B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
LểăPHANăVăÁI
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁCăNGăN
VIC LA CHNăNGỂNăHĨNGă GI TIT KIM
CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI C PHN
TRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP. H Chí Minh ậ Nmă2013
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
LểăPHANăVăÁI
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁCăNGăN
VIC LA CHNăNGỂNăHĨNGă GI TIT KIM
CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI C PHN
TRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã s : 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhng dn khoa hc:
PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN
TP. H Chí Minh ậ Nmă2013
LI
CAM
OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “PhânăỏỬẾhă ẾáẾănhânăỏ ỏáẾăđngăđn vic la
chnă ngână hàngă đ gi tit kim ca khác hàng cá nhân ti các ngân hàng
ỏhngămi c phnăỏrênăđa bàn Thành ph H ChỬăMinh” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi, di s hng dn ca PGS.TS Trn Hoàng Ngân. Các s liu
và kt qu nghiên cu đc th hin trong ni dung lun vn là hoàn toàn trung
thc và cha tng đc công b trong các công trình nghiên cu khác.
Thành ph H Chí Minh, tháng 09 nm 2013
LêăPhanăVăÁi
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V
DANH MC CÁC BIUă,ă TH
LIăMăU 1
Chng 1 - TNG QUANăVăCÁCăNHỂNăTăTÁCăNGăNă
VICăLAăCHNăNGỂNăHĨNGăăGIăTITăKIMăă
CAăKHÁCHăHĨNGăCÁăNHỂN 4
1.1 Lý thuyt v dch v gi tit kim 4
1.1.1 Dch v tin gi tit kim và các loi hình gi tit kim 4
1.1.1.1 Dch v tin gi tit kim 4
1.1.1.2 Các loi hình tin gi tit kim 5
1.1.3 Vai trò ca vic thu hút tin gi tit kim trong hot đng kinh doanh ca
Ngân hàng 8
1.2 Mt s lý thuyt v s la chn ca khách hàng 9
1.2.1 Hành vi tiêu dùng và s la chn ca khách hàng 9
1.2.1.1 Hành vi tiêu dùng 9
1.2.1.2 S la chn ca khách hàng 10
1.2.2 Các nghiên cu trc đây v s la chn ngân hàng ca khách hàng cá nhân 12
1.2.3 Các nhân t đc k vng tác đng đn vic la chn ngân hàng đ gi tit
kim ca khách hàng cá nhân 17
1.2.3.1 Li ích tài chính 19
1.2.3.2 Nhn bit thng hiu 19
1.2.3.3 Sn phm dch v 20
1.2.3.4 i ng nhân viên 21
1.2.3.5 Cm giác an toàn 21
1.2.3.6 S thun tin 22
1.2.3.7 Dch v ATM 23
1.2.3.8 X lý s c 23
1.2.3.9 S gii thiu 24
KTăLUNăCHNG 1 25
Chng 2 - THCăTRNGăHUYăNGăTINăGIăTITăKIMăCÁăNHỂNă
CAăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIăCăPHNăTIăTP.HCMă
VĨăNGHIểNăCUăSăLAăCHNăNGỂNăHĨNGăCAăCÁăNHỂN26
2.1 Thc trng huy đng tin gi tit kim cá nhân ca các ngân hàng thng mi c
phn ti TP.HCM 26
2.1.1 S phát trin ca h thng ngân hàng tác đng mnh m đn s la chn ngân
hàng ca khách hàng (thi k 2008-2013) 26
2.1.2 ánh giá tình hình phát trin ca th trng huy đng tin gi tit kim trên
đa bàn TP.HCM thi gian qua 32
2.2 Phân tích tm quan trng ca các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn ngân
hàng đ gi tit kim ca khách hàng cá nhân ti TP.HCM 41
2.2.1 Thit k nghiên cu 41
2.2.1.1. Phng pháp nghiên cu 41
2.2.1.2 Quy trình nghiên cu 44
2.2.1.3 Thit k bng câu hi 46
2.2.1.4 Thang đo 47
2.2.1.5 Mt s bin nhân khu hc 50
2.2.1.6 Phm vi c mu 51
2.2.2 Phng pháp phân tích d liu 52
2.2.2.1 hi t 52
2.2.2.2 ánh giá thang đo 52
2.2.3 Kt qu nghiên cu 53
2.2.3.1 Thng kê mô t d liu 53
2.2.2.2 Phân tích nhân t khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) 57
2.2.2.3 ánh giá đ tin cy ca thang đo 63
2.2.2.4 Xp hng tm quan trng ca các nhân t 69
2.2.4 Tho lun kt qu và đóng góp ca nghiên cu 70
KTăLUNăCHNG 2 77
Chng 3 - MTăSăăXUTăGIAăTNGăHUYăNGăTINăGIăTITă
KIMăCAăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIăCăPHNă
TIăTP.HCM 78
3.1 Mt s đ xut nhm nâng cao hot đng thu hút tin gi tit kim trong dân c ca
các ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn TP.HCM 78
3.1.1 Nâng cao nng lc tài chính ca ngân hàng 78
3.1.2 Tp trung đu t phát trin công ngh đ đáp ng nhu cu ngày càng cao ca
khách hàng 79
3.1.3 Chú trng công tác tip nhn, khc phc nhng khiu ni và x lý s c 81
3.1.4 Hoàn thin cht lng sn phm dch v ngân hàng bán l 82
3.1.5 Hun luyn, đào to đi ng nhân viên ngân hàng nhit tình, chuyên nghip 85
3.1.6 Xây dng chính sách phí dch v và lãi sut cho vay hp lý 87
3.1.7 M rng và phân b hp lý mng li kênh phân phi 88
3.1.8 Mt s gi ý khác 91
3.2 Nhng hn ch và hng nghiên cu tip theo 92
KT LUN CHNG 3 94
KTăLUN 95
TĨIăLIUăTHAMăKHO 96
PHăLCăA - BNăTHOăLUNăV DCHăVăGIăTITăKIMă
TIăVITăNAM 100
PHăLCăB - PHIUăKHOăSÁTăụăKINăKHÁCHăHĨNG VăDCHăVăGIă
TITăKIMăTIăVITăNAM 103
PHăLCăC - THNGăKểăMỌăTăCÁCăBINăNHăTệNH 106
PHăLCăD - THNGăKểăMỌăTăCÁCăBINăNHăLNG 109
PHăLCăE - PHÂN TÍCH NHỂNăTăKHÁMăPHÁ 110
PHăLCăF - PHÂN TÍCH CRONBACH ALPHA 117
DANH MC CÁC T VIT TT
T vit tt
Din gii
ATM
Máy rút tin t đng
EFA
Phng pháp phân tích nhân t khám phá (exploratory factor analysis)
GDP
Tng sn phm quc ni
Mô hình EKB
Mô hình hành vi tiêu dùng EKB (Engel, Kollat, và Blackwell, 1978)
TP. HCM
Thành ph H Chí Minh
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1 - Tóm tt kt qu mt s nghiên cu trc đây 16
Bng 1.2 - Các yu t nh hng đn s la chn ngân hàng 18
Bng 2.1 - Vn huy đng ca các ngân hàng trên đa bàn TP.HCM tính đn
31/12/2012 34
Bng 2.2 - Các bin nghiên cu và ngun gc thang đo 47
Bng 2.3 - Các bin nhân khu hc 50
Bng 2.4 - Thng kê mô t các bin đnh lng 55
Bng 2.5 - Kt qu phân tích nhân t ln đu 58
Bng 2.6 - Kt qu phân tích nhân t ln hai 59
Bng 2.7 - Kt qu phân tích nhân t ln cui 60
Bng 2.8 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo S thun tin 64
Bng 2.9 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo X lý s c 64
Bng 2.10 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo i ng nhân viên 65
Bng 2.11 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo Li ích tài chính 65
Bng 2.12 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo Cm giác an toàn 66
Bng 2.13 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo Nhn bit thng hiu 66
Bng 2.14 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo S gii thiu 67
Bng 2.15 - Kt qu kim đnh Cronbach Alpha thang đo Sn phm dch v 67
Bng 2.16 - Các nhân t nh hng đn quyt đnh la chn ngân hàng đ gi tit
kim ca khách hàng cá nhân 68
Bng 2.17 - Kt qu kim đnh Friedman 69
DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 1.1 - Mô hình hành vi ngi mua 10
Hình 1.2 - Quá trình ra quyt đnh ca ngi tiêu dùng 10
Hình 1.3 - Hành vi mua hàng theo mô hình EKB 11
Hình 2.1 - Din bin trn lãi sut huy đng giai đon 2011-2013 31
Hình 2.2 - Quy trình nghiên cu tm quan trng ca các nhân t tác đng đn quyt
đnh la chn ngân hàng đ gi tit kim ca khách hàng cá nhân ti
TP.HCM 45
DANH MC CÁC BIUă,ă TH
Biu đ 2.1 - Mt s ch tiêu tài chính ca các t chc tín dng tính đn 31/12/2012 29
Biu đ 2.2 - Tng tài sn ca các nhóm t chc tín dng tính đn 31/12/2012 29
Biu đ 2.3 - Vn t có ca các nhóm t chc tín dng tính đn 31/12/2012 30
Biu đ 2.4 - Vn điu l ca các nhóm t chc tín dng tính đn 31/12/2012 30
Biu đ 2.5 - Vn huy đng ca các khi ngân hàng trên đa bàn TP.HCM 36
Biu đ 2.6 - Thng kê v ngân hàng thng mi c phn đc đi tng kho sát
la chn đ gi tit kim 55
1
LI M U
Nhng nm trc đây, lãi sut là yu t c bn hàng đu chi phi đn quyt đnh
la chn ngân hàng đ gi tin tit kim ca ngi dân trong đa bàn thành ph H Chí
Minh (TP.HCM). Vì vy, đ tng tính cnh tranh, các ngân hàng nh thi nhau tng lãi
sut nhm thu hút ngun vn. T đó, các cuc đua lãi sut din ra t công khai đn bí
mt, dn đn s hn lon ca th trng.
Tuy nhiên, vi nhng bin đng ln, các ngân hàng có ngun vn t có thp hoc
hot đng kém hiu qu buc phi tái c cu, sát nhp, hp nht đ tng sc cnh
tranh. Nhng bin đng này đã nh hng ln đn tâm lý gi tin ca ngi dân. Bên
cnh yu t lãi sut huy đng, gi đây khách hàng còn quan tâm đn nhng yu t ct
lõi khác nh thng hiu, uy tín, vn t có, dch v hu mãi, chm sóc khách hàng, các
sn phm có đc tính riêng, chng trình khuyn mãi…
Trong tình hình cnh tranh gay gt hin nay, các ngân hàng thng mi luôn tìm
mi cách, s dng nhiu sn phm tit kim hp dn, mi l đ thu hút khách hàng đn
vi Ngân hàng mình. Vy đâu mi là điu mà mt cá nhân cn khi quyt đnh gi tin
tit kim ca mình? ây cng là điu mà các nhà qun lý ngân hàng quan tâm tìm hiu,
vì vy vic xác đnh nhng nhân t tác đng đn vic la chn ngân hàng ca khách
hàng cá nhân khi gi tin tit kim là mt vic làm cn thit nhm giúp các ngân hàng
phát huy th mnh, tng cng xây dng hình nh ca mình trong mt khách hàng
nhm thu hút nhiu hn na nhng khon tin nhàn ri trong dân c, góp phn nâng
cao hiu qu kinh doanh.
Vi đ tài “PhânăỏỬẾhăẾáẾănhânăỏ ỏáẾăđngăđn vic la chnăngânăhàngăđ gi
tit kim ca khách hàng cá nhân ti các ngân hàngăỏhngămi c phnăỏrênăđa
bàn thành ph H ChỬăMinh”, tác gi mong mun áp dng nhng c s lý thuyt,
kin thc khoa hc trong lnh vc nghiên cu cht lng dch v đ xác đnh nhng
nhân t tác đng đn vic la chn ngân hàng gi tit kim ca khách hàng cá nhân
2
trên đa bàn TP.HCM, đng thi đánh giá tm quan trng ca các nhân t này. T đó
có th đa ra mt s đ xut, kin ngh nhm hoàn thin và phát trin nhng nhân t
tác đng tích cc, hn ch và loi b nhng nhân t tác đng tiêu cc đn s la chn
ngân hàng ca khách hàng cá nhân khi gi tit kim.
Mc tiêu nghiên cu
- Xác đnh nhng nhân t tác đng đn vic la chn Ngân hàng đ gi tit kim
ca khách hàng cá nhân ti các ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn TP.
HCM.
- ánh giá mc đ nh hng thông qua xp hng tm quan trng ca nhng
nhân t đn vic la chn ngân hàng ca khách hàng cá nhân khi quyt đnh gi
tit kim.
- a ra nhng đ xut nhm nâng cao dch v tin gi tit kim, góp phn tng
trng huy đng vn ca các ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn
TP.HCM.
iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: S la chn ngân hàng đ gi tit kim ca khách hàng
cá nhân.
- i tng kho sát: Khách hàng cá nhân đã và đang gi tit kim ti mt s
ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn TP.HCM.
- Phm vi nghiên cu: Ti mt s ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn
TP.HCM.
Phngăphápănghiênăcu
thc hin nghiên cu này, tác gi s dng phng thc thc nghim bng cách
thu thp và x lý s liu nhm rút ra nhng kt lun cn thit. Ngoài ra, vic nghiên
cu đc tìm hiu tài liu t các nghiên cu, bài báo hc thut trc đây nhm hoàn
chnh thêm c s lý lun.
3
ụănghaăthc tin ca nghiên cu
- Nm bt đc nhu cu gi tit kim và các quyt đnh la chn ngân hàng khi
gi tit kim ca khách hàng.
- Da vào nhng nhu cu đó các ngân hàng thng mi c phn có th phát huy
các th mnh, tng cng các nhân t có tm quyt đnh nh hng đn s la
chn ngân hàng đ gi tit kim ca cá nhân, đng thi hn ch các yu t có
tác đng tiêu cc, đy mnh công tác thu hút lng tin nhàn ri phc v cho
hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Cu trúc bài nghiên cu
Bài nghiên cu đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v các nhân t tác đng đn vic la chn ngân hàng đ
gi tit kim ca khách hàng cá nhân.
Chng 2: Thc trng huy đng tin gi tit kim cá nhân ca các ngân hàng
thng mi c phn ti TP.HCM và nghiên cu s la chn ngân hàng ca cá nhân.
Chng 3: Mt s đ xut nhm gia tng huy đng tin gi tit kim ca các
ngân hàng thng mi c phn ti TP.HCM.
Vì thi gian và kinh nghim còn hn ch, trong quá trình nghiên cu không th
tránh khi sai sót. Rt mong s đóng góp ca thy cô và các bn đ bài nghiên cu
đc hoàn chnh hn.
Xin chân thành cm n.
4
Chngă1
TNG QUAN V CÁC NHÂN T TÁCăNGăN
VIC LA CHNăNGỂNăHĨNGă GI TIT KIM
CA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
1.1 Lý thuyt v dch v gi tit kim
1.1.1 Dch v tin gi tit kim và các loi hình gi tit kim
1.1.1.1 Dch v tin gi tit kim
Dch v là nhng hot đng và kt qu mà mt bên (ngi bán) có th cung cp cho
bên kia (ngi mua) và ch yu là vô hình không mang tính s hu. Dch v có th gn
lin hay không gn lin vi mt sn phm vt cht.
Ngân hàng là loi hình t chc tài chính cung cp mt danh mc và dch v tài
chính đa dng nht – đc bit là tín dng, tit kim và dch v thanh toán – và thc hin
nhiu chc nng tài chính nht so vi bt k mt t chc kinh doanh nào trong nn
kinh t. Các chc nng ca ngân hàng hin đi đa nng bao gm: Chc nng tín dng,
chc nng tit kim, chc nng thanh toán, chc nng y thác, chc nng bo him,
chc nng môi gii, chc nng ngân hàng đu t và bo lãnh, chc nng qun lý tin
mt, chc nng lp k hoch đu t. Thành công ca các ngân hàng hoàn toàn ph
thuc vào nng lc v vic xác đnh các dch v tài chính mà xã hi có nhu cu, thc
hin các dch v mt cách có hiu qu và bán chúng ti mt mc giá cnh tranh. Các
hot đng ch yu ca mt ngân hàng thng mi bao gm:
- Hot đng huy đng vn.
- Hot đng cp tín dng.
- Hot đng dch v thanh toán.
- Hot đng ngân qu.
5
- Các hot đng khác nh góp vn, mua c phn, tham gia th trng tin t, kinh
doanh ngoi hi, kinh doanh vàng, kinh doanh bt đng sn, kinh doanh dch v và bo
him, nghip v y thác và đi lý, dch v t vn và các dch v khác liên quan đn
hot đng ngân hàng.
Gi tit kim là mt trong nhng loi hình dch v tài chính ngân hàng. Khách
hàng gi tin tit kim khi đn hn, ngoài khon tin gc h còn nhn đc phn tin
lãi tùy theo lãi sut ca tng ngân hàng. c đim ca tin gi tit kim là ngi gi
tin ch có th rút tin sau mt thi hn nht đnh t mt vài tháng đn mt vài nm.
Nu rút tin tit kim trc hn, khách hàng ch đc tính lãi sut tin gi không k
hn cho thi gian thc gi. Tuy nhiên hin nay các ngân hàng đu đa ra các gói sn
phm rút gc và lãi linh hot, phù hp vi tình hình tài chính ca tng đi tng khách
hàng.
Vai trò con ngi trong dch v rt cao và thng đc khách hàng thm đnh khi
đánh giá dch v. Khách hàng đánh giá dch v da vào cm nhn cá nhân ca mình rt
nhiu, cho nên cht lng dch v đc đánh giá theo trng thái tâm lý ca khách hàng.
Vì vy, nghiên cu nhng nhân t nh hng đn quá trình s dng dch v tin gi
ca mt khách hàng giúp ngân hàng nhn bit nhng yu t quan trng đ thu hút
ngun tin gi tit kim, tng hiu qu hot đng kinh doanh.
1.1.1.2 Các loi hình tin gi tit kim
phân loi các loi hình dch v tin gi tit kim ti các ngân hàng, ta có th cn
c vào mt s tiêu thc sau:
a. Phân theo lãi sut gi tit kim
- Tit kim theo lãi sut c đnh (fix): lãi đc quy đnh trc và khách hàng s
đc nhn vào cui mi k có th là 1, 2, 3, 6, 9, 12 hay 36 tháng.
- Tit kim theo lãi sut th ni (float): lãi sut s đc da trên mc lãi th
trng đ n đnh theo tng k.
6
b. Phân theo k hn gi tit kim
Bao gm tit kim không k hn, tit kim có k hn và các loi tit kim khác nh
tit kim lãi sut bc thang, tit kim gi góp,…
1.1.2 Khách hàng gi tit kimăvƠăđcăđim ca khách hàng gi tit kim
xác đnh đi tng gi tit kim, có th đim qua hai hình thc dch v tin gi
ti Ngân hàng nh sau:
- Tin gi có k hn: i tng s dng thng là các doanh nghip, các t chc
có lng tin d nhàn ri trong mt khong thi gian nht đnh, mà cha có nhu cu s
dng đn, chng hn qu d tr khen thng, ngun tin lng Nu đ ti qu tin
mt ca c quan thì ngun tin này s không sinh li, đng thi có kh nng b mt
mát, đánh cp, thâm ht; do đó các c quan, xí nghip này s làm mt hp đng tin
gi (không phi s tit kim) vi ngân hàng trong khong thi gian nht đnh (có k
hn) có th là mt tun, hai tun, hoc mt hay hai tháng S tin gi s hng lãi
sut tng ng vi k hn đó.
- Tin gi tit kim có k hn: i tng s dng thng là khách hàng cá nhân.
Khi gi tit kim mt s tin vào mt khong thi gian nht đnh, khách hàng s đc
hng lãi sut tng ng vi k hn đó. Ngân hàng s phát hành cho khách hàng s
tit kim tng ng s tin, k hn và lãi sut
Thông thng, lãi sut tin gi có k hn s cao hn so vi lãi sut tin gi tit
kim có k hn. im khác nhau đây là đi tng s dng và lãi sut tin gi, đim
ging nhau bn cht c hai trng hp đu là dch v tin gi ti ngân hàng.
Nh vy, đi tng s dng dch v tin gi tit kim thng là khách hàng cá
nhân. Có th tóm gn đc đim ca khách hàng cá nhân gi tit kim nh sau:
- Th nht, khách hàng cá nhân chim s lng ln trong dch v ngân hàng.
i tng ca các dch v tin gi tit kim ca ngân hàng thng mi là các cá
nhân và h gia đình. ây là mng th trng đy tim nng do s lng khách hàng ln
và nhu cu ca khách hàng ngày càng cao nh s hin đi hóa đi sng và mc sng
7
ca ngi dân ngày càng đi lên. Bên cnh dch v tit kim, khách hàng cá nhân và h
gia đình mang li cho ngân hàng thng mi các c hi đa dng hóa các sn phm và
dch v phi ngân hàng. c bit, dch v khách hàng cá nhân nói chung và dch v gi
tit kim nói riêng li mang tính xã hi hóa cao hn so vi các dch v khách hàng
doanh nghip do tính đông đo ca đi tng khách hàng.
- Th hai, quy mô dch v gi tit kim ca tng khách hàng cá nhân không ln
nhng nhu cu s dng dch v đa dng.
Do đi tng ca dch v tit kim thng là các cá nhân và h gia đình nên giá tr
mi ln cung cp dch v thng không ln. i vi đi tng khách hàng cá nhân, tr
giá tin tích ly không nhiu nh khách hàng doanh nghip, tuy nhiên k hn gi có
th dài hn đ đc hng lãi sut cao hn khi khon tin nhàn ri cha có mc đích
s dng c th. Vì vy, ngoài vic tng s lng khách hàng, ngân hàng cn xây dng
mt h thng dch v có tính tích hp cao, kt hp vic cung ng nhiu sn phm cho
mt khách hàng. Mt khách hàng s dng dch v tin gi tit kim cá nhân có th
cùng mt lúc s dng nhiu dch v ca ngân hàng hin đi nh va s dng th tín
dng, thu chi, t đng trích tài khon gi tit kim hàng tháng, tr tin đin, nc, các
dch v sinh hot thông qua tài khon ngân hàng bng các phng tin cá nhân nh:
mng internet, đin thoi di đng…, các tin ích dch v đc s dng trên phm vi
toàn cu. Nh các tin ích này, vic gi và rút tin tr nên nhanh chóng, linh hot, tit
kim nhiu thi gian và công sc cho khách hàng cá nhân, đc bit là nhng khách
hàng không có nhiu thi gian trong gi hành chính đ giao dch trc tip vi ngân
hàng.
- Th ba, khách hàng cá nhân thng yêu cu khoa hc công ngh cao đ có th
đáp ng dch v mt cách nhanh chóng, tin li nht.
Các khách hàng ca loi dch v này thng không ch tp trung ti các thành ph
ln, các trung tâm kinh t ca mt quc gia. Khách hàng va mun s dng các dch
v ngân hàng nhng cng mun tit kim thi gian, chi phí đi li. Các cá nhân thng
8
có nhu cu gi tin ti mt đa đim này nhng tt toán tin gi tit kim, rút tin mt
hoc chuyn khon bt k mt đa đim nào khác trong lch trình ca h đ thun
tin cho vic thanh toán và giao dch. Bên cnh đó, các khách hàng cá nhân mun s
dng các dch v mt cách d dàng và nhanh chóng nhng cng yêu cu s chính xác
và an toàn tuyt đi. Chính vì vy, dch v tin gi tit kim cho khách hàng cá nhân
cng đòi hi phi da trên nn tng công ngh thông tin hin đi mi có th đáp ng
đc.
Tóm ti, nhóm khách hàng cá nhân đc xem nh đi tng khách hàng mc tiêu
ca nhiu nhà qun lỦ ngân hàng đ phát trin chin lc ngân hàng bán l vì phân
khúc này đem li doanh thu cao, chc chn, ít ri ro, nâng cao kh nng đa dng hóa
các sn phm và dch v phi ngân hàng. (Lê Hoàng Nga, 2009)
1.1.3 Vai trò ca vic thu hút tin gi tit kim trong hotăđng kinh doanh
ca Ngân hàng
Ngun vn huy đng là ngun vn chim t trng ln nht trong ngân hàng,
khong t 70% - 80%. c đim ca loi vn này là có tính bin đng cao, nht là đi
vi loi tin gi không k hn và tin gi ngn hn, hn na vn huy đng chu tác
đng ln ca th trng và môi trng kinh doanh trên đa bàn hot đng.
Vai trò đu tiên ca vn huy đng là quyt đnh quy mô hot đng và quy mô tín
dng ca ngân hàng. Thông thng, nu so vi các ngân hàng ln thì các ngân hàng
nh có khon mc đu t và cho vay kém đa dng hn, phm vi và khi lng cho vay
ca các ngân hàng này cng nh hn. Trong khi các ngân hàng ln cho vay đc th
trng trong nc và ngoài nc thì các ngân hàng nh li b gii hn trong phm vi
hp, mà ch yu là trong cng đng. Mt khác do kh nng vn hn hp nên các ngân
hàng nh không phn ng nhy bén đc vi s bin đng v chính sách, gây nh
hng đn kh nng thu hút vn đu t t các tng lp dân c và các thành phn kinh
t.
9
Th hai, vn huy đng quyt đnh đn kh nng thanh toán và đm bo uy tín ca
các ngân hàng trên th trng trong nn kinh t. tn ti và ngày càng m rng quy
mô hot đng, đòi hi ngân hàng phi có uy tín trên th trng. Uy tín đó trc ht phi
đc th hin kh nng sn sàng thanh toán chi tr cho khách hàng, kh nng thanh
toán ca ngân hàng càng cao thì vn kh dng ca ngân hàng càng ln, đng thi vi
nó to cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng càng ln, tin hành các hot đng cnh
tranh có quan h, đm bo uy tín, nâng cao thanh th ca ngân hàng trên th trng.
Có th thy vai trò ca ngun vn huy đng rt quan trng đi vi hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Tính bin đng ca ngun vn này đòi hi ngân hàng phi có k
hoch và đi sách đ thu hút lng tin gi tit kim đáp ng nhu cu kinh doanh. Bi
trong đó, ngun huy đng t tin gi tit kim tng đi n đnh hn c, đc bit là
tin gi tit kim trung và dài hn. Vì vy, thu hút tin gi tit kim là mt trong
nhng mc tiêu hàng đu ca các nhà qun lý ngân hàng.
1.2 Mt s lý thuyt v s la chn ca khách hàng
1.2.1 Hành vi tiêu dùng và s la chn ca khách hàng
1.2.1.1 Hành vi tiêu dùng
Theo Hip hi marketing Hoa K, hành vi khách hàng chính là s tác đng qua li
gia các yu t kích thích ca môi trng vi nhn thc và hành vi ca con ngi mà
qua s tng tác đó, con ngi thay đi cuc sng ca h. Hay nói cách khác, hành vi
khách hàng bao gm nhng suy ngh và cm nhn mà con ngi có đc và nhng
hành đng mà h thc hin trong quá trình tiêu dùng.
Theo Kotler & Levy, hành vi khách hàng là nhng hành vi c th ca mt cá nhân
khi thc hin các quyt đnh mua sm, s dng và vt b sn phm hay dch v.
Theo Bennett D.B., hành vi tiêu dùng là s tng tác nng đng ca các yu t nh
hng, nhn thc, hành vi và môi trng mà qua s thay đi đó con ngi thay đi
cuc sng ca h” (Bennett D. B., 1989).
10
Có th nói, nghiên cu hành vi tiêu dùng là mt nghiên cu v đc đim ca ngi
tiêu dùng, v nhân khu hc, tâm thn hc và nhng bin chuyn ca nhu cu con
ngi. Ngoài ra, hành vi tiêu dùng còn đc dùng đ đánh giá mc đ nh hng ca
mt nhóm ngi nh gia đình, bn bè và xã hi lên mt cá th. Nghiên cu hành vi tiêu
dùng nhm gii thích quá trình ra quyt đnh mua hay không mua mt loi hàng hóa,
dch v nào đó.
Mô hình hành vi tiêu dùng đc th hin nh sau:
Hình 1.1 - Mô hình hành vi ngi mua
Ngun: Philip Kotler – Giáo trình marketing cn bn – NXB. Thng kê – Nm 1997
1.2.1.2 S la chn ca khách hàng
Theo Philip Kotler, quá trình ra quyt đnh ca ngi tiêu dùng trc khi đi đn
quyt đnh mua thng tri qua mt quá trình gm 5 giai đon :
Hình1.2 - Quá trình ra quyt đnh ca ngi tiêu dùng
Ngun: Philip Kotler – Giáo trình marketing cn bn – NXB. Thng kê – Nm 1997
Khi tin hành phân tích các giai đon này ta s hiu rõ nhng yu t nh hng đn
hành vi ca ngi tiêu dùng trong mi thi đim, bi cnh riêng bit. Tuy nhiên, trong
vic mua sm thông thng ngi tiêu dùng có th b qua mt vài giai đon hoc
không theo th t các bc ca quá trình.
Các
tác nhân
Marketing
- Sn phm
- Giá c
- a đim
- Khuyn mãi
Các
tác nhân
khác
- Kinh t
- Công ngh
- Chính tr
- Vn hóa
c đim
ca
ngi mua
- Vn hóa
- Xã hi
- Cá tính
- Tâm lý
Quá trình
ra quyt đnh
ca ngi mua
- Nhn thc vn đ
- Tìm kim thông tin
- Quyt đnh
- Hành vi mua
- Hành vi sau khi mua
Quyt đnh
ca
ngi mua
- La chn sn phm
- La chn nhãn hiu
- La chn đi lý
- nh thi gian mua
Nhn bit
nhu cu
Tìm kim
thông tin
ánh giá các
la chn
Quyt
đnh mua
Hành vi
sau khi mua
11
Tng t, mô hình EKB (Engel, Kollat, và Blackwell, 1978) cho thy hành vi mua
ca khách hàng là mt chui liên tc các bc:
- Nhn ra nhu cu
- Tìm kim các thông tin liên quan đn sn phm có th đáp ng nhu cu
- ánh giá các la chn da trên các tiêu chí nht đnh
- Quyt đnh la chn
- Tin hành vic mua hàng
- ánh giá sau khi mua hàng
Có th tóm tt chui hành vi nh sau:
Hình 1.3 - Hành vi mua hàng theo mô hình EKB
Tin trình mua sm thng bt đu bng vic ngi tiêu dùng nhn thc đc nhu
cu ca mình. Nhu cu này có th đc nhn ra khi h b tác đng bi các kích thích
bên trong hoc môi trng bên ngoài. Sau đó, h s tin hành thu thp thông tin v sn
phm, thng hiu da trên kinh nghim cá nhân và các nhân t bên ngoài, t đó c
lng, đánh giá đ ra quyt đnh có nên mua sn phm hay không da trên nhng tiêu
chí đã đ ra, phù hp vi nhu cu, s thích và kh nng tiêu dùng ca cá nhân, h gia
đình.
Vì vy, “xu hng ngi tiêu dùng” thng đc dùng đ phân tích hành vi ngi
tiêu dùng. “Xu hng tiêu dùng ngha là s nghiêng theo ch quan ca ngi tiêu
dùng v mt sn phm, thng hiu nào đó, và nó đã đc chng minh là yu t then
cht đ d đoán hành vi ca ngi tiêu dùng”. (Fishbein & Ajzen, 1975). Khi ngi
tiêu dùng tiêu dùng mt thng hiu (sn phm, dch v), h đã tri qua các giai đon
thái đ vi thng hiu đó và có thái đ tích cc vi thng hiu đã la chn.
Nhn bit
nhu cu
Tìm kim
thông tin
ánh giá các
la chn
Quyt đnh
la chn
ánh giá
sau khi mua
Mua
hàng
12
Có mt s tng ng gia hai thut ng “xu hng tiêu dùng” và “xu hng la
chn” vì c hai đu hng đn hành đng chn s dng mt thng hiu (mt sn
phm, dch v nào đó).
Xu hng la chn ngân hàng đ gi tit kim ca cá nhân là xu hng cá nhân la
chn s dng dch v gi tit kim ca mt ngân hàng.
1.2.2 Các nghiên cuătrcăđơyăv s la chn ngân hàng ca khách hàng cá
nhân
ã có nhiu nghiên cu v s la chn ngân hàng ca khách hàng cá nhân đc
thc hin ti nhiu quc gia khác nhau trên th gii, vi nhiu đi tng kho sát khác
nhau. ây chính là ngun tài liu phong phú, là c s đnh hng đ thc hin nghiên
cu nhng yu t nh hng đn s la chn ngân hàng ca đi tng khách hàng cá
nhân ti các ngân hàng thng mi c phn trên đa bàn TP.HCM.
Mt trong nhng nghiên cu v tiêu chí la chn ngân hàng sm nht ti M,
Anderson, Cox và Fulcher (1976) đã ch ra rng s gii thiu ca bn bè là yu t quan
trng nht, k đn là danh ting, uy tín ca ngân hàng và ngun vn cho vay ln. Trong
bài vit v sinh viên đi hc ca M, Schram (1991) kt lun s thun tin vn là lý do
chính mà hu ht sinh viên la chn ngân hàng cho h. Ngoài ra, truyn thng gia đình
và lòng trung thành đi vi ngân hàng cng nh là yu t quan trng đi vi các sinh
viên đi hc. Khazeh and Decker (1992-1993) xác đnh các yu t sau nh là các thuc
tính quyt đnh nh hng đn s la chn ngân hàng: chính sách thu phí dch v, danh
ting, lãi sut cho vay, thi gian gii ngân và s thân thin ca nhân viên ngân hàng.
Tootelian and Gaedeke (1996), trong mt nghiên cu ca M, báo cáo rng yu t kinh
t nh chi phí hàng tháng, lãi sut tin gi đóng vai trò quyt đnh trong vic la chn
ngân hàng ca sinh viên. Nm nm sau, mt nghiên cu khác ca Shevlin, Ron và
Catherine Graeber (2001) cho thy rng ngoài các yu t nh mng li giao dch
rng ln, ý kin ca bn bè và ngi thân, tiêu chí dch v ATM là yu t quan trng
nht mà khách hàng ti Texas – M xem xét khi la chn ngân hàng.
13
New Zealand, Thwaites, Brooksbank and Hanson (1997) tìm ra vic cung cp
dch v nhanh chóng và hiu qu, đi ng nhân viên thân thin, nhit tình và danh ting
ngân hàng là nhng yu t quan trng trong vic la chn ngân hàng ca sinh viên.
Ti Anh, Lewis (1982) đã phát hin ra v trí thun li gn trng đi hc, li
khuyên và nhng nh hng t phía cha m là nhng yu t ch yu tác đng đn s
la chn ngân hàng ca sinh viên Anh. Tuy nhiên, nghiên cu ca Thwaites và Vere
(1995), đc tin hành mi ba nm sau đó, cho thy máy ATM gn trng đi hc,
cao đng, dch v ngân hàng min phí và dch v trn gói cho sinh viên là ba tiêu chí
hàng đu mà sinh viên la chn ngân hàng. Trong mt nghiên cu đc tin hành bi
Tank and Tyler (2005), ngi ta thy sinh viên Anh đt tm quan trng nhiu hn vào
các yu t nh s gii thiu ca ngi khác, danh ting/hình nh ca ngân hàng, mc
lãi sut, các u đãi tin mt min phí và d dàng m tài khon khi la chn ngân hàng.
Cng đc quan tâm đc bit là yu t thun tin, chng hn nh h thng mng li
ATM rng ln, chi nhánh giao dch và máy ATM gn nhà/trng hc, tt c đc xp
hng tm quan trng nhng thp hn.
Kt qu nghiên cu ca Zineldin (1996) v s la chn ngân hàng ti Thy in
cho thy các yu t nh trình đ và s thân thin ca nhân viên, s chính xác trong
vic thc hin các giao dch trên tài khon, khc phc li hiu qu, và tc đ dch v
đóng vai trò quan trng trong khi các yu t khác nh v trí thun tin, chi phí và qung
cáo cng có nh hng nht đnh. Ulengin (1998) kt lun rng khách hàng ti Th
Nh K quan tâm đn các tiêu chí nh các chng trình dành cho khách hàng trung
thành, thông tin đc cp nht liên tc, mng li ATM đt bên ngoài ngân hàng, thi
gian ch đi ti các đim giao dch, và th tc giy t đn gin. Nghiên cu cng cho
thy rng không có s khác bit ln gia các sn phm tài chính ca các ngân hàng và
cht lng ca các sn phm này đu đáp ng tt mong đi ca khách hàng. Vn đ
quan trng nh hng đn quyt đnh ca khách hàng ph thuc vào h thng kênh
phân phi và công tác quan h khách hàng.
14
Mylonakis và các cng s (1998) kt lun rng các yu t quan trng nh hng
đn s la chn ca khách hàng Hy Lp gm: s thun tin, danh ting ca ngân
hàng, cht lng sn phm/dch v, lãi sut và phí, trình đ và kh nng giao tip ca
nhân viên, c s vt cht, môi trng ca các đim giao dch, và s tha mãn đi vi
dch v và dch v hu mãi.
Ti Singapore, Huu and Kar (2000) trong mt nghiên cu s dng quy trình phân
tích cp bc (Analytical Hierarchy Process) nhn thy rng sinh viên đi hc chú trng
v giá c và s đa dng sn phm dch v ngân hàng. Trong khi đó nhng nh hng
ca bên th ba đc cho là tiêu chí la chn ít quan trng nht. Mt khác, Gerrard và
Cunningham (2001) đã xác đnh rng 7 yu t bao gm: din mo, dch v, yu t ch
quan, yu t khách quan, s d dàng, dch v ngân hàng đin t, và cm giác an toàn là
các tiêu chí đ la chn ngân hàng vi đi tng nghiên cu là các nghiên cu các sinh
viên Singapore. Trong đó, quan trng nht là cm giác an toàn, tip theo đó là dch v
ngân hàng đin t. Cng phù hp vi nhng phát hin ca Huu and Kar (2000), nh
hng ca bên th ba đc tìm thy là yu t ít quan trng nht.
Vi khách hàng Pakistan, nghiên cu ca Rehman và Ahmed (2008) cho thy quyt
đnh la chn ngân hàng da trên các tiêu chí gm: dch v khách hàng, s thun tin,
dch v ngân hàng trc tuyn, và môi trng tng quan ca ngân hàng. Trong mt lun
án thc s cha đc công b, Rhee (2009) báo cáo rng dch v ngân hàng đin t, s
n đnh tài chính, danh ting ca ngân hàng, s cung cp dch v nhanh chóng, hiu
qu và chi phí dch v thp ht sc quan trng đi vi sinh viên Hà Lan khi la chn
ngân hàng. Các thuc tính khác liên quan ti không gian đu xe, dch v thu chi,
qung cáo, hn mc th tín dng và các u đãi quà tng min phí đc xem là nhng
tiêu chí la chn ít quan trng nht.
Nghiên cu ca Mokhlis, Salleh và Mat (2011) thc hin ti Malaysia phát hin 3
yu t nh hng ln nht đn la chn ngân hàng ca sinh viên là: cm giác an toàn,
dch v ATM, và li ích tài chính. Chigamba và Fatoki (2011) đã tin hành mt nghiên