NGĂN NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ QUÁ HẠN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
T
T
R
R




N
N
G
G






I
I


H
H


C
C

K
K
I
I
N
N
H
H


T
T




T
T
P
P
.
.


H
H
C
C
M
M

LÊ THÁI HNH



NGN NGA VÀ X LÝ N QUÁ HN
CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
C PHN VIT NAM





LUN VN THC S KINH T




TP.H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

T
T
R
R




N
N
G
G






I
I


H
H


C
C

K
K
I
I
N
N
H
H


T
T




T
T
P
P
.
.


H
H
C
C
M
M

LÊ THÁI HNH

NGN NGA VÀ X LÝ N QUÁ HN
CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
C PHN VIT NAM


Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s
: 60340201


LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc:
GS, TS. NGUYN THANH TUYN

TP.H Chí Minh – Nm 2012

LI CAM OAN


Tôi cam oan lun vn này là công trình nghiên cu khoa hc c lp ca cá nhân
tôi.
S liu nghiên cu c thu thp t báo cáo ca các ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam, ca các c quan Nhà nc, ca các công trình nghiên cu trc ây
thông qua các tài liu, tp chí chuyên ngành, các trang thông tin in t hp pháp.
Quan im trình bày trong lun vn là quan im cá nhân. Các gii pháp nêu trong
lun vn c rút ra t c s lý lun và quá trình nghiên cu thc tin.

Tác gi



Lê Thái Hnh



MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG, BIU
M U 1
CHNG 1: LÝ LUN TNG QUAN V NGN NGA, X LÝ N QUÁ
HN CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1. Nhng vn  c! b∀n v n# quá hn 4

1.1.1. Khái nim n quá hn 4
1.1.2. Nguyên nhân dn n tình trng n quá hn 5
1.1.2.1. Nguyên nhân ch quan 5
1.1.2.2. Nguyên nhân khách quan 6
1.1.3. Phân loi n quá hn 7
1.1.4. Tác ng ca n quá hn 8
1.1.4.1. Tác ng ca n quá hn lên ngân hàng. 8
1.1.4.2. Tác ng ca n quá hn lên nn kinh t 9
1.2. Ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn 9
1.2.1. Ngn nga n quá hn 9
1.2.1.1. Khái nim 9
1.2.1.2. Bin pháp ngn nga n quá hn 9
1.2.2. X lý n quá hn 12
1.2.2.1. Khái nim 12
1.2.2.2. Bin pháp 12
1.2.3. Ch tiêu ánh giá 14
1.2.4. Ý ngha ca vic ngn nga và x lý n quá hn 15
1.2.4.1. i vi các ngân hàng thng mi 15
1.2.4.2. i vi khách hàng 15
1.2.4.3. i vi nn kinh t 15
1.3. Kinh nghi∋m ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn c(a m)t s quc gia trên
th∗ gi+i. 16
1.3.1. Kinh nghim ngn nga n quá hn ca mt s quc gia trên th gii
16
1.3.1.1. Phng pháp lp “Danh mc theo dõi” ti Singapore 16
1.3.1.2. Phng pháp trích lp d phòng  Anh và Pháp 17
1.3.2. Kinh nghim x lý n quá hn ca mt s quc gia trên th gii 18
1.3.2.1. Kinh nghim x lý n quá hn ca Hàn quc: 18
1.3.2.2. Kinh nghim x lý n quá hn ca Trung Quc: 20
1.3.3. Bài hc cho Vit Nam 24

K∗t lu,n ch−!ng 1 26
CHNG 2: TH.C TRNG NGN NGA VÀ X LÝ N QUÁ HN CA
CÁC NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM HIN NAY 27
2.1. T/ng quan tình hình kinh t∗ Vi∋t Nam 27
2.2. Tình hình kinh doanh c(a các Ngân hàng TMCP Vi∋t Nam 28
2.2.1. Huy ng vn 29
2.2.2. Hot ng tín d ng 30
2.2.3. Hot ng u t 34
2.2.4. Kinh doanh sn ph!m, d∀ch v khác 38
2.2.5. Kt qu hot ng kinh doanh 39
2.3. Th0c trng v ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn c(a các Ngân hàng
TMCP Vi∋t Nam trong th1i gian qua 41
2.3.1. Tình hình n quá hn hin nay 41
2.3.2. Nguyên nhân dn n tình trng n quá hn ca các Ngân hàng
TMCP Vit Nam trong thi gian qua 44
2.3.2.1. V phía ngân hàng thng mi 45
2.3.2.2. V phía khách hàng vay vn 46
2.3.2.3. Nguyên nhân khác 47
2.3.3. Hn ch và x lý n quá hn ca các Ngân hàng TMCP Vit Nam ã
và ang thc hin 50
2.3.3.1. Ngn nga n quá hn 50
2.3.3.2. X lý n quá hn 52
2.3.4. Kt qu thc hin 54
2.3.5. ánh giá chung v vic ngn nga và x lý n quá hn ca các Ngân
hàng TMCP Vit Nam 55
2.3.5.1. Mt tích cc 55
2.3.5.2. Mt hn ch 55
K∗t lu,n ch−!ng 2 61
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NGN NGA VÀ X LÝ N QUÁ HN
CA CÁC NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM 62

3.1. 2nh h−+ng hot )ng và phát tri3n c(a các Ngân hàng TMCP Vi∋t
Nam ∗n 2015 62
3.1.1. ∀nh hng chung 62
3.1.2. ∀nh hng hot ng ngn nga và x lý n quá hn 63
3.2. Gi∀i pháp 63
3.2.1. Nhóm gii pháp ni ti ca các Ngân hàng TMCP Vit Nam 63
3.2.1.1. Gii pháp ngn nga n quá hn 63
3.2.1.2. Gii pháp x lý n quá hn 73
3.2.2. Các gii pháp h# tr t bên ngoài 77
3.2.2.1. Gii pháp h tr t Ngân hàng Nhà nc 77
3.2.2.2. Các gii pháp h tr t Chính ph 80
3.2.2.3. Các gii pháp h tr t Doanh nghip 88
K∗t lu,n ch−!ng 3 91
KT LUN CHUNG 92
TÀI LIU THAM KHO
PH LC







DANH MC CH VIT TT

1. AMC : Asset Management Company - Công ty qun lý tài sn
2. BCTC : Báo cáo tài chính
3. CIC : Credit Information Center - Trung Tâm Thông Tin Tín D ng
4. DNNN : Doanh nghip Nhà nc
5. NHNH : Ngân hàng Nhà nc

6. NHTM : Ngân hàng thng mi
7. NHTW : Ngân hàng Trung ∃ng
8. NQH : N quá hn
9. TCTC : T chc tài chính
10. TCTD : T chc tín d ng
11. TMCP : Thng mi c phn
12. VAMC : VietNam Asset Management Company - Công ty qun lý tài
sn Vit Nam













DANH MC BNG, BIU

Bng 2.1: Tình hình huy ng
Bng 2.2: T l tng trng tín d ng
Bng 2.3: Tng trng thu nhp lãi thun
Bng 2.4: Tình hình hot ng mua bán chng khoán kinh doanh
Bng 2.5: Tình hình u t chng khoán
Bng 2.6: Tình hình góp vn, u t dài hn
Bng 2.7: Thu nhp t d∀ch v

Bng 2.8: Kt qu hot ng kinh doanh
Bng 2.9: Tình hình n quá hn
Bng 2.10: Tc  gia tng n quá hn theo tng nhóm n
Bng 2.11: C c%u n quá hn

Biu 2.1: C c%u ngun tin gi
Biu 2.2: Tình hình d n cho vay và tng tài sn
Biu 2.3: T& l tng d n trên tng tài sn
Biu 2.4: Thu nhp lãi thun
Biu 2.5: Thu nhp lãi thun trên tng thu nhp
Biu 2.6: Tình hình u t
Biu 2.7: Tng li nhun ca các hot ng u t
Biu 2.8: Thu nhp t d∀ch v
Biu 2.9: Ch s ROA, ROE
Biu 2.10: T& l N quá hn
Biu 2.11: C c%u n quá hn
Biu 2.12: Tc  tng(gim) n quá hn và t l n quá hn
Biu 2.13: T l n nhóm 3,4,5
1
M U

1. Lý do ch4n  tài
Trong nh∋ng nm gn ây, tình hình kinh t th gii ln trong nc din bin khá
phc tp ã làm nhiu doanh nghip lâm vào cnh khó khn, n nn. Các ngân hàng
thng mi c phn Vit Nam (sau ây gi t(t là ngân hàng) c)ng không ngoi l.
Nm 2012 ánh %u mt nm kinh doanh y th%t bi vi s tng cao n quá hn, tình
trng thua l# n∗ng n ã khin ba ngân hàng phi sáp nhp, mt ngân hàng phi hp
nh%t và hàng lot các ngân hàng phi t tái c c%u. Trc tình hình khó khn ó, các
ngân hàng ã phi ánh giá li toàn b hot ng kinh doanh ca mình, c g(ng tìm
nhiu bin pháp  kh(c ph c và ci thin.

Hot ng c%p tín d ng vn là hot ng kinh doanh ch cht, em li ngun thu
áng k cho ngân hàng. Vì vy, các ngân hàng luôn mun tng trng tín d ng c v
lng và ch%t. Nhng hin nay, tc  tng trng tín d ng b∀ hn ch (tu+ theo phân
nhóm ngân hàng s, có t l tng trng tín d ng ti a tng ng) nên các ngân hàng
TMCP Vit Nam càng tp trung kim soát ch%t lng tín d ng, c th là kim soát n
quá hn. Các ngân hàng luôn c g(ng thc hin nhiu bin pháp nh−m hn ch n
mc ti thiu các khon n quá hn.
T òi h.i ca thc tin nh trên mà tôi la chn  tài “NGN NGA VÀ X
LÝ N QUÁ HN CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT
NAM” làm  tài nghiên cu.  tài tp trung vào tình hình kinh doanh ca các ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam, ∗c bit là tình hình n quá hn ca các ngân
hàng này. Da trên c s nghiên cu mt cách có h thng c s lý lun v n quá hn
cùng vi kinh nghim ngn nga và x lý n quá hn ca mt s quc gia, tôi  xu%t
mt s gii pháp nh−m ngn nga n quá hn phát sinh và x lý hiu qu n quá hn
ca các ngân hàng thng mi c phn Vit Nam.
2. M5c tiêu nghiên c6u
Nghiên cu nh∋ng v%n  c bn v n quá hn, ngn nga và x lý n quá hn
ca các ngân hàng thng mi.
2
Nghiên cu tình hình kinh doanh, ∗c bit là thc trng ngn nga và x lý n quá
hn ca các Ngân hàng TMCP Vit Nam hin nay.
Nghiên cu mt s gii pháp ngn nga hiu qu và x lý n quá hn cho các
Ngân hàng TMCP Vit Nam.
3. i t−#ng và phm vi nghiên c6u
3.1. i tng nghiên cu:
Lun vn nghiên cu nh∋ng v%n  lý lun và thc tin v ngn nga và x lý n
quá hn.
3.2. Phm vi nghiên cu:
Lun vn nghiên cu 18 ngân hàng i din cho các ngân hàng TMCP Vit Nam
trong giai on t nm 2008 n nm 2012 (chim khong 50% s lng ngân TMCP

Vit Nam không k các ngân hàng TMCP có vn Nhà nc). 18 ngân hàng này i
din cho 3 nhóm ngân hàng có quy mô tín d ng vào cui nm 2012 ln, trung bình và
nh. (m#i nhóm có 6 ngân hàng). Danh sách các ngân hàng này c nêu ti Ph l c 1.
4. Ph−!ng pháp nghiên c6u
Các v%n  trong lun vn c gii quyt theo trt t và logic nh%t ∀nh: nghiên
cu lý lun tng quan, ý ngha ca vic ngn nga và x lý n quá hn; phân tích,
ánh giá thc trng ngn nga và x lý n quá hn; t ó a ra mt s gii pháp ngn
nga và x lý n quá hn cho các Ngân hàng TMCP Vit Nam.
Các phng pháp nghiên cu c s d ng trong lun vn bao gm: phng pháp
tng hp, phân tích và so sánh.
5. Ý ngh7a c(a  tài nghiên c6u
Lun vn làm rõ các v%n  c bn v n quá hn, x lý và ngn nga n quá hn.
Cung c%p thông tin v tình hình n quá hn ca các Ngân hàng TMCP Vit Nam
trong khong thi gian 2008-2012.
T vic  xu%t mt s gii pháp ngn nga và x lý n quá hn cho các Ngân
hàng TMCP Vit Nam s, góp phn tng trng tín d ng mt cách n ∀nh, an toàn,
bn v∋ng góp phn thúc !y tng trng kinh t, phát trin xã hi.
6. B c5c lu,n v∃n
3
Gm 3 chng:
Chng 1: Nh∋ng lý lun tng quan v ngn nga và x lý n quá hn ca các
Ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng ngn nga và x lý n quá hn ca các Ngân hàng TMCP
Vit Nam hin nay.
Chng 3: Các gii pháp ngn nga và x lý n quá hn ca các Ngân hàng
TMCP Vit Nam.

4
CHNG 1: LÝ LUN TNG QUAN V NGN NGA, X LÝ N QUÁ
HN CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Nhng vn  c! b∀n v n# quá hn
1.1.1. Khái ni∋m n# quá hn
Hot ng c%p tín d ng tuy em li ngun thu áng k cho ngân hàng nhng c)ng
cha ng khá nhiu nguy c ri ro. Ri ro tín d ng luôn g(n lin vi n quá hn.
Vy, th nào là n quá hn?
N quá hn c hiu là phn n ã qua k+ hn tr (ã tho thun trc ó) mà
khách hàng cha thanh toán hay thanh toán cha y  cho ngân hàng. Theo thông l

quc t, khi n kì hn tr n gc và/ho∗c lãi, nu khách vay không tr úng hn và
không c iu chnh kì hn n vay ho∗c không c gia hn n thì ngân hàng
chuyn toàn b s n còn li sang n quá hn.
Ti Vit Nam, n quá hn trc ây c hiu là hin tng mà khách hàng
không tr c n gc cho ngân hàng vào ngày n hn ã cam kt trong kh c.
n Quyt ∀nh s 493/2005/Q-NHNN v phân loi n, trích lp và s d ng d
phòng thì n quá hn c ∀nh ngha li thành khon n mà mt phn ho∗c toàn b
n gc và/ho∗c lãi ã quá hn. Quy ∀nh này ã a vic tính n quá hn ti các ngân
hàng ti Vit Nam theo úng thông l quc t, giúp phn ánh úng thc trng ch%t
lng tín d ng.
Tng s tin quá hn
T& l n quá hn (%) = x 100 % (1.1)
Tng d n
Công thc (1.1) phn ánh: trong 100 n v∀ tin t khi ngân hàng cho vay thì có
bao nhiêu n v∀ tin t mà ngân hàng không thu hi c úng hn ti mt thi im
xác ∀nh.
T l n quá hn  mc cao thì chng t. hot ng kinh doanh ca ngân hàng cha
hiu qu, ch%t lng tín d ng cha tt và ngc li.
Phân bit n quá hn vi n xu

5
N x%u c ∀nh ngha là các khon n không tr c (defaulted loans) mà ngân
hàng không th thu li t nó (Ernst & Young, 2004).
Hay theo VAS (chu!n mc chung báo cáo tài chính) thì n x%u c xác ∀nh trên
hai yu t: ã quá hn 90 ngày và kh nng tr n áng lo ngi.
Nh vy, n quá hn ch xét n yu t thi gian quá hn, còn n x%u thì có th
c các ngân hàng phân loi theo yu t thi gian và/ho∗c ánh giá kh nng tr n
ca khách hàng. iu này dn n các trng hp n quá hn có th bao gm ho∗c
không bao gm n x%u.
Trng hp n quá hn bao gm n x%u

: khi ngân hàng ch phân loi n x%u theo
yu t thi gian.
N quá hn = N nhóm 2 + N nhóm 3 + N nhóm 4 + N nhóm 5 (1.2)
Hay N quá hn = N nhóm 2 + N X%u (1.3)
Trng hp n quá hn không bao gm n x%u
: khi n x%u ca ngân hàng ngoài
các khon n quá hn 90 ngày tr lên còn có các khon n c ánh giá da vào kh
nng tr n ca khách hàng.
N quá hn = N nhóm 2 + N nhóm 3 + N nhóm 4 + N nhóm 5 – A
(1.4)
Hay N quá hn = N nhóm 2 + N X%u – A (1.5)
(A: là N x%u không do quá hn)
Ti Vit Nam, các ngân hàng luôn mong mun n quá hn có t l th%p nên s, hn
ch n mc ti thiu các trng hp có th làm gia tng nhóm n ca khon vay nh
khon n c c%u li thi hn tr n, n c min gim lãi, n khoanh,…Do ó, s
liu n quá hn trong thi gian qua ti các ngân hàng s, ri vào trng hp n quá hn
bao gm n x%u, tc là n quá hn b−ng tng ca d n t nhóm 2 n nhóm 5.
1.1.2. Nguyên nhân d8n ∗n tình trng n# quá hn
1.1.2.1. Nguyên nhân ch( quan
- V phía ngân hàng thng mi
6
+ Ngân hàng thiu thông tin v khách hàng dn n vic th!m ∀nh d án/phng
án kinh doanh không chính xác, ánh giá không úng nng lc hay không phát hin
nh∋ng th on la o ca khách hàng.
+ Li ích nhóm ca các nhân vt có tm nh hng n ngân hàng. Vì li ích
riêng s/n sàng  xu%t, xét duyt c%p tín d ng i vi nh∋ng khon vay không áp ng
 các iu kin cho vay. Bên cnh ó, các b phn chuyên môn vì c n hay c)ng vì
t li h# tr (c lc  hp thc hoá h s vay vn.
+ o c ngh nghip ca nhân viên ngân hàng sa sút do li ích cá nhân. Ngày
càng nhiu v án liên quan n vic nhân viên ngân hàng câu kt vi khách hàng làm

sai lch h s, c tình không làm úng quy ∀nh cho vay.
+ Trình  nghip v yu kém, cách thc làm vic thiu trách nhim ca nhân
viên tín d ng cng vi kh nng kim soát, qun lý ca c%p iu hành còn hn ch
c)ng góp phn gia tng n quá hn.
- V phía khách hàng vay vn
+ Trình , nng lc qun lý kinh doanh yu kém. Trong ó, vic s d ng tin
vay không hiu qu, không nh∋ng không có tác d ng thúc !y hot ng kinh doanh
mà còn !y doanh nghip n cnh n nn, gia tng chi phí kinh doanh.
+ Khách hàng s d ng vn sai m c ích hay trái pháp lut dn n ri ro không
tr c n vay.
+ Khách hàng cung c%p thông tin, chng t không chính xác làm sai lch kt qu
th!m ∀nh ca ngân hàng.
1.1.2.2. Nguyên nhân khách quan
+ Bin ng trong kinh t - chính tr∀ ca Vit Nam hay ca th gii u có th nh
hng n hot ng tín d ng nh: Bin ng ca giá vàng th gii, giá du m., giá
mt s ngoi t mnh ho∗c giá mt s vt t ch yu có xu hng tng cao làm gia
tng chi phí, nh hng n li nhun và kh nng tr n ca khách hàng.
+ Doanh nghip vay vn g∗p nh∋ng ri ro b%t kh kháng nh: thiên tai, h.a hon,
…
7
+ Môi trng kinh doanh không thun li, ngành ngh kinh doanh ca khách
hàng ang g∗p khó khn.
+ H thng pháp lut cha hoàn chnh, thiu ng b và không nghiêm minh s,
không th rn e các i tng có d ng ý x%u.
+ H thng cung c%p, kim soát thông tin khách hàng vay còn nhiu yu kém.
+ C ch qun lý, kim soát ca h thng Kim tra – kim soát ni b trong ngân
hàng hay ca Thanh tra Ngân hàng Nhà nc cha sâu sát, không phát hin k∀p thi và
x lý trit  các sai phm, cha có tác d ng ngn nga n quá hn phát sinh.
1.1.3. Phân loi n# quá hn
N quá hn c phân chia theo nhiu tiêu thc khác nhau  làm cn c xây

dng k hoch thu hi vn trong tng trng hp c th, mt vài cách phân loi in
hình:
- Chia theo thi gian quá hn:
+ N quá hn t 10 ngày n 90 ngày.
+ N quá hn t 91 ngày n 180 ngày.
+ N quá hn t 181 ngày tr lên n 360 ngày.
+ N quá hn trên 360 ngày.
- Chia theo thi hn cho vay:
+ N quá hn ca các khon vay ng(n hn.
+ N quá hn ca các khon vay trung và dài hn.
- Chia theo loi tin cho vay:
+ N quá hn b−ng VND.
+ N quá hn b−ng ngoi t.
- Chia theo bin pháp bo m tin vay:
+ N quá hn có tài sn m bo.
+ N quá hn không có tài sn m bo.
- Chia theo kh nng thu hi:
+ N quá hn thông thng: có kh nng thu hi 100%.
+ N quá hn khó òi: có kh nng thu hi không  và phi kéo dài.
8
+ N quá hn m%t tr(ng.

1.1.4. Tác )ng c(a n# quá hn
1.1.4.1. Tác )ng c(a n# quá hn lên ngân hàng.
Hiu qu s dng vn:
N quá hn phát sinh ng ngha vi vic mt phn vn kinh doanh ca ngân hàng
b∀ tn ng.  thu hi các khon n tn ng này òi h.i phi tn nhiu thi gian và
s, làm vòng quay vn ca ngân hàng gim. Ngân hàng có th m%t nhiu c hi kinh
doanh khác có iu kin tt hn, em li nhiu li nhun hn. Nh vy, doanh s ca
ngân hàng s, gim t ó làm gim hiu qu s d ng vn.

Li nhun
Hin nay, thu nhp ch yu ca ngân hàng phát sinh t hot ng cho vay. Càng
nhiu khon vay không thu hi c thì hot ng kinh doanh càng b∀ ngng tr.
Doanh thu ca ngân hàng s, gim. ng thi chi phí ca ngân hàng tng lên do ngân
hàng vn phi tr lãi tin gi, ng thi, trích lp d phòng tng và gia tng thêm các
khon chi phí khi tin hành khi kin. Nh vy, li nhun ca ngân hàng ch(c ch(n
gim.
Tính thanh khon
Khi ngân hàng huy ng vn là ngân hàng s, phi m bo tr vn, lãi tin gi
úng hn cho khách hàng. Trong khi ó, n quá hn làm cho ngân hàng thu hi n gc
và lãi chm hn k hoch. Nh vy, ngun m bo thanh toán các khon n n hn
b∀ suy gim. Nu tình hình trm trng thì s, dn n tình trng m%t kh nng thanh
khon ca ngân hàng.
Uy tín ca ngân hàng:
Hot ng kinh doanh ca ngân hàng luôn g(n lin vi ch∋ tín. Uy tín làm tng li
th cnh tranh ca ngân hàng. Vì vy, ngân hàng luôn phi ph%n %u  không ngng
gia tng uy tín. Nhng khi n quá hn phát sinh, ∗c bit là mc  cao s, làm suy
gim uy tín hay lòng tin trong ngi dân. Lúc ó, ngân hàng s, b∀ ánh giá là ang có
ch%t lng tín d ng th%p và hiu qa hot ng kinh doanh không tt.
Nguy c phá sn:
9
Tác ng n∗ng n nh%t lên ngân hàng chính là nguy c phá sn. Nu ngân hàng có
n quá hn  mc cao mà không sm tìm bin pháp kh(c ph c, x lý thì s, xu%t hin
hàng lot các tác ng x%u nh trên và cui cùng là s phá sn ca ngân hàng.
1.1.4.2. Tác )ng c(a n# quá hn lên n n kinh t∗
Hot ng kinh doanh ca ngân hàng là mt loi hình hot ng ∗c bit vì ó là
hot ng kinh doanh trong lnh vc tin t. Mi hot ng kinh doanh ca ngân hàng
u có th gây nh hng sâu rng n toàn b nn kinh t. Nu nh∋ng hu qu ca n
quá hn gây ra không kim soát c và vt qua kh nng x lý ca ngân hàng thì
v%n  s, tr nên nghiêm trng. Phn ng dây chuyn xu%t hin và tác ng lên các

ngân hàng, ∀nh ch tài chính khác làm bùng n nguy c khng hong tài chính. ng
thi, s, nh hng ti quyn li ngi gi tin, n các doanh nghip sn xu%t kinh
doanh và làm kìm hãm s phát trin kinh t, gây suy thoái nn kinh t.
1.2. Ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn
1.2.1. Ng∃n ng%a n# quá hn
1.2.1.1. Khái ni∋m
Ngn nga n quá hn là quá trình s d ng các công c , bin pháp trc, trong, và
sau khi c%p tín d ng nh−m gim thiu n mc th%p nh%t vic phát sinh n quá hn.
ây là mt công tác r%t quan trng trong hot ng c%p tín d ng ca các ngân hàng.
1.2.1.2. Bi∋n pháp ng∃n ng%a n# quá hn
 Chu9n hoá quy trình cp tín d5ng
− Hoàn chnh quy trình cp tín dng
Quy trình c%p tín d ng là tng hp toàn b các quá trình thc hin nghip v c%p
tín d ng.  c%p tín d ng úng i tng, m bo thu hi y  vn gc và lãi vay
cho ngân hàng úng hn thì quy trình c%p tín d ng phi c thit lp mt các hoàn
chnh. Trong quá trình thc hin phi luôn bám sát thc t, phát hin im không phù
hp phi tin hành iu chnh. Quy trình c%p tín d ng phi c xây dng trên c s
các quy ∀nh ca pháp lut, quy ∀nh ni b và c t chc mt cách khoa hc, thng
nh%t, phù hp vi c c%u t chc, phng thc hot ng, cách thc lãnh o ca tng
10
ngân hàng. Quy trình c%p tín d ng m bo phi có s c lp trong công vic, phân
tách trách nhim ca cá nhân th!m ∀nh và hi ng xét duyt.
− Nâng cao cht lng thm nh
Ch%t lng th!m ∀nh ph thuc vào yu t trình  chuyên môn nghip v , tm
hiu bit v kin thc khác có liên quan ca nhân viên th!m ∀nh, hiu qu ca các
công c h# tr th!m ∀nh và thái  hp tác, s trung thc trong vic cung c%p thông
tin ca khách hàng. Do ó, nâng cao ch%t lng th!m ∀nh là ng ngha vi vic nâng
cao trình , k0 nng, kinh nghim ca nhân viên kt hp vi vic nâng cao ch%t lng
ca các công c h# tr  có th kim tra, ánh giá thông tin khách hàng chu!n xác.
− Nâng cao cht lng kim tra, giám sát

Ch%t lng kim tra, giám sát ph thuc vào hai yu t chính là con ngi và quy
trình làm vic. Cn phi nâng cao trình  nghip v , chuyên môn, tính t duy, kh
nng kim soát. Bên cnh ó, mc  c lp trong công vic c)ng nh hng n
ch%t lng kim tra giám sát. Trong h thng ngân hàng có Ban kim tra kim soát ni
b và Ban kim soát ca Hi ng qun tr∀. Vic kim tra, giám sát phi kt hp gi∋a
∀nh k+ và t xu%t, nghiêm kh(c x lý các trng hp sai phm. Quy trình kim tra,
giám sát phi áp ng m c tiêu và cn c xây dng và hoàn thin t s ch ng,
phi hp ca các phòng ban nghip v .
− Xây dng h thng cnh báo sm
N quá hn phát sinh t nhiu nguyên nhân: t môi trng kinh doanh, nh∋ng ri ro
t phía ngi vay và c s yu kém ch quan ca ngân hàng cho vay. Khi nh∋ng khon
n có nguy c chuyn sang quá hn thì các ngân hàng cn phi xây dng mt h thng
cnh báo sm i vi nh∋ng khon n này. H thng cnh báo sm gm nhóm ch tiêu
liên quan n khách hàng, ngành ngh khách hàng ang hot ng, nhóm các ch tiêu v
trc trng khon vay, nhóm ch tiêu v tài sn m bo,
i vi các khon n  tiêu chu!n, ngay t khi phát sinh nh∋ng d%u hiu cnh báo cn
phi sm phân tích nguyên nhân và lên phng án x lý n, không  kéo dài thi gian
qúa hn, d dn n nguy c n x%u.
− Thit lp mt h thng qun lý ri ro tín dng
11
H thng qun lý ri ro tín d ng là tng hp t%t c các quá trình t xây dng, thc
thi các chin lc, chính sách qun lý, kinh doanh tín d ng, n tng cng các bin
pháp phòng nga, hn ch, và gim th%p n quá hn nh−m t c các m c tiêu an
toàn, hiu qu, nâng cao ch%t lng, và phát trin bn v∋ng i vi hot ng tín d ng
ca ngân hàng.
 Nâng cao cht l−#ng ngu:n nhân l0c
− Nâng cao trình  chuyên môn
Yu t con ngi luôn c xem là yu t quyt ∀nh s thành công hay th%t bi
trong quá trình c%p tìn d ng. Do ó, ngân hàng cn kh(c khe  khâu tuyn chn u
vào và phi hp vi trung tâm ào to m các khoá hc ng(n hn, t chc hi tho 

nâng cao trình  nghip v cho nhân viên.
− Giáo dc phm cht o c ngh nghip
Ngân hàng là ngành kinh doanh ∗c bit, g(n ch∗t vi tin, và luôn i m∗t vi
nhiu ri ro, trong ó, cn phi nh(c n ri ro o c. Khi nh(c ti ri ro o c
trong ngành ngân hàng, nhân viên hay ngi qun lý thuc b phn tín d ng thng
c nh(c ti nh%t. Vì ây là nh∋ng ngi trc tip làm vic vi khách hàng, th!m
∀nh h s, ra phán quyt tín d ng. Ngày càng nhiu nh∋ng thông tin khi t các cán
b qun lý, cán b tín d ng các ngân hàng liên t c trên các m∗t báo vì nh∋ng hành vi
sai phm ca mình. Các hành vi ph bin nh thiu trách nhim trong th!m ∀nh, c%u
kt vi khách hàng, n chia hoa hng trên s tin vay c, thm chí là vay ké ca
khách hàng… Do ó, vic giáo d c ph!m ch%t o c cho i ng) cán b ngân hàng
là iu ht sc quan trng và coi ó nh mt nhim v hàng u trong quá trình tái c
c%u. o c phi c coi nh mt tiêu chí tiên quyt trong công tác tuyn chn. Các
ngân hàng phi xây dng vn hóa doanh nghip, thit lp mt h thng kim soát ∗c
bit v nh∋ng hành vi trong công tác huy ng vn và cho vay.
− Ph bin kin thc pháp lut
Kin thc pháp lut hin nay không phi ai c)ng n(m và hiu rõ. ôi lúc có nh∋ng
cá nhân hiu rõ nhng vì li ích trc m(t mà quên ngh n hu qu có th xy ra. Do
12
ó, vic ph bin kin thc pháp lut nh là mt li khuyên, li nh(c nh  không
a ra quyt ∀nh sai lm.
 Tái th9m 2nh giá tr2 tài s∀n ∀m b∀o
Khi th!m ∀nh mt khon cho vay, các ngân hàng s, th!m ∀nh giá tr∀ tài sn
nhng giá tr∀ tài sn s, bin ng theo giá th∀ trng theo thi gian. Khon vay càng
dài thì ri ro cho ngân hàng càng ln. Do ó, vic tái th!m ∀nh giá tr∀ tài sn m bo
theo ∀nh k+ là cn thit  xác ∀nh các kh nng gim giá ca tài sn  a ra
nh∋ng bin pháp kh(c ph c.
 a dng hóa các s∀n ph9m d2ch v5 ngân hàng
Giúp ngân hàng phân tán và gim thiu ri ro, góp phn gia tng li nhun, áp
ng các nhu cu ngày càng a dng ca khách hàng, tng kh nng cnh tranh trên th∀

trng. Các sn ph!m d∀ch v ngân hàng cn phi hng n tính hin i, tin li, và
an toàn cho khách hàng s d ng.
1.2.2. X& lý n# quá hn
1.2.2.1. Khái ni∋m
X lý n quá hn là quá trình s d ng các công c , bin pháp trong vic thu hi n quá
hn nh−m gim thiu nh∋ng tn th%t do n quá hn gây ra.
1.2.2.2. Bi∋n pháp
 Giám sát, phân tích, phân loi n# theo 2nh k;
 vic x lý n quá hn c k∀p thi, t hiu qu cao thì khâu giám sát, phát
hin sm r%t quan trng. ∀nh k+ ngân hàng tin hành phân tích, ánh giá thc trng
các khon n vay. Trc ht là m bo vic phân loi n theo úng quy ∀nh, sau ó
là tìm nguyên nhân phát sinh các khon n quá hn  a ra các bin pháp thu hi n
phù hp.
 9y mnh thu h:i n# quá hn
Khi x lý n quá hn, cn g(n trách nhim thu hi n i vi cá nhân có liên quan
trong quá trình th!m ∀nh, xét duyt và giám sát quá trình cho vay. Ngân hàng có th
thuyên chuyn nhân s tm thi sang b phn thu hi n  tng cng lc lng !y
nhanh tin  x lý n quá hn. Ngân hàng s, áp d ng nhiu bin pháp khác nhau 
13
thuyt ph c, ôn c khách hàng tr n trong thi gian sm nh%t. i vi các khon
n mà khách hàng không có thin chí ho∗c không có kh nng tr n thì ngân hàng
phi lên k hoch thu hi n b−ng vic x lý tài sn m bo thu hi n.
 C! cu li n# quá hn
i vi các khon n quá hn mà ngân hàng có  thông tin  ánh giá khách
hàng có kh nng ph c hi và có phng án phát trin hot ng sn xu%t kinh doanh
trong tng lai thì ngân hàng có th xem xét thc hic c c%u li n (gia hn, iu
chnh k+ hn n). Vic c c%u li n quá hn s, làm gim sc ép tr n n hn, làm
khách hàng yên tâm sn xu%t kinh doanh to ngun thu tr n cho ngân hàng.
 X& lý các kho∀n n# có tài s∀n ∀m b∀o
i vi các khon n quá hn có tài sn m bo thì ngân hàng ch(c ch(n s, thu

hi c mt phn hay toàn b khon vay. Tùy vào loi hình tài sn m bo mà thi
gian và phng pháp tin hành x lý s, khác nhau.
 Bi∋n pháp pháp lý
Thu hi n b−ng bin pháp pháp lý: khi kin, c s d ng khi ngân hàng và bên
vay không th thng nh%t phng án tr n. Ti Vit Nam, hình thc Toà án là la
chn hàng u ca các ngân hàng trong vic hoà gii và xét x. Dù thi gian tin hành
t t ng ca c quan này thng lâu, chi phí cao nhng quan trng là Toà án là c quan
quyn lc ca nhà nc, có kh nng c1ng ch và phán quyt c m bo thi hành.
 Bán các kho∀n n#
Nh−m gia tng s luân chuyn ca ngun vn cho vay, ngân hàng có th tham gia
th∀ trng mua bán n, xem xét bán cho các công ty mua bán n, các ngân hàng ho∗c
nh∋ng ch th kinh t khác c pháp lut cho phép hot ng.
 S& d5ng qu< d0 phòng r(i ro
 m bo an toàn cho hot ng kinh doanh, ngân hàng cn tuân th các quy
∀nh v phân loi n, trích lp d phòng. Vic trích lp d phòng s, gia tng chi phí và
làm gim li nhun ca ngân hàng nhng khi có ri ro xy ra, ngân hàng s, dùng qu0
d phòng  x lý n. iu này không có ngha là xoá n mà khon n c x lý s,
14
c chuyn sang ngoi bng và c theo dõi riêng. Ngân hàng còn phi tích cc s
d ng các bin pháp khác kèm theo  tip t c thu hi n.
 Mi=n gi∀m lãi, xoá n#
Nu khách hàng có thin chí tr n và nh−m to iu kin cho khách hàng tr n
dt im thì ngân hàng có th xem xét n vic min gim lãi.
Xoá n là gii pháp cui cùng trong vic x lý n quá hn c s d ng i vi
các khon n hoàn toàn không có kh nng thu hi. Nh vy, ngân hàng phi ch%p
nhn m%t vn, rút ra bài hc kinh nghim, tp trung ngun lc và thi gian cho các
khon vay còn li.
1.2.3. Ch> tiêu ánh giá
Các ngân hàng thng không ánh giá riêng l2 kt qu quá trình ngn nga quá
hn phát sinh nh th nào và kt qu ca quá trình x lý n ra sao. Mà các ngân hàng

thng ánh giá tình hình n quá hn hin ti da trên: mc  thay i v lng và
ch%t ca n quá hn và cui cùng là so sánh gi∋a các k+ ánh giá vi nhau.
ánh giá v lng
: ánh giá t& l n quá hn trên d n theo công thc (1.1) và mc
 tng hay gim n quá hn trong k+ ánh giá. Mc  tng/gim n quá hn c so
sánh theo s tuyt i và s tng i gi∋a các k+ ánh giá.
 Theo s tuyt i:
Gi 3NQH là s thay i v lng ca n quá hn trong k+ ánh giá (3NQH có
th mang giá tr∀ âm ho∗c dng)
Do ó: 3NQH = NQH
CK
– NQH
K
(1.6)
 Theo s tng i:
3NQH
T l 3NQH = x 100% (1.7)
Tng d n vay
ánh giá v cht: ánh giá s thay i trong c c%u ca n quá hn vào thi im
ánh giá.
D n nhóm 2 (3,4,5)
T& trng n nhóm 2 (3,4,5) = x 100% (1.8)
Tng n quá hn
15
Ghi chú: Cn phi có s kt hp gi∋a ánh giá v lng và ánh giá v ch%t n
quá hn thì vic ánh giá mi hiu qu. Nu cùng mc tng(gim) n quá hn và d
n không thay i gi∋a hai k+ ánh giá nhng trong c c%u n quá hn nm nào có t
trng n nhóm 3, 4, 5 nhiu hn và t trng n nhóm 2 ít hn nm còn li thì có th
nhn ∀nh nm ó vic ngn nga và x lý n quá hn ca nm ó kém hn.
1.2.4. Ý ngh7a c(a vi∋c ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn

1.2.4.1. i v+i các ngân hàng th−!ng mi
N quá hn tác ng tiêu cc lên hiu qu s d ng vn, lên tính thanh khon, lên
li nhun, làm suy gim uy tín ca ngân hàng và có th a ngân hàng n b vc phá
sn. Nên vic ngn nga và x lý n quá hn mang ý ngha vô cùng to ln i vi các
ngân hàng thng mi là hn ch tn th%t v vn và tài sn, góp phn gia tng li
nhun và m bo uy tín cho ngân hàng.
1.2.4.2. i v+i khách hàng
Bên cnh ngun vn t có ca ngân hàng thì tin gi ca khách hàng cá nhân hay
ca doanh nghip là ngun cung ch yu cho hot ng c%p tín d ng. Do ó,  m
bo hoàn tr vn gc và lãi úng hn cho ngi gi tin thì ngân hàng phi luôn c
g(ng trin khai hot ng c%p tín d ng mt cách hiu qu. Chính vì l, ó vic ngn
nga và x lý n quá hn còn mang ý ngha quan trng là m bo tính an toàn cho tài
sn ca ngi gi tin.
1.2.4.3. i v+i n n kinh t∗
Hot ng ngân hàng liên quan n các cá nhân doanh nghip, các ngành ngh
kinh doanh. Vì vy khi mt ngân hàng g∗p khó khn v tài chính, n quá hn tng cao
n mc báo ng thì ngi gi tin có th hoang mang lo s và kéo nhau rút tin
hàng lot t ngân hàng này sang ngân hàng khác làm cho toàn b h thng ngân hàng
g∗p khó khn. Nu ngân hàng phá sn thì s, nh hng n tình hình sn xu%t kinh
doanh ca doanh nghip, và tip t c nh hng n thu nhp, i sng ngi lao ng.
Nn kinh t s, b∀ suy thoái, giá c leo thang, sc mua gim, th%t nghip tng, xã hi
m%t n ∀nh. Do ó, ngn nga và x lý n quá hn trong hot ng tín d ng ca ngân
hàng có ý ngha góp phn n ∀nh nn kinh t.
16
1.3. Kinh nghi∋m ng∃n ng%a và x& lý n# quá hn c(a m)t s quc gia trên th∗
gi+i.
1.3.1. Kinh nghi∋m ng∃n ng%a n# quá hn c(a m)t s quc gia trên th∗ gi+i
Ngoài vic tuân th quy trình, quy ∀nh cho vay mt các nghiêm ng∗t thì ngân
hàng các nc trên th gii ã lp mt phng pháp riêng  ngn nga n quá hn
phát sinh, hn ch n mc ti a các nh hng ca n quá hn lên hot ng ca

ngân hàng.
1.3.1.1. Ph−!ng pháp l,p “Danh m5c theo dõi” ti Singapore
Mt trong nh∋ng bin pháp ngn nga n quá hn phát sinh ti Singapore hiu qu
là vic xây dng “Danh m c theo dõi”. Danh m c này dùng  nhn bit nh∋ng d%u
hiu cnh báo sm các v%n  b%t n v tín d ng nh−m phòng nga các khon n quá
hn phát sinh.
"Danh m c theo dõi" là danh sách theo dõi nh∋ng khách hàng ang tn ti nh∋ng
v%n  ri ro tín d ng tim !n cn quan tâm. Nh∋ng khách hàng có tên trong danh sách
theo dõi u là nh∋ng khách hàng c xp loi n  tiêu chu!n. Tuy nhiên, khi có
d%u hiu cnh báo sm theo chiu hng b%t li thì ngân hàng xem xét  có th xp
loi khách hàng vào nhóm cao hn.
i vi các khon vay c xp vào nhóm n x%u, thì h s phi c chuyn cho
b phn qun lý tài sn ∗c bit  theo dõi nh−m: Xem xét li t%t c các loi gi%y t
và tài sn; ánh giá li kh nng ca khách hàng và lên phng án c c%u li n trong
mt khon thi gian thích hp; Trng hp cn thit s, tin hành nh∋ng th t c pháp
lý thích hp  thu hi các khon tín d ng; a ra chin lc thu hi khon n c)ng
nh phân loi n vào các nhóm n thích hp; Tin hành giám sát ch∗t ch, và kim tra
thng xuyên hn i các khon vay này.
Nu các khon vay c trích lp d phòng y , các ngân hàng c phép xóa
n xung còn 1 ôla Singapore, b%t k tình trng có th thu hi n nh th nào.
Vi vic qun lý n nh trên, nhìn chung t& l n x%u ca các ngân hàng ti
Singapore không cao và thông thng nu phát sinh mt khon n x%u  ngân hàng thì
gn nh ngay lp tc khon n ó s, c x lý.
17
1.3.1.2. Ph−!ng pháp trích l,p d0 phòng ? Anh và Pháp
 Anh quc
C quan giám sát ti Anh không  ra chính sách chung mà tng ngân hàng s, quy
∀nh chính sách phân loi n và trích lp d phòng phù hp vi các chu!n mc quc t
v k toán, vi m c tiêu là phân loi n và trích lp d phòng phn ánh úng ch%t
lng tín d ng và kh nng tn th%t mà ngân hàng g∗p phi trên c s phân tích tình

trng lu chuyn tin t ca khách hàng. Các khon d phòng c lp b%t c khi nào
có thông tin v s gim sút ch%t lng các khon vay.
Các khon d phòng chung thng ch chim mt t& trng nh. trong tng d
phòng và phi c trích lp cho nh∋ng khon vay ã b∀ gim sút v ch%t lng ho∗c
có d%u hiu cho th%y ch%t lng b∀ gim sút. Thông thng vic suy xét này da vào
kinh nghim quá kh và các thông tin có c  hin ti.
Trong thc t các ngân hàng c g(ng lng hóa và d báo các kh nng có th xy
ra trong tng lai  xây dng chính sách trích lp d phòng theo hng “m” nh−m
to iu kin bù (p cho các tn th%t có th xy ra trong sut thi gian tn ti ca
khon tín d ng.
 Ti Pháp.
Các ngân hàng  Pháp luôn d phòng ri ro cho t%t c các khon tín d ng. Các
chu!n mc qun tr∀ ri ro o lng ri ro tín d ng theo hng luôn tn ti ri ro trong
các khon c%p tín d ng, cho dù khon vay ó có suy gim hay cha suy gim kh nng
thanh toán. Vì vy vic trích lp d phòng c thc hin ngay t khi khon cho vay
c b(t u và c tính c cho các tn th%t có th xy ra trong dài hn. T& l trích
lp tng dn vi kh nng suy gim ca khon n. Mc trích lp khi to ti thiu là
5% chênh lch gi∋a giá tr∀ khon n và tài sn bo m.
Nh vy, vic trích lp d phòng ri ro ti Anh và Pháp có im chung là u d
phòng cho nh∋ng ri ro có th xy n trong tng lai. Chính iu này góp phn hn
ch nh∋ng tn th%t ca ngân hàng t vic c%p tín d ng và m bo an toàn cho hot
ng ca các ngân hàng. Phng pháp này thng c thc hin  các quc gia phát
trin, có th∀ trng tài chính v∋ng mnh và h thng thông tin tín d ng chu!n xác.