B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH PHNG THO
CÁC YU T NH HNG N PHÁT TRIN
INTERNET BANKING DÀNH CHO KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
TI NGỂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU
LUN VN THC S KINH T
Tp. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH PHNG THO
CÁC YU T NH HNG N PHÁT TRIN
INTERNET BANKING DÀNH CHO KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
TI NGỂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU
Chuyên ngành: Tàichính-Ngânhàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. BÙI KIM YN
Tp. H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: “Các yu t nh hng đn phát trin
Internet Banking dành cho khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Á
Châu” là kt qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp, nghiêm túc.
Các s liu trong lun vn có ngun gc rõ ràng, đáng tin cy và đc x lý khách
quan, trung thc
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V, BIU
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V DCH V NGÂN HÀNG IN T VÀ
INTERNET BANKING 4
Khái nim v dch v ngân hàng và dch v ngân hàng đin t 4
1.1.1. Khái nim và đc đim dch v ngân hàng 4
1.1.2. Dch v ngân hàng đin t 5
1.1.2.1. Thng mi đin t 5
1.1.2.2. Dch v Ngân hàng đin t 6
1.1.3. Vai trò ca Ngân hàng đin t trong hot đng kinh doanh ca Ngân hàng 7
1.1.4. Các giai đan phát trin ca dch v ngân hàng đin t 8
1.2. Dch v Internet Banking 9
1.2.1. Khái nim 9
1.2.2. Các cp đ ca Internet Banking 10
1.2.3. Li ích và ri ro trong quá trình s dng Internet Banking 11
1.2.3.1. Li ích ca dch v Internet Banking 11
1.2.3.2. Ri ro trong Internet Banking 13
1.3. Phát trin Internet Banking 17
1.3.1. iu kin đ phát trin Internet Banking 17
1.3.1.1. iu kin v k thut 17
1.3.1.2. Ngun lc tài chính ca ngân hàng 18
1.3.1.3. Kh nng cung ng dch v tin ích ca ngân hàng 18
1.3.1.4. iu kin v con ngi 18
1.3.1.5. Các yu t thuc v phía ngi s dng 19
1.3.2. Mô hình nghiên cu các yu t nh hng đn phát trin Internet
Banking 19
1.4. Bài hc kinh nghim cho Ngân hàng TMCP Á Châu 22
1.4.1. Mô hình ngân hàng trc tuyn ca ING Direct Bank ti M 22
1.4.2. Kinh nghim cho Ngân hàng TMCP Á Châu 25
KT LUN CHNG 1 28
CHNG 2: THC TRNG PHÁT TRIN DCH V INTERNET BANKING
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU 29
2.1. Gii thiu v ngân hàng thng mi c phn Á Châu 29
2.1.1. Tng quan 29
2.1.2. Tình hình hot đng ca ACB 30
2.2. Tình hình phát trin Internet banking ti ACB 35
2.2.1. H thng Ngân hàng đin t ti ACB 35
2.2.2. iu kin phát trin Internet Banking ti ACB 36
2.2.2.1. C s pháp lý 36
2.2.2.2. Công ngh 37
2.2.2.3. Ngun nhân lc 38
2.2.3. Dch v Internet Banking ti ACB 38
2.2.4. Ri ro thng phát sinh và bin pháp x lý 40
2.2.5. Kt qu kinh doanh t dch v Ngân hàng đin t ACB Online 41
2.2.6. Thi c và thách thc ca ACB trong vic phát trin Internet Banking 47
2.2.6.1. Thi c 47
2.2.6.2. Thách thc 47
2.3. Kim đnh các yu t nh hng đn phát trin Internet Banking ti ACB 49
2.3.1. Phng pháp nghiên cu 49
2.3.2. Nghiên cu đnh lng 52
2.3.2.1. Phng pháp phân tích d liu 52
2.3.2.2. Phân tích kt qu nghiên cu 53
2.4. Nhng thành công và nhng vn đ tn ti ACB trong vic phát trin
dch v Internet Banking 64
2.4.1. Nhng thành công 64
2.4.2. Nhng tn ti 65
2.4.3. Nguyên nhân 65
KT LUN CHNG 2 67
CHNG 3: MT S GII PHÁP NHM PHÁT TRIN INTERNET
BANKING TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU 68
3.1 nh hng phát trin dch v Ngân hàng đin t ti ACB 68
3.1.1 Mc tiêu 68
3.1.2 nh hng và nhim v trng tâm đn nm 2020 69
3.2. Mt s gii pháp nhm phát trin Internet Banking ti ACB 69
3.2.1. Tng cng tính an toàn bo mt: 69
3.3.2. y mnh các hot đng bán hàng và Marketting: 72
3.3.3. Xây dng nâng cp website hin đi 74
3.3.4. m bo s chính xác ca giao dch và tính toàn vn ca d liu 76
3.3.5. Mt s kin ngh đi vi Chính ph và Ngân hàng nhà nc v xây dng
và hoàn thin khung pháp lý đi vi dch v Ngân hàng đin t nói chung 77
KT LUN CHNG 3 79
KT LUN 80
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ CH VIT TT
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
ACB Online Chng trình Ngân hàng đin t ca ACB
ATM Máy rút tin t đng
CNTT Công ngh thông tin
DV Dch v
VT n v tính
KH Khách hàng
KHCN Khách hàng cá nhân
LNTT Li nhun trc thu
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHT Ngân hàng đin t
OTP One time password (Mt khu dùng mt ln)
PGD Phòng giao dch
TAM Mô hình chp nhn công ngh
TMCP Thng mi c phn
TMT Thng mi đin t
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: So sánh phí dch v ngân hàng qua các hình thc giao dch 12
Bng 2.1: Quá trình tng vn điu l 30
Bng 2.2: Các gói dch v ACB Online và các phng thc bo mt 39
Bng 2.3: Thang đo các bin ph thuc và đc lp 52
Bng 2.4: Cronbach‟s Alpha ca các nhân t nh hng đn d đnh s dng Internet
Banking 56
Bng 2.5: Kt qu phân tích hi quy 61
Bng 2.6: Bng tng hp kt qu kim đnh gi thuyt 63
DANH MC CÁC HÌNH, BIU
Hình 1.1: Mô hình TAM 20
Hình 1.2: Mô hình nghiên cu đ ngh 22
Hình 2.1: Mô hình Ngân hàng đin t ca ACB 36
Biu đ 2.1: Tng tài sn ca ACB trong giai đon 2007-2012 31
Biu đ 2.2: Vn huy đng ca ACB trong giai đon 2007-2012 32
Biu đ 2.3: Li nhun trc thu ca ACB trong giai đon 2007-2012 33
Biu đ 2.4: Thu dch v ca ACB t 2007-2012 34
Biu đ 2.5: T trng thu dch v/li nhun 35
Biu đ 2.6: S lng KHCN s dng dch v ACB Online 42
Biu đ 2.7: S lng giao dch ca KHCN trên ACB online 43
Biu đ 2.8: Doanh s giao dch ca KHCN trên ACB online 44
Biu đ 2.9: Phí thu đc t dch v ACB online ca KHCN 45
Biu đ 2.10: T trng KHCN đã s dng dch v ACB online 46
Hình 2.2: Quy trình nghiên cu 49
Hình 2.3: Mô hình nghiên cu chính thc 64
1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
Trong nhng nm gn đây, các ngân hàng thng mi Vit Nam đang tích cc
nâng cao tính cnh tranh và khai thác ti đa các c hi t th trng mang li, đc
bit là mng dch v ngân hàng bán l. Thách thc ln nht mng này là vic áp
lc cnh tranh gia tng ngay trên th trng ni đa khi Vit Nam m ca hi nhp
và nhu cu hay thay đi ca khách hàng. Các NHTM ca Vit Nam buc phi ng
dng công ngh thông tin hin đi nhm đáp ng nhu cu ngày càng cao, phong phú
ca khách hàng. Bng cách áp dng công ngh ngân hàng hin đi, các NHTM Vit
Nam đã cho ra đi mt phng thc cung ng sn phm dch v mi, đó là vic
cung ng sn phm và dch v thông qua kênh phân phi bng mng li vin
thông và internet, đc gi là “ngân hàng đin t”. S ra đi ca dch v ngân hàng
đin t đã làm thay đi hoàn toàn mi quan h gia ngi s dng dch v và ngân
hàng. Trc đây, khách hàng phi đn giao dch trc tip vi nhân viên ngân hàng,
thì nay h có th thc hin rt nhiu giao dch vi ngân hàng t xa, mang li tin ích
và gim chi phí cho khách hàng.
Vì vy, đ tn ti và phát trin, Ngân hàng thng mi c phn Á Châu đang phn
đu, n lc ht mình đ bt kp tin trình hin đi hóa Ngân hàng, không nhng
hoàn thin nhng nghip v truyn thng, mà còn tp trung phát trin các ng dng
Ngân hàng hin đi trong đó chú trng phát trin dch v Ngân hàng đin t, đáp
ng yêu cu nâng cao nng lc cnh tranh, hi nhp và phát trin. Song, thc tin
phát trin dch v Ngân hàng đin t ca Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
cng cho thy còn nhng khó khn, hn ch. Vic tìm ra các bin pháp nhm phát
trin thành công dch v Ngân hàng đin t cng nh giúp Ngân hàng thng mi
c phn Á Châu khng đnh v th, thng hiu ca mình vn là vn đ đã và đang
đc đt ra khá bc thit. Trong các dch v Ngân hàng đin t, Internet Banking
đc xây dng nh mt kênh giao dch tài chính-ngân hàng thông qua Internet cho
mi đi tng khách hàng cá nhân và doanh nghip đóng mt v trí quan trng. Tuy
nhiên, theo mt kho sát ca Nielsen nm 2012, 37% ngi tham gia phng vn
2
ti Hà Ni và TP.HCM cho bit có bit đn dch v Internet Banking thì ch 4%
trong s đó đã dùng dch v này. Do đó, đ phát trin Internet Banking trc tiên
Ngân hàng Á Châu cn hiu các yu t tác đng đn vic d đnh s dng và tin
ti s dng Internet banking ca khách hàng.
Xut phát t thc t đó, tác gi la chn đ tài “Các yu t nh hng đn phát trin
Internet Banking ti Ngân hàng thng mi c phn Á Châu” làm đ tài nghiên cu
2. Mc tiêu nghiên cu
- Tìm hiu v Internet Banking và các yu t nh hng đn phát trin
Internet Banking
- ánh giá thc trng Internet Banking ti Ngân hàng thng mi c phn
Á Châu
- Xác đnh mc đ tác đng ca các yu t nh hng đn phát trin
Internet Banking thông qua các yu t nh hng đn d đnh và quyt
đnh s dng Internet Banking ca khách hàng
- T kt qu phân tích, tác gi đ xut mt s gii pháp nhm phát trin
Internet Banking ti Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
3. i tng và phm vi nghiên cu
Nghiên cu tp trung ch yu vào các khách hàng cá nhân đang s dng Internet
Banking ti Ngân hàng Á Châu trên đa bàn Tp. HCM trong thi gian t 2007 đn
2012. Nghiên cu tìm hiu nguyên nhân nhng khách hàng này s dng Internet
Banking t đó đa ra gii pháp nhm thu hút nhng đi tng khách hàng cha s
dng dch v này
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin qua 2 giai đon là: Nghiên cu s b và nghiên
cu chính thc. Trong đó, nghiên cu s b đc thc hin thông qua phng pháp
đnh tính nhm xây dng và hoàn thin bng phng vn. Nghiên cu chính thc
bng phng pháp đnh lng thông qua vic phát bng câu hi chi tit khách hàng
và có gii thích rõ ni dung bng câu hi cho nhng ngi đc phng vn nhm
thu thp, phân tích d liu kho sát. phân tích các d liu thu thp nhm phc v
3
cho nghiên cu, đ tài s dng các công c nh: kim đnh thang đo Cronbach‟s
Alpha, EFA, hi quy tuyn tính bi bng phn mm thng kê SPSS version 20.
Ngoài ra, lun vn còn s dng phng pháp thng kê, tng hp và so sánh đ có
kt lun chính xác hn v vn đ nghiên cu.
5. ụ ngha thc tin ca đ tài:
Nu đ tài thành công, t kt qu nghiên cu các nhà qun lý có th thy đc
các yu t tác đng đn quyt đnh s dng Internet Banking ca khách hàng t đó
đa ra nhng gii pháp phù hp đi vi Ngân hàng tùy theo mc đ tác đng ca
các yu t này đ thúc đy phát trin Internet Banking
6. Kt cu ca bài nghiên cu
Bài nghiên cu gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v dch v ngân hàng đin t và Internet Banking
Chng 2: Thc trng phát trin dch v Internet Banking ti Ngân hàng thng
mi c phn Á Châu
Chng 3: Gii pháp nhm phát trin Internet Banking ti Ngân hàng thng mi
c phn Á Châu
4
CHNG 1: TNG QUAN V DCH V NGỂN HÀNG IN T VÀ
INTERNET BANKING
1.1. Khái nim v dch v ngân hàng và dch v ngân hàng đin t
1.1.1. Khái nim và đc đim dch v ngân hàng
Dch v NH đc hiu là các sn phm tài chính mà NH cung cp cho khách
hàng nhm đáp ng nhu cu kinh doanh, sinh li, ct gi tài sn, Qua các hot
đng đó thì NH thu chênh lch lãi sut, t giá, hay thu phí t sn phm dch v này.
Trong xu hng phát trin hin nay, NH đc coi là mt siêu th dch v tài chính
vi hàng trm nghìn dch v đa dng khác nhau. nc ta có mt s quan đim
khác nhau v khái nim dch v ngân hàng.
- Quan đim th nht, các hot đng sinh li ca NHTM ngoài hot đng cho
vay thì đc gi là hot đng dch v. Vi s phân đnh này thì trong xu th hi
nhp và phát trin th trng dch v tài chính hin nay cho phép ngân hàng thc thi
chin lc tp trung đa dng hóa, phát trin và nâng cao hiu qu ca các hot đng
phi tín dng.
- Quan đim th hai cho rng tt c các hot đng nghip v ca mt ngân
hàng thng mi đu đc coi là hot đng dch v.
Tóm li, cho dù quan nim v dch v ngân hàng th nào đi na thì yêu cu
đt ra cho các NHTM Vit Nam hin nay là làm th nào đ phát trin, đa dng và
nâng cao cht lng các nghip v kinh doanh ca mình. Các NHTM cn phi n
lc hn na trong công tác đu t công ngh, máy móc, thit b hin đi, đào to
nhân lc, phát trin hot đng Marketing, qung bá thng hiu, cho s phát trin
và tin dn ti nhng công ngh ngân hàng hin đi đáp ng yêu cu cnh tranh
ngày càng tng.
Dch v ngân hàng có nhng đc đim sau:
Tính vô hình: Dch v, bao gm dch v ngân hàng, là tp hp các hot đng
ch không phi các yu t vt cht hin hu. Hu ht các dch v không
đm đc, không đo lng đc, không d tr và kim nghim đc.
Tính không th tách ri: Th hin vic khó phân chia dch v ngân hàng
thành hai giai đon rch ròi là cung cp và tiêu dùng. Dch v nói chung và
5
dch v ngân hàng nói riêng thng đc to ra và s dng đng thi. c
bit, khách hàng s là ch th tham gia trc tip vào quá trình cung ng dch
v. Bên cnh đó, quá trình cung cp các dch v thng đc các ngân hàng
tin hành theo nhng quy trình nht đnh. Do vy, ngân hàng không có sn
phm d dang, không có d tr hay lu kho sn phm, dch v.
Tính không n đnh và khó xác đnh: Sn phm, dch v ngân hàng đc cu
thành bi nhiu yu t khác nhau nh đi ng nhân viên, k thut công ngh
và khách hàng. ng thi sn phm dch v ngân hàng còn đc thc hin
không gian khác nhau nên đã to nên tính không đng nht v thi gian,
cách thc thc hin và điu kin thc hin. Các yu t này đan xen chi phi
ti cht lng sn phm dch v, nhng li thng xuyên bin đng, đc
bit là đi ng nhân viên giao dch trc tip là yu t quyt đnh và to ra s
không n đnh và khó xác đnh v cht lng sn phm dch v ngân hàng.
1.1.2. Dch v ngân hàng đin t
1.1.2.1. Thng mi đin t
Thng mi đin t là mt khái nim dùng đ ch quá trình mua và bán mt
sn phm (hu hình) hoc dch v (vô hình) thông qua mt mng đin t
(electronic network), phng tin trung gian (medium), ph bin nht ca
thng mi đin t là Internet. Qua môi trng mng, ngi ta có th thit lp
giao dch thanh toán, mua bán bt c sn phm gì t hàng hóa cho đn dch v
k c sn phm ngân hàng. (Hoàng Nguyên Khai, 2013)
Bên cnh đó, các t chc uy tín trên th gii cng đnh ngha v thng mi
đin t nh sau:
Theo T chc thng mi th gii (WTO), "Thng mi đin t bao gm vic
sn xut, qung cáo, bán hàng và phân phi sn phm đc mua bán và thanh
toán trên mng Internet, nhng đc giao nhn mt cách hu hình, c các sn
phm giao nhn cng nh nhng thông tin s hoá thông qua mng Internet".
Theo y ban Thng mi đin t ca T chc Hp tác kinh t châu Á - Thái
Bình Dng (APEC) đnh ngha: "Thng mi đin t liên quan đn các giao
dch thng mi trao đi hàng hóa và dch v gia các nhóm (cá nhân) mang
6
tính đin t ch yu thông qua các h thng có nn tng da trên
Internet." Các k thut thông tin liên lc có th là email, Internet và
Extranet có th đc dùng đ h tr thng mi đin t.
Theo y ban châu Âu: "Thng mi đin t có th đnh ngha chung là s
mua bán, trao đi hàng hóa hay dch v gia các doanh nghip, gia đình, cá
nhân, t chc t nhân bng các giao dch đin t thông qua mng Internet hay
các mng máy tính trung gian (thông tin liên lc trc tuyn)”
T khi Internet hình thành và phát trin, thng mi đin t đc bit ti nh
mt phng thc kinh doanh hiu qu. Chính vì vy, có th hiu thng mi
đin t theo ngha c th hn là giao dch thng mi, mua sm qua Internet
và mng
1.1.2.2. Dch v Ngân hàng đin t
Dch v ngân hàng đin t là mt dng ca thng mi đin t ng dng trong
hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Hin nay có rt nhiu cách hiu khác nhau v khái nim dch v ngân hàng
đin t. Có quan nim cho rng dch v Ngân hàng đin t là dch v ca ngân
hàng cho phép khách hàng có kh nng truy nhp t xa nhm: thu thp thông
tin; thc hin các giao dch thanh toán, tài chính da trên các tài khon lu ký
ti Ngân hàng, và đng ký s dng các dch v mi. Theo cách hiu này, dch
v Ngân hàng đin t chính là mt h thng phn mm vi tính cho phép khách
hàng tìm hiu hay s dng dch v Ngân hàng thông qua vic kt ni mng
máy vi tính ca mình vi Ngân hàng.
Ngoài ra, ngân hàng Nhà nc Vit Nam cng đã đnh ngha v dch v ngân
hàng đin t là: “Các dch v và sn phm ngân hàng hin đi và đa tin ích
đc phân phi đn khách hàng bán buôn và bán l mt cách nhanh chóng
(trc tuyn, liên tc 24h/ngày và 7 ngày/tun, không ph thuc vào không gian
và thi gian) thông qua kênh phân phi (Internet và các thit b truy nhp đu
cui khác nh máy tính, máy ATM, POS, đin thoi đ bàn, đin thoi di
đng…) đc gi là dch v ngân hàng đin t
7
1.1.3. Vai trò ca Ngân hàng đin t trong hot đng kinh doanh ca Ngân
hàng
Dch v ngân hàng đin t có kh nng phc v khách hàng trên
phm vi rng. Khách hàng có th thc hin giao dch 24/24 gi trong ngày
vi mi khong cách v không gian, thi gian. Chính điu này giúp cho các
ngân hàng tip cn đc khách hàng tt hn, tit kim đc chi phí giao
dch, chi phí phát trin mng li chi nhánh, phòng giao dch, chi phí qun
lý…ây là li th rt ln mang li cho các ngân hang trong quá trình phát
trin dch v ngân hàng đin t.
Thông qua dch v ngân hàng đin t, các lnh v chi tr, nh thu ca
khách hàng đc thc hin nhanh chóng, to điu kin cho vn chu chuyn
nhanh, thun li, thc hin tt quan h giao dch, trao đi tin –hàng, qua đó
đy nhanh tc đ lu thông hàng hóa, tin t, nâng cao hiu qu s dng vn.
ây là li ích mà các giao dch kiu ngân hàng truyn thng khó có th đt
đc vi tc đ nhanh, chính xác so vi dch v ngân hàng đin t.
Dch v ngân hàng đin t có th cung cp dch v chéo. Theo đó, các
ngân hàng có th liên kt vi các công ty bo him, công ty chng khoán,
công ty tài chính khác đ đa ra các sn phm tin ích nhm đáp ng mi
nhu cu ca khách hàng v các dch v liên quan: ngân hàng, bo him, đu
t, chng khoán. Chính s tin ích có đc t công ngh ng dng đã thu
hút và gi khách hàng s dng, quan h giao dch vi ngân hàng và tr thành
khách hàng truyn thng ca ngân hàng.
Thc hin các hot đng dch v ngân hàng đin t cho phép ngân
hàng thích ng nhanh chóng vi nhng thay đi ca th trng, điu chnh
kp thi phí, lãi sut, t giá phù hp vi din bin ca th trng, hn ch ri
ro do bin đng v giá c th trng, mang li li ích cho ngân hàng và
khách hàng tham gia s dng dch v ngân hàng đin t. ây là nhng li
ích vt tri so vi ngân hàng truyn thng
8
Phát trin dch v ngân hàng đin t cho phép các t chc tín dng
tip cn nhanh vi các phng pháp qun lý hin đi. S kt hp hài hòa
trong quá trình phát trin các hot đng ngân hàng truyn thng và mt s
dch v ngân hàng đin t s cho phép các t chc tín dng đa dng hóa sn
phm, tng doanh thu, nâng cao hiu qu hot đng và đc bit là nâng cao
kh nng cnh tranh trong nn kinh t hi nhp. (Hunh Th Hng Tho,
2009)
1.1.4. Các giai đan phát trin ca dch v ngân hàng đin t
Theo Faisal Hoque, tác gi ca e-enterprise, k t khi Well Fargo ngân hàng
đu tiên cung cp dch v ngân hàng ti M đn nay h thng ngân hàng đin
t trên th gii đã đc phát trin qua 4 giai đon:
- Brochure-ware (Gii thiu dch v ngân hàng qua Website): ây là hình
thái đn gin nht ca ngân hàng đin t. Hu ht các ngân hàng khi mi
bt đu xây dng dch v ngân hàng đin t đu thc hin theo mô hình
này. Các ngân hàng s xây dng dch v nhm qung cáo, ch dn, gii
thiu cho khách hàng nhng thông tin v ngân hàng và các sn phm,
dch v do chính ngân hàng cung cp. Thc cht đây cng ch là mt
kênh qung cáo mi mà các ngân hàng có th tn dng ngoài nhng kênh
thông tin truyn thông nh báo chí, truyn hình, tt c mi giao dch ca
ngân hàng vn đc thc hin qua h thng phân phi truyn thng, đó là
các chi nhánh ngân hàng
- E-Commerce (Thng mi đin t): Trong hình thái thng mi đin t,
các ngân hàng s dng Internet nh mt kênh phân phi mi cho các dch
v truyn thng nh xem thông tin tài khon, nhn thông tin giao dch
chng khoán. Lúc này, Internet ch đóng vai trò nh là mt dch v cng
thêm đ to s thun li thêm cho khách hàng. Hu ht, các ngân hàng
va và nh đang hình thái này
- E-Business (Kinh doanh đin t): Trong hình thái này, các x lý c bn
phía khách hàng (front-end) và phía ngi qun lý (back-end) đu đc
9
tích hp vi Internet và các kênh phân phi khác. Giai đon này đc
phân bit bi s gia tng v sn phm và chc nng ca ngân hàng vi s
phân bit sn phm theo nhu cu và quan h ca khách hàng đi vi ngân
hàng. Hn th na, s phi hp, chia s d liu gia hi s ngân hàng và
các kênh phân phi nh chi nhánh, mng Internet, mng không
dây…giúp cho vic x lý yêu cu và phc v khách hàng đc nhanh
chóng và chính xác hn. Internet và khoa hc công ngh đã tng s liên
kt, chia s thông tin gia ngân hàng, đi tác, khách hàng, c quan quan
lý. Mt vài ngân hàng tiên tin trên th gii đã xây dng đc mô hình
này và hng ti xây dng đc mt ngân hàng đin t hoàn chnh
- E-Bank (hay E-Enterprise): chính là mô hình lý tng ca mt ngân
hàng trc tuyn trong nn kinh t đin t, mt s thay đi hoàn toàn trong
mô hình kinh doanh và phong cách qun lý. Nhng ngân hàng này s tn
dng sc mnh thc s ca mng toàn cu nhm cung cp toàn b các
gii pháp tài chính cho khách hàng vi cht lng tt. T nhng bc
ban đu là cung cp các sn phm và dch v hin hu thông qua nhiu
kênh riêng bit, ngân hàng có th s dng nhiu kênh liên lc này nhm
cung cp nhiu gii pháp khác nhau cho tng đi tng khách hàng
chuyên bit
1.2. Dch v Internet Banking
1.2.1. Khái nim
Internet Banking là mt trong nhng kênh phân phi các sn phm dch v
ca ngân hàng thng mi. H thng này cho phép khách hàng truy cp tài
khon giao dch ca mình cng nh nhng thông tin chung v sn phm,
dch v ngân hàng thông qua máy tính cá nhân hay mt thit b thông minh
khác
Internet banking s dng môi trng truyn thông Internet, cung cp thông
tin và thc hin giao dch tc thi. Do đó, đ s dng Internet Banking,
khách hàng cn có máy tính và thit b truy cp mng. Thông qua trình duyt
10
web, khách hàng s thc hin các giao dch vi ngân hàng mà không cn
phi cài đt thêm mt phn mm đc bit nào khác.
Hin nay, nc ta mt s ngi vn thng đng nht dch v Internet
Banking vi dch v Ngân hàng đin t. Trên thc t, dch v Ngân hàng
đin t có ni hàm rng hn Internet Banking rt nhiu. Nu nh Internet
Banking ch đn thun là vic cung ng các dch v ngân hàng thông qua
mng Internet thì Ngân hàng đin t còn bao hàm c vic cung cp các dch
v thông qua mt s phng tin khác nh: fax, đin thoi, ATM, POS.
Internet Banking là mt b phn ca Ngân hàng đin t và vi nhng tin ích
ca Internet so vi các phng tin khác là giá giao dch tng đi r, tc đ
nhanh và có th truyn đc d liu ti khp mi ni trên th gii mt cách
nhanh nht do đó Internet Banking đc coi là linh hn ca Ngân hàng đin
t (Hoàng Nguyên Khai, 2013)
1.2.2. Các cp đ ca Internet Banking
Cho đn nay, các sn phm ca Internet Banking đc chia thành 3
cp đ (Nguyn Th Hoàng M, Lu c Thnh, 2011)
Cp đ cung cp thông tin (Informative):
ây là cp đ c bn ca Internet Banking. hình thc này, ngân hàng cung
cp các thông tin v sn phm, dch v ca ngân hàng trên trang web, toàn
b các thông tin này đc lu tr trên mt máy ch (serve) hoàn toàn đc lp
vi h thng d liu ca ngân hàng. Ngân hàng có th t cung cp dch v
Internet Banking này hoc thuê mt đn v khác. Ri ro tng đi thp vì
không có s liên kt gia máy ch Internet Banking và mng ni b ca
ngân hàng. Mc dù ít ri ro nhng máy ch (server) hay trang web ca ngân
hàng cng có th b tn công, dn đn b thay th hoc sa đi. Ri ro đáng
quan tâm đi vi loi hình Internet Banking này là kh nng b tn công di
hình thc t chi dch v hay thay đi ni dung.
Cp đ trao đi thông tin (Communicative):
11
cp đ này, Internet Banking cho phép có s trao đi, liên lc thông tin
gia ngân hàng và khách hàng. Nhng thông tin trao đi đc gii hn trong
các hot đng nh gi th đin t, truy vn thông tin tài khon, xin cp tín
dng hay cp nht d liu (thay đi tên và đa ch). Mt s dch v đc
cung cp trên loi Internet Banking này là: truy vn thông tin tài khon, truy
vn thông tin chi tit các giao dch ca tài khon theo khon thi gian; xem
biu phí, t giá, lãi sut, cp nht d liu cá nhân…Hình thc này ri ro hn
do các máy ch có th đc kt ni vi mng ni b ngân hàng.
Cp đ giao dch (Transaction):
Internet Banking cp đ này chó phép khách hàng thc hin các giao dch
vi ngân hàng. Các giao dch mà khách hàng có th thc hin nh hot đng
m tài khon và truy vn thông tin, mua sn phm/dch v, thanh toán hóa
đn, chuyn tin. ây là hình thc Internet Banking có mc đ ri ro cao
nht và cn đc kim soát cht ch do máy ch đc kt ni vi mng ni
b ca ngân hàng hoc đn v cung cp phn mm
1.2.3. Li ích và ri ro trong quá trình s dng Internet Banking
1.2.3.1. Li ích ca dch v Internet Banking
Li ích đi vi Ngân hàng
Tit kim chi phí, tng doanh thu
Thông qua website ca mình, ngân hàng có kh nng gii thiu, cung cp
dich v và sn phm mi, do đó làm gim chi phí bán hàng và tip th
Bên cnh đó, Internet Banking giúp ngân hàng tit kim đáng k chi phí c
đnh m vn phòng giao dch và gim đc s nhân viên. Giao dch qua
mng giúp rút ngn thi gian tác nghip, chun hóa các th tc, quy trình,
nâng cao hiu qu tìm kim và x lý chng t. Chi phí giao dch qua Internet
đc đánh giá là mc rt thp so vi giao dch truyn thng, t đó góp
phn tng doanh thu cho ngân hàng. Theo Booz, Allen và Halmiton (1996),
chúng ta có th thy c th chi phí đi vi 1 giao dch qua Internet vi mt
s kênh khác rt thp
12
Bng 1.1: So sánh phí dch v ngân hàng qua các hình thc giao dch
Hình thc giao dch
Phí bình quân 1 giao dch
USD
%
Giao dch qua nhân viên ngân hàng
1,07
100
Giao dch qua máy ATM
0,27
25
Call Centre
0,54
50
Giao dch qua Internet
0,01
1
M rng phm vi hot đng và nâng cao nng lc cnh tranh
Vi s tr giúp ca công ngh thông tin, ngân hàng có th cung cp dch v
ngân hàng bán l vi tc đ cao và liên tc. điu quan trng hn là Internet
Banking còn có th giúp các ngân hàng thc hin chin lc „toàn cu hóa‟,
„vn ti moi ni‟ mà không cn m thêm chi nhánh. Ngoài ra, Internet
Banking còn là công c giúp ngân hàng qung bá, khuych trng thng
hiu mt cách sinh đng và hiu qu
Tng kh nng chm sóc và thu hút khách hàng
Chính nhng tin ích có đc t công ngh ng dng, t phn mm, t nhà
cung cp dch v mng, dch v Internet Banking đã thu hút khách hàng và
giúp ngân hàng có đc nhng khách hàng trung thành. Vi mô hình hin
đi, kinh doanh đa nng thì kh nng phát trin ca Internet Banking là rt
cao
Li ích đi vi khách hàng
Tin li, tit kim thi gian:
Vi Internet banking, khách hàng có th giao dch vi ngân hàng thông qua
mng Internet ti bt c lúc nào và bt c ni đâu. Internet Banking đc
bit thích hp đi vi các khách hàng luôn di chuyn v trí, có ít thi gian
đn ngân hàng giao dch hoc có s lng giao dch vi ngân hàng không
nhiu, s tin mi ln giao dch không ln
Tit kim chi phí:
13
Chi phí cho vic giao dch qua mng thp hn nhiu so vi vic khách hàng
thc hin giao dch trc tip ti ngân hàng , do khách hàng không phi tn
chi phí đi li, cng nh không phi tr phí dch v cho ngân hàng
Nhanh chóng, kp thi hiu qu:
Internet Banking cho phép khách hàng thc hin và xác nhn các giao dch
nhanh chóng, kp thi, ch cn truy cp vào mt trang web, khách hàng có
th qun lý tt c các tài khon ngân hàng. Bên cnh đó, Internet Banking
mt s ngân hàng cng thc hin vic cung cp cho khách hàng các công c
đc bit nh báo giá chng khoán, thông báo lãi sut, qun lý danh mc đu
t nhm giúp khách hàng qun lý hiu qu tài sn ca mình
i vi nn kinh t
Giúp tng quá trình lu thông tin t và hàng hóa, cho phép khách hàng gim
lng tin mt giao dch. Giúp ngi bán nhanh chóng nhn đc tin thanh
toán bt chp khong cách v đa lý nên có th yên tâm tin hành giao hàng
mt cách nhanh chóng. Nh vy, các dch v thanh toán trc tuyn giúp thúc
đy vòng quay vn làm tng lu thông tin t và hàng hóa, hin đi hóa h
thng thanh toán, m rng thanh toán không dùng tin mt và góp phn thúc
đy s phát trin thng mi, đc bit là thng mi đin t
1.2.3.2. Ri ro trong Internet Banking
Cng nh các dch v ngân hàng truyn thng, Internet Banking cha đng
nhiu ri ro nh ri ro giao dch, ri ro tín dng, ri ro lãi sut, ri ro t giá,
ri ro thanh khon, ri ro pháp lý trong đó ri ro đc trng nht là ri ro giao
dch
Ri ro tín dng
Ri ro tín dng phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân hàng, biu
hin thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n không đúng
hn cho ngân hàng. Internet Banking to c hi cho ngân hàng m rng
phm vi hot đng. Khi giao dch vi khách hàng trên mng, ngân hàng thiu
s tip xúc trc tip vi khách hàng do đó khó có th kim tra nhân thân ,
14
mt nhân t quan trng đ có nhng quyt đnh cho vay an toàn. Vic kim
tra các tài sn th chp cng nh các cam kt đm bo s rt khó khn khi
ngi đi vay xa.
Ri ro lãi sut:
Ri ro lãi sut là loi ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut th
trng hoc ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn tn tht v tài
sn hoc làm gim thu nhp ca ngân hàng.
Internet Banking cho phép các ngân hàng tip cn vi các khon tin gi,
cho vay t nhiu khách hàng hn so vi các hình thc giao dch khác. Vic
tip cn nhiu hn nhng khách hàng luôn tìm kim lãi sut tt nht s dn
đn ri ro cao hn
Ri ro thanh khon:
Ri ro thanh khon là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu
kh nng chi tr, không kp chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không
có kh nng vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
Tng t nh ri ro lãi sut, vic tip cn nhiu hn vi khách hàng s dn
đn ri ro thanh khon cao hn
Ri ro t giá
Ri ro t giá là ri ro phát sinh trong quá trình cho vay ngoi t hoc quá
trình kinh doanh ngoi t ca ngân hàng khi t giá bin đng theo chiu
hng bt li.
Thông qua qua Internet Banking, ngân hàng có th đy mnh hot đng cho
vay, cho vay hoc kinh doanh ngoi t vi khách hàng t nhiu quc gia
bng nhng tin t khác nhau, do đó ri ro cng cao hn
Ri ro pháp lý:
Ri ro pháp lý là ri ro hin ti và tim tàng đi vi thu nhp vn ca ngân
hàng phát sinh do nhng vi phm hay không tuân th lut l, quy đnh, quy
tc, tp quán hay tiêu chun đo đc. Internet Banking giúp ngân hàng m
15
rng phm vi hot đng ra các quc gia và khu vc khác nhau, làm gia tng
ri ro pháp lý
Ri ro giao dch
Ri ro giao dch là ri ro hin ti và tim nng đi vi thu nhp và vn ca
ngân hàng phát sinh do s gian ln, sai sót hoc do mt kh nng cung cp
sn phm hay dch v, duy trì li th cnh tranh và qun lý thông tin. Ri ro
giao dch luôn có trong mi sn phm và dch v ngân hàng cung cp, tim
n trong vic phát trin và cung ng sn phm, x lý giao dch
Các sn phm Internet Banking có mc đ ri ro giao dch cao đc bit là khi
quy trình cung cp sn phm không đc hoch đnh, thc hin và theo dõi
đy đ. Các ngân hàng có cung cp sn phm và dch v qua Internet có th
gp ri ro khi không đm bo đ kh nng cung ng các dch v chính xác,
kp thi và đáng tin cy đ làm cho khách hàng tin tng hn vào thng
hiu ca mình. Khách hàng giao dch qua Internet thng ít kiên nhn vi
nhng thiu sót ca ngân hàng, ngc li, cái h mong đi là sn phm luôn
có sn liên tc và trang web d s dng.
Ri ro giao dch còn xut hin khi có các cuc tn công và thâm nhp vào
máy tính và h thng mng ca ngân hàng. ây là ri ro có tính cht nghiêm
trng nht trong các dng ri ro giao dch. Ri ro thuc th loi này ph
thuc nhiu vào yu t khách quan nên rt khó phòng tránh và khc phc.
Hu qu ca mt cuc tn công và thâm nhp là không th lng trc đc,
có th ch là mt s mt mát thông tin cá nhân hoc cng có th là mt v
đánh cp tài khon vi giá tr vô cùng ln. hn ch hu qu ca các cuc
tn công này, các ngân hàng thng có bin pháp kim soát ngn nga và
theo dõi đ bo v h thng ca ngân hàng không b tn công c t bên trong
ln bên ngoài
Có nhiu kiu tn công trc tuyn. các cuc tn công trc tuyn có th nhm
vào các đi tng khác nhau. K tn công có th khai thác nhng đim yu
trong h thng điu hành, hoc c gng nhiu ln đ thâm nhp bt hp pháp
16
vào trang web trong thi gian ngn và ngn cn cung cp dch v cho các
khách hàng. Các kiu tn công trc tuyn có th bao gm:
- Nghe lén (Sniffers): đây là phn mm dùng đ theo dõi các thao tác gõ
phím t mt máy tính các nhân. Phn mm này có th đánh cp tên truy
cp (ID) và mt khu (password)
- oán mt khu (Guessing password): s dng phn mm này đ kim tra
tt c kh nng kt hp có th xy ra đ truy cp vào h thng mng
- Vét cn (Brute Force): k thut đánh cp các thông đip đã đc mã hóa,
sau đó s dng phn mm đ b khóa và gii mã thông đip (tên truy cp,
mt khu).
- Gi ngu nhiên (Random Dialing): k thut này đc dùng đ gi tt c
các s đin thoi có th khi có mt giao dch vi ngân hàng. Mc đích là
đ tìm xem modem nào đang đc kt ni vi h thng ca ngân hàng,
đây có th là mc tiêu tn công
- La đo (Social Engineering): k tn công gi đn ngân hàng, mo nhn
là mt ngi s dng đ ly thông tin v h thng chng hn nh thay đi
mt khu
- Nga Trojan (Trojan Horse): mt lp trình viên có th cài mã vào h
thng cho phép lp trình viên đó hoc ngi khác xâm nhp bt hp pháp
vào h thng
- Chn d liu (Hijacking): chn d liu đc truyn, sau đó c gng khai
thác thông tin t d liu có đc. Internet banking đc bit d b tn công
theo cách này
Các ti phm trên mng có th thc hin tn công bng cách s dng
Virus, Worm hay các phn mm gián đip (Spyware). Virus là đon mã
chng trình đc cài vào máy ch và sau đó lây lan sang các máy trm,
đon chng trình này không chy đc lp mà đc gn sau đuôi mt
đon chng trình khác. Worm là mt chng trình đc lp, s dng tài
nguyên ca máy tính ch đ lan truyn thông tin đi các máy tính khác.