B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
TRN TH THNG
TÁC NG CA CÚ SC GIÁ DU VÀ BIN NG
T GIÁ HI OÁI THC A PHNG TI TNG
TRNG KINH T TI VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN NGC NH
TP. H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng lun vn “Tác đng ca cú sc giá du và bin đng t
gi hi đoái thc đa phng ti tng trng kinh t Ti Vit Nam” là công trình
nghiên cu ca riêng tôi.
Các thông tin, d liu đc s dng trong lun vn là trung thc, các ni dung
trích dn đu có ghi ngun gc và các kt qu trình bày trong lun vn cha đc
công b ti bt k công trình nghiên cu nào khác.
TP.HCM, tháng 10 nm 2013
Hc viên
Trn Th Thng
MC LC
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC TH
TÁC NG CA CÚ SC GIÁ DU VÀ BIN NG T GIÁ HI OÁI
THC A PHNG N TNG TRNG KINH T TI VIT NAM 1
TÓM TT 1
1.GII THIU 2
1.1 Lý do chn đ tài 2
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 Câu hi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 Các ni dung nghiên cu chính 4
2.TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY 5
2.1 Tác đng ca giá du đn hot đng kinh t 5
2.2 Tác đng ca t giá hi đoái đn hot đng kinh t 9
2.3 Các bài nghiên cu v v tác đng ca giá du và t giá hi đoái thc
đi vi tng trng kinh t 12
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU VÀ D LIU 19
3.1 Phng pháp nghiên cu 19
3.2 Mô t d liu 23
4. NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 26
4.1 Kt qu kim đnh đn v 26
4.2 Kt qu kim đnh nhân qu Granger 30
4.3 Kt qu kim đnh đng liên kt 32
4.4 Kt qu mô hình VECM trong dài hn 34
4.5 Kt qu mô hình ECM trong ngn hn 36
4.6 Kt qu hàm phn ng xung 39
4.7 Kt qu phân rã phng sai 43
5. KT LUN 46
TÀI LIU THAO KHO 48
PH LC 1: KÝ HIU CÁC BIN S 51
DANH MC CÁC T VIT TT
OIL: Giá du th gii
REER: T giá hi đoái thc đa phng
RGDP: Tng sn phm quc ni thc
VAR: Mô hình vector t hi quy
VECM: Mô hình vector hiu chnh sai s
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu tác đng ca cú sc giá du ti hot đng kinh
t 14
Bng 2.2: Tóm tt các nghiên cu tác đng ca bin đng t giá hi đoái thc ti
hot đng kinh t 16
Bng 3.1: Các bin kinh t s dng trong mô hình 24
Bng 4.1: Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp ADF ca
D.LnRGDP 26
Bng 4.2: Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp PP ca D. Ln RGDP 27
Bng 4.3: Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp ADF ca D.LnOIL 27
Bng 4.4: Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp PP ca D.LnOIL 28
Bng 4.5 : Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp ADF ca
D.LnREER 28
Bng 4.6: Kt qu kim đnh đn v theo phng pháp PP ca D.LnOIL 29
Bng 4.7: Kt qu kim đnh nghim đn v 30
Bng 4.8: Kt qu kim đnh nhân qu Granger 31
Bng 4.9: Kt qu la chn đ tr ti u 33
Bng 4.10: Kt qu kim đnh t tng quan ca mô hình VAR 33
Bng 4.11: Kt qu kim đnh đng liên kt 34
Bng 4.12: Kt qu mô hình VECM trong dài hn 35
Bng 4.13: Kt qu mô hình hiu chnh sai s ECM 37
Bng 4.14: Kt qu kim tra t tng quan ca mô hình VECM 39
Bng 4.15:Kt qu phân rã phân sai mc gii thích ca các bin đn s thay đi ca
RGDP 44
DANH MC TH
Hình 4.1: Phn ng ca tng sn phm quc ni thc trc cú sc giá du th
gii 40
Hình 4.2: Phn ng ca tng sn phm quc ni thc trc s bin đng ca t giá
hi đoái thc đa phng 41
Hình 4.3: Phn ng ca t giá hi đoái thc đa phng trc cú sc giá du th
gii 42
Hình 4.4: Kt qu phân rã phân sai mc gii thích ca các bin đn s thay đi ca
RGDP 45
1
TÁC NG CA CÚ SC GIÁ DU VÀ BIN NG
T GIÁ HI OÁI THC A PHNG N TNG
TRNG KINH T TI VIT NAM
TÓM TT
Mc đích ca bài nghiên cu là nhm kim tra tác đng ca cú sc giá
du th gii và bin đng t giá hi đoái thc đa phng ti tc đ tng
trng kinh t ca Vit Nam. Bài nghiên cu s dng d liu hàng quý giai
đon 1995-2012 đi vi các bin tng sn phm quc ni thc (đi din cho
tng trng kinh t), giá du th gii và t giá hi đoái thc đa phng. Kt
qu nghiên cu ban đu cho thy có tn ti mi quan h dài hn gia các
bin. Tác gi tin hành hi quy kim đnh bng mô hình VECM kt qu thu
đc là c cú sc giá du th gii và bin đng t giá hi đoái thc đa
phng có tác đng đáng k ti tc đ tng trng kinh t Vit Nam c
trong ngn hn và dài hn. Tuy nhiên, hot đng kinh t Vit Nam chu tác
đng mnh hn bi s bin đng ca t giá hi đoái thc đa phng hn là
các cú sc ca giá du th gii.
2
1.GII THIU
1.1 Lý do chn đ tài
Nh chúng ta đu bit du là ngun nguyên liu đu vào cn thit cho
hu ht mi quá trình sn xut.Vic thay đi giá du có th nh hng đn
nn kinh t thông qua nhiu kênh khác nhau, th nht vì đu vào quan trng
ca quá trình sn xut nên vic tng giá du s dn đn mt cú sc v phía
cung hàng hóa đó là s st gim sn lng (Brown và Yucel 1999). Th hai,
giá du tng cng là du hiu gia tng tình trng khan him ngun nhiên liu
đu vào c bn ca quá trình sn xut nên các nhà đu t s ct gim sn xut
do chi phí đu vào cao làm cho li nhun tm thi gim, ngoài ra giá du bin
đng đng ngha vi vic gia tng s không chc chn v ngun nguyên liu
trong tng lai, đe da các nhà đu t trong vic m rng sn xut kinh doanh
kt qu là sn lng sn xut s gim (Jimenez-Rodriguez và Sandchez,
2005). Tuy nhiên, trong nhng nm gn đây vic xem xét các cú sc ca các
ngun nng lng t nhiên và nh hng ca chúng ti nn kinh t cng có
s thay đi theo thi gian, theo quan đim hin nay cú sc giá du dn đn
tng trng kinh t mt s nc. Tuy nhiên các quc gia còn li tip tc suy
yu trong cuc suy thoái kinh t. Cú sc giá du dn đn giá c tng mt cách
đáng k điu này có th là nguyên nhân gây ra các cuc suy thoái kinh t.
T giá hi đoái là nhân t rt quan trng đi vi các quc gia vì nó nh
hng đn giá tng đi gia hàng hóa sn xut trong nc vi hàng hóa trên
th trng quc t. Khi t giá ca đng tin ca mt quc gia tng lên thì giá
c ca hàng hóa nhp khu s tr nên r hn trong khi giá hàng xut khu li
3
tr nên đt đ hn đi vi ngi nc ngoài. Vì th khi giá tr đng ni t
tng lên s gây bt li cho xut khu và thun li cho nhp khu dn đn kt
qu là xut khu ròng gim và nh hng đn tng trng kinh t. Bên cnh
đó, da vào mi tng quan gia các đt tng giá du và các cuc suy thoái
kinh t nhiu ý kin cho rng bin đng ca giá du có tác đng tiêu cc ti
tng trng kinh t. Hu ht các nghiên cu trc đây nghiên cu mi quan
h gia du và t giá hi đoái thc ti tng trng kinh t đu đc thc hin
các quc gia phát trin nh M và các quc gia Châu âu khác, còn các nc
đang phát trin có rt ít nghiên cu v vn đ này. iu này mt phn là do
thiu các d liu đáng tin cy và mt phn do s ít ph thuc vào du m
trong lch s ca các nc đang phát trin. Tuy nhiên, t khi nhu cu v nng
lng ca các quc gia này ngày càng tng lên, thì vn đ nghiên cu này ti
các quc gia đang phát trin ngày càng đc quan tâm. Chính vì vy tác gi
thc hin nghiên cu đ tài “ Tác đng ca cú sc giá du và t giá hi đoái
thc đa phng ti tng trng kinh t ti Vit Nam”
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Bài nghiên cu đc thc hin nhm kim tra tác đng ca cú sc giá
du và bin đng đng t giá hi đoái thc đa phng hnh hng nh th nào
đn hot đng kinh t Vit Nam c trong ngn hn và dài hn?
1.3 Câu hi nghiên cu
đt đc mc tiêu nghiên cu nêu trên bài nghiên cu s tr li các
câu hi sau:
4
1. Có tn ti mi quan h gia bin giá du th gii và bin t giá hi đoái
thc đa phng đn bin tng sn phm quc ni thc hay không?
2. Tác đng c th trong ngn hn và dài hn ca cú sc giá du th gii
và bin đng t giá hi đoái thc đa phng đn tng sn phm quc
ni thc là nh th nào?
1.4 Phng pháp nghiên cu
tr li các câu hi trên bài nghiên cu s dng mô hình vector hiu
chnh sai s (VECM) vi d liu hàng quý t quý 1 nm 1995 đn quý 4 nm
2012 cho các bin s: Tng sn phm quc ni thc (RGDP), giá du th gii
(OIL), t giá hi đoái thc đa phng (REER). Trong đó d liu tng sn
phm quc ni thc và t giá hi đoái thc đa phng đc ly t Datastream
còn giá du th gii đc ly t Qu tin t Quc t IMF.
1.5 Các ni dung nghiên cu chính
Bài nghiên cu đc chia làm bn phn chính, ni dung ca các phn
trong bài nghiên cu nh sau:
Phn 1 là gii thiu
Phn 2 là tng quan các nghiên cu trc đây
phn 3 là phng pháp nghiên cu
phn 4 là ni dung và kt qu nghiên cu
Phn 5 là kt lun ca bài nghiên cu
5
2.TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY
Có rt nhiu nhà nghiên cu nc ngoài cng nh trong nc đã tin
hành nghiên cu và khám phá ra mi quan h gia cú sc giá du và bin
đng t giá hi đoái thc đa phng ti hot đng kinh t ti các khu vc khác
nhau và các quc gia khác nhau. Do vy, đ thun li trong vic theo dõi kt
qu ca các nghiên cu này tác gi tin hành phân chia các kt qu nghiên
cu theo các ni dung sau:
Tác đng ca giá du đn hot đng kinh t
Tác đng ca bin đng t giá hi đoái đn hot đng kinh t
Các bài nghiên cu v tác đng ca giá du và bin đng t giá
hi đoái thc đa phng ti hot đng kinh t
2.1 Tác đng ca giá du đn hot đng kinh t
S bin đng ca giá du nhn đc s quan tâm đc bit ca các nhà
nghiên cu do vai trò quan trng ca nó đi vi các bin s kinh t v mô
khác. Theo McKillop(2004) giá du tng cao có th làm gim tc đ tng
trng kinh t, dn ti s m đm ca th trng chng khoán, cng nh s
gia tng tc đ lm phát và dn đn s bt n ca th trng tài chính tin t.
Nó cng có th là nguyên nhân to ra mt mc lãi sut cao hn hay thm chí
là mt cuc đi suy thoái v kinh t. Mt s gia tng đáng k trong giá du
quc t có th đc xem nh là mt nguyên nhân làm gim tng trng kinh
t (Jin,2008). Tuy nhiên giá du đc cho là không nh hng ti các nc
ln chng hn nh M và các quc gia khu vc Châu Âu do sc mnh trong
đng tin ca h, nh vy tình trng kinh t ca h tip tc đt đc mt s
tng tng ln (Gisser & Goodwin, 1986).
6
Có nhiu nghiên cu thc nghim đã khám phá mi quan h gia bin
đng giá du và các hot đng kinh t. Các nghiên cu này đã ch ra rng cú
sc giá du có nh hng đáng đn sn lng sn xut ca các quc gia.
Hamilton (1983) tác gi ca các bài vit có nh hng nht trong lnh vc này
đã chng t có mt mi quan h ngc chiu gia giá du và hot đng kinh
t v mô trong nn kinh t Hoa K thi k 1948-1980. Nghiên cu ca ông
ch ra rng khi có mt s gia tng trong giá du s dn đn sn lng sn xut
suy gim.
Lee và Ni (2002) trong bài phân tích tác đng ca cú sc giá du đi vi
cung và cu các ngành công nghip khác nhau, bng cách s dng mô hình
VAR cho mu d liu hàng tháng t nm 1959-1997 ca các ngành công nghip
khác nhau M, hai ông đã nhn thy rng có s tng đng đáng k v phn
ng đu ra đi vi cú sc giá du hu ht các các ngành công nghip.
phn ng li mt cú sc v giá du, sn lng thng gim sau đó 10 tháng,
nhng s suy gim này ch xy ra trong ngn hn.Tuy nhiên có s khác nhau
gia các ngành công nghip, Các ngành công nghip có đ nhy cm ln v
chi phí đi vi giá du thì cú sc giá du ch yu làm gim phía ngun cung,
nh là ngành công nghip lc du hay ngành công nghip hóa cht, còn đi
vi các ngành công nghip khác cú sc giá du làm gim cu nh là ngành
công nghip ô tô hay ngành đ dùng dân dng, vi mt s ngành nh là nha
cao su, st thép hay đ đin t cú sc giá du làm gim c cung và cu v sn
phm ca nó.
Cunado và Gracia (2005) trong bài nghiên cu v mi quan h gia giá
du và hot đng kinh t v mô ca sáu quc gia Châu Á là Malaysia, Nht,
Singapore, South Korea, Philippines và Thái Lan. C th tác gi nghiên cu
tác đng ca giá du ti lm phát và tc đ tng trng kinh t vi d liu
7
hàng quý giai đon 1975Q1-2002Q2. Kt qu ca bài
nghiên cu thu đc:
Th nht, đi vi các phng pháp đo lng giá du khác nhau cho ra kt qu
khác nhau. Khi đo lng giá du bng giá quc t (USD) tác đng ca nó ti
nn kinh t nhiu hn là khi đo lng gia du bng đng ni t ca nc đó.
iu này đc gii thích có th là do vai trò ca t giá hi đoái hoc do các
bin v giá khác đi vi hot đng kinh t. Th hai, tác đng ca giá du và
hot đng kinh t ch xy ra trong ngn hn và không phát hin ra mi quan h
dài hn gia chúng. Th ba, khi giá du đc đo lng bng đng ni t nó có
nh hng ti tc đ làm phát c sáu nc. Th t, phn ng ca tng quc
gia vi cú sc giá du là khác nhau, mi quan h gia giá du và hot đng
kinh t dng nh không có ý ngha nhiu đi vi Malaysia (quc gia ch nhp
khu du) so vi 5 quc gia còn li.
Milani (2009) nghiên cu mi quan h gia giá du và các bin s kinh
t v mô M. C th tác gi s dng mô hình cân bng cu trúc tng th vi
d liu hàng quý giai đon 1960Q1-2008Q4 đ c lng mi quan h gia
giá du, tng cu và lm phát thông qua vai trò ca giá du trong sn xut và
tiêu th, mô hình bt đu vi gi thit k vng hp lý là các ngành kinh t điu
chnh theo k vng ca nn kinh t và đc xem xét theo thi gian, do đó giá
du có thêm mt hiu ng b sung, nó hot đng thông qua tác đng ca nó
ti s hình thành k vng trong tng lai v sn lng, lm phát và các chính
sách tin t vì k vng có s tác đng mnh m ti sn lng nên tác đng ca
cú sc giá du có th đc khuych đi thông qua s thay đi v k vng mà
nó to ra. Tuy tác gi phát hin ra giá du nh hng ti nn kinh t thông qua
nhiu kênh khác nhau nhng tác gi cng nhn thy rng theo quá trình nhn
thc ca các nhà lãnh đo thì tác đng ca giá du thay đi theo thi gian. Giá
8
du đc phát hin là có nh hng ln ti sn lng và lm phát trc nhng
nm 1970 và nh hng không đáng k sau gia nm 1980.
Marcel Gozali (2010) nghiên cu tác đng ca bin đng giá du và đ
bt n ca giá du lên các ch s lm phát, đu t, tc đ tng trng GDP,
tiêu dùng ca t nhân, chi tiêu ca chính ph, đu t, lãi sut và cán cân
thng mi Indonesia. Tác gi so sánh s khác bit gia tác đng ca bin
đng giá du và tác đng ca đ bt n giá du bng phng pháp kim đnh
nhân qu Granger và mô hình vector t hi quy (VAR) vi d liu t nm
1990-2008. Kt qu nghiên cu ch ra rng khi áp dng phng pháp đo đ
bt n giá du thc hin (realized volatility) còn đc gi tt là RV thì RV là
ch báo ca tc đ tng trng GDP. Còn bin đng giá du li tác đng đn
chi tiêu ca chính ph và đu t.
Du, Limin, Yanan, He,Wei, Chu (2010) trong bài nghiên cu mi quan
h gia giá du th gii và nn kinh t v mô ca Trung Quc da trên s liu
chui thi gian hàng tháng t tháng 1 nm 1995 đn tháng 12 nm 2008, bng
cách s dng phng pháp vector t hi quy (VAR). Kt qu cho thy giá
du th gii nh hng đn tng trng kinh t và lm phát ca Trung Quc.
Mt khác, hot đng kinh t ca Trung Quc không nh hng đn giá du
th gii, có ngha là giá du th gii vn là bin ngoi sinh đi vi nn kinh
t Trung Quc.
Gn đây U. Adiguzel, T.Bayat, S.Kayhan (2011) nghiên cu mi quan
h nhân qu gia giá du thô và t giá hi đoái Brazil, n và Th Nh
K bng cách s dng d liu hàng tháng t đu ch đ th ni t giá t tháng
1 nm 1999 cho Brazil, tháng 5 nm 1993 vi n và tháng 2 nm 2001
9
cho Th Nh K ti tháng 7 nm 2011. Vi phng pháp VAR cho thy có mi
quan h nhân qu gia giá du và t giá hi đoái c trong ngn hn và dài hn
Có rt ít bài nghiên cu tác đng ca giá du đi vi nn kinh t Vit
Nam. P.K Narayan và Seema Narayan (2010) là ngi nghiên cu đu tiên
v mô hình tác đng ca giá du đi vi th trng chng khoán Vit Nam, s
dng d liu hàng ngày cho giai đon 2000-2008 trong đó t giá hi đoái
danh ngha nh mt yu t quyt đnh b sung ca giá c phiu. H nhn ra
rng giá chng khoán, giá du và t giá hi đoái danh ngha có mi tng
quan vi nhau giá du có tác đng tích cc và đáng k đn giá c phiu trên
th trng chng khoán.
2.2 Tác đng ca t giá hi đoái đn hot đng kinh t
nh hng ca bin đng t giá hi đoái đn hot đng kinh t cng
nhn đc s quan tâm ca nhiu nhà nghiên cu trong thi gian qua do vai
trò quan trng ca nó trong hot đng kinh t.
Trong mt mu gp d liu chui thi gian và chéo không gian,
Edwards (1989) hi quy bin GDP thc ca 12 nc đang phát trin theo t
giá hi đoái thc và t giá hi đoái danh ngha, chi tiêu chính ph, các điu
khon thng mi, và các bin pháp phát trin tin t. Ông nhn thy rng
khi gi các yu t khác không đi phá giá tin t hay t giá thc tng có xu
hng làm gim sn lng trong ngn hn, và trong dài hn thì vic phá giá
có nh hng phc tp hn nhiu.
Agenor (1991) phát trin mt mô hình xác đnh sn lng theo k vng
hp lý, ông phân bit tác đng thay đi có d kin và không d kin trc
ca t giá hi đoái và c lng mô hình này da trên chui d liu chéo
không gian ti 23 nc đang phát trin. Kt qu gii thích cho mô hình này
10
đó là: khi có mt s phá giá đng tin có d kin s dn ti mt s gia tng
trong mc giá và to ra s gia tng trong tin lng danh ngha di gi
đnh cung lao đng ph thuc vào mc tin lng d kin thc t và kt qu
là cu v lao đng và đu vào nhp khu gim và do đó sn lng s gim.
Mt khác mt s phá giá bt ng s không tác đng đn giá và tin lng
thc t, tuy nhiên nó dn ti s gia tng không mong mun v nhu cu hàng
trong nc vì giá tng đi ca hàng trong nc gim. iu này cho thy
mt s gia tng bt ng trong giá có th kích thích ngun cung. Ông kt lun
rng vic phá giá đng tin có d tính thì tác đng tiêu cc ti sn lng,
trong khi phá giá bt ng có mt tác đng tích cc ti sn lng.
Rogers và Wang (1995) nghiên cu ngun gc ca s bin đng trong
sn lng và lm phát Mexico s dng nm bin: sn lng, chi tiêu chính
ph, lm phát, t giá hi đoái thc đa phng và tng trng tin. c lng
bng mô hình véc t t hi quy VAR kt qu cho thy: Lm phát b nh
hng bi tt c các yu t, trong khi thay đi sn lng đc gii thích bi
các cú sc thc s, phá giá tin t dn ti s suy gim trong sn lng. Jin
(2008) phát hin thy gia tng t giá hi đoái thc có tác đng tt ti tng
trng kinh t Nga nhng li tác đng tiêu cc ti tng trng kinh t
Nht bn và Trung quc. Aliyu (2009) nhn thy khi t giá hi đoái thc tng
10% thì tng sn phm quc ni Negeria ch tng 0.35%.
Trong bài nghiên cu kim tra tác đng ca giao đng t giá hi đoái ti
tc đ tng trng sn lng thc và lm phát 20 nc đang phát trin giai
đon 1955-1995. Magda Kandil (2004) đã gii thiu mô hình k vng lý
thuyt hp lý đ c lng s bin đng ca các bin khi t giá hi đoái bin
đng theo đúng k vng và bin đng bt ng. Nhìn chung khi t giá gim
11
theo c hai hng đúng k vng và bt ng thì tc đ tng trng sn lng
thc gim và lm phát tng. Kt qu nghiên cu cng xác nhn tác đng
không tt ca vic gim giá đng ni t đi vi nn kinh t các quc gia
đang phát trin. Bên cnh đó bài nghiên cu cng ch rng vi các đ m
thng mi các quc gia khác nhau thì bin đng t giá to ra nh hng
xu ti hot đng kinh t các quc gia đang phát trin là khác nhau. Tác
đng rõ ràng đó là khi t giá gim hay đng ni t mt giá thì sn lng gim
và lm phát giá tng. V mt chính sách khi t giá bin đng ln hn nhiu so
vi giá tr d kin ca nó s tác đng không tt ti s phát trin kinh t ca
các quc gia này. Do đó bài nghiên cu gi ý là các quc gia đang phát
trin chính sách t giá nên hng ti s n đnh tránh s bin đng bt ng đ
bo v nn kinh t trong nc bi các tác đng không mong mun.
S dng phng pháp hiu chnh sai s(VECM) đ xem xét mi quan
h gia bin đng t giá và sn lng, Kamin Klau(1998) c lng hi quy
sn lng đi vi s thay đi trong t giá hi đoái thc cho hai mi by
quc gia và cho cùng mt kt lun không có bng chng cho thy phá giá
đc thu hp(suy gim) trong dài hn.
Gn đây hn H. Bazlul, H. Sayema, A. Mohammad (2012) trong bài
nghiên cu v mi quan h kinh t gia t giá hi đoái và tng trng kinh t,
s dng d liu hàng nm, t nm 1980-2012 Banglades và tin hành phân
tích vi mô hình VAR kt qu cho thy bin đng t giá hi đoái thc s có
nh hng ti tng sn lng. Trong dài hn khi t giá hi đoái thc gim
10% thì tng sn lng tng 3.2%.
Dhasmana (2013), nghiên cu tác đng ca bin đng t giá hi đoái
thc đôí vi kt qu kinh doanh ca các doanh nghip sn xut n giai
12
đon 2000-2012, s dng d liu ca 500 doanh nghip sn xut ti n
trong thi k này, kt qu nghiên cu cho thy bin đng t giá hi đoái thc
hiu lc có nh hng đáng k ti hiu qu hot đng ca các doanh nghip
sn xut thông qua chi phí sn xut cng nh doanh thu thu v ca doanh
nghip. Mc đ tác đng ca bin đng t giá ph thuc và th phn xut
khu, nhp khu ca doanh nghip cng nh sc mnh cnh tranh trên th
trng ca doanh nghip. Nâng giá và phá giá tin t các tác đng không đi
xng đn sn lng và tc đ tng trng doanh s ca doanh nghip. Nâng
giá có tác đng mnh hn thông qua kênh xut khu(doanh thu) trong khi phá
giá có tác đng mnh hn thông qua kênh nhp khu( chí phí).
2.3 Các bài nghiên cu v v tác đng ca giá du và t giá hi đoái
thc đi vi tng trng kinh t
Aliyu (2009) nghiên cu tác đng ca giá du và bin đng t giá hi
đoái thc đn tng trng kinh t Negeria, da vào d liu hàng quý, t
Q1 nm 1986 đn quý 4 nm 2007 kt qu cho thy giá du quc t và
bin đng t giá hi đoái thc là hai bin s quan trng có nh hng ti
tc đ tng trng kinh t Negeria trong thi k nghiên cu. C th
phân tích trong dài hn thì khi giá du thô quc t tng 10% s làm GDP
thc t tng 7.72 %. Trong khi đó cùng vi mt mc tng 10% trong t giá
hi đoái thc ch làm GDP thc t tng 0.35%. iu này cho thy GDP
thc t Nigeria chu nh hng ln bi cú sc giá du hn là s bin
đng ca t giá hi đoái thc. Cui cùng bài nghiên cu nhn thy rng cú
sc giá du có nh hng ti c thu nhp và sn lng đi vi nn kinh t
Nigeria. Còn s bt n ca t giá hi đoái có nh hng trc tip ti cán
cân thng mi và nh hng đáng k ti sn lng và hot đng đu t
ca quc gia này.
13
Jouko Rautava( 2002) trong bài nghiên cu” vai trò ca giá du đi và
t giá hi đoái thc đi vi nn kinh t Nga” Tác gi s dng phng pháp
VAR và kim đnh đng liên kt cho mu d liu theo quý t Q1 nm 1995
đn Q3 nm 2001. Ông nhn thy rng trong dài hn khi giá du quc t tng
hay gim 10% thì tc đ tng trng kinh t ca Nga tng, gim tng ng
2%. Tng t khi đng Rúp tng (gim) giá 10% sn lng ca Nga gim
(tng) 2.4%. Kt qu ca nghiên cu cng ch ra rng tác đng ca s thay
đi giá du đi vi sn lng có th đc cân bng bng s thay đi tng
ng trong t giá hi đoái thc.
Usama Al-mulali (2010) nghiên cu tác đng ca các cú sc du m và
t giá hi đoái thc ti sn phm quc ni ca Na Uy bng cách s dng d
liu chui thi gian 1975-2008, vi phng pháp vector t hi quy (VAR),
kim đnh đng liên kt và kim tra mi quan h nhân qu Granger. Kt qu
ca nghiên cu cho thy s gia tng trong giá du là lý do đng đng sau
trong s gia tng GDP ca Na Uy và t giá thc làm tng kh nng cnh tranh
trong lnh vc thng mi. Vì vy, có v nh là cú sc giá du là mt tín hiu
tt đi vi Na Uy.
Gn đây hai tác gi Lê Vit Trung và Nguyn Th Thúy Vinh (2011)
trong bài nghiên cu v tác đng ca giá du, t giá hi đoái thc hiu lc, và
làm phát đi vi hot đng kinh t Vit Nam, s dng d liu hàng tháng
cho giai đon 1995-2009 vi mô hình VAR và kim đnh đng liên kt kt
qu cho thy có mi quan h trong dài hn gia giá du, t giá hi đoái thc,
và làm phát đi vi hot đng kinh t mà c th hot đng kinh t đc đi
din bng bin ch s sn xut công nghip. Mt s gia tng hoc gim xung
trong giá du có th làm gim hoc tng cng hot đng kinh t. Tuy nhiên,
14
kt qu cng cho thy nn kinh t Vit Nam chu s nh hng bi s thay
đi giá tr ca đng ni t hn là s bin đng ca giá du th gii.
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu tác đng ca cú sc giá du ti
hot đng kinh t
Tác gi
và th
i gian
nghiên cu
M
c tiêu
K
t qu
Hamilton(1983)
1948-1980
Chng minh mi quan
h gia các đt tng giá
du và các cuc suy
thoái kinh t là điu hin
nhiên
Tng giá đu là nguyên
nhân làm nng sut st
gim sau 3-4 quý và có
th tng tr li sau 6-7
quý
Lee và Nee(2002)
1959-1997
Kim tra tác đng ca
cú sc giá du đi vi
các ngành công nghip
khác nhau ti M
Sn lng thng gim
sau cú sc giá du
khong 10 tháng và s
suy gim này ch xy ra
trong ngn hn, đi vi
các ngành công nghip
khác nhau thì cú sc giá
du tác đng v cung
cu là khác nhau
Cunado và Gracia(2005)
1975-2002
Nghiê
n c
u
tác đ
ng
ca giá du ti lm phát
và tng trng ca 6
quc gia châu Á
Tác đ
ng c
a giá d
u t
i
tng trng kinh t ch
xy ra trong ngn hn,
phn ng ca các quc
gia khác nhau đi vi cú
sc giá du là khác nhau
15
Milani(2005)
1960-2008
Tìm hiu tác đng ca
giá du ti các bin s
kinh t v mô M
Trc nm 1970 giá du
có nh hng mnh ti
lm phát và sn lng,
tuy nhiên t gia sau
nm 1980 thì nh hng
không đáng k
Gozali(2010)
1990-2008
Nghiên cu tác đng
ca bin đng giá du
và đ bt n ca giá du
lên các bin s kinh t
v mô Indonesia
bt n ca giá du là
ch báo cho tc đ tng
trng kinh t, còn bin
đng giá du li tác
đng ti chi tiêu và đu
t ca chính ph
He, Wei, Chu(2010)
1995-2008
Nghiên cu mi quan h
gia giá du th gii và
nn kinh t v mô ca
Trung Quc
Giá du có tác đng ti
tng trng kinh t và
lm phát Trung Quc.
Tuy nhiên hot đng
kinh t ca Trung Quc
không nh hng ti giá
du th gii
P.K Narayan và Seema
Narayan(2010)
2000-2008
Nghiên cu tác đng
ca giá du ti th
trng chng khoán
Vit Nam
Giá du có tác đng tích
cc và đáng k đn giá
c phiu trên th trng
chng khoán
16
Bng 2.2: Tóm tt các nghiên cu tác đng ca bin đng t giá hi
đoái thc ti hot đng kinh t
Tác gi và thi
gian nghiên cu
Mc tiêu Kt qu nghiên cu
Agerno(1991) Nghiên cu tác đng
ca vic thay đi t
giá theo d kin và
không theo d kin
ti các quc gia đang
phát trin
Phá giá đng tin có d tính thì
tác đng tích cc ti sn lng,
trong khi phá giá bt ng thì có
tác đng tiêu cc ti sn lng
Rogers và
Wang(1995)
Nghiên cu ngun
gc ca s bin đng
trong sn lng và
lm phát Mexico
Lm phát b nh hng bi
nhiu yu t, còn phá giá tin t
dn ti s suy gim sn lng
Magda Kandil
(2004)
1955-1995
Kim tra nh hng
ca bin đng t giá
hi đoái thc ti tc
đ tng trng sn
lng thc và lm
phát ti hai mi
quc gia đang phát
trin
T giá gim thì tc đ tng
trng sn lng thc gim và
lm phát tng, vi đ m
thng mi khác nhau thì nh
hng ca bin đng t giá ti
các quc gia là khác nhau
Bazlul,Sayema,Mo
hammad (2012)
1980-2012
Nghiên cu v mi
quan h kinh t gia
t giá hi đoái và tng
trng kinh t
Bin đng t giá hi đoái thc
thc s có nh hng ti sn
lng. trong dài hn khi t giá
hi đoái thc gim 10% thì tng
17
Banglades sn lng tng 3.2%
Dhasmana (2013)
Nghiên cu tác đng
ca bin đng t giá
hi đoái thc đôí vi
kt qu kinh doanh
ca các doanh nghip
sn xut n giai
đon 2000-201
Mc đ tác đng ca bin đng
t giá ph thuc và th phn xut
khu, nhp khu ca doanh
nghip cng nh sc mnh cnh
tranh trên th trng ca doanh
nghip. Nâng giá có tác đng
mnh hn thông qua kênh xut
khu(doanh thu) trong khi phá
giá có tác đng mnh hn thông
qua kênh nhp khu( chí phí)
Ranio Aliyu(2009)
1986-2007
Nghiên cu tác đng
ca giá du và bin
đng t giá hi đoái
thc đn tng trng
kinh t Nigeria
GDP thc t chu nh hng
ln bi cú sc giá du hn là s
bin đng ca t giá hi đoái
thc. Trong dài hn khi giá du
thô quc t tng 10% s làm
GDP thc t tng 7.72% còn
khi t giá hi đoái thc tng
10% ch làm GDP thc t tng
0.35%
Usama Al-
Mulali(2010)
1975-2008
Nghiên cu tác đng
ca cú sc giá du và
bin đng t giá hi
đoái thc ti tng sn
phm quc ni ca
Na Uy
Giá du tng làm GDP thc t
tng, T giá thc làm tng kh
nng cnh tranh trong lnh vc
thng mi
18
Qua bng tng kt trên có th thy rng s bin đng giá du có nh
hng ti tng trng kinh t các quc gia, mc đ nh hng khác nhau
đi vi các quc gia khác nhau là khác nhau.
Bin đng t giá hi đoái thc đa phng nh thì nh hng ti tng
trng kinh t thông qua cán cân thng mi, khi t giá bin đng nh hng
trc tip ti cán cân thng mi và t đó nh hng ti tng trng kinh t
ca quc gia.