Giải pháp xây dựng quyền chọn cổ phiếu trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH









PHANăVăHUY






GIIăPHÁPăXÂY DNGăQUYNăCHN CăPHIU
TRÊNăTHăTRNGăCHNGăKHOÁNăVITăNAM








LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP. HăCHệăMINHăậ NMă2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH









PHANăVăHUY






GIIăPHÁPăXÂY DNGăQUYNăCHN CăPHIU TRÊN
THăTRNGăCHNGăKHOÁNăVITăNAM

CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃăS : 60340201



LUNăVNăTHCăSăKINHăT





NGIăHNGăDNăKHOAăHC
TS. THÂNăTHăTHUăTHY




TP. HăCHệăMINHăậ NMă2013

MCăLC
LIăCAMăOAN
DANHăMCăTăNGăVITăTT
DANHăMCăCÁCăHỊNHăVă- BNGăBIU
LIăMăU 1
1. LỦ do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. Phng pháp nghiên cu 2

4. i tng và phm vi nghiên cu 2
5. Kt cu đ tài 3
CHNGă1:ăCăS LụăLUNăVăQUYNăCHNăCăPHIU TRÊN THă
TRNGăCHNGăKHOÁN
1.1 Tngăquanăvăquynăchn căphiu trênăthătrngăchngăkhoán 4
1.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca quyn chn c phiu 4
1.1.2 Khái nim và đc đim quyn chn c phiu 5
1.1.2.1 Khái nim quyn chn c phiu 5
1.1.2.2 c đim quyn chn c phiu 6
1.1.3 Phân loi quyn chn c phiu 6
1.1.3.1 Theo quyn ca ngi mua 6
1.1.3.2 Theo thi đim thc hin quyn 7
1.1.3.3 Theo tài sn c s 7
1.1.4 Các trng thái ca quyn chn c phiu 8
1.1.5 Mc đích ca ngi mua và ngi bán quyn chn c phiu 8
1.1.6 Quyn li, ngha v ca ngi mua và ngi bán quyn chn c phiu 10
1.1.7 Vai trò ca quyn chn c phiu 11
1.2 Giáăquynăchnăcăphiu 11
1.2.1 Khái nim 11
1.2.2 Các yu t nh hng đn giá quyn chn c phiu 12
1.2.3 Các mô hình đnh giá quyn chn c phiu 15

1.2.3.1 Mô hình cây nh phân 15
1.2.3.2 Mô hình Black-Scholes 17
1.3 Nhngăđiuăkinătinăđăđăxâyădngăquynăchnăcăphiu trên TTCK 19
1.3.1 S phát trin th trng chng khoán 19
1.3.2 Môi trng pháp lỦ 20
1.3.3 Nhn thc nhà đu t 20
1.3.4 Ngun nhân lc phc v 20
1.3.5 C s vt cht, k thut công ngh 20

1.3.6 Hàng hóa c s 21
1.4 Kinhănghimăxâyădngăquynăchnăcăphiuătiăcác TTCK trênăthăgiiăvàăbàiă
hcăkinhănghimăchoăTTCK VităNam 21
1.4.1 Kinh nghim xây dng quyn chn c phiu ti cácTTCK trên th gii 21
1.4.1.1 S giao dch quyn chn Chicago (CBOE) 21
1.4.1.2 S giao dch chng khoán phái sinh Hàn Quc (KOFEX) 23
1.4.1.3 Giao dch quyn chn c phiu ti TTCK Nht Bn (TSE) 25
1.4.2 Bài hc kinh nghim cho TTCK Vit Nam 27
Kt lun chng 1 28
CHNGă2:ăNHNăNHăKHăNNGăNGăDNG QUYNăCHNăCăPHIUă
TRÊNăTHăTRNGăCHNGăKHOÁNăVITăNAM
2.1 Giiăthiu thătrngăchngăkhoánăVităNam 29
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca TTCK Vit Nam 29
2.1.2 Thc trng hot đng ca TTCK Vit Nam 30
2.2 SăcnăthităphiăxâyădngăquynăchnăcăphiuătrênăTTCK VităNam 36
2.2.1 i vi nhà đu t 36
2.2.2 i vi công ty 39
2.2.3 i vi nn kinh t 40
2.3 ánhăgiáănhngăđiuăkinătinăđăđăxâyădngăQCCP trên thătrngă
chngăkhoánăVităNam 41
2.3.1 S phát trin th trng chng khoán 41

2.3.2 Môi trng pháp lỦ 44
2.3.3 Nhn thc nhà đu t 47
2.3.4 Ngun nhân lc phc v 48
2.3.5 C s vt cht, k thut công ngh 48
2.3.6 Hàng hóa c s 49
2.4 NhngăhnăchăkhiăngădngăQQCPătrênăTTCKăVităNam 50
2.5 Phânătíchăcácănhânătănhăhngăđnăkhănngăngădngăquynăchnăcăphiu
trên TTCKăVităNam 53

2.5.1 Mô hình nghiên cu 53
2.5.2 Quy trình nghiên cu 54
2.5.3 Kt qu nghiên cu 56
2.5.3.1 Thông tin mu kho sát 56
2.5.3.2 Phân tích thng kê mô t 58
2.5.3.3 Phân tích h s tin cy Cronbach Alpha 59
2.5.3.4 Phân tích nhân t khám phá EFA 61
2.5.3.5 Phân tích hi quy 62
2.5.3.6 Kim đnh mô hình hi quy 64
Kt lun chng 2 65
CHNGă3:ăGIIăPHÁPăXÂYăDNG QUYNăCHNăCăPHIUăTRÊNăTHă
TRNGăCHNGăKHOÁNăVITăNAM
3.1 Mcătiêu,ăđnhăhng xâyădng quynăchnăcăphiuătrên TTCK VităNam 66
3.1.1 Mc tiêu 66
3.1.2 nh hng 66
3.2 GiiăphápăxâyădngăquynăchnăcăphiuătrênăTTCKăVităNam 67
3.2.1 Tip tc phát trin TTCK bn vng đ to nim tin nhà đu t 67
3.2.2 M rng quy mô TTCK Vit Nam 70
3.2.3 Môi trng pháp lỦ 71
3.2.3.1 Lut và vn bn di Lut hng dn chi tit v cách thc hot đng
ca th trng quyn chn c phiu 71

3.2.3.2 Các ch tài trong lnh vc chng khoán phi nghiêm minh 73
3.2.3.3 Môi trng đu t an toàn 73
3.2.3.4 Môi trng đu t minh bch 73
3.2.3.5 Môi trng đu t công bng 74
3.2.4 Nhn thc nhà đu t và hàng hóa c s cho quyn chn c phiu 75
3.2.4.1 Nâng cao nhn thc nhà đu t v quyn chn c phiu 75
3.2.4.2 La chn công c đnh giá quyn chn c phiu cho nhà đu t 76
3.2.4.3 Hàng hóa c s cho quyn chn c phiu 78

3.2.5 Nâng cao nhu cu s dng quyn chn c phiu ca nhà đu t 79
3.2.5.1 Xây dng chính sách thu thu nhp trên chng khoán hp lỦ 79
3.2.5.2 Ni lng biên đ dao đng giá c phiu 80
3.2.6 Ngun nhân lc phc v 80
3.2.6.1 Xây dng ngun nhân lc phc v có kin thc v quyn chn c phiu 80
3.2.6.2 Xây dng chun mc đo đc ngh nghip cho ngun nhân lc 81
3.2.6.3 Xây dng ngun nhân lc có phong cách lch s, hòa như 81
3.2.7 C s vt cht, k thut công ngh 82
Kt lun chng 3 83
Kt lun 84











LIăCAMăOAN



Tôi xin cam đoan Lun vn này là công trình nghiên cu ca tôi, đc thc hin
trên c s nghiên cu lỦ thuyt và thc tin di s hng dn khoa hc ca TS. Thân
Th Thu Thy. Các s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc, do chính tác
gi thc hin và cha tng đc s dng trong các nghiên cu trc đây.

TP.H Chí Minh, ngày 25 tháng 9 nm 2013
Tác gi


Phan V Huy
















DANHăMCăTăNGăVITăTT
CBOE S giao dch quyn chn c phiu Chicago
CCPS Công c phái sinh
CPH C phn hóa
CTCK Công ty chng khoán
CTNY Công ty niêm yt
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip nhà nc
HQC Hp đng quyn chn

HASTC Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni
HOSE S giao dch chng khoán Thành Ph H Chí Minh
HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
HNX-Index Ch s giá c phiu ti S giao dch chng khoán Hà Ni
KOFEX S giao dch hp đng tng lai Hàn Quc
NT Nhà đu t
NHNN Ngân hàng nhà nc
OCC Trung tâm thanh toán bù tr hp đng quyn chn
OTC Th trng phi tp trung
QCCP Quyn chn c phiu
SGD S giao dch
SGDCK S giao dch chng khoán
TP. HCM Thành ph H Chí Minh
TTCK Th trng chng khoán
TTCKPS Th trng chng khoán phái sinh
TTTC Th trng tài chính
TTTTBT Trung tâm thanh toán bù tr
UBCKNN y ban chng khoán Nhà nc
VN-index Ch s giá c phiu ti S giao dch chng khoán TP.HCM
VSD Trung tâm lu kỦ chng khoán Vit Nam

DANHăMCăCÁCăHỊNHăV
Hình 1.1: nh hng lên giá quyn chn ca s thay đi v lưi sut phi ri ro
Hình 1.2: nh hng lên giá quyn chn ca s thay đi v đ bt n
Hình 1.3: Mô hình cây nh phân mt bc
Hình 1.4: Mô hình cây nh phân hai bc
Hình 2.1: S bin đng ca VN-index giai đon nm 2006 – 2012
Hình 2.2: S bin đng ca HNX-index giai đon 2006 – 2012
Hình 2.3: S bin đng ca UpCom-index giai đon nm 2009 – 2012
Hình 2.4:Mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn kh nng ng dng QCCP

Hình 3.1: Mô hình hot đng ca TTCK Vit Nam




















DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
Bng 1.1: Tng hp s tác đng ca các yu t nh hng lên giá QCCP
Bng 2.1: S phát trin TTCK Vit Nam giai đon nm 2000 – 2005
Bng 2.2: Bng thng kê 10 CP có bin đng giá mnh nht trên HOSE
Bng 2.3: Bng thng kê 10 CP có bin đng giá mnh nht trên HNX
Bng 2.4: Mc vn hóa th trng giai đon nm 2006 - 2012
Bng 2.5: Quy mô TTCK Vit Nam qua giai đon nm 2006 - 2012
Bng 2.6 : Dòng vn FII đu t vào Vit Nam giai đon nm 2006 - 2012
Bng 2.7 : Tng hp các thang đo đc mư hóa

Bng 2.8: Thi gian đu t theo mu kho sát
Bng 2.9: Ngh nghip theo mu kho sát
Bng 2.10: Gii tính theo mu kho sát
Bng 2.11: Thu nhp theo mu kho sát
Bng 2.12: Kt qu đo lng kh nng ng dng QCCP
Bng 2.13: Các nhân t nh hng đn kh nng ng dng QCCP
Bng 2.14: Cronbach alpha ca các thành phn nghiên cu
Bng 2.15: Kt qu phân tích EFA ca các nhân t
Bng 2.16: Kt qu phân tích hi quy
Bng 2.17: Kt qu kim đnh đ phù hp ca mô hình
Bng 3.1: nh giá quyn chn c phiu bng mô hình Black - Scholes





1

LIăMăU
1. Lýădoăchnăđătài
Trong tin trình hi nhp kinh t quc t toàn cu, tham gia vào nn tài chính
quc t cha đng đy ri ro và thách thc. Th trng tài chính Vit Nam nói
chung và Th trng chng khoán Vit Nam nói riêng đư có nhng bc phát trin
mnh m c v quy mô và cht lng.
Th trng chng khoán Vit Nam đư đi vào hot đng đc hn 12 nm vi
nhng thng trm. K t khi hot đng ti nay, VN-Index có lúc đư lên ti hn
1000 đim làm cho các nhà đu t vô cùng hng khi vi li nhun thu đc. Tuy
nhiên, có nhng lúc th trng st gim rt nghiêm trng, VN-Index ln lt phá v
các ngng h tr tâm lỦ đu t, nhiu nhà đu t chng khoán cm thy lo ngi
khi giá c phiu trên th trng chng khoán gim bt ng. Vì vy, phi có mt

công c bo v nhà đu t tránh nhng ri ro trên TTCK Vit Nam, mt trong
nhng công c hu hiu là quyn chn c phiu.
Mt khác khi th trng chng khoán phát trin đn mt mc đ nht đnh, s
hiu bit ca nhà đu t cng nh nhu cu đu t đa dng ca các t chc đu t
chuyên nghip đòi hi th trng phi có thêm nhng công c tài chính cao cp bên
cnh nhng công c tài chính c bn. ây là thi đim chín mui đ trin khai
quyn chn c phiu vì tc đ phát trin va qua khá nhanh, giá tng - gim đt
bin, do đó nhu cu v quyn chn c phiu càng tr nên cp bách.
Vi nhng nhân t ch quan và khách quan ca th trng thì vic trin khai
quyn chn c phiu ch là vn đ thi gian. Vì vy, tôi quyt đnh chn đ tài:
“Gii pháp xây dng quyn chn c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam”
đ làm lun vn thc s vi mong mun giúp cho nhà đu t có th có thêm mt
công c mi đ phòng nga ri ro khi đu t trên th trng chng khoán Vit Nam.
2. Mcătiêuănghiênăcu
Tìm hiu lỦ lun quyn chn c phiu, các yu t nh hng đn giá quyn
chn và s cn thit ca vic áp dng quyn chn c phiu trên th trng chng
2

khoán Vit Nam. ng thi, tìm hiu v th trng giao dch quyn chn c phiu
ca mt s nc trên th gii nh: CBOE, KOFEX, TSE.
Phân tích thc trng hot đng TTCK Vit Nam đ xác đnh nhng điu kin
ng dng quyn chn c phiu, t đó nhn đnh kh nng ng dng quyn chn c
phiu ti Vit Nam.
 xut các gii pháp xây dng quyn chn c phiu trên TTCK Vit Nam.
3. Phngăphápănghiênăcu
Nhm đt đc mc tiêu ca đ tài, s dng phng pháp nghiên cu đnh
tính và đnh lng bao gm:
Phng pháp thng kê và mô t: tp hp, phân tích và đánh giá mc đ nh
hng ca tng nhân t c s tác đng đn vic ng dng quyn chn c phiu trên
th trng chng khoán Vit Nam.

Phng pháp so sánh và đi chiu: làm ni bt kt qu phân tích và đánh giá
mc đ nh hng ca tng nhân t tác đng đn vic hình thành quyn chn c
phiu. T đó đi chiu vi các thông tin trong quá kh đ tìm hiu nguyên nhân và
đa ra kt lun phù hp.
Nghiên cu đo lng tng nhân t tác đng đn kh nng ng dng quyn
chn c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam. Sau đó, tin hành phng
pháp thng kê, x lỦ thông tin, s liu t cuc kho sát bng phn mm SPSS phiên
bn 17.0.
4. iătngăvàăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu là quyn chn c phiu, kinh nghim xây dng quyn
chn ti các TTCK trên th gii, nhng điu kin tin đ đ xây dng quyn chn
c phiu trên TTCK Vit Nam.
Phm vi nghiên cu là đi sâu phân tích các nhân t nh hng đn kh nng
ng dng quyn chn c phiu, đa ra các gii pháp đ xây dng quyn chn c
phiu trên th trng chng khoán Vit Nam, không phân tích các chin lc kinh
doanh quyn chn c phiu.

3

5. Kt cu đătài
Ngoài li m đu và kt lun, lun vn đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: C s lỦ lun v quyn chn c phiu trên th trng chng khoán
Chng 2: Nhn đnh kh nng ng dng quyn chn c phiu trên th trng
chng khoán Vit Nam
Chng 3: Gii pháp xây dng quyn chn c phiu trên th trng chng
khoán Vit Nam

4

CHNG 1
CăS LụăLUNăVăQUYNăCHN CăPHIU TRÊNăTHăTRNGă
CHNGăKHOÁN
1.1 Tngăquanăvăquynăchnăcăphiu
1.1.1 Lchăsăhìnhăthànhăvàăphátătrinăcaăquynăchnăcăphiu
Nhng giao dch đu tiên v quyn chn đư xut hin t đu th k 18  Châu
Âu. Vào đu nhng nm 1900, mt nhóm công ty đư thành lp “Hip hi nhng nhà
môi gii và kinh doanh quyn chn”. Mc đích hot đng ca hip hi này là cung
cp k thut nhm đa nhng ngi mua và ngi bán li vi nhau. Các nhà kinh
doanh không gp nhau trên th trng, NT mun mua quyn chn liên h vi mt

công ty thành viên, công ty này s c gng tìm ngi bán quyn chn t nhng
khách hàng ca h hoc t nhng công ty thành viên khác, nu không có ngi bán,
công ty s t phát hành quyn chn vi giá c thích hp. Th trng hot đng theo
cách này gi là th trng phi tp chung (Over – the – counter market).
Th trng quyn chn ca Hip hi các nhà môi gii và kinh doanh quyn
chn chu áp lc ca hai yu t:
- Không có th trng th cp, ngi mua quyn chn không có quyn bán
cho bên khác trc ngày đáo hn.
- Không có k thut nào đm bo rng ngi bán quyn chn s thc hin hp
đng, nu ngi bán không thc hin hp đng thì ngi mua phi tn chi phí kin
tng.
Vào tháng 4 nm 1973, đư có mt thay đi mang tính cách mng trong th
trng quyn chn. S giao dch Chicago Board of Trade (CBOT) – S giao dch
lâu đi nht và ln nht v các hp đng giao sau hàng hóa, đư t chc mt S giao
dch dành riêng cho giao dch quyn chn c phiu. S giao dch này đc đt tên
là Chicago Board of Option Exchange (CBOE), m ca giao dch quyn chn mua
vào ngày 26/4/1973 và giao dch các hp đng quyn chn bán trong tháng 6/1977.
Vào thi k đó, ch yu trao đi các c phiu đn l.
5

CBOE đư to ra mt th trng trung tâm cho các hp đng quyn chn bng
cách tiêu chun hóa các k hn và điu kin ca hp đng quyn chn và đư làm
tng tính thanh khon cho th trng. Nói cách khác, mt NT đư mua hoc bán
quyn chn trc đó có th quay tr li th trng trc khi hp đng đáo hn và
bán hoc mua quyn chn, và nh vy đư bù tr v th ban đu.
im mi và quan trng nht đó là CBOE đư b sung mt trung tâm thanh
toán đm bo cho ngi mua rng ngi bán s thc hin ngha v theo hp đng.
Vì vy, không ging nh trên th trng phi tp trung, ngi mua quyn chn
không còn phi lo lng v ri ro tín dng ca ngi bán. iu này khin quyn chn
tr nên hp dn đi vi NT.

Sau đó, SGDCK M (The American Stock Exchange - AMEX) và SGDCK
Philadelphia (PHLX) bt đu thc hin giao dch quyn chn vào nm 1975,
SGDCK Pacific (PSE) thc hin giao dch vào nm 1976.
Trong thp niên 80 ca th k 19, th trng quyn chn ngoi t, ch s
chng khoán và hp đng giao sau, cng chính là hình thc giao dch quyn chn
đc dùng ph bin mt thi lúc by gi, đư phát trin  M. PHLX là ni giao
dch quyn chn ngoi t đu tiên. CBOE trao đi ch s chng khoán S&P 100 và
S&P 500, AMEX giao dch quyn chn v ch s chng khoán ca mt s th
trng chính và SGDCK New York giao dch ch s NYSE.
Ngày nay, th trng quyn chn đư phát trin khp ni trên th gii. Các loi
quyn chn đc trao đi ph bin nht hin nay trên th gii là quyn chn v
chng khoán, ch s chng khoán, ngoi t
1.1.2 Kháiănimăvàăđcăđimăquynăchn căphiu
1.1.2.1 Kháiănimăquynăchn căphiu
Quyn chn c phiu là mt tha thun gia hai bên, ngi mua và ngi bán,
trong đó ngi mua quyn không nht thit phi thc hin quyn đó, đ mua hoc
bán vào mt ngày trong tng lai vi giá đư đng Ủ vào ngày hôm nay. Ngi mua
quyn phi tr cho ngi bán mt s tin gi là phí quyn chn và ngi bán quyn
6

có ngha v phi thc hin theo các điu kin đư tha thun trc đó dù cho giá c
th trng din bin ra sao.
1.1.2.2 căđim quynăchn căphiu
- Tính phái sinh: QCCP là mt công c tài chính phái sinh, bi vì nó đc
hình thành trên c s mt loi tài sn khác nh các loi c phiu Do đó, các loi
tài sn này đc gi là tài sn c s.
- Tính la chn: QCCP là công c tài chính phái sinh cung cp quyn cho
ngi nm gi quyn chn ch không phi ngha v phi thc hin vic mua hay
bán. Ni dung trong các HQC là s tha thun v quyn chn trong tng lai gia
các bên, trên c s đó hình thành mc phí mua quyn.

- Tính k hn: QCCP có ngày kỦ kt và ngày ht hiu lc, khong thi gian t
ngày kỦ kt đn ht ngày ht hiu lc là thi gian hiu lc ca quyn chn.
- Tính thanh khon: Các HQC có th đc giao dch, mua bán c trên th
trng s cp cng nh th trng th cp. Do đó, đư to cho sn phm này tính
thanh khon tng đi cao.
1.1.3 Phânăloiăquynăchn căphiu
1.1.3.1 Phânăloiătheoăquynăcaăngiămua
- Quyn chn mua c phiu: là HQC đc kỦ kt ti thi đim hin ti, trong
đó bên mua có quyn thc hin quyn mua (hoc không mua) mt loi c phiu
theo mt mc giá đư đc xác đnh ti thi đim kỦ kt hp đng.  có đc
quyn chn, ngi mua quyn chn mua phi tr cho ngi bán mt khon phí. Còn
bên bán phi có ngha v bán c phiu khi bên mua thc hin quyn. Trng hp
ngi bán quyn chn mua bán quyn chn trong khi đang s hu c phiu thì đó là
quyn chn có bo v (covered option), ngc li ngi bán quyn chn mua không
s hu c phiu thì đó là quyn chn không có bo v (uncovered option).
- Quyn chn bán c phiu: là HQC đc kỦ kt ti thi đim hin ti, trong
đó bên mua có quyn thc hin quyn bán (hoc không bán) mt c phiu theo mt
mc giá đư đc xác đnh ti thi đim kỦ kt hp đng.  có quyn chn bán,
7

ngi mua quyn chn bán phi tr cho ngi bán quyn mt khon phí. Còn bên
bán phi có ngha v mua c phiu khi bên mua thc hin quyn.
1.1.3.2 Phânăloiătheoăthiăđimăthcăhinăquyn
- Quyn chn kiu M (American Style Option): là quyn chn cho phép
ngi nm gi quyn chn đa ra yêu cu thc hin vào bt c thi đim nào trong
thi gian hiu lc ca hp đng, k t khi kỦ kt cho đn khi đáo hn hp đng, k
c vào ngày đáo hn. Vic thanh toán s thc s xy ra trong vòng hai ngày làm
vic sau khi vic thc hin quyn chn đc ngi nm gi quyn chn xác nhn
vào ngày đáo hn.
- Quyn chn kiu Châu Âu (European Style Option): là quyn chn ch cho

phép ngi nm gi quyn chn thc hin vào ngày đáo hn. Vic thanh toán thc
s xy ra trong vòng hai ngày làm vic sau khi vic thc hin quyn chn đc
ngi nm gi quyn chn xác nhn vào ngày đáo hn.
1.1.3.3ăPhânăloiătheoătàiăsnăcăs
Theo cách phân loi này thì có vô s loi HQC, vì trên lỦ thuyt, bt kì mt
tài sn c s nào cng có th phát sinh mt quyn chn da trên nó. Do đó, có th
phân thành các nhóm chính sau:
- i vi hàng hóa: gm quyn chn cà phê, vàng, xng du, st, thép
- i vi dch v: gm quyn chn tin taxi, tin đin, cc vin thông…
- i vi tài sn tài chính: gm quyn chn ngoi t, lưi sut, c phiu, trái
phiu, chng ch qu, hp đng k hn, hp đng giao sau, hp đng hoán đi, ch
s chng khoán…
+ Quyn chn ch s chng khoán: Các ch s chng khoán thng gp nh
ch s S&P 100; S&P 500; ch s Nasdaq trên th trng NYSE; ch s Nikkei 225
trên TTCK Tokyo.
+ Quyn chn tin t: Vì nhiu công ty và NT nhy cm vi ri ro t giá nên
quyn chn tin t cng nh các CCPS khác đc s dng rng rưi. Quyn chn
tin t là mt HQC vi tài sn c s là các loi tin t, trao cho ngi nm gi
8

quyn chn có quyn mua hay bán mt lng ngoi t nht đnh theo t giá xác
đnh trc trong mt khong thi gian đáo hn  tng lai.
+ Quyn chn lưi sut: quyn chn lưi sut là dng quyn chn đc bit ca
quyn chn v hp đng giao sau. Tài sn c s là các hp đng giao sau v lưi
sut. Khi quyn chn lưi sut đc thc hin, cùng vi thu nhp bng tin mt,
ngi nm gi quyn chn s có v th dài hn trên hp đng giao sau c s, còn
ngi phát hành quyn chn s có v th ngn hn tng ng.
Hin nay, trên th gii, các giao dch quyn chn da trên các tài sn tài chính
chim mt t trng ln, đc bit là quyn chn ngoi t, c phiu, trái phiu, chng
ch qu…

1.1.4 Cácătrngătháiăquynăchn căphiu
Trong thi hn hp đng hiu lc, ngi mua thc hin hay không thc hin
hp đng còn ph thuc vào s bin đng ca giá c hin hành trên th trng vào
thi đim đó so vi mc giá thc hin (strike/exercise price) đư quy đnh. C th,
xét t v th ngi mua hp đng quyn chn có ba trng thái:
- c giá quyn chn (In the money – ITM): là trng thái khi ngi nm gi
quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin quyn chn mà có lưi. Khi đó:
giá th trng > giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn mua) và giá th trng
< giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn bán). Quyn chn  trng thái ITM
gi là quyn chn  vùng hái ra tin.
- Ngang giá quyn chn (At the money – ATM): là trng thái khi ngi nm
gi quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin quyn chn mà không phát
sinh khon lưi hay l. Khi đó: giá th trng = giá thc hin.
- Gim giá quyn chn (Out of the money – OTM): là trng thái khi ngi
nm gi quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin hp đng quyn chn s
chu l. Khi đó: giá th trng < giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn mua)
và giá th trng > giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn bán). Quyn chn 
trng thái OTM gi là quyn chn  vùng mt tin.
1.1.5 Mcăđíchăcaăngiămuaăvà ngiăbánăquynăchn căphiu
9

Vi s linh hot và vi nhng đc tính u vit ca quyn chn, các NT đư
ng dng công c này vi nhng mc đích khác nhau:
- Mcăđíchăcaăngiămuaăquynăchn căphiu
+ Bo h: c phiu luôn luôn bin đng và không th chc chn đc giá c
phiu trong tng lai. Vì th quyn chn đc s dng nh là công c bo h v th
hin có ca NT bng vic c đnh giá trên hp đng quyn chn.
+ u c: NT cng có th s dng quyn chn đ đu c vi s tin b ra
ban đu thp hn nhiu so vi vic mua bán trc tip trên th trng và có th tìm
đc mc t sut li nhun rt cao.

+ Trì hoưn mt quyt đnh: Quyn chn cng đc s dng khi mt NT
mun mua hay bán nhng cha mun thc hin Ủ đnh đó ngay mà ch đi din
bin tip theo ca th trng. Trong trng hp này, quyn chn có th giúp NT
hn ch ri ro bin đng giá c phiu và có th trì hoưn quyt đnh mua bán trong
thi gian hiu lc ca hp đng đư mua.
- Mcăđíchăcaăngiăbánăquynăchn căphiu
Khi bán quyn chn thì ngi bán quyn ch có th kim đc li nhun hu
hn trong khi có th b l vô hn. Thông thng, ngi bán quyn thng nhm đn
nhng mc đích bo him v th hoc tng t sut sinh li.
+ Bo h v th: ging nh ngi mua, ngi bán quyn chn cng có nhu cu
c đnh giá mua hay giá bán mt c phiu nht đnh vì lo s nhng din bin bt li
ca th trng. Vic bán quyn chn s giúp NT có th tính toán đc phn thu
nhp (trng hp bán quyn chn mua) hay chi phí (trong trng hp bán quyn
chn bán) trong tng lai. Trng hp quyn chn không đc thc hin thì phn
phí quyn chn thu đc có th giúp NT bù l khi giá c phiu bin đng bt li.
+ Tng t sut sinh li: ngoài mc đích bo h v th, quyn chn còn đc s
dng đ tng thu nhp cho ngi bán quyn:
Trng hp quyn chn đc thc hin, khi đó ngoi tr phn tin đư tính
toán đc do vic c đnh giá bán, ngi bán quyn còn thu thêm phn phí hp
đng, làm tng thêm thu nhp có đc t vic mua bán.
10

Trng hp quyn chn không đc thc hin, thì ngi bán có th hng
phn phí đó mà không phi thc hin bt c ngha v mua bán nào. Sau khi hp
đng đáo hn, ngi bán có th bán mt quyn khác và nhn tin phí khác t hp
đng mi.
Nh vy, tùy theo nhng d đoán khác nhau mà các NT có nhng hành đng
khác nhau nhm mc đích làm tng t sut sinh li trong đu t.
1.1.6 Quynă li,ă nghaă vă caăngiă muaă vàă ngiă bánă quynă chn că
phiu

- Ngi bánăquynăchn: sau khi thu phí quyn chn thì ngi bán quyn
chn phi có ngha v luôn sn sàng tin hành giao dch mua hoc bán c phiu đư
tha thun trong hp đng vi bên mua khi bên mua thc hin quyn trong thi hn
đư tha thun. Theo lỦ thuyt, bên bán quyn chn có vùng lưi gii hn còn vng l
rt ln. Do vy, bên bán quyn chn thng là các ngân hàng hoc các công ty tài
chính. Trên th trng quyn chn, có hai loi ngi bán quyn chn, đó là ngi
bán quyn chn mua và ngi bán quyn chn bán.
- Ngiămuaăquynăchn: phi tr cho bên bán quyn chn phí quyn chn
đ có đc quyn mua hoc bán c phiu. Quyn chn trao cho ngi gi quyn đ
thc hin đi vi hp đng quyn chn mà h đư mua. Do vy, trong thi hn hiu
lc hp đng bên mua quyn chn có 03 la chn:
(1) Hoc thc hin hp đng quyn chn nu bin đng giá trên th trng có
li.
(2) Hoc bán hp đng quyn chn cho bên th ba trên th trng hng
chênh lch giá.
(3) Hoc đ cho quyn chn t đng ht hiu lc mà không tin hành bt c
mt giao dch mua – bán nào c nu bin đng giá th trng bt li so vi giá thc
hin trên hp đng quyn chn.
Khi bên mua không thc hin quyn chn s vn mt phí. Do vy, theo lỦ
thuyt bên mua có vùng lưi không gii hn còn vùng l gii hn bng mc phí
11

quyn chn. Trên th trng quyn chn, có hai loi ngi mua quyn chn: ngi
mua quyn chn mua, ngi mua quyn chn bán.
1.1.7 Vaiătròăcaăquynăchnăcăphiu
Có th nói QCCP có vai trò rt ln trong s phát trin ca TTCK, c th:
- Toăraăcôngăcăboăhimăriăro vàăliănhunăchoăNTătrênăTTCK
Vi vic s hu QCCP, NT trên TTCK có th c đnh giá bán, mua CP trong
mt khong thi gian nht đnh. Do đó, nu bit vn dng các k thut mua bán CP
kt hp vi quyn chn, các NT có th bo v đc li nhun trong kinh doanh

chng khoán mt cách hu hiu. Ngoài ra, vic ng dng giao dch QCCP cng là
c hi tng thu nhp ca các CTCK thông qua vic thu phí t giao dch, t vn t
đó tng thêm thu nhp cho ngân sách nhà nc bng các khon thu.
- ThúcăđyăTTCKăphátătrin
Vi vai trò là mt công c bo v li nhun và gim thiu ri ro, quyn chn
to tâm lỦ an toàn hn trong đu t vào c phiu. Do đó, thu hút đc thêm nhiu
NT. Bên cnh đó, vi vai trò là mt hàng hóa trên TTCK, QCCP mang đn k
vng kim li nhun nên khi quyn chn đc ng dng giao dch, nhiu NT s
tham gia th trng đ kinh doanh quyn chn. Khi nhiu NT tham gia th trng
s làm cu chng khoán tng. iu này làm cho th trng tr nên sôi đng và c
hi phát trin, m rng th trng là rt cao.
- Tácăđngăgiánătipăđn các Côngătyăniêmăyt vàănnăkinhăt
Mt CTNY có th nhìn vào xu hng giao dch QCCP trên th trng mà nhn
bit đc s đánh giá ca th trng đi vi công ty, t đó giúp công ty có nhng s
điu chnh kp thi trong kinh doanh đ gi uy tín ca công ty trên th trng. Do
đó, QCCP giúp NT giám sát gián tip hot đng ca các CTNY.
1.2 Giáăquynăchn căphiu
1.2.1 Kháiănim
Giá quyn chn c phiu là giá tr ca quyn chn nu quyn chn đc thc
hin ngay. Giá ca quyn chn bao gm giá tr ni ti (Intrinsic Value) và giá tr
thi gian (Time Value).
12

- Giáătrăniătiă(Intrinsic Value): là giá tr ln nht gia phn chênh lch
gia giá th trng ca c phiu c s và giá thc hin ghi trong hp đng quyn
chn vi 0. Nu quyn chn là quyn chn cao giá (ITM) thì quyn chn có giá tr
thc. Giá tr thc ca quyn chn đc tính nh sau:
+ i vi quyn chn mua: giá tr ni ti = Max(0, giá c phiu – giá thc
hin)
Khi giá thc hin trên hp đng quyn chn mua thp hn giá c phiu trên

th trng, lúc đó ngi mua hp đng quyn chn mua s có li nu thc hin hp
đng và hp đng có giá tr thc. Giá tr ca hp đng là phn chênh lch gia giá
th trng ca c phiu và giá thc hin ca quyn chn. Còn trong trng hp giá
thc hin trên hp đng quyn chn cao hn th giá ca c phiu thì giá tr thc ca
quyn chn mua bng 0 và quyn chn không có giá tr thc.
+ i vi quyn chn bán: giá tr thc = Max(0, giá thc hin – giá c phiu)
Khi giá thc hin trên hp đng quyn chn bán cao hn giá c phiu trên th
trng thì ngi mua hp đng quyn chn bán s có li nu thc hin hp đng và
hp đng có giá tr thc, đó chính là phn chênh lch gia giá thc hin ca quyn
chn và giá th trng ca c phiu. Trng hp giá thc hin trên hp đng quyn
chn thp hn th giá ca c phiu thì giá thc hin ca quyn chn bán bng 0 và
quyn chn không có giá tr thc.
- Giáătrăthiăgiană(Time Value): là giá tr mà ngi bán quyn chn chun b
tr cho kh nng mà th trng có th di chuyn theo d đoán ca NT trong sut
vòng đi ca quyn chn. Giá tr thi gian s thay đi khi quyn chn có li, hòa
vn, l và có giá tr cao nht khi quyn chn có li. Khi thi gian gn đn ngày đáo
hn thì c hi đ quyn chn có th thay đi là gim vì vy giá tr thi gian cng
gim.
1.2.2 Cácăyuătănhăhngăđnăgiáăquynăchnăcăphiu
Có 6 yu t c bn nh hng đn giá quyn chn c phiu:
- Giá thătrngăcaăcăphiuăcăs: khi giá th trng c phiu c s thay
đi thì kh nng thc thi HQC s tng lên hay gim xung, tùy theo loi quyn
13

chn và kèm theo đó là s thay đi ca giá quyn chn c phiu. Khi giá th trng
CP càng cao thì ngi mua quyn chn mua CP càng có li, khi đó h sn sàng tr
giá cao hn đ có quyn mua trong tng lai, vì th giá ca quyn chn mua CP s
tng, nhng ngi mua quyn chn bán CP s bt li, lúc đó quyn chn bán kém
hp dn và giá quyn chn bán s gim.
- Giá thcăhin: giá thc hin đc c đnh trong sut thi gian hiu lc ca

HQC. Trong trng hp quyn chn mua c phiu, giá thc hin càng thp thì
kh nng thc hin HQC càng cao, khi y giá quyn chn s tng. Ngc li, khi
giá thc hin ca quyn chn bán c phiu càng thp thì giá quyn chn càng thp
vìHQC s ít có c hi đ thc hin.
- Lƣiăsutăphiăriăro: lưi sut phi ri ro tác đng đn giá ca QCCP không rõ
ràng, khi lãi sut phi ri ro tng, t l tng trng mong đi ca giá c phiu cng
s có xu hng tng, kéo theo giá tr hin ti ca các dòng tin mà NT k vng
nhn đc trong tng lai s gim. C hai tác đng này đu có xu hng làm gim
giá ca quyn chn bán. Vì vy, giá quyn chn bán có xu hng gim khi lưi sut
phi ri ro trên th trng tng. Vi quyn chn mua c phiu, lưi sut phi ri ro tng
có xu th làm tng giá quyn chn mua. T l tng trng mong đi ca giá c
phiu tng thì li có xu hng làm gim giá quyn chn, tuy nhiên tác đng này li
không bng so vi lưi sut phi ri ro, do đó khi lưi sut phi ri ro tng thì giá quyn
chn mua cng tng.







(Ngun: Quyn chn c phiu t lý thuyt đn thc tin)
Hìnhă1.1:ănhăhngăcaăgiáăQCCPăăkhiălƣiăsutăphiăriăroăthayăđi
Lưi sut không ri ro (%)
2
4
6
8
10
0

2
4
6
8
10
Giá quyn chn bán
Lưi sut không ri ro (%)
2
4
6
8
10
0
2
4
6
8
10
Giá quyn chn mua
14

- Thiăgianăđnălúcăđáoăhn: vi quyn chn kiu M thì có s tác đng rõ
ràng vì nu nh thi gian còn li cho đn lúc đáo hn càng dài thì quyn chn càng
hp dn và giá ca quyn chn c phiu s càng cao. Xét vi hai quyn chn ging
nhau v các yu t khác ngoi tr thi gian cho đn ngày đáo hn. Ngi s hu
quyn chn có thi gian dài hn thì có nhiu thi gian đ la chn thc hin quyn
hn ngi s hu quyn chn ngn hn. Vi quyn chn kiu Châu Âu, thi gian
đn ngày đáo hn có nh hng không rõ đn giá quyn chn do c hai quyn chn
mua và quyn chn bán đu ch có th thc hin  cùng mt thi đim là ngày đáo
hn.

- Mcăđăbinăđng giáăcăphiu: mc đ bin đng giá c phiu càng cao
thì kh nng giá c phiu có th lên rt cao hoc xung rt thp cng tng cao và
ngi s hu c phiu có th coi hai xu hng này trit tiêu ln nhau và không quá
lo lng. Tuy nhiên ngi s hu quyn mua hay quyn bán thì không nh vy,
ngi mua quyn chn mua s có li nu nh giá c phiu tng lên nhng h ch
phi chu ri ro ti đa bng phí quyn chn mua nu giá gim. Vi ngi s hu
quyn chn bán thì không nh vy, h s có li nu nh giá ca c phiu gim
mnh và h ch phi chu ri ro ti đa bng giá quyn chn bán nu giá tng. Do đó,
giá ca quyn chn mua và quyn chn bán s tng cao nu nh đ bt n ca c
phiu tng.








(Ngun: Quyn chn c phiu t lý thuyt đn thc tin)
Hình 1.2: nhăhngăcaăgiáăQCCPăkhiăcóăsăthayăđiăvăđăbtăn
 bt n (%)
10
0
2
4
6
8
10
Giá quyn chn mua
20

30
40
50
 bt n (%)
10
0
2
4
6
8
10
Giá quyn chn bán
20
30
40
50
15

- Cătc: c tc làm cho giá c phiu gim xung trong ngày giao dch không
hng quyn. Nh vy, khi giá c phiu gim thì giá ca quyn chn mua c phiu
s gim, khi c phiu tng thì giá ca quyn chn bán c phiu s tng.
Bngă1.1:ăTngăhpăsătácăđngăcaăcácăyuătănhăhngălênăgiáăQCCP
Yu t
Giá QC mua
Châu Âu
Giá QC bán
Châu Âu
Giá QC mua
kiu M
Giá QC bán

kiu M
Giá th trng
+
-
+
-
Giá thc hin
-
+
-
+
Lưi sut phi ri ro
+
-
+
-
Thi gian đáo hn
?
?
+
+
C tc
-
+
-
+
Mc đ bin đng
+
+
+

+
(Ngun: Quyn chn c phiu t lý thuyt đn thc tin)
1.2.3 Cácămôăhìnhăđnhăgiáăquynăchnăc phiu
1.2.3.1 Môăhìnhăcâyănhăphân
Mô hình cây nh phân là s đ trình bày các hng phát trin khác nhau theo
li nh phân ca giá c phiu có kh nng xy ra trong sut vòng đi ca quyn
chn. Trong thc t, vi mt cây nh phân trên quyn chn c phiu, vòng đi ca
quyn chn đc chia khong 30 bc hoc nhiu hn na. Trong mi bc đu có
s bin đng giá chng khoán theo li nh phân. Vi 30 bc có ngha là có 31 mc
giá chng khoán (sau mi quỦ) và 2
30
(hoc 1 t) đng phát trin chng khoán kh
d đc xem xét.
Khi s dng mô hình cây nh phân, áp dng nguyên tc đnh giá theo ri ro
không đi vi gi thit là trong môi trng không có c hi arbitrage, danh mc đu
t c phiu phi có thu nhp bng vi lưi sut không ri ro, dòng tin trong tng
lai đc chit khu theo mc lưi sut không ri ro.
- Môăhìnhăcâyănhăphân mtăbc
Xem xét c phiu có giá là S và quyn chn v c phiu có giá hin hành là f.
Gi s rng quyn chn ht hn vào thi đim T và trong vòng đi ca quyn chn,