dng vn, kích thích áp dng công ngh
mi, ci tin sn phm.
S bin đng không ngng ca giá chng khoán, đc bit là giá c phiu, nhà đu t
có th đánh giá doanh nghip mt cách khách quan và khoa hc ti bt k thi đim
nào.
Ngoài ra, đi vi các công ty niêm yt, ngha v công khai trên TTCK giúp các nhà
đu t, các nhà qun lý th trng có th đánh giá s tng trng n đnh, bt n đnh,
hay suy thoái ca Công ty.
 H tr và thúc đy các công ty c phn ra đi và phát trin
TTCK h tr chng trình c phn hóa cng nh vic thành lp và phát trin ca

công ty c phn qua vic qung bá thng hiu, đnh giá doanh nghip, bo lãnh phát
hành, phân phi chng khoán mt cách nhanh chóng, to tính thanh khon cho chúng
và nh th thu hút các nhà đu t đn góp vn vào công ty c phn.
Ngc li, chính s phát trin ca mô hình công ty c phn đã làm phong phú và đa
dng các loi hàng hóa trên TTCK, thúc đy s phát trin sôi đng ca TTCK.
7


Có th nói TTCK và công ty c phn là β đnh ch song hành h tr cùng phát trin.
 Thu hút vn đu t nc ngoài
TTCK không nhng thu hút các ngun vn trong ni đa mà còn giúp Chính ph và
doanh nghip th phát hành trái phiu hoc c phiu công ty ra th trng vn quc t
đ thu hút thêm ngoi t. Vic thu hút vn đu t nc ngoài qua kênh chng khoán
FPI (Foreign Portfolio Investment) là an toàn và hiu qu vì các ch th phát hành
đc toàn quyn s dng vn huy đng cho mc đích riêng mà không b ràng buc bi
bt k điu kin nào ca các nhà đu t nc ngoài.
1.1.3 Phân loi th trng chng khoán
Cn c vào s luân chuyn ca các ngun vn: th trng s cp và th trng th
cp.
Cn c vào phng thc hot đng ca th trng: th trng chng khoán bao gm
S giao dch chng khoán (th trng tp trung) và th trng OTC (th trng phi tp
trung).
Cn c vào hàng hóa trên th trng: th trng chng khoán cng có th đc
phân thành các th trng: th trng c phiu, th trng trái phiu, th trng các
công c chng khoán phái sinh.
1.2 Ch s giá c phiu
1.2.1 Khái nim v ch s giá c phiu
Ch s giá c phiu là ch s giá đc dùng đ phn ánh s bin đng ca giá c
phiu niêm yt trên mt TTCK nht đnh ti mt thi đim so vi thi đim gc hay
nói cách khác ch s giá c phiu là thông tin th hin giá c phiu bình quân hin ti

so vi giá bình quân thi đim gc đã chn.
1.2.2 ụ ngha v ch s giá c phiu
Ch s giá c phiu là phong v biu th hin tình hình hot đng ca th trng
chng khoán. Ch s giá c phiu rt quan trng đi vi nhà đu t cá nhân, t chc,
các qu đu t, chuyên gia t vn, môi gii và các nhà hoch đnh chính sách.
8


Ch s giá c phiu tng cho thy toàn b hay đa s các c phiu tng giá và ngc
li. S bin đng ca th trng chng khoán có tng quan cht ch vi nn kinh t,
khi kinh t tng trng thông thng các nhà đu t tin rng hot đng kinh doanh ca
doanh nghip s kh quan hn do đó nhu cu c phiu s tng kéo theo giá c phiu
trên th trng s tng và khin ch s giá chng khoán tng. Ngc li, khi kinh t suy
thoái hay st gim nhà đu t s bi quan v hot đng kinh doanh ca các doanh
nghip vì th nhu cu c phiu s gim, khin giá c phiu gim và TTCK st gim.
1.2.3 Các phng pháp tính ch s giá c phiu
Hin nay, trên th gii thng dùng η phng pháp đ tính ch s giá c phiu, đó
là:
 Phng pháp bình quân gin đn
Công thc đn gin là ly tng th giá ca chng khoán chia cho s lng chng
khoán tham gia tính toán:
I
P
=Pi/n
Trong đó:
I
P
: giá bình quân
P
i

: giá ca chng khoán i
n: s lng chng khoán đa vào tính toán
Các ch s Dow jones ca M, Nikkei 225 ca Nht, MBI ca Ý áp dng phng
pháp này. Phng pháp này s tt khi mc giá ca các c phiu tham gia niêm yt khá
đng đu, hay đ lch chun ca nó thp.
 Ch s giá bình quân gia quyn
Là ch s đc tính có s tham gia ca khi lng, có ngha là bin đi giá ca
nhng nhân t có t trng khi lng trong tng th càng ln thì nh hng càng nhiu
đn ch s giá chung và ngc li.
9


I=
 
 




=1
 
 
0


=1

Trong đó:
I: Ch s giá bình quân gia quyn
P

i
: giá thi k báo cáo
P
0
: giá thi k gc
Q: khi lng (quyn s), có th theo k gc hoc k báo cáo cng có th là
c cu ca khi lng thi đim tính toán
i: c phiu i tham gia tính ch s giá
n: s lng c phiu đa vào tính ch s giá
 Phng pháp Laspeyres
Ch s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn giá tr, ly quyn
s là s c phiu niêm yt thi k gc. Nh vy, kt qu tính s ph thuc vào c cu
quyn s thi k gc
I
L=


=1


0





0

0


Trong đó:
Pi là giá thi k báo cáo
P
0
: giá thi k gc
Q
0
: khi lng (quyn s), có th theo k gc hoc k báo cáo cng có th là
c cu ca khi lng c phiu niêm yt thi k gc
i: c phiu i tham gia tính ch s giá
n: s lng c phiu đa vào tính ch s bình quân Laspeyres
 Phng pháp Passcher
ây là loi ch s giá c phiu thông dng nht và nó là ch s giá bình quân gia
quyn giá tr vi quyn s là s lng chng khoán niêm yt thi k tính toán.
10


I
P=
 
Q

P



=1
 



P
0


=1

Trong đó :
I
P
: là ch s giá Passcher
P
t
là giá thi k t
P
0
: giá thi k gc
Q
t
: khi lng (quyn s) thi đim tính toán t hoc c cu ca khi lng
thi đim tính toán
i: c phiu i tham gia tính ch s giá
n: s lng c phiu đa vào tính ch s
Ch s giá bình quân Passcher là ch s giá bình quân gia quyn giá tr ly quyn s
là quyn s thi k tính toán, vì vy kt qu tính s ph thuc vào c cu quyn s (c
cu chng khoán niêm yt) thi k tính toán.
Các ch s KOSPI (Hàn Quc), S&P500 (M), ET-SE 100 (Anh), TOPIX (Nht),
CAC (Pháp), TSE (ài Loan), Hangseng (Hng công) đu áp dng phng pháp này
đ tính ch s giá c phiu.
 Ch s bình quân Fisher

Ch s bình quân Fisher là ch s bình quân nhân gia ch s giá Passcher và ch s
giá Laspayres.
I
F
= 



 



Trong đó:
I
F
: là ch s giá Fisher
I
p
: Là ch s giá Passcher
I
L
: Là ch s giá bình quân Laspayres
 Phng pháp bình quân nhân gin đn
I
p
= 



n

i=1

Chúng ta nên dùng loi ch s này khi đ lch chun khá cao.
11


Các ch s Value line (M); FT-30 (Anh) áp dng phng pháp bình quân nhân gin
đn này.
1.3 Tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c phiu
1.3.1 S lc lý thuyt v các nhân t kinh t v mô
1.3.1.1 Lm phát
Khái nim: Lm phát là hin tng cung tin t kéo dài làm cho mc giá c chung
ca nn kinh t tng lên liên tc trong mt thi gian nht đnh.
Bn cht: Lm phát là mt hin tng tin t khi nhng bin đng tng lên ca giá
c din ra trong mt thi gian dài.
Nguyên nhân gây ra lm phát
 Xét theo ngun gc:
Nguyên nhân c bn và sâu xa: nn kinh t quc dân b mt cân đi, sn xut sút
kém, ngân sách quc gia b thâm ht dn đn lm phát.
Nguyên nhân trc tip: cung tin t tng trng quá mc cn thit.
 Xét theo ch quan-khách quan:
Nguyên nhân ch quan: nhng chính sách qun lý kinh t không phù hp vi Nhà
nc nh chính sách c cu kinh t, chính sách lãi sut, chính sách thu…làm cho nn
kinh t b mt cân đi, hiu qu sn xut b sút kém, nh hng đn nn tài chính quc
gia.
Nguyên nhân khách quanμ thiên tai, đng đt, song thn…là nhng nguyên nhân bt
kh kháng hoc nn kinh t sau chin tranh b tàn phá, tình hình bin đng ca th
trng nhiên liu, vàng, ngoi t th gii… dn ti thiu hàng hóa, đng tin mt giá.
 Xét theo lý thuyt cung cu:
Lm phát do tin t: là mt lng cung tin ln đã đc đa vào lu thông. Chng

hn do NHTW tung ni t ra đ mua ngoi t vào đ gi cho đng tin ngoi t khi
mt giá so vi trong nc hay do Chính ph thc hin chính sách ni lng tin t đ
giúp vn cho các doanh nghip…
12


Lm phát do cu kéo: xy ra khi mc tng cu tng trong khi tng cung không thay
đi hay nhanh hn so vi mc cung. Lúc đó mt lng tin ln đc dùng đ mua mt
lng hàng hóa không tng xng làm cho giá c tng lên.
Lm phát do chi phí đy: xy ra do tng chi phí sn xut hoc khi nng lc sn xut
ca quc gia gim sút và có th phát trin ngay c khi tht nghip và vic s dng
ngun lc thp.
Lm phát “ngoi nhp”μ do giá các sn phm trên th trng th gii tng nh hng
đn sn phm trong nc.
1.3.1.2 Lãi sut
Khái nim: Lãi sut là t l % gia khon tin ngi đi vay phi tr thêm cho ngi
cho vay trên tng s tin vay trong mt thi hn nht đnh đ đc s dng tin vay đó.
Vai trò ca lãi sut
 tm kinh t vi mô, lãi sut là c s đ cá nhân và t chc đa ra các quyt đnh
kinh t nhμ chi tiêu hay đ dành tin tit kim, đi vay đ tài tr cho các khon đu t
hay s dng vn t có… tm kinh t v mô lãi sut là mt trong nhng công c điu
hành kinh t ca Chính ph. Bng vic điu chnh lãi sut, Chính ph có th tác đng
đn các chi tiêu v lm phát, tht nghip, hot đng đu t hay mc tiêu dùng ca
ngi dân.
Nn kinh t m, chính sách lãi sut còn đc s dng nh là mt công c góp phn
điu tit đi vi các lung vn đi vào hay đi ra đi vi mt nc, tác đng t giá và
điu tit s n đnh ca t giá. iu này không nhng tác đng trc tip đn đu t
phát trin kinh t mà còn tác đng đn cán cân thanh toán và các quan h thng mi
quc t ca nc đó vi nc ngoài.
Phân loi lãi sut

 Phân loi theo ngun s dng:
Lãi sut huy đng là loi lãi sut quy đnh t l phi tr cho các hình thc nhn tin
gi ca khách hàng.
13


Lãi sut cho vay là loi lãi sut quy đnh t l lãi mà ngi đi vay phi tr cho ngi
cho vay.
 Phân loi theo giá tr thc:
Lãi sut danh nghaμ là loi lãi sut đc xác đnh cho mi k hn gi hoc vay, th
hin trên quy c giy t đc tha thun.
Lãi sut thc: là loi lãi sut xác đnh giá tr thc ca khon lãi đc tr hoc đc
thu. Lãi sut thc bng lãi sut danh ngha tr lm phát.
 Phân loi theo phng pháp tính lụi:
Lãi sut đnμ là t l theo nm tháng ngày ca tin lãi so vi tin vay ban đu không
gp lãi vào tin vay ban đu đ tính lãi thi hn k tip.
Lãi sut kép: là t l theo nm tháng ngày ca tin lãi so vi tin vay, s tin vay
này tng lên do có gp lãi qua thi k cho vay.
 Phân loi theo loi tin:
Lãi sut ni t: là loi lãi sut áp dng đ tính toán cho đng ni t (k c lãi sut
huy đng và lãi sut cho vay).
Lãi sut ngoi t: là loi lãi sut áp dng đ tính toán cho đng ngoi t (k c lãi
sut huy đng và lãi sut cho vay)
 Phân loi theo đ dài thi hn:
Lãi sut ngn hn: là loi lãi sut áp dng cho các khon huy đng và khon vay
ngn hn, có thi hn di 1 nm.
Lãi sut trung hn: là loi lãi sut áp dng cho các khon huy đng và khon vay
ngn hn, có thi hn t 1 nm đn η nm.
Lãi sut dài hn: là loi lãi sut áp dng cho các khon huy đng và khon vay ngn
hn, có thi hn trên η nm.

1.3.1.3 T giá
Khái nim: T giá là giá c ca mt đn v tin t ca nc này th hin bng mt
s đn v tin t ca nc kia.
14


T giá hi đoái là quan h so sánh gia hai tin t ca hai nc vi nhau mà trong
thi đi ngày nay so sánh đó là s so sánh sc mua ca các tin t.
Phân loi t giá
Cn c vào các nghip v trên th trng ngoi hi: t giá đc niêm yt ti ngân
hàng là t giá c s đ xác đnh các mc t giá khác. Khi niêm yt t giá hi đoái, ngân
hàng thng công b t giá bán và t giá mua. T giá bán bao gi cng cao hn t giá
mua và khon chênh lch này là li nhun kinh doanh ngoi hi ca ngân hàng.
Phân tích di góc đ t giá là công c điu tit ca Nhà nc:  các nc đang
phát trin ngoài th trng ngoi hi chính thc còn hình thành th trng ngoi hi t
do. Do đó, bên cnh t giá chính thc do nhà nc quy đnh còn có t giá th trng do
quan h cung cu ngoi hi trên th trng này quyt đnh.
Cn c vào phng pháp xác đnh t giá: có th chia thành t giá danh ngha và t
giá thc t. T giá danh ngha là giá c ca mt đng tin đc biu th thông qua mt
đng tin khác mà không đ cp đn tng quan sc mua hàng hóa và dch v gia
chúng. T giá thc bng t giá danh ngha đc điu chnh bi thay đi trong tng
quan giá c trong nc và nc ngoài. T giá thc là thc đo đy đ sc cnh tranh
hàng hóa ca Vit Nam so vi nc ngoài, ngha là khi phân tích sc cnh tranh quc
t hàng hóa Vit Nam phi đ cp không nhng thay đi trong t giá danh ngha mà
còn phi đ cp đn tng quan thay đi giá c nc ngoài so vi ni đa.
T giá tng ngha là ngoi t tng giá (ni t gim giá) điu này s kích thích xut
khu.
T giá gim ngha là ngoi t gim giá (ni t tng giá) điu này kích thích nhp
khu.
1.3.1.4 Cung tin

Khái nim: Cung tin là mt khái nim kinh t v mô, đ ch lng cung cp tin t
trong nn kinh t nhm đáp ng nhu cu mua hàng hóa, dch v, tài sn,… ca các cá
nhân (h gia đình) và doanh nghip (không k các t chc tín dng).
15


Các thành phn ca cung tin bao gm c s tin (M
0
), tin giao dch (M
1
) và cung
tin m rng (M
2
), M
3
:
M
0
bao gm tin mt ngoài ngân hàng và tin mt dành cho d tr trong ngân hàng.
M
0
là thành phn có mc đ thanh khon cao nht trong các thành phn ca cung tin.
M
1
bao gm tin mt ngoài ngân hàng và tin gi không k hn đ s dng chi
phiu, th ghi n (th thanh toán). M
1
là b phn có tính thanh khon cao phc v ch
yu cho nhu cu giao dch.
M

2
bao gm M
1
và tin gi có k hn. M
2
kém linh hot hn M
1
nhng s kim soát
M
2
là ht sc quan trng bi vì tin gi có k hn và không k hn thng xuyên
chuyn hóa cho nhau. ây là khi tin coi nh ch tiêu kim soát chính thc.
M
3
là cung tin  phm vi cc rng, bao gm M2+tín phiu, trái phiu do chính ph,
doanh nghip và các t chc phát hành.
Ngân hàng trung ng kim soát lng cung tin trong nn kinh t thông qua các
công c t l d tr bt buc, lãi sut chit khu và th trng m. Mc đích cui cùng
ca điu chnh lng cung tin ca NHTW là thc thi chính sách tin t nhm n đnh
kinh t.
1.3.2 Tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá c phiu
1.3.2.1 Tác đng ca lm phát đn ch s giá c phiu
Lm phát đc th hin thông qua ch s giá c (CPI), CPI tng s nh hng đn
th trng chng khoán nói chung và tng c phiu nói riêng.
Th nht, theo phng trình Fisher thì lãi sut danh ngha bng lãi sut thc cng
vi t l lm phát: i
e
=i
r
+e. Do đó, khi lm phát d kin thay đi theo chiu hng tng

s làm lãi sut danh ngha tng, lãi sut tng khin chi phí s dng vn ca doanh
nghip tng và điu này nh hng đn kt qu hot đng kinh doanh ca doanh
nghip cng nh giá c phiu ca các công ty niêm yt trên th trng.
Th hai, khi lm phát tng khin chi phí đu vào ca doanh nghip nh chi phí
nguyên vt liu, tin lng nhân công, chi phí s dng vn tng. Do đó, doanh nghip
16


phi tng giá bán đi vi sn phm đu ra, điu này s gây khó khn v vic tiêu th
sn phm ca doanh nghip. Vì th li nhun, c tc ca các doanh nghip st gim, c
phiu tr nên kém hp dn đi vi nhà đu t kéo theo s st gim ca các c phiu
trên TTCK.
Th ba, th trng chng khoán thc cht là mt kênh huy đng vn cho nn kinh
t, cho doanh nghip và cng là kênh đu t cho các nhà đu t tài chính. Do đó, trong
mt nn kinh t khi sc mua ca đng tin gim, nhà đu t s tin hành tái c cu
danh mc đ bo toàn vn và li nhun. H s bán ra nhng c phiu “xu”, mua vào
nhng c phiu “tt” làm thay đi lng cung cu các loi c phiu trên th trng, qua
đó giá c phiu cng s thay đi.
Bên cnh đó, biu hin ca dòng tin chy vào TTCK nh hng rt ln đn quyt
đnh ca nhà đu t. Nh vy, chính sách tht cht tin t ca chính ph đ kim ch
lm phát nh tng lãi sut chit khu, hn ch tín dng, tng cng thu n … cng làm
gim lng cung tin cho TTCK, nht là đi vi các đi tng đi vay đ đu t vào c
phiu. Lãi sut chit khu ca ngân hàng tng, các ngân hàng phi tng lãi sut huy
đng đ hút thêm tin gi phc v cho hot đng kinh doanh ca mình. Lãi sut ngân
hàng tr nên hp dn hn t sut sinh li t đu t c phiu s hút mt lng vn t
TTCK sang, các nhà đu t s thoái vn mt s c phiu và chuyn sang gi tin. Các
bin đng trên đu có tác đng làm thay đi lng cung-cu v c phiu trên th
trng, qua đó giá c ca c phiu có s bin đng ln.
Tóm li, lm phát tác đng ngc chiu đn ch s chng giá c phiu.
1.3.2.2 Tác đng ca lãi sut đn ch s giá c phiu

i vi nhà đu t
Ta có, công thc xác đnh giá c phiu bng phng pháp chit khu.
V=



(+

)



+


(+

)


Trong đóμ V là giá c phiu
17


CF
t
là dòng tin ca doanh nghip hoc c tc đc chia  thi k t
K
e
: là t sut sinh li đòi hi ca nhà đu t

Khi lãi sut tng ngha là chi phí c hi ca nhà đu t b tin mua c phiu tng
hay nói cách khác là li nhun phi ri ro tng (bng t l lãi sut tin gi hoc lãi sut
trái phiu chính ph), điu này khin nhà đu t tng mc t sut sinh li đòi hi t
đu t c phiu, do đó theo công thc đnh giá trên thì giá c phiu gim xung. Mt
khác, khi lãi sut tng s có mt lng tin ln ca nhà đu t chy khi th trng
chng khoán đ tìm kim mc t sut sinh li phi ri ro t vic gi tin ngân hàng
hoc đu t trái phiu chính ph. Và khi lãi sut gim thì hành đng ca nhà đu t
trên th trng theo chiu hng ngc li.
Bên cnh đó, khi lãi sut tng cng nh hng mnh đn các nhà đu t s dng
vn vay đ đu t chng khoán. Bi vì, khi lãi sut tng t sut sinh li ca nhà đu t
gim, nhà đu t s thoát dn danh mc đu t c phiu ca h
i vi các doanh nghip niêm yt
Ta có cách xác đnh lãi sut cho vay nh sau:
Lãi sut cho vay=chi phí vn vay + Mc li nhun k vng
Trong đó : Chi phí vn vay =chi phí vn huy đng+chi phí hot đng+chi phí d
phòng ri ro tín dng+chi phí thanh khon+chi phí vn ch s hu
Do đó, theo phng trình trên khi lãi sut tin gi tng, các ngân hàng s tng lãi
sut cho vay, điu này khin chi phí ca vic s dng vn vay tng, gây khó khn cho
các doanh nghip tip cn n vay đ mua máy móc thit b, nguyên vt liu, m rng
hot đng sn xut kinh doanh…Nh vy, s nh hng xu đn kt qu hot đng
kinh doanh ca các doanh nghip niêm yt, dn đn giá c phiu trên th trng gim.
Tóm li, lãi sut tác đng ngc chiu đn ch s giá c phiu, ngha là khi lụi sut
tng ch s giá c phiu s gim, lãi sut gim ch s giá c phiu s tng trong điu
kin các yu t khác không đi.
1.3.2.3 Tác đng ca t giá đn ch s giá c phiu