Luận văn thạc sĩ Nhận diện và quản lý chi phí chất lượng cho Công ty TNHH Guyomarc'h VN

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM



NGUYN TH KIM LOAN


NHN DIN VÀ QUN LÝ CHI PHÍ CHT LNG CHO CÔNG TY
TNHH GUYOMARC’H VN
Chuyên ngành: K toán



Mã s: 60LUN VN THC S KINH T






TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM



NGUYN TH KIM LOAN

PH LC BÌA
NHN DIN VÀ QUN LÝ CHI PHÍ CHT LNG CHO CÔNG TY

TNHH GUYOMARC’H VN

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS PHM VN DC









TP. H Chí Minh ậ Nm 2013




LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn lƠ kt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao
chép ca ai. Ni dung lun vn có tham kho và s dng các tài liu, thông tin
đc đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu
tham kho ca lun vn.

Thành ph H Chí Minh, ngày 19 tháng 9 nm 2013
Tác gi


Nguyn Th Kim Loan


- i -


MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v
M U 1
1. t vn đ 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca lun vn 2
CHNG 1: TNG QUAN V CHI PHÍ CHT LNG 3
1.1 Chi phí cht lng 3
1.1.1 S ra đi ca khái nim chi phí cht lng 3
1.1.2 Khái nim, phân loi chi phí cht lng 3
1.1.2.1 Khái nim 4
1.1.2.2 Phân loi 5
1.2 Li ích và trách nhim kim soát chi phí cht lng trong doanh nghip 8
1.2.1 Li ích ca vic kim soát chi phí cht lng 8

1.2.2 Trách nhim kim soát chi phí cht lng 9
1.3 Các vn đ liên quan đn chi phí cht lng 10
- ii -


1.3.1 H thng qun lý cht lng ISO 9000 và chi phí cht lng 10
1.3.2 S dng chi phí cht lng cho mc tiêu ci tin cht lng 13
1.3.2.1 Xác đnh c cu chi phí cht lng trong tng chi phí cht lng: 13
1.3.2.2 S dng phng pháp phơn tích Pareto đ xác đnh các nguyên nhân
chính ca mi loi chi phí cht lng 14
1.3.2.3 S dng k thut “5 whys” đ xác đnh ngun gc cho mi nguyên
nhơn chính tìm đc t bc phân tích Pareto 14
1.3.3 Các t chc thng không s dng chi phí cht lng hiu qu 15
1.4 Các nghiên cu liên quan ti chi phí cht lng 16
1.4.1 Các mô hình chi phí cht lng 16
1.4.1.1 Mô hình chi phí cht lng truyn thng 16
1.4.1.2 Mô hình chi phí cht lng hin đi 18
1.4.2 Các nghiên cu khác 18
Kt lun chng 1 19
CHNG 2: THC TRNG QUN LÝ CHI PHÍ CHT LNG 21
TI DOANH NGHIP 21
2.1 Gii thiu v công ty TNHH Guyomarc'h Vit Nam và h thng qun lý cht
lng ti công ty 21
2.1.1 Gii thiu v công ty TNHH Guyomarc'h Vit Nam 21
2.1.2 Mc tiêu hot đng ca công ty 21
2.1.3 C cu t chc và b máy qun lý ca công ty 22
2.1.4 c đim ca h thng k toán ti doanh nghip 27
2.1.5 H thng qun lý cht lng ti công ty 28
- iii -

2.1.5.1 V chính sách cht lng ti công ty 28
2.1.5.2 Mi quan h gia h thng qun lý cht lng vi kim soát chi phí
cht lng ti công ty: 28
2.2 Thc trng chi phí cht lng ti công ty TNHH Guyomarc'h VN 29
2.2.1 Kho sát s hiu bit v chi phí cht lng ti công ty 29
2.2.2 Phân tích hot đng, quy trình sn xut công ty đ đánh giá chung v chi
phí cht lng ti công ty. 33
2.2.2.1 Hot đng thu mua 34
2.2.2.2 Hot đng sn xut 36
2.2.3 Nhn din chi phí cht lng trong hot đng sn xut kinh doanh ti
công ty 39
Kt lun chng 2 52
CHNG 3: MT S GII PHÁP VN DNG CHI PHÍ CHT LNG TI
DOANH NGHIP 54
3.1 Quan đim vn dng 54
3.2 Nhn din chi phí cht lng ti công ty 55
3.2.1 Nhn din chi phí cht lng theo tng b phn 55
3.2.1.1 B phn thu mua 55
3.2.1.2 B phn sn xut 56
3.2.1.3 Phòng cht lng và b phn KCS 57
3.2.1.4 B phn kho 59
3.2.1.5 B phn nhân s 59
3.2.2 Nhn din chi phí cht lng theo ni dung 61
- iv -


3.2.2.1 Chi phí phòng nga 61
3.2.2.2 Chi phí đánh giá 61
3.2.2.3 Chi phí sai hng bên trong 62

3.2.2.4 Chi phí sai hng bên ngoài 62
3.2.3 i vi vic ghi chép chi phí cht lng 63
3.3 Mt s kin ngh 67
3.3.1 Nâng cao nhn thc cán b công nhơn viên đi vi chi phí cht lng 67
3.3.2 Nâng cao hiu qu kim soát chi phí cht lng ti doanh nghip 68
Kt lun chng 3 69
Kt lun 70
TÀI LIU THAM KHO 71
PH LC 73
Ph lc 1: Bng phân loi chi phí cht lng (Theo Campanella. 1999) 73
Ph lc 1.1: Phân loi cho chi phí phòng nga 74
Ph lc 1.2: Phân loi cho chi phí đánh giá 75
Ph lc 1.3: Phân loi cho chi phí sai hng bên trong 76
Ph lc 1.4: Phân loi cho chi phí sai hng bên ngoài 77
Ph lc 02: Trích h thng tài khon k toán đang s dng ti doanh nghip 78
Ph lc 03: Bng câu hi 80

- v -


DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu phân tích tình hình nguyên liu không đt và tr v hàng tháng
Bng 2.2 Tng hp theo dõi thành phm tái ch theo nguyên nhân t T7/2011-
T6/2012 (Kg)
Bng 2.3 Theo dõi khi lng và giá tr hao ht theo thi gian
Bng 2.4: Theo dõi tiêu th nng lng theo thi gian
Bng 2.5: Phân tích tình hình phn ánh ca khách hàng và khi lng hàng bán b
tr li VT (Kg)
- vi -

DANH MC HÌNH V
Hình 2.1: S đ b máy t chc ti công ty TNHH Guyomarc’h VN
Hình 2.2: Mô t hot đng xét duyt thu mua theo quy trình do công ty ban hành
Hình 2.3: S đ mô t quy trình sn xut thc n gia súc ti côngty
- 1 -

M U
1. t vn đ
Sau giai đon phát trin kinh t khá n đnh nn kinh t th gii nói chung và
Vit Nam nói riêng đang phi đi vi nhng vn đ ln t suy thoái kinh t mang
tính toàn cu ngày càng lan rng tác đng ti nhiu lnh vc, ngành ngh. i mt
vi giai đon khng hong, các doanh nghip la chn cho mình nhiu gii pháp đ
duy trì hot đng hòng tìm c hi vt qua giai đon khó khn. Nhng bin pháp
truyn thng đc nhiu doanh nghip s dng là ct gim hàng lot chi phí t sa
thi nhơn viên, tái c cu khách hàng, tìm các ngun cung giá r thay th và thm
chí là ct gim tiêu chun cht lng ca sn phm dch v. Tuy nhiên, có mt khu
vc chi phí đc đánh giá lƠ có rt nhiu tim nng đ ct gim nhm tinh gn b
máy sn xut kinh doanh nhng hu nh nhiu doanh nghip li cha có s quan
tơm thích đáng. Khu vc đó chính lƠ qun lý chi phí cht lng. Khái nim chi phí
cht lng nƠy thng đc bit ti liên quan đn hot đng qun tr cht lng
trong doanh nghip. Mt s nghiên cu đƣ đc thc hin liên quan đn chi phí
cht lng và hoàn thin h thng qun lý cht lng ISO 9001 nh “HoƠn thin h
thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO 9001:2008 ti công ty c phn Xây
dng-C khí Tơn Bình Tanimex”, (2011), lun vn thc s ca Trng Nguyn
Tng Vy hay lun vn thc s ca Nguyn Th Thy nm 2011 “Vn dng k toán
qun tr vào vic kim soát cht lng toàn din các doanh nghip sn xut có vn
trong nc ti TP.HCM” .Tuy nhiên bài lun này v "Nhn din và qun lý chi phí
cht lng cho công ty TNHH Guyomarc’h VN" nhm tìm hiu khái nim chi phí
cht lng di góc đ k toán và nhng vn đ liên quan đn chi phí này trong

doanh nghip, nhn din chi phí cht lng vƠ các đ xut đ nâng cao hiu qu
hot đng qun lý chi phí ti doanh nghip.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Tìm hiu khái nim chi phí cht lng, vai trò ca vic ct gim chi phí cht lng
đi vi doanh nghip.
- 2 -

- Nhn dng các chi phí cht lng tn ti trong doanh nghip c th ti công ty sn
xut thc n gia súc vƠ xác đnh khu vc có chi phí cao.
-  xut mt s gii pháp đ qun lý chi phí cht lng ti doanh nghip đc tt
hn.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
i tng: lý thuyt v chi phí cht lng và các hot đng ca doanh
nghip liên quan đn chi phí cht lng.
Phm vi: trng tâm nghiên cu là các vn đ liên quan đn chi phí cht
lng, v nhn din chi phí cht lng, tìm hiu nguyên nhân phát sinh chi phí đ
đa ra các kin ngh đ xut và ng dng nhng kin thc v chi phí cht lng đ
nâng cao hiu qu hot đng qun lý chi phí ti doanh nghip c th là ti công ty
TNHH Guyomarc'h VN.
4. Phng pháp nghiên cu
Bài vit ch yu s dng phng pháp nghiên cu đnh tính. Bên cnh đó bƠi
vit còn kt hp s dng các phng pháp thng kê, so sánh, phơn tích, đi t c s
lý thuyt đn thc tin nhm gii quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu ca lun
vn. ng thi, tip thu ý kin phn bin ca các chuyên gia, cán b qun lỦ, điu
hƠnh có liên quan đ hoàn thin gii pháp.
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu lun vn đc chia lƠm 3 chng, c th nh sau:
Chng 1: Tng quan v chi phí cht lng
Chng 2: Thc trng v chi phí cht lng ti doanh nghip
Chng 3:  xut mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun lý chi phí ti

doanh nghip.
Ngoài ra, lun vn còn mt s ph lc kèm theo.
- 3 -

CHNG 1: TNG QUAN V CHI PHệ CHT LNG
1.1 Chi phí cht lng
1.1.1 S ra đi ca khái nim chi phí cht lng
Khái nim chi phí cht lng đc bit đn t nhng nm 1945. Nm 1951,
Joseph Juran ln đu tiên tho lun v phân tích chi phí cht lng trong cun sách
“Quality control handbook” vƠ Armand Feigenbaum đƣ xác đnh bn loi chi phí
cht lng vƠo nm 1956 trong cun “Total Quality Control”. n nm 1960 thì
nhng ni dung v chi phí cht lng nƠy đƣ đc bit đn rng rãi trong các tài
liu liên quan đn cht lng. Nm 1961, y Ban Chi Phí Cht Lng ca M -
ASQ (American Society for Quality) đƣ chính thc đc thành lp đ thúc đy s
phát trin ca lý thuyt v chi phí cht lng, điu nƠy đc nêu rõ trong cun sách
ca Campanella (1999) Principles of Quality costs và trong rt nhiu nhng ngun
có sn hin nay ca y Ban. Cng theo Campanella thì ngày nay, hot đng sn
xut kinh doanh có quy mô càng ln, càng có nhiu hp đng thì doanh nghip
càng phi yêu cu gii thích rõ ràng v chi phí cht lng. Hn na chi phí cht
lng cng đƣ đc tích hp trong ni dung ca các chng trình chng nhn ca
mt s t chc chuyên nghip v qun lý cht lng. Nhìn chung, chi phí cht
lng có th đc s dng nh mt h thng lý thuyt giúp qun lý chi phí rt hu
ích, nh Campanella đƣ nói rng h thng này có tim nng đ tr thành mt công
c tuyt vi trong vic qun lý tng th mt doanh nghip, (trang 17).
1.1.2 Khái nim, phơn loi chi phí cht lng
Chi phí cht lng (cost of quality - COQ) không phi lƠ chi phí phát sinh đ
nâng cao cht lng sn phm. Chi phí cht lng là chi phí mà doanh nghip
không mong mun phát sinh trong quá trình hot đng nhng trong thc t vn phát
sinh và là loi chi phí khi đc kim soát tt s mang li nhiu li ích cho doanh
nghip. Nhiu ngi cho rng đ đt mc tiêu cht lng thì phi tiêu tn rt nhiu

tin. Ngha lƠ mun nâng cao cht lng hot đng thì phi đi mi công ngh mua
sm các trang thit b, máy móc hin đi, điu đó s rt tn kém và khó có th thc
- 4 -

hin đc. Nhng trên thc t có nhiu yu t nh hng đn cht lng nhiu hn
c máy móc, công ngh đó lƠ cung cách qun lý, cách thc t chc sn xut, công
tác kim soát hot đng. Quan trng nht đi vi hot đng cht lng là mi th
phi đc lƠm đúng ngay t đu s giúp tit kim nhiu chi phí trong các khâu kim
tra, khc phc sai sót sa cha, thay th các sn phm kém cht lng, giúp tit
kim ngun lc sn xut. ó chính lƠ cách tit kim chi phí hiu qu nht. Nguyên
tc trên cng lƠ nguyên tc c bn ca lý thuyt v chi phí cht lng.
1.1.2.1 Khái nim
“Chi phí cht lng” lƠ nhng chi phí phát sinh đ ngn nga và khc phc
nhng sn phm, dch v có cht lng kém. Chi phí cht lng còn đc gi là chi
phí do không tuân th, chi phí phát sinh do li không lƠm đúng t đu hay là nhng
chi phí s không xut hin nu không có bt c vn đ nào v cht lng. Chi phí
cht lng có th phát sinh trong tt c các giai đon sn xut.
Giai đon trc sn xut: chi phi cht lng phát sinh trong giai đon này
lƠ các chi phí liên quan đn phòng nga vƠ đánh giá sn phm dch v nh: chi phí
nghiên cu thí đim, chi phí điu tra kh nng nhƠ cung cp, chi phí kim tra, chi
phí phân tích xây dng đnh mc, tiêu chun k thut, chi phí v kim nghim sn
phm, chi phí th nghimầ
Giai đon sn xut: chi phí cht lng trong giai đon này có th k đn chi
phí do sn phm hng mang li. Sn phm hng đc chia thành sn phm hng có
th sa cha và sn phm hng không th sa cha đc. Sn phm hng có th
sa cha s lƠm phát sinh thêm các chi phí nh chi phí lƠm li sn phm, chi phí
hao ht vt t, tiêu hao nng lng, lãng phí, các chi phí kim nghim sai
hngầcòn sn phm hng không th sa cha to nên chi phí ph phm cho doanh
nghip.
Giai đon sau sn xut: là các chi phí phát sinh liên quan đn hàng b tr

li, đi hàng ch yu liên quan đn hot đng sau bán hàng.
Quan nim v chi phí cht lng cng có s thay đi theo thi gian:
- 5 -

Theo quan đim truyn thng: chi phí cht lng là tt c nhng chi phí có
liên quan đn vic đm bo rng các sn phm đc sn xut ra hay các dch v
đc cung ng phù hp vi nhng tiêu chun, quy cách đƣ đc xác đnh trc
hoc là các chi phí phát sinh liên quan sn phm dch v không phù hp vi tiêu
chun đƣ xác đnh trc. Theo quan đim này thì tiêu chun, quy cách xác đnh
trc lƠ thc đo giúp đánh giá cht lng sn phm.
Theo quan đim hin đi: chi phí cht lng là tt c các chi phí có liên
quan đn vic đm bo rng các sn phm đc sn xut ra hay các dch v đc
cung ng phù hp vi nhu cu ca ngi tiêu dùng hoc các chi phí phát sinh liên
quan đn sn phm dch v không phù hp vi nhu cu ca ngi s dng.
Nh vy, nhìn chung chi phí cht lng là chi phí phát sinh nhm ngn nga
và khc phc nhng sn phm hoc dch v không đt các yêu cu v cht lng.
Quan nim v bn cht ca chi phí cht lng cng đƣ dn dn có s thay đi theo
xu hng quan tâm nhiu đn nhu cu ca ngi tiêu dùng sn phm hn lƠ các tiêu
chun k thut, đc tính ca sn phmầBi tht ra mt khi mun tha mãn nhu cu
ca ngi s dng thì sn phm dch v cng cn phi đt đc nhng tiêu chun
nht đnh và nhng tiêu chun nƠy ngƠy cƠng đc nâng cao.
1.1.2.2 Phơn loi
Chi phí cht lng có th đc phân loi theo ni dung hoc theo tính cht
ca chi phí.
a) Phân loi chi phí cht lng theo ni dung: cn c vào ni dung, chi phí
cht lng đc chia thành chi phí cn thit cho cht lng và chi phí thit hi v
cht lng.
Chi phí cn thit: hay còn gi là chi phí cho s phù hp bao gm tt c
nhng chi phí phát sinh đ đm bo rng các sn phm đc sn xut ra hay dch v
đc cung cp phù hp vi các tiêu chun k thut và yêu cu ca khách hàng. Nói

cách khác đó lƠ chi phí đ đm bo, duy trì và ci tin nâng cao cht lng sn
phm. Mt s ví d cho chí phí nƠy nh: chi phí nghiên cu th trng, chi phí đƠo
- 6 -

to, chi phí kim tra, bo trì bo dng, chi phí nghiên cu kim soát cht lng h
thng, chi phí xây dng h thng cht lng.
Chi phí thit hi v cht lng: hay chi phí không phù hp là chi phí gn
vi các sai li, là tt c các chi phí phát sinh liên quan đn vic khc phc các sn
phm đc sn xut ra hoc các dch v cung ng không phù hp vi khách hàng.
Ví d cho loi chi phí nƠy nh chi phí cho ph phm, chi phí cho khc phc sa
cha li k thut sn phm, chi phí thu hi, bi thng, chi phí liên quan đn pháp
lỦ vƠ các chi phí vô hình khác nh uy tín, sc cnh tranh ca công ty b gim sút.
b) Phân loi theo tính cht chi phí
Theo cách phân loi này chi phí cht lng đc chia thành bn loi chính: chi phí
phòng nga, chi phí đánh giá, chi phí sai hng bên trong và chi phí sai hng bên
ngoài.
Chi phí phòng nga: là nhng chi phí cho vic thit k vn hành và duy trì
mt h thng nhm đm bo và kim soát cht lng, ngn nga s không phù hp
trong cht lng có th xy ra và gim thiu nhng sai hng ca s không phù hp
đó. Chi phí phòng nga bao gm các loi chi phí nh chi cho giáo dc vƠ đƠo to,
tp hun, chi phí nghiên cu thí đim, chi phí điu tra kh nng nhƠ cung cp, chi
phí kim tra, chi phí h tr ca nhƠ đu t, chi phí phơn tích kh nng ca quy trình,
chi phí xem xét li sn phm mi
Chi phí đánh giá: chi phí đánh giá lƠ tt c các chi phí phc v cho vic đo
lng vƠ đánh giá cht lng ca các sn phm và dch v nhm đm bo s phù
hp. Chi phí đánh giá bao gm chi phí kim nghim, chi phí kim tra nguyên vt
liu mua vào. Các chi phí trc tip hay gián tip ca kim tra, kim nghim nhm
xác đnh đ phù hp cng thuc v chi phí đánh giá.
Chi phí sai hng: là tt c các chi phí ca các sn phm đƣ đc sn xut ra
hoc ca các dch v đƣ đc cung ng không phù hp vi yêu cu ca khách hàng.

Chi phí sai hng li đc chia làm 2 loi: chi phí sai hng bên trong và chi phí sai
hng bên ngoài.
- 7 -

Chi phí sai hng bên trong: là nhng chi phí phát sinh do có s không phù
hp hoc sai hng  mt giai đon nƠo đó trong quá trình sn xut, chi phí phát sinh
do có nguyên liu và sn phm h hng. Chi phí sai hng là toàn b các chi phí ca
các sn phm hoc dch v đc phát hin là b li trc khi hƠng đn tay ngi
mua. Chi phí sai hng bên trong bao gm chi phí hao ht vt t, chi phí ca ph
phm, chi phí ca hàng th phm gim cp, chi phí làm li, lãng phí, chi phí phân
tích sai hng, chi phí kim tra, kim nghim li, chi phí đình tr v sn xut do trc
trc v cht lng, chi phí c hi do hàng thp cp, gim cp.
Chi phí sai hng bên ngoài: lƠ chi phí liên quan đn các sn phm kém cht
lng đc phát hin sau khi hƠng đƣ đc giao cho khách hàng. Chi phí sai hng
bên ngoài bao gm chi phí bo hành, chi phí gii quyt khiu ni ca khách hàng,
chi phí bi thng, chi phí đi hàng, tn tht do mt uy tín, cnh tranh gim sút. Chi
phí sai hng bên ngoƠi cng có th là chi phí gián tip hay chi phí trc tip nh chi
phí nhơn công hay chi phí đi li đ phc v cho vic điu tra khiu ni ca khách
hàng, chi phí kim tra điu kin bo hành.
Vic phân loi chi phí cht lng da theo quan đim nào là mt s la chn
thuc v phía doanh nghip. Vic phân loi phù hp vi đc đim hot đng cng
nh t chc b máy qun lý s giúp doanh nghip d nhn dng chi phí cht lng
phát sinh theo tng loi cng nh theo tng b phn. iu này s giúp vic nm bt
và thu thp chi phí cht lng phc v cho quá trình ra quyt đnh đc d dàng và
chính xác hn. NgoƠi ra, v mt nhn din chi phí cht lng có các tính cht sau:
- Là nhng khon chi phí dù không đc chi nhng cht lng sn phm vn
đc đm bo.
- Là chi phí ca nhng hot đng không mang li giá tr tng thêm nƠo cho
doanh nghip.
- Nhng chi phí lãng phí trong quá trình sn xut kinh doanh.

- Nhng khon chi phí s không phát sinh khi không có vn đ gì v cht
lng phát sinh.
- 8 -

Nhng tính cht trên s giúp cho vic nhn din chi phí cht lng d dƠng hn khi
mà h thng ghi chép cha phơn loi chi phí này t đu đ lƠm c s lp các báo
cáo v chi phí cht lng.
1.2 Li ích vƠ trách nhim kim soát chi phí cht lng trong doanh nghip
1.2.1 Li ích ca vic kim soát chi phí cht lng
Theo Crosby (1979) trong Quality is free“Bn có th tiêu tn t 15-30%
doanh s bán hàng vì chi phí do cht lng kém". iu nƠy đng ngha vi vic nu
gim đc khon chi phí này thì khon tin đó s đi thng vào li nhun ca công
ty. Chi phí này không to ra giá tr tng thêm nƠo cho hƠng hóa, dch v và vic
kim soát không tt chi phí này s làm cho giá hàng hóa và dch v đt hn. Theo
mt báo cáo khác ca Boise State University (M) thì chi phí thit hi v cht lng
hay chi phí sai li chim ti 80% tng chi phí cht lng và chi phí cn thit ch
chim khong 20%. Vi đc đim nh vy thì chi phí sai li không ch quan trng
vi nhà qun lý vì chim phn đáng k trong doanh s mà quan trng hn chi phí
này còn t l nghch vi vi s thõa mãn ca khách hàng và kh nng phát trin bn
vng ca doanh nghip. Trong điu kin khng hong kinh t, s lng đn đt
hàng gim đáng k thì mc tiêu duy trì hoc hn ch mc gim li nhun là mt
thách thc vi tt c các nhà qun lý. Trong các nhóm gii pháp gim chi phí thì
gim chi phí cht lng là gii pháp nhanh và rt hiu qu cho vic duy trì mc li
nhun trong hoàn cnh gim sc mua và s lng đn đt hàng. Theo P&Q
Solution t bƠi “Vai trò ca qun lý chi phí cht lng trong bi cnh suy gim kinh
t” thì doanh nghip gi đnh có chi phí sai li là 15%, tính toán cho thy gi đnh
các yu t khác không đi, các n lc gim chi phí cht lng 1% (xung còn
14%), 3% và 5% có th giúp doanh nghip không b gim li nhun trong trng
hp doanh s bán hàng gim xung tng ng 5%, 13% và 20%. Kt qu này cho
thy nhng hiu qu đáng mong đi ca doanh nghip khi n lc gim chi phí sai

li ca mình.
Tùy vào mc tiêu ca mình mà nhà qun tr đa ra quyt đnh kim soát chi
phí cht lng khác nhau. iu nƠy đc gi là liên kt mc tiêu chi phí cht lng
- 9 -

vi mc tiêu ca t chc. Ví d nh mc tiêu ca doanh nghip là nhm hn ch
các ri ro liên quan đn cht lng thì hot đng cn thc hin lƠ đu t mnh vào
các hot đng phòng nga. Mt s doanh nghip li đt mc tiêu chi phí thp thì
cn tp trung vào ct gim chi phí. Nu mc tiêu lƠ tng trng li nhun thì h s
ct gim chi phí đánh giá. NgoƠi ra, doanh nghip có th đt ra mc tiêu tng trng
th phn. Khi này doanh nghip cn tp trung vào tip tc đánh giá vƠ cng c các
hot đng phòng nga đ đt đc mc tiêu.
Chi phí cht lng không nhng đáp ng nhng nhu cu trc mt v li
nhun, vic gii quyt tt vn đ chi phí cht lng mà còn giúp hiu qu sn xut
kinh doanh ca doanh nghip vn lên mt tm cao mi, to ra li th cnh tranh
bn vng trong tng lai đ doanh nghip có th phát trin vt bc khi nn kinh t
đi vƠo giai đon phc hi.
1.2.2 Trách nhim kim soát chi phí cht lng
Vic kim soát chi phí cht lng không phi là vn đ d dàng. Nguyên
nhân có th k đn là vic khó nhn dng, phân loi và bóc tách chi phí cht lng
trong tng chi phí phát sinh trong quá trình hot đng kinh doanh. Hu ht các công
ty đu không ghi chép riêng chi phí cht lng đng thi trên th gii cng cha có
h thng k toán nào ghi chép chi phí cht lng. Mt nguyên nhân khác là s hiu
bit, nhn thc v chi phí cht lng cha đc ph bin do không đc quan tâm
nhiu. Tuy nhiên vic tính toán chi phí cht lng cùng vi tác đng ca nó ti li
nhun công ty có th giúp nhà qun tr chú Ủ hn vƠ có cái nhìn đúng hn v chi phí
cht lng t đó có th đa ra chính sách đm bo và ci tin cht lng và hiu
qu công vic. Vì vy vic xem xét ng dng kim soát chi phí cht lng s mang
li nhiu li ích cho doanh nghip. Ngoài ra công ty còn có th tin hành mt cuc
kho sát đ đánh giá đc nhn thc ca công nhân viên v chi phí cht lng và

trách nhim qun lý chi phí cht lng.
Theo ni dung phân loi chi phí cht lng, chi phí này có th xut hin t
tt c các phòng ban, tt c các hot đng t hot đng sn xut đn hot đng bán
hàng, hot đng đu t nghiên cu đn hot đng thu muaầChính vì vy trách
- 10 -

nhim kim soát chi phí cht lng không phi ch là trách nhim hoch đnh, trin
khai và giám sát ca các nhà qun tr mà phi có s tham gia ca tt c công nhân
viên  tt c các phòng ban nhm hng đn mc tiêu chung v cht lng cng
nh đt mc tiêu li nhun cho công ty. Mt s nguyên tc chung mà các t chc có
th áp dng đ có mt h thng chi phí cht lng thành công:
- Tranh th s ng h hay cam kt ca nhà qun tr v mong mun làm rõ chi
phí cht lng tht s ca doanh nghip.
- T chc h thng k toán chi phí cht lng: thit k mt h thng nhn
dng và ghi chép d liu v chi phí cht lng ngay t lúc chi phí phát sinh.
- Qun lý chi phí cht lng: t chc mt t qun lý cht lng chu trách
nhim ch đo t đu ti cui, vch ra và giám sát vic thc hin các mc tiêu.
- Hun luyn: có k hoch hun luyn đ làm cho mi cá nhân trong doanh
nghip đu hiu đc nhng mi liên quan gia tài chính vi cht lng.
- Tuyên truyn vn đng đ toàn th công nhân viên hiu bit v chi phí cht
lng, c th, d hiu v nhng sai sót vƠ chi phí do chúng gơy nên. ng thi vic
tuyên truyn cng nên kèm theo hng khc phc, x lý.
1.3 Các vn đ liên quan đn chi phí cht lng
ó lƠ các vn đ
1.3.1 H thng qun lý cht lng ISO 9000 vƠ chi phí cht lng
ISO 9000 là b tiêu chun v h thng qun lý cht lng đc ban hành ln
th nht vƠo nm 1987, ln th hai nm 1994, ln th ba vƠo nm 2000 vƠ phiên
bn gn đơy vƠo nm 2008. B tiêu chun ISO mƠ trong đó tiêu chun ISO 9001:
2008 là tiêu chun c bn nht, ct yu nht xác đnh các yêu cu c bn ca h
thng qun lý cht lng ca mt t chc đ đm bo rng sn phm ca t chc

luôn có kh nng tha mãn nhu cu ca khách hàng và phù hp vi các ch đnh.
ng thi tiêu chun ISO 9001: 2008 cng lƠ c s đ đánh giá kh nng ca mt
- 11 -

t chc trong hot đng nhm duy trì và không ngng ci tin nâng cao hiu lc và
hiu qu hot đng.
Tiêu chun ISO 9001:2008 đa ra các quy đnh áp dng bt buc theo yêu
cu ca tiêu chun. T chc áp dng tiêu chun này s xây dng các vn bn, quy
trình hot đng, tác nghip ca đn v, các hng dn thc hin công vic đ thc
hin chính sách, mc tiêu cht lng ca mình trên c s đánh giá thc trng, đim
mnh đim yu, tình hình thc t và la chn phm vi áp dng h thng qun lý
cht lng. Sau đó ban ch đo t chc ph bin các vn bn ti đn v, cá nhân,
hng dn đy đ các vn bn, nhng vn đ cn lu Ủ khi thc hin h thng qun
lý cht lng. Ban ch đo s rƠ soát, điu chnh v phân công, trách nhim, quyn
hn đi vi cán b công chc tng thích vi các quy đnh. Sau mt thi gian áp
dng h thng qun lý cht lng, ban ch đo s xem xét, x lý nhng li cn khc
phc, nhng bt hp lý cn b sung, sa đi cho phù hp hn; tin hƠnh đánh giá
cht lng ni b nhiu ln cho đn khi c quan t xác nhn h thng qun lý cht
lng đƣ đc thc hin trong thc t, mang li hiu lc và hiu qu rõ rt, không
còn sai li ln.
Tiêu chun ISO 9001: 2008 mang li nhiu li ích cho đn v thc hin nh:
- Quy trình x lý công vic đc tiêu chun hóa theo hng khoa hc, hp lý
và mang tính h thng hn.
- H thng các vn bn, quy trình th tc giúp xác đnh rõ ngi rõ vic, nâng
cao hiu sut gii quyt công vic đng thi cng có c s tài liu đ đƠo
to, tuyn dng nhân s.
- Ngi lƣnh đo không phi sa vào các công tác s v mà có th y thác cho
cp di nhiu hn, tp trung vƠo công tác đu t, phát trin doanh nghip.
- o lng, đánh giá h thng, quá trình, cht lng công vic và s hài lòng
ca khách hàng theo các chun mc, mc tiêu cht lng c th;

- Giúp công nhân viên có nhn thc tt hn v cht lng công vic và thc
hin các th tc nht quán trong toàn doanh nghip.
- 12 -

Tóm li, vic áp dng h thng qun lý cht lng ISO 9001: 2008 là
phng pháp qun lý cht lng mi, khi áp dng vào t chc s giúp lƣnh đo ca
t chc đó kim soát đc hot đng trong ni b t chc vƠ thúc đy hot đng đ
đt hiu qu  mc cao nht.
V phía chi phí cht lng, đơy lƠ tt c các chi phí liên quan đn vic đm
bo rng các sn phm đc sn xut ra hay các dch v đc cung ng là phù hp
vi nhu cu ca ngi tiêu dùng hoc các chi phí liên quan đn khc phc sn phm
dch v không phù hp vi nhu cu ca ngi s dng. Cho nên kim soát chi phí
cht lng là mt b phn ca h thng qun lý cht lng. Có th nói rng vic áp
dng thành công h thng qun lý cht lng ISO 9001:2008 s giúp doanh nghip
tit kim đc mt khon ln chi phí cht lng phát sinh bi h thng qun lý cht
lng đƣ đa ra các yêu cu, các mc tiêu cht lng, các tiêu chun giúp t chc
đm bo kh nng tha mãn nhu cu khách hƠng thông qua các quy đnh, th tc và
hng dn thc hin công vicầNgc li, h thng báo cáo chi phí cht lng s
cung cp cho doanh nghip các báo cáo đ làm mt trong nhng c s đánh giá hiu
qu ca vic áp dng h thng qun lý cht lng. iu này s giúp nhà qun lý
xem xét, đánh giá cht lng ni b có phù hp vi yêu cu ca tiêu chun hay
không và ra quyt đnh sa đi, b sung cn thit đi vi h thng qun lý cht
lng.
S liên kt gia nhng yêu cu ca h thng qun lý cht lng ISO 9001
vi các yu t ca chi phí cht lng có th đc tóm tt nh sau:
- Yêu cu v h thng qun lý cht lng: nhng yêu cu chung, hng dn s
dng, kim soát chng t, kim soát s liu nhm thit lp, duy trì h thng qun lý
cht lng, thit lp các báo cáo, kim soát h thng d liu cn thu thp, ghi
chépầChi phí đ thc hin các công vic cho yêu cu này liên quan ti chi phí
phòng nga ca chi phí cht lng.

- Tng t, yêu cu v trách nhim ca nhƠ lƣnh đo đi vi h thng qun lý
cht lng, yêu cu v qun lý ngun lc cng liên quan ti chi phí phòng nga.
- 13 -

- Yêu cu v ch to, thit k sn phm, dch v: liên quan ti chi phí phòng
nga. Yêu cu này còn liên quan ti chi phí sai li bên ngoƠi đi vi hot đng tip
xúc giao dch vi khách hàng và liên quan ti chi phí sai li bên trong đi vi hot
đng trong quá trình thit k, phát trin sn phm và hot đng mua hàng nu nh
các hot đng này có phát sinh sai li.
- Yêu cu v đo lng, phân tích, ci tin sn phm: liên quan đn tt c các
loi chi phí cht lng.
1.3.2 S dng chi phí cht lng cho mc tiêu ci tin cht lng
Các bc sau đơy s giúp s dng các d liu chi phí cht lng mt cách hu hiu
đ ci tin cht lng và ct gim chi phí:
- Xác đnh loi chi phí cht lng nào chim t trng nhiu nht trong tng chi
phí cht lng.
- S dng phng pháp phơn tích Pareto đ xác đnh các nguyên nhân chính
ca mi loi chi phí cht lng.
- S dng k thut nh “Five whys” đ xác đnh nguyên nhân sâu xa cho mi
loi chi phí cht lng.
- Bt đu theo dõi các hƠnh đng khc phc.
1.3.2.1 Xác đnh c cu chi phí cht lng trong tng chi phí cht lng:
 thc hin công vic này, cn thit lp mt h thng có đánh s th t
(ph lc 01) đ d dƠng xác đnh chi phí cht lng phát sinh thuc loi nƠo. Sau đó
mi loi chi phí cht lng li phân ra chi tit hn na các loi và các cp đ vƠ đi
tng có liên quan ví d nh trong chi phí phòng nga s chia thành chi phí liên
quan đn marketing, hoc chi phí liên quan đn thit k sn phm (ph lc 1.1,
1.2, 1.3, 1.4). Vic phân loi chi phí s ghi chép, thng kê theo s tin, theo t l
phn trm hoc có th dùng biu đ đ phơn tích xu hng t đó có th xác đnh
đc chi phí nào chim phn ln nht trong tng chi phí cht lng phát sinh.

- 14 -

1.3.2.2 S dng phng pháp phơn tích Pareto đ xác đnh các nguyên nhân
chính ca mi loi chi phí cht lng
Phân tích Pareto là mt k thut thng kê thông dng đc Pareto - nhà kinh
t hc ngi ụ đa ra vƠ đc Juran áp dng vƠo lnh vc qun lý cht lng
nhng nm 1950. Nguyên tc Pareto da trên quy tc 80-20 ngha là 80% nh
hng ca vn đ là do 20% các nguyên nhân ch yu gây nên. Mc tiêu ca phân
tích Pareto là chú trng vào các vn đ ln, tp trung ch không phi nhiu vn đ
nh nhng lan man. T biu đ Pareto ta s thy hng mc nào quan trng nht,
hiu đc mc đ quan trng ca tng hng mc và nhn ra t l mt s các hng
mc trong tt c các hng mc.
1.3.2.3 S dng k thut “5 whys” đ xác đnh ngun gc cho mi nguyên nhân
chính tìm đc t bc phân tích Pareto:
ơy lƠ mt k thut đ gii quyt vn đ giúp nhanh chóng tìm ra nguyên
nhân gc r ca vn đ. Gi s nh chi phí cht lng cao đc xác đnh là chi phí
do ph phm, tái ch thì có th áp dng k thut nƠy đi vi gii quyt vn đ tìm
nguyên nhân chi phí cht lng nh sau: ta cn đt ra nhiu câu hi ti sao cho mi
câu tr li ca câu hi trc đó đ dn dn tìm ra nguyên nhân gc r ca vn đ. Ví
d
Câu 1: Ti sao chi phí liên quan đn ph phm và thành phm tái ch li chim t
trng cao nht? Nu câu tr li cho câu hi 1 là do máy móc sn xut thng xuyên
chy không n đnh, các thông s k thut vn hƠnh không đm bo theo yêu cu.
Khi đó ta cn tip tc đt câu hi liên quan đn cu tr li trên.
Câu 2: Ti sao máy móc li hot đng không n đnh? Câu tr li cho máy móc
hot đng không n đnh liên quan ti ngi vn hành máy thiu kinh nghim vn
hƠnh vƠ không đc đƠo to bài bn. Khi đó ta s đt ra câu hi tip theo:
Câu 3: Ti sao b phn nhân s hoc sn xut không có chng trình đƠo to
chuyên sơu đi vi các v trí quan trng nh vn hàng máy? Nu câu tr li do
- 15 -

chng trình đƠo to thiên nhiu v lý thuyt hn lƠ thc hành thì câu hi tip theo
có th là:
Câu 4: Ti sao chng trình đƠo to li thiên nhiu v lý thuyt hn thc hƠnh, điu
này có hp lý hay không? Ngi qun lý s tip tc tr li vƠ đt câu hi nh th
cho đn khi tìm đc gc r ca vn đ. Gi s khi đƣ tìm ra vn đ gc r là do
chng trình đƠo to không phù hp vi yêu cu thc t thì ngi qun lý cht
lng s đ xut phng án khc phc là thay đi chng trình đƠo to và m các
chng trình đƠo to b sung cng nh giám sát hiu qu do hot đng này mang
li.
Sau khi đƣ bit đc nguyên nhân ca vn đ, ngi qun lý cht lng s đ
ra phng hng khc phc. Bên cnh đó doanh nghip cn phi tip tc theo dõi
các hƠnh đng khc phc vƠ thng xuyên đánh giá điu chnh đ phù hp vi tình
hình thc t.
1.3.3 Các t chc thng không s dng chi phí cht lng hiu qu
Theo kt qu mt cuc nghiên cu ti M do Sower & Quarles (2003) v lý
do ti sao các doanh nghip la chn hoc không la chn s dng chi phí cht
lng trong hot đng qun lý ca mình thì các lỦ do thng gp nht dn đn tht
bi ca vic s dng chi phí cht lng mt cách hiu qu theo nghiên cu là:
- Thiu s h tr và s quan tâm ca ngi lƣnh đo trong doanh nghip.
- Do điu kin kinh t hoc do tình hình thc t ti doanh nghip.
- Thiu kin thc v chi phí cht lng bao gm c nhng nguyên tc chung v chi
phí cht lng và c nhng vn đ chi tit cng nh kinh nghim ca nhng t chc
khác khi áp dng.
- Thiu s đy đ trong ghi chép k toán và h thng máy tính h tr.
- Không nhìn thy ht li ích ca vic theo dõi chi phí cht lng
- 16 -

1.4 Các nghiên cu liên quan ti chi phí cht lng
1.4.1 Các mô hình chi phí cht lng

1.4.1.1 Mô hình chi phí cht lng truyn thng
C s ca mô hình t cun Quality Costs ậ What and How do Hip hi kim
soát cht lng M (ASQC) xut bn nm 1967. Mô hình truyn thng phân loi
chi phí cht lng thành chi phí cho s phù hp (Conformance costs) và chi phí cho
s không phù hp (Nonconformance costs). Theo tính cht chi phí, mô hình truyn
thng cho rng chi phí phòng nga vƠ chi phí đánh giá bng 0 khi 100% sn phm
b li vƠ chi phí nƠy tng lên khi s li gim đi. Mô hình lý thuyt này ch ra rng,
tng chi phí cht lng cao hn khi cht lng ca sn phm hay dch v thp và
chi phí này gim xung khi cht lng đc ci thin.
Cng theo lý thuyt này, mt công ty khi sn xut ra sn phm có cht lng
thp thì có th tìm cách gim chi phí sai hng bng cách tng chi phí phòng nga và
chi phí đánh giá mt khon tng ng. Khi chi phí phòng nga vƠ chi phí đánh giá
tip tc tng, thì mc đ ci thin gim dn và s tin ti 0. Mô hình nƠy cng ch
ra rng: tn ti mt mc cht lng mà ti đó tng chi phí cht lng đt giá tr nh
nht. Ngha lƠ tn ti mt mc cht lng mà ti đó có s tha hip gia chi phí
phòng nga, chi phí đánh giá vi chi phí sai hng vƠ khi đó tng chi phí cht lng
là thp nht. Khi vt qua mc cht lng này, chi phí phòng nga vƠ chi phi đánh
giá li tng lên nhanh chóng vƠ lƠm cho tng chi phí cht lng tng lên khi chi phí
sai hng gim dn v 0.
Khi s dng mô hình chi phí này, các công ty có th giám sát s bin đi chi
phí cht lng theo thi gian. Công ty có cht lng thp có th gim tng chi phí
cht lng bng cách đu t nhiu hn vƠo các hot đng phòng nga vƠ đánh giá
có chi phí không quá ln. V thit lp h thng hch toán chi phí cht lng cn có
s tham gia ca b phn k toán đ thit lp mc đ chi tit và kt hp các hot
đng theo hng mc chi phí. Vic làm này nhm làm rõ mc đích hch toán chi phí
ngay t đu giúp cho vic quyt đnh chin lc thc hin vƠ cng đ tránh các khó