B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
***
VÕ NGC MINH
TÁC NG CA VN LUÂN CHUYN N
T SUT SINH LI VÀ RI RO CA CÁC
DOANH NGHIP VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ NGC MINH
TÁC NG CA VN LUÂN CHUYN N
T SUT SINH LI VÀ RI RO CA CÁC
DOANH NGHIP VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. Trn Th Thùy Linh
TP. H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình ghiên cu ca tôi di s hng dn
ca ging viên hng dn. Các ni dung nghiên cu và kt qu trong đ tài này
là trung thc. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích,
nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi
trong phn tài liu tham kho. Ngoài ra trong lun vn còn s dng mt s nhn
xét, đánh giá ca các tác gi khác và đu có chú thích ngun gc sau mi trích
dn đ d tra cu, kim chng.
Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim
trc Hi đng, cng nh kt qu lun vn ca mình.
Thành ph H Chí Minh, tháng 9 nm 2013
VÕ NGC MINH
Hc viên cao hc khóa 19
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh
L
I CM N
Tôi xin trân trng cm n PGS.TS. Trn Th Thùy Linh đã hng dn rt
tn tình, đóng góp nhiu ý kin quý báu cng nh đng viên giúp tôi hoàn thành
lun vn này.
Tôi xin trân trng cm n đn tt c các thy cô trng i hc Kinh t
TPHCM vì nhng kin thc cng nh kinh nghim t nhng bài ging mà các
thy cô đã truyn đt trong quá trình hc tp.
Bên cnh đó tôi xin gi li cm n đn các anh ch, bn bè cùng hc chung
vi tôi trong khóa hc, đc bit là ban cán s lp, nhng ngi luôn đng viên
và thông tin kp thi nhng thông tin cn thit, b ích.
Cui cùng tôi xin cm n cha m, gia đình đã luôn to điu kin cho tôi
hoàn thành đc lun vn tt nghip này.
Tác gi
Võ Ngc Minh
i
MC LC
Li cam đoan
Li cm n
Mc lc i
Danh mc t vit tt iv
Danh mc bng biu v
Danh mc hình v vi
Tóm tt 1
CHNG I: GII THIU 2
1.1 Lý do chn đ tài 2
1.2 Mc tiêu và câu hi nghiên cu 4
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu 4
1.2.2 Câu hi nghiên cu 4
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 4
1.3.1 i tng nghiên cu 4
1.3.2 Phm vi nghiên cu 5
1.4 Phng pháp nghiên cu 5
1.5 B cc bài nghiên 6
CHNG II: TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY 7
2.1 Khung lý thuyt 7
2.2 Các nghiên cu thc nghim 9
2.2.1 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia chính sách qun tr vn
luân chuyn và t sut sinh li 9
ii
2.2.2 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia chính sách qun tr vn
luân chuyn và t sut sinh li cng nh ri ro ca doanh nghip 11
2.3 Tóm tt các nghiên cu trc đây 15
CHNG III: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 17
3.1 D liu nghiên cu 17
3.2 Mô t các bin và gi thuyt nghiên cu 18
3.2.1 Các bin đo lng t sut sinh li và ri ro ca doanh nghip 19
3.2.2 Các bin đo lng chính sách qun tr vn luân chuyn 20
3.2.3 Gi thuyt nghiên cu 22
3.3 Mô hình nghiên cu 26
3.4 Phng pháp nghiên cu 28
3.4.1 Các mô hình đo lng tác đng ca chính sách qun tr vn luân chuyn đn
t sut sinh li ca doanh nghip 28
3.4.2 Các mô hình đo lng tác đng ca chính sách qun tr vn luân chuyn đn
ri ro ca doanh nghip 29
CHNG IV: KT QU NGHIÊN CU 31
4.1 Kt qu nghiên cu ca nhóm các mô hình nghiên cu nh hng ca
chính sách qun tr vn luân chuyn đn t sut sinh li ca doanh nghip 31
4.1.1 Thng kê mô t các bin trong nhóm mô hình v t sut sinh li 31
4.1.2 Ma trn tng quan gia các bin trong nhóm mô hình v t sut sinh li 36
4.1.3 Tng hp các kt qu nghiên cu quan h nhân qu gia qun tr vn luân
chuyn và t sut sinh li 38
4.2 Kt qu nghiên cu ca nhóm các mô hình nghiên cu nh hng ca
chính sách qun tr vn luân chuyn đn ri ro ca doanh nghip 41
iii
4.2.1 Thng kê mô t các bin trong nhóm mô hình v ri ro 42
4.2.2 Ma trn tng quan gia các bin trong nhóm mô hình v ri ro 43
4.2.3 Tng hp các kt qu nghiên cu quan h nhân qu gia qun tr vn luân
chuyn và t sut sinh li 44
4.3 Tóm tt kt qu nghiên cu 50
CHNG V: KT LUN 53
5.1 Kt lun 53
5.2 Hn ch và gi ý trong tng lai 54
5.2.1 Hn ch 54
5.2.2 Gi ý trong tng lai 55
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 57
Ph lc 1: Các kt qu nghiên cu trc đây 59
Ph lc 2: Danh sách các doanh nghip niêm yt đc kho sát 70
Ph lc 3: Kt qu hi quy mô hình 1 77
Ph lc 4: Kt qu hi quy mô hình 2 80
Ph lc 5: Kt qu hi quy mô hình 3 83
Ph lc 6: Kt qu hi quy mô hình 4 86
Ph lc 7: Kt qu hi quy mô hình 5 88
Ph lc 8: Kt qu hi quy mô hình 6 90
Ph lc 9: Kt qu hi quy mô hình 7 92
iv
DANH MC T VIT TT
Vit tt Ting anh Ting vit
AFP Aggressive Financing Policy Chính sách tài tr mo him
AIP Aggressive Investment Policy Chính sách đu t mo him
FEM Fixed effect model Mô hình tác đng c đnh
OLS Ordinary least square Phng pháp bình phng nh nht
Pooled Pooled regression model Mô hình hi quy gc
REM Ramdom effect model Mô hình nh hng ngu nhiên
ROA Return on total assets ratio T sut sinh li trên tng tài sn
ROC Return on capital T sut sinh li trên vn
ROE Return on total equity ratio T sut sinh li trên vn ch s hu
ROI Return on investment T sut sinh li trên vn đu t
SD Standard Deviation lch chun
TA Total assets Tng tài sn
TCA Total current assets Tài sn ngn hn
TCL Total current liabilities Tài sn ngn hn
TTCK Stock exchange Th trng chng khoán
v
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu trc đây 15
Bng 3.1: Tóm tt các bin đc s dng trong mô hình 21
Bng 3.2: Tóm tt chiu hng tác đng ca bin đc lp lên bin ph thuc 25
Bng 4.1: Giá tr trung bình ca các bin qua các nm 32
Bng 4.2: Thng kê mô t các bin trong nhóm mô hình v t sut sinh li 34
Bng 4.3: Ma trn tng quan gia các bin
trong nhóm mô hình v t sut sinh li 36
Bng 4.4: Tóm tt kt qu hi quy mi quan h nhân qu gia
qun tr vn luân chuyn và t sut sinh li 39
Bng 4.5: Thng kê mô t các bin trong nhóm mô hình v ri ro 42
Bng 4.6: Ma trn tng quan ca các bin trong nhóm mô hình v ri ro 43
Bng 4.7: Tóm tt kt qu hi quy mi quan h nhân qu gia qun tr vn luân
chuyn và ri ro 45
Bng 4.8: Kt qu hi quy SD
ROE
sau khi khc phc
hin tng phng sai thay đi 48
Bng 4. 9: Tóm tt kt qu hi quy so vi d báo ban đu và các nghiên cu trc
đây 49
vi
DANH MC HÌNH V
Hình 4.1: Giá tr trung bình ca các bin qua các nm 32
1
1
TÓM TT
Bài nghiên cu này tìm hiu tác đng ca vn luân chuyn đn t sut sinh
li và ri ro ca các doanh nghip Vit Nam. Mu nghiên cu bao gm 168 doanh
nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam cho giai đon by (07) nm
t 2006-2012 da vào phng pháp lun và các kt qu nghiên cu trc đây ca
các tác gi T.Afza và M.S.Nair (2007) và Faris Nasif Alshubiri (2011). Kt qu
nghiên cu cng xác nhn tn ti mi tng quan nghch, có ý ngha thng kê gia
chính sách qun tr vn luân chuyn và t sut sinh li và không có mi tng quan
đáng k gia mc đ tài sn ngn hn, n phi tr ngn hn vi ri ro ca các doanh
nghip. Bài nghiên cu đã cung cp mt bng chng thc nghim ti Vit Nam và
xut phát t các mi quan h này, tác gi gi ý rng các doanh nghip Vit Nam
nu mun gia tng t sut sinh li (đc bit là ROA và giá tr th trng Tobin’q) thì
nên áp dng chính sách qun tr vn luân chuyn thn trng trong hot đng qun
tr tài chính ca mình.
T khóa: chính sách tr vn luân chuyn mo him/thn trng, li nhun, ri ro
2
2
CHNG I: GII THIU
1.1. Lý do chn đ tài
Lý thuyt tài chính doanh nghip truyn thng thng chú trng đn
vic nghiên cu nhng quyt đnh tài chính dài hn, c th là quyt đnh đu
t, cu trúc vn, c tc hay đnh giá doanh nghip. Tuy nhiên, tài sn ngn hn
và n ngn hn là nhng thành phn quan trng trong tng giá tr tài sn ca
doanh nghip và cn phi đc phân tích và nghiên cu cn thn. Qun tr tài
sn ngn hn và n ngn hn đã đc chú trng phân tích khi qun tr vn luân
chuyn đóng mt vai trò quan trng đn t sut sinh li, ri ro cng nh giá tr
ca doanh nghip (Smith (1980)). Và các doanh nghip luôn c gng duy trì
mc đ vn luân chuyn ti u đ ti đa hóa giá tr ca các c đông (Howorth
and Westhead (2003), Deloof (2003), Afza and Nazir (2007)).
Thông thng, t góc nhìn ca mt giám đc tài chính, qun tr vn
luân chuyn khá d dàng và ch là mt khái nim đn gin v vic đm bo
kh nng tài tr ca doanh nghip đ bù đp phn chênh lch gia n ngn hn
và tài sn ngn hn (Harris (2005)). Tuy nhiên, doanh nghip nên thc hin
phng pháp “Total” (“Toàn b”) đ có th đm bo bao quát các hot đng
liên quan đn ngi bán, khách hàng và sn phm (Hall (2002)). Trong thc
t, qun tr vn luân chuyn đã tr thành mt trong nhng vn đ quan trng
nht trong các doanh nghip khi mà các nhà qun tr tài chính c gng xác
đnh mc đ vn luân chuyn c bn và ti u (Lamberson (1995)). Kt qu
này có th giúp cho các doanh nghip ti thiu hóa ri ro và nâng cao kt qu
hot đng kinh doanh ca mình.
Doanh nghip có th áp dng chính sách đu t mo him bng cách
đm bo tài sn ngn hn ch chim mt t l nh so vi tng tài sn, hoc
cng có th áp dng chính sách tài tr mo him di hình thc t trng n
phi tr ngn hn trên tng s n phi tr đc duy trì mc cao. T l tài sn
ngn hn cao có th gây sói mòn t sut sinh li trong khi t l tài sn ngn
3
3
hn thp s nh hng đn kh nng thanh khon và vì vy s gây khó khn
trong vic duy trì hot đng thông sut ca doanh nghip (Van Horne và
Wachowicz (2004)).
Tuy nhiên, trong nhiu nghiên cu vn còn tn ti cuc tranh lun kéo
dài v mi quan h gia ri ro và li nhun gia các chính sách qun tr vn
luân chuyn khác nhau (Pinches (1991), Brigham và Ehrhardt (2004), Moyer
và cng s (2005), Gitman (2005)). Theo mt s tác gi thì chính sách vn lu
đng càng mo him càng to ra nhiu li nhun và nhiu ri ro hn trong khi các
chính sách vn lu đng càng thn trng càng to ra li nhun và ri ro thp hn
(Gardner et al. (1986), Weinraub và Visscher (1998)). Chính sách qun tr vn luân
chuyn rt quan trng vì nh hng đn li nhun và ri ro ca công ty, và kt qu
s nh hng đn giá tr ca doanh nghip (Smith (1980)). u t nhiu vào tài sn
lu đng, ri ro s thp hn nhng li nhun cng gim tng ng. Trái li,
Carpenter & Johson (1983) đã đa ra bng chng thc nghim rng không có mi
quan h tuyn tính gia mc đ ca tài sn lu đng vi ri ro doanh thu ca các
công ty M, tuy nhiên có mt s du hiu chng t có mi quan h phi tuyn tính
nhng không có ý ngha thng kê đáng k.
Hn na, trong bi cnh khng hong tài chính toàn cu đang có chiu
hng lan rng, nhiu doanh nghip Vit Nam có xu hng co cm, gim công
sut, thu hp quy mô hay phá sn do thiu vn cho hot đng sn xut kinh
doanh. Nguyên nhân khách quan là do nn kinh t gp khó khn, lm phát tng
dn ti chi phí đu vào tng cao, lãi sut ngân hàng cao ngt ngng… ,
nhng nguyên nhân ch quan ch yu là do chin lc đu t, kh nng qun
tr, đc bit là qun tr chi phí và dòng tin hiu qu cng là bài toán khó vi
rt nhiu doanh nghip. Do đó, công tác qun tr vn luân chuyn càng tr nên
quan trng trong chin lc qun tr tài chính doanh nghip nhm ti đa hóa
giá tr cho c đông. Vì vy, tác gi chn đ tài “Tác đng ca vn luân
chuyn đn t sut sinh li và ri ro ca các doanh nghip Vit Nam”.
Nghiên cu này s góp phn hiu rõ hn v tác đng ca chính sách qun tr
4
4
vn luân chuyn đn t sut sinh li và ri ro ca các doanh nghip ti Vit
Nam.
1.2 Mc tiêu và câu hi nghiên cu
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu
Bài lun vn có 02 (hai) mc tiêu nghiên cu nh sau:
1. Nghiên cu mi quan h gia vn luân chuyn và t sut sinh li ca
các doanh nghip Vit Nam.
2. Nghiên cu mi quan h gia vn luân chuyn và ri ro ca các doanh
nghip Vit Nam.
1.2.2 Câu hi nghiên cu
Bài lun vn có 02 (hai) câu hi nghiên cu ln nh sau:
1. Chính sách qun tr vn luân chuyn tác đng nh th nào lên t sut
sinh li ca các doanh nghip Vit Nam.
2. Chính sách qun tr vn luân chuyn tác đng nh th nào lên ri ro
ca các doanh nghip Vit Nam.
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
1.3.1 i tng nghiên cu
đt đc mc tiêu nghiên cu nói trên đi tng nghiên cu ca lun
vn bao gm:
Ø T sut sinh li ca các doanh nghip, đc đo lng thông qua các
ch s nh: ROA; ROE; Tobin’q.
Ø Ri ro ca các doanh nghip đc đo lng thông qua các s liu
SD
Sales
; SD
ROA
; SD
ROE
; SD
q.
Ø Các yu t ca chính sách qun tr vn luân chuyn đc đo lng
qua các ch s TCA/TA và TCL/TA.
5
5
1.3.2 Phm vi nghiên cu
Các s liu v t sut sinh li ca các doanh nghip (ROA, ROE, Tobin’q),
v ri ro ca doanh nghip (SD
Sales
, SD
ROA
, SD
ROE
, SD
q
) và các yu t ca chính
sách qun tr vn luân chuyn (TCA/TA, TCL/TA) đc tính toán trong giai đon
2006-2012 ca các doanh nghip niêm yt trên sàn chng khoán Vit Nam.
Ngun s liu nghiên cu đc ly t báo cáo tài chính đã kim toán ca
các doanh nghip đc công b trên Website ca S Giao Dch Chng Khoán
TP.HCM và Doanh nghip c phn chng khoán FPT
()
D liu dùng cho nghiên cu đc trích t các báo cáo tài chính hàng nm
ca các doanh nghip niêm yt gm: Bng cân đi k toán, báo cáo kt qu hot
đng kinh doanh và thuyt minh các báo cáo tài chính. T d liu trên, tác gi tng
hp và tính toán giá tr ca các bin s dng trong mô hình.
1.4 Phng pháp nghiên cu
Cn c vào phng pháp lun và các kt qu nghiên cu trc đây ca các
tác gi T.Afza và M.S.Nair (2007) và Faris Nasif Alshubiri (2011), tác gi đã đa ra
gi thuyt rng chính sách qun tr vn luân chuyn mo him có mi quan h
nghch chiu vi t sut sinh li và không có mi quan h vi ri ro ca doanh
nghip. Chính sách qun tr vn luân chuyn mo him đc đo lng thông qua
chính sách đu t mo him (AIP = TCA/TA) và chính sách tài tr mo him (AFP
= TCL/TA), trong đó TCA/TA càng thp hoc TCL/TA càng cao ngha là chính
sách qun tr vn luân chuyn càng mo him.
Phng pháp nghiên cu s dng là phng pháp đnh lng thông qua
thng kê mô t, phân tích tng quan và hi quy đa bin bng phn mm Eview 6.0.
Ø Trong đó, các mô hình đc s dng đ đo lng tác đng ca chính
sách qun tr vn luân chuyn đn t sut sinh li ca doanh nghip đc thc hin
6
6
hi quy theo phng pháp d liu bng thay vì OLS thông thng nh các tác gi
trc đây. C th, các mi quan h này s đc tìm hiu ln lt theo các mô hình
hi quy gc Pooled, mô hình tác đng c đnh (FEM) và mô hình nh hng ngu
nhiên (REM). Sau đó, s dng kim đnh Hausman đ la chn mô hình tt nht.
Ø Các mô hình đc s dng đ đo lng tác đng ca chính sách qun
tr vn luân chuyn đn ri ro ca doanh nghip đc thc hin theo phng pháp
hi quy OLS thông thng.
1.5 B cc bài nghiên cu
Ngoài phn tóm tt và tài liu tham kho, bài lun vn đc trình bày theo
cu trúc nh sau:
Ø Chng I: Gii thiu
Ø Chng II: Tng quan các nghiên cu trc đây
Ø Chng III: Phng pháp nghiên cu
Ø Chng IV: Kt qu nghiên cu
Ø Chng V: Kt lun
7
7
CHNG II: TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY
2.1 Khung lý thuyt
V c bn lý thuyt qun tr vn luân chuyn bao gm ba (03) phng pháp
c bn là phng pháp qun tr thn trng, phng pháp qun tr mo him và
phng pháp qun tr trung dung (Nwankwo (2005)).
Chính sách qun tr vn luân chuyn mo him là vic ct gim ti thiu
lng tin mt và hàng tn kho ca doanh nghip. Chính sách này đc cho là
“mo him” vì doanh nghip có th không đ lng hàng tn kho đ cung ng khi
nhu cu th trng tng cao, do đó s b l mt c hi gia tng doanh s, ngoài ra
còn có th b mt th phn vào tay các đi th vì nu tình trng “đt hàng” xy ra
thng xuyên thì khách hàng s tìm nhà cung cp khác có ngun hàng n đnh hn.
Bên cnh đó, vic nm gi lng tin mt thp cng khin doanh nghip có th l
mt c hi đu c ngun nguyên liu hay hàng hóa đu vào khi giá nguyên liu trên
th trng xung thp, hoc gim v th đàm phán ca doanh nghip khi la chn
nhà cung cp, điu này có th khin chi phí đu vào tng lên. Tuy nhiên, xét v khía
cnh lng tài sn lu đng nh trên thì chính sách mo him cng có u đim là
làm gim lng vn tài tr cho tài sn lu đng vì không b chôn vn quá nhiu vào
hàng tn kho hay tin mt nhàn ri, qua đó góp phn gim chi phí s dng vn.
Vic tài tr cho tài sn lu đng hoàn toàn bng ngun n ngn hn cng có li bi
tính linh hot và lãi sut thp ca n ngn hn.
Ngc li, chính sách qun tr vn luân chuyn thn trng li th hin mt
thái cc hoàn toàn đi lp vi chính sách mo him trên, chính sách thn trng
phn ánh vic doanh nghip gia tng đáng k lng tin mt và hàng tn kho nm
gi. Vic này giúp doanh nghip có th tn dng mi c hi gia tng doanh s khi
nhu cu tng, tng th phn hoc thm chí thng lnh th trng vì ngun hàng n
đnh và di dào đáp ng nhu cu kp thi. Ngoài ra, vi lng tin mt ln, doanh
nghip có th đàm phán đc giá tt hoc đu c nguyên liu và hàng hóa đu vào
8
8
vi giá r. Vic tài sn lu đng đc tài tr hoàn toàn bng ngun vn dài hn bao
gm n dài hn và vn ch s hu giúp doanh nghip gim áp lc v vòng quay
tin hàng tháng, thm chí có th gia tng công n cho khách hàng và thông qua
chính sách bán chu này li có th thúc đy tng doanh s và th phn. Kh nng
thanh toán ca doanh nghip đc đm bo và gim thiu ri ro mt kh nng thanh
toán, luôn ch đng đáp ng đc nhu cu th trng, đó là nhng lý do chính đ
chính sách này đc cho là “thn trng”. Tuy nhiên, mt nhc đim ln ca chính
sách này chính là chi phí s dng vn s tng cao vì mt lng vn ln nm trong
hàng tn kho, tin nhàn ri và khon phi thu (nu doanh nghip quyt đnh gia tng
công n cho khách hàng), cng vi vic lãi sut ca n dài hn và vn ch s hu
thng cao hn n ngn hn. Tài tr cho tài sn lu đng hoàn toàn bng ngun dài
hn làm gim tính linh hot trong s dng vn do vic huy đng ngun dài hn rt
tn thi gian, nhà đu t và ngân hàng thng phi thm đnh k và kht khe hn,
đòi hi tài sn th chp nhiu hn và lãi sut cao hn, nu tr sm trc hn còn có
th b pht…Mt khác, nu đang trong mt nn kinh t yu, nhu cu tiêu th hàng
hóa gim thp thì vic duy trì hàng tn kho ln li vô cùng mo him, mang li ri
ro kinh doanh rt ln.
Trong khi đó, chính sách tr vn lu đng trung dung là s dung hòa gia
hai chính sách trên, 50% tài sn lu đng đc tài tr bng n ngn hn và 50% còn
li đc tài tr bng n dài hn. Lng hàng tn kho và tin mt cng đc nm
gi mc đ va phi. Nh vy chính sách này va có đc tính linh hot va
gim đ ri ro mt kh nng thanh toán, đm bo tình hình tài chính đc n đnh.
Tt nhiên chi phí s dng vn trong trng hp này s cao hn chính sách mo
him và thp hn chính sách thn trng.
Tuy nhiên, trên thc t vn vn còn nhiu tranh lun v vic xác đnh nh
hng ca các chính sách qun tr vn luân chuyn đn li nhun và ri ro ca
doanh nghip. Nhiu tác gi nhiu quc gia khác nhau đã tin hành nghiên cu
thc nghim đ kim chng ni dung trên và đa ra nhng kt qu trái ngc nhau
((T.Afza và M.S.Nair (2007), T.Afza và M.S.Nair (2008), J.U.J Onwumere, Imo
9
9
G.Ibe và O.C Ugban (2012), Faris Nasif Alshubiri (2011), Palani và Peer Mohideen
(2012)).
Vì vy, vic xác đnh và duy trì mt chính sách qun tr vn luân chuyn
phù hp cho doanh nghip là mt vn đ vô cùng thit yu và là mt câu hi khó.
2.2 Các nghiên cu thc nghim
Hin nay có rt nhiu bài nghiên cu ti nhiu quc gia trên th gii v
qun tr vn luân chuyn, tuy nhiên có rt ít các nghiên cu trc tip liên quan đn
ni dung chính sách qun tr vn luân chuyn nh hng nh th nào đn t sut
sinh li và ri ro ca doanh nghip.
2.2.1 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia chính sách qun tr
vn luân chuyn và t sut sinh li
Tác gi đã tìm thy mt s nghiên cu v mi quan h gia chính sách qun
tr vn luân chuyn tác đng lên t sut sinh li ca doanh nghip nh sau:
C u tiên là bài nghiên cu “Chính sách qun tr vn luân chuyn và
t sut sinh li ca các doanh nghip Pakistan” ca nhóm tác gi T.Afza và
M.S.Nair (2008), nhóm tác gi tin hành nghiên cu mi quan h gia chính sách
qun tr vn luân chuyn mo him/thn trng ca các doanh nghip niêm yt thuc
17 ngành ngh trên sàn chng khoán Karachi (KSE) bao gm 263 doanh nghip
Pakistan trong vòng sáu (06) nm t nm 1998 đn nm 2003, to thành 1.578 quan
sát. Trong nghiên cu ca mình, nhóm tác gi đã s dng phng pháp OLS đ
kim tra mi quan h gia chính sách qun tr vn luân chuyn vi t sut sinh li
ca doanh nghip. Trong đó, chính sách qun tr vn luân chuyn đc đo lng
thông qua ch s TCA/TA, TCL/TA và t sut sinh li ca doanh nghip đc đo
lng thông qua ROA và ROE. Các bin này đc đo lng bng s bình quân
trong sáu (06) nm.
10
10
Kt qu nghiên cu t Ph lc 1.1 cho thy có mi tng quan nghch
chiu gia chính sách qun tr vn luân chuyn mo him đi vi t sut sinh li
ca doanh nghip, ngha là khi doanh nghip áp dng chính sách qun tr vn luân
chuyn càng mo him thì t sut sinh li ca doanh nghip càng gim và ngc
li. Ngoài ra, nhóm tác gi cng đã ch ra rng có s khác bit đáng k gia chính
sách qun tr vn luân chuyn gia các ngành ngh khác nhau. Hn na, nhng
khác bit này có xu hng n đnh qua các thi k và chính sách đu t vn luân
chuyn mo him thng đi kèm theo chính sách tài tr vn luân chuyn mo him.
C Trong bài nghiên cu “nh hng ca chính sách qun tr vn luân
chuyn lên t sut sinh li ca các doanh nghip Nigeria” ca nhóm tác gi
J.U.J Onwumere, Imo G.Ibe và O.C Ugban (2012), nhóm tác gi tin hành kho
sát 28 doanh nghip niêm yt trên sàn chng khoán Nigeria cho giai đon nm (05)
nm t nm 2004 đn 2008 to thành 140 quan sát. Nhóm tác gi cng s dng
phng pháp OLS trong nghiên cu ca mình. Nhóm tác gi cng s dng bin đc
lp là TCA/TA và TCL/TA đ đo lng nh hng ca chính sách qun tr vn luân
chuyn đn t sut sinh li ROA ca doanh nghip. Tuy nhiên, nhóm tác gi đã đa
thêm vào các bin kim soát quy mô – SIZE và t l n – LEVRG trong nghiên cu
ca mình.
Kt qu hi quy t ph lc 1.2 đã chng t rng TCA/TA có nh hng
cùng chiu mnh đn ROA, trong khi đó TCL/TA cng có nh hng cùng chiu
nhng không đáng k đn ROA ca doanh nghip Nigeria. Nh vy, nh hng ca
TCL/TA đn ROA ca doanh nghip có s khác bit so vi nghiên cu trc đây
(nh hng nghch chiu), điu này có th do s lng mu nghiên cu ca tác gi
thp (28 doanh nghip). Kt qu ca bài nghiên cu cng đã ch ra rng các doanh
nghip theo đui chính sách qun tr vn luân chuyn mo him s tr nên ri ro
hn trong dài hn vì khi li nhun tng, doanh nghip phát trin s thu hút các
khon đu t, cho vay t bên ngoài. Khi đó li nhun chia cho c đông s st gim.
11
11
Vì vy, qun tr vn luân chuyn phù hp là thit yu nu các doanh nghip mun
đt đc mc tiêu ci thin t sut sinh li và to ra giá tr cho các c đông.
C Trong bài nghiên cu “nh hng ca chính sách qun tr vn luân
chuyn mo him lên t sut sinh li ca các doanh nghip n ” ca nhóm
tác gi Palani và Peer Mohideen (2012), nhóm tác gi tin hành kho sát 204
doanh nghip niêm yt trên sàn chng khoán Bombay ca n (Bombay Stock
Exchange – BSE) cho giai đon chín (09) nm t nm 2002 đn 2010 to thành
1.836 quan sát. Tác gi s dng phân tích tng quan và phng pháp hi quy OLS
trong nghiên cu ca mình. Tác gi cng s dng bin đc lp là TCA/TA và
TCL/TA đ đo lng nh hng ca chính sách qun tr vn luân chuyn đn ROA
và ch s giá tr th trng Tobin’q ca doanh nghip. Tuy nhiên, tác gi đã đa
thêm vào các bin kim soát quy mô – SIZE, t l n – LEVRG, tc đ tng trng
– GROWTH và ch s tng trng tng sn phm quc ni – GDPGR trong nghiên
cu ca mình.
Kt qu nghiên cu cho thy rng chính sách qun tr vn luân chuyn mo
him có tác đng ngc chiu đn ROA. Tuy nhiên, tác đng ca chính sách qun
tr vn luân chuyn mo him đn ch s th trng Tobin’q hi có s khác bit, c
th chính sách đu t vn luân chuyn mo him (TCA/TA càng thp) có nh
hng ngc đn ch s th trng Tobin’q, trong khi đó chính sách tài tr vn luân
chuyn mo him (TCL/TA càng cao) li có nh hng cùng chiu vi ch s th
trng Tobin’q ca doanh nghip n .
2.2.2 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia chính sách qun tr
vn luân chuyn và t sut sinh li cng nh ri ro ca doanh nghip
Mt s nghiên cu tiêu biu v mi quan h gia chính sách qun tr vn
luân chuyn tác đng lên t sut sinh li và ri ro ca doanh nghip nh sau:
C Trc ht là bài nghiên cu “Chính sách qun tr vn luân chuyn
thn trng hay mo him tác đng tt hn đi vi doanh nghip” ca nhóm tác
12
12
gi T.Afza và M.S.Nair (2007), nhóm tác gi đã thc hin kho sát 208 doanh
nghip niêm yt không thuc ngành tài chính (ngân hàng, chng khoán ) sàn
chng khoán Karachi (KSE), Pakistan trong vòng tám (08) nm t nm 1998 đn
nm 2005 to thành 1.664 quan sát. Mc đích chính ca bài nghiên cu là đ làm
sáng t mi quan h thc nghim gia chính sách qun tr vn luân chuyn mo
him và t sut sinh li cng nh ri ro ca doanh nghip.
Nhóm tác gi đã nghiên cu nh hng ca các bin TCA/TA và TCL/TA
tác đng lên t sut sinh li ca doanh nghip qua các bin ROA, ROE, ch s giá
tr th trng Tobin’s q và tác đng lên ri ro ca doanh nghip qua các s liu
SD
Sales
, SD
ROA
, SD
ROE
, SD
q
. Nhóm tác gi cng s dng phng pháp OLS trong
phân tích ca mình.
i vi các mô hình nghiên cu nh hng ca chính sách qun tr vn
luân chuyn đn t sut sinh li ca doanh nghip, nhóm tác gi ln lt thc hin
hi quy theo tng nm (08 nm) cho giai đon 1998-2005.
Trong khi đó, đi vi các mô hình tìm hiu nh hng ca chính sách qun
tr vn luân chuyn lên ri ro ca doanh nghip, các bin đc lp (TCA/TA và
TCL/TA) đc xác đnh bng giá tr trung bình qua tám (08) nm ca giai đon
1998-2005 ca tng doanh nghip.
Nhìn chung, kt qu nghiên cu cho thy tn ti mi tng quan nghch, có
ý ngha thng kê gia chính sách qun tr vn luân chuyn và t sut sinh li và
không có mi tng quan đáng k gia tài sn, n phi tr vi ri ro ca các doanh
nghip (chi tit xem Ph lc 1.4). Tóm tt các kt qu nghiên cu c th nh sau:
Ø nh hng ca chính sách qun tr vn luân chuyn lên ROA: kt qu
thng kê cho thy có mi quan h thng kê rt mnh mc ý ngha 1% qua tt c
các nm, tr nm 1998 và 2004. C th, khi TCA/TA càng cao – mc đ mo him
chính sách qun tr vn luân chuyn càng gim – thì ROA càng cao và khi TCL/TA
càng cao – mc đ mo him ca chính sách qun tr vn luân chuyn càng cao –
thì ROA càng gim.
13
13
Ø nh hng ca chính sách qun tr vn luân chuyn lên ROE: mc dù
kt qu thng kê ít n tng hn so vi mô hình hi quy ROA – kt qu thng kê
không đng đu qua các nm và mc ý ngha cng cao hn (5% – 10%) – nhng
cng đã th hin đc mi quan h nghch chiu gia mc đ mo him ca chính
sách qun tr vn luân chuyn vi ROE ca doanh nghip. C th là mc đ mo
him trong qun tr vn luân chuyn càng cao thì ROE càng gim.
Ø nh hng ca chính sách qun tr vn luân chuyn lên giá tr th
trng Tobin’s q: kt qu thng kê phn nào cng cho thy ch s Tobin’s q càng
gim khi doanh nghip theo càng theo đui chính sách qun tr vn luân chuyn
càng mo him. Tuy nhiên, cng có nhng kt qu thng kê trái ngc thuc giai
đon 1998-2002.
Ø nh hng ca chính sách qun tr vn luân chuyn lên ri ro ca
doanh nghip: kt qu hi quy cng cho thy có mi quan h nghch chiu gia ri
ro vi chính sách qun tr vn luân chuyn mo him ca doanh nghip. Tuy nhiên,
các kt qu này không có ý ngha v mt thng kê ngoài tr mô hình v SD
q
. Tóm
li, không có mi quan h có ý ngha thng kê gia mc đ tài sn và n ngn hn
vi ri ro hot đng và ri ro tài chính ca các doanh nghip Pakistan.
C Trong bài nghiên cu “nh hng ca chính sách qun tr vn luân
chuyn đn qun lý ri ro: bng chng thc nghim t Jordan” ca Faris Nasif
Alshubiri (2011), tác gi đã tin hành kho sát 59 doanh nghip và 14 ngân hàng
niêm yt trên sàn chng khoán Amman cho giai đon nm (05) nm t 2004 đn
2008 to thành tng cng 365 quan sát (bao gm 295 quan sát cho doanh nghip và
70 quan sát cho ngân hàng). S dng phng pháp và mô hình hi quy ca nhóm
tác gi T.Afza và M.S.Nair (2007), tác gi đã b sung thêm 2 bin ph thuc là t l
sinh li trên vn đu t – ROI, t l sinh li trên vn – ROC đ đo lng nh hng
ca chính sách qun tr vn luân chuyn tác đng lên t sut sinh li, và b sung
thêm 2 bin ph thuc là đ lch chun ca ROI – SD
ROI
và đ lch chun ca t l
sinh li trên vn – SD
ROC
đ đo lng nh hng ca chính sách vn luân chuyn
14
14
lên ri ro ca doanh nghip.
Tác gi cng s dng phng pháp OLS trong mô hình ca mình. Tuy
nhiên, hi quy đc thc hin riêng r cho doanh nghip và ngân hàng. Ngoài ra,
đi vi các mô hình nghiên cu v ri ro, tác gi còn thc hin thêm vic hi quy
theo tng nm so vi vic ch hi quy các bin theo giá tr trung bình ca nhóm tác
gi T.Afza và M.S.Nair (2007).
Nghiên cu đã cho thy rng kt qu hi quy các mô hình không đng đu
gia các nm, gia doanh nghip và ngân hàng. Tuy nhiên, kt qu nhìn chung cng
cho thy có tn ti mi tng quan nghch, có ý ngha thng kê gia chính sách
qun tr vn luân chuyn và t sut sinh li (ROA, ROE, Tobin’s q, ROI và ROC)
và không có mi tng quan đáng k gia tài sn, n phi tr vi ri ro ca doanh
nghip. Tuy nhiên, cng có mt vài bng chng có ý ngha thng kê v mi quan h
gia đ lch chun ca t l sinh li trên vn – SD
ROC
và chính sách qun tr vn
luân chuyn ca các ngân hàng (xem Ph lc 1.5).
Qua xem xét các nghiên cu trên, tác gi đã la chn các mô hình nghiên
cu ca nhóm tác gi T.Afza và M.S.Nair (2007) và Faris Nasif Alshubiri (2011) đ
áp dng vào bài lun vn này vì phù hp vi mc đích nghiên cu.
15
15
2.3 Tóm tt các nghiên cu trc đây
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu trc đây
Bin ph
thuc
Bin đc
lp
Tác gi
Kt qu
hi quy
1. Nghiên cu v t sut sinh li
ROA
TCA/TA
- T.Afza và M.S.Nair (2008)
- J.U.J Onwumere, Imo G.Ibe và O.C
Ugban (2012)
- Palani và Peer Mohideen (2012)
- T.Afza và M.S.Nair (2007)
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
+/-/NA
TCL/TA +/-/NA
ROE
TCA/TA
- T.Afza và M.S.Nair (2008)
- T.Afza và M.S.Nair (2007)
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
+/NA
TCL/TA +/-/NA
Tobin’q
TCA/TA
- Palani và Peer Mohideen (2012)
- T.Afza và M.S.Nair (2007)
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
+/-/NA
TCL/TA +/-/NA
ROC
TCA/TA
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
+/-/NA
TCL/TA +/-/NA
ROI
TCA/TA
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
+/-/NA
TCL/TA -/NA
2. Nghiên cu v ri ro
SD
Sale
TCA/TA
- T.Afza và M.S.Nair (2007)
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
-/NA
TCL/TA NA
SD
ROA
TCA/TA
- T.Afza và M.S.Nair (2007)
- Faris Nasif Alshubiri (2011)
-/NA
TCL/TA +/-/NA