NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ LÊN GIÁ CỔ PHIẾU TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




NGUYN TH L HNG THU



NGHIÊN CU TÁC NG CA CÁC YU T V
MÔ LÊN GIÁ C PHIU TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM



LUN VN THC S KINH T












Thành ph H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



NGUYN TH L HNG THU


NGHIÊN CU TÁC NG CA CÁC YU T V
MÔ LÊN GIÁ C PHIU TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.34.0201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS NGUYN NGC NH

Thành ph H Chí Minh - Nm 2013


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn là kt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao chép
ca ai. Ni dung lun vn có tham kho và s dng các tài liu, thông tin đc
đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu ca
lun vn.

Tác gi lun vn
Nguyn Th L Hng Thu

LI CÁM N
Lun vn đc hoàn thành ngoài s n lc ca bn thân, còn có s giúp đ nhiu
mt ca Quý thy, cô, bn bè, gia đình và đng nghip. Qua đây tôi xin gi li cm
n chân thành đn:
- TS. Nguyn Ngc nh, giáo viên hng dn ca tôi, đã tn tình hng dn
và giúp đ tôi trong quá trình thc hin và hoàn thành lun vn này.
- Các thy cô, bn bè trong lp Cao hc TCDN êm 1, K19; TCDN êm 4,
K19 đã giúp đ và chia s nhiu kin thc. c bit, xin gi li cám n đn
PGS.TS. Phan Th Bích Nguyt, ngi đã giúp đ tôi trong quá trình đnh
hng và thc hin đ tài; TS. Nguyn Khc Quc Bo, ngi đã tn tình
đóng góp ý kin giúp tôi hoàn thành tt lun vn.
- Gia đình, đng nghip đã đng viên, giúp đ tôi v mt công vic, cng nh
thi gian đ hoàn tt lun vn.

Trân trng!

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

CPI : Cost Product Index- Ch s giá tiêu dùng
GDP : Gross Domestic Product – Tng sn phm quc ni
IPI : Industrial Production Index – Ch s sn xut công nghip
PPI : Producer Price Index- Ch s giá sn xut
SGDCK : S giao dch chng khoán
TTCK : Th trng chng khoán

DANH MC CÁC HÌNH V, BNG BIU
Trang
Bng 4.1 : Bng thng kê d liu v giá đóng ca ca các công ty
đc nghiên cu 20
Bng 4.2 : Bng thng kê d liu ca các bin v mô 21

Bng 4.3 : Mi quan h gia t l lm phát và giá đóng ca hàng tháng ca các
công ty đc chn đ nghiên cu 21-22

Bng 4.4 : Mi quan h gia GDP (IPI) và giá đóng ca hàng tháng ca các công
ty đc chn đ nghiên cu 22-23

Bng 4.5 : Mi quan h gia t l tht nghip và giá đóng ca hàng tháng ca các
công ty đc chn đ nghiên cu 24
Bng 4.6 : Mi quan h gia cung tin (M2) và giá đóng ca hàng tháng ca các
công ty đc chn đ nghiên cu 25
Bng 4.7 : Mc đ phù hp ca mô hình 26

Bng 4.8 : Kt qu v đ tin cy ca mô hình 27

Bng 4.9 : Kt qu h s ca mô hình 27-28
Bng 4.10 : Tóm tt v mc đ nh hng ca t l lm phát (CPI), GDP (IPI), t l
tht nghip, cung tin (M2) lên giá c phiu 28

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Li cám n
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu và hình v
Tóm tt
1. GII THIU 1
2. CÁC KT QU NGHIÊN CU TRONG VÀ NGOÀI NC LIÊN QUAN
N  TÀI 2
Nhn xét: 17
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU VÀ D LIU 17
3.1 Phng pháp nghiên cu 17
3.1.1 Các bin s 17
3.1.2 Mô hình 18
3.2 D liu 19
4. KT QU NGHIÊN CU 20
4.1 Mô t mu 20
4.3 Kt qu kim đnh Anova 26
Nhn xét: 31
5. KT LUN 33
Tài liu tham kho

Ph lc
Ph lc 1 IPI hàng tháng ti Vit Nam t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 2 CPI hàng tháng ti Vit Nam t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 3 Cung tin (M2) hàng tháng ti Vit Nam t nm 2007 đn tháng 7 nm
2012
Ph lc 4 T l tht nghip hàng tháng ti Vit Nam t nm 2007 đn tháng 7 nm
2012
Ph lc 5 Giá đóng ca hàng tháng ca KDC t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012


Ph lc 6 Giá đóng ca hàng tháng ca CYC t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 7 Giá đóng ca hàng tháng ca DCT t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 8 Giá đóng ca hàng tháng ca DHA t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 9 Giá đóng ca hàng tháng ca FMC t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 10 Giá đóng ca hàng tháng ca HAS t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 11 Giá đóng ca hàng tháng ca VXB t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 12 Giá đóng ca hàng tháng ca V15 t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 13 Giá đóng ca hàng tháng ca VC1 t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 14 Giá đóng ca hàng tháng ca SCD t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 15 Giá đóng ca hàng tháng ca TSM t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 16 Giá đóng ca hàng tháng ca DIC t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 17 Giá đóng ca hàng tháng ca BCC t nm 2007 đn tháng 7 nm 2012
Ph lc 18 Xây dng mô hình hi quy bi

TÓM TT

Kin thc v s bin đi ca giá chng khoán rt quan trng đi vi nhà đu t. Giá
này chu nh hng bi mt s nhân t trong th trng tài chính. Bn trong s các
nhân t quan trng nht nh hng đn giá chng khoán là: lm phát, GDP, tht
nghip và cung tin. Bài nghiên cu này đc thc hin da trên nghiên cu ca
Lena Shiblee (2009) nhm ch ra các nh hng khác nhau ca lm phát, GDP, tht
nghip và cung tin lên giá chng khoán ngành công nghip, kim tra đ nhy khác
nhau ca các chng khoán theo ngành. Nghiên cu đc thc hin ti th trng
chng khoán Vit Nam. Giá chng khoán ca các công ty đc chn ngu nhiên
theo ngành công nghip, trong đó ch s giá CPI, IPI đc xem nh là đi din cho
ch tiêu v lm phát, GDP bi vì nó quan h mt thit vi nhau và liên quan vi
quyt đnh ca nhà đu t. Ngoi tr bin t l tht nghip đc ly theo ngun d
liu ca Ngân hàng phát trin Châu Á (ADB - Asian Development Bank), cung tin

đc ly t World Bank, d liu CPI, IPI đc ly t Tng cc thng kê (GSO)
trong sut thi k t tháng 1 nm 2007 đn tháng 7 nm 2012. Kt qu t mu cho
thy, bn bin đc lp có nh hng khác nhau lên ngành này. Các bin nh hng
ngc chiu theo th t t cao đn thp  hu ht các công ty trong mu t kt qu
thu đc là lm phát, cung tin và GDP. Bin còn li có nh hng cùng chiu lên
hu ht các công ty là t l tht nghip.
1


1.
GII THIU

Th trng chng khoán Vit Nam thay đi qua các thi k th hin s nh
hng rõ rt ca các nhân t v mô, c th nm 2008 do lm phát tng cao,
lãi sut cho vay tng, cùng vi khng hong tài chính toàn cu làm cho nhu
cu tiêu dùng trên th gii st gim, dn đn li nhun ca các doanh nghip
cng nh giá c phiu trên th trng chng khon gim mnh; đn nm
2011, vi chính sách kim ch lm phát và các bin pháp tht cht tin t ca
Ngân hàng Nhà nc đã tác đng đn th trng chng khoán làm cho giá c
phiu toàn th trng gim nghiêm trng.

Qua bi cnh Vit Nam nh trên cho thy các nhân t v mô có nh hng
đn giá chng khoán và nghiên cu v xu hng nh hng ca chúng vào
th trng Vit Nam có ý ngha rt quan trng, đy mnh hiu qu ca th
trng, phát trin kinh t đt nc.

Nghiên cu này đc thc hin trên th trng chng khoán Vit Nam da
trên nghiên cu ca Lena Shiblee (2009) nhm ch ra rng lm phát, GDP,
tht nghip và cung tin có nh hng khác nhau lên mu các công ty đc
chn trong cùng mt ngành ngh, nhng đ nhy cm ca chúng đi vi giá

c phiu ca các công ty là khác nhau.

Cuc nghiên cu này đóng góp thêm cho nhng lý lun khoa hc liên quan
đn các thay đi ca giá chng khoán qua nghiên cu thc tin ti các công
ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.

Qua cuc nghiên cu này, các c quan hoch đnh chính sách cng nh các
nhà kinh t ti Vit Nam có đc nhng c s đánh giá đúng tm quan trng
trong vic đa ra các quyt đnh v mô, góp phn phát trin th trng Vit
Nam nói chung và th trng chng khoán Vit Nam nói riêng.
2


2.
CÁC KT QU NGHIÊN CU TRONG VÀ NGOÀI
NC LIÊN QUAN N  TÀI

2.1 Các kt qu nghiên cu trên th gii

Có nhiu nghiên cu chuyên sâu đã đc thc hin ti các nc trên th gii
v tác đng ca các yu t v mô đn giá chng khoán. Trc tiên là nói đn
các bài nghiên cu đc thc hin cho mt nhóm các quc gia, chng hn
nh:

 Shiller và Beltratti (1992) đi sâu vào xác đnh các nhân t chung
trong c phiu và trái phiu ti M và Vng quc liên hip Anh. H
kim tra liu giá c phiu có quá nhy cm vi trái phiu, phù hp vi
phn bù ri ro không thay đi gia c phiu và trái phiu ngn hn.
Vic kim đnh ca h da trên s so sánh mi tng quan thc gia
giá c phiu và trái phiu ngn hn. H tìm thy rng giá c phiu

nhy cm nhiu đi vi lãi sut thc.

 Cheung and Ng (1998) nghiên cu mi tng quan gia giá chng
khoán vi các nhân t v mô nh giá du, nhu cu tiêu dùng cá nhân,
cung tin M1 và tng sn phm quc dân GNP  mt nhóm các quc
gia bao gm c, Canada, Ý, Nht Bn và M. H phát hin ra rng
trong dài hn có mi tng quan gia giá chng khoán và các nhân t
v mô.

 Mt s các nghiên cu khác kim tra tác đng ca các nhân t v mô
lên th trng chng khoán ti Nam Phi và các quc gia có liên quan
nh: Jefferis và Okeahalam (2000) nghiên cu mi quan h gia giá
c phiu và các nhân t kinh t ti Nam Phi, Zimbabwe và Botswana.
i vi Nam Phi, h cho thy th trng chng khoán chu nh hng
cùng chiu bi GDP thc, t giá hi đoái thc và nh hng ngc
3


chiu vi lãi sut dài hn. Alam và Uddin (2009) xem xét mi quan
h gia giá c phiu và lãi sut ti 15 quc gia. i vi Nam Phi, h
ch ra rng giá c phiu chu nh hng đáng k bi lãi sut.
Chinzara và Aziakpono (2009) thy rng lãi t c phiu và bin
đng  Nam Phi có liên quan đn các th trng chng khoán ch yu
trên th gii nh Australia, Trung Quc và M và các bin đng đó
bt đi xng và n đnh qua thi gian, và h cng tìm thy s thiu
bng chng v gi thuyt phn bù ri ro. Alagidede và Panagiotidis
(2010) điu tra các mi quan h gia giá c phiu và lm phát ti các
th trng chng khoán Châu Phi. i vi Nam Phi, h tit l rng
tính đàn hi ca giá c phiu đi vi giá tiêu dùng là 2,264 và giá c
phiu phn ng ngc chiu tm thi đn giá tiêu dùng trong ngn

hn và phn ng cùng chiu trong dài hn. Do đó, c phiu là mt s
phòng nga chng li lm phát trong dài hn. Arjoon, Botes,
Chesang và Gupta (2010) phân tích mi quan h gia giá c phiu
và lm phát ti Nam Phi. H nhn ra rng giá c phiu thc không b
nh hng bi thay đi t l lm phát trong dài hn và cho rng bt k
đ lch nào xy ra trong ngn hn đi vi giá c phiu thc s đc
điu chnh trong dài hn. Gupta và Modise (2011) c tính sc mnh
d đoán ca các bin v mô ti Nam Phi. Trong mu đc chn, h
cho rng lãi sut, cung tin và tng trng sn xut du th gii có
mt s kh nng d báo trong ngn hn. Chinzara (2011) nghiên cu
bt n kinh t v mô và bin đng th trng chng khoán ti Nam
Phi. Ông ch ra rng bin đng th trng chng khoán b nh hng
đáng k bi các bt n ca yu t v mô. Ông cho rng cuc khng
hong tài chính làm tng bin đng th trng chng khoán, và bin
đng t giá hi đoái và lãi sut ngn hn là nhng bin s có nh
hng nht, nh hng đn bin đng th trng chng khoán trong
khi các bin đng bt thng ca giá du, giá vàng và lm phát đóng
4


vai trò nh trong nh hng đn bin đng ca th trng chng
khoán.

i sâu vào nghiên cu v các nh hng ca tng yu t v mô này lên giá
c phiu ti th trng chng khoán tng quc gia hay khu vc, các nghiên
cu sau đã góp phn làm rõ cho các câu hi m ca các nghiên cu trc đó:

 Cochrane (1994) tìm thy bng chng rng các khác bit đáng k ca
s tng trng GDP và thu nhp t c phiu là do các cú sc tm thi
khi thc hin nghiên cu vi d liu sau chin tranh ti M. Ông đnh

ngha cú sc tm thi đi vi tiêu dùng-GDP nh mt cú sc đ GDP
duy trì hng s tiêu dùng đ mà cú sc đó không nh hng đn tiêu
dùng khi nó xy ra. S tht là t s tiêu dùng/GDP không d báo s
tng trng tiêu dùng và tiêu dùng nh là mt đng đi ngu nhiên
dn dt đnh ngha này.

 Steven Sharpe (1999) thy rng mi quan h ngc chiu gia vic
đnh giá vn và lm phát k vng ti M là kt qu t hai nh hng:
mt s gia tng lm phát k vng xy ra đng thi cùng vi (i) tng
trng thu nhp thc mong đi thp hn và (ii) thu nhp thc đòi hi
cao hn.

Các kênh thu nhp không ch phn ánh du hiu suy thoái ca lm
phát. nh hng ca lm phát lên thu nhp thc t c phiu mong đi
trong dài hn cng quan trng. Mt phn trm lm phát k vng tng
đc c tính làm tng thu nhp thc mong đi t c phiu khong
mt phn trm, làm gim khong 20% giá c phiu. Vào cùng thi
đim, thành phn trong thu nhp thc t c phiu liên quan đn lm
phát có mc đ tng đng cao vi thành phn liên quan đn li tc
thc mong đi t trái phiu dài hn.

5


 Gupta, Chevalier (2000) kim tra mi quan h gia lãi sut, t giá
hi đoái và giá c phiu ti th trng chng khoán Jakarta. Nghiên
cu tìm thy trong hu ht các trng hp, không có quan h nhân
qu mnh m gia giá c phiu và lãi sut.
C th bài nghiên cu đc thc hin cho giai đon nm nm t nm
1993 đn 1997 và đc chia làm ba giai đon. Ph thuc vào giai

đon đc xem xét, các tác gi tìm thy mi quan h nhân qu theo
mt hng duy nht thnh thong mi gp gia giá đóng ca và lãi
sut và ngc li; và mi quan h nhân qu yu gia t giá hi đoái
và giá c phiu.
Tuy nhiên, tt c các bng chng đu tht bi trong vic xác lp bt k
mi quan h nhân qu phù hp gia bt k các bin kinh t theo
nghiên cu. Do đó, có v nh th trng Jakarta không kt hp hiu
qu lãi sut và t giá hi đoái vào s thay đi giá ti thi đim đóng
ca th trng. Các kt qu này có th đc s dng đ đo lng tính
hiu qu ca th trng. Các tác gi cng lu ý rng, có nhiu hng
khác phi đc nghiên cu trc khi đi đn bt k kt lun nào v
đnh ngha tính hiu qu.

 Giá c phiu nhy cm vi s thay đi ca t l tng trng (g %), c
th đi vi giá ca c phiu, ta có các quy lut sau:
 T l tng trng c tc càng ln thì giá c phiu càng cao
 T l thu nhp đc tr nh c tc càng ln thì giá c phiu
càng cao
 Mc lãi sut càng thp thì giá trên mt c phn càng cao
Công ty có ít ri ro có giá hn công ty có nhiu ri ro, r đc xem
nh là ri ro tr lãi sut, r
f
, cng phn bù ri ro, r
p
, (r=r
f
+r
p
), vì vy
phn bù ri ro càng thp, t l lãi yêu cu càng thp thì giá c phiu

càng cao.
6


John Y.Campbell và Tuomo Vuolteenaho (2004) phân tích thc
nghim li tc ca S&P 500 ti M cho rng lm phát cao có mi
tng quan dng vi s tng trng c tc thc mong đi  mc
va phi, vì vy nh hng ngc chiu ca lm phát lên giá c phiu
không th đc gii thích thông qua hng này. H nhn thy lm
phát hu nh không có tng quan vi phn bù ri ro ch quan.

 i vi yu t t l tht nghip: Các lý thuyt kinh t khác nhau đa
ra các đo lng khác nhau đ hn ch tht nghip và xác đnh tm
quan trng ca nó; ví d: Phng pháp kim tra s lu thông ca tin
t cho rng kim soát lm phát đ d dàng tng trng và đu t là
quan trng hn, và s dn đn tng vic làm.
Theo nhà kinh t hc Edmond Malivaud, tht nghip xy ra ph
thuc vào tình hình ca th trng hàng hóa, hn là ph thuc vào các
lý thuyt kinh t đi lp. Nu th trng hàng hóa là th trng ca
nhng ngi mua (ví d vic bán hàng b hn ch bi nhu cu), tht
nghip theo thuyt kinh t hc ca Keynes có th xy ra sau, trong khi
kh nng sn xut hn ch li phù hp hn vi tht nghip c đin.
Dù nhiu ngi quan tâm v s lng b tht nghip, các nhà kinh t
hc ch tp trung vào t l tht nghip. T l này điu chnh s gia
tng thông thng s ngi b tht nghip do tng dân s và tng lc
lng lao đng liên quan đn dân s.
Boyd và Jagannathan (2006) s dng d liu t các thông báo tht
nghip ca Cc thng kê lao đng ti M và thy rng trung bình mt
s gia tng bt ng ca tht nghip là “tin tt” đi vi c phiu trong
sut giai đon nn kinh t m và là “tin xu” trong sut giai đon nn

kinh t tht cht. Tin tht nghip bao gm thông tin v lãi sut trong
tng lai, phn bù ri ro vn và thu nhp công ty. i vi c phiu,
nhóm thông tin v lãi sut có nh hng ln trong thi k nn kinh t
7


m, và thông tin v thu nhp trong tng lai li chi phi trong sut
thi k nn kinh t tht cht. Do đó, (a) gi đnh các điu kin khác
không thay đi, mi tng quan gia c phiu và thu nhp t trái
phiu s mnh hn trong sut giai đon kinh t m và (b) giá c phiu
phn ng li vi tin tht nghip s chuyn ti thông tin v tình trng
ca nn kinh t.

Bn cht ca thông tin thay đi theo thi gian ph thuc vào tình hình
kinh t, và do đó tm quan trng liên quan ca các nhân t cng b
nh hng. i vi các c phiu dng nhóm, thông tin v lãi sut
chim u th trong sut giai đon kinh t m và thông tin v c tc
công ty tng lai có nh hng ln trong sut giao đon tht cht kinh
t.
V vn đ này, Lena Shiblee (2009) cho rng tht nghip có th có
thun li cng nh bt li cho toàn b nn kinh t. c bit, nó có th
giúp đy lùi lm phát d dàng, nó có nh hng tiêu cc đn mi
ngi trong nn kinh t và to ra chi phí kinh t dài hn nghiêm trng.
Tuy nhiên, gi đnh quá kh cho rng toàn b vic làm đa phng
trc tip dn đn lm phát đa phng đã gim bt, vì thng mi
quc t đc m rng gn đây đã ch ra bn thân nó có th tip tc
cung cp hàng hóa đc đnh giá thp ngay c khi t l vic làm đa
phng tng ít hn đi vi toàn b vic làm.
Theo Lena Shiblee, chng li lm phát mang li li ích cho toàn b
nn kinh t do mc đ tht nghip gi đnh cao nht đã đc nghiên

cu toàn din. Trc khi mc đ hin ti ca thng mi quc t phát
trin, tht nghip đc chng minh là đ gim lm phát. Ngoi tr li
ích ca lm phát đc kim soát, tht nghip ma sát đem đn cho
ngi ch nhóm ngi np đn xin vic nhiu hn đ t đó chn ra
ngi lao đng phù hp vi công vic có sn. Tht nghip cn cho
8


mc đích này có th là rt nh, tuy nhiên vì nó khá d dàng đ tìm
kim mt công vic mi mà không mt đi mt ngi hin ti ca mt
ai đó. Và khi quá nhiu vic cho quá ít lao đng (tht nghip thp), nó
cho phép ngi lao đng tìm công vic tt hn phù hp vi s thích,
tài nng và nhu cu ca h.
Tht nghip ti u đc bo v nh là mt công c đ phá v s tng
trng GDP đc thúc đy liên tc đ duy trì mc đ có th chu
đng đc trong tình hình hn ch ngun lc và tác đng ca môi
trng. Tuy nhiên công c chn công vic đi vi ngi lao đng sn
có nh là mt công c cùn đi vi vic bo v ngun lc và môi
trng, nó gim s s dng lao đng tht nghip v toàn din, và ch
trong ngn hn. Toàn b vic làm ca lao đng tht nghip, tt c tp
trung hng đn mc tiêu phát trin nhiu phng pháp hu hiu v
môi trng cho sn xut và vic s dng có th cung cp li ích môi
trng tích ly lâu dài và gim vic tiêu dùng ngun lc. Vì vy nn
kinh t và lao đng tng lai s có li ích t s gia tng c cu tng
hp trong s tng trng ca GDP  mc có th chu đng đc.

 Shostak Frank (2007) xem xét nh hng ca lm phát k vng lên
giá c phiu và thu nhp mong đi trong dài hn. c tính thu nhp
mong đi dài hn bt ngun t vic kt hp các c tính v s mong
đi ca các nhà đu t đi vi dòng tin trong tng lai ca doanh

nghip trong mt bin th ca mô hình t l giá-c tc ca Campbell
và Shillver. Trong mô hình này, hàm log t s giá-thu nhp đc th
hin nh mt công thc tuyn tính v thu nhp mong đi trong tng
lai, t l tng trng thu nhp mong đi, và hàm log ca t s thanh
toán-c tc hin hành. S mong đi ca các nhà đu t v t l tng
trng thu nhp đc suy ra t vic d báo thu nhp t vic phân tích
9


vn; lm phát k vng đc đa ra t các cuc kho sát ca các nhà
d báo chuyên nghip.

 Lena Shiblee (2009) cho rng: Mi quan h gia lm phát và sn
lng đu ra kinh t (GDP) nh mt điu nhy tinh t. i vi các
nhà đu t th trng c phiu, s tng trng hàng nm rt quan
trng. Nu tng sn lng đu ra kinh t gim hay ch gi n đnh,
hu ht các công ty s không th tng li nhun ca h. Tuy nhiên,
GDP tng trng quá nhiu cng nguy him, vì nó hu ht s dn đn
s gia tng ca lm phát, làm xói mòn li nhun th trng c phiu
bng vic làm cho tin ca chúng ta (và li nhun công ty trong tng
lai) có giá tr thp. Hu ht các nhà kinh t hin nay đng ý rng tc
đ tng trng GDP 2,5-3,5% hàng nm là hu nh nn kinh t ca
chúng ta an toàn mà không gây nhng nh hng ngc li.

Theo thi gian, tc đ tng trng GDP gây ra lm phát, và lm phát
sinh ra lm phát tng nhanh. Mt khi quá trình này xy ra, nó có th
nhanh chóng tr thành mt cái vòng t tng thêm sc mnh tr li.
Bi vì trong mt th gii mà lm phát tng, ngi ta tiêu nhiu tin
hn vì h bit rng nó s có ít giá tr hn trong tng lai. iu này
gây ra s tng trng trong tng lai ca GDP trong ngn hn, dn

đn tng giá trong tng lai.

Yu t cung tin và th trng chng khoán có mi liên h nào không?
Giá ca c phiu đc xác đnh bi giá tr hin ti ca dòng tin trong tng
lai. Giá tr hin ti ca dòng tin trong tng lai đc tính bng cách chit
khu dòng tin tng lai theo lãi sut chit khu. Cung tin có mi quan h
vi lãi sut chit khu và do đó có quan h vi giá tr hin ti ca dòng tin.
Có nhiu lý thuyt tranh lun v vic làm th nào cung tin nh hng đn
giá c phiu. Chng hn:
10


 N.Gregory Mankiw trong Macroeconomics, second edition 1997,
ch ra rng mc giá không ch ph thuc vào mc cung ng tin t
hin ti, mà còn ph thuc vào mc cung ng tin t d kin trong
tng lai.  thy đc điu đó, ông gi đnh Fed công b s tng
mc cung ng tin t trong tng lai, ch không thay đi ngay mc
cung ng tin t. Thông báo này làm cho dân chúng d kin cung ng
tin t s tng và lm phát cng tng theo. S gia tng t l lm phát
d kin này s làm tng lãi sut danh ngha thông qua hiu ng
Fisher. Lãi sut danh ngha cao hn ngay lp tc làm gim nhu cu v
s d tin t thc t. Vì lng tin cha thay đi, s suy gim ca nhu
cu v s d thc t dn đn mc giá cao hn. Do vy, mc cung ng
tin t d kin cao hn trong tng lai làm tng giá c hin ti.
T phng trình trao đi tin, Mankiw đa ra kt lun: ngân hàng
trung ng kim soát mc cung ng tin t, trc tip kim soát t l
lm phát. Nu ngân hàng trung ng gi cho mc cung ng tin t n
đnh, thì mc giá cng n đnh. Nu ngân hàng trung ng tng mc
cung ng tin t mt cách nhanh chóng, mc giá cng tng lên nhanh
chóng.

Nói cách khác, nu cung tin tng nhanh hn tc đ tng ca GDP
thc (đc mô t nh “s m rng n không sn xut”), thì lm phát
s theo sau (“lm phát luôn và mi lúc là hin tng tin t”, Milton
Friedman, 1976).
 Fazal Husain và Tariq Mahmood (1999) nghiên cu v mi quan h
gia s m rng tin t và thu nhp t c phiu ti Pakistan. M1 và
M2 đc s dng nh là các bin đc lp và ch s chng khoán ca
sáu ngành đc s dng nh là bin ph thuc. Kim đnh
Augemented Dickery Fuller đc s dng đ tìm hiu mi liên h
gia cung tin và thay đi trong ngn và dài hn ca giá trên th
trng c phiu. Nghiên cu ch ra rng cung tin gây ra thay đi
11


trong giá c phiu không ch trong dài hn mà c trong ngn hn, d
đoán th trng c phiu không hiu qu đi vi cung tin, hay nói
cách khác, h tìm thy rng gi thit th trng hiu qu là không tn
ti.
 Peter Sellin (2001) sau khi trình bày tng quan v các bài nghiên cu
v s tng tác gia thu nhp thc t c phiu, lm phát, và s tng
trng cung tin, đc bit quan tâm đn vai trò ca chính sách tin t,
đã tranh lun rng cung tin s nh hng đn giá c phiu ch khi s
thay đi v cung tin làm thay đi s k vng v chính sách tin t
trong tng lai. Ông ta cho rng cú sc cung tin dng s làm ngi
ta d đoán v chính sách tin t tht cht trong tng lai. S gia tng
sau đó trong vic đu thu trái phiu s làm tng t l lãi sut hin
hành. Khi t l lãi sut tng, t l chit khu cng đi lên và giá tr hin
ti ca thu nhp trong tng lai s gim xung. Kt qu giá c phiu
gim. Ông còn cho rng hot đng kinh t gim xung nh là kt qu
ca vic tng t l lãi sut, mà xa hn là giá c phiu đi xung.

Mt khác, các nhà kinh t hc thc nghim cho rng mt cú sc cung
tin dng s làm giá c phiu tng. Theo h thì thay đi trong cung
tin cho bit thông tin v cu tin, mà cu tin đc to ra bi các k
vng v sn lng đu ra trong tng lai. Theo Sellin (2001) nu
cung tin tng, điu này có ngha là cu tin tng, h qu là đa ra du
hiu v s gia tng hot đng kinh t. Hot đng kinh t cao hn ng
ý rng dòng tin s cao hn, điu này làm giá c phiu tng.
 Trên TTCK, c phiu ca các công ty niêm yt là hàng hóa. Do đó, v
trc quan, ta có th thy thay đi trong giá c phiu phn ln t thay
đi trong cung tin, các nhà kinh t hc cho rng mt s gia tng t l
tng trng trong cung tin làm tng t l gia tng trong giá c phiu.
Ngc li, t l tng trng trong cung tin gim s làm chm xung
12


đà tng trng trong giá c phiu. Ly trng hp nghiên cu ca
Labonte và Makinen (2006) ti M, M1 phn ánh s thay đi tin t
tin gi tit kim dài hn sang tin gi vãng lai và ngc li do thay
đi v giá c phiu. Vic tng giá c phiu dn đn vic thanh lý các
khon tin gi tit kim dài hn. Tin nhn v đc dùng đ mua c
phiu và các tài sn tài chính khác. Theo đó tin gi vãng lai có xu
hng tng, điu này làm tng tin M1.

i vi t l tng trng tin M1 hàng nm, các nhà nghiên cu tranh
lun rng có xu hng ngc li khi giá tài sn và c phiu ri xung.
Tt c điu này có ngha là thay đi v giá c phiu s gây ra thay đi
v tin M1và không có cách nào khác. Nu tin không là nguyên
nhân, nhng li là h qu, thay đi trên th trng c phiu rõ ràng
không là du hiu hu ích. Tóm li, thay đi trong cung tin đn gin

là s bc l thay đi đã xy ra trong th trng chng khoán.
(Ti Vit Nam s dng cung tin m rng (M2) chính là tng phng
tin thanh toán trong nn kinh t (đnh ngha ca Ngân hàng Nhà
nc)).

 Bernanke và Kutter (2005) thì li tranh lun v vic giá ca c phiu
là mt hàm s gm giá tr tin t và ri ro có đc khi nm gi c
phiu. Mt c phiu hp dn nu giá tr bng tin mà nó sinh ra cao.
Mt khác, mt c phiu không hp dn nu ri ro nhn đc cao. Các
tác gi tranh lun v cung tin nh hng lên th trng c phiu
thông qua nh hng ca nó lên c hai giá tr tin t và ri ro nhn
đc. Cung tin nh hng đn giá tr tin t ca c phiu thông qua
nh hng ca nó lên lãi sut. Các tác gi tin rng tht cht cung tin
tng t l lãi sut thc. S gia tng t l lãi sut s làm tng t l chit
khu, s làm gim giá tr ca c phiu nh các nhà kinh t hc thc
13


nghim tranh lun. Ngun d liu hàng tháng đc dùng đ phân tích
đc ly t Ngân hàng d tr liên bang ca New York.
Các tác gi cho rng tht cht cung tin s gia tng phn bù ri ro cn
thit đ bù đp cho khon đu t vào vic nm gi tài sn có ri ro.
H tin rng vic tht cht chính sách tin t tng trng cho s đi
xung ca các hot đng kinh t, làm gim tim lc ca các công ty
đ to ra li nhun. Nh tình hung các nhà đu t chu đng nhiu
ri ro thì có nhu cu v phn bù ri ro nhiu hn. Phn bù ri ro làm
cho c phiu ít hp dn, làm cho giá c phiu thp hn.

Mt s các nghiên cu quan trng đã thc hin đ phân tích các tác
đng khác nhau t các thay đi đc d đoán trc và không đc d

đoán trc ca cung tin lên th trng c phiu, nhng kt qu đt
đc t các nghiên cu này li khác nhau. Các nhà kinh t hc liên
quan đn vn đ này không đng ý phm vi th trng hiu qu. Các
đ xut ca gi thuyt th trng hiu qu cho rng tt c các thông tin
có sn đã gn vào trong giá c phiu. Do đó, h tranh lun rng các
thay đi đã đc d đoán trc ca cung tin s không nh hng đn
giá c phiu và ch có thành phn ca mt thay đi không đc d
đoán trc ca cung tin s nh hng đn giá c phiu. Mt khác,
các gi thuyt chng li gi thuyt th trng hiu qu li cho rng
thông tin có sn thì không đc gn vào trong giá c phiu và vì vy
các thay đi ca cung tin đc d đoán trc s nh hng đn giá
c phiu (Corrado and Jordan, 2005).
Bernanke và Kutter (2005) phân tích v thành phn đc d đoán
trc và không đc d đoán trc ca chính sách tin t bng vic
xem xét tác đng ca s thay đi trong qu liên bang lên giá ngun
vn. Các tác gi thy rng th trng c phiu có s phn ng cao vi
14


các thay đi không đc thông báo trc ca qu liên bang, cng c
thêm cho các gi thuyt th trng hiu qu.

 Dr Frank Shostak (2006) thông qua thng kê giá c phiu và tc đ
tng trng cung tin M1 ca ông Nam Á đã đa ra kt lun rng
giá c phiu to ra thay đi v cung tin hn các yu t khác. Trong
bài vit ca mình, tác gi ch ra rng quan h nhân qu không th
đc thit lp bng các phng tin thng kê mà không có mt đnh
ngha cht ch là tin là gì và nó có quan h vi giá ca tài sn tài
chính nh th nào. Khác vi các chuyên gia khác đã b qua tm quan
trng ca tin trong vic điu khin giá c phiu, tác gi đã ch ra

trong bài vit này rng s b qua đc da trên các khuôn kh suy
ngh đáng ng.

 Labonte và Makinen (2006) da trên vic phân tích li tc t mt s
chng khoán và qu liên bang ti M đã kt lun rng có th tng hay
gim tin M1 trong tài khon bng vic bin đi tin t tin gi tit
kim thành tin gi vãng lai hay ngc li.

 Maskay (2008) phân tích nh hng ca s thay đi cung tin lên giá
c phiu t d liu ca ngân hàng d tr liên bang M. Ông chng
minh rng cú sc cung tin dng làm tng giá c phiu và ngc li.
Cng theo gi thuyt th trng hiu qu thì các thay đi trong cung
tin đc d đoán trc có ý ngha quan trng hn các thay đi không
đc d đoán trc trong xác đnh giá c phiu.

2.2 Các kt qu nghiên cu trong nc
Mi liên h gia bin đng ca giá chng khoán trc nhng thay đi ca
các nhân t v mô là ch đ đc nhiu nhà nghiên cu quan tâm và đi tìm
li gii đáp. Chng hn:
15


 Tác gi Bùi Vn Vinh (2011) đã tìm thy mi liên h này c trong
ngn hn và cân bng trong dài hn.
Vi mô hình kim đnh nhân qu Granger và phân tích phn ng phân
rã, c lng mô hình VECM ch ra rng nhng thay đi ca t l
lm phát (CPI), lãi sut huy đng (DR), t giá hi đoái (EX), và giá
du th gii (OP) có nh hng tc thi và mnh m đn bin đng
trong giá chng khoán.
Bng chng t vic phân tích hàm phn ng cho thy TTCK phn ng

khá chm chp trc nhng cú sc t các bin kinh t v mô. Giá
chng khoán phn ng yu trc nhng thay đi ca các bin s quan
trng trong lnh vc tài chính nh lãi sut cho vay (LR), cung tin m
rng (M2).
Ngoài ra, thông qua kim đnh đng liên kt đa bin Johansen, tác gi
nhn thy có ít nht bn mi liên h đng liên kt gia các bin s,
ám ch rng gia chúng có tn ti mi liên h cân bng trong dài hn
và vi mi quan h đó, mt s thay đi ca DR, EX, d tr ngoi hi
(FE), giá tr sn xut công nghip (IP) và LR s to ra nh hng
thun chiu cho giá chng khoán trong dài hn. Ngc li CPI, M2 và
OP li tác đng ngc chiu đn TTCK.
 Nguyn Hu Tun (2012) s dng s liu thng kê theo tháng và
thi gian nghiên cu t tháng 1 nm 2005 đn tháng 3 nm 2011 vi
s h tr ca phn mm thng kê Eview khi kim đnh mi quan h
gia ch s chng khoán và các bin v mô.
Kt qu cho thy c hai kim đnh mà Johansen và Juselius (1990)
đa ra là kim đnh vt ma trn (Trace) và kim đnh giá tr riêng cc
đi ca ma trn (maximal eigenvalue) đu khng đnh có tn ti mi
quan h dài hn gia ch s chng khoán (VNI) và các bin v mô IO
(Giá tr sn lng công nghip theo thng kê ca GSO), CPI (Ch s
giá tiêu dùng theo thng kê ca IFS (International Financial
16


Statistics)), EX (T giá hi đoái danh ngha song phng VND/USD
theo thng kê ca IFS), IR (Lãi sut huy đng ngân hàng thng mi
k hn 3 tháng theo thng kê ca IFS), M2 (Cung tin M2 (bao gm
tin t và chun t) theo thng kê ca IFS). S gia tng giá tr sn
lng công nghip và cung tin M2 s tác đng tích cc (tng quan
thun) đn ch s giá chng khoán. Các bin CPI, EX, IR có tác đng

tiêu cc (tng quan nghch) đn ch s giá chng khoán.
 Khi nghiên cu d thi gii thng nghiên cu khoa hc sinh viên
“Nhà kinh t tr - nm 2011”, nhóm nghiên cu trng i hc
Kinh t TP.HCM đã thc hin bài vit “Kim đnh nh hng ca
các nhân t v mô và ri ro hành vi by đàn trên TTCK Vit
Nam” bng vic vn dng mô hình đa nhân t ca ba tác gi Nai-fu
Chen, Richard Roll và Stephen A.Ross (1986) v nh hng ca các
bin v mô đn t sut sinh li ca chng khoán trên TTCK M.
Bng vic kim đnh nh hng ca các yu t v mô gm: tng
trng sn lng công nghip IP, thay đi lm phát CPI, chênh lch
lãi sut ca trái phiu (5 nm) R
f
, chênh lch tng mc tiêu th hàng
hóa và doanh thu dch v TM, thay đi giá du OIL, thay đi t giá
hi đoái (USD/VND) Ex, đ sâu tài chính M2-GDP, thay đi cán cân
thng mi TB, thay đi giá vàng GOLD, t sut sinh li MSCI Châu
Á (R_ MSCI) lên t sut sinh li VN-Index trên TTCK Vit Nam
trong giai đon t tháng 1 nm 2005 đn tháng 12 nm 2010, nhóm
nghiên cu đã phát hin ra rng mc dù các yu t v mô có tác đng
đn giá chng khoán nhng tác đng còn m nht, mà ch yu giá
chng khoán còn chu chi phi nhiu t hành vi by đàn ca các nhà
đu t trên th trng. Cùng vi nhng gii hn trên th trng nh
nghiên cu vi chui thi gian ngn, kim đnh nh hng ca các
bin v mô lên toàn b TTCK Vit Nam không phân bit theo ngành,
nghiên cu hành vi ca tt c các nhà đu t không phân nhóm,…điu