BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHÀNHăPHăHăCHÍăMINH
BỐIăTHăTHANHăTHÚY
GIIăPHÁPăTHUăHÚTăNGUN VNăUăTăGIÁNă
TIPăNCăNGOÀIăTRÊN THăTRNGă
CHNGăKHOÁNăVITăNAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Tp.ăHăChíăMinhăậ Nmă2013
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHÀNHăPHăHăCHÍăMINH
BỐIăTHăTHANHăTHÚY
GIIăPHÁPăTHUăHÚTăNGUN VNăUăTăGIÁNă
TIPăNCăNGOÀIăTRÊN THăTRNGă
CHNGăKHOÁNăVITăNAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mƣăs: 60.34.0201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăPGS.TS. NGUYNăVNăS
Tp.ăHăChíăMinhăậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Gii pháp thu hút ngun vn đu t gián tip nc
ngoài trên th trng chng khoán Vit Nam” là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các thông tin, s liu đc s dng trong lun vn là trung thc đc trích dn
đy đ ti danh mc tài liu tham kho.
Tác gi lun vn
Bùi Th Thanh Thúy
i
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v,ăđ th
CHNG 1: GII THIUă TÀI 1
1.1. Lý do nghiên cu đ tài 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 3
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4. Phng pháp nghiên cu 3
1.5. ụ ngha nghiên cu ca đ tài 3
1.6. B cc ca lun vn 3
CHNG 2: C S LÝ THUYT VÀ BNG CHNG THC NGHIM V
THU HÚT NGUN VNăU T GIÁN TIP NC NGOÀI 5
2.1. C s lý thuyt v ngun vn đu t gián tip nc ngoài 5
2.1.1. Khái nim 5
2.1.2. Tm quan trng ca ngun vn đu t gián tip nc ngoài 5
2.2. Các kt qu nghiên cu trc đây v vic thu hút ngun vn đu t gián tip
nc ngoài 9
ii
CHNG 3: THC TRNG THU HÚT NGUN VNăU T GIÁN TIP
NC NGOÀI TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM GIAI
ON 2006 ậ 2012 17
3.1. Tng quan th trng chng khoán Vit Nam giai đon 2006 – 2012 17
3.1.1. Din bin th trng chng khoán Vit Nam 17
3.1.2. Thành tu đt đc ca th trng chng khoán Vit Nam thi gian va
qua 23
3.1.3. Hn ch và nguyên nhân hn ch ca th trng chng khoán Vit Nam 25
3.1.3.1. V mt v mô 25
3.1.3.2. Hot đng giám sát, qun lý 26
3.1.3.3. C cu đu t mt cân đi 29
3.2. Thc trng v thu hút ngun vn đu t gián tip nc ngoài trên th trng
chng khoán Vit Nam 32
3.2.2. Thành tu đt đc trong hot đng thu hút vn đu t gián tip trên th
trng chng khoán giai đon 2006 – 2012 36
3.2.3. Các nhân t nh hng tích cc đn hot đng thu hút vn đu t gián tip
nc ngoài 38
3.2.4. Các nhân t nh hng tiêu cc đn hot đng thu hút vn đu t gián tip
nc ngoài 39
CHNG 4: GII PHÁP THU HÚT NGUN VNăU T GIÁN TIP
NC NGOÀI TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM 42
4.1. nh hng phát trin và d báo th trng chng khoán Vit Nam giai đon
2013 – 2020 42
4.1.1. nh hng phát trin 42
4.1.1.1. nh hng ngn hn 42
iii
4.1.1.2. nh hng dài hn 44
4.1.2. D báo thu hút vn đu t gián tip nc ngoài trên TTCK Vit Nam giai
đon 2013 – 2020 45
4.2. Gii pháp thu hút ngun vn đu t gián tip nc ngoài trên TTCK Vit Nam
46
4.2.1. Nhóm gii pháp v mô 46
4.2.2. Nhóm gii pháp c th 47
4.2.2.1. Minh bch thông tin và đng b chính sách 47
4.2.2.2. Xp hng tín nhim đ thu hút đu t 48
4.2.2.3. Thc thi chính sách m ca thu hút vn 49
4.2.2.4. Cp hn ngch đu t vào c phiu, chng ch qu niêm yt trên
TTCK 50
4.2.2.5. Tng cng công tác phân tích, d báo th trng 51
4.2.2.6. Cân đi c cu đu t trên TTCK 51
4.2.2.7. Tái cu trúc t chc th trng 52
4.2.3. Các gii pháp h tr 53
4.2.3.1. Hoàn thin các vn bn pháp lý 53
4.2.3.2. Hoàn thin h thng công ngh thông tin 53
4.2.3.3. ào to ngun nhân lc 54
KT LUN 55
TÀI LIU THAM KHO 57
PH LC 60
iv
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
APEC: Din đàn hp tác kinh t châu Á – Thái Bình Dng
ASEAN: Hip hi các quc gia ông Nam Á
BCTC: Báo cáo tài chính
Ch s SET: Ch s th trng chng khoán Thái Lan
CP: C phiu
CPI: Ch s giá tiêu dùng
CTC: Công ty đi chúng
DN: Doanh nghip
DNNY: Doanh nghip niêm yt
FDI: u t trc tip nc ngoài
FII: u t gián tip nc ngoài
Hastc – Index: Ch s trung bình giá chng khoán bao gm các c phiu niêm yt trên
Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni (nay là S giao dch chng khoán Hà Ni).
HNX: S giao dch chng khoán Hà Ni
HNX-Index: Ch s trung bình giá chng khoán bao gm các c phiu niêm yt trên S
giao dch chng khoán Hà Ni.
HOSE: S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
IMF: Qu tin t quc t
NT: Nhà đu t
NTNN: Nhà đu t nc ngoài
NHNN: Ngân hàng nhà nc
v
NHTM: Ngân hàng thng mi
Th trng OTC: Th trng chng khoán phi tp trung hay th trng chng khoán
cha niêm yt
P/B: H s giá trên giá tr s sách
P/E: H s giá trên thu nhp c phiu
TTCK: Th trng chng khoán
TTGDCK: Trung tâm giao dch chng khoán
TTLKCK: Trung tâm lu kỦ chng khoán
UBCK: y ban chng khoán
UBCKNN: y ban chng khoán nhà nc
Upcom: Th trng giao dch c phiu ca công ty đi chúng cha niêm yt
USD: ô la M
VN-Index: Ch s trung bình giá chng khoán trên TTCK Vit Nam, bao gm các c
phiu niêm yt ti HOSE (trc đây là TTGDCK TP.HCM)
WTO: T chc thng mi th gii
vi
DANH MC CÁC BNG, BIU
Trang
Bng 3.1: Thng kê th trng chng khoán Vit Nam giai đon 2006-2012 18
Bng 3.2: Tng mc huy đng trên TTCK Vit Nam giai đon 2007- 2012 21
vii
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
Trang
Hình 2.1 : Vn đu t gián tip nc ngoài vào Malaysia và GDP danh ngha, t quý
I/1991 đn quý IV/2006 10
Hình 2.2: Vn đu t gián tip nc ngoài ti Malaysia, giai đon QuỦ I/1991 đn quý
IV/2006 10
Hình 2.3: Dòng vn đu t ròng vào th trng mi ni giai đon 1991-2010 (% GDP,
tính theo bình quân quỦ 4 hàng nm 12
Hình 3.1: Biu đ ch s VN-Index giai đon 2006-2012 20
Hình 3.2: Biu đ ch s HNX-Index giai đon 2006-2012 21
Hình 3.3: S lng t chc đng kỦ phát hành trên TTCK Vit Nam giai đon 2006-
2012 22
Hình 3.4: Thng kê ngun vn FII trên th trng chng khoán Vit Nam giai đon
2006 – 2012 32
Hình 3.5: Mã s giao dch chng khoán cp cho NTNN tính theo ly k hàng nm
giai đon 2006 – 2012 35
1
CHNGă1:ăGII THIUă TÀI
1.1. Lý do nghiên cuăđ tài
Sau khi gia nhp WTO, Vit Nam bt đu chú trng vào các kênh huy đng vn
nc ngoài nh FDI, ODA,…Tuy nhiên, Vit Nam vn cha khai thác hiu qu ngun
vn đu t gián tip (FII) so vi các nc đang phát trin khác trong khu vc. Cui
nm 2006, theo thng kê ca Công ty qun lý qu chng khoán Vit Nam (VFM), có
gn 30 qu đu t nc ngoài đang hot đng ti Vit Nam vi tng vn rót vào ni
đa khong 2 t USD. Nm 2007, th trng chng khoán Vit Nam có khong 11 - 12
t USD vn đu FII, nhng đn tháng 07/2010, con s đó hin còn khong 7 t USD.
ó là con s mà Ch tch y ban Chng khoán Nhà nc, ông V Bng, đa ra khi
trao đi vi báo chí ngày 11/07/2010. C
st gim đó đc gii thích ch yu t nh
hng ca cuc khng hong toàn cu trong nm 2008 ti nn kinh t Vit Nam; bn
thân th trng chng khoán Vit Nam cng gp khng hong. Din bin th trng
ch
t ra nhng lo ngi, không ch là nhà đu t chán nn,
mà còn là s gim sc hp dn đi vi dòng vn FII.
Hin trng các nhà đu t nc ngoài t rút vn khi th trng chng khoán
Vit Nam trong thi gian va qua làm nh hng không nh đn hot đng ca th
trng chng khoán (TTCK) và c nn kinh t Vit Nam khin chúng ta phi có cái
nhìn sâu rng hn v vai trò ca FII.
i vi ngun vn đu t trc tip (FDI), Vit Nam đã có nhng chính sách
cng nh bin pháp c th nhm tng cng kh nng thu hút vn cho nn kinh t nói
chung, các ngành kinh t nói riêng. Tuy nhiên, đi vi ngun vn đu t gián tip nc
ngoài FII thì nhng chính sách nhm tng cng kh nng thu hút ca Vit Nam vn
2
cha đc xây dng chi tit, c th nh đi vi FDI. c bit, sau các cuc khng
hong tài chính toàn cu, tâm lỦ chung đi vi ngun vn FII là tng đi e dè, lo ngi
trc nhng tác đng ca ngun vn này đi vi nn kinh t trong nc, mc dù các c
quan ban ngành có liên quan bt đu đã có nhng đng thái đa ra nhng phng án
đi phó vi s đo chiu ca FII.
Trên thc t, công tác thu thp d liu và bo v ngun vn đu t FII phc v
cho điu hành chính sách kinh t v mô không th thc hin đc mt cách chính xác.
C quan chc nng ch kim soát đc dòng vn đu t FII trên TTCK tp trung trên
c s cp mã s giao dch, còn đi vi s tham gia ca nhà đu t nc ngoài trên th
trng t do thì không kim soát đc.
i vi Ngân hàng Nhà nc, vic theo dõi hot đng lu chuyn ca dòng vn
FII liên quan ti hot đng đu t trên TTCK, cng nh hot đng góp vn, mua c
phn đu t nói chung cha đc bóc tách t hot đng lu chuyn ngoi hi nói
chung hay các hot đng khác trên tài khon vn. Bên cnh đó, th trng tài chính
cha phát trin, còn thiu tính đng b và yu t phát trin bn vng. ây va là
nguyên nhân va là hn ch trong vic thu hút dòng vn FII, cng nh duy trì s n
đnh ca dòng vn này khin cho FII vào Vit Nam có xu hng đo chiu.
Vì vy, cn có nhng phân tích, đánh giá đúng vai trò và nh hng tích cc
cng nh tiêu cc ca ngun vn FII, t đó xây dng chính sách thu hút và s dng có
hiu qu ngun vn này, đóng góp vào s phát trin ca TTCK và nn kinh t. Ngoài
ra, ch khi nào th trng tài chính phát trin minh bch, sn phm tài chính đa dng, c
ch xác đnh giá chng khoán vn hành theo c ch th trng, thì mi đm bo dòng
vn FII n đnh, gim thiu nguy c đào thoát vn.
Trong bi cnh trên, hc viên mnh dn chn đ tài ắGii pháp thu hút ngun
vnăđuătăgiánătipănc ngoài trên th trng chng khoán Vit NamẰ làm đ tài
nghiên cu.
3
1.2. Mc tiêu nghiên cu
tài nghiên cu gii quyt 4 vn đ c bn nh sau:
- Phân tích s bin đng ngun vn FII giai đon 2006-2012, nhn din các
yu t nh hng đn vic thu hút dòng vn FII trên TTCK Vit Nam.
- Phân tích nhng thành tu và nguyên nhân hn ch ca TTCK Vit Nam.
- Phân tích thc trng thu hút ngun vn FII trên TTCK Vit Nam giai đon
2006 – 2012.
- xut các gii pháp thu hút FII trên TTCK.
1.3. iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Ngun vn đu t gián tip nc ngoài FII vào nn
kinh t Vit Nam thông qua th trng chng khoán.
- Phm vi nghiên cu: Thc trng thu hút FII trên TTCK Vit Nam giai đon
2006-2012.
1.4. Phngăphápănghiênăcu
tài s dng các phng pháp phân tích s liu thc t, phng pháp so sánh
tng quan, phng pháp duy vt bin chng làm các phng pháp nghiên cu ch
yu.
1.5. ụănghaănghiên cu caăđ tài
- H thng hóa lý thuyt v ngun vn FII.
- Nghiên cu v thc trng thu hút ngun vn FII trc din bin phc tp ca
th trng chng khoán Vit Nam giai đon 2006-2012.
- xut các gii pháp cn thit nhm thu hút ngun vn FII trên th trng
chng khoán Vit Nam.
1.6. B cc ca lunăvn
Chng 1: Gii thiu đ tài.
4
Chng 2: C s lý thuyt và bng chng thc nghim v vic thu hút ngun vn
đu t gián tip nc ngoài.
Chng 3: Thc trng thu hút ngun vn đu t gián tip nc ngoài trên th
trng chng khoán Vit Nam giai đon 2006 – 2012.
Chng 4: Gii pháp thu hút ngun vn đu t gián tip nc ngoài trên th trng
chng khoán Vit Nam.
5
CHNGă2: CăS LÝ THUYT VÀ BNG CHNG THC
NGHIM V THU HÚT NGUN VN UăTăGIÁNăTIP
NC NGOÀI
2.1. Căs lý thuyt v ngun vn đuătăgiánătipănc ngoài
2.1.1. Khái nim
Theo lut đu t nm 2005, FII (Foreign Indirect Investment) – u t gián tip
nc ngoài là hình thc đu t thông qua vic mua c phn, c phiu, trái phiu, các
giy t có giá khác, qu đu t chng khoán và thông qua các đnh ch tài chính trung
gian khác mà nhà đu t không trc tip tham gia qun lý hot đng đu t (còn gi là
đu t Portfolio).
2.1.2. Tm quan trng ca ngun vn đuătăgiánătipănc ngoài
Vn đu t gián tip nc ngoài góp phn làm tng vn trên th trng vn ni
đa và làm gim chi phí vn thông qua vic đa dng hoá ri ro: nu vn FII đc s
dng đ tài tr cho các hot đng đu t mi thì đây s là ngun vn b sung quan
trng cho ngun vn ni đa mà các nc đang phát trin đang có nhu cu mnh m đ
thúc đy tng trng và đang phát trin kinh t. Ngoài ra, FII còn cho phép các nhà đu
t nc ngoài có c hi chia s ri ro ca mình vi các nhà đu t ni đa. FII s khin
cho th trng vn ni đa tr nên có tính thanh khon cao hn và theo đó là vic đa
dng hoá ri ro s tr nên d dàng hn, vi kt qu là ngun vn s di dào hn và các
chi phí vn đi vi các công ty s gim.
Vn FII thúc đy s phát trin ca h thng tài chính ni đa thông qua các kênh
khác nhau.
6
Cùng vi s xut hin ca đu t gián tip nc ngoài, th trng tài chính ni
đa s hot đng có hiu qu hn do có tính thanh khon cao hn. Khi th trng có
tính thanh khon cao hn, rng hn thì mt lot các d án đu t khác s đc tài tr.
Chng hn, nhng công ty mi s có c hi ln hn trong vic thu hút đc ngun vn
tài tr ban đu. Ngi tit kim s có nhiu c hi đu t hn vi nim tin rng h có
th qun lỦ đc danh mc đu t ca h hoc có th bán chng khoán đi rt nhanh
mi khi h cn đn ngun tit kim ca mình. Bng cách đó, nhng th trng có tính
thanh khon cao s khin cho đu t dài hn tr nên có sc thu hút hn.
FII còn thúc đy s phát trin ca các th trng c phiu cng nh quyn biu
quyt ca các c đông trong quá trình điu hành công ty. Mt khi các công ty cnh
tranh nhau v ngun vn tài tr, th trng s ban thng cho nhng công ty có hiu
qu tt hn, có trin vng tt hn v hiu qu và có trình đ điu hành công ty tt hn.
Mt khi tính thanh khon cng nh hot đng ca th trng đc ci tin, c phiu s
ngày càng phn ánh giá tr ca công ty và điu đó s thúc đy s phân b vn mt cách
hiu qu. Nhng giá tr c phiu hot đng tt hn s khuyn khích mua li và đây
chính là giao đim gia đu t trc tip và đu t gián tip. Mua li có th khin cho
mt công ty kinh doanh kém hiu qu tr nên có hiu qu và có li tc cao hn. Mua
li cng còn khin cho công ty tr nên vng mnh hn và đem li li tc cho nhà đu
t cng nh cho nn kinh t ni đa.
S hin din ca các nhà đu t th ch nc ngoài s giúp cho các th ch tài
chính trong nc có c hi tip cn các th trng vn quc t; áp dng các công c và
k thut tài chính mi nh tng lai, quyn chn, hoán đi hoc các công c bo him
khác; ci tin các khuôn kh giám sát và điu tit…vi kt qu là kh nng qun lỦ ri
ro ca c các nhà đu t nc ngoài và các nhà đu t ni đa s đc tng cng và
sc cnh tranh ca các th ch tài chính ni đa s đc nâng cao.
7
FII giúp tng cng tính k lut đi vi các th trng vn ni đa. Tht vy, vi
mt th trng rng hn, các nhà đu t s có đc nhng khuyn khích mnh hn
trong vic m rng ngun lc đ tìm kim nhng c hi đu t mi hay đang xut
hin. Mt khi các công ty cnh tranh nhau v ngun tài tr h s buc phi đi mt vi
nhu cu v khi lng và cht lng thông tin tt hn. Sc ép v tính công khai đy đ
s thúc đy tính minh bch và điu này s có tác đng lan to tích cc ti các khu vc
khác ca nn kinh t. Do không có li th v nhng thông tin ni b v các c hi đu
t, các nhà đu t nc ngoài s đc bit yêu cu mt mc đ công khai hoá cao hn,
nhng chun mc k toán cao hn và mang theo nhng kinh nghim ca h trong vic
thc hin các chun mc này.
Cnh tranh trong vic cung cp ngun tài tr hay các dch v tài chính cng nh
trong vic nhn đc ngun tài tr hay các dch v tài chính s buc các th ch tài
chính ni đa và các công ty ni đa phi áp dng nhng chun mc k toán quc t,
thc hin minh bch hoá thông tin và ci tin các hình thc qun lỦ…iu này s
khin cho th trng tài chính ni đa hot đng có k lut hn và có kh nng cnh
tranh cao hn do gim thiu đc nhng hiu ng bt li nh s la chn nghch và ri
ro đo đc. Kt qu là ngi tiêu dùng s có đc các dch v tài chính vi cht lng
cao hn và chi phí thp hn.
FII thúc đy ci cách th ch và nâng cao k lut đi vi các chính sách ca
chính ph: tính bt n đnh và d b đo ngc ca vn FII s buc các chính ph phi
thc hin nhng chính sách kinh t v mô lành mnh nhm gim thâm ht ngân sách,
gim lm phát, gim s mt cân đi bên ngoài…cng nh các chính sách kinh t thân
thin vi th trng nói chung và các nhà đu t nc ngoài nói riêng.
Nh vy, thông qua các kênh khác nhau, đu t gián tip nc ngoài có th b
sung thêm ngun vn cho nn kinh t cng nh thúc đy vic cng c và ci thin hot
đng ca các th trng vn ni đa. iu này s khin cho vn và các ngun lc trong
8
nn kinh t đc phân b tt hn; to c hi đa dng hoá danh mc đu t, ci thin
kh nng qun lỦ ri ro, thúc đy s gia tng ca tit kim và đu t vi kt qu là nn
kinh t s tr nên vng mnh hn và tng trng kinh t s đc thúc đy.
Nhìn chung, trên th gii, ngun vn đu t nc ngoài ngày càng gi vai trò
quan trng đi vi s phát trin ca mi quc gia. Loi hình đu t này đã m ra cho
các doanh nghip cách thc tip cn vi các ngun vn mi bên cnh các ngun vn
truyn thng, góp phn thúc đy nn kinh t phát trin theo xu hng mi.
u t gián tip nc ngoài gii quyt bài toán v vn cho các doanh nghip
trong nc, giúp doanh nghip tng trng và nâng cao nng lc cnh tranh.
FII có tác đng kích thích th trng tài chính phát trin theo hng nâng cao
hiu qu hot đng, m rng quy mô và tng tính minh bch, to điu kin cho doanh
nghip trong nc d dàng tip cn vi ngun vn mi; nâng cao vai trò qun lý nhà
nc và cht lng qun tr doanh nghip, có tác đng thúc đy mnh m các mi quan
h kinh t.
Vic tham gia ca các nhà đu t nc ngoài s có tác đng mnh m đn th
trng tài chính, giúp cho th trng tài chính minh bch và hot đng hiu qu hn,
xác lp giá tr th trng ca các c phiu niêm yt mt cách chuyên nghip, gim thiu
nhng dao đng “phi th trng” và góp phn gii quyt mt cách c bn các mi quan
h kinh t (vn, công ngh, qun lỦ…).
Tuy nhiên, dòng vn FII cng tim n nhng ri ro hn so vi các kênh huy
đng vn t nc ngoài khác. Do vy, thúc đy thu hút FII n đnh, tng xng vi
tim nng, góp phn to đng lc phát trin th trng vn, nâng cao nng lc qun tr
ca các doanh nghip và nn kinh t Vit Nam đang tng ngày phát trin và m rng là
vn đ cn đc quan tâm.
9
Các kt qu nghiên cu trc đây bng nhiu phng pháp đã chng t tm
quan trng ca ngun vn FII đi vi nn kinh t nói chung và th trng chng khoán
nói riêng. ng thi, ch ra hàng lot nhng nhân t mang tính cht nh hng đn
vic thu hút và qun lý ngun vn FII.
2.2. Các kt qu nghiên cuătrcăđơy v vic thu hút ngun vnăđuătăgiánă
tipănc ngoài
in hình trong mt nghiên cu v vic kim soát và thu hút dòng vn FII ti
Trung Quc, các nhân t nh công c n, công c phái sinh, tính minh bch và công
khai thông tin trên th trng đc s dng đ điu tit s di chuyn các dòng vn đu
t gián tip nc ngoài (Dietrich K Fausten và James Lake (2004)). Trung Quc luôn
gi đc mc tng trng kinh t cao trong nhiu thp niên tr li đây. Dù có nhng
chính sách điu tit vn khá nghiêm ngt nhng gii đu t nc ngoài vn rt quan
tâm đn nn kinh t này và xem ra chính sách điu tit nghiêm ngt s di chuyn ca
dòng vn nc ngoài đã giúp Trung Quc n đnh đc các điu kin kinh t v mô và
thúc đy tng trng kinh t. Ngoài ra, khi phân tích s st gim ch s giá th trng
chng khoán, nghiên cu cho thy nguyên nhân chính yu là do h thng pháp lut
Trung Quc còn nhiu s h, thiu sót, công tác qun lý ca Chính ph vn cha theo
kp s phát trin ca dòng vn này, chính sách thu đánh trên li tc chng khoán cng
là nguyên nhân gây ra tâm lý lo ngi đi vi nhà đu t nc ngoài.
Bên cnh đó, trong nghiên cu ca Jarita và Salina H.Kassim (2009), cho thy
mi quan h gia dòng vn FII và s tng tng kinh t ca Malaysia là mi quan h
hai chiu, FII thúc đy nn kinh t phát trin và nn kinh t tng trng s to sc hút
cho nhà đu t nc ngoài th hin qua s tng quan gia FII và GDP. Mt khác, tác
gi cng khng s điu tit th trng, lãi sut, t giá hi đoái, mc lm phát đã to kt
qu ngon mc giúp Malaysia vt qua khng hong.
10
Hình 2.1 : Vnă đuă tă giánă tipă nc ngoài vào Malaysia và GDP danh
ngha,ăt quýăI/1991ăđn quý IV/2006
Hình 2.2: Vnăđuătăgiánătipănc ngoài ti Malaysia,ăgiaiăđonăQuýăI/1991ăđn
quý IV/2006
11
Trong mt nghiên cu v vic thu hút vn FII ca các nc đang phát trin
trong khu vc Châu Á ca Ramkishen S.Rajan (2012), trong nm 2003, dòng vn c
phn gián tip ròng chy vào các nc đang phát trin tng mnh và đt khong 14,3 t
đô la M, tng 9,4 t đô la M so vi nm 2002. Trong đó, đáng lu Ủ là s tng lên
mnh m ca dòng vn FII vào th trng n và Trung Quc. S phc hi ca nn
kinh t mi ni cùng vi vic lãi sut thp trên toàn th gii là nhng yu t ch cht
kích thích thu hút đc ngun vn FII. Nm 2004 đt 22 t đô la M, nm 2005 là 27
t đô la M, nm 2006 là 29,8 t đô la M.
Ngoài ra các nc đang phát trin thuc khu vc Châu Á đang có nhng n lc
trong vic ci cách v h thng tài chính ngân hàng mang li nim tin cho nhà đu t.
Theo d báo ca WB thì lng FII đ vào các nc này s tip tc tng mnh đc bit
là khu vc ASEAN.
Qua đó cho thy, công c hiu qu mà các nc đang phát trin s dng s
dng trong thi gian va qua đ thu hút FII là lãi sut và ci cách h thng tài chính
ngân hàng.
Hình 2.3: Dòng vnăđuătăròngăvƠoăth trng mi niăgiaiăđon 1991-2010
(%ăGDP,ătínhătheoăbìnhăquơnăquýă4ăhƠngănm)
(Bao gm: Trung Quc, n , Hongkong, Hàn Quc, Singapore, ài Loan,
Indonesia, Malaysia, Philippine, Thái Lan và Vit Nam)
12
Ngun: Regional Economic Outlook: Asia and Pacific - IMF
Riêng ti Vit Nam, trong nghiên cu ca tác gi Nguyn Th Ngc Loan
(2008), bng phng pháp phân tích thng kê tác gi đã ch ra rng đ gii quyt hài
hòa s mâu thun gia to điu kin thun li thu hút vn đu t gián tip nc ngoài
và đm bo an ninh tài chính cn tp trung nâng cao hiu qu các chính sách kinh t v
mô, đc bit là chính sách tin t, t giá, chính sách tài chính nhm giám sát FII mt
cách cht ch và kp thi trách làm tn thng nn kinh t. Mt thc t cho thy, s n
đnh v chính tr trong nc và chính sách m ca sau hi nhp đã giúp TTCK Vit
Nam vn “bình an vô s” trong nm 2007 khi TTCK th gii chao đo bi hai đt st
gim k lc vi hàng lot c phiu ln nh mt giá trên th trng M và mt s
TTCK ti Châu Âu. c bit, trong giai đon đu hi nhp, TTCK trong nc còn phát
trin tng đi đc lp, cha b chi phi nhiu bi TTCK th gii nên nghiên cu cng
đt ra vn đ rng trong giai đon ti Vit Nam cn có nhng chính sách gì đ điu tit
và kim soát dòng vn FII.
Ngc li vi nghiên cu trên, tác gi Ngô Thy Bo Ngc (2011), đã s dng
phng pháp thng kê mô t và phân tích d liu chui thi gian đ tìm ra mi tng
13
quan gia hot đng ca nhà đu t nc ngoài và TTCK Vit Nam. Kt qu t mô
hình hi quy cho thy dòng vn đu t t nhà đu t nc ngoài có nh hng nht
đnh đn TTCK Vit Nam và vi nhng u đim v vn cùng vi k nng, kinh
nghim đu t ca NTNN trên th trng tht s đã tng là “ch báo” đu t cho các
nhà đu t trong nc. Tuy nhiên, mc đ nh hng ca NTNN đn TTCK ch yu
là do các giao dch mua bán trên th trng. Và đ vai trò ca NT trong nc “dn
dt” th trng phát trin đc duy trì nhm phát huy tác đng tích cc, ch đng ng
phó v vn, đng thi phòng tránh các tác đng tích cc ca hot đng NTNN trên
TTCK Vit Nam trong giai đon ti là phát trin và đa dng hóa c s NT trong
nc, ci thin cht lng cu đu t chng khoán nhm hng ti kích cu bn vng.
Tng hp các nghiên cu v FII cho thy có rt nhiu nhân t nh hng đn
vic thu hút FII, các nhân t đó đc phân loi li thành hai nhóm nhân t chính: nhân
t mang tính quc gia và nhân t mang tính th trng.
- Nhng nhân t mang tính quc gia
+ Các nn tng kinh t c bn: h thng tài chính-ngân hàng mnh, hot đng
hiu qu; công nghip dch v phát trin; có lng tích lu cao và có t l d tr ngoi
t ln. S bin đng bên ngoài không tác đng nhiu ti nn kinh t.
+ Tng trng kinh t tim nng: ngun vn FII có xu hng đu t tng vào
các nc đang phát trin nhiu hn do các nc phát trin đã khai thác gn ht kh
nng ca mình, tc đ tng trng kinh t thp, làm cho nhà đu t thu đc ít li
nhun hn. Các nc đang phát trin cn vn cho phát trin kinh t,có tc đ tng
trng cao, li nhun thu đc ln cho nên dòng vn đ vào nhiu.
+ S n đnh chính tr: Thc t cho thy mt quc gia có chính tr n đnh luôn
thu hút nhà đu t hn là mt quc gia có chính tr bt n. Quc gia có chính tr n
đnh đm bo cho nhà đu t thu đc c gc và lãi, còn bt n đu t không an tâm,d
gp ri ro.
14
+ S điu tit th trng: Th trng t điu tit là chính. Các nhà đu t ln
thích th trng t điu tit do đó h có th đu c làm khuynh đo th trng. Song
chính ph các quc gia tip nhn đu t hay đu t không bao gi chp nhn điu này.
H phi can thip đ đm bo cho nn kinh t tng trng n đnh, ci thin đi sng
nhân dân nc đó.
+ Lãi sut ni đa: Lãi sut ni đa ca các nc đang phát trin thng cao hn
so vi các nc phát trin và so vi th gii. iu này làm cho ngun vn t bên ngoài
chy vào các nc đang phát trin đ cho ngun vn s dng tt hn, thu đc nhiu
li nhun hn. Vn đ này đã đc chng minh vào nhng nm 90 khi mà ngun vn
đu t gián tip nc ngoài dn dp vào th trng châu Á. ây là quy lut tt yu ca
th trng vn: vn t điu chnh v ni có hiu qu kinh t cao.
+ S điu tit ngoi hi: đây là nhân t quan trng đ thu hút và điu tit s di
chuyn ca vn, đng thi hn ch ri ro cho nn kinh t. Dòng vn đc di chuyn t
do s làm cho lng ngoi t cng di chuyn t do. Ngoi t không đc qun lý cht
s làm khng hong th trng tài chính. Nhng tng d tr ngoi t cng là mt bin
pháp đ hn ch ri ro.
+ Ri ro t giá: Ngân hàng trung ng ca các nc tip nhn vn mun duy trì
chính sách tin t đc lp thì phi th ni t giá hi đoái và ngc li. Vn FII là ngun
vn vào theo s phát trin ca th trng chng khoán- th trng cao cp nht, do đó
theo đó là s ri ro ca t giá. Nhiu vn cùng vi s kim soát không cht ch vào ra
làm cho đng ni t mt giá.
- Nhng nhân t mang tính th trng
+ S phong phú ca các loi chng khoán vi cht lng khác nhau: Th trng
có nhiu loi hàng hoá làm cho s la chn đc nhiu hn. Các nc đang phát trin
hin nay phát trin th trng vn cho nên có nhiu loi chng khoán hn các nc
phát trin khi mà đã n đnh.
15
+ Tính thanh khon ca th trng: đó là kh nng chuyn đi sang tin mt ca
tài sn nói chung và chng khoán nói riêng. Nhà đu t không chcó nhu cu mua mà
còn có nhu cu bán ra. Nu th trng không có tính thanh khon cao thì s hn ch
nhà đu t. H s ngi khi mà mun bán li phi chuyn qua mt trung gian khác.ây
là hn ch ln ca th trng chng khoán các nc đang phát trin.
+ Cht lng ca nghiên cu th trng: đánh giá hiu qu hot đng ca nn
kinht,ca th trng tài chính,tính minh bch công khai ca th trng. Qua cht lng
nghiên cu th trng cng đánh giá,d báo đc ri ro cho nhà đu t và cho c nn
kinh t.
+ T s giá c/thu nhp (P/E): đây là mt trong nhng t s đánh giá đc mc
c tc tim nng cng nh ri ro mà nhà đu t nhn đc.
+ Mc vn hoá th trng: Mc vn hoá th trng cao thì tt hn, s hp dn
nhà đu t ln. Còn nh thì ch hp dn ngn hn, nh l.
+ Mc đ công khai ca các công ty trong các báo cáo hàng nm: Mt nhà đu
t chin lc, lâu dài và khôn ngoan không bao gi đu t vào nhng ni không có
tính minh bch công khai các thông tin cao. H b ra mt lng vn ln đ đu t dài
hn thu đc li nhun ln lâu dài ch không phi là ngn hn, cn con. Do đó các
quc gia mun phát trin th trng vn cn phi minh bch hn các báo cáo tài chính
ca công ty mình.
+ S phong phú ca các công c th trng: Công c th trng càng phong phú
càng nhiu nhà đu t nhiu quc gia. Nói chung, h có nhiu s la chn hn.
+ H thng thanh khon giao dch: nhanh và tin là điu mà nhà đu t mong
mun.
+ Chi phí giao dch:chi phí thp làm cho li nhun mà nhà đu t có đc cao.